Voorwoord van de directeur

01 Voorwoord van de directeur

‘Ik ging samen met mijn vrouw en twee kinderen naar het park om de vijfde verjaardag van mijn zoontje Ahmad te vieren’, vertelt Raed Mokaled uit Libanon. ‘Nadat hij zijn verjaardagstaart had opgegeten, ging Ahmad spelen. Plots hoorden we een explosie. Ik rende erheen en zag dat mijn zoontje over heel zijn lichaam verwondingen had. Hij bloedde enorm. We brachten de jongen naar het ziekenhuis, maar na een vier uur lange strijd overleed hij. Mijn andere zoon, Adam, vertelde dat hij Ahmad een soort felgekleurde fles had zien oppakken die meteen erna was ontploft. Het bleek een clusterbom te zijn. Door mijn verhaal aan zo veel mogelijk mensen te vertellen, hoop ik een manier te vinden om clustermunitie wereldwijd te bannen. Het is de verantwoordelijkheid van politici om de rechten van alle kinderen te beschermen.’

HANDICAP INTERNATIONAL

|

JAARVERSLAG 2008

Ik ontmoette Raed tijdens zijn bezoek aan Brussel in 2008. Hij is een van de Ban Advocates, een groep die op initiatief van Handicap International werd opgericht en bestaat uit overlevenden van clustermunitie. De leden gingen met succes overal ter wereld getuigen om staten ertoe te bewegen het Verdrag van Oslo te ondertekenen. Hierdoor wordt het gebruik de opslag, de productie en de transfer van clustermunitie verboden en krijgen de slachtoffers bijstand. Handicap International heeft jarenlang hard gewerkt om dit verdrag tot stand te laten komen. Op 3 december 2008 was het eindelijk zo ver: bijna honderd landen tekenden het verdrag. Handicap International heeft er altijd op gehamerd dat er in het verdrag vergaande garanties moesten komen voor hulp aan de slachtoffers. Dat dit ook gelukt is, vind ik een verdienste van zeer hoog niveau.

Hoed af voor het voortreffelijke research- en lobbywerk van de cel Beleidsbeïnvloeding van Handicap International België! Dankzij de inspanningen van de leden van dit team voerde België als eerste een verbod in op clustermunitie, hetgeen uiteindelijk resulteerde in een internationaal verdrag dat deze dood en vernieling zaaiende wapens verbiedt. De Ban Advocates drukten hun stempel op het hele proces en maakten een diepe indruk op de regeringsvertegenwoordigers. Slachtoffers kregen een gezicht. Niemand kon hier onbewogen bij blijven. Ook ik was erg onder de indruk van de getuigenissen van mensen als Raed. De manier waarop zij het drama dat hen is overkomen hebben omgebogen tot iets positiefs, is bewonderenswaardig. Daar kun je alleen maar groot respect voor hebben. Hun vastberadenheid heeft me diep geraakt.

| 01

Daarnaast heb ik ook veel bewondering voor de stafleden die hun mannetje hebben gestaan tijdens de urgenties. In 2008 werd de wereld een paar keren na elkaar opgeschrikt door natuurgeweld. Begin mei raasde de cycloon Nargis over Myanmar. Nog geen twee weken later beefde de aarde in Sichuan, China, waarbij meer dan 80.000 doden vielen en 374.000 gewonden. Een paar maanden later richtte de cycloon Gustav een ravage aan in Cuba. Handicap International stond direct klaar om te gaan helpen. In China waren we zelfs de eerste internationale hulporganisatie die present was. Onze teams verzetten telkens hemel en aarde om de slachtoffers zo goed mogelijk op te vangen en eerste hulp te bieden. En het waren niet alleen natuurrampen die het leven van duizenden mensen overhoop gooide. De humanitaire situatie in Oost-Congo, waar we al sinds eind 2007 aanwezig zijn, is er in de loop van 2008 niet op verbeterd. Ook toen de rebellen van Laurent Nkunda doordrongen tot de stad Goma, bleven we ter plekke om de burgerbevolking te


|

JAARVERSLAG 2008

helpen. Knap hoe het team zich wist en weet staande te houden in een moeilijke situatie. Op het vlak van urgenties, een van de pijlers van onze werking zoals we die vorig jaar hebben vastgelegd, is er in 2008 iets in beweging gezet. Voor het eerst waren we op zoveel verschillende plekken tegelijkertijd aanwezig. De drie natuurrampen en de daaruit voortvloeiende noodsituaties, waren elk erg uiteenlopend van aard. We hebben telkens adequaat gereageerd en er veel van geleerd. Het is duidelijk dat een urgentie niet ophoudt bij het bieden van eerste hulp. In China bijvoorbeeld, schatten we dat meer dan 20.000 gewonden een blijvende handicap opliepen en daardoor tegen een langdurige revalidatie aankijken. Deze mensen moeten begeleiding krijgen en hun plaats terugvinden in de maatschappij. Er is daar voor ons ook op langere termijn een belangrijke taak weggelegd. Met onze kennis, know-how en ervaring kunnen we een groot verschil maken. In elk geval willen we in 2009 op gelijke voet verdergaan met dit werk.

Een van onze prioriteiten voor de periode 2008-2010 op het gebied van ontwikkelingssamenwerking is het uitbouwen en opzetten van projecten rond de gezondheid van moeder en kind. Dit kadert perfect in de Millenniumdoelstellingen 4 en 5: het sterftecijfer bij kinderen onder de vijf jaar met twee derde verminderen en het reduceren van de moedersterfte met driekwart ten opzichte van 1990. Doorgaans focussen initiatieven op dit vlak echter louter op het terugdringen de sterftecijfers bij moeder en kind. Hoewel dit uiteraard ook belangrijk is, wordt er vaak voorbijgegaan aan het feit dat veel moeders en kinderen in ontwikkelingslanden langdurig of blijvend gehandicapt raken voor, tijdens of na de geboorte. Dit veroorzaakt heel wat leed dat in veel gevallen voorkomen had kunnen worden. Bovendien hebben deze vrouwen en kinderen met een handicap zelden toegang tot kwaliteitsvolle zorg en begeleiding. Daar wil Handicap International iets aan doen.

| 02


|

JAARVERSLAG 2008

© I. PATEER - HANDICAP INTERNATIONAL

In de loop der jaren heeft de organisatie zich ontpopt als een expert op het gebied van preventie en het vroegtijdig opsporen en behandelen van handicaps. We zijn immers al langer actief op dit vlak. Onze ervaring bij het behandelen van kinderen met een handicap leerde ons dat heel wat complicaties hadden kunnen voorkomen worden als we vroeger hadden kunnen ingrijpen. Ook de revalidatie zou heel wat vlotter verlopen als handicaps tijdig werden gedetecteerd. In 2004 ontwikkelde de organisatie dan ook een eerste project dat specifiek op dit thema gericht is: ‘Welcome to Life’ in Vietnam. In de loop van 2008 bouwden we in dat land daarnaast ook het project ‘Congenital Differences’ uit om aangeboren afwijkingen te voorkomen, op te sporen en te behandelen. Soortgelijke initiatieven zagen recent het licht in Cambodja en Congo. Op sommige vlakken vervult Handicap International een pioniersrol. Zo ontwikkelde de organisatie bijvoorbeeld een uniek opleidingsprogramma. Dankzij deze vormingen kunnen gezondheidswerkers de belangrijkste vormen van handicaps op het Cambodjaanse platteland leren herkennen en patiënten doorverwijzen. Zoals altijd kozen we voor een multidisciplinaire aanpak. Opleiding, bewustmaking en het betrekken van de lokale gemeenschap en overheden spelen een belangrijke rol in onze benadering. Dit is een essentiële voorwaarde om onze projecten te doen slagen en duurzame oplossingen te bieden. Over onze projecten rond de gezondheid van moeder en kind zult u in de toekomst ongetwijfeld nog meer horen.

Hoe zal die toekomst er uitzien? Dat vragen heel wat mensen zich momenteel af. Niemand heeft nog vat op de wereldwijde economische situatie. De recessie heeft in veel ontwikkelingslanden keihard toegeslagen. Werden de mensen de afgelopen jaren al geconfronteerd met enorme prijsstijgingen, nu raken ze daarbovenop ook nog hun job kwijt. In veel landen waar we werken, ziet de situatie er dramatisch uit voor de lokale bevolking. De meest kwetsbaren, zoals mensen met een handicap, dreigen als eersten uit de boot te vallen. Daarom is het belangrijk dat we nu alles op alles zetten om deze mensen te helpen. Ze kunnen op ons blijven rekenen, ondanks de druk die wij als organisatie voelen vanwege de recessie. We zullen voorlopig alle zeilen moeten bijzetten om door de crisis heen te laveren, maar ik ben optimistisch dat dit –met gepaste maatregelen op het juiste moment– zal lukken. Meer dan ooit kunnen we nu een groot verschil maken in de levens van minderbedeelde mensen. Samen blijven we ons hiervoor inzetten.

Meer dan ooit kunnen we nu een groot verschil maken in de levens van minderbedeelde mensen. Samen blijven we ons hiervoor inzetten.

Marc Joolen Algemeen directeur Handicap International België

| 03

Thema’s

02

‘Toen ik voor het eerst tijdens mijn werk als vroedvrouw een baby met een klompvoetje zag, wist ik dankzij de opleiding van Handicap International wat ik moest doen’, vertelt Cuc, een vroedvrouw die in Vietnam in de plattelandsgemeente Dai Lanh werkt. ‘De baby was nog maar twee dagen oud toen ik zijn moeder naar het revalidatiecentrum op 85 kilometer van Dai Lanh stuurde. Twee maanden later is het al bijna niet meer te zien dat het jongetje met een klompvoet geboren werd. De kinesitherapeute heeft er goede hoop op dat hij op tweejarige leeftijd normaal zal kunnen lopen.’

Werken aan de gezondheid van moeders en kinderen In de 21ste eeuw zijn de sterftecijfers en gezondheidsproblemen bij moeders en kinderen – vooral bij kinderen onder de vijf jaar – nog steeds belangrijke kwesties. Volgens de meest recente cijfers sterven elk jaar ruim 530.000 vrouwen door complicaties bij de zwangerschap of bevalling . Bijna al deze sterfgevallen, 99%, doen zich voor in ontwikkelingslanden, vooral in Afrika ten zuiden van de Sahara en Zuid-Azië. De hoge kindersterfte, vooral bij kinderen onder de vijf jaar, is eveneens onaanvaardbaar: 10 miljoen per jaar, waaronder 4 miljoen vóór de leeftijd van 1 maand. Veel van die sterfgevallen hadden nochtans voorkomen kunnen worden via ingrepen als veilige medische praktijken tijdens de zwangerschap en rond de bevalling, een goede diagnose en behandeling van ziekten en de juiste voeding.

De Millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling en de gezondheid van moeders en kinderen De Millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling (Millennium Development Goals, MDG) bewijzen hoeveel aandacht er besteed wordt aan deze prioritaire problemen. Twee van de acht doelstellingen hebben rechtstreeks betrekking op de gezondheid van moeders en kinderen: doelstelling 4 is het sterftecijfer bij kinderen onder de vijf jaar met twee derde terugdringen en doelstelling 5 is de moedersterfte met drie kwart verminderen. ‘De MDG’s hebben zeker een waardevolle bijdrage geleverd door een prioriteit te maken van deze thema’s en de middelen hierop te focussen’, zegt Monique Ferguson, Community Health Advisor bij Handicap International. ‘Maar helaas richten de meeste actoren in de gezondheids- en ontwikkelingssector zich bijna alleen op het terugdringen van het sterftecijfer in ontwikkelingslanden. Er is veel minder aandacht voor preventie en het reduceren van het aantal handicaps en beperkingen. Nochtans komen langdurige of permanente handicaps veel vaker voor dan sterfgevallen.’ Volgens sommige onderzoeken zijn er voor elke vrouw die in het kraambed sterft, dertig die een lichamelijk letsel of handicap overhouden aan de bevalling. Sommige instanties gewagen van 20 miljoen vrouwen per jaar die gehandicapt raken als gevolg van een zwangerschap of bevalling. We verwachten ook meer handicaps bij kinderen in gebieden waar er een hoog sterftecijfer is bij kinderen onder de vijf jaar. Deze vrouwen en kinderen hebben bovendien maar zelden de mogelijkheid om behoorlijk verpleegd en geholpen te worden. Wereldwijd heeft maar 2% van de personen met een handicap toegang tot fysieke revalidatie en andere basisdiensten. Handicap International is zich bewust van de noodzaak om zich met deze thema’s bezig te houden. Daarom versterkt onze organisatie momenteel haar globale aanpak van handicaps door in Zuidoost-Azië en Centraal-Afrika projecten op te zetten rond de gezondheid van moeders en kinderen. Weinig andere internationale


|

JAARVERSLAG 2008

actoren leggen zich specifiek toe op deze problematiek of beschikken over de nodige expertise die Handicap International in de loop der jaren heeft verworven. Onze organisatie positioneert zich daarom als pionier op het gebied van de preventie, opsporing, verzorging en vroegtijdige behandeling van handicaps en de doorverwijzing van patiënten. Handicap International legt momenteel het accent op de prenatale, perinatale en postnatale fasen van de zwangerschap en de ontwikkeling van het kind. Dat zijn de momenten waarop handicaps meestal ontstaan. Deze projecten zijn nodig omdat veel handicaps pas worden ontdekt wanneer het kind naar school gaat. Als er eerder was ingegrepen, zou er heel wat leed zijn voorkomen.

