an interesting city
een interessante stad
The computer is a great tool to see what is going on in the world and to see which destinations to choose for your next holiday or break. May I suggest a visit to the suggested websites. Still, nothing compares to experiencing great things with your own senses… seeing, hearing, feeling, tasting, touching, recording, and enjoying. Groningen City and ‘Ommelanden’ (the local word for the region) will leave you spoilt for choice.
De computer is een prachtig medium om te kijken wat er allemaal te zien en te beleven is in de wereld. Kijk vooral ook eens op de vermelde websites. Toch gaat er niets boven zelf ervaren… zien, horen, voelen, proeven, aanraken, vastleggen, genieten. Zeker in Groningen Stad en Ommelanden zijn hiervoor tal van mogelijkheden.
And an interesting province. An international hub in the worlds of science, culture, energy, life sciences as well as, in many ways, an oasis – an oasis that offers peace and nurtures inspiration; but also an oasis full of life, unique places of interest, a beautiful landscape, impressively big skies and a great atmosphere everywhere. I love Groningen and I’d love to share this feeling with you.
We have commissioned this booklet to present you with a few suggestions that will make your stay in Groningen even more memorable. Perhaps even unforgettable! The booklet is also intended to give you some idea of what the provincial authorities do. In fact, they have been actively involved in most of the projects in this booklet, or are still involved in them.
MAX VAN DEN BERG queen’s commissioner for Groningen
2
PROVINCIEGRONINGEN.NL
En een interessante provincie. Een ontmoetingspunt van en voor wetenschap, cultuur, energie, life sciences, maar ook in vele opzichten een oase. Een oase die rust biedt én de inspiratie voedt. Maar ook een oase vol leven, unieke bezienswaardigheden, prachtige natuur, indrukwekkende einders en sfeer, veel sfeer. Ik hou van Groningen en wil deze liefde graag delen.
In dit boekje willen wij je graag wat suggesties aan de hand doen om jouw verblijf in Groningen met wat speciale ervaringen uit te breiden. Misschien wel onvergetelijk maken! Ook willen we je met dit boekje een idee geven van zaken waarmee de provincie zich zoal bezighoudt. Want bij veel van de projecten die in dit boekje staan is de provincie betrokken geweest of nog steeds betrokken.
MAX VAN DEN BERG commissaris van de koningin Groningen
HELEMAAL BOVENAAN
Er gaat niets boven Groningen. Het is inmiddels landelijk een behoorlijk bekende slogan. Het is de vlag waaronder de provincie en gemeente Groningen, Marketing Groningen, de Kamer van Koophandel en diverse organisaties en bedrijven in de provincie al een aantal jaren campagne voeren om Groningen te promoten. Het is aan jou om het waarom van de slogan in al zijn facetten zelf te ontdekken.
RISE TO THE TOP
The Province of Groningen, the City Council of Groningen, the local Chamber of Commerce and several local organisations and businesses have been promoting the Groningen region nationally and internationally with the slogan Er gaat niets boven Groningen (Nothing tops Groningen) for several years now. You are more than welcome to find out why this has been such an apt slogan.
4
DAAROMGRONINGEN.NL
PER TREIN
Loop de stationshal binnen en kijk omhoog. En kijk om je heen. Laat de hoogtijdagen van het grootse, elegante reizen per trein herleven in uw hoofd. Je bevindt je op een van de mooiste plekken van spoorland Nederland. Majestueus. Groningen CS is nog altijd een hoofdstation (en kopstation) in het spoornet. Uitstekende verbindingen met de Randstad. Meerdere regiotreinen. Een perfecte locatie om de stad binnen te komen en te ontmoeten.
BY TRAIN
Step into the main hall of Groningen Central Station and look up. Then look around. Let your mind go back to the grand days of elegance in railway travelling. You are in one of the most beautiful locations of historic rail-land. Majestic in every sense of the word. Groningen has always been a railway hub, still is. A terminal station in the network with excellent direct intercity connections to cities like Amsterdam, The Hague and Rotterdam. You can use the regional lines to explore the towns and villages nearby. What better way to enter Groningen?
6
9292OV.NL
EEN BAKKIE DOEN
Niets mooier dan eropuit trekken en dan onderweg dat ‘prachtige terras’ of dat ‘geweldige cafeetje of restaurantje’ tegenkomen om even heerlijk op adem te komen of een hapje te eten. Ook Groningen heeft die plekken. De theetuin in Midwolda, Café Hammingh in Garnwerd met zijn prachtige terras, de Theeschenkerij in Pieterburen, de borgen in plaatsen als Leek, Leens, Uithuizen, Appingedam, Midwolda, de Oude Remise in Bad Nieuweschans, het zijn slechts enkele mogelijkheden. Ontdek ze gewoon zelf.
8
VAREN.GRONINGEN.NL
have a cuppa
Do it the Dutch way. Look for that ‘cosy outdoor terrace’ of that ‘wonderful countryside pub or restaurant’ and sit down to have a cuppa or a bite to eat. Groningen is full of such places. The tea garden in Midwolda (so very British), Café Hammingh in Garnwerd with its amazing canalside outdoor seating, the Theeschenkerij (‘Pourhouse’) in Pieterburen, the ‘borgen’ –historic manor houses - in e.g. Leek, Leens, Uithuizen, Appingedam and Midwolda or any of the others across the countryside and in the city. Why not go on a cuppa round for yourself?
VOOR WANDELAARS
Voor een dichtbevolkt land als Nederland is er verbazingwekkend veel landschap en groen. Groningen is daarvan een sprekend voorbeeld. Doe eens wild en volg gewoon de richting van uw neus. In de stad: prachtige gebouwen, verrassende straatjes, steegjes, terrasjes en winkeltjes, parken, historische hofjes(!), indrukwekkende gevels; of op het land: wierden (de Groningse terpen), Romaanse kerkjes, historische orgels, slingertuinen, prachtige dorpsgezichten. En natuurlijk overal lokale winkeltjes. We blijven een land van handelaars.
