Jaarverslag
2014
VOORWOORD De Nationale Hoorstichting strijdt voor de preventie van vermijdbare gehoorschade. Een groot aantal Nederlanders kampt met een verminderd gehoor, veroorzaakt door harde muziek en lawaai. Het RIVM noemt blootstelling aan harde muziek een van de negen gezondheidsbedreigingen voor kinderen en jongeren. Gehoorproblemen kunnen een grote impact hebben op de kwaliteit van leven, sociale participatie, leerprestaties, het inkomen en de duurzame inzetbaarheid van mensen. Daarmee is gehoorschade een maatschappelijk probleem met aanzienlijke sociale en financiële consequenties. Gehoorschade is niet te genezen, maar in veel gevallen wel te voorkomen. De preventie van gehoorschade is in Nederland echter nog niet vanzelfsprekend. De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie die zich inzet voor de preventie van gehoorschade. Wij stimuleren, verbinden en ondersteunen partijen die een rol kunnen spelen om kinderen, jongeren en werknemers te beschermen tegen gehoorschade. Ook ontwikkelen we lesmateriaal, en bieden we informatieve websites en online hoortesten aan voor verschillende doelgroepen.
Laura van Deelen directeur
Preventie en gedragsverandering zijn activiteiten van de lange adem. Om gehoorschade te voorkomen is een meerjarenbeleid en structurele financiering nodig. Daarom hebben we naast onze preventieactiviteiten in 2014 opnieuw actief lobby gevoerd voor een nationaal plan om gehoorschade terug te dringen. Een investering in de preventie van gehoorschade is een investering in een gezonde maatschappij.
INHOUDSOPGAVE MISSIE
5
KENGETALLEN
6
Gehoorschade in Nederland
Bereik Nationale Hoorstichting
PROJECTRESULTATEN 2014
1. Preventie gehoorschade op de nationale gezondheidsagenda
2. Voorlichting in het onderwijs
3. Preventie gehoorschade op de werkvloer
ONDERZOEKSRESULTATEN 2014
1. Analyse online hoortesten voor kinderen, jongeren en volwassenen
2. Analyse online risicotest muziekspelers
8
14
COMMUNICATIE
16
ORGANISATIE
17
FINANCIELE VERANTWOORDING
18
Verkorte jaarrekening 2014
HARTELIJK DANK!
21
CONTACT
23
MISSIE De Nationale Hoorstichting strijdt voor een gezond gehoor voor iedereen in Nederland. Het gehoor is een belangrijk zintuig. Met het gehoor leggen
Rol Nationale Hoorstichting
we verbinding met onze omgeving; onze partner, ons gezin, onze vrienden, onze werkkring. Het gehoor is echter
De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie in
ook een kwetsbaar zintuig, dat onomkeerbaar bescha-
Nederland die zich inzet om gehoorschade te voorkomen.
digd kan worden. Gehoorschade kan niet worden gene-
Met onze websites, online hoortesten, en lesmaterialen
zen, maar in veel gevallen wel worden voorkomen.
bereiken we jaarlijks een groot aantal kinderen, jongeren
Gehoorproblemen bemoeilijken sociale participatie en
en volwassen. Daarnaast adviseren we partijen die een
kunnen leiden tot depressie en school- en arbeidsuitval.
rol kunnen spelen in de preventie van gehoorschade,
Daarmee is gehoorschade niet alleen een persoonlijk
zoals de landelijke overheid, het RIVM Centrum Gezond
probleem, maar ook een maatschappelijk probleem met
Leven, GGD-en, gemeenten en scholen, en ondersteunen
aanzienlijke sociale en financiële consequenties.
we deze partijen met o.a. les- en informatiemateriaal. Ook stimuleren wij samenwerking tussen deze partijen, en maken wij ons sterk voor een wettelijke geluidslimiet in
Maatschappelijke urgentie
uitgaansgelegenheden. Onze online hoortesten leveren belangrijke informatie over de kwaliteit van het gehoor
Een groeiend aantal kinderen en jongeren loopt gehoor-
van een grote groep kinderen, jongeren en volwassenen
schade op door harde muziek in uitgaansgelegenheden
in Nederland.
en via koptelefoons. Steeds meer jonge mensen doen hun intrede op de arbeidsmarkt met een gehoorbeperking. Dit is een alarmerende trend die ook in andere ontwikkelde landen te zien is. Een tweede belangrijke oorzaak van gehoorschade is lawaai op de werkvloer. In Nederland worden ruim 900.000 mensen dagelijks op hun werk aan lawaai blootgesteld. Minder dan de helft van deze werknemers beschermt zijn gehoor. Gehoorproblemen staan dan ook al jarenlang in de top drie van meest voorkomende beroepsziekten. Indien geen actie wordt ondernomen zullen steeds meer mensen op steeds jongere leeftijd gehoorproblemen krijgen. Het is urgent dat werk wordt gemaakt van de bescherming van het gehoor, in de vrije tijd en op de werkvloer. Zeker nu werknemers langer inzetbaar moeten zijn en de zorgkosten stijgen.