Interventiepijlers Onze projecten rond de gezondheid van moeders en kinderen zijn gebaseerd op verschillende strategische interventiepijlers. Allereerst ontwikkelen en versterken zij het vermogen van het gezondheidsstelsel om handicaps te voorkomen, op te sporen en te behandelen. We focussen vooral op de opleiding van het verplegend personeel en het uitbouwen van medische infrastructuur op plaatsen waar permanente zorg verleend kan worden (van het opsporen tot de eerste behandeling). Als de toestand van de patiënt dit vereist, verwijzen we door naar gespecialiseerde diensten. We werken nauw samen met de gemeenschap en de lokale gezondheidswerkers op het terrein om de families te sensibiliseren voor de risicofactoren, oorzaken en tekenen van handicaps. Samen met hen bekijken we welke preventieve maatregelen er kunnen genomen worden en welke therapeutische mogelijkheden er binnen de gemeenschap beschikbaar zijn. Ten slotte werken we samen met regeringsvertegenwoordigers, vooral de verantwoordelijken van het ministerie van Volksgezondheid, om hun engagement tegenover de problematiek rond handicaps te vergroten. We helpen hen ook bij het integreren van deze prioriteiten in hun nationale gezondheidsprogramma’s. Bepaalde projecten om de moeder- en kindersterfte terug te dringen, kunnen worden aangepast of uitgebreid met een luik ‘handicap’. Veel van de factoren die verantwoordelijk zijn voor de hoge sterftecijfers (zoals ondervoeding, een beperkte toegang tot kwalitatieve zorg en het beperkte gebruik van deze diensten ) zijn tevens de oorzaak van het groot aantal handicaps. De steun van Handicap International voor een betere prenatale zorg helpt dus niet alleen de kindersterfte, maar ook het aantal handicaps bij kinderen terugdringen.

| 05

Technische opmerkingen: Onze projecten voor de gezondheid van moeders en kinderen omvatten primaire en secundaire preventie. Primaire preventie verwijst naar acties om de oorzaken van de handicap te verminderen of weg te nemen. Het probleem of de aandoening wordt aangepakt voordat er een handicap kan ontstaan. Een voorbeeld van primaire preventie is het toedienen van foliumzuur voor de zwangerschap om neuraalbuisdefecten te voorkomen. Secundaire preventie verwijst naar maatregelen om de invaliderende aandoening te verhelpen voordat deze zichtbaar wordt. Een voorbeeld is de chirurgische ingreep om een gespleten gehemelte (hazenlip) bij pasgeborenen te corrigeren.

Sommige instanties gewagen van 20 miljoen vrouwen die gehandicapt raken na een zwangerschap of bevalling. Een ongelooflijk hoog cijfer.

Ageren op het niveau van de gemeenschap Handicap International werkt ook aan vernieuwing. Zo bestaat er momenteel geen enkel internationaal erkend instrument voor het opsporen van ontwikkelingsachterstanden en aangeboren misvormingen bij kinderen onder de twee jaar. Onze projectteams identificeren deze lacunes en werken vervolgens nieuwe instrumenten en programma’s uit om de gaten op te vullen. Zo hebben we in het kader van een proefproject geëxperimenteerd met een instrument voor het opsporen van handicaps bij pasgeborenen in Kinshasa. In Cambodja ontwikkelen we een compleet opleidingsprogramma dat de gezondheidswerkers in de dorpen in staat stelt om de belangrijkste soorten handicaps in de plattelandsregio’s te identificeren en de patiënten door te verwijzen naar andere diensten. Onze successen op dit gebied zijn niet alleen te danken aan onze gerichte interventies, maar ook aan het feit dat we op een multidisciplinaire manier werken. De basis is onderwijs, sensibilisering en een grote betrokkenheid van de gemeenschappen waar we mee samenwerken. Verder moeten de regering en onze partners uit het maatschappelijk middenveld zich op lange termijn engageren om zo de nodige competenties en middelen op te bouwen. Onze projecten rond de gezondheid van moeders en kinderen zijn een fundamenteel onderdeel van onze geïntegreerde benadering van handicaps. Zo worden deze projecten vaak geassocieerd met programma’s voor gemeenschapsgerichte revalidatie in zelfde geografische zones. Deze kunnen het werk overnemen wanneer de projecten op het gebied van de gezondheid van moeders en kinderen zijn afgerond. Ze concentreren zich op de integratie van kinderen en volwassenen met een handicap in hun gemeenschap, stimuleren hun volwaardige deelname aan de gemeenschap en bieden een omgeving die personen met een handicap en hun families ondersteunt. Overal in de wereld wordt men zich steeds meer bewust van het feit dat handicaps op alle fronten moeten worden aangepakt om de MDG’s te kunnen bereiken. Dit gaat van de preventie van handicaps (waar mogelijk) tot de revalidatie en integratie van personen met een handicap als actieve en volwaardige leden van de samenleving.


|

JAARVERSLAG 2008

De belangrijkste soorten handicaps bij kinderen: cognitief, intellectueel (leerstoornissen) visueel en auditief handicaps motorisch (cerebrale motorische stoornis) epilepsie spraakstoornissen gedrags- en andere stoornissen (autisme) De voornaamste oorzaken van handicaps: genetische aandoeningen (bijv. Downsyndroom) problemen tijdens de zwangerschap (een vrouw die tijdens haar zwangerschap alcohol drinkt of een infectie zoals rodehond oploopt, kan een kind met een intellectuele handicap ter wereld brengen) problemen bij de geboorte (zuurstofgebrek tijdens de weeën kan tot een mentale handicap leiden) gezondheidsproblemen zoals hersenvliesontsteking, mazelen of zware ondervoeding ondervoeding, infecties en niet-overdraagbare lichamelijke ziekten (deze zijn verantwoordelijk voor 50% van alle handicaps) blootstelling aan verontreinigende stoffen als lood of kwik

Genetische en aangeboren afwijkingen 15-20 % Besmettelijke ziekten 20 % Niet-overdraagbare fysieke of mentale aandoeningen 40 % Trauma’s en verwondingen 15 %

Bronnen: UNFPA Wereldgezondheidsorganisatie Rapport over de Millenniumdoelstellingen 2008 UNICEF

Op 3 december 2008 ondertekenden 94 staten het Verdrag van Oslo. Hierdoor wordt het gebruik, de opslag, de productie en de transfer van clustermunitie verboden en krijgen de slachtoffers bijstand. Handicap International werkte actief mee aan de totstandkoming van dit verdrag. De organisatie ijvert al jaren voor een verbod, samen met de Cluster Munitions Coalition, een netwerk van een driehondertal ngo’s. De laatste twee jaar kwam het proces in een stroomversnelling terecht. Stan Brabant, hoofd van de cel Beleidsbeïnvloeding van Handicap International, vertelt hoe het verdrag tot stand kwam.

Clustermunitie eindelijk verboden

Jarenlang lobbywerk mondt uit in historisch Verdrag van Oslo Hoe is de doorbraak er gekomen? Stan Brabant : Nadat België op aansporen van Handicap International in 2006 als eerste land clustermunitie verbood, raakten de ogen van de wereld op ons gericht. Dat heeft iets in gang gezet. Ineens zag men in dat een verbod mogelijk is. We kregen reacties van ngo’s in de VS over Cambodja tot in Irak. Er was hoop. Handicap International had al ervaring opgedaan tijdens het proces om landmijnen te doen verbieden. Dat resulteerde in het Verdrag van Ottawa. Regeringsvertegenwoordigers weten sindsdien dat Handicap International een serieuze organisatie is, die ervoor gaat. De oorlog in Libanon in 2006 bracht clusterbommen bovendien opnieuw internationaal onder de aandacht. De diplomatieke druk werd opgevoerd. Met succes. Noorwegen, een land met een lange traditie inzake vredesprocessen, pikte de draad op. In februari 2007 kwamen 46 staten overeen om tegen eind 2008 tot een verbod op clustermunitie te komen.’ Op welke manier probeerden jullie bewindslieden te overtuigen om het verdrag te ondertekenen? SB : Handicap International stelde verschillende rapporten op waarbij aandacht werd besteed aan de menselijke kant van de zaak, niet alleen droge cijfers. We toonden aan wat voor drama’s het gebruik van clustermuntie veroorzaakt. De Ban Advocates, een groep van slachtoffers van clustermunitie die op initiatief van Handicap International werd opgericht, heeft eveneens een belangrijke rol gespeeld. Bewindslieden werden rechtstreeks geconfronteerd met


|

JAARVERSLAG 2008

het leed dat door deze oorlogstuigen wordt veroorzaakt. De Ban Advocates hebben heel wat regeringsvertegenwoordigers weten te overtuigen om hun handtekening te zetten onder het verdrag. Soms op het laatste nippertje, bijvoorbeeld in het geval van Afghanistan dat op de vooravond van de ondertekeningsconferentie, na een gesprek met Ban Advocate Soraj Ghulam Habib, pas overstag ging. Wat ons ook sterk maakte, is het feit dat we samenwerkten in een netwerk. Vergeleken met andere diplomatieke processen is het allemaal erg snel gegaan. Hebben genoeg landen het verdrag ondertekend om betekenisvol te zijn? SB : Zodra 95 landen een verdrag ondertekend hebben, is dit voldoende om een nieuwe norm te creëren. Sinds Tunesië en Congo in 2009 ook hun handtekening hebben gezet, is dit aantal bereikt. Als een staat die het Oslo-verdrag niet ondertekend heeft clustermunitie gebruikt, zal deze door de hele wereld bekritiseerd worden. Op een paar jaar tijd zijn we erin geslaagd om van clustermunitie een onaanvaardbaar iets te maken. Na ratificatie door dertig staten wordt het verdrag van kracht, dat is de basis. Het belangrijkste is dat het wapen niet meer gebruikt wordt en dat de voorraden vernietigd worden. Zijn er in het verdrag ook garanties voor de slachtoffers opgenomen? SB : Handicap International heeft er inderdaad voor gepleit om vergaande garanties voor de slachtoffers in het verdrag op te nemen. Dat dit ook gelukt is, beschouwen we als een grote verdienste. Het begrip

‘slachtoffer’ is ruim gedefinieerd: het omvat ook de families en de gemeenschap van de overlevenden. Staten hebben volgens het verdrag de plicht om medische hulp, fysieke revalidatie en sociaal-economische en psychologische begeleiding te bieden aan slachtoffers van clustermunitie en om statistieken over slachtoffers te verzamelen. Daarnaast bevat de tekst een gedetailleerde lijst van concrete maatregelen die staten moeten nemen inzake slachtofferhulp. Wat zijn jullie uitdagingen voor de toekomst? SB : We blijven er uiteraard voor ijveren dat nog meer staten zich bij het verdrag aansluiten. Daarnaast zullen we erover waken dat het verdrag geen dode letter blijft. Overlevenden moeten daadwerkelijk ondersteuning krijgen; de garanties uit het verdrag moeten in de praktijk worden omgezet. De dagelijkse realiteit van de mensen zelf en hun families, dat is wat telt. We zullen de situatie in alle landen opvolgen, informatie vergaren, rapporten schrijven en de bevolking en overheden blijven sensibiliseren. Welk moment in heel het proces zal je altijd bijblijven? SB : De ondertekeningsceremonie in Oslo was een bijzondere gebeurtenis. De sfeer was fantastisch. De hele groep Ban Advocates stond op de bühne. Nadat een van hen, de Ethiopiër Behiru Mesele, het woord had genomen en de mensen had bedankt, stond de hele zaal recht en barstte er een daverend applaus los. Dat had ik op zulke officiële bijeenkomsten nog nooit gezien. Het was een overdonderend moment.

| 07

Mijlpalen in het proces van Oslo 2005

verbiedt zonder amendementen aan.

2 februari: alle secties van Handicap International roepen op tot een verbod op clustermunitie.

2 november: Handicap International brengt Fatal Footprint uit, het eerste mondiale rapport over de menselijke impact van clustermunitie.

9 maart: Handicap International roept de Belgische Senaat op om te werken aan een verbod op clustermunitie. 7 april: Handicap International, Human Rights Watch, Netwerk Vlaanderen en het Noorse Petroleumfonds organiseren in Brussel een gezamenlijke persconferentie over het thema ‘Clustermunitie, erger dan antipersoonsmijnen’. 14 april: een Belgische senator dient een wetsontwerp in om clustermunitie te doen verbieden. 28 juni: de Commissie voor Defensie en Buitenlandse Zaken van de Senaat organiseert een debat over het wetsvoorstel. Handicap International wordt uitgenodigd om de zaak te verdedigen. De plenaire vergadering van de Senaat neemt op 7 juli de tekst unaniem aan en het wetsontwerp wordt overgemaakt aan het parlement.

2006 19 januari: het Europees Parlement roept op om clustermunitie uit de wereld te helpen. 16 februari: het Belgisch parlement neemt de wet die clustermunitie


|

17 november: nadat de onderhandelingen over clustermunitie in het kader van de conventie over de klassieke wapens mislukt zijn, lanceert Noorwegen en parallel proces, naar het voorbeeld van wat Canada deed ivm antipersoonsmijnen.