Wander
For a densely populated country, Holland is an amazingly green and open country. Hardly anywhere this is as obvious as in Groningen, city and province. Be brave and just follow the direction of your nose for a day. Wander through the city with its magnificent buildings, its little streets full of surprises, the parks and public gardens and discover the magic places, the original little shops, the historic courts of almshouses (!), and let it all sink in. Or travel to the countryside to discover the wealth of Roman churches, ‘wierden’ (medieval knolls in the landscape that protected communities against rising seawater), canals, manors, gardens, and picturesque villages.
10
TOERISME.GRONINGEN.NL/SHOPPEN
Winkelen. Altijd gezellig.
De provincie kent verschillende grotere en kleinere winkelcentra (Winschoten, Winsum, Appingedam, Stadskanaal, Veendam). Maar Stad Groningen is echt een special shopping city. Vanwege de talloze kleine boetiekjes en originele winkeltjes. In hoofd- en zijstraten. Alleen al die straatnamen... Oude Kijk in ’t Jatstraat, Folkingestraat, Boteringestraat, Ebbingestraat (oud en nieuw). Totaal kleurrijk! 12
FOLKINGESTRAAT.NL
Shopping. Let’s look around.
Well, you came to the right place. The City of Groningen is small-scale shopping heaven. OK, admittedly, street names like Oude Kijk in ’t Jatstraat, Folkingestraat, Boteringestraat and Ebbingestraat may be hard to pronounce, but just look at their many small boutiques and original shops (‘winkel’ in Dutch). Totally colourful. Oh, and when you go shopping: don’t forget the small side streets. There may be surprises around the corner...
EVEN ZITTEN
Bruin café, pub, designtent, bar, theatercafé, buurtcafé, studentenhol, croissanterie – Groningen heeft ze allemaal. En je bent er welkom. Praten over voetbal, muziek, het werk, de studie, het onderzoek, over wat je morgen gaat doen, je man, je vrouw, of gewoon even wat wereldproblemen oplossen. Biertje erbij, glaasje fris, wijntje. Even de stress eraf. Mooi toch?
SIT DOWN AND ENJOY
Pubs with history, designer bars, wine bars, theatre cafés, locals, student holes, croissant cafés – Groningen has them, in great numbers. To sit down after a bicycle ride, to end the shopping experience, to solve some world problems, talk music or football, complain about your job, your wife, that husband of yours, the children’s behaviour, and what you are planning for tomorrow. Enjoy a beer, have a glass of wine, stick to the non-alcohol stuff. Isn’t life great? 14
TOERISME.GRONINGEN.NL/UITGAAN
WEGDROMEN
Groningen is een cultuurstad in hart en nieren. Een stad van theater, toneel, film, muziek, inspiratie. Een plek waar je even in een andere wereld kunt wegdromen. Pak gewoon de wekelijkse UIT (in het rek te vinden in alle culturele instellingen en vele cafés) en kijk hoeveel er te doen is. Van het Grand Theatre op de markt en de Oosterpoort en de Stadsschouwburg tot kleine theatertjes en cafépodia. Van megabioscopen tot art-house theaters.
VANISH INTO ANOTHER WORLD Groningen is a cultural city to its bone. It has the tradition – and the reputation - of a true performing arts city, a place to dream away into another world. The weekly entertainment and culture programme (UIT) can be picked up free from every cultural venue in town and from many cafés and pubs. Performances in English are common. And films are shown with subtitles and their original soundtracks.1
1) be aware when you go and watch a comedy. You may miss the sting of many a joke. The Dutch are fast readers, and will laugh over the end of the spoken joke.
16
GRONINGERUITBURO.NL
GRONINGEN ER DA N 90 GRONINGEN IS ME
0 JA AR OUD. SO
TIJD EEN BELA NG GRONINGEN IS AL
EEN STAD ME T DU
ARCHITECT
RI JK CENTRUM GE
EL RF. NE T AL S IN VE
ANDERE BERO
L VA N GRONIN UUR. IN HE T GE VA
GRONINGER MU
SEUM . MA AR HE
AA I. EN ZEKER ZO FR
MMIGE DORPEN
IN DE PROV
W EE ST. HE T
TIJD GEBEURDE . AD WAA R HE T AL ST DE . AD ST SE IS EEN TROT
IS DE W ELVA ART
RUG TE ZIE RF NOG ALTIJD TE GEN IS OOK DIE DU
N ARCHITECTUU
TERUG TE ZIEN IN
N. UI TERA ARD IN
HE T
DE
GRONINGEN HA S
A CI TY W ITH GU
IN THE CA SE OF
TS, TOO. LIK E OT
STAATINGRONINGEN.NL
HE T WOORD IS:
GEBROEDERLIJK
.
COUN TRYSIDE EV
EN OLDER.
RO TS IN DE VOLK
SMOND, IS ZEKE
R ZO GEDURF D
TING VA N HIST GEN EEN ON TMOE
ORIE EN HEDEN.
JUST AS GU TSY
LOCA LS
CI TY W HERE A PROUD CI TY. A MA JOR CENTRE .
HER FA MO
GRONINGEN, THE
PROSPERI TY US DU TCH CI TIE S,
GU TS ARE RE
EV ERYONE CA ME
IS REFLEC TED IN
E GRONINGEN FLEC TED TOO. TH
TOGE THER.
ARCHITECTURE.
MUSEUM IS AN OB
VIOUS EX AMPLE.