Ja ar verslag 201 4 5
KENGETALLEN Gehoorschade; een onzichtbaar maar zeer kostbaar probleem. 1,6 miljoen slechthorenden 1 op de 10 Nederlanders is slechthorend door lawaaischade en ouderdom. Dit komt neer op 1,6 miljoen slechthorenden. 1
1 miljoen mensen met tinnitus Nederland telt 1 miljoen mensen met tinnitus (oorsuizen). 2
25% jongeren gehoorverlies Uit analyse door het AMC van ruim 350.000 online hoortesten uit de periode 2010-2014 blijkt dat 25% van de deelnemende jongeren beginnend gehoorverlies heeft.3
900.000 werknemers dagelijks in lawaai In Nederland worden 900.000 werknemers dagelijks blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus. 4
Kosten tinnitus jaarlijks 6,8 miljard De zorgkosten voor tinnitus plus de kosten door productiviteitsverlies bedragen in totaal 6,8 miljard euro.5
Bronnen: 1. Raad voor Gezondheidsonderzoek, Advies Gehooronderzoek: Gehoor voor het Gehoor, Den Haag 2003 2. Schatting van de KNO-Vereniging, www.kno.nl/index.php/patienten-informatie/oor/oorsuizen/ 3.Sheikh Rashid, M., Leensen, M.C.J., Dreschler, W.A. Report online hearing tests 2010-2014: Five years of Oorcheck & Hoorscan. Nationale Hoorstichting, 2015 4. Marinus, E., Putman, J.,Hoorenman, G. en Sorgdrager, B. (2008). Geluid: (Arbodossier), Arbokennisnet 5. Maes, I.H.L, Cima R.F.F., Vlaeyen J.W., Anteunis L.J.C., Joore M.A. Tinnitus: A Cost Study. Ear & Hearing 2013
6 Ja ar verslag 201 4
Bereik activiteiten 2014 Bereik websites 3 websites voor de doelgroepen kinderen, jongeren en volwassenen met in totaal 140.787 unieke bezoekers.
Bereik online Hoortesten In totaal hebben 70.648 mensen een online hoortest van de Nationale Hoorstichting gedaan, hiervan zijn 27.441 volwassenen, 37.727 jongeren en 5.480 kinderen.
geluidstuin.nl
oorcheck.nl
hoorstichting.nl
8% volwassenen >25 jaar 39% jongeren 12-25 jaar 53%
Voorlichting en lesmateriaal
kinderen 5-12 jaar
1000
• Circa 1.000 kinderen en jongeren kregen een voorlichtingsles over gehoorschade. • 64 scholen bestelden het lespakket voor het primair onderwijs ‘HoorToren’. • De docentenpagina op www.oorcheck.nl (t.b.v. leerlingen 12-15 jaar) werd 4.556 keer geraadpleegd. • Het OORzaken magazine voor groep 6, 7, 8 is in totaal 11.000 keer besteld. • 29.000 MBO-studenten werkten met testjeleefstijl.nl • 250 scholieren zijn begeleid bij hun opdracht/onderzoek naar gehoorschade.
In de Media • De Hoorstichting heeft over de veiligheid van muziekspelers op 6 november een persbericht uitgebracht. Dit nieuws is door diverse media opgepikt. • Op 13 december was de Hoorstichting in VARA’s Kassa, waar aandacht werd besteed aan het dragen van gehoorbescherming tijdens het vuurwerk en de feestjes in de nieuwjaarsnacht. Het aantal kijkers was 1,1 miljoen.
Ja ar verslag 201 4 7
PROJECTRESULTATEN 2014 1. Preventie gehoorschade op de Nationale Gezondheidsagenda Aandacht van politiek en bestuurlijk Nederland voor het thema gehoorschade is essentieel. Door inspanningen
Preventie gehoorschade in RIVM Jongerenrapport 0-19 jaar
van de Nationale Hoorstichting kreeg de preventie van gehoorschade in 2014 een plaats op de nationale gezond-
In het in 2014 verschenen rapport van het RIVM ‘Gezond
heidsagenda. De preventie van gehoorschade werd opge-
opgroeien, verkenning jeugdgezondheid’ is de preventie
nomen in het Nationaal Programma Preventie, het RIVM
van gehoorschade opgenomen als 1 van de 9 leefstijlde-
Jongerenrapport 0-19 jaar en het SLO-Leerplankader 0-24.
terminanten die essentieel zijn voor de gezonde jeugd.
Ook werd een Convenant gesloten om gehoorschade door
Het RIVM adviseert in het JGZ-contactmoment bij 10-jari-
harde muziek in uitgaansgelegenheden terug te dringen.
gen, bij 13-jarigen en 15/16-jarigen voorlichting te geven over gehoorschade door te harde muziek.
