Jaarverslag 2015
VOORWOORD INHOUDSOPGAVE Voorwoord van de directeur-bestuurder
3
Voorwoord van de Raad van Toezicht
4
I
Bezoekers
5
II
Collectie
7
III
Tentoonstellingen
10
IV
Evenementen / Activiteiten
15
V
Educatie
22
VI
Promotie
25
VII
Onderhoud
28
VIII
Samenwerking & Sponsoring
30
IX
Faciliteiten
33
X
Organisatie
34
Bijlage: Terugblik 2011 – 2015
38
2
VOORWOORD VAN DE DIRECTEUR - BESTUURDER
4 januari 2016
Museum Gouda sluit 2015 af met de vaststelling dat alle doelstellingen uit ons Meerjarenplan 2011-2015 bereikt zijn. We maken ons op voor een nieuwe periode: 2016 – 2022. Het jaar 2015 was een jaar van afscheid. We namen afscheid van de voorzitter van de Raad van Toezicht, Jan Laan. En we namen afscheid van onze technisch beheerder, na 35 jaar trouwe dienst: Jan Muijt. We heetten een nieuwe voorzitter en een nieuwe technisch beheerder welkom: Godfried Barnasconi en Hans Grootendorst. Onze drie grote tentoonstellingen in 2015 werden goed ontvangen: • Uitgelezen, over Gerard Leeu, de Goudse geschiedenis van de boekdrukkunst en het genot van het lezen. • Le Salon 2015; met recent werk van de 50 beste kunstenaars uit Gouda en omgeving. • Marjolijn van den Assem: “…as a stream grows older…” Omdat het ons voor de wind gaat, kon Museum Gouda het zich permitteren in 2015 veel naar buiten te treden. We droegen bij aan de realisatie van een beeld van Leo Vroman, gemaakt door Jeroen Henneman en geplaatst op het dak van de Chocoladefabriek. We maakten het mogelijk dat Jeroen Hermkens maandenlang in Gouda kwam schilderen, vanuit de Jeruzalemkapel. En we ondersteunen de groep van zes kunstenaars die momenteel de Jeruzalemkapel artistiek invullen. Het jaar 2015 was intern vooral het voorbereidingsjaar voor het Erasmusjaar 2016. Op 17 oktober konden we tijdens Zotte zaterdag de ezel van Tom Claassen in de museumtuin onthullen. Een oerbeeld, speels en koppig. Museum Gouda had in 2015 te kampen met twee tegenvallers: • De afgifte van de omgevingsvergunning van het Erasmusraam is ernstig vertraagd vanwege onenigheid over de bestemming van mozaïekglas 1c. • De vervanging van de klimaatinstallatie is ernstig vertraagd vanwege een mislukte aanbesteding en de aanwezigheid van asbest. We sloten het jaar desondanks positief af met het transport van een kolossaal schilderij, dat als langdurige bruikleen in Museum Gouda komt te hangen: de vrouw van Kees van Dongen, levensgroot geportretteerd door Isaac Israëls. Gerard de Kleijn directeur-bestuurder 4 januari 2016
3
VOORWOORD VAN DE RAAD VAN TOEZICHT Bij de start van 2015 bestond de Raad van Toezicht conform de statuten uit vijf personen: • Jan Laan • Esther Schilt • Geeta Bruin • Ton Planken • Michael van Duijn In september 2015 is voorzitter Jan Laan conform het rooster van aftreden teruggetreden. Godfried Barnasconi is in zijn plaats als voorzitter benoemd. In het dagelijks leven is de heer Barnasconi voorzitter van de Raad van bestuur van het Groene Hart Ziekenhuis. Tevens is de heer Barnasconi voorzitter van de Zonnebloem. Michael van Duijn heeft aangekondigd te zullen terugtreden. Zijn opvolging is in 2016 voorzien. De Raad van Toezicht kwam in 2015 viermaal bijeen. Vastgesteld zijn: • Jaarrekening 2014 • Begroting 2016 • Meerjarenplan 2016 – 2022 Onderwerp van bespreking waren in 2015 voorts: • Benoeming nieuwe voorzitter • Procedure omgevingsvergunning Erasmusraam • Renovatie klimaatinstallatie Het gemeentebestuur en de staf van Museum Gouda hebben Jan Laan hartelijk bedankt voor zijn grote betrokkenheid en inzet gedurende acht jaren. Ook de leden van de Raad van Toezicht bedankten Jan voor zijn aimabele voorzitterschap. Jan Laan heeft museum Gouda zien veranderen van een ambtelijke organisatie naar een ondernemende, extraverte culturele instelling. De Raad van Toezicht bedankt de directie en alle medewerkers voor de getoonde inspanningen in het jaar 2015. De nieuwe voorzitter Godfried Barnasconi zal met plezier toezien en waar mogelijk stimuleren dat het ambitieuze Meerjarenplan 2016 – 2022 in volle omvang wordt uitgevoerd. Godfried Barnasconi Voorzitter Raad van Toezicht 5 januari 2016
4
I
BEZOEKERS
Bezoekers Het afgelopen jaar heeft Museum Gouda bijna 34.000 bezoekers ontvangen. Ten opzichte van 2014 is dit een daling. Er was in 2015 geen publiekstrekker, zoals in het topjaar 2014 met Dromen op doek en Rembrandt in Zwart-Wit. Onze doelstelling voor 2015 was het bereiken van 35.000 bezoekers. Daar zijn we 1000 bezoekers onder gebleven. Vooral het aantal kinderen uit het basisonderwijs was minder dan verwacht (1200 i.p.v. nagestreefde 2000). Het aantal vol betalende bezoekers en bezoekers met een Museumkaart is in absolute aantallen lager dan vorig jaar, maar als percentage van het totaal aantal bezoekers laten beide onderdelen een lichte stijging zien. De winst van 2015 zit niet in het totaal aantal bezoekers, maar in het aantal bezoekers met een Marokkaanse achtergrond die Museum Gouda wisten te vinden. 4500
Bezoekers per maand
4000 3500 3000 2500
2572 2216
4045
3762 3213
2891 2725 2762 2350
2561 2510 2095
2000 1500 1000 500 0
Arrangementen In 2015 heeft Museum Gouda de samenwerking met verschillende organisaties voortgezet en zijn de volgende arrangementen uitgevoerd: 1. Goudse Gidsen Gilde Bij dit arrangement kan men voorafgaand aan een stadswandeling kort de maquette bezoeken. Hier is regelmatig gebruik van gemaakt. 2. Hotels Met enkele hotels in Gouda en omgeving is overeengekomen dat zij in hun arrangement een bezoek aan Museum Gouda opnemen.
5
3. Gouda-ticket Het Gouda-ticket (Beleef de Goudse Historie) geeft recht op een kop koffie en toegang tot de Sint-Janskerk en Museum Gouda en is 82 keer door de VVV verkocht. 4. Sfeervol Gouda In dit arrangement krijgt men een rondleiding bij Punselie, een lunch in het museumcafé en een rondleiding in Museum Gouda. Het afgelopen jaar hebben 127 bezoekers dit arrangement geboekt. 5. Samen achter de kerk Dit is een exclusief arrangement voor twee personen, dat drie keer heeft plaatsgevonden. Het arrangement bestaat uit entree en rondleiding in Museum Gouda, een lunch in het Museumcafé en tot slot een bezoek met audiotour aan de Sint-Janskerk.
6
II
COLLECTIE
Aanwinsten Door een modern werk van kunstenaar Marthe Wéry te ruilen met het Gemeentemuseum Den Haag kon Museum Gouda dit jaar een nieuw werk van Henri Fantin-Latour verwerven. De collectie Haagse School is verder uitgebreid met vier werken van Floris Arntzenius. Het museum bereidt een tentoonstelling in 2017 voor met werk van deze neef van Paul Arntzenius. Ook werden er twee tekeningen van de beroemde ‘Zusjes Arntzenius’ aangekocht. Deze portretten door Willem Tholen zijn in de winter 2015/2016 naast het schilderij van zijn hand te bewonderen in de galerijzalen. Eind 2015 werd ten slotte een monumentaal portret van Isaac Israëls in langdurige bruikleen gegeven aan Museum Gouda. De collectie Gouds Plateel werd uitgebreid met de aankoop van een collectie aardewerk van de Aardewerkfabriek Ed. Antheunis. Deze relatief kleine Goudse plateelfabriek was tot nu toe nog niet vertegenwoordigd in de collectie van het museum. De collectie werd verder uitgebreid met enkele schenkingen, waaronder een bijzondere vaas van Plateelbakkerij Ivora en een tegeltableau geschilderd door Daniël Harkink. Enkele tentoonstellingen met hedendaagse kunst waren aanleiding voor uitbreiding van deze deelcollectie. Verder kreeg het museum zeven werken geschonken van de Goudse schilder Jan van Straaten (1880-1967). Restauratie Dankzij een donatie van de Stichting Jac. Bezemer kon in juni de eerder gerestaureerde gevelsteen van het Heilige Geest Weeshuis worden teruggeplaatst in de museumtuin. Twee werken uit de collectie Haagse school en school van Barbizon zijn gerestaureerd door Patricia Ortiz Esteller van The Art Clinic: een landschap van Vollon en een bloemstilleven van Felix Ziem. Beide werken maakten deel uit van de tentoonstelling ‘Van Michel tot Israëls’. Behalve het schilderij van Ziem werd ook de restauratie van een theeserviesje betaald uit het Restauratiefonds van de Vereniging van Goudse Museumvrienden. Dit serviesje, voorzien van decor Etalus, werd aan het museum geschonken tijdens de opnames van het AVROTROS programma ‘Tussen Kunst & Kitsch’ in mei 2015.
