Jaarverslag
2013
vooRWooRd De Nationale Hoorstichting strijdt voor de preventie van
Daar staat echter nog geen financiering tegenover.
vermijdbare gehoorschade. Een op de tien Nederlandse
Stimulering van een gezonde leefstijl is een activiteit
jongeren heeft blijvende gehoorschade, veroorzaakt door
van de lange adem waarbij lange termijn planning
lawaai of harde muziek. Indien geen actie wordt onder-
en financiering onontbeerlijk is. Ook de Nationale
nomen zal het aantal slechthorende Nederlanders toenemen.
Hoorstichting heeft in het huidige fi nanciële klimaat
Ook zullen mensen op steeds jongere leeftijd slechthorend
moeite doorlopende preventieprojecten gefinancierd
worden.
te krijgen. In 2013 is daarom de personeelsbezetting teruggebracht.
Slechthorendheid is een chronische aandoening die niet verholpen kan worden. Gehoorproblemen kunnen een
Een investering in de preventie van gehoorschade is een
grote impact hebben op de kwaliteit van leven, sociale
investering in een gezonde maatschappij. De Nationale
participatie en werkvermogen. Er moet nog veel meer
Hoorstichting zal blijven strijden voor een gezond gehoor
worden gedaan om het gehoor van kinderen, jongeren en
en een gezonde jeugd.
volwassenen gezond te houden. Zeker nu werknemers langer moeten doorwerken en de kosten van zorg stijgen. In Nederland is de Nationale Hoorstichting de enige organisatie die zich bezig houdt met de preventie van gehoorschade. Wij stimuleren, verbinden en ondersteunen partijen die een rol kunnen spelen om kinderen, jongeren en werknemers te beschermen tegen gehoorschade. Ook ontwikkelen we lesmateriaal voor scholen en monitoren we met online hoortesten de kwaliteit van het gehoor in Nederland. In 2013 werden deze hoortesten samen meer dan 80.000 keer uitgevoerd. De preventie van gehoorschade is helaas nog niet vanzelfsprekend. De RIVM Verkenning Jeugdgezondheid (2014) noemt lawaaiblootstelling een van negen gezondheidsbedreigingen voor kinderen en jongeren. Toch is in Nederland nog geen meerjarenbeleid ontwikkeld om kinderen en jongeren hier tegen te beschermen en te helpen gezonde keuzes te maken - zoals wel het geval is bij bijvoorbeeld roken en overgewicht. In 2013 heeft de Nationale Hoorstichting zich hard gemaakt om de preventie van gehoorschade een plaats te geven op de Nederlandse gezondheidsagenda. Het Nationaal Programma Preventie (NPP) dat in 2013 tot stand kwam
drs. L.D. van Deelen
erkent het belang van de preventie van gehoorschade.
directeur
Inhoudsopgave KENGETALLEN 2013
Hoe goed hoort Nederland?
Bereik activiteiten Nationale Hoorstichting
4
MAATSCHAPPELIJKE MISSIE NATIONALE HOORSTICHTING
6
PROJECTRESULTATEN 2013
7
1. Preventie gehoorschade op de nationale gezondheidsagenda
2. Voorlichting in het onderwijs
3. Preventie gehoorschade op de werkvloer
4. Totstandkoming Nationaal Programma Gehooronderzoek
ONDERZOEKSRESULTATEN 2013
1. Analyse hoortesten 2013
2. Analyse mp3-check 2013
18
COMMUNICATIE
20
ORGANISATIE
21
FINANCIELE VERANTWOORDING
22
Verkorte jaarrekening 2013
Hartelijk dank!
25
COLOFON
27
Kengetallen 2013 Hoe goed hoort Nederland?
Jongeren (12-25 jaar) 4 op de 10 jongeren scoren niet goed op de online Oorcheck
100%
Volwassenen Bij de volwassenen die de Nationale Hoortest hebben gedaan neemt de kwaliteit van het gehoor al vanaf 36 jarige leeftijd aanzienlijk af.
90% Slecht
80% 70% 60%
Onvoldoende
50% 40% Goed
30% 20% 10% 0% 25 - 35 jaar
36 - 45 jaar
Werknemers 47,9% van de 900.000 werknemers die in Nederland dagelijks worden blootgesteld aan schadelijk geluid draagt geen gehoorbescherming.