2007 22-23 februari: in Oslo vindt de eerste internationale conferentie over clustermunitie plaats. De Verklaring van Oslo wordt opgesteld, waarbij 46 staten zich engageren om voor eind 2008 tot een verdrag te komen dat clustermunitie verbiedt. 23-25 mei: vertegenwoordigers van 67 staten nemen deel aan de conferentie over Clustermunitie in Lima. Onder de deelnemers zijn 27 landen die voor het eerst deelnemen aan het Oslo-proces. Het verdrag krijgt vorm. 5-7 december: de conferentie over Clustermunitie in Wenen wordt door vertegenwoordigers van 138 staten bijgewoond. Deze massale opkomst is een duidelijk bewijs van de politieke wil om clustermunitie te verbieden.

JAARVERSLAG 2008

2008 18-22 februari: op de conferentie van Wellington (Nieuw-Zeeland) wordt de ontwerptekst van het verdrag opgesteld. Na een week van moeizame onderhandelingen halen de voorstanders van een sterk verbod hun slag thuis. Staten die uitzonderingen op het verbod tegen clusterbommen vroegen, herzien hun positie. maart et april: tijdens verschillende regionale conferenties voor Afrika, Zuidoost-Azië en Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied wordt er met succes steun gezocht bij regeringsverantwoordelijken voor de ontwerptekst. 19-30 mei: tijdens de conferentie van Dublin keuren 107 staten het verdrag tegen clustermunitie goed. 27 november : opening van de openluchttentoonstelling ‘Fatal Footprint’ in Brussel. Foto’s van Belgische fotografen tonen het leed van overlevenden van antipersoonsmijnen, clustermunitie en ander niet-ontploft oorlogstuig. In de loop van 2009 zal de expo ook andere steden aandoen en in het buitenland te zien zijn. 3-4 december: op de ondertekeningsconferentie in Oslo op 3 december tekenen 94 staten het Verdrag van Oslo.

Landen die ondertekenden in Oslo: Afghanistan, Albanië, Angola, Australië, België, Benin, Bolivië, Bosnië en Herzegovina, Botswana, Bulgarije, Burkina Faso, Burundi, Canada, Centraal-Afrikaanse Republiek, Chili, Colombia, Comoren, Republiek Congo, Cookeilanden, Costa Rica, Denemarken, Duitsland, Ecuador, El Salvador, Fiji, Filipijnen, Frankrijk, Gambia, Ghana, Guatemala, Guinee, Guinee-Bissau, Heilige Stoel, Honduras, Hongarije, IJsland, Indonesië, Ierland, Italië, Ivoorkust, Japan, Kaapverdië, Kenia, Kroatië, Laos, Libanon, Lesotho, Liberia, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Macedonië, Madagascar, Malawi, Mali, Malta, Mexico, Moldavië, Monaco, Montenegro, Mozambique, Namibië, Nauru, Nederland, Nieuw-Zeeland, Nicaragua, Niger, Noorwegen, Oeganda, Oostenrijk, Palau, Panama, Paraguay, Peru, Portugal, Rwanda, Samoa, San Marino, Sao Tomé en Principe, Senegal, Sierra Leone, Slovenië, Somalië, Spanje, Tanzania, Togo, Tsjaad, Tsjechië, Tunesië, Uruguay, Verenigd Koninkrijk, Zambia, Zuid-Afrika, Zweden, Zwitserland.

| 08

© N. DEPIERPONT - HANDICAP INTERNATIONAL

‘Wij staan voor engagement, humanitair werk en onpartijdigheid. Wie aan de macht is, speelt voor ons dan ook geen rol. Wij zijn er om de meest behoeftigen te helpen en dat zullen we ook in de toekomst blijven doen. Handicap International zal de bevolking niet aan haar lot overlaten.’ Dat zei Eyal Reinich, projectcoördinator van Handicap International in Goma, tijdens de conflicten in Noord-Kivu eind oktober 2008.

Handicap International en noodhulpacties, een nieuwe impuls

Eyal omschreef in enkele woorden de achterliggende gedachte die Handicap International ertoe bracht om opnieuw in noodhulpacties te investeren: we mogen de meest behoeftigen niet in de steek laten. Voor Handicap International gaat het er vooral om hulp te bieden aan kinderen, vrouwen en mannen met een handicap. Deze groep mensen krijgt het immers extra te verduren in een noodsituatie. De organisatie investeert opnieuw in een actiedomein waarvoor ze zich in het verleden al had ingezet. Handicap International heeft immers haar roots in de kampen in Thailand waar de voor het Rode Khmer-regime gevluchte Cambodjanen hun toevlucht zochten. Later bood de organisatie hulp in talrijke noodsituaties, zoals in Albanië (1999) en in de kampen voor Burundese vluchtelingen in Tanzania (1995). De acties voor de vluchtelingen leverden Handicap International in 1996 trouwens de Nansen-Medaille op, een erkenning van het Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen van de Verenigde Naties. Personen met een handicap in noodsituaties uit de nood helpen, maakt integraal deel uit van ons mandaat. Dat bevat immers zeer duidelijk de plicht om tussenbeide te komen om personen met een handicap bij te staan tijdens een humanitaire crisis ten gevolge van een gewapend conflict of een natuurramp. Wij weten dat personen met een handicap bijzonder kwetsbaar zijn. Mensen en organisaties die humanitaire hulp bieden in noodsituaties zijn niet echt op de hoogte van hun specifieke behoeften. Zo merkten we bijvoorbeeld in de kampen rond Goma dat personen met een handicap vaak niet correct worden geregistreerd. Zijn ze alleen of in gezelschap, welke soort handicap hebben ze..? Als we over deze informatie beschikken, kunnen we meer rekening houden met hun praktische noden. Hoe geraakt een rolstoelgebruiker tot bij het toilet of de voedselverdeling als er geen (toegankelijke) wegen zijn? Maar het probleem reikt verder dan enkel de toegankelijkheid. Handicap International wil daarom de andere humanitaire actoren die betrokken zijn bij de organisatie van het kampleven sensibiliseren. Dan kunnen zij ook rekening houden met de personen met een handicap die in de kampen verblijven.


|

JAARVERSLAG 2008

In de post-urgentiefase na een natuurramp moet er niet alleen aan eerste hulp gedacht worden, maar ook aan heropbouw. Vanuit onze optiek betekent dit werken aan beter toegankelijke woningen en omgeving zodat personen met een handicap hun actieve leven kunnen hervatten en niet langer afhankelijk zijn van derden. Het jaar 2007 luidde het begin in van een nieuwe aanpak van de noodhulpacties. In 2008 kreeg dit in heel wat situaties concreet vorm. Zo hebben we onze projecten in Noord-Kivu verder uitgebreid, een streek die al jaren door interne conflicten geteisterd wordt. We werkten er een project uit voor ademhalingskinesitherapie en een voor ziekenhuiskinesitherapie. Ook in China schoten we te hulp toen een aardbeving de provincie Sichuan verwoestte. Daar was ons doel handicaps bij de slachtoffers te voorkomen en te beperken. Handicap International maakte duidelijk de keuze om noodhulpprojecten te lanceren op een vertrouwd domein, namelijk kinesitherapie. Dit maakt snelle, kleine interventies mogelijk. Hiervoor zijn minder middelen nodig, maar de concrete gevolgen voor de slachtoffers van deze noodsituaties zijn immens. Deze projecten kunnen soms overgaan in ontwikkelingsprojecten, zoals in China. De mensen die geholpen worden via een noodhulpproject kunnen een behandeling op (middel)lange termijn nodig hebben. Dan is de fase van noodhulp voorbij en schakelen we over naar een project op langere termijn om de capaciteiten van onze partners inzake de therapeutische behandeling van handicaps te versterken. Handicap International biedt een reële meerwaarde. Er zijn dan ook maar weinig humanitaire actoren met ervaring in het behandelen van personen met een handicap of met voldoende expertise om bepaalde soorten verwondingen te verzorgen. Dat stelden we duidelijk vast tijdens onze interventie in Sichuan. In eerste instantie vroegen de ziekenhuizen specialisten op het gebied van ruggenmergletsels, amputaties en schedeltrauma’s. Dat zijn een stuk voor stuk verwondingen die onze teams gewend zijn te verzorgen, bijvoorbeeld in de centra voor para- en tetraplegie in Vietnam. De slachtoffers met breuken hadden kinesitherapie nodig. Maar het

| 09

Ons doel voor 2008 was tussenbeide komen in noodsituaties waar we een specifieke expertise kunnen aanbieden om te slachtoffers te helpen. Dat zullen we ook in 2009 doen.

principe van fysieke revalidatie, waarbij de toegepaste technieken essentieel zijn om blijvende handicaps te voorkomen, is in China nog maar weinig bekend en niet ontwikkeld. In Goma hebben we al ondervonden dat de behandelingen met ademhalingskinesitherapie bij ondervoede kinderen zeer nuttig zijn. Deze kinderen zijn erg verzwakt en hun organisme kan infecties van de luchtwegen nauwelijks de baas. Ze kunnen vaak de secreties die hun longen blokkeren niet afvoeren. Dankzij ademhalingskinesitherapie kunnen zij vlugger genezen. Een groot deel van de kinderen vertoont eveneens een motorische ontwikkelingsachterstand die de kinesitherapeuten met eenvoudige oefeningen proberen te verbeteren. Handicap International gaat de strijd niet noodzakelijk alleen aan. Dat was misschien wel het geval in China, maar wij werken vaak samen met andere organisaties. Zo zijn we in Rutshuru (NoordKivu) actief in het ziekenhuis dat beheerd wordt door Artsen Zonder Grenzen. Deze hulporganisatie vroeg ons om een project voor ziekenhuiskinesitherapie op poten te zetten. In Myanmar werd het project samen met twee operationele secties van Handicap International geleid. De Franse sectie neemt de revalidatie en de psychologische ondersteuning van personen met een handicap op zich. De Belgische sectie staat in voor de financiële projecten (bijvoorbeeld personen met een handicap de mogelijkheid bieden om via een winkeltje of veeteelt een inkomen te vergaren) en de acties rond toegankelijkheid (hulpmiddelen om het vee te kunnen bereiken, een toegangsbruggetje tot het dorp…). De materiële noodhulp in Cuba na de cyclonen Ike en Gustav werd gezamenlijk door de in het land aanwezige humanitaire actoren gecoördineerd.


|

JAARVERSLAG 2008

Bij gebrek aan humanitaire actoren moeten wij soms ook tussenkomen op een ietwat ander terrein. Dat was het geval in Cuba waar we eerste hulp-materiaal (matrassen, dekens...) en materiaal voor de heropbouw van de scholen hebben geleverd. Er zijn weinig organisaties actief in dit land, maar de mensen die we helpen via onze ontwikkelingsprojecten hadden wel behoefte aan fatsoenlijke leefomstandigheden. De opgelopen schade na de doortocht van de cyclonen in september 2008 was immers enorm. Irène Manterola, programmadirecteur van Handicap International in Cuba, vertelde na haar bezoek aan een door cycloon Gustav getroffen gemeenschap: ‘De enige bekommernis van de bevolking hier is een degelijk onderkomen en het herstellen van de primaire levensomstandigheden. (…) Alles is immers verwoest! In de gemeenschappen met 24 of 25 gebouwen bleven slechts één of twee huizen overeind, waren alle winkels van de kaart geveegd, de velden vernield, lagen de elektriciteitspalen op de grond…’. Ons doel voor 2008 was tussenbeide komen in noodsituaties waar we een specifieke expertise kunnen aanbieden om te slachtoffers te helpen. We zullen hier in 2009 mee doorgaan. We weten nooit precies waar we morgen zullen werken; dat is immers inherent aan noodhulpacties. Wat we wel weten, is dat we steeds zullen tussenkomen in zulke situaties om handicaps te behandelen en voorkomen. Personen met een handicap zullen niet langer uit de boot vallen op het gebied van noodhulp. In 2008 stonden wij aan hun zijde en ook de komende jaren zullen we dat blijven doen.

| 10

03 Programma’s

Afrika

01 Angola Handicap International werkt sinds 1995 in Angola. De organisatie zette verschillende projecten op in dit land dat getekend is door meer dan dertig jaar oorlog en de aanwezigheid van landmijnen. Aangezien de revalidatiecentra in 2005 overgenomen werden door het Nationaal Revalidatieprogramma, concentreert Handicap International zich nu voornamelijk op voorlichtingsprojecten rond de risico’s van mijnen, sociaal-economische integratie, het verdedigen van de rechten van personen met een handicap en gemeenschapsgerichte revalidatie.

