Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014 Dames en heren, [Intro] Europa begint in Groningen. Zéker als het om energie gaat. Al decennia zijn we de grootste gasproducent in Europa. Daaromheen hebben we een indrukwekkend cluster opgebouwd van kennis, deskundigheid en ondernemingskracht. We richten ons daarbij niet alleen op gas. We zetten onze expertise in om bij te dragen aan de transitie naar een duurzame energiehuishouding. Het gas kan daar de komende decennia – als schoonste fossiele brandstof – wél een belangrijke rol in blijven vervullen. Zo spelen we in Europa een voortrekkersrol als het om energie gaat. Dat blijven wij ook in de toekomst doen. Ik schets in een aantal kernwoorden wat daarbij onze ambities zijn. [Samenwerking] Het eerste kernwoord is samenwerking. Ruim tien jaar geleden hebben bedrijven, kennisinstellingen en overheden in NoordNederland de krachten gebundeld in Energy Valley. Om met innovatieve producten en diensten optimaal bij te dragen aan
1
de transitie naar een duurzame energiehuishouding. En om daarmee tegelijkertijd te zorgen voor bedrijvigheid, banen en groei in onze eigen regio. Dat is een succesvolle aanpak gebleken: • Het Noorden is dé nationale energieleverancier. Bijna de gehele gaswinning komt hiervandaan. Maar ook: een derde van de oliewinning, een vijfde van het centraal opgestelde elektrisch vermogen en bijna een kwart van de hernieuwbare energieproductie. • De noordelijke energiesector telt bijna 4.000 bedrijfsvestigingen, met een directe werkgelegenheid van ruim 32.000 voltijdsbanen. • Het aantal energiebanen steeg met 1% ten opzichte van 2010, terwijl de totale werkgelegenheid in Noord-Nederland een krimp liet zien. • Ondanks de economische tegenwind worden in NoordNederland grote nieuwe investeringen gepleegd. Een project als het Gemini-windpark staat in de top 3 van duurzame investeringen in Nederland. • Dankzij de oprichting van de Energy Academy en het Energy College is de energiekennissector in Noord-Nederland een steeds sterker fundament om op voort te bouwen. Met name op het hbo en het mbo is het aantal energiestudenten de afgelopen jaren fors gestegen. 2
Alle reden dus om de Energy Valley-aanpak voortvarend voort te zetten in de toekomst. Daarbij breiden we onze contacten graag uit richting Noord-Duitsland, waar zich nu een soortgelijk netwerk ontwikkelt. Ons doel is dat zo één grote, sterke NoordEuropese regio ontstaat, die bijdraagt aan de transitie naar schone energie. Door onze gecombineerde kennis van duurzame én van fossiele energie, kunnen we zorgen voor een goede, gebalanceerde inzet van die beide bronnen. [Verduurzaming] Tweede kernwoord is: verduurzaming. Ook al kunnen we nog lange tijd van fossiele bronnen gebruik maken, een volledig duurzame energiehuishouding moet ons doel op langere termijn zijn. We moeten daarbij beseffen dat nationaal ons aandeel duurzame energie slechts 4% is. De weg naar volledige verduurzaming is dus nog heel lang. Voor bedrijven, burgers en overheden zal een echte omslag nodig zijn om dat doel te bereiken. In Noord-Nederland kunnen wij een belangrijke rol spelen in het tot stand brengen van die omslag. Daar is veel innovatiekracht voor nodig, en die hebben wij in huis. Afgelopen jaar is een nationaal Energieakkoord gesloten. Wij gaan de kracht van Noord-Nederland inzetten om daar een succes van te maken. Wij gaan zelfs een aantal stappen verder.
3
De doelstelling van het Nationaal Energieakkoord is 14% duurzame energie in 2020. In Noord-Nederland gaan wij voor 16%. Met windparken op zee zullen we dat percentage nog verder verhogen. Hoe gaat we dat doen? Samen met bedrijven en kennisinstellingen hebben we een Noordelijke Energieagenda opgesteld: Switch. Deze agenda – die we in februari aanbieden aan minister Kamp van Economische Zaken – staat boordevol programma's en activiteiten om onze doelstellingen te bereiken. Tegelijkertijd zullen deze initiatieven zorgen voor bedrijvigheid en werkgelegenheid. • We gaan bijvoorbeeld ons energiesysteem geschikt maken voor de overgang van fossiel naar duurzaam. • We gaan werken aan opslagsystemen voor duurzame energie. • We stimuleren decentrale energieopwekking. Dat we daarmee sterke pioniers zijn, blijkt wel uit het feit dat de stad Groningen met het project 'Smart Energy City' is genomineerd om Innovatiehoofdstad van Europa te worden. We staan tussen steden als Parijs en Barcelona! Een mooie aanmoediging om op deze weg door te gaan. • We maken ons sterk voor wind op zee. Voor groen gas. Voor de combinatie van die twee door Power2Gas.
4
• We gaan veel aandacht besteden aan het scheppen van maatschappelijk draagvlak voor energieontwikkelingen. Hoe belangrijk dat is hebben we de afgelopen periode intensief ervaren in Noordoost-Groningen, waar mensen geconfronteerd worden met aardbevingen als gevolg van gaswinning. [Europa] Een omslag in denken is ook nodig in Europa, mijn derde kernwoord. Geen enkele lidstaat is in staat om helemaal alléén de omslag naar verduurzaming te maken. Wat we in Energy Valley en samen met Noord-Duitsland doen in onze regio, moet de kern worden van een brede Europese inzet voor verduurzaming die hand in hand gaat met het scheppen van banen en groei. Daarom is het goed dat de Europese Commissie recent klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 heeft gepresenteerd. Dat geeft aan dat Europa ook op de langere termijn daadwerkelijk de weg naar verduurzaming inzet. Dat biedt bedrijven, kennisinstellingen en overheden in lidstaten en Europese regio's duidelijkheid en zal de bereidheid om te investeren in duurzame innovaties doen stijgen. NoordNederland zal daarin graag als 'living lab' fungeren om de transitie naar een duurzame, concurrerende economie mogelijk te maken.
5
[Slot] Tot slot. Europa begint in Groningen. Zo begon ik mijn verhaal. Ik hoop dat ik met onze ambities op klimaat- en energiegebied duidelijk heb kunnen maken dat Noord-Nederland in Europa een voortrekkersrol kan en wil spelen. Groningen is belangrijk voor Europa. Maar het omgekeerde is óók waar. Europa is ook heel belangrijk voor Groningen. Daarom eindig ik met een oproep aan u allen: ga in elk geval stemmen op 22 mei dit jaar! Zo bouwen we samen aan een nieuw Europa, waarin fair play en een goede service aan de burgers voorop staat. De toekomst van Europa is ook uw toekomst!
6
