VSCD juryrapport De jury: Anita van Dolen (Voorzitter jurering) Peggy Olislaegers (Voorzitter programmering) Fons Dejong Hildegard Draaijer Stella van Leeuwen Nada Mounzer Dave Schwab Liesbeth Wildschut
De uitreiking Zondag 5 oktober 2014 In NTR Podium tijdens de Nederlandse Dansdagen AINSI Maastricht
De Zwanen - de dansprijzen van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) – worden jaarlijks uitgereikt. De Zwanen 2014 worden toegekend aan dansproducties en dansprestaties uitgevoerd in seizoen 20132014.
De jury en de prijzen De VSCD dansjury benoemt in opdracht van de VSCD de genomineerden en de winnaars van de prijzen. De jury opereert volkomen onafhankelijk van de opdrachtgever in haar taak. De VSCD is de juryleden erkentelijk voor het enthousiast en deskundig uitvoeren van deze taak. De Zwanen worden ook wel de ‘Oscars’ van de Nederlandse dans genoemd en hebben als doel de prestaties van dansers en gezelschappen te eren door deze onder de aandacht te brengen bij een groot publiek. De jaarlijks uitgereikte prijs is een bronzen beeld gemaakt door choreograaf en beeldend kunstenaar Toer van Schayk.
Zwaan
VSCD Dansprijs voor meest indrukwekkende dansprestatie
Voor de danser/danseres werkzaam in Nederland, van wie gesteld kan worden dat hij/zij de meest indrukwekkende prestatie van het seizoen heeft geleverd.
Genomineerd zijn:
Uri Eugenio Smell of Bliss Choreografie Andrea Leine en Harijono Roebana Gezelschap LeineRoebana
Foto: Deen van Meer
Met 'Smell of Bliss' verkennen Leine en Roebana het motorische moment, waar de status quo overgaat in beweging en de dramatis personae in actie komen. Nu eens is dat violiste Liza Ferschtmann die de dansers met haar spel tot beweging verleidt, dan weer ontlokt de dans muziek aan haar instrument. Zo ontstaat een organische en sterke verbinding van klank en beweging. En als dan Uri Eugenio zijn intrede doet, neemt die samenballing indrukwekkende dimensies van intensiteit aan. Zoals het motorische moment zal resulteren in climax en finale rust, zo neemt Eugenio het publiek en zijn mededansers op charmante en ingetogen wijze, maar zelfverzekerd bij de hand en leidt hij ons naar een adembenemend mooi slot. Uri Eugenio heeft zich het vocabulaire van LeineRoebana volledig eigen gemaakt en brengt dat met aangename luchtigheid en kracht over het voetlicht.
Marne van Opstal Uprising Choreografie Hofesh Shechter Programma VI - An evening with Hofesh Shechter Gezelschap Nederlands Dans Theater 'Uprising' is amper begonnen of je beseft: dit gaat over overleven. Op een machinaal martellato zet choreograaf en componist Hofesh Shechter zeven mannen neer in een bijna tribale atmosfeer. Hun onderlinge krachtmetingen, intimidaties, toenadering en afweer, roes en frustraties, afwijzing en genegenheid suggereren de weg naar volwassenheid. In die zin is deze voorstelling wellicht de metafoor voor de carrière van danser Marne van Opstal. Van het frêle manneke dat niet lang geleden zijn debuut maakte bij NDT is niets meer over. Hier zien we een ontbolsterde danser aan het werk die heerst over het toneel. Zoals zijn bewegingen en zijn lange ledematen de ruimte vullen; zoals hij spreekt met zijn krachtige lichaam, heel precies en gearticuleerd: het is een feest om naar te kijken. In 'Uprising' is zijn kwaliteit zichtbaarder dan ooit.
Foto: Joris-Jan Bob
Winnaar Zwaan 2014 voor meest indrukwekkende dansprestatie Igor Podsiadly Naked Lunch Choreografie Guy Weizman en Roni Haver Gezelschap Club Guy & Roni
Foto: Jochem Jurgens Om de helse wereld van 'Naked Lunch' van William S. Burroughs neer te kunnen zetten, dit onvoorstelbare delirium waarin hallucinaties visoenen verdringen, emoties gedachten breken en waar beheersing en paniek onmiddellijk vervloeien, om, kortom, die overkokende droomwereld in kaart te brengen, moet je als choreograaf over het allerbeste materiaal kunnen beschikken. Over dansers die wendbaar zijn, snel kunnen schakelen en zich zonder voorbehoud verplaatsen in karakters. Met Igor Podsiadly hebben Guy & Roni zo’n beeldbepalende danser in huis. Een breed getalenteerde performer die het publiek steeds weer verrast. Of hij nu danst met zijn fabelachtige en eigenzinnige techniek, slechts staat en kijkt of speelt, altijd biologeert hij met een gevaarlijke en vertederende uitstraling tegelijk. In 'Naked Lunch' grijpt Podsiadly de kans om al die kwaliteiten bij elkaar te brengen en zichzelf te overtreffen.