IN CIJFERS Internationaal personeel: 6 Nationaal personeel: 61 Budget: € 1.551.693

In 2008 hebben de teams van het project rond gemeenschapsgerichte revalidatie die actief zijn in de provincies Benguela, Huila, Namibe en Huambo, steun en advies verleend aan personen met een handicap en hun familie. Bovendien werden heel wat onder hen doorverwezen naar de bestaande diensten voor revalidatie en werden ze geholpen om weer deel te nemen aan het actieve leven (via opleiding of professionele integratie). Het afgelopen jaar werd ook van start gegaan met een project voor steun aan verenigingen in verschillende gemeenten van de provincies Benguela, Huambo en Lubango. Doel is de organisaties van personen met een handicap te versterken zodat ze beter voor hun rechten kunnen opkomen. Handicap International zette eveneens het project voor sociaal-economische en maatschappelijke integratie voort. De teams van twee partnerorganisaties in de provincie Huambo kregen ondersteuning. Tegelijkertijd werd ook van start gegaan met de sensibilisering van de autoriteiten, agentschappen voor microkrediet en privé-ondernemingen.


|

JAARVERSLAG 2008

Dit leidde tot de ondertekening van partnerschapsakkoorden voor het bevorderen van de werkgelegenheid voor personen met een handicap. Het jaar 2008 betekent ook het einde van het project rond de voorlichting van de risico’s van landmijnen. Handicap International heeft omwille van diverse financiële en strategische redenen besloten om op het einde van het jaar de activiteiten op dit gebied stop te zetten. In 2009 zal de organisatie zich concentreren op het uitzoeken hoe ze nog meer kan betekenen voor de mensen die bijstand krijgen door hun geografische verspreiding te verkleinen. Handicap International zal bovendien focussen op het verdedigen en het bevorderen van de rechten van personen met een handicap. Hiervoor werken we niet alleen concrete projecten uit, maar proberen we ook ons doel te bereiken door de organisaties van personen met een handicap te ondersteunen zodat zij zelf hun rechten kunnen opeisen.

Belangrijkste donors: Ambassade van Frankrijk in Angola, ambassade van Japan in Angola, Canadian Auto Workers Union (CAW-Canada), Canadian International Development Agency (CIDA), Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), ministerie van Buitenlandse Zaken van Ierland (Irish Aid), ministerie van Buitenlandse Zaken van Nederland.

Luanda

HUAMBO

Benguela BENGUELA

Bibala

Huambo

HUILA

Lubango NAMIBE

| 12

02

Burundi

Tien jaar oorlog heeft diepe sporen nagelaten in het land. Het aantal vluchtelingen vertegenwoordigt meer dan 10% van de bevolking. Handicap International is sinds 1992 actief in Burundi en werkt er aan het verbeteren van de autonomie en de waardigheid van personen met een handicap. Alle projecten die de organisatie in Burundi leidt, hebben één ding gemeen: ze zijn erop gericht de perceptie van handicaps te veranderen. MUYINGA

Muyinga

IN CIJFERS Internationaal personeel: 4 Nationaal personeel: 25 Budget: € 852.249 €

Bujumbura

Gitega

RUYIGI

GITEGA

Belangrijkste donors: Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), United Nations Development Program (UNDP).

RUTANA

MAKAMBA

In de loop van 2008 werden er verschillende projecten opgestart. Een ervan situeert zich in de provincie Ruyigi. Het eerste werk van het project voor gemeenschapsgerichte revalidatie was een onderzoek waardoor meer dan 4.000 personen met een handicap geïdentificeerd konden worden. Het projectteam kreeg ook een reeks opleidingen om in de toekomst beter voorbereid te zijn op haar taak. Een ander project dat in 2008 het licht zag, is de steun aan verenigingen voor personen met een handicap. Doel is alle verenigingen in Burundi te ondersteunen bij hun rol als dienstverlener en pleitbezorger voor de zaak van personen met een handicap. Daarvoor hebben we de oprichting ondersteund van een netwerk van verenigingen. Zo kunnen hun vaardigheden inzake organisatie, het uitwerken van projecten en het verdedigen van de rechten van personen met een handicap verbeterd worden. In de loop van 2009 zal Handicap International zich blijven inzetten op het gebied van revalidatie door steun te verlenen aan de vorming van een netwerk van twaalf revalidatiecentra. Vijf daarvan krijgen nu al steun van de organisatie. Tegen 2012 zouden deze effectief zelfstandig moeten kunnen werken. Onze projecten rond gemeenschapsgerichte revalidatie moeten uitgebreid worden naar twee andere provincies die Handicap International overigens zeer goed kent omdat we er eerder een voorlichtingsproject rond de risico’s van landmijnen hadden. Maar de belangrijkste nieuwigheid voor 2009 is de lancering van een project voor reproductieve gezondheidszorg dat gericht is op vrouwen met obstetrische fistels.


|

JAARVERSLAG 2008

| 13

IN CIJFERS Internationaal personeel: 3 Nationaal personeel: 23 Budget: € 453.078

Belangrijkste donors: Ministerie van Buitenlandse Zaken van België (noodhulp).

03

Bouaké Man

Ivoorkust

Danané

Abidjan

Ondanks het feit dat de expat-teams de afgelopen jaren al verschillende keren geëvacueerd moesten worden vanwege de politieke instabiliteit in het land, heeft Handicap International de acties kunnen voortzetten doordat de lokale partners aan het werk bleven. Maar al die jaren van gewapend conflict hebben de algemene gezondheidstoestand van de bevolking erg verzwakt en een aanslag gepleegd op de medische infrastructuur. Daarom zette Handicap International een aantal kinesitherapieprogramma’s op, eerst in Bouaké en later in Man en Danané. Kinesitherapie is namelijk een doeltreffend middel om handicaps bij ziekenhuispatiënten te voorkomen en te beperken. Het feit dat de drie teams van kinesitherapeuten heel veel ziektes -gevolgen van hersenvliesontsteking, hersenmalaria, HIV/aids- moesten be-


|

JAARVERSLAG 2008

Handicap International ondersteunt sinds 1996 revalidatiecentra in Ivoorkust. Daarnaast leidt de organisatie lokaal personeel op. Er was immers een grote nood aan gespecialiseerde kinesitherapeuten en technische experts voor het maken van prothesen en orthesen, maar deze opleidingen bestonden niet in het land. De organisatie werkt altijd zo veel mogelijk samen met lokale partners. Wanneer Handicap International zich uit het land terugtrekt, nemen deze de projecten over en kunnen personen met een handicap blijven rekenen op gespecialiseerde diensten.

handelen, toont aan hoe zwaar de bevolking lijdt onder de indirecte gevolgen van het interne conflict. Zo is vooral het aantal gevaccineerde kinderen sterk teruggelopen en kampen de basispreventieprogramma’s (malaria, HIV/aids,…) met grote problemen.

Nadat het revalidatiecentrum ‘Vivre Debout’ in Abidjan begin 2008 officieel aan de lokale partner werd overgedragen, liepen in de loop van het jaar ook de projecten voor ziekenhuiskinesitherapie in Bouaké, Man en Danané ten einde.

Ook voor de overige patiënten, die worden behandeld voor doorligwonden, brandwonden, amputaties, ademhalingsaandoeningen of spierverslapping, is het belangrijk dat kinesitherapie wordt geïntegreerd in het medisch verzorgingsplan van de patiënten. Het is bevorderlijk voor de werking van het ziekenhuis omdat patiënten dan minder lang in het ziekenhuis moeten verblijven en sneller herstellen.

De overdracht van de activiteiten in de ziekenhuizen van Bouaké, Man en Danané werd eind februari 2009 afgesloten met de terugtrekking van Handicap International uit Ivoorkust. De drie partner-ziekenhuizen zijn nu verantwoordelijk voor het management en de omkadering van de Ivoriaanse kinesitherapeuten.

| 14

04

Democratische Republiek Congo

Handicap International is sinds 1996 actief in Congo. Momenteel hebben we projecten lopen in Kisangani en in Kinshasa. In die laatste stad concentreert de organisatie zich op drie thema’s: preventie, integratie en revalidatie. Doel van de acties in Kisangani en naburige provincies, is het terugdringen van de risico’s van landmijnen en ander niet-ontploft oorlogstuig. Daarnaast draagt Handicap International ook bij aan de humanitaire noodhulp voor de bevolking in het oosten van het land die zwaar lijdt onder de conflicten die de regio teisteren.

Het project voor gemeenschapsgerichte revalidatie in Kinshasa is in de loop van 2008 een nieuwe richting ingeslagen. We zullen er nu voor zorgen dat de comités voor gemeenschapsgerichte revalidatie blijven bestaan en zelfstandig kunnen functioneren. Deze comités staan in voor het uitwerken van de projecten rond gemeenschapsgerichte revalidatie. Dit project loopt van 2008 tot 2010. Daarnaast hebben we in deze stad verder gewerkt aan het project voor inclusief onderwijs. En halverwege het jaar hielden we een nieuw project rond de gezondheid van moeder en kind boven het doopvont. Hiermee willen we bij het personeel van diverse gezondheidscentra en kraamklinieken de know-how versterken inzake de preventie van handicaps bij de geboorte. In de loop van 2008 ondersteunde Handicap International zes revalidatiecentra in het oosten van Congo: in Zuid-Kivu, Noord-Kivu en Maniema. Dit in samenwerking met de Association des Centres de Handicapés d’Afrique Centrale (ACHAC). Deze zes centra liggen in afgelegen gebieden die door oorlog geteisterd worden. Ze hadden nood aan levensmiddelen en materiaal voor personen met een handicap. In Kisangani hebben de teams van het project om de risico’s van landmijnen en nietontploft oorlogstuig te beperken, hun werkterrein uitgebreid tot voorbij de provinciegrenzen. In Noord-Kivu en enkele districten van de Oostprovincie werd een


|

JAARVERSLAG 2008

belangrijk onderdeel van dit project gerealiseerd. Samen met lokale verenigingen werd er een onderzoek opgezet naar de socio-economische impact van dit oorlogstuig. De problemen werden gedetailleerd in kaart gebracht. Hierdoor kon de bevolking gronden waarvan gedacht werd dat ze aangetast waren, opnieuw in gebruik nemen. Handicap International zal in de loop van 2009 verder blijven werken aan de projecten rond gemeenschapsgerichte revalidatie in Kinshasa. Daarbij zullen we nog meer de nadruk leggen op het versterken van de samenwerking met het maatschappelijk middenveld. Daarnaast zullen we blijven ijveren voor het naleven van de rechten van personen met een handicap. Het project rond de gezondheid van moeder en kind zal licht worden aangepast om het beter te doen aansluiten bij de situatie op gezondheidsgebied in de hoofdstad. Daarnaast zal er een verkenningsmissie worden georganiseerd in Bas-Congo met het oog op de opening van een project ter plaatse in 2010-2011.

IN CIJFERS Internationaal personeel: 11 Nationaal personeel: 120 Budget: € 3.078.615 (inclusief noodhulpprojecten) Belangrijkste donors: Ambassade van Frankrijk in Congo, Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), ministerie van Buitenlandse Zaken van België (conflictpreventie), ministerie van Buitenlandse Zaken van Nederland, ministerie van Buitenlandse Zaken van Zwitserland, Survey Action Center (SAC), UNDP.

OOSTELIJKE PROVINCIE

Kisangani NORD-KIVU

Goma RWANDA BURUNDI

Kinshasa

Ook de actitiveiten in Kisangani zullen voortgezet worden. We zullen er de competenties van de lokale mensen en partners versterken met het oog op de terugtrekking van Handicap International en de overdracht van het project aan de Congolese organisaties tegen 2011.

| 15

Latijns-Amerika

05 Colombia Handicap International is sinds 1997 in Colombia actief. Het begon met het ondersteunen van een Colombiaanse organisatie in Cartagena die gespecialiseerd is in de revalidatie van personen met een handicap. Vervolgens werden partnerschappen en activiteiten uitgebouwd in samenwerking met diverse instellingen in verschillende delen van het land. In 2008 waren we vanuit onze kantoren in Medellin en Cartagena actief in vijf departementen: Antioquia, Bolivar, Sucre, Santander en Noord-Santander. IN CIJFERS Ons werk steunt op drie pijlers. Ten eerste ervoor zorgen dat personen met een handicap gemakkelijker toegang krijgen tot basisvoorzieningen en toezien op de naleving van hun rechten. Ten tweede de bijstand ondersteunen aan burgerslachtoffers van het gewapend conflict en specifiek aan slachtoffers van antipersoonsmijnen. En ten slotte de participatie van personen met een handicap aan het sociale en economische leven bevorderen door organisaties voor personen met een handicap te versterken. Het project voor bijstand aan slachtoffers van antipersoonsmijnen is enerzijds gericht op het verbeteren van de opvang van deze slachtoffers. Dit doen we door de actieradius van de overheid en de lokale instellingen te versterken. Anderzijds focust het project op het verbeteren van de leefomstandigheden van burgers die het slachtoffers werden van een ongeval met landmijnen. Via ons project voor gemeenschapsgerichte revalidatie versterken we de capaciteiten van personen met een handicap. Lokale comités voor gemeenschapsgerichte revalidatie gaan de specifieke noden na en analyseren de situatie, rekening houdend met de gezinssituatie en de omstandigheden. Vervolgens stellen ze een actiestrategie op, in samenwerking met de persoon en de mensen in zijn omgeving. Het project voor de verbetering van de leefomstandigheden van per-


|

JAARVERSLAG 2008

sonen met een handicap werd in zijn huidige vorm gelanceerd in 2008. Tegen het jaar 2010 zouden we 2.700 personen op deze manier moeten kunnen helpen. Een van de acties waar we in de loop van 2008 mee van start zijn gegaan, is een project om organisaties te ondersteunen. Tien verenigingen voor personen met een handicap krijgen hulp om hun structuur en werkmethoden te optimaliseren. Zo zullen deze mensen hun rechten kunnen opeisen in het kader van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. In maart 2009 zal Handicap International de activiteiten uitbreiden naar vijf nieuwe departementen. Zo kunnen we onze lopende acties versterken. We zullen ook de situatie en de noden analyseren op het gebied van voorlichting rond de gevaren van landmijnen. We zullen ook de mogelijkheden bekijken voor het opzetten van een nieuw project, waarbij we gebruik zullen maken van de ervaring die we via onze diverse programma’s hebben opgedaan. Een van de belangrijkste evenementen in 2009 wordt de tweede follow-upconferentie voor de evaluatie van het Ottawa-verdrag inzake het verbod op antipersoonsmijnen. Deze conferentie zal plaatsvinden van 30 november tot 4 december in Cartagena, de uitvalsbasis van Handicap International in Colombia.