BE GUTSY – AND TRULY BE
GA SUNIE BUILD AU TIF UL – IS THE
ARCHITECTUR . IN GRONINGEN
AS TRUE BROTHE
18
ALWAY S BEEN A
TOON DURF
R IS GRONIN
VILLAGE S IN THE
DER. INCIE ZIJN NOG OU
DSE STEDEN EMDE NEDERL AN
UW, DE APEN T GA SUNIE-GEBO
OP HE T GEBIED VA
S OLD. SOME IS OV ER 90 0 YE AR
RS.
E, HISTORY AND
ING, LOVINGLY CA
. MODERNITY MEET
LLED MONK EY RO
CK BY THE
DEIN MEE
Grote Markt , bij Monopoly de belangrijkste kaart voor Groningen. Hartje stad. Martinitoren, stadhuis, theater, terrassen, restaurants, markt, winkels en evenementen, heel veel evenementen. Het Glazen Huis werd hier in 2009 opgebouwd, operazangers traden er op, pop- en andere evenementen werden en worden er georganiseerd, het is een plek die altijd leeft. Het kloppend hart van een stad die ook echt een hart heeft.
20
GRONINGEN.NL
BUSTLE ALONG
Central Market Square, the key card for Groningen in Monopoly. The heart of the city with the Martini Tower (yes that IS its name), the Town Hall, the Grand Theatre, terraces, restaurants, a twice weekly market, shops, and outdoor events, lots of outdoor events. Opera singers took the stage here, national and international acts performed here, and many many other events took place at Grote Markt. It is a spot that is always very much alive, the beating heart of a bustling city.
DE HAND VAN DE MEESTER
Henk Helmantel is Gronings kunstenaar. Zijn huis, atelier en museum staan in Westeremden. Helmantel is de meester van het stilleven – nadruk op stil. Zijn werk is wereldberoemd. Meerdere prachtstukken zijn te bewonderen in het privémuseum in de verbouwde pastorie naast het woonhuis. Pure verstilling in de traditie van de grote meesters…
SEE THE MASTERSTROKE
Henk Helmantel is a Groningen painter. His home, his studio and his museum are in Westeremden. Helmantel is the master of the still life, emphasis on ‘still’. His works are world-famous. Several masterpieces can be viewed in his private Westeremden museum, a former parsonage next to his home. Pure stillness in the tradition of the great Dutch Masters.
22
HELMANTEL.NL
HEERLIJK BED
Waar ga je slapen? Keus genoeg in Groningen. Er zijn erfgoedlogies – in voormalige herenboerderijen, herbergen, enz. – B&B’s zijn populair. En ‘in Stad’ kun je net als in vele provinciesteden kiezen uit vele hotels van sterrenkwaliteit. O ja, als je wilt overnachten in het éénkamerhotel in Eenrum, wel tijdig boeken. Het wil nog wel eens volgeboekt zijn.
24
ERFGOEDLOGIES.NL
Lay down
Need a bed for the night? You will be spoilt for choice in Groningen: Heritage Homes (Erfgoedlogies) in old mansions, inns, B&B’s, you will find them everywhere in the province. And Groningen City offers a wide selection of hotels of all classes. The town of Eenrum even has a one-room hotel. You might want to book it early. It fills up quickly.
GEWONNEN
Eens zee, nu land. Eens water, nu een natuurparadijs. Eens scholletjes en garnalen, nu runderen in bontjas, vogels en konijnen. Zo mooi, zo puur. Kijk, een aalscholver. Zie je ’m duiken?
26
WWW.NP-LAUWERSMEER.NL
ReCLaiMED LAND
Once a sea, now reclaimed land. Once salty waters, now green shrubbery. Plaice and shrimps replaced by Highlander cows, birds and hares. Now a nature reserve. Look, a cormorant diving.
OP DE FIETS
Nederland, fietsland. Doe eens een Rondje Groningen. Over de prachtige – vaak lege – landwegen. Overal in de provincie zijn fietspaden aangelegd, dwars door de velden, langs water, fietsbruggetjes midden in niemandsland. Vogels en koeien als toeschouwers. Het wil er overigens wel eens waaien. Heerlijke zuurstofrijke zeewind. Een kwestie van karakter, dus. En rode konen. Maar o zo heerlijk. Overigens, fietsen zijn te huur op het station van Groningen en bij diverse fietsenwinkels. Bij de VVV kunnen ze je precies vertellen waar…
GET ON YOUR BIKE
The Netherlands is bicycle country. Ridiculously flat and completely geared to a biking population. Bicycle lanes are everywhere. Plus… it is safe to ride in the countryside. All car drivers ride a bicycle themselves or have ridden one; bicycles are a familiar force to be reckoned with on the road! Groningen has invested in bicycle lanes. Throughout the province special dedicated bicycle routes have been laid out: nicely paved lanes along roads, special routes (bicycles only!) crossing the fields from village to village. With their own signage and along some of the most wonderful spots in the countryside. Places no car can reach. Breathe…! Do what the Dutch do... get on a bike1.
Tip: Signposting especially for bicycles. Bicycles are used for commuting, for shopping, for sports and for sightseeing trips. ANWB (Dutch brothers of the AA) have adjusted signposting correspondingly. Signposts especially for cyclists have been put up across the entire country. They show destinations and distances (in kms; 1 km = 2/3 of a mile) in red. 1) bicycles can be rented in many places: at most bicycle shops, at Groningen station, and from special bike rental businesses. Oh, and it
28
FIETSEN.GRONINGEN.NL
is relatively cheap too.
WELKE NEMEN WE?
Net als in het naburige Ostfriesland is Groningen traditioneel een streek van theedrinkers. Deze traditie vindt haar weerspiegeling in het theemuseum in Houwerzijl. Het is een unieke combinatie van museum, theewinkel en tearoom met wat wel eens de grootste theesmakenverzameling ter wereld zou kunnen zijn.