7
Bruiklenen Tentoonstellingen worden meestal samengesteld met kunstwerken uit andere museale en particuliere collecties, aangevuld met stukken uit de eigen collectie van Museum Gouda. Ook wordt er hedendaags werk geleend van kunstenaars. Al deze inkomende bruiklenen worden gedocumenteerd en omringd met dezelfde zorg als de eigen collectie. Op haar beurt leent Museum Gouda ook voorwerpen uit de collectie uit aan andere musea om zo de zichtbaarheid van de collectie te vergroten. Meestal zijn deze bruiklenen tijdelijk van aard. Op de tentoonstelling ‘Het geheim van de Middeleeuwen - In gouddraad en zijde’ van Museum Catharijneconvent in Utrecht waren een vijftiende eeuwse koormantel en een koorkapschild uit de collectie van het museum te zien. Aan Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden werden zes stuks keramiek uitgeleend voor de tentoonstelling ‘De 20ste eeuw – Keramiek als spiegel van de tijd’, waaronder twee van onze topstukken van de Plateelbakkerij Zenith. In het najaar werd een ander topstuk uitgeleend aan Musée des Augustins in Toulouse (Frankrijk). Het schilderij ‘De spinster’ van Michel Sweerts is tot eind februari 2016 te zien op de tentoonstelling ‘Ceci n'est pas un portrait - Figures de fantaisie’. Verder werden in 2015 keramiek, schilderijen en sculpturen uitgeleend aan Museum Huis Doorn, Stadsarchief Amsterdam, Museum Beelden aan Zee, Dordrechts Museum, Kasteel Keukenhof, Teylers Museum Haarlem en Streekmuseum Krimpenerwaard. Ontzamelen Dit jaar zijn verschillende buitenlandse pijpen overgedragen aan Amsterdam Pipe Museum waar de voorwerpen beter op hun plek zijn. Het skelet van een in 1980 aan de Groeneweg opgegraven cellebroeder is overgebracht naar het stadsdepot van de afdeling Archeologie van de gemeente Gouda. Een collectie Chinees porselein met bijbehorende kast, die in 1962 in langdurig bruikleen was gegeven aan Museum het Catharina Gasthuis, is terug gegeven aan de (erven van) de bruikleengever. Presentatie Een schenking uit de voormalige Kunstaardewerkfabriek Unicum in 2011 vormde de aanleiding voor een nieuwe presentatie in de Catharinazaal over het maken van Gouds plateel. Sinds november 2015 wordt op een grote werktafel met behulp van vormen, mallen en gereedschappen uitgelegd hoe aardewerk in Gouda geproduceerd werd. Naast museumvoorwerpen staan er ook speciaal vervaardigde bekers op de tafel die het publiek 8
mag oppakken om bijvoorbeeld het verschil tussen gegoten en gedraaid keramiek te voelen. Deze nieuwe opstelling is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Gouds Catharinagilde. Registratie In 2015 is een begin gemaakt met de publieksversie van de collectie-database van Museum Gouda. Daarnaast zijn er voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd met het oog op de koppeling van digitale afbeeldingen en de conversie naar modernere software. Na het koppelen van de digitale foto’s zal de database ook beschikbaar komen voor het publiek via de website van het museum. Naast de inrichting van het open depot in de Schatkamer en het open depot voor Gouds plateel op de bovenverdieping zal dit de zichtbaarheid van de collectie voor het publiek nog verder vergroten. Behoud In het najaar is een begin gemaakt met de vervanging van de verwarming- en luchtbehandelingsinstallatie van het museum. Aanwezig asbest in de ketelruimte is gesaneerd. Om het klimaat in Museum Gouda verder te verbeteren en beter beheersbaar te maken zullen in 2016 de ramen aan de gevel van de Oosthaven worden voorzien van voorzetramen van dubbel veiligheidsglas en nieuwe UV-werende folie. Veiligheid In 2015 is het calamiteitenplan dat voorziet in de bedrijfshulpverlening bijgewerkt waar dat nodig was. Er is een calamiteitenoefening gehouden waaraan zowel medewerkers als vrijwilligers hebben deelgenomen.
9
III
TENTOONSTELLINGEN
Qua tentoonstellingen was het jaar 2015 een tussenjaar: na het topjaar 2014 met Dromen op doek en Rembrandt in Zwart-Wit en voorafgaand aan het Erasmusjaar 2016. De tentoonstellingen in 2015 zijn lowbudget uitgevoerd. In de Toonzalen waren dat: • Uitgelezen • Le Salon 2015 • Marjolijn van den Assem De respons op Uitgelezen was opvallend hoog. We ontvingen meer bezoekers dan verwacht. De publieksbelangstelling voor Le Salon 2015 en Marjolijn van den Assem was kwantitatief minder. In Gouda is de markt voor hedendaagse kunst nu eenmaal niet zo groot. Toch hoort het ook bij onze missie om het werk van hedendaagse kunstenaars uit eigen omgeving te volgen en te presenteren. Museum Gouda volgt Marjolijn van den Assem al veertig jaar. En daarom hebben we in onze Schatkamer voor haar permanent een wand ingericht, zodat onze bijzondere interesse in haar werk blijvend zichtbaar is, ook na afloop van de tentoonstelling ‘…as a stream grows older…’. Behalve de drie grote tentoonstellingen, programmeerde Museum Gouda in 2015 in de projectzalen ook een aantal kleinere tentoonstellingen: • Edith Cammenga, een expressief schilder uit Gouda • Jeroen Hermkens, artist in residence in de Jeruzalemkapel • Lalla Golda, in samenwerking met de Goudse stichting Boughaz Met deze laatste tentoonstelling probeerden we een brug te slaan naar de Marokkaanse gemeenschap in Gouda. Dat is een grote gemeenschap, die onder de bezoekers doorgaans zwaar ondervertegenwoordigd is. Om de brug te slaan, hebben we tijdelijk Fatima Chairi in dienst genomen. Aanleiding voor de tentoonstelling was: 50 jaar migratie van Marokkanen. Honderden inwoners uit Gouda met een Marokkaanse achtergrond bezochten voor het eerst van hun leven het museum. Meer dan 200 leerlingen van basisscholen kwamen ook, waaronder, voor het eerst, de school Wereldwijs. Tijdens al deze drie kleinere presentaties is werk verkocht. Ook van de vier deelnemende Marokkaanse kunstenaars. En dan waren er in 2015 ook nog de presentaties van: • Ivora in de Catharinazaal, met publicatie • Goudse keramisten van SBB in de Catharinazaal • de leerlingen van het Coornhertcollege met een eindexamen presentatie • BAS met keramiek presentatie • van Michel tot Israels in de Galerijzalen Tezamen dus elf tentoonstellingen in 2015. Op de vier grootste kijken we hieronder nog wat uitgebreider terug.