Internationaal personeel: 2 Nationaal personeel: 28 Budget: € 787.411 Belangrijkste donors: Agenschap voor Internationale Ontwikkeling van Canada (CIDA), Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropeAid), ministerie van Buitenlandse Zaken van België (conflictpreventie en noodhulp), ministerie van Buitenlandse Zaken van Zwitserland.

Cartagena Sincelejo Cúcuta Bucaramenga

Medellín

| 16

06

Cuba

Handicap International ging in 1998 voor het eerst naar Cuba om de productie van prothesen te ondersteunen. Sinds 2001 spitst de organisatie zich toe op projecten voor de integrale ontwikkeling van mensen met een handicap binnen hun eigen gemeenschap. Daar kwamen nog projecten bij rond inclusief onderwijs om de integratie te bevorderen van de kwetsbaarste personen in de Cubaanse samenleving. In 2008 opende de missie een nieuw project rond gemeenschapsgerichte revalidatie in Holguín, plus een project voor de ondersteuning en versterking van de drie Cubaanse organisaties voor personen met een handicap. Het jaar stond ook in het teken van de ravage die de twee orkanen Ike en Gustav aanrichtten.

De projecten voor gemeenschapsgerichte revalidatie in de provincies Granma en Pinar del Rio werden voortgezet. Ze focussen op personen met een handicap die in landelijke gebieden wonen, ver weg van de steden. De projecten omvatten niet alleen fysieke revalidatie, maar ook psychologische en sociale begeleiding. In de loop van 2008 werden deze uitgebreid tot de regio Holguín, naast de provincie Granma. De aanpak was hier meer gericht op toegankelijkheid in brede zin, ongeacht de aard van de handicap. We hebben ook verder gewerkt aan het project om het inclusief onderwijs in Cuba te verbeteren.

versterken. Daarom zullen we vooral de bestaande projecten verbeteren en voortbouwen op onze verworven ervaring. Tegelijkertijd willen we bijzondere aandacht besteden aan bepaalde aspecten, zoals toegankelijkheid – in de breedste zin van het woord – voor alle personen met een handicap.

IN CIJFERS Internationaal personeel: 2 Nationaal personeel: 3, gefinancierd door onze partners ter ondersteuning van Handicap International, plus de 87 personeelsleden van onze projectteams (gefinancierd door onze lokale partners). Budget: € 591.826 (inclusief noodhulpprojecten) Belangrijkste donors: Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg, Vlaamse overheid (ministerie van Werk, Onderwijs en Vorming)

Havana

In de toekomst willen we ook meer werken rond de re-integratie van personen met een mentale handicap en de kwaliteit van het dienstenaanbod voor deze doelgroep verbeteren.

PINAR DEL RIO

HOLGUIN GRANMA

Nieuw in 2008 was de lancering het project om de verenigingen te ondersteunen die personen met een handicap vertegenwoordigen, vooral op het vlak van beheer. Een ander belangrijk onderdeel van dit project is het bevorderen van de toegankelijkheid tot allerlei beroepsopleidingen voor personen met een handicap. We werken aan het verbeteren van de opleidingen voor het personeel en de leden van de drie bestaande organisaties voor personen met een handicap op Cuba. We hebben ook opleidingscentra voor volwassenen uitgerust om ze beter toegankelijk te maken voor personen met een handicap. Bovendien hebben we gewerkt aan de diversificatie van het opleidingsaanbod in beroepsscholen en scholen voor bijzonder onderwijs. In 2009 zal Handicap International als katalysator blijven fungeren voor diverse initiatieven die ijveren voor een meer inclusieve samenleving. Dit doen we door de bestaande expertise en het sociale weefsel te


|

JAARVERSLAG 2008

| 17

Azië

IN CIJFERS Internationaal personeel: 9 Nationaal personeel: 139 Budget: € 1.506.380

Belangrijkste donors: Agenschap voor Internationale Ontwikkeling van Japan (JICA), Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), Global Road Safety Partnership, Handicap International Luxemburg, UNICEF, Ontwikkelingssamenwerking Australië (Ausaid), Stichting Nippon, ministerie van Buitenlandse Zaken van België (conflictpreventie), ministerie van Buitenlandse Zaken van Finland, ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg, Ministerie van Sociale Zaken van Cambodja.

07 Cambodja

Banteay Meanchey

De manier waarop Handicap International in Cambodja handicaps benadert, is geëvolueerd naar een meer participatieve aanpak gebaseerd op de naleving van fundamentele rechten. Personen met een handicap en hun verenigingen zijn meer dan ooit gelijke partners die samen met ons aan projecten werken, en dit van het ontwerp tot de evaluatie ervan.

In de loop van 2008 werkte Handicap International verder aan de projecten rond verkeersveiligheid. Dit jaar werd gefocust op het dragen van een helm. Met succes. Het aantal motorrijders dat een helm draagt, steeg van 27% in juni 2008 tot 52% in december 2008. Verder werd dit jaar de overname voorbereid van het project RTAVIS (de inzameling van gegevens over verkeersongevallen) door de nationale autoriteiten. We hebben ook het ministerie van Volksgezondheid geholpen bij de oprichting van een algemene dienst voor onderzoek naar ongevallen die zich niet langer beperkt tot verkeersongelukken. Op het gebied van de voorlichting rond landmijnen en niet-ontploft oorlogstuig, heeft Handicap International de preventieacties aangepast om het publiek te informeren over het verbod op en het gevaar van de handel in deze oorlogstuigen. De informatie-overdracht werd ook verbeterd om de ontmijningsoperaties te versnellen. Deze nieuwe projecten hebben hun eerste resul-


|

JAARVERSLAG 2008

Preah Vihear

Siem Reap Battambang

Phnom Penh Takeo

taten opgeleverd: het aantal ongevallen in het betrokken gebied daalde met 45%, een veel beter cijfer dan in de rest van het land. Handicap International is nog steeds actief in de revalidatiecentra van Siem Reap en Takeo. In samenwerking met deze centra konden we via het project ‘Happy Child’ opleidingen aanbieden om handicaps bij kleine kinderen vroegtijdig te leren detecteren om zo snel een behandeling te kunnen starten. Zowel het personeel van de medische centra als de traditionele vroedvrouwen zijn hierbij betrokken. Het project ‘Rechten en inclusie’ is in 2008 van start gegaan. We hebben ervoor gekozen om de Cambodian Disabled People’s Organisation (CDPO) te ondersteunen. Op dorpsniveau is Handicap International erin geslaagd om lokale verenigingen van personen met een handicap op te zetten die deze mensen op een efficiënte manier kunnen vertegenwoordigen. Dit luik van het project loopt momenteel in 24 dorpen.

Daarbij komt nog het deelproject ‘Sport for all’. In lagere scholen werden 12 sportclubs opgericht voor kinderen met en zonder een handicap. Dit draagt bij tot een verandering van de manier waarop de kinderen en de gemeenschap tegen handicaps aankijken. De overdracht van vaardigheden en activiteiten zal de focus zijn van onze projecten rond revalidatie. Zo is het proces van start gegaan om de fysieke revalidatiecentra over te dragen van de betrokken ngo’s naar het ministerie van Sociale Zaken, Veteranen en Jeugd. Eind 2009 zal het CMVIS-project voor de inzameling van gegevens over ongelukken met en slachtoffers van landmijnen, in zijn geheel wordt overgenomen door het Cambodjaanse Rode Kruis. Het project voor de preventie van de risico’s van landmijnen zal naar vijf provincies worden uitgebreid.

| 18

China Ondanks een economische groei van 9% in 2008, bestaat er in China nog altijd veel sociale ongelijkheid. De grootste slachtoffers hiervan zijn personen met een handicap. Zij hebben amper baat bij de economische groei van het land. De inspanningen die Handicap International doet om de zorg voor deze mensen te verbeteren, blijven dus hard nodig. Sinds 1997 heeft Handicap International projecten lopen op het gebied van preventie, revalidatie en integratie. De laatste jaren legt de organisatie zich bovendien toe op het sensibiliseren van de bevolking voor de problemen problemen van personen met een handicap. Onze acties concentreren zich op de provincie Sichuan en de autonome regio’s Guangxi en Tibet. Het jaar 2008 werd gemarkeerd door de aardbeving die de provincie Sichuan verwoestte. Handicap International was er van in het begin bij om hulp te verlenen.

08 IN CIJFERS Internationaal personeel: 5 Nationaal personeel: 43 Budget: € 1.367.412 (inclusief noodhulpprojecten)

In 2008 werden in Sichuan (district Yuexi) en in Tibet (district Lhassa) projecten opgezet om bij jonge kinderen vroegtijdig handicaps op te sporen, te voorkomen en te behandelen. Een van de belangrijkste aspecten van dit project is het vorming geven aan gezondheidswerkers omtrent de oorzaken van handicaps tijdens de zwangerschap en de bevalling – met het oog op preventie – en het identificeren van handicaps bij pasgeborenen en jonge kinderen. Zo kan er betere zorg verleend worden wanneer dat noodzakelijk is. Daarnaast werden er sensibiliseringscampagnes georganiseerd voor het grote publiek. De revalidatieprojecten in Tibet en de acties rond gemeenschapsgerichte revalidatie in Sichuan, Guangxi en Tibet werden voortgezet. Nieuw is dat er twee nieuwe pijlers ontwikkeld werden op het gebied van onderwijs en sociaal-economische re-integratie. Ook bleven we verder steun verlenen aan verenigingen van personen met een handicap, waaronder aan de Tibetaanse vereniging voor doven en organisaties in Peking en Nanning (Guangxi). Eind 2008 liep het project ten einde rond de vorming van het verzorgend personeel in weeshuizen. Op termijn zullen 570.000 weeskinderen en 200.000 leden van het verzorgend personeel hier baat bij hebben. In 2009 zal er een project voor gemeenschapsgerichte revalidatie worden gelanceerd in Sichuan, in de regio die door de aardbeving werd getroffen. Hiermee wordt een nieuwe fase van het noodhulpproject ingeluid. Dit nieuwe hulpproject voor de


|

JAARVERSLAG 2008

slachtoffers van de aardbeving zal in principe twee jaar beslaan. Tegelijkertijd gaat Handicap International werken aan een kapitalisatiedocument inzake gemeenschapsgerichte revalidatie. Dit werk zal in september resulteren in een internationaal seminarie over gemeenschapsgerichte revalidatie in Peking.

Belangrijkste donors: Ambassade van Canada in China, Department for International Development van het Verenigd Koninkrijk, Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg, Stichting Grivat, Stichting Hirzel.

Peking

TIBET

Shigatse

Lhassa

Chamdo

SICHUAN

GUANGXI

Nanning

09 Maldiven

IN CIJFERS

Na de tsunami van 26 december 2004 lanceerde Handicap International een aantal projecten op de Maldiven. De organisatie verleent sindsdien technische bijstand aan het Rode Kruis om de toegang tot gebouwen en diensten te verbeteren voor personen met een handicap. Daarnaast helpen we overheidsinstanties bij het uitwerken van een nationaal beleid voor personen met een handicap. Zo heeft Handicap International bijgedragen aan de integratie van de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap in de nationale wetgeving. Er werd ook een project opgezet rond gemeenschapsgerichte revalidatie waarbij een bestaande lokale organisatie steun en versterking krijgt.

Internationaal personeel: 4 Nationaal personeel: 3 Budget: € 303.188 Steun van Handicap International Frankrijk aan tsunamiprojecten in Sri Lanka en Indonesië: € 592.609 Belangrijkste donors: Consortium 1212.

INDIA

Een van de belangrijkste doelstelllingen voor 2008 was het opzetten en uitvoeren van een nationaal onderzoek om personen met een handicap en hun noden in kaart te brengen. Research leidde al tot de ontwikkeling van een geïndividualiseerd screening-instrument dat in de loop van 2009 verfijnd zal worden. De bedoeling is om hiermee alle schoolkinderen en andere mensen die vermoedelijk een handicap of speciale behoeften hebben, te evalueren. Op de Eilanden Thinadhoo en Hithadhoo hebben we deze evaluatiefase al afgerond. Alle personen met een handicap werden geïdentificeerd en hun situatie in kaart gebracht. Zo kunnen maatschappelijk werkers in contact gebracht worden met mensen met een handicap.

