VVSG #TREFDAGSOCIAAL
Mark Suykens, algemeen directeur VVSG vzw Titel • Naam Spreker
DE NIEUWE GEMEENTE
2
Beeld: Bart Lasuy
VVSG-bevraging lokaal sociaal beleid Bevraging bij burgemeesters en OCMW-voorzitters • betaalbaar en kwaliteitsvol wonen voor iedereen 61% vormt grootste uitdaging. Aangepast zorgaanbod op de tweede plaats. • opzoeken van kwetsbare groepen aan huis is 53% belangrijkste inspanning om dienstverlening dichter bij de mensen te brengen. • gebrek aan wettelijk en decretaal kader over 72% integratie OCMW in gemeente is de grootste beperking voor uitbouw sociaal beleid. 60% • verwacht dat integratie zal leiden tot meer sociale klemtonen in alle beleidsdomeinen #TrefdagSociaal
3
Naar een nieuwe organisatie Beleid Lokaal beleid is sociaal beleid
Het lokale beleid zal sociaal zijn of niet zijn!
Organisatie Geen opslorping van OCMW
Geen inkanteling van OCMW
Het gaat om een nieuwe organisatie Hoe vormen gemeente én OCMW een nieuwe gemeente?
#TrefdagSociaal
Hoe realiseert deze nieuwe gemeente haar beleid in een netwerk? 4
Lokaal beleid = Sociaal beleid Mattheuseffect • Beleid vooral met effect op middenklasse/hogere klasse
Recht op menswaardig bestaan • Beleid dat eenieder meeneemt in de samenleving
Eenieder heeft recht op maatschappelijke dienstverlening in relatie tot de grondrechten #TrefdagSociaal
5
Grondrechten
RECHT OP Sociale zekerheid & sociale bijstand Arbeid
Onderwijs
Wonen Gezondheid
Gezond leefmilieu & gezonde leefomgeving Juridische bijstand
Culturele en maatschappelijke ontplooiing 6
Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
#TrefdagSociaal
7
DRIE DOELSTELLINGEN VOOR DE NIEUWE GEMEENTE
8
Beeld: Isabelle Pateer
DRIE DOELSTELLINGEN
VOOR DE NIEUWE GEMEENTE I. Borgen van de sociale dienst. Professionele ondersteuning van INDIVIDUELE HULPVERLENING II. Actor én regisseur van COLLECTIEVE DIENSTVERLENING III. INTEGRATIE van de sociale dimensie in de andere beleidsdomeinen #TrefdagSociaal
9
I. INDIVIDUELE HULPVERLENING
Beeld: Daniel Geeraerts
#TrefdagSociaal
10
I. INDIVIDUELE HULPVERLENING • Blijft een basisopdracht van het lokaal sociaal beleid • Garanties voor behoud van de essentie van artikel 59 OCMW-wet ‘Het OCMW vervult zijn opdracht volgens de meest aangepaste methoden van het maatschappelijk werk en met eerbiediging van de ideologische, filosofische of godsdienstige overtuiging van de betrokkenen’. In elk OCMW moet er minstens één professioneel opgeleide maatschappelijk werker zijn.
#TrefdagSociaal
11
I. INDIVIDUELE HULPVERLENING • Gemeente: laatste vangnet voor de sociale zekerheid • Hulpverlening vergt een geëigende aanpak van de cliënten (anders dan de gewone gemeentelijke dienstverlening) Behoud van de geëigende methodieken en deontologie van hulpverlening en maatschappelijk werk • Beroepsgeheim (personeel en politici) • Rol sociaal werker: moeilijke positie, nood aan handelingsruimte
#TrefdagSociaal
12
I. HULPVERLENING DIE WERKT
15%
cliëntkenmerken
15%
40%
30% methodieken
Mark Suykens
sociaal netwerk
relatie MA/cliënt
13
II. COLLECTIEVE DIENSTVERLENING Talloze voorzieningen • Ouderenzorg • Kinderopvang • Sport • Cultuur • Onderwijs • Lokale Opvanginitiatieven voor vluchtelingen • … Actor/regisseur Beeld: Clara Hermans
#TrefdagSociaal
14
II. COLLECTIEVE DIENSTVERLENING Actor en regisseur: toegang structureel garanderen
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
15
III. GEÏNTEGREERD EN BREED SOCIAAL BELEID
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
16
III. GEÏNTEGREERD EN BREED SOCIAAL BELEID • Rol van de verschillende afdelingen/departementen • RISICO: aparte afdelingen BURGER -ZAKEN
RUIMTE
VEILIGHEID
VRIJE TIJD
WELZIJN
Blijft de afdeling WELZIJN in de Nieuwe Gemeente apart werken van de andere afdelingen? • Integratie = basisopdracht van college, gemeenteraad, managementteam
#TrefdagSociaal
17
KRACHTLIJNEN VOOR EEN BREED
& GEÏNTEGREERD SOCIAAL BELEID 18
Beeld: Layla Aerts
KRACHTLIJNEN VOOR EEN BREED
& GEÏNTEGREERD SOCIAAL BELEID I. TOEGANKELIJKHEID