Nationaal Programma Preventie
Download: RIVM Rapport Gezond Opgroeien
Op 5 februari 2014 ging het Nationaal Programma Preventie (NPP) van start. Dit nationale preventieplan beoogt chronische ziekten te voorkomen en nieuwe gezondheidsbedreigingen, waaronder gehoorschade, te keren. Tijdens
VWS Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector
de openingsbijeenkomst ondertekende de Nationale Hoorstichting een ‘pledge’ met drie concrete doelstellingen
In februari 2014 ondertekende het Ministerie van VWS
voor de komende jaren. Dit zijn: 1) verbetering van voor-
een Convenant met twee muziekbrancheverenigingen,
lichting over gehoorschade in het onderwijs, 2) verhoging
met de doelstelling het risico op gehoorschade te beper-
van het bereik van de online hoortesten van de Hoorstich-
ken. In het Convenant zijn bindende afspraken gemaakt
ting, en 3) gemeenten voorzien van informatie om de pre-
(zie kader). Dit Convenant is het resultaat van twee proef-
ventie van gehoorschade ook op gemeentelijk niveau te
projecten van de Nationale Hoorstichting tussen 2011 en
kunnen uitvoeren. Deze doelstellingen vormden het uit-
2013 om bezoekers van uitgaansgelegenheden te bescher-
gangspunt voor de activiteiten van de Hoorstichting in
men tegen gehoorschade. Er is geen wettelijke geluidsli-
2014.
miet voor muziek in uitgaansgelegenheden. De actieve betrokkenheid van VWS op dit dossier is een belangrijke stap vooruit. De Nationale Hoorstichting is echter ook
Leerplankader Gezond Gedrag
kritisch ten aanzien van het huidige Convenant, omdat cafés, clubs en discotheken hierbij niet zijn aangesloten.
Door Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) werd in 2014
In het merendeel van de uitgaansgelegenheden worden
een leerplankader rondom gezond gedrag ontwikkeld. Dit
wekelijks nog steeds honderdduizenden bezoekers bloot-
kader helpt scholen met het aanleren van gezond gedrag
gesteld aan gevaarlijke geluidsniveaus. De Nationale
bij leerlingen en studenten. Bekijk hier het thema ‘gezond
Hoorstichting adviseert het Ministerie van VWS de ge-
houden van het gehoor’ dat de Hoorstichting in samen-
luidsniveaus in alle uitgaansgelegenheden wettelijk te
werking met SLO heeft ontwikkeld.
maximeren en actief te monitoren. Ook de controle op de naleving van de maatregelen en eventuele sancties dienen volgens de Hoorstichting wettelijk geregeld te worden.
8 Ja ar verslag 201 4
Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector VWS-VNPF-VVEM Het Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector heeft als doel bezoekers op een voor het gehoor veilige manier van muziek te kunnen laten genieten. Het Convenant geldt in de muzieklocaties van leden van de Vereniging van Nederlandse
JGZ-richtlijn
Poppodia en Festivals (VNPF) en van de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM). Hiertoe is gekozen voor maatregelen op het gebied van:
De Hoorstichting heeft deelgenomen aan de werkgroep
1. geluidslimitering
voor de herziening van de JGZ richtlijn ‘Vroegtijdige
2. geluidsmeting
opsporing van gehoorstoornissen 0-18 jaar’. Er is geadvi-
3. gehoorbescherming
seerd de Oorcheck hoortest als screeningsinstrument in te zetten en voorlichting te geven over gehoorschade door
Ook zijn afspraken gemaakt over het voorlichten
te harde muziek tijdens de contactmomenten.
van publiek (websites, tickets, informatieschermen, posters etc.) zodat bezoekers weten dat het luisteren naar harde muziek een risico voor het gehoor is. In 2015 zal er een eerste evaluatie plaatsvinden om naleving van het Convenant vast te stellen. Voor de volledige inhoud van het Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector: Download: Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector Meldpunt Gehoorschade Op de website van de Nationale Hoorstichting kunnen mensen via het Meldpunt Gehoorschade hun zorg of klacht met betrekking tot de geluidsniveaus in uitgaansgelegenheden of op andere locaties melden. In 2014 zijn in totaal 21 meldingen binnengekomen, waarvan 12 betrekking hadden op uitgaanssituaties (discotheken, musicals en concerten), 2 op kinderevenementen en 5 op sportscholen. 2 meldingen hadden betrekking op overige situaties. Via de algemene mailbox
[email protected] ontvangt de Hoorstichting wekelijks tientallen mails met vragen over het thema gehoorschade. Veel voorkomende onderwerpen zijn: toegestane geluidsniveaus op schoolfeesten, sportscholen en in bioscopen, het ontbreken van voorlichting over gehoorbescherming bij uitgaansgelegenheden, riscio’s van mosquito’s (kattenverjagers) en vraag om voorlichtingsmateriaal voor onderwijs en andere doeleinden.