10
Ivora In de afgelopen decennia realiseerde Museum Gouda diverse tentoonstellingen en begeleidende publicaties over de Goudse aardewerkfabrieken. Als laatste vertegenwoordiger was nu Plateelbakkerij Ivora van Ivon van der Want aan de beurt. De Goudse plateelindustrie begon in 1898 met de oprichting van Plateelbakkerij Zuid-Holland. Voor die tijd was Gouda vooral bekend vanwege de kleipijpen en het grof gebruiksaardewerk. In navolging van het succes van de Zuid-Holland, gingen pijpenmakers van oudsher, zoals Regina, Goedewaagen, Zenith en Ivora vanaf 1914 ook sieraardewerk (plateel) maken. In het begin leek dit aardewerk nog sterk op dat van de Zuid-Holland, maar gaandeweg kreeg elke plateelbakkerij een eigen, herkenbaar assortiment. Sieraardewerk van Ivora onderscheidt zich van andere Goudse fabrieken door een zekere eenvoud in decors en uitvoering. Ook het aantal modellen was beperkt, daarnaast werkte men opvallend veel in opdracht van derden. Er werd zowel mat als glanzend glazuur toegepast. Toen de nood echt aan
Vaas met decor Paradijsvogel
de man kwam, omstreeks 1930 gedurende de economische crisis, schroomde men zelfs niet ‘koudlak’-aardewerk te maken, voorzien van florale en abstracte decors, maar ongeglazuurd. In datzelfde jaar bestond er ook korte tijd een aparte afdeling kunstnijverheid onder leiding van kunstenaar Jan Schonk. Dit in navolging van ‘grote broer’ Plateelbakkerij Zuid-Holland, waarmee de relatie altijd opvallend goed is geweest, een unicum binnen de Goudse aardewerkindustrie. Het decor ‘Princess’ werd zelfs in opdracht van Ivora tussen 1925/27 door de Zuid-Holland geproduceerd. In 1965, hetzelfde jaar dat de Zuid-Holland failliet ging, nam ook Ivon van der Want’s zoon Willy als laatste Van der Want afscheid van het bedrijf. Vanaf dat moment heette de aardewerkfabriek ‘voorheen P. van der Want Gzn.’ Twee jaar later stopte de productie. Zoals bij eerdere exposities en publicaties ligt ook aan de geschiedenis van Plateelbakkerij Ivora jarenlang onderzoek en verzamelen ten grondslag. Barbara Walraven mag gerust de expert in Nederland op het gebied van Plateelbakkerij Ivora genoemd worden. Het is dan ook voor een groot deel aan haar te danken dat een speciale editie van het tijdschrift ‘Vormen uit Vuur’ kon worden gerealiseerd. Dit dubbelnummer 227/228 fungeert als hét overzicht van de geschiedenis van Plateelbakkerij Ivora. Veel voorwerpen op de expositie kwamen uit de eigen collectie van Barbara en René Walraven, daarnaast uit de verzameling van Museum Gouda zelf alsmede diverse bruikleengevers, zowel particulier als museaal. De expositie werd gehouden in de Catharinazaal (18 januari tot en met 17 mei 2015).
11
Uitgelezen In de serie ‘grote namen uit de Goudse geschiedenis’ besteedde Museum Gouda in 2015 aandacht aan de boekdrukker Gerard Leeu. In 2012 stond de spotlight op de gebroeders Crabeth. In 2016 zal de spotlight op Erasmus staan. De tentoonstelling Uitgelezen kwam tot stand dankzij intensieve samenwerking met Museum Meermanno, Streekarchief Midden-Holland, Drukkerswerkplaats, Stichting De Best Verzorgde Boeken en boekhandel Verkaaik. De tentoonstelling werd samengesteld door vier gastcuratoren met elk een andere achtergrond. Een archivaris, een kerkhistoricus, een collectiebeheerder en een kunsthistoricus. Dankzij de diversiteit aan achtergrond van de gastcuratoren ontstond een bijzonder verrassende tentoonstelling: zappen door de geschiedenis en toekomst van de boekdrukkunst. De tentoonstelling was gericht op kennis, plezier en perspectief. Kennisoverdracht vond met name plaats in de ‘Leeu zaal’ en in de ‘Librije zaal’. Rond de Schandpaal in de Librije zaal heeft zich een controverse voorgedaan. Gastcurator Abels hekelde de verkoop van 320 boeken destijds door Librijemeester Sceperus en richtte een schandpaal op. Een nazaat van dominee Sceperus heeft geëist de Schandpaal te verwijderen (met een beroep op artikel 262 van het Wetboek van Strafrecht). De controverse heeft een vervolg gekregen in het tijdschrift Tidinge. Plezier bracht de tentoonstelling zeker ook. Met het ‘mooiste naakt van Nederland’, de lezende Sjaantje, geschilderd door Isaac Israëls, het marmeren boek van Lynne Leegte (niet aanraken!), de lezing van Maarten van Rossem over de lezende zusjes, geschilderd door Tholen en het Boekenbal in het Ruim. Het was een feest. In de tentoonstelling verdedigden we de stelling: ’De toekomst is aan het mooi vormgegeven boek’. Een jury koos de dertig mooiste boeken uit de 21e eeuw. Deze selectie toonde aan dat er 500 jaar na drukker Gerard Leeu nog steeds innovaties in boekvormgeving plaatsvinden. Perspectief!
The Page, Lynne Leegte
We mikten op 7.500 bezoekers, het werden er 8.833. Daarmee was Uitgelezen onze best bekeken tentoonstelling in 2015. Dit was zeker ook te danken aan de uitgebreide mond-tot-mond reclame in de netwerken van de vier gastcuratoren, het uitgekiende affiche met de lezende zusjes en artikelen in het Reformatorisch Dagblad en de Telegraaf. De gemiddelde waardering van bezoekers voor de tentoonstelling: 7,8. Zes fondsen maakten het project mede mogelijk: Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland, VSBfonds, stichting Jac. Bezemer, Stichting Het Oude Mannenhuis, De Gijselaar-Hintzenfonds, Frederik Mullerfonds.
12
Marjolijn van den Assem: ‘… as a stream grows older’. Sinds het aantreden van Josine de Bruyn Kops als directeur van Museum Gouda in 1976 heeft het museum werk aangekocht van Marjolijn van den Assem. In die periode was zij woonachtig in Gouda, maar ook na haar vertrek naar Rotterdam heeft het Gouds museum haar nooit uit het oog verloren en regelmatig een aankoop bij haar gedaan. Inmiddels is die collectie tekeningen, schilderijen en objecten uitgegroeid tot een kleine honderd werken die tezamen zo’n 40 jaar van haar kunstenaarschap bestrijken. Het is vrij bijzonder dat een museum zo lang een kunstenaar in haar ontwikkeling volgt. In 1999 werd voor het laatst deze hele collectie getoond, nu ruim 15 jaar later organiseerde Museum Gouda opnieuw een omvangrijke expositie van haar werk. Onder de titel ‘… as a stream grows older’ blikten kunstenaar en Museum Gouda in najaar van 2015 terug op vroeger werk, maar nadrukkelijk vanuit de blik van het heden, nadrukkelijk vanuit het zwartwit dat de tekeningen van nu zo kenmerkt. Diverse werken in de tentoonstelling dateren van na 2000 maar er was ook werk van eerdere datum dat nu gecombineerd werd met de visie en het formaat van 2015. In 1981 maakte Marjolijn dagboekjes, geschreven gedachtes, maar ook objecten die zij in tientallen postdoosjes bewaarde. Sinds een jaar of acht heeft Marjolijn een eigen blog, dat ook als een soort dagboek is op te vatten. Beide onderdelen waren in de tentoonstelling te zien, zeker verschillend van uiterlijk en karakter maar ook opvallend overeenkomstig. De blog van nu kon via een vaste verbinding met internet permanent in de expositie getoond worden en veranderde als zodanig elke dag opnieuw. De collectie van Museum Gouda vormde de basis voor ‘… as a stream grows older’, terwijl er bovendien geput kon worden uit de verzameling van Marjolijn van den Assem zelf. Maar bij de keuze van de werken voor deze tentoonstelling bleken toch enkele cruciale bruiklenen noodzakelijk: Museum Boymans van Beuningen, Stedelijk Museum Schiedam alsmede Museum Het Valkhof. Daarnaast ook enkele particuliere bruiklenen. Het werk van nu was en is vooral zwart wit, Oost-Indische inkt op papier. De tentoonstelling liet zien hoe Marjolijn aan de hand van haar huidige werk kijkt naar haar werken van weleer. Het is dan ook zeker geen chronologische tentoonstelling geworden, maar meer een samenbrengen van werken uit uiteenlopende momenten, visies ook. Bij de tentoonstelling verscheen een vouwblad met een tekst van de Goudse journalist Marc Couwenbergh die het werk van Marjolijn al jaren kent en net als Museum Gouda op de voet volgt. Daarnaast was er een dialoog voor uitgenodigd publiek op zondag 15 november tussen Marjolijn en Peter Henk Steenhuis, journalist filosofie bij dagblad ‘Trouw’ en auteur van het boek ‘Door het beeld, door het woord’, geschreven in samenwerking met filosoof René Gude (2015).