II. HERUITVINDEN SOCIAAL HUIS III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID IV. BESTUREN VAN VERSCHILLEN V. KRACHTEN BUNDELEN #TrefdagSociaal
19
I. TOEGANKELIJKHEID
7 B’s
Checklist voor toegankelijke lokale dienst- en hulpverlening • Bruikbaarheid • Betrouwbaarheid • Begrijpbaarheid • Bekendheid • Bereikbaarheid • Beschikbaarheid • Betaalbaarheid
Toegankelijkheidsscan en charter: meet je eigen toegankelijkheid #TrefdagSociaal
20
I. TOEGANKELIJKHEID
52 ACTIES
#TrefdagSociaal
21
Toegankelijkheid: COMMUNICATIESTRATEGIE
Beeld: Stefan Dewickere
Investeer in persoonlijke communicatie 22
Toegankelijkheid: PROACTIEF WERKEN
Beeld: Sociaal Huis Oostende
Ga op bezoek bij kwetsbare burgers #TrefdagSociaal en haal hen uit het isolement
23
Toegankelijkheid: TAAL
Beeld: Stefan Dewickere
Gebruik een taal die al uw burgers begrijpen
24
Toegankelijkheid: PERSONEEL
Beeld: Stefan Dewickere
Zorg ervoor dat uw onthaalmedewerkers tijd hebben voor hun hoofdtaak: onthaal #TrefdagSociaal 25
Toegankelijkheid: FYSIEKE TOEGANKELIJKHEID
Beeld: Stefan Dewickere
Screen de toegankelijkheid van het #TrefdagSociaal openbaar domein samen met uw burgers 26
II. HERUITVINDEN SOCIAAL HUIS • Versterken Sociaal HUIS als geïntegreerd wervend concept • Samenwerking tussen lokaal bestuur en partnerorganisaties (mutualiteiten, vrijwilligersorganisaties, CAW, CGG …) • Taken: informatie, doorverwijzen, coördineren • Lokaal bestuur als regisseur van het welzijnsbeleid op het grondgebied: van pensioenaanvraag tot leefloon, van mantelzorgpremie tot geboortepakket
#TrefdagSociaal
27
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID • • • • • • • • • •
Burgerzaken Fiscaliteit Ruimtelijke ordening Wonen Mobiliteit Werk en economie Veiligheid Vrije tijd Onderwijs Welzijn
#TrefdagSociaal
28
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID
Beeld: Stefan Dewickere
BURGERZAKEN & FISCALITEIT
29
BEVOLKING – BURGERLIJKE STAND • Wordt er automatisch contact gezocht met de familieleden van overledenen? • Detectie van het aankunnen van de administratieve verplichtingen na een overlijden? • Detectie van mogelijke risico’s op vereenzaming? • Detectie van risico’s op armoede? • Zijn veelvuldige verhuizingen van mensen een knipperlicht voor een mogelijke probleemsituatie? • Gemeente zit op de eerste rij #TrefdagSociaal
30
FINANCIËN EN FISCALITEIT • Bij alle tarieven van belastingen en retributies die gemeenten goedkeuren zou een sociale toets moeten zijn: • Is dit tarief betaalbaar? • Moeten we voorzien in compenserende maatregelen? • Hoe houden we het midden tussen een sociaal doel en administratieve eenvoud? • Inning van openstaande vorderingen: • Passen we hier het ‘iedereen gelijk’-principe toe? • Leggen we linken met het feit dat sommige mensen ook bekend zijn bij de sociale dienst van het OCMW? • Hoe leren we bij de niet-betalers een onderscheid maken tussen de ‘niet-willers’ en de ‘niet-kunners’? #TrefdagSociaal
31
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID
Beeld: Daniel Geeraerts
RUIMTE
32
GEZOND LEEFMILIEU EN SOCIALE LEEFOMGEVING • Ruimtelijke ordening is de hardware van de sociale omgeving • Bepalend voor gezondheid, sociale cohesie en woonkwaliteit
33
Beeld: Kind & Samenleving
Gangmaker voor een wijkaanpak
HEUSDEN-ZOLDER Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
34
Stadsvernieuwing met oog voor welzijn DEINZE
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
35
Stad werkt met partners aan nieuwe wijk • Reconversie van een vervuilde site • Inbreidingsgericht • Autoluw • Groot park • Sociale huurwoningen en sociale koopkavels van Interwaas • Bevordert gemeenschapszin
LOKEREN
Beeld: Interwaas
#TrefdagSociaal
36
Afvalbeleid en sociale cohesie ‘Ook het sociale aspect is belangrijk. Dit is geen officiële hersteldienst, wij kunnen niemand garanderen dat we zijn spullen kunnen repareren. Maar mensen komen ook naar een repaircafé om elkaar te ontmoeten, om persoonlijk met de hersteller te kunnen overleggen, om een koffietje te drinken en met andere klanten te praten terwijl ze wachten.’