Zwaan
VSCD Dansprijs voor meer indrukwekkende dansproductie van het seizoen Genomineerd zijn:
Blind Spot Scapino Ballet Rotterdam, programma The Great Bean Choreografie Felix Landerer
Foto: Hans Gerritsen
Als bliksemschichten lichten de zeer snel wisselende frames delen op van het donkere danslandschap dat Felix Landerer creëert in 'Blind Spot'. De choreograaf gunt je nauwelijks de tijd zo’n uitsnede te ontdekken, laat staan het volledige landschap te doorvorsen. Terwijl je zit te kijken, bekruipt je het gevoel juist dat niet gezien te hebben, wat de sleutel tot de ontrafeling van Landerers verhaal zou kunnen zijn. Wat zich daar in het minutieus georkestreerde tweeduister afspeelt is fascinerend en invoelbaar. De mens die geborgenheid zoekt, steun, houvast, kameraadschap, maar die al te vaak volkomen alleen in het donker achterblijft, ver verwijderd van een plotseling oplaaiende groep. Het hoge tempo, het fragmentarische, de onrustbarende soundscape van Christof Littmann en Landerers danstaal, een mengeling van urban en moderne dans, maken Blind Spot tot een enerverende, intrigerende, indringende en actuele voorstelling. Landerer bekrachtigt daarmee zijn positie als huischoreograaf van een van onze grote gezelschappen.
OOOOOOOO Giulio D’Anna Choreografie Giulio D’Anna ‘I don’t mind the pain‘ is het tot in het hysterische uitgeroepen slotakkoord van Giulio D’Anna’s 'O O O O O O O O'. Kort daarvoor hebben de acht bijna naakte dansers zich lijf en leden rood geklopt. Vol overgave, onbarmhartig. Zoals ze heel hun twintigers bestaan genadeloos fileren en de toeschouwer deelgenoot maken van hun hoop, liefde, mislukkingen, geluk, twijfels, angsten en meer. Vijftien scènes schotelt D’Anna ons voor, waarin bewegingsmateriaal en verhaal compleet samenvallen. Nu eens is het een liedje met background tripelduet, dan een quasi gemarcheerde scène, dan een zingend rondgaande menselijke brug of een monoloog staand op en vallend vanaf de piano. Met Giulio D’Anna is iemand opgestaan die er op meesterlijke wijze in slaagt om het (auto)biografische te transformeren tot toegankelijke dans. Na het meeslepende Parkin’Son slaat Giulio D’Anna met 'O O O O O O O O' zijn volgende piketpaal. Een hoopvolle en ontroerende voorstelling met personages die ontwapenend onvolmaakt, kwetsbaar en tegelijkertijd licht en grappig zijn.
Foto: Cinzia Camela
Shirokuro NBprojects & Tomoko Mukaiyama Foundation Choreografie Nicole Beutler
Foto: Anja Beutler
Op het scherp van de snede opereert choreografe Nicole Beutler in haar zoektocht naar nieuwe betekenisgeving. Naar nieuwe vorm en inhoud van de minimalistische dans, het klassieke ballet of de romantiek in de dans. En telkens op een extreme manier; naar eigen zeggen het activistische in haar. Dat is niet minder het geval in 'Shirokuro', waarin ze zich waagt aan een herdefinitie van de multidisciplinaire voorstelling. Met Galina Oestvolskaja’s meedogenloze pianosonates als beukend fundament ontstaat een geconcerteerde dans tussen pianiste Tomoko Mukaiyama en danser Mitchell-Lee van Rooij. Of misschien beter een gedanst concert, want muziek en dans gaan volledig in elkaar op. Of nog anders, omdat licht en decor van Jean Kalman ook hun plaats bevechten. Zo wordt 'Shirokuro' tot een radicaal, compromisloos, bruut en woest stuk vol contrasten, dat uitmondt in een magistrale en troostrijke apotheose. Een nieuw woord moet worden uitgevonden om te duiden wat Beutler, van Rooij en Mukaiyama hier bereiken.