SAMPLE
Like the adjacent Ostfriesland in Germany, Groningen has traditionally been a region of tea drinkers. This is reflected in the Theefabriek (Tea Factory) in the town of Houwerzijl. It is a unique combination of a tea museum, an impressive tea shop, and a tea-room with what may well be the most extensive selection of teas in the world.
30
THEEFABRIEK.NL
EEN RONDJE MUSEA
GRONINGER MUSEUM – een opvallend en postmodern gebouw (Mendini) recht tegenover het Centraal Station, met al even fascinerende internationale tentoonstellingen. STRIPMUSEUM – Het enige officiële stripmuseum van Nederland. Jan Jans en wat kinderen, Kuifje, Paulus de Boskabouter, Olivier B. Bommel en nog veel meer. De kinderen kunnen er ook lekker zelf wat gaan tekenen. NOORDELIJK SCHEEPVAART MUSEUM – Een prachtige collectie die de maritieme geschiedenis van Groningen weerspiegelt. En... en... en... ga maar eens langs bij de VVV (op de Grote Markt).
Do the museums
GRONINGER MUSEUM – A stunning postmodern building opposite Groningen Central Station, with great and original international exhibitions and a wonderful regular collection of items of local interests. STRIPMUSEUM – Comic books (Dutch: strips) are part of the cultural heritage of the Low Countries. All the world knows Tin Tin. Experience the originality and diversity of Dutch ‘strip’ art here. NOORDELIJK SCHEEPVAART MUSEUM – A fantastic collection of the maritime history in and around Groningen. Groningen has a long tradition to uphold in this field. Plus... just pop in at the VVV (Tourist Information) on Grote Markt.
32
GRONINGERMUSEUM.NL | STRIPMUSEUM.NL | NOORDELIJKSCHEEPVAARTMUSEUM.NL
OP BEZOEK BIJ EEN STER
Handelsroutes zijn altijd cruciaal geweest. En handelsroutes moesten worden beschermd. In Bourtange ligt een van de best bewaarde historische vestingwerken (± 1580) die de handelsroute tussen de noordelijke hanzesteden beschermden. Prachtig gerestaureerd. Een ideale bestemming voor mensen die historie zelf willen inademen. Van bolwerk tot museumstad. Een uitgekerfde ster in het Oost-Groningse landschap Een bezoek waard? Absoluut!
Meet a star
Trade routes have always been crucial in history; and they had to be protected. The town of Bourtange has one of the best kept strongholds from history (± 1580). It protected the trade route between Hanseatic cities. It now lies like a carved out star in the Groningen landscape. Beautifully restored to its former glory. A great destination if you want to go back in time and feel the atmosphere of the era. Worth a visit? You bet!
34
BOURTANGE.NL
ADEMEN
Een lijnenspel van wegen en… Vaarten, kanalen (‘diepen’), water… Binnendijken, buitendijken, historische dijkpoorten Gecreëerd en natuurlijk landschap… Zoveel variaties groen… Indrukwekkende luchten… Wind… Het gevoel van ruimte…
36
EDESTAAL.NL
breathe
Lines, Piet Mondriaan squares, country roads and waterways, canals… Dikes, dams and levies, even crossing the land… A reclaimed landscape, dry nature has taken over… So many shades of green… Big, breathtaking skies… Wind… The sense of space…
ZÓ MOOI
Enkele historische dorpen in Groningen behoren tot de best bewaarde en authentieke in ons land. Ga eens wandelen door Appingedam en laat je meeslepen door de prachtige Nicolai-kerk of de 17e eeuwse hangende keukens boven het Damsterdiep (recycling 17e-eeuwse stijl: vloerluik open, zoef, afval weg!). Of loop eens door Winsum of Garnwerd, gewoon voor de sfeer. Je verwacht elk moment dat Swiebertje de straat in komt banjeren. Zo karakteristiek oud-Nederlands. 38
HETVERHAALVANGRONINGEN.NL
Be wowed
Some of the historic villages in Groningen are among the best kept and authentic in the country. Take a walk in Appingedam and be wowed by the 17th century overhanging kitchens over the Damsterdiep canal or the impressive Nicolai Church. Or stroll through Winsum or Garnwerd and feel the time warp. Ter Apel is another great example. All within a 30 to 40 minutes radius of Groningen. So characteristically Dutch.
1) When the town name ends in –werd, -wierde, or –quert, this is usually a good indication of age.
LAND VAN DE ZEEHONDEN
Bij Pieterburen kun je twee kanten op als je wilt gaan lopen. Naar het zuiden, over het ruim 330km lange Pieterpad naar de St. Pietersberg in Limburg. Of naar het Noorden, over het wad naar Schiermonnikoog. We kennen Pieterburen allemaal van Lenie ’t Hart (bezoeken!), maar vanuit het wadloopcentrum kun je de zeehondjes ook in hun natuurlijke omgeving gaan zien. Vereisten: een gids en een goede conditie.
40
BELEEF-PIETERBUREN.NL
Seal the deal
Deal? What deal? Well, the Dutch pastime of ‘wadlopen’ is quite a deal. With the help an experienced guide (ask the people at the Wadloopcentrum Pieterburen) you will walk across mudflats at ebbtide to one of the Dutch coastal islands. You do need a bit of stamina, a good physical condition and some wellies. Observe the curious seals observing you from their natural habitat. Or visit the seal centre in the nearby village – a refuge for stranded and sick seals – first. NEVER attempt ‘wadlopen’ on your own!
TOPSPORT
Thuisgrond van de Koemannetjes en Arjen Robben. Voetballers die de icoonstatus hebben bereikt. Net als tv-persoonlijkheid Jan Mulder. Die kon ook wel een balletje trappen. Wist je dat Groningen ook een top basketbalteam en een heel best volleybalteam heeft. Ook op judo- en bobsleegebied komen er gespierde boys uit deze streek. Ga eens een wedstrijd bezoeken in de Euroborg; dan weet je meteen dat Groningers niet altijd even ‘nuchter’ zijn. Zeker niet als het gaat om FC Grunn’n.