Bronnen: Online hoortesten Nationale Hoorstichting 2013 Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2012
4 Ja ar verslag 2013
46 - 55 jaar
56 - 65 jaar
66 - 98 jaar
Bereik activiteiten Nationale Hoorstichting Websites 5 websites; 175.000 unieke bezoekers.
hoorstichting.nl
geluidstuin.nl
oorcheck.nl
kinderhoortest.nl
hoortest.nl
10%
Online Hoortesten 83.000 kinderen, jongeren en volwassenen hebben een online hoortest gedaan.
Voorlichting over gehoorschade in Primair Onderwijs 1000 kinderen (9-12 jaar) kregen een voorlichtingsles van de Nationale Hoorstichting.
Voorlichting over gehoorschade in Voortgezet Onderwijs
kinderen <12 jaar
35%
jongeren 12-24 jaar 55%
volwassenen > 24 jaar
1000 5000 hits
5000 keer werd de docentenpagina geraadpleegd op www.oorcheck.nl
Ja ar verslag 2013 5
MAATSCHAPPELIJKE MISSIE NATIONALE HOORSTICHTING De Nationale Hoorstichting vraagt aandacht voor het belang van een gezond gehoor.
Het gehoor is een belangrijk zintuig. Met het gehoor leggen
De Nationale Hoorstichting is het Nederlandse agende-
we verbinding met onze omgeving; onze partner, ons
ringsplatform en kenniscentrum voor de preventie van
gezin, onze vrienden, onze werkkring. Een goed gehoor
gehoorschade. De Nationale Hoorstichting monitort en
draagt bij aan sociale participatie en kwaliteit van leven.
rapporteert jaarlijks over de kwaliteit van het gehoor van kinderen, jongeren en volwassenen in Nederland die
Het gehoor is echter ook een kwetsbaar zintuig, dat
de Kinderhoortest, Oorcheck of Nationale Hoortest hebben
onomkeerbaar beschadigd kan worden.
gedaan. Wij stimuleren, verbinden en ondersteunen partijen
Gehoorproblemen, zoals tinnitus, hyperacusis en slecht-
die een rol kunnen spelen in de preventie van gehoor-
horendheid bemoeilijken sociale participatie en kunnen
schade, waaronder de Ministeries van VWS en SZW, het
leiden tot depressie en arbeidsuitval. Daarmee is gehoor-
RIVM, GGD-en, gemeenten en scholen. Deze doelgroepen
schade niet alleen een persoonlijk probleem, maar ook
bieden we informatie, advies en lesmateriaal aan.
een maatschappelijk probleem met aanzienlijke sociale en financiële consequenties. Gehoorschade kan niet worden
Daarnaast nemen we actie om kinderen, ouders, jongeren
genezen, maar in veel gevallen wel worden voorkomen.
en volwassenen in beweging te brengen om het eigen gehoor te beschermen. Dit doen we door middel van
Een groeiend aantal kinderen, jongeren en jongvol
online hoortesten, informatieve websites en gerichte
wassenen loopt gehoorschade op door harde muziek in
campagnes en activiteiten.
uitgaansgelegenheden of via koptelefoons. Een verontrustend groot aantal kinderen scoort niet goed op de online hoortesten van de Nationale Hoorstichting. Steeds meer jonge mensen doen hun intrede in de maatschappij met een gehoorbeperking. Een tweede belangrijke oorzaak van vermijdbare gehoorschade is lawaai op de werkvloer. In Nederland worden ruim 900.000 mensen dagelijks op hun werk aan lawaai blootgesteld. Slechts de helft van dit aantal mensen beschermt zijn/ haar gehoor. Gehoorproblemen staan dan ook al jarenlang in de top drie van meest voorkomende beroepsziekten.
6 Ja ar verslag 2013
Projectresultaten 2013 1. Preventie gehoorschade op de Nationale Gezondheidsagenda Aandacht van politiek en bestuurlijk Nederland voor het thema gehoorschade is van essentieel belang. Door
VWS Convenant ‘Preventie Gehoorschade Muzieksector’
inspanningen van de Nationale Hoorstichting kreeg in 2013 de preventie van gehoorschade een plaats op de
In 2011 en 2012 heeft de Nationale Hoorstichting met
nationale gezondheidsagenda. Preventie van gehoor-
verschillende partijen uit de muzieksector samengewerkt
schade werd een thema in het nieuwe Nationaal Preventie
om bezoekers van uitgaansgelegenheden te beschermen
Programma, en er kwam een convenant tot stand tussen
tegen gehoorschade. Met financiering van de Vrienden-
het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Loterij coördineerde de Nationale Hoorstichting een
(VWS) en twee partijen uit de muzieksector.
proef met een geluidskeurmerk voor clubs, ‘Oorveilig’. De belangrijkste maatregel was het hanteren van een geluidslimiet van 103 dB(A), doorlopend gemeten en gelogd.
