Juryrapport De Ovatie 2011 ---------------------De VSCD Klassieke Muziekprijs ---------------------UITREIKING TIJDENS DE DAG VAN DE KLASSIEKE MUZIEK MAANDAG 17 OKTOBER 2011 MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ AMSTERDAM
----------------------
Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties
De Ovatie De Ovatie 2011, voorheen de VSCD Klassieke Muziekprijs, wordt uitgereikt aan de meest indrukwekkende podiumprestatie van het seizoen binnen de klassieke muziek op Nederlandse podia. Nederland kent een rijk klassiek muziekleven. Ook voor de bij de VSCD aangesloten podia is het belang van klassieke muziek groot, in het bijzonder natuurlijk voor de concertgebouwen. Gemiddeld Colofon
10% van alle 35.000 uitvoeringen op alle VSCD podia betreft klassieke muziek. Deze concerten trekken jaarlijks 1,5 miljoen
Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties Funenpark 1 1018 AK Amsterdam tel: 020 664 72 11 www.vscd.nl Bureau Promotie Podiumkunsten Funenpark 1 1018 AK Amsterdam tel: 020 578 92 00 www.promotiepodiumkunsten.nl
bezoekers. Daarom bestaat er sinds 2004 de VSCD Klassieke Muziekprijs, sinds 2011 de Ovatie genaamd.
De Dag van de Klassieke Muziek
De jury heeft dit seizoen een brede verscheidenheid aan artiesten
De Ovatie 2011 werd uitgereikt tijdens de Dag van de Klassieke
genomineerd: dirigenten van enorm grootschalige programma’s,
Muziek van Muziek Centrum Nederland. De Dag van de Klassieke
twee koren, modern muziektheater, een avontuurlijke programma-
Muziek is de jaarlijkse ontmoetings- en netwerkdag voor iedereen
serie en een fijnzinnig recitatief.
die werkzaam is in de klassieke muzieksector, beroepshalve of vrijwillig. Onderdelen van deze tiende editie waren o.a. de interna-
De jury
tionale conferentie Reframing the Classical Music Experience met
De jury van de Ovatie 2011 bestaat uit voorzitter Gabriël Oostvogel
een keynote toespraak van de bekende muziekpolemist Norman
De uitreiking van de Ovatie 2011 is mede mogelijk gemaakt door de NTR en Muziek Centrum Nederland
(directeur Concert- en congresgebouw de Doelen Rotterdam);
Lebrecht; showcases in het kader van de Dutch Classical Music
Yvonne van den Berg (programmeur klassieke muziek,
Meeting van Johannette Zomer, Oorkaan/Calefax, Van Baerle Trio
De Oosterpoort Groningen); Frank Veenstra (artistiek leider
en Clazz Ensemble en het Presentatiepodium Kamermuziek met
ontwerp WAT ontwerpers, Utrecht
Muziekcentrum Frits Philips Eindhoven); Jan Raes (algemeen
een grote variëteit aan ensembles, musici en muziekstijlen.
fotografie Marco Borggreve, Simon van Boxtel, Matthias Heyde, Felix Kindermann en Jonas Sacks maker beeld Ovatie Iris Le Rütte teksten VSCD jury 2011 van de Ovatie
directeur Koninklijk Concertgebouworkest); Henk Swinnen (artistiek leider Rotterdams Philharmonisch Orkest); Bela Luttmer (muziek-
De Ovatie in NTR Podium
journalist); Simon Reinink (directeur Het Concertgebouw
Zondag 23 oktober a.s. om 13 uur, zendt de NTR op Nederland 2
Amsterdam) en Tino Haenen (directeur Muziekgebouw aan ’t IJ
een portret uit van de winnaar van de Ovatie 2011, Iván Fischer.
Amsterdam).
De gehele uitzending is ook terug te kijken via uitzendinggemist. Kijk voor meer informatie op www.ntr.nl/ntrpodium
2
De Ovatie 2011 Genomineerd voor de Ovatie 2011 zijn:
RIAS Kammerchor
Händels Messiah horen zoals hij het
zelf deed is onmogelijk, maar de bijna net zo kleinschalige uitvoering van het RIAS Kammerchor uit Berlijn en de Accademia Bizantina uit Ravenna was uitzonderlijk. Dirigent Ottavio Dantone verraste met zijn keuze voor stukken die na de première in Dublin niet meer zijn uitgevoerd: How beautiful are the feet als altduet met koor en Their sound is gone out als arioso voor tenor. Verrassend waren ook de met veel aandacht uitgewerkte details in de orkestpartij en de schakeringen in de declamatie van het koor. Zelden hoor je een koor met een zo magische klank. RIAS combineert
Lets Radiokoor
precisie en vakmanschap met een ongelofelijke muzikale wend-
ma hedendaagse werken van Esenvalds, MacMillan, Francesconi
baarheid en zichtbaar plezier.