Malé

In de loop van 2008 hebben we ook geijverd voor het opzetten van organisaties van mensen met een handicap. Met succes. In de loop van het jaar werden twee organisaties officieel geregistreerd: de organisatie voor doven en slechthorenden ‘Maldives Deaf Association’ (MDA) en de vereniging voor ouders van kinderen met een handicap ‘The Association for Disability and Development’. Deze organisaties zijn nu betrokken bij een hele reeks projecten en bewustmakingsactiviteiten. Dankzij een project dat Handicap International samen met MDA en het ministerie van Onderwijs heeft opgezet, kregen vijf leraren gebarentaal een opleiding. Zij geven nu op hun beurt vorming aan leraren in het bijzonder onderwijs. Het Maldivisch woordenboek in gebarentaal is nu ook klaar en zal in elke school en aan gezinnen met een doof familielid uitgedeeld worden. Eind 2009 lopen de projecten van Handicap International op de Maldiven ten einde en trekt de organisatie zich uit het land terug. We zullen ons in dit laatste jaar vooral focussen op het onderzoek over handicaps. Daarnaast wordt ervoor gezorgd dat partnerorganisaties en overheidsinstanties het werk voor personen met een handicap voortzetten.


|

JAARVERSLAG 2008

| 20

Hamhung

Pyong Yang Weonsan

IN CIJFERS Internationaal personeel: 3 Nationaal personeel: 7 ter beschikking gesteld door onze Koreaanse partners. Budget: € 791.784

Belangrijkste donors: Agentschap van de federale republiek Duitsland in PyongYang, DirectieGeneraal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (ECHO), Zweeds Agentschap voor Internationale Samenwerking.

Democratische Volksrepubliek Korea Op het einde van de Koreaanse oorlog in 1953 werd het Koreaanse schiereiland in twee gesplitst: de Democratische Volksrepubliek Korea (DVK of Noord-Korea) en de Republiek Korea (ROK of Zuid-Korea). NoordKorea telt meer dan 23 miljoen inwoners. Handicap International werkt sinds 1999 in Noord-Korea, op aanvraag van de KFPD (nationale federatie van personen met een handicap). De doelstellingen waren – en zijn nog steeds – het geven van technisch advies, het optimaliseren van de werking van de federatie en het verbeteren van de hulp aan personen met een handicap. In 2005 kondigde de Noord-Koreaanse overheid het einde aan van de humanitaire hulp in het land en maande de ngo’s aan om te vertrekken. De bestaande programma’s werden overgenomen door een instantie die uit zeven units bestaat. De projecten worden door Europese experts in goede banen geleid. Die van Handicap International werden verdergezet binnen de ‘Health Unit Seven’.

10

In 2008 zijn we steun blijven verlenen aan orthopedische diensten. Daarnaast werd ervoor gezorgd dat een herstellingsoord voor ouderen en personen met een handicap een grondige renovatie onderging, technische bijstand kreeg en werd voorzien van loophulpmiddelen. Sinds vier jaar loopt er uniek project rond bijzonder onderwijs in een school voor dove en slechthorende mensen in Wonsan. Handicap International biedt ook steun aan dergelijke scholen in Hamhung. De geplande fusie van de twee instellingen moet de werkingskracht en de kwaliteit van de aangeboden diensten verbeteren. Voor al onze projecten in Noord-Korea werken we nauw samen met de KFPD. Dankzij


|

JAARVERSLAG 2008

de versterking van haar werkingskracht kan de federatie meer efficiënte acties opzettten rond de rechten van personen met een handicap. Om dit doel te bereiken werden vormingen, seminaries en sensibiliseringsmateriaal uitgewerkt. In 2009 zullen we niet alleen onze acties voortzetten, maar zullen we ook de KFPD blijven begeleiden. Zo is er de mogelijkheid om een nationaal onderzoek op te zetten om handicaps en de behandelingsinfrastructuur in kaart te brengen. Bovendien kan er een donatiesysteem uitgewerkt worden zodat mogelijke donors de federatie rechtstreeks kunnen steunen. Daarnaast zullen we de KFPD bijstaan tijdens het proces voor de herziening van de wet op de bescherming van personen met een handicap.

| 21

Democratische Volksrepubliek Laos Sinds een tiental jaar zijn er ingrijpende veranderingen aan de gang. Het aantal inwoners neemt toe, de kloof tussen arm en rijk wordt breder en het wegennet dat Laos verbindt met buurlanden, breidt uit. Handicap International werd in 1996 door de Laotiaanse autoriteiten geselecteerd om een nationaal onderzoek uit te voeren naar de impact van niet-ontploft oorlogstuig. Daarna focuste de organisatie op het ruimen van munitie en de sensibilisering omtrent de risico’s van mijnen. Later werden de acties uitgebreid naar verkeersveiligheid en de integratie van mensen met een handicap in hun gemeenschap.

11 IN CIJFERS Internationaal personeel: 6 Nationaal personeel: 88 Budget: € 849.290 In de loop van 2008 zijn er -naast de acties rond de preventie van verkeersongevallen en het terugdringen van de gevaren van niet-ontploft oorlogstuig (ontmijning, preventie van ongevallen)- heel wat nieuwe projecten van start gegaan of in een nieuwe richting geëvolueerd. Zo organiseert het project voor gemeenschapsgerichte revalidatie, dat in 2006 van start ging, nu bijeenkomsten in de dorpen. De bewoners van verschillende dorpen komen samen en krijgen voorlichting inzake gezondheid. Er worden ook consultaties gehouden door een medisch team van artsen en verpleegkundigen, orthoprothesisten en kinesitherapeuten. De dorpelingen krijgen er rechtstreeks de nodige verzorging of worden doorverwezen naar de gespecialiseerde dienst in Savannakhet. Eind 2008 lanceerde Handicap International een project rond de gezondheid van moeder en kind. Bovendien werd er een sensibiliseringsproject opgezet op om ouders en gezondheidspersoneel voor te lichten inzake de specifieke noden van kinderen met een handicap. De vrijwilligers die in de dorpen werken rond gezondheid, kregen eveneens een vorming om gezinnen met een kind met een handicap rechtstreeks thuis te kunnen bijstaan.


|

JAARVERSLAG 2008

In de loop van het jaar heeft de organisatie ook de Lao Disabled People Association (LDPA) gesteund bij het opkomen voor het recht op werk en economische vooruitzichten voor personen met een handicap. Tijdens de eerste fase zette Handicap International een onderzoek op om informatie te vergaren over de werkgelegenheidssituatie in de hoofdstad Vientiane. Doel is de tewerkstellingsmogelijkheden voor personen met een handicap te exploreren. De meeste van onze projecten richten zich op de provincie Savannakhet. In 2008 bekeek Handicap International hoe de teams van verschillende projecten er vanaf 2009 beter zouden kunnen samenwerken. De projecten rond gemeenschapsgerichte revalidatie en de gezondheid van moeders en kinderen bijvoorbeeld, zullen gaan samenwerken in de districten waar ze allebei aanwezig zijn. Handicap International zal ook een tewerkstellingsproject voor personen met een handicap opzetten.

Belangrijkste donors: Agentschap voor Internationale Ontwikkeling van de Verenigde Staten (USAID), Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropAid), UNICEF, Ontwikkelingssamenwerking Australië (Ausaid), Stichting Kraus.

Vientiane

Savannakhet

In 2009 zal de organisatie ook werken aan het versterken van de competenties van de overheid en lokale partners zodat deze op termijn de projecten van Handicap International kunnen overnemen.

| 22

Vietnam Hanoï

Vietnam maakt een sterke groei door. Een positieve evolutie die evenwel nog een tijdje ondersteuning vraagt om zich aan te passen aan de nieuwe uitdagingen en de veranderde oorzaken van handicaps. Sinds 2001 legt Handicap International zich hier toe op het uitwerken van projecten voor de revalidatie van personen die gehandicapt raakten door oorlog, ongelukken of aangeboren of invaliderende ziektes. Ook focust de organisatie op de preventie van handicaps. Elk project is uitgewerkt met het oog op de overdracht aan de lokale instanties zodat de lopende acties op lange termijn voortgezet kunnen worden en zo veel mogelijk mensen geholpen kunnen worden.

Eind 2007 installeerde ons team zich in Hanoï om er een unit voor patiënten met ruggenmergletsels op te zetten in het ziekenhuis Bach Mai, net als we eerder in Ho Chi Minhstad gedaan hadden. In 2008 werden 58 patiënten opgevangen in de nieuwe unit. Ze hebben ruggenmergletsels (para- en tetraplegie) opgelopen door een valpartij of een verkeers- of arbeidsongeval. Van 2010 tot 2012 zal Handicap International de Vietnamese autoriteiten helpen bij de decentralisatie van het centrum. In zes van de armste provincies in het noorden van Vietnam zullen bijkomende centra geopend worden. In de loop van 2008 werkte Handicap International de projecten rond de gezondheid van moeder en kind verder uit. In het begin van het jaar ging in Hue het project ‘Congenital Differences’ van start. Doel is een model opstellen voor preventie, snelle interventie en opvolging van kinderen met een aangeboren handicap. De organisatie zette daarnaast het project ‘Welcome to life’ voort in de provincie Khanh Hoa. Dit is erop gericht sterfgevallen en handicaps voor en tijdens de bevalling te voorkomen. In dezelfde provincie steunde Handicap International ook twee ziekenhuizen: in Hue en in Kanh Hoa zelf. Dankzij het gekregen materiaal en opleidingen, kunnen gevallen van hydrocefalie (waterhoofd) er nu beter opgevolgd worden.

12

Hué

Nha Trang

Ho Chi Minh

IN CIJFERS Internationaal personeel: 4 Nationaal personeel: 20 Budget: € 923.323

De projecten die in 2008 liepen zullen worden voortgezet. ‘Welcome to life’ zal gedecentraliseerd worden om meer mensen te kunnen bereiken. Daarnaast zullen in 2009 twee onderzoeken opgezet worden met het oog op nieuwe projecten: een rond de sociaal-economische integratie van personen met een handicap en een ander rond personen met een handicap binnen een etnische minderheidsgroep.

Belangrijkste donors: ANOVA, Association des Francophones du Vietnam, BBGV, Belgische Nationale Loterij, Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking van België (DGOS), Europese Commissie (EuropeAid), ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg, provincie Limburg (België), Stichting Children For a Better World.

Ook de projecten rond verkeersveiligheid kregen uitbreiding. In de provincie Dong Nai, waar het aantal ongelukken dramatisch stijgt, werd een nieuw project opgezet. Er werden materiaal en ambulances geschonken, er werden 25 eerstehulpposten opgericht en in samenwerking met het Rode Kruis kregen vrijwilligers een opleiding. De sensibilisering en de opleiding van kinderen rond verkeersveiligheid zijn eveneens belangrijke onderdelen van dit programma.


|

JAARVERSLAG 2008

| 23

Nabije- en MiddenOosten

13 Iraaks Koerdistan

IN CIJFERS Personeel in dienst van KORD: 61 Budget: € 151.047

Handicap International startte haar activiteiten in Iraaks Koerdistan in 1991 met de oprichting van een centrum voor fysieke revalidatie in de stad Suleymaniyah. Zeven jaar later werd een tweede centrum geopend in Halabja, waar in 1998 meer dan 5.000 Koerden werden gedood en zo’n 12.000 gewond raakten bij aanvallen van de troepen van Saddam Hoessein. Slachtoffers van deze tragedie komen nog steeds naar het centrum in Halabja. In 2001 en 2002 werden twee filialen geopend in de grenssteden Penjwin en Kalar en in 2005 kwam er een derde bij in Raniya. Dit zijn allemaal gebieden die vol mijnen liggen. De centra en de filialen zijn gelegen in de provincie Suleymaniyah, in het noordwesten van Irak.

Belangrijkste donors: CORDAID, ministerie van Buitenlandse Zaken van Nederland, ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg.

Suleymaniah

Na meer dan twaalf jaar in de regio aanwezig te zijn geweest, besloot Handicap International in 2005 om steun te verlenen aan de oprichting van een lokale ngo die de activiteiten zou overnemen. Deze begeleiding duurt nu al enkele jaren. Hiervoor werd de lokale ngo KORD opgericht die vanop afstand wordt ondersteund. De steun werd in 2008 voortgezet dankzij een nieuw partnerschapsakkoord voor de periode 2008-2011. Ze werd zelfs verder uitgewerkt dankzij de medewerking van de Luxemburgse sectie. De belangrijkste aspecten van ons partnerschap zijn nog steeds hulp bij het streven naar een financieel evenwicht en begeleiding bij het uitwerken en ontwikkelen van een strategisch plan. Bovendien werden er korte termijn-missies uitgevoerd om het personeel van KORD te helpen bij een optimale voorbereiding en uitvoering van haar sensibiliseringsactiviteiten en lobby-acties bij de Iraakse overheid.


|

JAARVERSLAG 2008

In 2008 bleven de voornaamste activiteiten van KORD het leveren van prothesen en orthesen. KORD ging ook verder met het ontwikkelen van inkomstengenererende activiteiten om de slachtoffers van antipersoonsmijnen te helpen om hun familie te onderhouden. Daarnaast zette de organisatie sensibiliseringsacties op in verband met de problematiek rond handicaps. De Iraakse organisatie heeft ook de basis gelegd voor lobby-acties bij de nationale overheid. Hierbij wordt gefocust op het vorming geven aan organisaties van personen met een handicap en deze stimuleren om netwerken te vormen. Het ligt voor de hand dat, gezien de chronische onstabiele toestand in Irak sinds 2003, ervoor zorgen dat een lokale organisatie met een quasi nationale invloedssfeer onafhankelijk kan functioneren, de beste optie is. Het zou immers ingewikkeld en zelfs riskant zijn geweest om de teams met

expats daar te houden. Bovendien is het ontwikkelen van lokale voorzieningen altijd een belangrijk doel geweest van de acties van Handicap International. Zo worden mensen die hulp ontvangen niet te afhankelijk van de internationale ngo. Tegelijkertijd wil de organisatie haar acties een bredere legitimiteit geven door de projecten rechtstreeks door een lid van het Iraaks maatschappelijk middenveld te laten leiden.

| 24

Europa België De activiteiten van Handicap International in België zijn tweeledig. Ten eerste is er het grensoverschrijdende werk op het politieke niveau (zie p. 7 en 8). Daarnaast sensibiliseert de organisatie het grote publiek voor de problematiek rond handicaps en niet-ontploft oorlogstuig. De projecten rond sensibilisering en ontwikkelingseducatie werden in de loop van 2008 uitgebreid om een nog groter publiek te bereiken. Zo waren er activiteiten in scholen en op festivals en werden er tentoonstellingen en de wedstrijd ‘Kus voor een klus’ georganiseerd.