Nationaal Programma Preventie ‘Alles is Gezondheid’
Geen van de deelnemende clubs bleek in staat een strikte geluidslimiet te handhaven. Een tweede project betrof een convenant met twee brancheorganisaties uit de muziek-
De Hoorstichting is actief partner van het Nationaal
sector, VVEM en VNPF. De maatregelen uit het convenant
Programma Preventie ‘Alles is Gezondheid’, een initiatief
kwamen grotendeels overeen met die van het keurmerk
van het Ministerie van VWS. Het Nationaal Programma
Oorveilig. Bij het Convenant werden de geluidsniveaus
Preventie moet leiden tot een gezonder en vitaler
echter niet gemonitord. Dit bleek bij de evaluatie in
Nederland door chronische ziekten te voorkomen,
december 2012 een zwakke plek te zijn. Het was onduidelijk
gezondheidsbescherming op peil te houden en nieuwe
of er resultaat geboekt was.
bedreigingen te keren. De preventie van gehoorschade, op de werkvloer en in de vrije tijd, is daar onderdeel van.
Naar aanleiding van deze projectresultaten is in 2013 het Ministerie van VWS in gesprek gegaan met de muzieksector.
Het Nationaal Programma Preventie is op 5 februari 2014
Dit leidde in februari 2014 tot een nieuw convenant
van start gegaan. Tijdens de openingsbijeenkomst onder-
tussen VWS, VVEM en VNPF, waarin bindende afspraken
tekende de Nationale Hoorstichting een ‘pledge’ met drie
zijn gemaakt. Indien dit convenant niet tot de gewenste
concrete doelstellingen die moeten bijdragen aan de
resultaten leidt, overweegt VWS wetgeving in te voeren.
preventie van gehoorschade. Dit zijn: 1) verbetering van voorlichting over gehoorschade in het onderwijs, 2) ver-
De actieve betrokkenheid van VWS op dit dossier is een
hoging van het bereik van de online hoortesten van de
belangrijke stap vooruit. Om het gewenste effect te hebben
Hoorstichting, en 3) gemeenten als partner in beweging
zullen echter ook andere partijen, zoals clubs en de
helpen brengen. Deze doelstellingen vormen het uitgangs-
Koninklijke Horeca Nederland, zich moeten aansluiten
punt voor de activiteiten van de Hoorstichting in 2014.
bij dit convenant. De Nationale Hoorstichting blijft als adviseur van het Ministerie van VWS nauw betrokken en zal de voortgang bewaken.
Ja ar verslag 2013 7
Meldpunt Preventie Gehoorschade Sinds december 2012 heeft de Hoorstichting op haar website
Meer informatie over de nieuwe wetgeving in Vlaanderen
een Meldpunt Preventie Gehoorschade. Hier kunnen mensen
is te vinden op http://www.lne.be/themas/hinder-en-
hun zorg of klacht met betrekking tot de geluidsniveaus
risicos/geluidshinder/beleid/muziek.
in uitgaansgelegenheden of op andere locaties melden. In 2013 zijn 61 meldingen binnengekomen, waarvan 22
In 2013 organiseerde de Hoorstichting voor het Ministerie
betrekking hadden op uitgaanssituaties (discotheken,
van VWS een werkbezoek aan de Vlaamse overheid. Tijdens
musicals en concerten), 17 op bioscopen, 6 op kinder
dit werkbezoek werden best practices uitgewisseld en knel-
evenementen, 4 op sportscholen en 3 op werksituaties.
punten en oplossingen besproken.
9 Meldingen hadden betrekking op overige situaties, waarvan het merendeel geluidsoverlast betrof. Rapport RIVM, Gehoorschade en geluidsbloot-
Internationale ontwikkelingen: wetgeving Vlaanderen
stelling in Nederland In 2013 deed het RIVM onderzoek naar gehoorschade en geluidsblootstelling in Nederland.
In Vlaanderen is op 1 januari 2013 regelgeving m.b.t. geluidsnormen voor muziekactiviteiten van kracht geworden.