Aspire and perspire
Football fan? Did you know that one of the great players in the world, Arjen Robben (PSV, Chelsea, Real Madrid, Bayern Munich), is from Bedum, just north of the City of Groningen? Bedum, by the way, has a church tower as leaning as the one in Pisa? It is next to Arjen’s local which he apparently always visits when he is in town. Arjen – a hero in this part of the world - started his career at FC Groningen, a premier league team whose stadium Euroborg has already been dubbed Football Cathedral. Groningen also boasts a great basketball team (home ground: Martini Plaza) and quality volleyball and rowing teams. Feel free to break some sweat yourselves.
42
HUISVOORDESPORTGRONINGEN.NL
HIJS DE ZEILEN
Hoist the sails
DelfSail, de samenkomst van historische schepen, was in 2009 het grootste openluchtevenement van Nederland.
DelfSail, the tall ships event in Delfzijl harbour – in 2009 the largest outdoor event in the Netherlands.
Een lange kustlijn. Dus ook maritieme bedrijvigheid en havens. Visserijhavens als Zoutkamp en Lauwersoog. Maar ook industrie- en handelshavens als Eemshaven en Delfzijl (samen Groningen Seaports, qua grootte de derde haven van Nederland). De relatief jonge Eemshaven (aangelegd in 1976) maakt op dit moment een stormachtige ontwikkeling door als havenindustrieel complex – het ontwikkelt zich in hoog tempo tot (duurzame) energiehaven. Miljarden worden geïnvesteerd. De bedrijvigheid is overweldigend, overal wordt gebouwd en aangelegd. De wereld heeft vertrouwen in de centraal gelegen haven waar ruimte en hoogwaardige kennis in ruime mate voorhanden is…
44
GRONINGEN-SEAPORTS.COM | BOUWEEMSHAVEN.NL
The northern Groningen coastline is with the Wadden Zee, which is part of the North Sea, one of the busiest bodies of water in the world. Groningen has several harbours. Zoutkamp and Lauwersoog concentrate primarily on the fishing industries. Delfzijl is traditionally a trading port, while the relatively new (1976) Eemshaven is a deep sea port. Particularly Eemshaven – which, together with Delfzijl, makes up Groningen Seaports – is experiencing a gigantic development boost. It is quickly turning into an ‘energy port’ of international stature. Billions of euros and dollars are being invested and the spacious harbour site is the location of choice for many a major multinational company that wants to expand.
PROEVEN
2011: Groningen was elected Capital of Taste by the Slow Food Movement. Just consider the ingredients. Fresh fish straight from the fish auction in local Lauwersoog, vegetables from a region that has a long-standing tradition in food production, very fertile land, cows that spent their entire lives grazing fields, cooks who know how to appreciate local produce and turn it into delicious dishes in their restaurants. Enjoy!
Taste
2011: Groningen uitgeroepen tot Hoofdstad van de Smaak. Het heeft de culinaire uitstraling van Groningen een enorme impuls gegeven. Terecht. Veel agrarische producenten die rechtstreeks aan keukens leveren. De visafslag van Lauwersoog is om de hoek, fokkers die net zo letten op vleeskwaliteit als de koks die het eindproduct afnemen, en ga zo maar door... Het eindresultaat vindt je op je bord.
46
SCHATHOES.NL
HERSTELT DE TOEKOMST
Als je in de jaren vijftig of zestig naar de lagere school ging, dan leerde je dat Groningen het gebied was van de strokartonfabrieken. Dat is inmiddels wel veranderd. Toch zie je overal nog industriële monumenten die naar deze zware tijden terugwijzen – vaak in verval. Langs de A7 bij Scheemda staat een bijzonder pittoresk voorbeeld, De Toekomst1. Maar De Toekomst is hersteld. Nu wacht De Toekomst een volgende fase, waarin een nieuwe invulling aan het fabriekscomplex wordt gegeven. Hiervoor bestaan grootse plannen.
Restore the Future
The industrial heritage of the region is quite opposite to its industrial present. In the 19 th and early 20 th century Groningen was known for its strawboard industry, an industry that has long since died out and has been replaced by high-tech. Industrial monuments from the old era can still be found scattered in the landscape. A notable one can be seen in Scheemda along the A7 motorway. The old factory, De Toekomst (The Future), was slowly falling to bits2 when the decision was taken to redevelop it and find a new purpose for the old industrial monument. The future restored indeed.
1) Zo pittoresk dat regisseur Paul Verhoeven het pand gebruikte als locatie voor zijn film Zwartboek.
48
DETOEKOMSTSCHEEMDA.NL
2) However, it maintained its picturesque qualities. Even literally, because renowned Dutch director Paul Verhoeven chose De Toekomst as the location and backdrop to one of his major film productions, Black Book.
GEEFT GAS
NIEUWSFLITS (1959). Er is gas gevonden bij Slochteren in Groningen! Slochteren werd van een rustig plaatsje op het Groninger platteland een landelijk bekend fenomeen. Een woord met een uitroepteken. Slochteren werd synoniem voor de snel groeiende welvaart in en van Nederland. En Groningen werd de provincie van de energie. Inmiddels is de regio uitgegroeid tot een internationaal knooppunt op het gebied van energiekennis en –wetenschap, energiedistributie en energiegerelateerde bedrijvigheid, Energy Valley. Een knooppunt voor overdracht.
50
ENERGYVALLEY.NL
Gas up...