Ja ar verslag 201 4 9
HOE HARD IS TE HARD? Gehoorschade kan optreden wanneer te lang en te vaak naar te harde muziek wordt geluisterd. Maar wat is te lang, te vaak en te hard? Om hier antwoord op te kunnen geven is door audiologen van het AMC en LUMC een op de Arbonorm gebaseerd model ontwikkeld dat de kans op gehoorschade door harde muziek voorspelt (Dreschler en De Laat, 2012). Deze Expert Opinion vormt de basis van de adviezen en inschattingen die de Nationale Hoorstichting geeft over het risico op gehoorschade. De risico’s op lawaaislechthorendheid op de werkvloer zijn uitvoerig onderzocht en hebben geleid tot internationale normeringen (ISO-1999, 1990) die zijn verwerkt in A rbowetgeving. De Expert Opinion neemt deze Arbowetgeving als uitgangspunt voor de bepaling van het risico op gehoorschade door harde muziek. De Arbonorm
De Expert Opinion gaat daarom uit van een veilig gemiddelde
stelt dat er een kans op permanent gehoorverlies ontstaat
geluidsblootstelling van 88 dB, gedurende 40 uur per week.
wanneer een werknemer 40 jaar lang 8 uur per dag wordt
Dat betekent dat je per week 40 uur lang veilig kunt
blootgesteld aan een gemiddeld geluidsniveau van 85 dB(A).
verblijven in geluid van gemiddeld 88 dB. Elke 3 dB harder betekent dat het geluidsvolume verdubbelt, en daarmee
De Arbonorm gaat dus uit van een regelmatige blootstelling:
halveert de veilige verblijfsduur. De gemiddelde
40 jaar lang elke werkdag hetzelfde lawaai. De norm voor
geluidsblootstelling van 91 dB is dan 20 uur per week veilig,
de risicobepaling van gehoorschade door harde muziek in
94 dB 10 uur per week, 97 dB 5 uur, 100 dB 2,5 uur en 103 dB
de vrije tijd mag soepeler worden gesteld, omdat er geen
slechts 1 uur en 15 minuten per week! Als je regelmatig
sprake is van ‘zeer regelmatige’ blootstelling en wordt
uitgaat en naar muziek op een koptelefoon luistert zit je dus
aangenomen dat de periode waarover die blootstelling zich
al snel boven de veilige grens van 88 dB en wordt de kans
uitstrekt, korter is dan 40 jaar.
op gehoorschade groter. Hieronder een overzicht:
Luistergedrag
acceptabel
riskant
gevaarlijk
Gemiddeld geluidsniveau (Leq)
minder dan 88 dB(A)
88 – 92,5 dB(A)
hoger dan 92,5 dB(A)
Risico op gehoorschade*
minder dan 5 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10dB of meer op
5 % tot 50 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10 dB of meer op
meer dan 50 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10dB of meer op, en bij 5% zal de schade 20 dB of meer zijn
De volledige Expert Opinion is te vinden op www.hoorstichting.nl. Op www.oorcheck.nl kunnen jongeren de ‘Check Out’ doen om het risico op gehoorschade te berekenen. *De kans op gehoorschade is berekend voor een grote groep (mediaan) en voor oren met een gemiddelde gevoeligheid. Individuele personen kunnen dus altijd een hogere of lagere kans hebben bij de genoemde blootstellingsniveaus. Ook in het minste risicogebied is er nog altijd een risico. Wetenschappers sluiten enig risico eigenlijk pas uit wanneer de Leq minder dan 75 dB(A) is. Deze risico’s gelden indien de harde muziek in de vrije tijd de enige bron is van schadelijke geluidsniveaus. Als er daarnaast nog andere bronnen van hard geluid zijn, zoals lawaai op de werkplek, neemt het risico op gehoorschade toe.
10 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
2. Voorlichting in het onderwijs Binnen alle lagen van het onderwijs maken wij ons hard
den moeten worden’. Ruim 4500 VMBO-scholieren raakten
voor structurele aandacht voor het gehoor. We zoeken
op deze wijze intensief betrokken bij het onderwerp ge-
hierbij aansluiting bij bestaande leefstijlinterventies en
hoorschade. Drie deelnemende scholen wonnen een ge-
werken samen met het RIVM, Vignet Gezonde School en
hoorveilig schoolfeest, dat door de Hoorstichting in sa-
GGD-en.
menwerking met de oordoppenfabrikant Safe Ears werd aangeboden .
De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie in Nederland die lesmateriaal ontwikkelt over het gehoor en gehoorschade. Dit lesmateriaal is opgenomen in de database van het RIVM Centrum Gezond Leven. In 2014 hebben we bestaand lesmateriaal verbeterd en doorontwikkeld. Ook hebben we het thema ‘gezond houden van het gehoor’ in het leerplankader gezond gedrag van Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) verzorgd. Om scholen te stimuleren actief met het onderwerp aan de slag te gaan moet de komende jaren worden geïnvesteerd in nieuw lesmateriaal, met name voor het MBO, een kwetsbare groep omdat zij veelal ook beroepshalve in
VMBO Debattoernooi 2014
aanraking zullen komen met hard geluid. Partner Vignet Gezonde School Partner RIVM Jeugdimpuls
De Hoorstichting is partner van Gezonde School. Het vignet Gezonde School is beschikbaar voor het primair onderwijs
De Jeugdimpuls is een driejarig programma van het RIVM
(PO) en voor het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Ook
Centrum Gezond Leven voor het stimuleren van een ge-
in 2014 heeft de Hoorstichting bijgedragen aan de publiciteit
zonde leefstijl bij jongeren. In 2013 en 2014 gaf de Natio-
voor het vignet. Voor het PO is de Hoorstichting betrokken
nale Hoorstichting onder dit programma op verzoek van
bij het themacertificaat ‘Fysieke veiligheid’ waarvan Veilig-
scholen voorlichtingslessen op basisscholen. In 2014 wer-
heidNL de trekker is. Voor het MBO is de Hoorstichting be-
den de voorlichtingslessen uitgebreid naar middelbare
trokken bij het themacertificaat ‘Roken, alcohol, drugs en
scholen. Duizend leerlingen in de leeftijd van 9 t/m 18 jaar
gehoorschade’, waarvan het Trimbos Instituut de trekker is.