Belangrijkste conclusie:
Hoe hoger het geluidsniveau van de muziek, hoe meer
Cijfers om de omvang van gehoorschade als gevolg
maatregelen moeten worden genomen om gehoorschade te
van geluidsblootstelling en de trends daarin vast te
voorkomen. Om die reden wordt gewerkt met drie categorieën.
stellen ontbreken. Er zijn echter diverse waarnemingen en ontwikkelingen die aannemelijk maken dat er
1. Muziekactiviteiten met een maximaal niveau van
sprake is van een toename bij jongeren.
85 dB(A) LAeq,15min (bijv. in een praatcafé of restaurant, waar de muziek enkel als achtergrond dient). In deze categorie hoeft geen geluid gemeten te worden, en hoeven geen maatregelen voor gehoorbescherming getroffen te worden.
Belangrijke aanbevelingen aan het Ministerie van VWS: - Verbeter de registratie van gehoorschade (KNO-, huis- en jeugdartsen). - Voer systematisch metingen uit van de geluidsemissies in discotheken, concertzalen en evenementen.
2. Muziekactiviteiten luider dan 85 dB(A) L Aeq,15min, met
- Onderzoek de kosten die samenhangen met gehoor-
een maximaal niveau van 95 dB(A) LAeq,15min (bijv.
schade (zowel medische als maatschappelijke kosten)
muziekcafés waar de muziek een stuk luider staat dan in een ‘gewoon’ praatcafé, bij kleine fuiven, bij dans optredens en bij live-concerten van stillere genres of concerten in akoestisch zeer gedempte ruimtes, zoals theaterzalen). In deze categorie moet het geluidsvolume gedurende de volledige activiteit gemeten worden, niet gelogd. 3. Muziekactiviteiten luider dan 95 dB(A) LAeq,15min, met een maximaal niveau van 100 dB(A) LAeq,60min (bijv. bij rockconcerten, grote fuiven en discotheken. Ook pop- of rockconcerten in kleine zalen vallen hier meestal onder). In deze categorie moet de volledige muziekactiviteit het geluidsvolume worden gemeten, en ook gelogd. Daarnaast moeten er gratis oordoppen ter beschikking worden gesteld van het publiek.
8 Ja ar verslag 2013
Melissa van den Berg, 20 jaar: “Carnaval twee jaar geleden. Ik stapte met vriendinnen een gezellig ogende kroeg binnen om te gaan carnavallen. Toen we om drie uur besloten naar huis te gaan en we eenmaal buiten stonden kwam de klap. Het was alsof mijn hoofd in een vissenkom zat: ik was doof, hoorde piepen en ruis. Een avondje uitgaan veranderde mijn hele leven. Achteraf bleek dat de geluidsbegrenzer eraf was. Nu moet ik altijd rekening houden met mijn oren. Overal is geluid. Ik kan niet meer jong en onbezonnen zijn. Maar het allerergste is dat ik nooit meer de stilte kan horen”.
Ja ar verslag 2013 9
Hoe hard is te hard? Gehoorschade kan optreden wanneer te lang en te vaak naar te harde muziek wordt geluisterd. Maar wat is te lang, te vaak en te hard? Om hier antwoord op te kunnen geven is door audiologen van het AMC en LUMC een op de Arbonorm gebaseerd model ontwikkeld dat de kans op gehoorschade door harde muziek voorspelt (Dreschler en De Laat, 2012). Deze Expert Opinion vormt de basis van de adviezen en inschattingen die de Nationale Hoorstichting geeft over het risico op gehoorschade. De risico’s op lawaaislechthorendheid op de werkvloer zijn uitvoerig onderzocht en hebben geleid tot internationale normeringen (ISO-1999, 1990) die zijn verwerkt in Arbowetgeving. De Expert Opinion neemt deze Arbowetgeving als uitgangspunt voor de bepaling van het risico op gehoorschade door harde muziek. De Arbonorm stelt dat er een kans op permanent gehoorverlies ontstaat wanneer een werknemer 40 jaar lang 8 uur per dag wordt blootgesteld aan een gemiddeld geluidsniveau van 85 dB(A). De Arbonorm gaat dus uit van een regelmatige blootstelling: 40 jaar lang elke werkdag hetzelfde lawaai. De norm voor de risicobepaling van gehoorschade door harde muziek in de vrije tijd mag soepeler worden gesteld, omdat er geen sprake is van ‘zeer regelmatige’ blootstelling en wordt aangenomen dat de periode waarover die blootstelling zich uitstrekt, korter is dan 40 jaar.