Het Lets Radiokoor heeft in een program-
en Saariaho (de laatste twee waren Nederlandse premières) wederom laten horen waarom het een cult following in de (beroeps-)koorwereld heeft. Alleen hierom al, maar ook om de jaarlijks terugkerende optredens is het koor niet meer weg te denken uit de Nederlandse muziekwereld. Internationaal hooggeprezen om de verbazingwekkende zuiverheid, precisie en power, heeft dit grensverleggende koor, onder leiding van meesterdirigenten Kaspars Putnins en Sigvards Klava, een nieuwe betekenis gegeven aan zowel het imago en klank van een nogal stoffig muziekgenre. Daardoor trekt het koor een jonger publiek voor uitdagend repertoire in soms theatrale settings.
3
De Ovatie 2011 Asko Schönberg i.s.m. Asko Kamerkoor en VocaalLAB Muziektheater, het wordt wel de muziekvorm van de toekomst genoemd. Als dat zo is, dan gaan wij met Asko/Schönberg, het Asko Kamerkoor en VocaalLAB een schitterende toekomst tegemoet. Hun uitvoering van de Oresteia van Xenakis zorgde voor een pakkende en intrigerende belevenis voor zowel musici als publiek. Niets is moeilijker tot een geslaagd einde te brengen dan muziektheater. Bij muziektheater (een opera in het klein) moeten vele kunstvormen als radertjes in elkaar grijpen. En dat is het wat deze Oresteia, een co-productie met het Gentse productiehuis voor muziektheater Transparant, tot een meer dan succesvolle onderneming maakt. Eerst en vooral de muziek van
Mariss Jansons
respectievelijk Xenakis en Annelies van Parijs. Dan de sobere ‘less
dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest Mariss Jansons
is more’ regie van Caroline Petrick en de magistrale vertolking van
de Achtste Symfonie van Gustav Mahler gedirigeerd. Met het
Op 4 en 6 maart 2011 heeft de chef-
Asko/Schönberg en de
Concertgebouworkest, vijf koren en acht vocale solisten stonden
VocaalLAB-solisten met daar-
er bijna vierhonderd uitvoerenden op het podium van het
naast het Asko Kamerkoor, diri-
Concertgebouw. Het smeden van zo’n grote formatie tot een hecht
gent Alejo Pérez en slagwerker
muzikaal ensemble heeft Jansons uitstekend gedaan. Sterker nog,
Joey Marijs. De afwisseling van
Mahlers wat onhandige kolos, die in sommige uitvoeringen tot een
Xenakis’ oorspronkelijke, vrij
ongedifferentieerde, bombastische klankorgie verwordt, heeft hij
agressieve en stoere muziek
weten te temmen en in een overtuigend muzikaal geheel gegoten.
en de 'vrouwelijke' stukken van
Bijvoorbeeld door de uiterste extremen van de zachte en intieme
Annelies van Parijs werkten
passages te zoeken, zodat de hoogtepunten een groot contrast
wonderwel. Deze Oresteia
vormden zonder in onaangepaste decibels te schieten. Door lange
bleek een pakkende en intrige-
spanningsbogen op te bouwen en door nauwkeurig te repeteren
rende belevenis voor zowel
met solisten, koren en orkest. Het is hem gelukt twee onvergetelijke
musici als publiek.
concerten te leveren. 4
De Ovatie 2011 Mark Padmore en Kristian Bezuidenhout
gedichten van Heinrich Heine te verklanken. De technisch schitte-
In Schumanns Dichterliebe is een gelijkwaardig evenwicht tussen
rende en tegelijk indringende manier waarop Padmore de liederen
stem en piano een vereiste. In de vertolking die tenor Mark
zong vormde een ideale eenheid met het pianospel van
Padmore en pianist Kristian Bezuidenhout in verschillende
Bezuidenhout. Hier ging precisie gepaard aan lichtvoetigheid en
Nederlandse zalen gaven, wisten zij op een onvergetelijke manier
diepgang aan elegantie. Het was een van de indrukwekkendste
de ongrijpbare en verborgen theatrale geest van dit stuk op
liedrecitals in lange tijd.