13
Le Salon 2015 Eenmaal in de drie jaar organiseert Museum Gouda een expositie met recent werk van de 50 beste kunstenaars uit Gouda en omgeving. We doen dat in samenwerking met de Firma Van Drie. In 2015 was de Salon in Franse sferen: Le Salon. Een jury selecteerde de kunstenaars en hun werk. De selectiecriteria waren: • Kwaliteit • Passie • Diversiteit Tegelijkertijd was er een ‘kunst voor kids’ in ons kindermuseum. Jongeren onder de 18 jaar konden daar een klein kunstwerk voor € 25 kopen. Jonge verzamelaars kochten zo voor bijna € 1.000 aan kunst. Per kunstenaar stelden we twee werken ten toon. Het publiek kon het allerbeste werk nomineren voor aankoop. Hoge ogen bleken te gooien: Natascha van den Berg, Arie Bouter, Mieke de Haan, Suzan Schuttelaar (winnaar 2012). Het kunnen nomineren voor aankoop blijkt een grote betrokkenheid en goed kijken op te leveren. Honderden doorwrochte aankoopadviezen zijn zo uitgebracht. De handgevormde keramische torens van Arie Bouter trokken uiteindelijk de meeste stemmen; omdat ze ‘zo de fantasie prikkelen’, omdat ‘Gouda een keramiekstad is’, omdat ‘Arie Bouter en Museum Gouda zo goed bij elkaar passen’, omdat ‘er nog geen Bouter in de collectie is’. Museum Gouda beschikt sinds 6 september 2015 over een prachtige toren van Arie Bouter. Evaluerend vond de jury de kwaliteit van het werk in 2015 hoger dan de vorige aflevering in 2012, bleken de toonzalen door de deelnemende kunstenaars zeer geschikt gevonden te worden om hun werk te exposeren en had het publiek een voorkeur voor figuratieve kunst, hoewel het abstracte werk van Harry Stangenberger en Kees Vossestein ook schitterende stemverklaringen kreeg.
Thee en Mandarijnen, Natascha van den Berg
14
IV
EVENEMENTEN / ACTIVITEITEN
We maken een onderscheid in drieën: • Culturele ontmoetingsplaats, Museum Gouda als ‘place to be’. • Promotionele activiteiten: ‘be good and tell it’. • Jaarlijkse evenementen, mee vibreren met de stad. Culturele Ontmoetingsplaats Concerten In de Gasthuiskapel traden o.a. op: • Domstad Blazers Ensemble • Barock Sommer orkest • ‘Fatale Liefdes’ • Duo Passionate • ‘Draagkracht’ • Fairy Queen • Onyx Trio • 3qART • Dounia Bouchama en Aladin en Ayoub Kharkhach • The Tambles (in de museumtuin)
Muziek in Gasthuiskapel: Domstad Blazers Ensemble en Fatale Liefdes
Overige activiteiten Lezing Maarten van Rossem In het kader van de tentoonstelling Uitgelezen heeft historicus en televisiecommentator Maarten van Rossem op vrijdagavond 20 februari verteld waarom het topstuk van Museum Gouda “De lezende zusjes” van Willem Bastiaan Tholen zijn favoriete schilderij is en nam hij de bezoekers mee in de tentoonstelling.
15
Gerard de Kleijn kondigt Maarten van Rossem aan, foto: Martin Oudshoorn
Boek en Bal Een variant op het landelijke boekenbal, ten tijde van de tentoonstelling Uitgelezen: het Goudse Boek en Bal op 6 maart. Zo'n 70 genodigden kwamen over de rode loper Museum Gouda binnen en dansten in het Ruim.
Over de rode loper naar het feest, foto: Martin Oudshoorn
16
100e geboortedag van Leo Vroman Op de 100e geboortedag van Leo Vroman heeft dochter Peggy Vroman in Museum Gouda een schilderij onthuld van Vromans hand. Het schilderij stelt het uitzicht voor uit het slaapkamerraam van Leo Vroman, Krugerlaan 87. Uitreiking Bas Grafiekprijs Kunst.nl reikte dit jaar voor de 10e keer de BAS (Business Art Service) grafiekprijs uit. Van tien kunstenaars werden de prenten van 1 april t/m 26 april geëxposeerd in het museum. Het publiek werd uitgedaagd uit de genomineerde prenten het winnende werk te kiezen. De uitreiking vond plaats op zondag 19 april in het museum. Tussen Kunst en Kitsch Op 18 mei waren de opnamen van Tussen Kunst en Kitsch in Museum Gouda. Frits Sissing en de experts bespraken weer verrassende kitsch en veelzijdige kunst. De uitzending was op 7 oktober te zien en trok 1.975.000 kijkers! Aan de bezoekersaantallen was dit te merken: het was de weken na de uitzending opvallend druk in het museum.
Tussen Kunst en Kitsch: aandachtig wordt er gekeken naar het sieraad
Legowedstrijd ‘Maak je eigen kunstwerk!’ Op 20 t/m 22 augustus 2015 konden kinderen van 6 tot en met 12 jaar in Museum Gouda voor de derde keer meedoen aan een spannende LEGOwedstrijd. Het thema van dit jaar was: ‘Maak je eigen kunstwerk!’ De wedstrijd werd georganiseerd in samenwerking met Playtoday Lego Shop Gouda. Onthulling gevelsteen Dankzij een gulle gift is de gevelsteen ‘Kinderen weest gehoorzaam’ van Gregorius Cool opnieuw opgebouwd na een dramatische val. Deze steen is in kleine kring onthuld door Cees Docter.
17
Jukebox Dankzij de donatie van de BankGiroloterij is er een muziekbank gekomen, waarop bezoekers in de Gasthuiskapel naar klassieke muziek kunnen luisteren. Modeshow Lalla Golda Op 22 november vonden er twee modeshows "Lalla Golda" plaats in het Ruim, dit was een ware happening. De modeshow werd georganiseerd door Stichting Boughaz. Marjolijn van den Assem en Peter Henk Steenhuis Zondag 15 november vond er een openbaar gesprek plaats tussen Marjolijn van den Assem en Peter Henk Steenhuis, o.a. journalist van Trouw. Het werd een indringend gesprek, met een grote opkomst. Promotionele activiteiten
De belangstelling voor de modeshow van Lalla Golda was groot
Een greep uit de promotionele activiteiten: Meet & greet Nocturne Aan het eind van de tentoonstelling De Donkere Kant van de Schoonheid waren alle vier de kunstenaars (Henrique van Putten, Marie Louise Elshout, Dindi, Birgitta Sundström Jansdotter) van het collectief NOCTURNE aanwezig op zaal. Vooraankondiging tentoonstellingen Jeroen Hermkens Op verzoek van het Museum Gouda heeft de Utrechtse kunstenaar Jeroen Hermkens de Jeruzalemkapel in gebruik genomen als atelier en expositieruimte. De kunstenaar schilderde hier Goudse stadsgezichten en Goudse naakten. De Jeruzalemkapel was elke dinsdag t/m zondag gratis geopend voor publiek. Twee stagiaires zorgden hiervoor. De stadsgezichten werden vanaf 30 juni geëxposeerd in de projectkamers van Museum Gouda. Le Salon Fereshteh Salehi was te gast in de Gasthuiskapel met haar schilderij Silence. Een stille ode aan de schoonheid van een nietige bloem. Met dit schilderij werd Le Salon2015 aangekondigd: de presentatie van 50 kunstenaars uit de regio. Erasmus ‘Ik wijk voor niemand’ De voorstudie (vidimus) van het Erasmusraam voor de Sint-Janskerk was klaar op 5 februari 2015, precies een jaar voor de opening van de tentoonstelling. Het ontwerp van Marc Mulders, ‘glazenier in dienst van Erasmus’, voldoet geheel aan de eisen die museum en kerk aan het ontwerp stelden: het Erasmusraam moet zich goed voegen in het bestaande ensemble van gebrandschilderde ramen in de kerk. Daarbij gaat het niet om het uiterlijk van Erasmus, maar om zijn gedachtengoed. Het raam wordt sinds 22 december 2015 getoond in het museum.
18
Ook in aanloop naar de tentoonstelling over Erasmus: Zet ‘m op kettingbrief: Gouwenaren zetten de hoed van Erasmus op en herstellen een handgeschreven brief in ere. De kettingbrieven zullen getoond worden in de tentoonstelling.
Chahid el Haddouti met de Zet ’m op Erasmus hoed
Jaarlijkse evenementen Museumweek Op zaterdag 18 april gingen diverse bezoekers van Museum Gouda op de foto met een historische held naar keuze. Er kon gekozen worden uit een aantal figuren uit de vaderlandse en Goudse geschiedenis zoals Willem van Oranje, Piet Hein, Erasmus en Jacoba van Beieren. Saskia Serlé maakte en bewerkte de foto’s. Op 26 april was er een concert in het museum van Fairy Queen. Ook werden er in deze week extra rondleidingen gegeven. Goudse Keramiekdagen/Plateelkeurdag Op Hemelvaartdag 14 mei vond weer de jaarlijkse Plateelkeurdag plaats. Bezoekers konden in de museumtuin meegebracht plateel gratis laten keuren door specialisten op het gebied van Gouds keramiek. Ook werden er plateelrondleidingen in het museum gehouden. Gouda Waterstad 20 juni Tijdens de ‘Havendagen’ in Gouda werd er in Museum Gouda een extra rondleiding gegeven en was er muziek in de museumtuin. Open Monumenten Dag 12 september Ook tijdens Open Monumenten Dag werd er een speciale rondleiding gegeven. Wegens ziekte ging het geplande concert helaas niet door.
