Welkomstwoord commissaris van de koningin Max van den Berg viering Russisch Nieuwjaar, 13 januari 2013, provinciehuis Groningen Namens de stuurgroep Noord Nederland Rusland 2013 wil ik graag met u het Russische Nieuwjaarsfeest vieren. Deze viering, in Rusland Stary-Novy-God (OudNieuwjaar) genoemd, is in Rusland vooral een feest van uitgebreid tafelen met familie. Maar wij willen dit moment gebruiken om onze banden met Rusland dit jaar centraal te stellen en te verstevigen. Daarom luiden wij hier samen met u de feestelijke start van het Ruslandjaar in. Nederland heeft van oudsher speciale banden met Rusland. Dat is alleen al te zien aan het grote en gemêleerde gezelschap hier. Onze betrekkingen ontstonden in de 17e eeuw, de Gouden Eeuw, door de handel. Ze werden versterkt door de nieuwsgierigheid van tsaar Peter de Grote, die een bezoek bracht aan Nederland. Hierna raakten de betrekkingen in een
stroomversnelling. Nederland was in die tijd een wereldmacht en Peter de Grote wilde Rusland ‘opstoten in de vaart der volkeren’. Hij ging zelfs zover om Nederlands te leren en bracht een tijd in Amsterdam en Zaandam door om van de scheepsbouw te leren. Na zijn terugkeer in Rusland modelleerde hij de Russische marine naar Nederlands voorbeeld en haalde hij ook veel Nederlandse zeevaarders naar Rusland om als admiraal te dienen. Sint Petersburg, zijn grote hoofdstad, baseerde hij deels op Amsterdam, wat nog steeds te zien is. De Nederlandse handelaren haalden in eerste instantie vooral hout en pelzen uit Moskovië, zoals Rusland toen bekend stond. De Oostzee werd daardoor druk bevaren door vooral Groningse schippers. Na de Gouden Eeuw bleven de handelsrelaties wel bestaan maar de diplomatieke betrekkingen gingen op en neer. Zoals in de Franse Tijd, toen wij overheerst werden door Frankrijk. Want Frankrijk was in oorlog met Rusland en wij toen dus ook.
De onenigheden herstelden zich weer na het huwelijk van de Russische prinses Anna Paulowna met koning Willem II, in 1816. Koningin Beatrix en Willem-Alexander stammen dus ook af van de Romanovs. Die afstamming weerhield onze officiële erkenning van de Sovjet Unie. Die kwam pas in de Tweede Wereldoorlog, nadat de Sovjet-Unie aan de kant van de geallieerden kwam te staan. Maar tijdens de Koude Oorlog ging het weer mis met de diplomatieke banden. Pas tijdens de hervormingen van de glasnost en perestrojka van Gorbatsjov werd er vanuit Nederland weer meer naar Rusland gekeken. Nederland knoopte betrekkingen aan met alle voormalige Sovjetstaten en Rusland werd een belangrijke handelspartner. Vandaag de dag vervult Noord Nederland nog steeds een belangrijke rol in de handel en kennisuitwisseling met Rusland. De Leningrad Oblast is bijvoorbeeld de officiële partnerregio van het SNN, het Samenwerkingsverband
Noord Nederland, tussen de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Het SNN heeft sinds 2011 een overeenkomst op het gebied van landbouw: Agro Valley. Dit is een gezamenlijk project op het gebied van aardappelteelt, want daar zijn wij van oudsher goed in. De Russen willen een groter aandeel van de consumptie zelf produceren en Noord-Nederland helpt om de efficiency in de productie te verbeteren. Maar het gaat niet alleen om de aardappels. Het Agro Valley project wil ook een samenwerkingsmodel naar Nederlands voorbeeld introduceren. Een samenwerking tussen overheid, onderzoeksinstituten, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven. Bij ons bekend als het Gouden Driehoek model. Zo’n samenwerking ontbreekt nog in de Leningrad Oblast, waardoor de boerenkennis niet optimaal wordt ontwikkeld en verspreid. Agro Valley loopt zo goed dat begin maart de ondertekening plaatsvindt van de voortzetting van de overeenkomst.
Daarnaast hebben Gasunie en GasTerra samenwerkingen met Russische partners zoals Gazprom en heeft de Rijksuniversiteit Groningen een samenwerkingsovereenkomst getekend met de Skolkovo Foundation in Moskou. Verder onderhoudt de gemeente Groningen een stedenband met onder andere Moermansk en vinden regelmatig handelsmissies plaats. Allemaal redenen die er toe geleid hebben dat wij een stuurgroep geformeerd hebben die de activiteiten in dit Ruslandjaar voor Noord Nederland is gaan coördineren en aanjagen. Maar niet alleen voor handel en wetenschap; er is ook veel aandacht voor cultuur. Ik ben verheugd te mogen aankondigen dat het Groninger Museum haar traditie voortzet met een Russische tentoonstelling. Met dank aan Andreas Blühm vindt van 23 maart t/m 18 augustus de tentoonstelling Vrouwen van de revolutie Rusland 1907-1934 plaats. Let wel: de data zijn nog even onder voorbehoud.
Deze expositie omvat meer dan 40 topschilderijen; werken die nog nooit in Nederland te zien zijn geweest. En uit een periode waarin voor het eerst vrouwelijke kunstenaars zo'n centrale plaats innamen. Men zegt daarom ook wel dat de avant-garde vrouwelijk is! En wat heel bijzonder is: bij deze expositie wordt ook het werk van Alida Pott getoond; zij is de enige vrouwelijke kunstenaar van De Ploeg. Ook veel van de culturele gasten die hier aanwezig aan, geven hun voorstellingen, concerten, evenementen en andere activiteiten een geheel of gedeeltelijke Russische tint. Houdt u de website NNR2013 in de gaten, daar komt het hele programma gaandeweg op te staan.