Handicaps en internationale solidariteit In 2008 werd er van start gegaan met een belangrijk project inzake ontwikkelingseducatie. Doel is het Belgische publiek sensibiliseren rond de problematiek van handicaps in het Zuiden. Een belangrijk thema gezien de sterke relatie tussen handicap en armoede, twee factoren van uitsluiting die elkaar in de hand werken. In de scholen hebben de leerlingen uit de hogere jaren van het basisonderwijs t.e.m. het zesde middelbaar aan ludieke activiteiten meegewerkt en over dit thema nagedacht. Tegelijkertijd werd er pedagogisch materiaal ter beschikking gesteld van de leerkrachten in het kader van het internationale project ‘Handigosolidaires’. We werkten ook verder aan het sensibiliseren van 10 tot 14-jarige leerlingen voor de gevolgen van ongelukken verzoorzaakt door antipersoonsmijnen.


|

JAARVERSLAG 2008

Noord/Zuid Zowel in het Zuiden als in België bouwen verenigingen voor personen met een handicap ervaring en know-how op. Deze zouden ze met elkaar moeten delen. Handicap International treedt hierbij op als tussenpersoon. Het Noord/Zuid-programma werd gecreëerd om uitwisselingen tussen de verschillende verenigingen te stimuleren. Dankzij een eerste project vond in 2008 een ontmoeting plaats in China tussen home Thaleia, een vzw uit De Pinte, en lokale verenigingen van personen met een handicap.

In beeld In de loop van 2008 was de ‘Blauwe Veter’tentoonstelling in vijf Belgische steden te zien. Belgische artiesten gaven ons zo hun interpretatie van de Blauwe Veter, het symbool van Handicap International. De organisatie stuurde eveneens Belgische foto-

IN CIJFERS Personeel: 19 Budget: € 757.634 Belangrijkste donors: Commissariaat-generaal internationale relaties van de Franse Gemeenschap van België, Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS), Europese Commissie, gemeente Waterloo, International Campaign to Ban Landmines (ICBL), ministerie van Buitenlandse Zaken van Duitsland, ministerie van Buitenlandse Zaken van Noorwegen.

grafen uit naar Cambodja, Laos, Colombia en Ethiopië om er op zoek te gaan naar directe getuigen van de gevolgen van wapens als landmijnen en clustermunitie. Hun werk was te zien op de tentoonstelling ‘Fatal Footprint’. Deze liep in de maand december in Brussel en stond in het teken van de viering van het verdrag dat een verbod instelt op clustermunitie dat toen in Oslo werd ondertekend.

Een kus voor een klus Jaar na jaar zet Handicap International personen in de bloemetjes die via allerlei tips en kleine handigheidjes het dagelijks leven van personen met een handicap vergemakkelijken. De wedstrijd ‘Kus voor een klus’ beloont niet alleen de beste uitvindingen, maar zorgt eveneens voor de verspreiding van deze ideeën die de levenskwaliteit van anderen kunnen verbeteren.

| 25

Noodhulpinterventies

China Aardbeving in Sichuan Budget: € 103.079 Belangrijkste donors: Chaine du Bonheur, Handicap International Duitsland, Sanofi Aventis, stad Parijs, Stichting Reuters AIDFund. Op 12 mei 2008 schudde een van de krachtigste aardbevingen uit de recente wereldgeschiedenis de provincie Sichuan in China door elkaar. Meer dan 80.000 personen lieten hierbij het leven, 370.000 raakten gewond en 5 miljoen verloren hun huis. Van de gewonden heeft ongeveer 50.000 een fysieke handicap en 20.000 van hen zullen voor het leven gehandicapt blijven.

De dag na de aardbeving waren de teams van Handicap International al meteen ter plaatse om de twee grootste ziekenhuizen van Chengdu (de hoofdstad van Sichuan) te ondersteunen. Ze gaven revalidatiebehandelingen, leidden het personeel op inzake de aangewezen revalidatiemethodes en verdeelden basismateriaal. Zes maanden na de aardbeving is het grootste deel van de gewonden die de eerste zorgen toegediend kregen in het hoofdziekenhuis van de provincie, naar hun dorp of stad van oorsprong of naar de noodkampen teruggekeerd. De slachtoffers zullen twee à drie jaar lang in deze kampen opgevangen moeten worden, want de heropbouw van de vernielde steden en dorpen zal heel wat tijd in beslag nemen. In 2009 zal dit project in de post-urgentiefase terechtkomen. Handicap International heeft de situatie in de zwaarst getroffen regio’s geëvalueerd. Daarbij kwam aan het licht dat er een grote behoefte is aan opleidingen inzake fysieke revalidatietechnieken voor het personeel in de secundaire ziekenhuizen. Bovendien bleek dat er nood is aan een opvolging van de behandeling bij de patiënten thuis. Handicap International gaat dus tussenbeide komen in het district Mianzhu (500.000 inwoners), op ongeveer 80 km ten noorden van Chengdu. Het is een van de gebieden die het zwaarst getroffen werden door de aardbeving; er vielen meer dan 50.000 zwaargewonden.


|

JAARVERSLAG 2008

Cuba Twee cyclonen vernielen de Cubaanse kusten Budget: € 119.583 Belangrijkste donors: Ministerie van Buitenlandse Zaken van België (noodhulp), stad Parijs. In september 2008 hielden twee cyclonen met windstoten van ruim 300 km/u lelijk huis in Cuba. De materiële schade was enorm en ook de economie, die voornamelijk afhankelijk is van de tabaksteelt, de ontginning van nikkel en het toerisme, kreeg het hard te verduren. Ook de drie provincies waar Handicap International actief is, kregen harde klappen door de twee orkanen Gustav en Ike. De projecten van Handicap International voor personen met een handicap moesten onmiddellijk worden stopgezet en vervangen worden door noodhulpacties.

Na een evaluatiemissie lenigde Handicap International in eerste instantie de directe materiële noden. Nadien werden eerstehulpgoederen zoals matrassen, lakens, dekens en handdoeken besteld. Allemaal dingen die na de storm niet meer in Cuba zelf gekocht of geproduceerd konden worden. Handicap International leidt in Cuba projecten voor gemeenschapsgerichte revalidatie en inclusief onderwijs, in nauwe samenwerking met de lokale partners. Deze partners verspreidden 3.000 matrassen, lakens en dekens. Begin 2009 werd verdergegaan met de verdeling van het materiaal om daken te herstellen (golfplaten en bevestigingsmateriaal) aan 250 gezinnen in Pinar en 750 gezinnen in Banes (Holguin). In de vier scholen waar we actief zijn met onze projecten voor inclusief onderwijs staan we zelf in voor de herstelling van deuren en ramen.

| 26

Democratische Republiek Congo Humanitaire crisis in Kivu

Budget: € 329.717 Belangrijkste donors: Ministerie van Buitenlandse Zaken van België (noodhulp), ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg Het oosten van de Democratische Republiek Congo wordt al enkele jaren geteisterd door een slepend conflict. De lokale bevolking is het grootste slachtoffer van deze crisis. Geschat wordt dat de regio al 1miljoen ontheemden telt.

Handicap International werkte in de loop van 2008 op verschillende niveaus rond preventie en het beperken van de gevolgen van handicaps. Ten eerste is er het project om patiënten die in het ziekenhuis Virunga in Goma zijn opgenomen, toegang te geven tot kinesitherapie. Daarnaast biedt Handicap International ondersteuning aan een therapeutisch voedingscentrum. De organisatie is ook actief in de kampen voor ontheemden. Daar helpt het team ondervoede kinderen via ademhalingskinesitherapie en biedt het kinesitherapie-oefeningen aan voor patiënten met een motorische achterstand. De organisatie zorgt er ook voor dat jonge kinderen (onder de tien) met een handicap die in de kampen leven de nodige hulp krijgen. Ze worden doorverwezen naar andere instellingen die hen kunnen behandelen. Hiervoor doen we een beroep op onze partners die in de kampen werken. Dit zijn mensen die deel uitmaken van de lokale sociale netwerken. Zij zijn het best geplaatst om kinderen met een handicap op te sporen en hen voor de nodige hulp naar Handicap International door te verwijzen. Ten slotte hebben we ook een project voor kinesitherapie geopend in het door Artsen Zonder Grenzen Frankrijk geleide ziekenhuis van Rutshuru. In 2009 zal de organisatie er vooral op toezien dat er rekening wordt gehouden met de specifieke behoeften van personen met een handicap. Daarvoor zullen we samenwerken met de instanties die het leven in de kampen in goede banen leiden. We zullen eveneens de mogelijkheid bestuderen om acties rond de gezondheid van moeders en kinderen op te zetten in de ontheemdenkampen. De omstandigheden waarin vrouwen er bevallen, blijken namelijk een belangrijke oorzaak te zijn van handicaps.


|

JAARVERSLAG 2008

Myanmar Hulp aan de slachtoffers van de cycloon Nargis Budget: € 47.017 Belangrijkste donors: Ministerie van Buitenlandse Zaken van België (noodhulp) De cycloon Nargis sloeg op 2 mei 2008 met volle kracht toe in Myanmar en verwoestte hierbij een groot deel van de Irrawaddydelta. In juni kreeg Handicap International de toelating om ter plaatse een evaluatiemissie te leiden en zo de noden vast te stellen. Na deze missie werd een project uitgewerkt waarmee geanticipeerd kon worden op de problemen van ondervoeding die de meeste actoren die in het land actief waren voorspelden. Er werd eveneens een project rond ademhalingskinesitherapie voorzien, gebaseerd op hetzelfde model als in Goma.

Bij de uitwerking van het project dat voorzien was voor september, zag Handicap International in dat deze plannen moesten worden aangepast, aangezien er van de aangekondigde hongersnood gelukkig geen sprake was. De Belgische en Franse secties beslisten daarom om samen met de organisatie PMI aan een nieuw project mee te werken. De Belgische sectie van Handicap International gaf kinesitherapietraining aan de kinesisten van PMI en aan de Franse sectie. Deze laatste nam op haar beurt het luik kinesitherapie en psychosociale ondersteuning voor haar rekening. Bovendien hielp Handicap International België mee om de leefruimte van personen met een handicap aan te passen, bijvoorbeeld door de toegang tot de huizen en de wegen te vergemakkelijken. Daarnaast hebben we concrete inkomstengenererende activiteiten voor de personen met een handicap en hun familie ondersteund zodat deze mensen terug de nodige bestaansmiddelen konden opbouwen.

Financieel verslag 2008

Bedrijfskosten

De jaren 2006 en 2007 werden afgesloten met een aanzienlijk deficiet. In 2007 waren er evenwel hoopvolle aanwijzingen dat het financiële herstel op de goede weg was. Dat bleek ook te kloppen. Na aanleg van een voorziening sloten we 2008 af met een tekort van 172.654 euro dat werd aangezuiverd met eigen kapitaal van de vereniging.

Het financiële plaatje van 2008 ziet er duidelijk beter uit dan de voorgaande jaren. Dat is enerzijds te danken aan het feit dat we de kosten van de hoofdzetel stabiel hebben weten te houden. En dit ondanks drie loonindexeringen en de verhoging van de werkingskosten veroorzaakt door de stijging van de energieprijzen (gas, elektriciteit…). Anderzijds konden we de kosten beheersen door inspanningen te doen om bepaalde financiële risico’s onder controle te houden. Daarvoor legden we in 2007 een voorziening aan. Een deel daarvan kon overgenomen worden waardoor dit een positieve invloed heeft op het resultaat van 2008. Een ander lichtpunt van het afgelopen jaar is het beter dan verwachte resultaat van de particuliere fondsenwerving. Dit valt deels te verklaren door de verlaging van de productiekosten voor mailings en de middelen die we van andere secties van Handicap International kregen. Deze eenmalige externe inkomsten compenseren de gedaalde inkomsten via direct mail. De effecten van deze daling waren vooral voelbaar toen in september 2008 de financiële crisis losbarstte.