19
Zotte Zaterdag 17 oktober Op Zotte Zaterdag organiseerde Museum Gouda een fotoshoot: kom ook op de campagneaffiche van de tentoonstelling 'Erasmus, Ik wijk voor niemand'. De enorme ezel van Tom Claassen werd in de museumtuin onthuld, in aanwezigheid van Erasmus en zijn moeder.
Gouda bij kaarslicht (kaarsjesdag 2015) Tijdens kaarsjesdag was het museum van 17.00 tot 21.00 uur gratis toegankelijk. Via de entree Achter de Kerk 14, door de tentoonstelling ‘as a stream grows older’ van Marjolijn van den Assem, het Ruim en de kapel naar uitgang Oosthaven 9. De overige zalen waren gesloten. In de Gasthuiskapel werden tussen 17.15 en 21.00 uur concerten gegeven door het Gouds Symfonie Orkest en de Fenominals. In de museumtuin was een kraampje van het museumcafé en het Pop Up Verwonderlab voor kinderen.
20
V. EDUCATIE In 2015 hebben de volgende educatieve activiteiten plaats gevonden: Activiteiten bij tijdelijke tentoonstellingen Uitgelezen: over boekdrukkunst, boeken en lezen Bij de tentoonstelling (15 februari tot en met 17 mei) is een uitgebreid cultureel programma gepresenteerd. Dit bestond onder meer uit: • Lezingen over de geschiedenis van het drukken en binden van boeken door Wilma van Ipenburg en Jan Willem Klein. Diverse lezingen werden georganiseerd in samenwerking met de Bibliotheek Gouda, Streekarchief Midden-Holland, Museum Meermanno en de Drukkerswerkplaats. • Muziekoptredens, o.a. het Concert Fatale Liefdes of het Concert van Onyxtrio (zie IV) • Rondleidingen van gastconservatoren Paul Abels, Jan Willem Klein, Maurice Wery en Petra Luijkx. • Workshops, zoals Boekselen (creatief met tekst en afbeeldingen) onder leiding van Loes Vork, of een gedicht schrijven bij een schilderij onder leiding van Mariet Lems. Educatief programma Uitgelezen In het museum kregen de leerlingen een rondleiding van Gerard Leeu, de beroemde Goudse drukker uit de 15e eeuw. Hij legde uit waarom handgeschreven boeken zo duur waren en wat er allemaal veranderde toen de boekdrukkunst zich verder ontwikkelde. Daarna maakten de leerlingen in de Jeugdwerkplaats in de Chocoladefabriek van een oud boek een nieuw kunstwerk. In totaal volgden 4 klassen het educatieve programma bij Uitgelezen. De naakte waarheid van het Coornhert Gymnasium Voor het eindwerk gingen 13 examenleerlingen met Kunst in hun pakket op zoek naar ‘de naakte waarheid’. De uitkomst van die zoektocht was te zien tijdens de expositie van 18 tot en met 29 maart 2015 in Museum Gouda. De antwoorden op deze vragen verwerkten de leerlingen in fotografie, muziek, film en mode. Le Salon 2015 Tijdens de minitentoonstelling ‘Kunst voor Kids’, die tegelijk plaats vond met Le Salon 2015 (2 juni - 6 september), konden kinderen tot en met 17 jaar voor slechts € 25 kleine kunstwerken aanschaffen. Dit jaar kochten 32 kinderen hun eerste kunstwerk. Daarnaast verzorgden diverse kunstenaars van Le Salon op zondagmiddagen gratis (muzikale) presentaties, demonstraties en workshops voor bezoekers.
21
Educatief programma Lalla Golda: 50 jaar migratie Marokkanen in Gouda Iedereen is wel eens verhuisd of met vakantie geweest naar een ander land. Je hoort een nieuwe taal, proeft nieuwe dingen en leert nieuwe mensen kennen. Wat is voor jou het meeste wennen? En wat heb jij nodig om je thuis te voelen? Tijdens het bezoek aan de tentoonstelling Lalla Golda dachten leerlingen na hoe het is om je te vestigen in een ander land. Wat zou je het liefste van thuis meenemen? En wat zegt dat over wie jij bent? Na het bezoek aan de tentoonstelling maakten de leerlingen een mooie tegel waarop ze hun hun beste ‘thuis-spreuk’ of afbeelding verwerkten. Aan deze activiteit deden 209 bovenbouwleerlingen van 5 basisscholen (De Goudakker, Wethouder Luidensschool, Wereldwijs, De Carrousel en ‘t Carillon) mee, waardoor ‘nieuwe’ scholen bereikt werden. Lalla Golda: Workshop Henna tattoos Op zondagmiddag 20 december verzorgde Dounia Bouchama een henna tattoo workshop in de Kliederkelder van het museum. Voor de workshop schreven 8 volwassenen zich in. Algemene educatieve programma’s In 2015 konden leerlingen meedoen aan diverse educatieve programma’s bij de vaste collectie. Veel programma’s werden geboekt via de Brede School Gouda. Klaasje, wat zit er in je vaasje? In dit lesprogramma maakten kleuters kennis met handpop Klaasje. Die vertelde dat hij gek is op verzamelen en hij nodigde de leerlingen uit om alle mooie dingen in het museum te gaan bekijken. Twee rondleiders namen de kinderen mee langs de objecten. Naderhand vertelden de leerlingen aan Klaasje wat ze gezien hadden. Zo maakten ze spelenderwijs kennis met de collectie van Museum Gouda. Dit programma werd in 2015 door 9 klassen gevolgd. Kunst in de kerk Leerlingen bekeken tijdens de educatieve les ‘Kunst in de kerk’ een aantal religieuze objecten van het museum én de Goudse Glazen in de Sint-Janskerk. De Goudse omwenteling van katholiek naar protestants bestuur stond hierin centraal. Leerlingen werden zich hierbij bewust van het verschil tussen de katholieke en protestantse kunst. Dit programma werd aangeboden in samenwerking met de Brede School Gouda en werd door 5 bovenbouwklassen van het basisonderwijs gevolgd. Schatzoeken Leerlingen uit de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs gingen met een echte schatkaart in het museum op zoek naar de verschillende ‘schatten’. In de tasjes die ze bij zich droegen, zaten hedendaagse spullen die verwezen naar de 22
historische objecten: bijvoorbeeld een stethoscoopje dat verwees naar de instrumenten in de Chirurgijnskamer. Konden de leerlingen de juiste koppeling tussen de voorwerpen maken en vonden ze zo uiteindelijk de schat? Dit programma werd in 2015 door 23 klassen gevolgd. Het schilderij ben jij Leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en uit de brugklas konden meedoen aan het educatieve programma ‘Het schilderij ben jij.’ De leerlingen ontvingen aan het begin van de les een hedendaagse foto en gingen in het museum op zoek naar een vergelijkbare situatie op kunstwerken in het museum. Zo koppelden ze bijvoorbeeld een hedendaagse operatiekamer aan de Chirurgijnskamer. Als de juiste link gelegd was, gingen de leerlingen zich volledig verkleden als het kunstwerk en wekten zo een schilderij tot leven. Goudazoekers Goudazoekers is een cultuurhistorisch project voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs over de geschiedenis van Gouda. Om poorter te worden, moesten de leerlingen drie avonturen (1: De Stad, wat is dat? 2: De langste kerk en monnikenwerk. 3: Zieken en zorgen) volgen. Bij elk avontuur maakten de leerlingen een tocht door de stad, waarbij ze kennis maakten met gebouwen en gebeurtenissen van vroeger. Bij de feestelijke slotbijeenkomst ontvingen de leerlingen het poortersdiploma. Goudazoekers is een samenwerkingsproject met de Bibliotheek Gouda, Streekarchief Midden Holland, Museum Gouda, het Historisch Platform en de Brede School. CKV-Kijkwijzer De kijkwijzer helpt leerlingen met het actief bekijken en ervaren van de verschillende collecties. Door middel van achtergrondinformatie, vragen en opdrachten worden ze aangespoord goed na te denken over de mogelijke betekenissen van de kunstwerken. De leerlingen kijken en maken de vragen en opdrachten op eigen gelegenheid en in eigen tempo. De Kijkwijzer is gratis van de website te downloaden. Leerlingbezoek Museum Gouda 2015 Basisonderwijs
1190
Voortgezet onderwijs
524
Totaal:
1714
Activiteiten Inschrijfrondleidingen Regelmatig werd er, op verschillende dagen van de week, een rondleiding verzorgd waarop individuele bezoekers zich in konden schrijven. Iedere keer was er een ander thema zoals Topstukken, Plateel of Humanisme.