kregen op een eigentijdse wijze les over de werking van
In 2014 is ook gestart met de ontwikkeling van het vignet
geluid en gehoor, het plezier van muziek luisteren en de
voor het voortgezet onderwijs (VO).
risico’s van harde muziek voor je gehoor en de maatregelen die zij zelf kunnen nemen. Zowel door de leerlingen
Partner Testjeleefstijl.nl
als de leerkrachten werden de lessen zeer positief ontvangen. MBO-studenten hebben een grote kans om in de toekomst Partner VMBO Debattoernooi
via hun werk te worden blootgesteld aan lawaai. Ook vertoont deze doelgroep het meeste risicogedrag. De door de
In 2014 was de Nationale Hoorstichting partner van het
MBO Raad ontwikkelde leefstijltest op Testjeleefstijl.nl
landelijke VMBO Debattoernooi, georganiseerd door het
wordt door de helft van alle MBO-scholen ingezet tijdens
Nederlands Debatinstituut. Tijdens de finale werd stevig
het vak Vitaal Burgerschap. Het thema Gehoor & Muziek is
gediscussieerd over de stelling ‘Harde muziek zou verbo-
onderdeel van de test en is in 2014 door ruim 29.000 studenten
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 11
gedaan. Onderdeel van de test zijn een hoortest, vragen over
tijdens het uitgaan en het luisteren naar muziekspelers.
het ervaren van een tijdelijke piep in het oor en vragen over
Twee studenten Communicatie en Multimedia-design van
muziek luisteren en uitgaan. Studenten krijgen individueel
de Hogeschool Utrecht werden begeleid bij hun afstudeer-
feedback en concrete tips om hun leefstijl te verbeteren.
onderzoek; het ontwikkelen van een campagne om gehoorschade te voorkomen.
Begeleiding scholieren en studenten Vernieuwing jongerenwebsite Oorcheck.nl In 2014 begeleidde de Hoorstichting een kleine honderd scholieren van het Technasium in Driehuis bij een onder-
Op www.oorcheck.nl kunnen jongeren hun gehoor testen
zoek naar het nut van de volumebegrenzer. 120 studenten
en hun uitgaansgedrag en MP3-luistergedrag checken. Deze
van de Hogeschool Avans in Breda werden door de Hoor-
website wordt ook veel op scholen gebruikt. In het najaar
stichting gecoacht bij het bedenken van een campagne of
van 2014 is gestart met het vernieuwen van Oorcheck.nl en
interventie om gehoorschade tegen te gaan
de online hoortest en het geschikt maken voor gebruik op mobiele telefoons en tablets. In maart 2015 gaat de nieuwe oorcheck.nl online.
Lesmateriaal De Hoorstichting heeft lesmateriaal ontwikkeld voor het primair en het voortgezet onderwijs. Het materiaal is te bestellen en te downloaden via de website van de Hoorstichting. Veel van het materiaal is gratis beschikbaar. Primair Onderwijs • Het lespakket ‘HoorToren’ is een interactief lespakket over het gehoor voor groep 1 t/m 8 van de basisschool. Het lespakket leert kinderen over de werking van het gehoor en het belang van goed kunnen horen. In 2014 is het lespakket HoorToren door de Erkenningscommissie Interventies erkend als ‘goed onderbouwde’ interventie voor het PO. Het lespakket is ook digitaal beschikbaar via www.hoortoren.nl. • Het OORzaken magazine is een werkboekje voor groep 6 t/m 8. In dit boekje staan allerlei weetjes en feitjes over het gehoor en gehoorschade en tips hoe leerlingen zelf hun gehoor kunnen beschermen. • Voor kinderen van 9 t/m 12 jaar heeft de Hoorstichting de website www.geluidstuin.nl ontwikkeld. Op de site kunnen kinderen filmpjes bekijken, spelletjes en quizzen doen zodat zij spelenderwijs kennismaken met het gehoor en gehoorschade. • De online Kinderhoortest is speciaal ontwikkeld voor kinderen van 5 t/m 12 jaar. De test meet hoe goed kinderen spraak in ruis kunnen verstaan en hoe goed zij tonen van elkaar kunnen onderscheiden. De test kan gratis worden gedaan op www.kinderhoortest.nl. Voortgezet Onderwijs • De website www.oorcheck.nl informeert jaarlijks ruim 100.000 jongeren over de risico’s van harde muziek en het gezond houden van je gehoor. Op de site kunnen jongeren hun gehoor testen en hun uitgaansgedrag en MP3-luistergedrag checken. • Docenten van de eerste twee klassen van het VO kunnen lesmateriaal over het gehoor voor bij de vakken Muziek, Maatschappijleer/Mentorles, Biologie en Natuur/Scheikunde downloaden via http://www.oorcheck.nl/ meer-weten/lesmateriaal/. Het materiaal is beschikbaar voor VMBO en HAVO/VWO.