1959 – BREAKING NEWS. Gas found near Slochteren in the province of Groningen. Overnight, the town of Slochteren turned from a nice quiet blot on the Groningen landscape to a buzzword. Slochteren brought prosperity to the country. And it was the incentive that made Groningen the international centre of energy knowledge, energy sciences, energy distribution and energy-related industries it currently is (Energy Valley). A transfer hub in every sense.
Een eerbetoon. Een standbeeld voor het gasmolecuul op de A7 ter hoogte van Kolham. A statue for a local hero. Honouring the gas molecule on the A7 motorway near the village of Kolham.
DOE JE MEE?
Groningen is een studentenstad. Maar vooral ook een City of Talent. Een stad van en voor mensen met energie. Feesten, concerten, evenementen van nationale en internationale allure – New Attraction, Noorderzon, Noorderslag, Eurosonic. Even heerlijk uit je dak gaan? Er is altijd wel wat te doen. En anders organiseer je het toch gewoon zelf. Genoeg animo!
52
TOERISME.GRONINGEN.NL/EVENEMENTEN
Join iN
Groningen is a university town. But above all it is a City of Talent. A city full of energy for people with energy. Partying, concerts, indoor and outdoor events of national and international stature New Attraction, Noorderzon, Noorderslag, Eurosonic. There’s always something going on somewhere in Groningen. Just find it.
BLAUW
“Wat? Land teruggeven? Na eeuwen inpolderen?” De Nederlandse traditie werd zwaar op de proef gesteld toen besloten werd Blauwestad te gaan ontwikkelen om de regio Oost-Groningen een impuls te geven. Een deel van het land werd onder water gezet om een groot meer te creëren en recreatie en toerisme mogelijk te maken. Daarmee werd mensen de gelegenheid geboden een huis aan het water te bouwen. Water niet als bedreiging, maar als toegevoegde waarde. Blauwestad is inmiddels volop in ontwikkeling.
54
BLAUWESTAD.NL | BLAUWELINT.NL
BLUE
“What? Give land back? After centuries of regaining land? After all the struggles?” The Dutch mindset was heavily tested when it was decided to develop Blauwestad (Blue City) also to give the economy in the region a boost. Part of the land was put under water to create a large lake which would enable recreation and tourism. This gave people the opportunity to build a house on the waterfront. Water no longer considered a threat, but rather an added value. They do have their quirky sides, those Dutch.
ENG? WELNEE!
Kinderen willen spelen. Waar wordt de fantasie beter geprikkeld dan in de natuur? En door de natuur. Even rondwandelen met een spin? Een slang om je nek? Een stinkdier aaien? Een kikker kussen? Het kan allemaal in NatuurDoeZoo Insectenwereld in Leens. Eng? Helemaal niet!
CREEPY-CRAWLIES
Children love to play. And most of them love to play with animals. NatuurDoeZoo Insectenwereld in the town of Leens gives them a chance to live up to their wildest animal dreams. Playing with creepy-crawlies? A hairy spider on your face or a snake around your neck? Petting a skunk or kissing a frog? So you think that’s scary. It isn’t in Leens!
56
INSEKTENWERELD.NL
LEKKER ONTSPANNEN
Het was Nieuweschans. Voor elke Nederlander een bekende naam. Het eindpunt van Nederland, de grensovergang naar Duitsland, laatste station van de NS, Jans Pommerans (o wat een plank van een meid was dat). Het is nu Bad Nieuweschans. Officieel. Nu een erkend kuuroord naar Duits model. Een plek voor wellness in de beste zin van het woord. De warmwaterbron (36°C) op je laten inwerken, natuurlijke zouten, mineralen, sauna, de bubbels van de jacuzzi. Even het lichaam helemaal tot rust laten komen. Leuke dorpskern ook. En prima koffie bij de Oude Remise.
58
FONTANANIEUWESCHANS.NL | DEOUDEREMISE.NL
Feel well
The border town of Nieuweschans was recently renamed Bad Nieuweschans. A spa German style. A place for wellness in all its purity. Bad Nieuweschans has a natural warm water well (36°C) which has become the heart of an extensive wellness centre. Feeling the healing power of the water, natural salts, minerals, sauna, jacuzzi, whirlpools. What better way to relax the body? Nice historic town centre as well, by the way... And the coffee in the local Oude Remise is great.
ECHT EN UNIEK
Sommige landschappen zijn uniek. Het landschap in Oost-Groningen is dat zeker. Zo uniek dat National Geographic en Oost-Groningen een samenwerkingsverband zijn aangegaan. Het Oldambt: onwaarschijnlijke einders en schitterend bewaarde dijkdoorgangen in de historische inpolderingsgebieden grenzend aan de Dollard (neem een verrekijker mee!). Prachtige plaatsnamen als Hongerige Wolf. En meteen aangrenzend het rustieke en boomrijke Reiderland. Een wonderlijk contrast. Een voorproefje? Kijk op de site van National Geographic en zoek op Oost-Groningen.
truly unique
Some landscapes are truly unique. The EastGroningen (Oost-Groningen) landscape certainly is. It is so unique that National Geographic has embraced Oost-Groningen. Want to see and experience something special? Visit the ‘polders’ in the Oldambt area: Unbelievable horizons (hardly any trees!) and beautifully preserved inland dyke systems from the early days of the regaining of land by the Dutch. Immediately adjacent is the picturesque Reiderland with its leafy lanes. Rural Groningen at its best.For a preview, visit nationalgeographic.nl and search for OostGroningen.
60
KANSINOOSTGRONINGEN.NL/NATIONAL-GEOGRAPHIC
NEEM DE KINDEREN MEE
Burcht Wedde is een historisch monument, een burcht die een belangrijke rol heeft gespeeld in de Tachtigjarige Oorlog. Het is ook bij uitstek een plek voor kinderen. Voor prinsen en prinsessen. Een echt kinderkasteel.