Realisatie programma’s Communicatie en fondsenwerving Werkingskosten Beleidsbeïnvloeding en sensibilisering

76 % 12 % 8% 4%

Bronnen van inkomsten

Het globale budget van de organisatie bestaat voor 31% uit eigen middelen en voor 69 % uit fondsen van institutionele geldschieters in de brede zin (internationale organisaties, ministeries, stichtingen…). We kregen meer institutionele fondsen toegewezen. Dat vormt een goede ondersteuning voor het grotere budget dat we voor 2008 hadden. In lijn met de operationele strategie van de organisatie werden de programma’s immers uitgebreid en geconsolideerd rond bepaalde ontwikkelingsthema's (revalidatie, inclusief onderwijs, sociale en professionele integratie, verkeersveiligheid, gezondheid van moeders en kinderen…). Bovendien steeg het aantal noodhulpinterventies. We waren echter gedwongen om opnieuw voorzieningen aan te leggen voor bepaalde risico’s in 2008. Een van de essentiële kenmerken van de financiële structuur bij de Belgische sectie van Handicap International is haar sterke binding met institutionele financieringen. Deze leggen echter heel strikte regels op inzake de in aanmerking komende uitgaven, aanbestedingen en andere criteria voor de geldigheid van de facturen. De afgelopen jaren zijn de controles verstrengd. De administratieve regels moeten strikt geïnterpreteerd worden. Soms houden deze te weinig rekening met de beperkingen die eigen zijn aan omstandigheden waarin we evolueren. Om deze ontwikkelingen op de best mogelijke manier te blijven volgen, moeten we dus herstelmogelijkheden voorzien en de werkingsmiddelen en opvolgingsprocedures verbeteren. We werken aan deze verbeteringen, maar de omstandigheden verplichten ons om in 2008 kosten te boeken voor risico's die mogelijk gevolgen hebben voor de toekomst.

Eigen middelen Belgische ontwikkelingssamenwerking Europese Unie Nationale ontwikkelingssamenwerking

31 % 26 % 17 % 13 %

binnen de EU (België uitgezonderd)

Privé-financieringen

5%

(stichtingen, bedrijven…)

Nationale ontwikkelingsamenwerking

5%

buiten de EU

Verenigde Naties

3%

Handicap international moet dus in moeilijke omstandigheden een financieel evenwicht weten te vinden voor 2009 en het de komende jaren zien te bewaren. We zullen speciale aandacht hebben voor de risico’s die voortvloeien uit de wereldwijde economische crisis die onze geldschieters treft en hun budgetten negatief kunnen beïnvloeden.


|

JAARVERSLAG 2008

| 28

Bedrijfskosten (in €)

2007

2008

12 850 901,98 11 234 300,41 2 491,89 1 115 315,57 1 673 513,35 423 393,52 47 041,87 5 297 717,23 987 558,04 830 484,18 205 559,59 597 609,17 53 616,00 1 616 601,57 852 654,54 763 947,03

13 845 036,39 12 226 580,47 0,00 1 171 858,13 1 922 678,08 528 457,82 97 218,59 5 972 385,37 888 663,68 864 637,67 155 346,44 592 609,00 32 725,69 1 618 455,92 743 005,79 875 450,13

564 017,30

757 634,22

2 155 866,81 1 848 266,00 307 600,81

2 157 063,04 1 811 103,86 345 959,18

528 395,69 141 132,13 294 245,90

678 202,12 517 050,42 336 923,68

16 534 559,81

18 291 909,89

2007

2008

10 098 098,02 2 805 406,46 1 843 025,90 962 380,56 7 292 691,56 3 915 837,75 991 000,71 2 093 586,17 292 266,93

11 510 039,76 3 571 009,30 3 078 759,23 492 250,07 7 939 030,46 3 657 736,31 1 072 756,65 2 297 006,95 911 530,55

965 858,51

1 010 394,06

4 609 424,34 3 225 026,11 416 376,26 72 645,46 31 983,00 723 024,61

4 913 748,08 3 670 282,84 232 880,7 25 265,17 14 800 970 519,37

Overige bedrijfsopbrengsten Subsidies Kosten verhaald op derden Andere diverse opbrengsten

145 916,50 37 247,30 28 797,39 79 871,81

169 967,43 38 868,21 16 914,77 114 184,45

Financiële bronnen van inkomsten Financiële producten Winst op wisselkoers

261 034,96 105 271,64 155 763,32

273 559,68 80 592,82 192 966,86

80 829,25

241 546,14

16 161 161,58

18 119 255,15

-373 397,85

-172 654,74

Realisatie programma’s Uitvoering programma’s Verkenningsmissies Uitrusting en investeringen Verplaatsingen, communicatie en werkingskosten Materiaal en verbruiksgoederen Transport Lokaal en internationaal personeel Vorming, preventie en plaatselijke opleidingen Steun aan individuele partners Opvolging en evaluatie van de programma’s Steun aan de acties van Handicap International Frankrijk (tsunami) Andere programmakosten Ondersteuning programma’s Technische bijstand Gespecialiseerde diensten Beleidsbeïnvloeding en sensibilisatie Fondsenwerving Werving en beheer van de giften en peterschappen Communicatie en evenementen Algemene diensten Uitzonderlijke kosten Financiële kosten Totale uitgaven

Bronnen van inkomsten (in €) Inkomsten van overheden Internationale organisaties Europese Unie Verenigde Naties Nationale instellingen DGOS (Actieplan) Belgische ontwikkelingssamenwerking en andere Binnen de Europese Unie Buiten de Europese Unie Privé-financieringen Eigen middelen Inkomsten uit fondsenwerving Erfenissen en legaten Verkoop en dienstverlening Sponsoring Andere (Consortium)

Uitzonderlijke inkomsten Totaal inkomsten RESULTAAT

Financiële transparantie

Uitgaven per thema

We hebben bijzondere aandacht voor het goede beheer van de fondsen die ons ter beschikking worden gesteld. Alle rekeningen van de vereniging worden ter controle voorgelegd aan een revisor benoemd door de algemene vergadering. Het kantoor Bossaert, Moreau, Saman bvba, bedrijfsrevisoren, controleert de jaarrekeningen. De uitgaven voor onze projecten worden overigens regelmatig specifiek gecontroleerd in opdracht van de geldschieters. De algemene vergadering keurde de rekeningen goed op 8 juli 2009. Dankzij al deze controles, plus de strikte interne procedures en controles, kunnen we garanderen dat de ons ter beschikking staande middelen optimaal worden beheerd.

Uw recht op informatie Gemeenschapsgerichte revalidatie 25 % Ontmijning en aanverwante acties 21 % Revalidatiecentra 17 % Steun aan verenigingen 8% Noodhulp 7% Acties die gelinkt zijn aan de tsunami 7 % Verkeersveiligheid 6% Gezondheid van moeder en kind 5% Inclusief onderwijs 3% Sociaal-economische integratie 1%

Handicap International is een actief lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF) en onderschrijft de deontologische code van de VEF waarin ook het recht op informatie is opgenomen. De donateurs, sympathisanten en personeelsleden worden automatisch op de hoogte gehouden van het gebruik van de ontvangen sommen. Daarvoor dient dit jaarverslag. U hebt bovendien altijd het recht om ons aanvullende informatie te vragen: ■ ■

■ ■

■

Actieradius van de programma’s Acties die gelinkt zijn aan de tsunami: 6 %

een kostenanalyse van de winst- en verliesrekening uitleg over wat de organisatie verstaat onder de verschillende kostenposten, met name inzake fondsenwerving het verslag van de bedrijfsrevisor de loonspanning (verhouding tussen het laagste en het hoogste brutosalaris) de afschrijvingstabel

Deze documenten kunt u verkrijgen via de post of e-mail of door te bellen naar 02 280 16 01. Ze kunnen eveneens geraadpleegd worden op de zetel van Handicap International, Spastraat 67, 1000 Brussel.

www.vef-aerf.be

Midden-Oosten: 1 %

Afrika: 43 % Latijns-Amerika: 10 %

Azië: 40 %

| 30

Financiële balans op 31 december 2008 Activa (in €)

2007

2008

29 975,13 263 940,91 239 566,24 24 374,67 60 593,24 354 509,28

9 414,36 243 962,75 213 028,66 30 934,09 67 526,12 320 903,23

Vorderingen Handelsvorderingen Tegoeden Geldschieters Andere vorderingen Voorraden Overlopende rekeningen Liquide middelen Aandelen en winstbewijzen Rekeningen bij financiële instelllingen Kasvoorraden Interne overschrijvingen Totaal vlottende activa

2 762 040,30 482 886,41 13 357,01 2 215 824,00 49 972,88 7 631,33 384 450,57 5 877 648,87 513 944,19 5 053 963,09 298 771,87 10 969,72 9 031 771,07

2 551 446,10 34 466,18 0,00 2 381 964,67 135 015,25 6 607,92 467 658,38 3 606 583,54 114 686,60 3 103 708,81 377 370,03 10 818,10 6 632 295,94

TOTAAL ACTIVA

9 386 280,35

6 953 199,17

2007

2008

2 579 372,96 -373 397,85 2 205 975,11

2 205 975,11 -172 654,74 2 033 320,35

10 000,00 235 666,02 24 701,90 270 367,92

0,00 238 772,00 11 500,00 250 272,00

Langetermijnschulden Kortetermijnschulden Geldschieters Fiscale schulden en schulden met betrekking tot sociale lasten Leveranciers en gerelateerde facturen Overlopende rekeningen Totaal schulden

0,00 4 558 547,15 2 278 963,49 296 883,38 1 982 700,28 2 351 390,17 6 909 937,32

0,00 3 394 426,19 2 168 131,86 184 140,91 1 042 153,42 1 275 180,63 4 669 606,82

TOTAAL PASSIVA

9 386 280,35

6 953 199,17

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Gebouwen en inrichting Inboedel en materiaal Andere financiële vaste activa Totaal vaste activa

Passiva (in €) Eigen middelen Resultaat boekjaar Totaal eigen middelen Voorzieningen voor kosten Voorzieningen voor risico’s Voorzieningen voor geschillen Totaal voorzieningen


|

JAARVERSLAG 2008

Geldschieters

INTERNATIONALE OPENBARE INSTELLINGEN De Europese Commissie Dienst voor samenwerking EuropeAid Directoraat-generaal Humanitaire hulp van de Europese Commissie (ECHO) De Verenigde Naties Bureau van de Verenigde Naties voor de Coördinatie van Humanitiare Zaken (UNOCHA) Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF) United Nations Development Program (UNDP)

NATIONALE OPENBARE INSTELLINGEN

Organisaties buiten de Europese Unie Agenschap voor Internationale Ontwikkeling van Japan (JICA) Agenschap voor Internationale Ontwikkeling van de Verenigde Staten (USAID) Agenschap voor Internationale Ontwikkeling van Canada Ambassade van Canada in China (Canada Fund) Ambassade van Japan in Angola Ministerie van Buitenlandse Zaken van Noorwegen Ministerie van Buitenlandse Zaken van Zwitserland (Swiss Agency for Development and Cooperation – SDC) Ministerie van Sociale Zaken in Cambodja (MOSALVY) Ontwikkelingssamenwerking Australië (Ausaid)

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS) Ministerie van Buitenlandse Zaken van België ‘conflictpreventie’, ‘noodhulp’ en ‘heropbouw op korte termijn’

Organisaties binnen de Europese Unie Agentschap van de federale republiek Duitsland in PyongYang Ambassade van Frankrijk in Angola Ambassade van Frankrijk in de Democratische Republiek Congo Commissariaat-Generaal voor Internationale Relaties van de Franse Gemeenschap in België Departement for International Development van het Verenigd Koninkrijk (DFID) Gemeente Waterloo Ministerie van Buitenlandse Zaken van Finland Ministerie van Buitenlandse Zaken van de republiek Ierland (IrishAid) Ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg Ministerie van Buitenlandse Zaken van Nederland Provincie Limburg (België) Stad Parijs Vlaamse overheid (ministerie van Werk, Onderwijs en Vorming) Zweeds Agentschap voor Internationale Samenwerking (SIDA)

PRIVÉSCHENKERS (NGO’S EN STICHTINGEN) ANOVA Association des Francophones au Vietnam (AFV) Belgische nationale loterij Canadian Auto Workers Union Chaine du Bonheur Cordaid (Nederland) Global Road Safety Partnership International Campaign to Ban Landmines (ICBL) Sanofi Aventis Stichting Children for a Better World Stichting Luce Grivat Stichting Gertrude Hirzel Stichting Georg Kraus Stichting Nippon Stichting Reuters AIDFund Survey Action Center (SAC)

FINANCEMENTS DES AUTRES SECTIONS DE HANDICAP INTERNATIONAL Pour les actions d’urgences en Chine, suite au tremblement de terre de mai, les sections Handicap International de France, Allemagne et des Etats-Unis ont contribué financièrement en 2008. La section Handicap International de Suisse a transmis des legs pour nos projets en Angola et au Vietnam. Le section Handicap International France a contribué financièrement pour nos projets en Angola, au Cambodge et au Vietnam, La section Handicap International Luxembourg a contribué financièrement pour soutenir les projets suivants : Soutien au développement d’une approche communautaire et intégrale de la réadaptation des personnes handicapées à Cuba. Soutien au développement des capacités des personnes handicapées au Cambodge Renforcement des services communautaires pour les enfants handicapés de Lhassa, Région Autonome du Tibet Mise en place d’une unité spinale à Hô Chi Minh Ville : soins et réadaptation des lésions de la moelle épinière (Vietnam) Happy child : prévention secondaire des handicaps dans les provinces de Siem Reap et Takeo au Cambodge Soutien à notre partenaire iraquien KORD (Kurdish Organisation for the Rehabilitation of the Disabled)

Voorwoord van de directeur

Recommend Documents