12 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
3. Preventie gehoorschade op de werkvloer Arbeidsgerelateerde lawaaislechthorendheid is één van
De vijf aanbevelingen aan het Ministerie van Sociale
de meest gemelde beroepsziekten in Nederland. La-
Zaken en Werkgelegenheid zijn:
waaislechthorendheid leidt tot een hoger ziekteverzuim,
1. Neem de preventie van gehoorschade op in beleid
hogere zorgkosten, hogere werkloosheid, een hoger risico
voor Duurzame Inzetbaarheid;
op bedrijfsongevallen en een sociaal economisch gezond-
2. Stimuleer reguliere gehoorscreening in
heidsverschil. In 2014 bracht de Nationale Hoorstichting
een rapport uit over de oorzaken en gevolgen van gehoor-
3. Maak bij Arbeidsinspectie controle op lawaairisico’s
schade op de werkvloer, met vijf aanbevelingen om het
lawaaisectoren; een prioriteit;
probleem op te lossen en werknemers duurzaam inzet-
4. Stimuleer onderzoek zodat gerichte interventies
baar te houden.
ontwikkeld kunnen worden;
5. Mobiliseer andere partijen om arbeidsgerelateerde lawaaislechthorendheid te voorkomen.
Gehoorschade op de werkvloer De Nationale Hoorstichting blijft bij het Ministerie van Jaarlijks worden ongeveer 900.000 werknemers blootge-
Sociale Zaken en Werkgelegenheid aandringen op struc-
steld aan schadelijke geluidsniveaus. Met name werkne-
turele aanpak van gehoorschade op de werkvloer.
mers in de sectoren bouwnijverheid en industrie lopen risico. In deze sector werken relatief veel mannen en lager opgeleiden. De belangrijkste oorzaken dat gehoorschade op de werkvloer nog veelvuldig voorkomt zijn onvoldoende toepassing van de Arbowet, onvoldoende gebruik van gehoorbescherming , en het niet of niet frequent uitvoeren van gehoorscreening.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 13
ONDERZOEKSRESULTATEN 2014 De Nationale Hoorstichting doet jaarlijks met ver-
2. Resultaten Testjeleefstijl.nl
schillende online tests onderzoek naar de kwaliteit van het gehoor van kinderen, jongeren en volwassenen. Ook
In 2014 zijn de hoortesten in totaal ruim 70.648 keer
bieden we zelftests aan waarmee jongeren kunnen meten
gedaan. 29.000 jongeren hebben de Oorcheck hoortest via
of zij veilig naar hun muziekspeler luisteren. De tests
Testjeleefstijl gedaan.
bieden op laagdrempelige manier inzicht in de kwaliteit van het gehoor en luistergedrag, en beogen bij te dragen
Belangrijkste resultaten
aan de bewustwording van een goed gehoor.
Gehoor - 16.8% van de studenten scoort niet goed op de online hoortest, hetgeen duidt op beginnend gehoorverlies
1. Analyse online hoortesten
- n a het uitgaan heeft de helft (48.1%) van de studenten wel eens een piep
De Hoorstichting heeft drie online hoortesten: de Kinderhoortest (5 t/m12 jaar), de Oorcheck hoortest (vanaf 12
- n a het luisteren naar een muziekspeler heeft 1 op 10 studenten (11%) wel eens last van een piep
jaar) en de Nationale Hoortest (25 t/m 99 jaar). De Oorcheck hoortest wordt ook ingezet in het MBO, via de zelftest op
Risicogedrag uitgaan
Testjeleefstijl.nl.
- 78.6% van de studenten gaat minimaal 1 keer per maand uit
De Oorcheck hoortest en Kinderhoortest zijn ontwikkeld
- 21.2% van de studenten gaat 1 keer per week of vaker uit
door audiologen van het LUMC en AMC en wetenschappe-
- 7.2% van de studenten draagt wel eens oordoppen, waar-
lijk gevalideerd. Deze zelftests zijn gebaseerd op het spraak-in-ruis principe. Een spraak-in-ruis test geeft inzicht in hoe goed spraak kan worden verstaan en hoe goed
van 5.4% soms en 1.8% altijd - van de studenten die oordoppen dragen, draagt de helft (51.5%) oordoppen met een muziekfilter
tonen van elkaar kunnen worden onderscheiden. De Oorcheck hoortest is speciaal ontwikkeld om lawaaischade
Risicogedrag muziek luisteren
bij jongeren te detecteren. De online hoortesten kunnen
- 91.1% van de studenten luistert naar een muziekspeler
gratis worden gedaan.