62
BURCHTWEDDE.NL
Take the kids
Wedde borough is a historic monument. It was a crucial stronghold in the Eighty Years’ War with the Spanish in the 16 th century. Now it is the perfect spot to take your kids. A place for princes and princesses. A child’s castle.
• Kopenhagen
VLIEGEN Hamburg • Bremen • Amsterdam •
Groningen Airport Eelde. Afgekort GAE. De luchthaven van Groningen. Luchttaxiservice voor zakelijk verkeer, snelle en goede verbindingen met diverse Europese bestemmingen, mede dankzij de schaal een geoliede machine die volledig is gericht op efficiënte, veilige en snelle afhandeling. Uitstekende verbinding met de stad, ‘altijd dichtbij’. Volop parkeren op loopafstand en… • Berlin een groene, duurzame luchthaven. www.gae.nl
London •
Brussels •
Fly
Prague airport, • Groningen is served by an international Groningen Airport Eelde. GAE in abbreviation. Air taxi services for business travellers, fast connections with various European destinations, excellent connections to Groningen city centre. On site, it is a well-oiled machine fully GAEred at efficiënt, safe and fast handling. Ample parking is available at walking distance and… Groningen Airport Eelde is a green, sustainable airport.
• Luxemburg Paris •
Zürich • 64
GAE.NL
...ook de provincie! Dit boekje is een initiatief van de provinciale overheid, het hoogste bestuurlijke orgaan van de provincie Groningen. Onze taak is: ervoor zorgen dat alles zo goed mogelijk reilt en zeilt in de provincie Groningen. Dit klinkt eenvoudiger dan het is. Wij moeten de juiste besluiten nemen om ervoor te zorgen dat maatschappelijke problemen worden aangepakt en opgelost, dat mensen werk hebben, dat gemeenten hun werk kunnen doen, dat onze inwoners prettig en veilig kunnen wonen, dat het Groninger landschap prachtig blijft, dat de economie in Groningen kan draaien en dat Groningen aantrekkelijk is en blijft voor bezoekers die kennis willen maken met haar historie en cultuur. De provincie doet dit in veel gevallen samen met anderen - met instanties, gemeenten, organisaties en bedrijven. De provincie komt op voor de belangen van Groningen in de landelijke politiek, soms in nauwe samenwerking met andere noordelijke provincies en als dat nodig is ook in Europa.
66
PROVINCIEGRONINGEN.NL
The province matters! DE TOPTHEMA’S VAN DE PROVINCIE GRONINGEN MAAKT WERK VAN WERK. Groningen is een vitale en ondernemende provincie met een herkenbare identiteit en sociale betrokkenheid. Iedereen moet kunnen meedoen en meetellen, niemand staat aan de kant. Daarom zorgt de provincie voor een goed ondernemersklimaat en passend werk voor zoveel mogelijk mensen. Van belang hierbij is dat iedereen zo snel en veilig mogelijk zijn bestemming kan bereiken. Of dat nu met de fiets, auto, vrachtauto, boot, trein of bus is. Maar verkeer is belastend voor het milieu door de uitstoot van CO2, fijnstof en door het verkeerslawaai. Daarom stimuleren wij duurzame vormen van verkeer en vervoer, zoals energiezuinige auto’s, het openbaar vervoer en de fiets en het gebruik van alternatieve brandstoffen zoals biogas. GRONINGEN INVESTEERT IN LEEFBAARHEID. Een van de bedreigingen van de leefbaarheid is bevolkingsdaling of krimp. Krimp leidt tot leegstand van winkels, cafés, bedrijfsgebouwen en daarmee woningen. Daarom investeert de provincie in de leefbaarheid van steden en kleine kernen en in goede en bereikbare voorzieningen, zoals winkels, sportclubs, zorgvoorzieningen, cultuur en scholen.
Het karakteristieke Groninger landschap met dijken, wierden, coulisselandschappen, open ruimte en monumentale gebouwen is kenmerkend voor onze leefbaarheid. Met plekken waar het ’s nachts donker en stil is. Die kenmerken zijn waardevol. Daarom investeert de provincie in het Groninger landschap. We financieren de aankoop en inrichting van natuurgebieden. Ook ondersteunen we agrariërs en particuliere grondbezitters bij het natuurbeheer en de bescherming van zeldzame planten en dieren. We zoeken daarin een balans met de economische ontwikkeling en dynamiek. GRONINGEN IS DÉ ENERGIEREGIO VAN NEDERLAND EN EUROPA. Om het klimaat te dienen en om de economie te stimuleren zet de provincie in op een duurzame energieproductie, energiebesparing en het terugdringen van de uitstoot van CO2 (koolstofdioxide). Ook geeft de provincie ruimte aan bestaande en nieuwe energiebedrijven want deze sector zorgt voor veel extra banen in het Noorden. Binnenkort zal een derde van de elektriciteitsproductie van Nederland uit de provincie Groningen komen. BIJ VEEL VAN DE PROJECTEN DIE IN DIT BOEKJE STAAN IS DE PROVINCIE BETROKKEN OF BETROKKEN GEWEEST. SOMS ZIJDELINGS, SOMS INTENSIEF. MAAR HET IS MAAR EEN GREEP. DE PROVINCIE DOET VEEL. VEEL MEER DAN IN DIT BOEKJE IS OPGENOMEN. TOCH HOPEN WE DAT DIT BOEKJE EEN IDEE GEEFT VAN ZAKEN WAARMEE DE PROVINCIE ZICH ZOAL BEZIGHOUDT.