Winnaar Zwaan voor meest indrukwekkende dansproductie Romance Het Nationale Ballet, programma Dutch Doubles Choreografie Ton Simons
Foto: Jochem Jurgens
Voor musici geldt het vertolken van de muziek van Mozart als lakmoesproef van je talent. Fijngevoelig, transparant, licht en tegelijk diep emotioneel. En wie Mozarts muziek kiest voor een choreografie maakt het zich allerminst gemakkelijk. En wie dan ook nog het middendeel uit diens 20e pianoconcert op de lessenaar zet, zou door het métier gemakkelijk voor suïcidaal gehouden kunnen worden. Maar Ton Simons doet dat. En hoe! Samen met videokunstenaar Rineke Dijkstra betovert hij ons met speelsheid, ernst, humor, eenvoud en waarachtigheid. 'Romance', een drieluik van een schitterende pas de deux geflankeerd door indringende videobeelden, openbaart zich als een monument voor wat dans kan zijn. Wat dans móet zijn. Dit is de wereld van de dans, gevat in een majestueus portret van slechts 12 minuten. Wie erin slaagt Mozart zó naar zijn pijpen te doen dansen, schaart zich in de rangen van de grote Nederlandse Meesters.
Gouden Zwaan
De Gouden Zwaan is de VSCD Dansprijs voor de danser(es) of choreograaf werkzaam in Nederland die met zijn of haar carrière een grote bijdrage hebben geleverd aan de Nederlandse dans.
Gouden Zwaan 2014 Larissa Lezhnina Op 20 mei 2014 nam Larissa Lezhnina op vijfenveertigjarige leeftijd als eerste solist afscheid van het allerhoogste niveau. De grande finale van haar fenomenale carrière werd Ballerina, een programma van Het Nationale Ballet waarin alles draait om virtuositeit. En dat was Larissa Lezhnina: virtuoos. Virtuoos in uitdrukking en techniek. En: elegant, gracieus, gepassioneerd. Maar vooral ook een enorm harde werker die besefte dat talent alleen kan bloeien in volledige toewijding. En dat leverde ons, het publiek, een schat aan memorabele avonden op, waarin zij schitterde in bijvoorbeeld Cinderella, Onegin, La Sylphide, Zwanenmeer, Giselle en Romeo en Julia. Larissa Lezhnina was in 1994 de eerste Russische soliste van faam die de overstap maakte naar Het Nationale Ballet, om daar 20 jaar lang een belangrijke bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het gezelschap. Niet alleen zette haar toegewijde aanwezigheid en zuivere techniek de standaard voor menig collega, haar aanwezigheid was indirect ook een uitnodiging aan andere vermaarde solisten om naar Amsterdam te komen en hun excellentie bij Het Nationale Ballet verder te vervolmaken. Voor haar verdienste voor Het Nationale Ballet in het bijzonder en voor de Nederlandse dans in het algemeen kroont de VSCD Larissa Lezhnina met zeer groot genoegen tot Gouden Zwaan. Larissa Lezhnina: Spitzenklasse!
Curriculum Vitae
Foto: Jochem Jurgens
Na haar opleiding aan de befaamde Vaganova Academie in Sint-Petersburg schitterde Larissa Lezhnina (SintPetersburg, Rusland) diverse jaren als eerste soliste bij het Kirov Ballet, het huidige Ballet van het Marijinski Theater. Vooral haar vertolking van Aurora in The Sleeping Beauty leverde haar, ook internationaal, veel succes op. Op zoek naar nieuwe uitdagingen kwam Larissa Lezhnina in 1994 naar Het Nationale Ballet, waar zij sindsdien als eerste soliste danst. In 2006 won ze de Alexandra Radius Prijs en in 2010 werd ze geëerd met de Prijs van Verdienste van Dansersfonds ’79. In 2012 speelde Larissa een belangrijke rol in de documentaire De Balletmeesters, waarin filmmaakster Sonia Herman Dolz hoofd artistiek staf Rachel Beaujean en balletmeester – en partner van Larissa – Guillaume Graffin van nabij volgt. Larisa Lezhnina beëindigde in juni 2014 haar danscarrière.
Colofon Fotografie & videobeelden Deen van Meer, Joris-Jan Bob, Hans Gerritsen, Cinzia Camela, Anja Beutler, Jochem Jurgens, LeineRoebana, NDT, Club Guy & Roni, Felix Landerer, Paul Sixta, Tomoko Mukaiyama, Nederlandse Dansdagen, Het Nationale Ballet. Teksten Fons Dejong ism de overige juryleden Opmaak Lieke Kessels Vereniging van Schouw burg- en Concertgebouw directies (VSCD) Funenpark 1 1018 AK Amsterdam w w w .vscd.nl Oktober 2014