23
Daarnaast konden bezoekers op iedere eerste zondag van de maand gratis instappen bij een uitleg over de stadsmaquette. Aan het totale aanbod van rondleidingen deden 1031 volwassenen mee. Museumjeugduniversiteit Museum Gouda sloot voor de vierde keer aan bij de landelijke organisatie van de Museumjeugduniversiteit. Tijdens het eerste college ‘Is het kunst of kitsch?’ op 13 september leerden kinderen hoe een (kunst)veiling in zijn werk gaat. Plateelschilderes Trudy Otterspeer vertelde van alles over plateel en hoe je het beschildert. In ‘Was Erasmus een allemansvriend?’ maakten kinderen kennis met de beroemde schrijver Erasmus. Tijdens het laatste college ‘Hoe word je kunstenaar?’ op 13 december gingen de kinderen zelf aan de slag met kwast en inkt om te kijken of er misschien een kunstenaar in hen schuilt. Dit seizoen deden er 23 kinderen mee aan de Museumjeugduniversiteit. Kleiworkshop Rondleider Henk Hennekes verzorgde op 29 december een rondleiding en workshop voor individuele kinderen rondom het thema Klei. Kinderen gingen in het museum op zoek naar kunstvoorwerpen die van klei zijn gemaakt en gingen daarna zelf met klei aan de slag in de Kliederkelder. De kleiworkshop werd door 19 kinderen gevolgd.
24
VI
PROMOTIE
Algemeen In 2015 is het promotiebeleid van 2014 voortgezet. Het beleid wordt ook afgestemd op de uitkomsten van publieksenquêtes. Deze worden ca. drie maal per jaar gehouden. Het doel van 35.000 bezoekers werd net niet gehaald. Maar ondanks dat er dit jaar geen ‘blockbuster tentoonstelling’ gemaakt werd, haalde het museum zo’n 34.000 bezoekers binnen. Campagnes Rondom de tentoonstellingen Uitgelezen, ‘van Michel tot Israëls’ en ‘… as a stream grows older’ zijn landelijk promotiecampagnes gevoerd door middel van o.a. advertenties en diverse acties. Bij zowel de tentoonstelling Uitgelezen als de tentoonstelling Le Salon verscheen een cultureel programma (zie hoofdstuk V). Advertenties en free publicity Voor grote tentoonstellingen is er geadverteerd in diverse dag- en maandbladen (zoals Museumtijdschrift, Origine, Trouw, Elseviers voorjaarsgids). Regionaal adverteerde het museum o.a. in de Goudse zomer- en winterbrochures, de Gouda Cultureel Havenkwartierflyer en in samenwerking met de Sint-Janskerk, in Het Groene Hart magazine. In de Krant van Gouda verscheen een acht pagina’s tellende catalogus van Le Salon 2015, vormgegeven door Hans den Hollander en Henk Boon. Bijna wekelijks werden er een of meerdere persbericht(en) over de diverse museumactiviteiten verzonden en geplaatst in de regionale kranten. Ook landelijk gezien kreeg het museum aandacht, zoals Uitgelezen in het Reformatorisch Dagblad en de Telegraaf, de schilderijenruil van Gemeentemuseum Den-Haag en Museum Gouda in Trouw en het Reformatorisch Dagblad, Marjolijn van den Assem in Trouw en het Algemeen Dagblad, enz. Arrangementen en acties In samenwerking met diverse partners zijn er arrangementen samengesteld, zoals het Gouda’ ticket, het ‘sfeervol Gouda arrangement’. De arrangementen werden georganiseerd in samenwerking met o.a. Punselie, Museumcafé Gouda, Best Western en de VVV. Ook dit jaar was het mogelijk om bij Q-park Bolwerk 20% korting te krijgen op het parkeren bij bezoek aan Museum Gouda. Museum Gouda verleende zijn medewerking aan promoties als de brochure van Gouda Waterstad en de Groene Hart Museumroute. Er werden ook acties aangeboden in het ASN-bank magazine (Haagsche School), in het Textielmagazine (Henrique van Putten/Nocturne) en online via Spoor (NS) en eropuit.nl. Ook was Museum Gouda present bij de Touroperator Dag, georganiseerd door de VVV. Museumwijn Wijnhandel Van de Velde & Halewijn en Museum Gouda hebben eind van het jaar 2015 een nieuwe rode wijn 25
geïntroduceerd: de Erasmus ‘Ik wijk voor niemand’ wijn. Deze zal gedurende het Erasmusjaar 2016 in Gouda verkocht worden bij de wijnhandel en in de museumwinkel. Voor iedere verkochte fles ontvangt het museum € 1,00. Verkoopbrochures In 2015 zijn de volgende verkoopbrochures gemaakt: • Gevelstenen • Keramiek • Schatkamer • Glazenier in dienst van Erasmus (Marc Mulders) Flyers/brochures Naast de reguliere tentoonstellingsflyers en algemene museumbrochures (Nederland en Engels) en –flyers (Duits/Frans) zijn er dit jaar ook extra flyers gemaakt voor de verhuur van de museumzalen, voor het Gouds Catharina Gilde en een algemene flyer in het Chinees. Entree Lazaruspoortje Achter de Kerk De entree bij Achter de Kerk is vriendelijker gemaakt, minder borden, een mooie welkomstaffiche en een opvallende brievenbus. Films In 2015 zijn er o.a. de volgende films gemaakt: • Compilatie films over Le Salon kunstenaars door HKT produkties, voor de Filmzaal. • ‘As a stream grows older’ over Marjolijn van den Assem, gemaakt door Jaap Mees, te zien in de Filmzaal. • ‘Marc Mulders, glazenier in dienst van Erasmus’, gemaakt door Jaap van den Berg, te zien in de Gasthuiskapel. • Acteur Waldemar Torenstra kroop op dinsdag 15 december in de huid van Willem van Oranje, t.b.v. een film als onderdeel van de tentoonstelling Erasmus 'Ik wijk voor niemand', dan te zien in zaal 10. Audio In de Galerijzaal is voor de tentoonstelling ‘van Michel tot Israëls’ een audiotour beschikbaar gesteld, via een gratis te downloaden app. RTV Zowel de lokale televisie- als de lokale radiozenders als de regionale zenders TV West en Radio Bodegraven besteedden aandacht aan het museum. Facebook en Twitter Na drie jaar Facebook telt Museum Gouda nu bijna 1000 fans. Vooral de Erasmus fotoshootactie ‘Kom op de campagneaffiche van het museum en stem op je favoriet’ zorgde voor een toeloop van vrienden. Ook Twitter blijft groeien: eind 2015 telden we ruim 3400 volgers, zo’n 600 meer dan in 2014. De laatste twee tweets worden weergegeven op de homepage van de website.
26
Nieuwsbrief De digitale nieuwsbrief van Museum Gouda is in 2015 totaal acht keer verstuurd naar bijna 3000 geïnteresseerden. Ook dit jaar is het aantal geabonneerden weer significant gegroeid door o.a. de opgave van een emailadres bij de stemformulieren Le Salon en de publieksenquêtes. Op de homepagina van www.museumgouda.nl kan men zich opgeven voor de nieuwsbrief. Website De website van Museum Gouda werd in 2015 door ca. 55.000 nieuwe bezoekers bezocht, net zoveel als in 2014. Ongeveer 7000 hiervan kwamen niet uit Nederland. Totaal aantal websitebezoekers was bijna 80.000, iets minder dan in 2014. Op de website is ‘de topstukkenkeuze van’ uitgebreid met o.a. de keuze van Maarten van Rossem, Adrie van der Laan, Frits Sissing, Joyce Roodnat, René Groothof, Lynn Leegte, Jeroen Hermkens, Ivo Bouwman, Marc Mulders en John Sillevis.
27
VII
ONDERHOUD
Een groot deel van het jaar bestond, naast de lopende werkzaamheden, uit het overdragen van kennis en informatie over de panden en de installaties. Dit in verband met de pensionering van Jan Muijt. In negen maanden tijd heeft hij Hans Grootendorst klaargestoomd om zijn functie als technisch beheerder te kunnen uitvoeren. Na 35 jaar met zorg en kennis voor de gebouwen te hebben gezorgd, hebben wij op 30 september afscheid van Jan genomen. Een project dat het gehele jaar aandacht heeft gevraagd, en waarmee uiteindelijk in oktober is gestart, betreft het vervangen van de centrale verwarming en de gehele luchtbehandeling in de cv-ruimte. De vervanging stond gepland voor de zomermaanden, maar is door het handhaven van protocollen en regelgeving ernstig vertraagd. Na het formeren van een bouwteam is ingezet op een gereed zijn voor 1 januari 2016. Zoals gepland zijn de werkzaamheden gestart met een asbestsanering van de cv-ruimte. Hierbij is ook de verouderde apparatuur, welke asbest delen bevatte, verwijderd. Daarna zijn de nieuwe cv-ketel en de luchtbehandelingskast opgebouwd. Bij het aanpassen van de kanalen zijn echter opnieuw losse asbestdelen aangetroffen, waarvoor opnieuw een sanering moest worden gedaan. Door de inzet van de medewerkers van Breijer is de nieuwe cv-ketel op 23 december opgestart, zodat de kapel en de kantoren nog voor het einde van het jaar konden worden verwarmd. Het museum zal de komende tijd voorlopig nog worden verwarmd middels elektrische kachels. Medio 2016 zal de vernieuwde installatie geheel in gebruik worden genomen. Een installatie waarmee, naast bevochtigen, nu ook kan worden ontvochtigd. Hierdoor wordt het mogelijk om het klimaat in het museum zo stabiel mogelijk te houden. Gezien de te merken klimaatverandering van de laatste jaren is dit meer dan gewenst.