This booklet is an initiative of the provincial government - the ‘Province’ – the highest administrative body of the province of Groningen. The main task of the Province is to ensure that everything runs as smoothly as possible in Groningen province. This sounds simpler than it actually is. The Province must take the right decisions to ensure that, wherever possible, social problems are tackled and resolved, that people have work, that municipalities can do their jobs, that residents can live pleasantly and safely, that the Groningen landscape is preserved and remains as beautiful as it is, that the economy in Groningen can run, and that Groningen is, and remains, appealing to visitors who want to see and feel its history and culture… in short: it has to ensure that Groningen is OK. In many cases, the Province works closely with others – with (government) agencies, with municipalities, with organizations and with businesses. The Province also represents the interests of Groningen and its people in national politics, sometimes in close collaboration with the other northern provinces and, if necessary, also in Europe. THE PROVINCE IS, OR WAS, INVOLVED IN MANY OF THE PROJECTS THAT YOU FIND IN THIS BOOKLET. SOMETIMES INDIRECTLY, SOMETIMES INTENSIVELY. HOWEVER, WHAT YOU FIND HERE IS ONLY A SELECTION, ALMOST A RANDOM ONE. THE PROVINCE DOES A LOT. MUCH MORE THAN COULD BE INCLUDED IN A BOOKLET OF THIS SIZE.
68
Geïnteresseerd in cijfers?
Keen on figures? Here are some:
WERKGELEGENHEID Op 1 april 2010 waren 272.000 personen werkzaam in de provincie Groningen verdeeld over verschillende sectoren. Gezondheids- en welzijnszorg is de grootste sector met 53.000 banen (20%) gevolgd door Handel met 38.000 banen (14%).
Employment On 1 April 2010, 272,000 people were employed in a job in the Province of Groningen. They work in a variety of industrial and service sectors, the largest of which is the Healthcare sector, with 20% of the jobs, with Trade in second place with 38,000 jobs (14%).
onderwijs Elke dag bezoeken 33.000 jongeren de stad. Aan de Rijksuniversiteit Groningen zijn 26.600 studenten ingeschreven. Daarnaast volgen 26.200 studenten een HBO-opleiding in Groningen.
Education Every day 33,000 young people go to (secondary) school in Groningen. 26,600 students are registered at the University of Groningen, while 26,200 students follow courses at one of the city’s other institutes for higher (vocational) education).
Fietspaden De provincie Groningen beschikt over 1.500 km fietspad. De stad Groningen werd in 2008 verkozen tot Fietsstad van Nederland.
Cycling lanes Groningen has a total of 900 miles (1500 km) of dedicated bicycle lanes across the province.
inwoners (per 1 januari 2011) Groningen Stad: 190.000 Provincie Groningen: 579.000 Nederland: 16.656.000 Bijna 55% van de bevolking in stad Groningen is 35 jaar of jonger.
Residents (As of January 2011) City of Groningen: 190,000 Province of Groningen: 579,000 The Netherlands: 16,656,000 Almost 55 % of the local population is under 35 years old.
BRONNEN
SOURCES
Provinciaal Werkgelegenheidsregister
Provincial Employment register
Kerncijfers gemeente Groningen
Core figures of the municipality of Groningen
Fietsinfrastructuur 2009 Provincie Groningen
2009 Bicycle infrastructur Province of Groningen
CBS Statline
and CBS Statline
PROVINCIEGRONINGEN.NL
Alles gezien? Dachttutniet. Groningen blijft verrassen. Het is een provincie en een stad van seizoenen. Het geometrische lijnenspel is altijd prominent aanwezig op het land, maar de vele felgele koolzaadvelden in de Paasperiode zijn van een totaal andere orde dan de prachtige herfstkleuren in de Lauwersmeerpolder. Groningen stad vol verse studenten na de zomervakantie heeft een volstrekt andere sfeer dan de kunst- en cultuurstad die het de rest van het jaar is. Maar ze zijn wel allebei fascinerend.
Seen everything? Yeah, right. Groningen will always continue to surprise you. It is one of those places that does this. Come and have a look at the amazingly geometric lines in the landscape and bright yellow Mondriaan-like rapeseed fields in the Easter period, or breathe in the uniquely clean autumn smells while hiking across the Lauwersmeer nature reserve. See and feel the transformation of the City of Groningen when a fresh supply of students takes possession of the city after the summer break, smiles glued to their faces.
Kom terug om te wandelen, te winkelen en van de sfeer te proeven. Maak er een speciaal weekendje van of een ‘vakantie in eigen land’. Groningen heeft zoveel. Er is zoveel te ontdekken…
Feel free to come back. For a week of bicycling (don’t blame the wind!), hiking, shopping, filling up on culture. Or just for a weekend break or a holiday. Groningen has so much to offer…
KOM JE TERUG? OF BLIJF JE NOG EVEN?
RETURN OR EXTEND YOUR STAY.
70
COLOPHON PUBLISHED BY Provincie Groningen in collaboration with Groningen Congres Bureau and Marketing Groningen. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise without prior written permission of the publisher © 2012 PHOTOGRAPHY Dennis Beek; Koos Boertjens; Reyer Boxem; Annette Doornbosch; Robert Hartholt; Jan Johan ten Have, www.tenhavetekst.nl; Hollandsche Hoogte; Paul Kooi; Franka Slothouber fotografie; Beate Ulich; e.a. DESIGN G2K Groningen/Amsterdam | TEXT John van Tiel | PRINTER Zalsman AMBASSADEURS VAN GRONINGEN British American Tobacco Niemeyer B.V., Freia, NV Nederlandse Gasunie, GasTerra, Gemeente Groningen, Groningen Airport Eelde, Groningen Seaports, Groninger Museum, iWink BV, Kamer van Koophandel, LabNoord, Menzis, NDC Mediagroep Groningen, Nijestee, NOM, Noordhoff Uitgevers, Open Communicatie, Provincie Groningen, RTV Noord, Thabasco BV
TOERISME.GRONINGEN.NL | GENIETEN.GRONINGEN.NL
WWW.WIERDENLAND.NL