- 58.9% luistert 5 dagen in de week of meer, een derde van de studenten (34.4%) luistert elke dag
In 2014 zijn de resultaten van ruim 150.000 testen onder
- bijna driekwart van de studenten (72.5%) luistert meer
jongeren over de periode 2010-2014 door het Academisch
dan 1 uur per dag naar een muziekspeler; 25.6% luistert
Medisch Centrum Amsterdam (AMC) geanalyseerd. De resultaten geven een zorgwekkend beeld: één op de vier deelnemende jongeren (12 t/m 24 jaar) heeft geen
zelfs meer dan 3 uur per dag - 41.3% van de studenten zet het volume op de helft van de max of harder; 10.7% luistert op 100% van de max
goed gehoor. Belangrijkste resultaten
3. Analyse mp3-check / Muziekspelers
- Een kwart van de deelnemende jongeren scoort niet goed op de test. Dit duidt op beginnend gehoorverlies. -Een op de vijf jongeren overschat zijn gehoor, m.a.w. denkt dat zijn gehoor beter is dan het in werkelijkheid is. - Deze resultaten zijn stabiel over vijf jaar, hetgeen duidt op een structureel probleem.
14 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
Op Oorcheck.nl kunnen jongeren met de Mp3-check testen of ze veilig naar een mp3-speler of smartphone luisteren. De test houdt rekening met het type mp3-speler of telefoon waarmee geluisterd wordt.
De mp3-check is in 2014 meer dan 12.000 keer gedaan,
In het belang van de veiligheid voor het gehoor heeft de
waarvan ruim 10.000 keer door jongeren van 12 t/m 24
Hoorstichting een WOB-verzoek ingediend om openbaar
jaar. De resultaten van de test wijzen er op dat 17% van
te kunnen maken om welke muziekspelers het gaat, zodat
de Nederlandse jongeren risico loopt op gehoorschade
consumenten een keuze kunnen maken voor een veilige
door op te hoog volume naar een muziekspeler te luiste-
muziekspeler. Het WOB-verzoek werd gehonoreerd. Spe-
ren. Ook blijkt dat jongeren van het VMBO en MBO meer
lers van Apple, Philips en Sony voldoen aan alle eisen. De
risico lopen.
Nationale Hoorstichting heeft een volledig overzicht van de geluidveiligheid van de geteste muziekspelers op haar
Geluidveiligheid muziekspelers
website geplaatst.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit onderzocht op verzoek van de Nationale Hoorstichting of de muziek-
Download: Overzicht Veilige Muziekspelers
spelers die op de Nederlandse markt verkrijgbaar zijn, voldoen aan de EU-veiligheidsnormen. Het merendeel bleek niet of niet volledig aan de eisen te voldoen.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 15
COMMUNICATIE EN BEREIK Bereik websites
Modernisering websites en hoortesten
De Nationale Hoorstichting beheert 3 informatieve websites
In vergelijking met 2013 is het aantal bezoekers van de
voor verschillende doelgroepen. Deze websites zijn in 2014
websites en hoortesten teruggelopen. Dit komt doordat de
bij elkaar door 140.787 unieke bezoekers bezocht
websites en hoortesten in 2014 nog niet op tablet en smartphone konden worden gedaan. Vanwege de aanzienlijke kosten die gemoeid zijn met het geschikt maken van onze websites en hoortesten voor mobiele platforms wordt de modernisering gefaseerd ingevoerd. In 2014 is aangevangen met de website en hoortest Oorcheck.nl. De Oorcheck hoortest is daarbij opnieuw gevalideerd en technisch aangepast. De site is begin 2015 opgeleverd. In 2015 wordt ook de vernieuwde Kinderhoortest, en de corporate site Hoorstichting.nl opgeleverd.
Hoorstichting.nl Corporate website 40.728 bezoeken / 33.703 unieke bezoekers
Social Media De Hoorstichting is actief op Twitter en Facebook. Het aantal volgers en tweets van de Hoorstichting neemt toe. Dit communicatiekanaal wordt veel gebruikt om nieuws en informatie te delen met intermediairs en beleidsmakers werkzaam op het gebied van de volksgezondheid.
Oorcheck.nl Doelgroep: jongeren (12 t/m 25 jaar) 121.779 bezoeken / 100.048 unieke bezoekers
Geluidstuin.nl Doelgroep: kinderen (9 t/m 12 jaar) 8.276 bezoeken / 7.036 unieke bezoekers
16 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
ORGANISATIE Organisatiestructuur De Nationale Hoorstichting is een belangenbehartiger in
In 2014 heeft een aantal bestuurswisselingen
de sector Gezondheid, Geestelijke en Maatschappelijke
plaatsgevonden. In totaal zijn drie leden uitgetreden (De
belangen (35). De organisatie kent een platte structuur
Laat, Dreschler en De Wit-Fleer) en drie nieuwe leden
van 4,6 fte.
toegetreden (Van den Berg, Françoys en WillemsenSchulpen). De Laat en Dreschler zijn toegetreden als adviseur van de Nationale Hoorstichting. Het bestuur is onbezoldigd en kwam in 2014 vijf maal bijeen.