28
Gelijktijdig met het vervangen van de installatie is ook het Hanwell systeem vervangen. Dat betekent dat er 30 nieuwe opnemers in het museum worden geplaatst waarmee de temperatuur en de luchtvochtigheid kunnen worden gemeten. De gemeten waarden worden in de regelkast van de klimaatinstallatie opgenomen en verwerkt, zodat de installatie naar behoefte wordt aangestuurd. In 2015 zijn ook de volgende werkzaamheden uitgevoerd. • De tl-armaturen in de zalen 16 en 17 zijn aangepast. Er zijn nieuwe voorschakelapparaten geplaatst en nieuwe buizen met UV-filters. Met behulp van dimmers is het mogelijk om het aantal lux te regelen. • De verlichting in het Lazaruspoortje is vernieuwd en er is een vitrine en brievenbus geplaatst. • De serverruimte is voorzien van een nieuwe airco. Er is een nieuw systeem toegepast zodat er alleen een binnenunit is met aanvoer en retour in de gevel. Hiermee is de ontsierende unit aan de buitengevel komen te vervallen. • In depot Molenwerf is een nieuwe ontvochtiger geplaatst. • Door een storm in het voorjaar is de zinken dakbedekking van een van de dakkapellen beschadigd. Dit heeft waterschade veroorzaakt in de doorgang van museum naar kantoren. Van de dakkapel zijn de boeiboorden en het zinkwerk vervangen. De doorgang is opnieuw geschilderd. • Van de panden zijn aan de zijde van de Molenwerf meerdere kozijnen, luiken, gevelankers en gootlijsten geschilderd. Van het Lazaruspoortje zijn de deuren geschilderd. • Door eigen mensen zijn diverse schilderwerkzaamheden uitgevoerd, waaronder alle dakkapellen aan de binnenzijde. Meerdere van deze dakkapellen bevinden zich achter de wanden van de Arntzeniuszalen en zijn minder goed bereikbaar. Toch is het in verband met condensatie op het enkelglas van belang om het houtwerk goed te beschermen en zo de levensduur te verlengen. • Gelijktijdig met de plaatsing van de jukebox in de kapel is er nu de mogelijkheid om bij activiteiten in de kapel gebruik te maken van de geluidsinstallatie. Hiervoor is een aparte draadloze microfoon beschikbaar. Verder zijn de vaste contractgebonden werkzaamheden uitgevoerd en diverse keuringen gedaan. Hieronder vallen o.a. brandmeldinstallatie, blusmiddelen, inbraakinstallatie, camerasysteem, cv-installatie, be- en ontvochtiging kapel, elektrische deuren, hoogwerker, klimmaterialen, gotenreiniging.
29
VIII SAMENWERKING & SPONSORING Museum Gouda heeft in 2015 deelgenomen aan tal van professionele werkverbanden, waarvan de belangrijkste zijn: • Nederlandse Museumvereniging • Adlib Gebruikersgroep • C9, directies van culturele instellingen in Gouda In artistiek opzicht werkte Museum Gouda samen met: • De ‘Binnenkrant’ van museumkunstenaar Henri Boere • Kunstenaarsvereniging Firma Van Drie • Initiatiefgroep Leo Vroman 100 • Museum Meermanno In cultuurhistorisch opzicht werkte Museum Gouda samen met: • Historisch Platform Gouda • Historische Vereniging Die Goude • Archeologische Vereniging Golda • Goudanet • Erasmus Genootschap Gouda • Gouds Boek & Drukkers Gilde • Museumhaven In educatief opzicht werkte Museum Gouda samen met: • BAM • Brede School • Driestar Educatief • Coornhert Gymnasium • Keramiekopleiding SBB Gouda In promotioneel opzicht werkte Museum Gouda samen met: • Gemeentelijk Platform Stadspromotie • Organisatiebureau Grand Canyon & Tip • Best Western Hotel Gouda • Punselie • Playtoday Lego Shop • Van de Velde & Halewijn • Sint-Janskerk • Stichting Open Monumentendag Gouda • Goudse Keramiek Dagen • Gouda bij kaarslicht
30
Goudse museumvrienden Museum Gouda prijst zich gelukkig met het bestaan van de Vereniging van Goudse Museumvrienden. De vereniging telt 500 vrienden en vierde in 2015 haar 60 jarig bestaan. Het bestuur van de Vriendenvereniging heeft in 2015 een verzoek om het Bouterfonds aan te wenden voor de aankoop van een schilderij van Isaac Israëls afgewezen. Gouds Catharina Gilde Het Gouds Catharina Gilde steunt Museum Gouda al meer dan 25 jaar. Het Gilde maakte in 2015 de plateelinstallatie in de Catharinazaal mogelijk. De betrokkenheid van het Goudse bedrijfsleven bij Museum Gouda is groot. De onderstaande bedrijven maakten in 2015 deel uit van het Gouds Catharina Gilde: ABN AMRO Bank N.V. Appertijn BV Basis Bedrijfshuisvesting Van Beynum Volkswagen Schildersbedrijf Ruud Beusink BioChek Dirk-Jan Blok notaris Burosix Public Relations Adviseurs BV Bouw- en Aannemersbedrijf Th. J. van Dijk BV Gouda Intobusiness Gouda Media Groep BV Gouda Refractories BV Goudam BV De Goudse Verzekeringen Greenline Stichting Hazet Hoeve Tandtechniek B.V. Hof Hoorneman Bankiers NV La Gro Advocaten Lansigt Accountants en Belastingadviseurs Van Nieuwpoort Beheer B.V. Praxis Megastore Gouda afd./loc. Catharina Gilde Coöperatieve Rabobank Gouda BV Van Riessen Advocaten Sanner Vastgoed Slangen Staal Beheer B.V. Schilderwerken van de Velde BV Van de Velde & Halewijn B.V. De Waard & Wagener Notarissen Westerhuis Notarissen Bouwbureau en aannemingsbedrijf De Wilde BV
31
Partners Museum Gouda telde in 2015 elf ‘partners’, die een museumzaal geadopteerd hebben: • • • • • • • • • • •
Ortec: Grachtzaal Rabobank Gouwestreek: Toonzalen F.W. Maas Elektro Service: Apotheek Bruynzeel Storage Systems B.V.: Schatkamer 3Megawatt: Toiletgroep Bouw- en Aannemersbedrijf Th. J. Van Dijk B.V.: foyer Chr. Hogeschool de Driestar: Kindermuseum Simonis en Buunk: Galerijzalen Veilinghuis Peerdeman: Ruim Arti Legi: Regentenkamer Pot Art Logistics: Regentessekamer
Fondsen Zonder de bijdragen van onderstaande fondsen zou het resultaat in 2015 nooit bereikt zijn: • BankGiro Loterij • Prins Bernhard Cultuurfonds • Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland • VSBfonds • Mondriaan Stichting • Jac Bezemerfonds • Stichting Het Oude Mannenhuis • Het Gijselaar Hintzenfonds • Frederik Mullerfonds
32
IX
FACILITEITEN
Locatieverhuur In Museum Gouda zijn twee ruimtes geschikt voor verhuur: • De Gasthuiskapel voor een exclusieve receptie of ontvangst. • Het Ruim voor een lezing, een presentatie of een exclusief diner. Dit jaar is er meer aandacht besteed aan de presentatie van de verhuurmogelijkheden. In de 2e helft van dit jaar is een mooie folder uitgegeven, de website is aangepast en verschillende organisaties zijn actief benaderd. Trouwlocatie De Gasthuiskapel is te huur voor een trouwceremonie. Ook kan men een compleet arrangement samenstellen, welke door het museumcafé wordt verzorgd. Om hier meer bekendheid aan te geven is in de 2e helft van dit jaar een folder uitgegeven met informatie over de mogelijkheden. De meeste bruidsparen kiezen voor de museumtuin en 5 bruidsparen zijn het afgelopen jaar in de Gasthuiskapel getrouwd. Museumwinkel Het winkelassortiment is gebaseerd is op de museumcollectie met daarnaast een beperkt assortiment exclusieve cadeauartikelen. Per tentoonstelling wordt bekeken welke artikelen tijdelijk in het assortiment opgenomen kunnen worden. Het afgelopen jaar was de omzet € 25.000 en de inkoop € 16.000. Museumcafé Het Museumcafé wordt geëxploiteerd door Sharon van Gastel. Het museumcafé en het sfeervolle terras in de museumtuin zijn een mooie aanvulling op het museumbezoek.