Beeld: Repaircafé
#TrefdagSociaal
REPAIRCAFÉS 37
MOBILITEIT • Doordachte mobiliteit • Mindermobielencentrales • Fietsbeleid • Voetgangerscirkels
Beeld: Fietsberaad Vlaanderen
#TrefdagSociaal
38
Aandacht voor toegankelijkheid Beeld: Daniel Geeraerts
• Permanente aandacht voor toegankelijkheid in het beleid ruimtelijke ordening • Samenwerking tussen gemeente en OCMW • Toegankelijkheidsroute in de woonzorgzone • Voetgangerscirkels voor minder mobiele mensen
OLEN #TrefdagSociaal
39
Toegankelijke fietsroutes
VLAAMSE KUST Beeld: Westkans
#TrefdagSociaal
40
Basisbereikbaaheid: busje voor alle inwoners • Samenwerking tussen vrijwilligers, seniorenraad en Sociaal Huis • Na succesvol proefproject met senioren, nu voor alle inwoners
HEUVELLAND
Beeld: Heuvelland
#TrefdagSociaal
41
Fietsvriendinnen: Allochtone vrouwen doen fietservaring op
GENK LEUVEN
DEURNE ZELLIK Beeld: Mobiel 21
#TrefdagSociaal
42
WONEN • Regie lokaal woonbeleid • Lokaal woonoverleg • Betaalbaar wonen via eigen patrimonium, Sociaal Verhuurkantoor, sociale huisvestingsmaatschappijen • Serviceflats, assistentiewoningen, allerlei vormen van zorgwonen Woonkwaliteit bewaken • Energiearmoede • Daklozen, noodhulp, tijdelijke opvang, noodwoningen • Bemiddelen bij uithuiszettingen #TrefdagSociaal
Beeld: Layla Aerts 43
Kwalitatief, betaalbaar en energiezuinig wonen en werken
SVK DE POORT • Meer dan 500 woningen in beheer • samenwerking met sociale economie die een deel van de renovatie werken op zich neemt
#TrefdagSociaal
44
Warmer Wonen: Energie-renovatieprogramma voor lage inkomensgroepen
LEIEDAL #TrefdagSociaal
45
Nieuw kapitaal voor aankoop en renovatie van woningen
Collectief Goed | Antwerpen
LivingStones | Brussel
#TrefdagSociaal
46
Hospitawonen voor 55-plussers
GENT #TrefdagSociaal
47
WERK EN ECONOMIE • Regie werkgelegenheidsbeleid • Regie sociale economie • PWA of wijkwerking • Dienstenchequeondernemingen • Werkwinkel • Activeringsbeleid
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
48
Scoor een job met KVK en Stad Kortrijk Linken tussen • publieke en private partners
• Vlaanderen en lokaal • activering en werk • sociaal en vrijetijdsbeleid
#TrefdagSociaal
KORTRIJK 49
Sociaal stagebeleid voor jongeren ANTWERPEN SINT-PIETERS-LEEUW • Deeltijds leren en werken
• Preventief sociaal beleid
MECHELEN
• Meer jobkansen voor eigen jonge inwoners
GENT GENK LEUVEN Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
50
Mobiele buurtkar verenigt sociale en economische doelstellingen
BORNEM
#TrefdagSociaal
51
Kennismakingscheques sociale economie stimuleren contacten tussen reguliere en sociale economie
OPGLABBEEK AS
GENK ZUTENDAAL #TrefdagSociaal
Beeld: stad Genk 52
Sociale kruidenier en maaltijdbedelers werken samen met lokale handelaars
INGELMUNSTER Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
53
Coöperatief ondernemerschap • Bedrijvencentrum BEHA • kwalitatieve en betaalbare huisvesting voor startende ondernemingen • ruimte voor sociale economie • grote ondernemingen steunen financieel en inhoudelijk • synergiën tussen reguliere economie, bedrijvencentrum en sociale economie
#TrefdagSociaal
HARELBEKE
54
Sociale economie pakt weesfietsen aan: meer parkeercapaciteit en minder diefstal en vandalisme Beeld: Stefan Dewickere
SINT-NIKLAAS
#TrefdagSociaal
55
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID
Beeld: Stefan Dewickere
VEILIGHEID
56