Bureau Drs. Laura van Deelen, directeur Drs. Annerike Gorter
Statutaire naam:
Drs. Ilke Jellema
Nationale Hoorstichting
Kelly Coenen MSc Lisanne de Regt MSc
Kamer van Koophandel Den Haag:
Drs. Michiko Lodder
Dossiernummer 411 59502
Bestuur Drs. J. Françoys, voorzitter (vanaf december 2014) Associate Partner Transitium Groep Dr. E.A.M. Mylanus, vice-voorzitter (waarnemend voorzitter tot december 2014) KNO-arts Radboudumc Drs. M.J. Steemers, penningmeester Voormalig Partner KPMG Accountants mr. D.J.A van den Berg Advocaat en Partner BarentsKrans Drs. R.J. Glaser Directeur Glaser Public Affairs Mw. J.H.A.M. de Wit-Fleer (tot december 2014) Lid bestuur Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden, voorzitter Programmacommissie Neonatale Screening Mw. drs. M.A.G.T. Willemsen-Schulpen Bedrijfsarts AkzoNobel
In de rol van adviseur hebben de Nationale Hoorstichting bijgestaan: Dr. ir. J.A.P.M. de Laat Audioloog Leids Universitair Medisch Centrum Prof. dr. ir. W.A. Dreschler Audioloog Universitair Medisch Centrum Amsterdam
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 17
FINANCIELE VERANTWOORDING De accountantscontrole van de jaarrekening werd in 2014
In 2014 werden de activiteiten van de Nationale
verzorgd door accountantskantoor Masman Bosman in
Hoorstichting gefinancierd door de VriendenLoterij, het
Den Haag. De verkorte jaarrekening op pagina 19 en 20 is
Ministerie van VWS, het RIVM (Jeugdimpuls) en een
ontleend aan de jaarrekening 2014 van de Nationale
donatie van BeterHoren.
Hoorstichting, waarvoor Masman Bosman op 13 april 2015
een
goedkeurende
accountantsverklaring
heeft afgegeven. De volledige jaarrekening met accountantsverklaring is beschikbaar via de website van de Nationale Hoorstichting.
18 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
VERKORTE JAARREKENING Balans op 31 december 2014
2014
2013
ACTIVA
EUR
EUR
Materiële vaste activa Inventaris
0
0
Vlottende activa Vorderingen
222.984
217.439
Liquide middelen
825.653
938.539
1.048.637
1.155.978
PASSIVA Eigen vermogen Algemene reserve
160.883
195.729
Continuïteitsreserve
378.852
400.000
Reserve wetenschappelijke projecten
225.378
225.378
19.823
45.000
200.000
200.000
63.701
89.871
1.048.637
1.155.978
Reserve digitale hoortesten Bestemmingsfonds Vrienden Loterij Kortlopende schulden
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 19
Staat van baten en lasten over 2014
Begroting
Exploitatie
Exploitatie
2014
2014
2013
EUR
EUR
EUR
BATEN Subsidie VriendenLoterij
210.000
212.362
208.210
Subsidie VWS
200.000
200.000
293.450
52.500
52.500
39.072
Erfenissen
PM
0
45.000
Financiële baten, netto
PM
8.666
11.230
Overige baten
20.000
48.344
71.958
Totaal baten
482.500
521.872
668.920
Sponsorbijdragen
LASTEN Personeelskosten
321.400
308.592
336.617
Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
105.000
125.333
141.581
0
0
0
135.865
169.118
152.945
562.265
603.043
631.143
-79.765
-81.171
37.777
-34.765
-34.846
+12.224
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve
0
0
0
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve
-45.000
-46.325
+25.553
0
0
Afschrijvingen Overige bureaukosten Totaal lasten Saldo van baten en lasten voor winstbestemming Toegevoegd/onttrokken aan vrij besteedbaar eigen vermogen
Resultaat na winstbestemming
20 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
0
HARTELIJK DANK!
Graag bedanken wij onze subsidiegevers, sponsoren en donateurs voor de financiële steun aan de Nationale Hoorstichting in 2014. Dankzij hun bijdragen is in 2014 weer belangrijke vooruitgang geboekt. Ook de vele partners met wie de Nationale Hoorstichting het afgelopen jaar nauw samenwerkte, willen wij bedanken voor hun betrokkenheid en inzet.
Jacques Françoys, Laura van Deelen, Michiel Verboven
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 21
22 J a a r v e r s l a g 2 0 1 4
CONTACT
Bezoek/postadres Nationale Hoorstichting Laan van Nieuw Oost-Indië 334 2593 CE Den Haag T 070-349 50 50
[email protected]
Websites www.hoorstichting.nl www.oorcheck.nl www.geluidstuin.nl
Volg ons
@HoorstichtingNL
facebook.com/oorcheck De Nationale Hoorstichting heeft de ANBI-status.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 23