33
X
ORGANISATIE
Algemeen Museum Gouda wordt bestuurd volgens het raad-van-toezicht-model. De Raad van Toezicht past de negen principes van de Governance Code Cultuur integraal toe. De organisatie bestaat uit een professionele kern van vaste medewerkers, vrijwilligers en stagiaires. De bezoldiging van bestuurder en medewerkers volgt de Museum CAO. Voor projecten en activiteiten die de capaciteit van de organisatie overstijgen, worden externe krachten ingehuurd. Raad van Toezicht De samenstelling van de Raad van Toezicht is als volgt: Voorzitter t/m 31 augustus 2015: Jan Laan, oud wethouder van Rotterdam en oud burgemeester van Nieuwegein Nevenfuncties: 1. Directeur Laan Consult (advisering bestuurlijke processen en besluitvorming ruimtelijke planning, infrastructuur en vervoer) 2. Voorzitter Stichting BONAS (Bibliografiën en Oevrelijsten Nederlandse Architecten en Stedenbouwers) 3. Voorzitter sLIM (stichting Leergang Intensief en Meervoudigruimtegebruik) Voorzitter vanaf 1 september 2015 Godfried Barnasconi, Voorzitter Raad van Bestuur Groene Hart Ziekenhuis Nevenfunctie: Voorzitter Nationaal Bestuur Zonnebloem Leden: Geeta Bruin, Projectleider Tentoonstellingen Van Gogh Museum. Nevenfunctie: Bestuurslid sectie SIMIN, Museumvereniging Michael van Duijn, CEO ORTEC Consulting Group (t/m 31 december 2015) Ton Planken, Communicatie-adviseur en media-trainer voor bestuurders. Esther Schilt, Controller Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam Personeelsvertegenwoordiging Het museumpersoneel wordt vertegenwoordigd door een personeelsvertegenwoordiging, die uit drie personen bestaat. De personele invulling is in het jaar 2015 ongewijzigd gebleven. De samenstelling is als volgt: - Julia Zwijnenburg (voorzitter) - Dick de Mol (lid) - Hans Vogels (lid)
34
Medewerkers In 2015 bestaat het vaste team uit de volgende medewerkers: Trees Bijsterveld Carina Blokzijl Arno Groenendal Hans Grootendorst (vanaf 1 maart 2015) Karien van Hooff Gerard de Kleijn Conny Lagerweij Marleen van Lanen Bettie de Mol - Terlouw Dick de Mol Eveline Mols (t/m 31 maart 2015) Jan Muijt (tot en met 30 september) Helma Terlouw - van den Bos Hans Vogels Julia Zwijnenburg Vrijwilligers Eve Ahrens Gilbert van de Akker Dagmar Akkermans-Arenales (vanaf 01-06-2015) Greet Bakkum Leny Berkhoudt Jan-Pieter Bijsterveld (vanaf 01-06-2015) Lennart Boot Annemarie Bremer (tot en met 01-04-2015) Betty Broug (tot en met 31-12-2015) Iet van Bueren Paul Daelmans Bianca Dekker (01-03 tot en met 31-07-2015) Ed Doesburg Jeroen Dijkhuizen Pieter van Dijkum Janny Duijnstee Sharona Emmerik (tot en met 30-04-2015) Sander Enderink Hélène Frederiks Gert Guyt Joke van Harten Henk Hennekes Jaap Heukelom (01-05 tot en met 31-07-2015) Ingrid van der Heijden (vanaf 01-12-2015) Riet Hilbrink Jan Wubbe Hiskes Erik Houwer Tineke Hoving Bas van Huizen (tot en met 17-03-2015) Ineke Hulsbos László Huszár (vanaf 15-12-2015) Eduard Jansen (tot en met 31-08-2015) 35
Janny Jansen Cees de Jong Jolanda de Jong Corry Jongebreur – Lugthart Hennie Jongeneel (vanaf 01-05-2015) Ellen Jongkind Jellie van der Kaa Kiki Knegjens Alex van Kwawegen Ruud van der Leest (overleden) Theo Liefaart Trude Linde Sara van der Linde (vanaf 12-10-2015) Imelda van der Linden Marry van der Lugt Harry Maaskant (vanaf 01-10-2015) Isha Mansaray Siebren Miedema Thea Miedema Irene Monté Frits Muller Marinella Nederlof Maria Neef Louis Niks Elise van Oosten (tot en met 15-05-2015) Judith Oostveen (vanaf 01-11-2015) Enio Paes Joanne Petersen-Vogelzang (vanaf 01-08-2015) Anne Mieke Reijnders Arie Thijs de Rek Venus Rezaei Khojasteh (vanaf 01-11-2015) Gerard Roos Elly van Ruiten Dolf Sassen Joop Schaap (tot en met 01-03-2015) Marina Scheijgrond Irene Schinkel Hugo Scholten Sophie van Setten (vanaf 01-07-2015) Irene Snijder Mirjam Snijdewint Wendy Speksnijder Chantal van Sprang Mohamed Tereta (tot en met 18-03-2015) Adrie Terlouw (tot en met 31-05-2015) Jack Terlouw Gail Tetteroo Kees Thieme (vanaf 01-07-2015) Suris Toekoen Robin Toscani (tot en met 31-03-2015) Dragana Verhoef Wytze Visser 36
Marco van der Vliet Laurien Vogelaar Barbara Walraven Leo Wartenbergh Pieter van der Wel Agaath Westermann Tiny Westland Marleen Windhorst (tot en met 28-02-2015) Irene van Zevenbergen Carel Zijlstra Stagiaires Iris van Beekum (26-01 tot en met 15-05-2015) Linde de Wit (26-01 tot en met 15-05-2015) Isabel Morris (01-03 tot en met 31-05-2015) Maatschappelijke stagiaires Houke Verboom (5-10-2014 tot 15-2-2015) Esther Konings (12-11-2014 tot 26-2-2015) Dylan Degenhardt (17-2-2015 tot 29-5-2015) Dennis Melkert (6-1-2015 tot 28-5-2015) Bas Rutten (vanaf 11-10-2015) Melvin Kalshoven (vanaf 2-11-2015) Zaza Hertog (vanaf 12-11-2015)
37
Bijlage: Terugblik 2011 - 2015 In het jaar 2015 zijn de laatste voornemens uit het meerjarenplan 2011- 2015 uitgevoerd. In deze vijfjarige periode is Museum Gouda bijna geheel opnieuw ingericht, is de collectie uitgebreid met enkele topstukken, zijn belangrijke restauraties uitgevoerd en zijn twee nationaal en internationaal spraakmakende tentoonstellingen gemaakt. Inrichting • De entrees aan de Oosthaven en Achter de Kerk zijn geheel vernieuwd • Er is een nieuwe museumwinkel ontworpen aan de Oosthaven • Het museumcafé is gerestyled • De foyer en de toiletten aan de zijde Achter de Kerk zijn vernieuwd • De Gasthuiszaal is vervangen door de Schatkamer • De stijlkamers zijn vervangen door de toonzalen • Twee werkkamers zijn vervangen door het Open Depot Plateel Attracties • Animatiefilm over de groei van Gouda in de loop der eeuwen • Stadsmaquette 1562 • Juke box in de Gasthuiskapel • Kliederkelder in het kindermuseum • Installatie plateel in Catharina zaal Faciliteiten • Filmzaal in Schatkamer • Geluidsinstallatie in Gasthuiskapel • Beeld en geluid in Ruim Collectie Naast tientallen kleine restauraties, zijn twee grote restauraties uitgevoerd: • Jozef altaarstuk • Krijgsraad van de Goudse schutterij (na plofkraak ernstig beschadigd) Behalve met tientallen kleinere aankopen en schenkingen, is de collectie uitgebreid met enkele topstukken: • Jan Hendrik Weissenbruch: Polderlandschap • Isaac Israëls: Jonge vrouw, lezend op sofa • Henri Fantin Latour: Rozen in recht glas • Tom Claassen: Ezel Tentoonstelling Naast tientallen kleinere tentoonstellingen, heeft Museum Gouda twee toonaangevende tentoonstellingen gemaakt: • Schetsen van Schoonheid • Dromen op doek
38