Veiligheid geen monopolie van politie en justitie
OOSTENDE
• Netwerken en partnerships • Focus op sociale cohesie • Sociaal regisseur coördineert lokaal sociaal beleidsplan • Verhoging aantal straathoekwerkers • Extra kinderopvang • Bouw appartementen voor alleenstaande ouders
Beeld: Jeugddienst Oostende
#TrefdagSociaal
57
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID
Beeld: Daniel Geeraerts
VRIJE TIJD en MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING 58
VRIJE TIJD • Samenwerking vrije tijd met sociale actoren • Sport voor allen • Lokale netwerken vrijetijdsparticipatie mensen in armoede • Vakantieparticipatie • Lokaal Dienstencentrum • Senioren-vrijetijdsbeleid • Digidak: leren gebruiken van informatica en sociale media • Senioren-vrijetijdsbeleid • Vrijwilligerswerk • Sociale activering Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
59
Op fietsen staat geen leeftijd KOPENHAGEN
Beeld: Cycling Without Age
#TrefdagSociaal
60
Bibpunten in OCMW en Huis van het Kind Beeld: Bibliotheek Kalmthout
KALMTHOUT #TrefdagSociaal
61
Zaalvoetval voor maatschappelijk kwetsbare meisjes
ANTWERPEN abxkfdjgls. Beeld: Kras Jeugdwerk
#TrefdagSociaal
KRAS JEUGDWERK 62
Geletterdheid, allemaal digitaal, klare taal
KORTRIJK
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
63
ONDERWIJS • Gemeentelijk onderwijs (actor) • Flankerend onderwijsbeleid (regisseur) • Brede school ten dienste van de lokale gemeenschap • Talentontwikkeling van alle kinderen via samenwerking met jeugdwerk, sport • Kinderarmoede-beleid in kleuter- en basisonderwijs (huiswerkbegeleiding, schoolgerief, maximumfactuur) Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
64
Brede School Plus • Gemeente & Sociaal Huis • Kansarme kinderen ontdekken talenten • Ook na 16 uur leren en ontwikkelen • Verhoogt ouderbetrokkenheid • Verbetert kennis Nederlands
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
KUURNE 65
Kinderarmoede aanpakken via onbetaalde schoolrekeningen
ANTWERPEN
gaqklrgjlsgj Beeld: Stad en OCMW Antwerpen
#TrefdagSociaal
66
Taal- en talentcoaches voor anderstalige jonge nieuwkomers
GENK Beeld: Stad Genk
#TrefdagSociaal
67
III. ELK BELEID IS SOCIAAL BELEID
Beeld: Stefan Dewickere
WELZIJN
68
WELZIJN • Gezonde gemeente: linken met leefmilieu, verkeersveiligheid, … • Preventie en meewerken aan realisatie Vlaamse gezondheidsdoelstellingen: gezonde levensstijl • Toegankelijke eerstelijnsgezondheidszorg (bv. derdebetalersregeling) • Elkeen de zorg garanderen die hij nodig heeft • Buurtgerichte Zorg Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
69
Een solide brug tussen wonen en zorg
WERVIK Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
70
Warm samenleven dankzij Buurtweb
Leuven
Beeld: Annelies Mertens
#TrefdagSociaal
71
Op een proactieve manier samenwerken met partners loont
OCMW HALLE Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
72
Erkenningslabel Zorgzaam Zemst
ZEMST
#TrefdagSociaal
73
IV. BESTUREN VAN VERSCHILLEN
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
74
V. KRACHTEN BUNDELEN
Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
75
Lokale besturen zien vanop de eerste rij wat borrelt in de samenleving Beeld: Stefan Dewickere
#TrefdagSociaal
76
Manifest voor moedige mensen _
versterkt. verbindt. stuwt voort. 77
VVSG #TREFDAGSOCIAAL
Download de hand-outs van deze presentatie vanaf dinsdag 26 april op www.trefdagsociaal.be.