5
De Ovatie 2011 Koninklijk Concertgebouworkest
De AAA-serie
van het Koninklijk Concertgebouworkest combineert nieuwe muziek met beeldende kunst, discussies, films, ontmoetingen met musici en optredens van dj’s. Al tijdens het eerste seizoen heeft de serie bewezen dat het een publiek aan zich kan binden dat binnenkomt via de zijdeur van de beeldende kunst, film en avantgardepop. De thematische programmering van de serie, met goed gekozen composities die worden uitgevoerd door vooraanstaande gastdirigenten en solisten, heeft een vliegwielfunctie: wie eenmaal heeft kennis gemaakt met de aanstekelijke werken van Thomas Adès, Michel van der Aa of Joey Roukens zal ook warmlopen voor de programma’s van nieuwe muziek ensembles die op andere podia actief zijn. Met de AAA-serie laat het Koninklijk Concertgebouw-orkest zien dat nieuwe muziek niet alleen via de toegangspoort van Bach en Beethoven loopt maar ook via Radiohead, Stanley Kubrick en Jackson Pollock. De AAA-serie vindt nieuwe ingangen naar hedendaagse muziek.
6
De Ovatie 2011 Reinbert de Leeuw met Codarts Rotterdam en het Koninklijk Conservatorium Den Haag Uitvoeringen van de Gurrelieder van Anton Schönberg zijn zeldzaam. De enorme bezetting van een groot orkest van 140 man, drie mannenkoren, een gemengd koor, solisten en een spreker, én de ook in alle andere opzichten veeleisende partituur schrikken vele orkesten af. Dat een dergelijke onderneming plaatsvindt is dus al bijzonder, maar een uitvoering door studenten van de samenwerkende Koninklijk Conservatorium in Den Haag en Codarts in Rotterdam, aangevuld met een topcast van solisten, is zowel een waagstuk als een voorbeeld voor de toekomst. Het resultaat was verbluffend. Dirigent Reinbert de Leeuw wist met zijn troepen een grootse, warme klank te realiseren, waarin toch alle details hoorbaar waren. Naarmate de uitvoering verstreek raakte het publiek steeds meer in de ban en de ontlading was enorm. Niet alleen vanwege de overtreffende trap van de partituur en de voorbeeldige uitvoering, maar vooral door de haast elektrische energie die bij de drie uitvoeringen in de zalen ontstond waren de Gurrelieder één van de indrukwekkendste belevenissen van het seizoen. Dit is wat live uitgevoerde muziek vermag. Reinbert de Leeuw’s uitvoering van Schönbergs Gurrelieder met conservatoriumstudenten en topsolisten toverde een grootse, warme klank, waardoor het publiek steeds meer in de ban raakte. Een dergelijk veeleisend werk zó neerzetten is zowel een waagstuk als een voorbeeld voor de toekomst.
7
De Ovatie 2011 heeft hij in het buitenland jarenlang regelmatig opera’s gedirigeerd. Door die ervaring is hij in staat ook zangers tot grote prestaties te brengen. Ook zijn repetitietechniek - waarmee hij musici aanmoedigt met een bijna kamermuziekachtige attitude te spelen - werpt zijn vruchten af bij het Concertgebouworkest waarmee hij een lange relatie heeft. Verrassend was tevens dat Fischer zelf de rol van recitant in Blauwbaards Burcht, overtuigend in het Hongaars, op zich nam. Drie magische uitvoeringen waren het resultaat. In hetzelfde seizoen onderstreepte Fischer zijn kwaliteiten met onderscheidende Wagner-programma's in Vredenburg en Muziekgebouw Eindhoven, waarin programmatisch vernuft werd gepaard aan eclatante en fijnbesnaarde uitvoeringen. Eerder dat jaar, in mei, had Iván Fischer met zijn eigen Boedapest Festival Orkest, Collegium Vocale Gent en de sopraan Sibylla Rubens het Concertgebouw bezocht. Het programma met werken van Arvo Pärt, Béla Bartók en Wolfgang Amadeus Mozart maakte grote indruk door Fischers inzicht in de zo verschillende composities en
Iván Fischer
Onder de noemer Het Geheim leidde Iván
Fischer op 27, 28 en 29 oktober 2010 het Koninklijk Concert-
de fijnzinnigheid waarmee hij ze ieder op een eigen, unieke manier tegemoet trad.
gebouworkest. Op het programma stond de concertante uitvoering van de derde akte van Wagners Lohengrin, gecombineerd met de opera Hertog Blauwbaards Burcht van Béla Bartók. Het uitzonderlijk succes van de uitvoeringen was gebaseerd op meerdere factoren. Fischer heeft een bijzonder talent voor het bouwen van thematische programma’s. Hoewel het Nederlandse
De VSCD jury kent de Ovatie 2011 toe aan Iván Fischer!
publiek Fischer bijna uitsluitend kent als symfonische dirigent, 8