Luistergedrag
acceptabel
riskant
gevaarlijk
Gemiddeld
minder dan
88 – 92,5
hoger dan
geluidsniveau (Leq)
88 dB(A)
dB(A)
92,5 dB(A)
Risico op
minder dan 5 % van
5 % tot 50 % van de
meer dan 50 % van
gehoorschade*
de mensen die zich
mensen die zich
de mensen die zich
blootstellen loopt
blootstellen loopt
blootstellen loopt
gehoorschade van
gehoorschade van
gehoorschade van 10dB
10dB of meer op
10 dB of meer op
of meer op, en bij 5% zal de schade 20 dB of meer zijn
De volledige Expert Opinion is te vinden op www.hoorstichting.nl. Op www.oorcheck.nl kunnen jongeren de ‘Check Out’ doen om het risico op gehoorschade te berekenen.
*De kans op gehoorschade is berekend voor een grote groep (mediaan) en voor oren met een gemiddelde gevoeligheid. Individuele personen kunnen dus altijd een hogere of lagere kans hebben bij de genoemde blootstellingsniveaus. Ook in het minste risicogebied is er nog altijd een risico. Wetenschappers sluiten enig risico eigenlijk pas uit wanneer de Leq minder dan 75 dB(A) is. Deze risico’s gelden indien de harde muziek in de vrije tijd de enige bron is van schadelijke geluidsniveaus. Als er daarnaast nog andere bronnen van hard geluid zijn, zoals lawaai op de werkplek, neemt het risico op gehoorschade toe.
10 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
2. Voorlichting in het onderwijs Het onderwijs is voor de Hoorstichting een belangrijk
van social media concepten voor leefstijlthema’s. Een van
kanaal om kinderen en jongeren te bereiken. Binnen alle
deze thema’s was ‘gehoorschade’. De Hoorstichting was
lagen van het onderwijs maken wij ons hard voor struc-
als case-owner nauw betrokken bij de battles.
turele aandacht voor het gehoor als gezondheidsthema. We zoeken hierbij aansluiting bij bestaande leefstijlinterventies en werken samen met diverse partners, zoals
Partner van Gezonde School
RIVM CGL, GGD NL, onderwijsraden en leefstijlinstituten. In 2013 was de Hoorstichting partner van de Jeugdimpuls;
De Hoorstichting zet zich als partner van Gezonde School
het reeds bestaande samenwerkingsverband met Gezonde
in voor het vergroten van aandacht voor gezondheid van
School werd verder versterkt; en door aansluiting bij de
leerlingen. In 2013 heeft de Hoorstichting bijgedragen
leefstijltest ‘Testjeleefstijl.nl’ werden meer dan 17.000
aan publiciteit van het vignet, de invulling van thema
studenten uit het middelbaar beroepsonderwijs bereikt.
certificaten en een start gemaakt met het erkenningstraject voor twee schoolinterventies.
Partner van Jeugdimpuls Themacertificaten vignet Gezonde School De Jeugdimpuls is een driejarig programma van het RIVM Centrum Gezond Leven dat inzet op de verbetering van
Het vignet Gezonde School is beschikbaar voor het primair
de gezondheid van jongeren en het stimuleren van een
onderwijs (PO) en sinds eind 2013 ook voor het middelbaar
gezonde leefstijl. Naast ondersteuning voor scholen spelen
beroepsonderwijs (MBO). Voor het PO is de Hoorstichting
ook sociale media een belangrijke rol in het programma.
trekker van het themacertificaat ‘Hygiëne, huid, gebit en gehoor’. Voor het MBO is de Hoorstichting betrokken bij het themacertificaat ‘Roken, alcohol, drugs en gehoorschade’,
Voorlichtingslessen
waarvan het Trimbos-instituut de trekker is. In 2014 wordt ook een vignet voor het voortgezet onderwijs (VO) ontwikkeld.
In het najaar van 2013 gaf de Hoorstichting op 14 basisscholen in totaal 44 voorlichtingslessen. De methode van de voorlichtingsles is ontleend aan het door de Hoorstichting
Toetsing interventies database RIVM Centrum Gezond Leven
ontwikkelde lespakket ‘HoorToren’. De werking van geluid en gehoor, het plezier van muziek luisteren en de risico’s
De Hoorstichting vindt het belangrijk dat het lesmateriaal
van harde muziek voor je gehoor worden op een eigentijdse
dat zij ontwikkelt, wordt opgenomen in de i-database van
en leerzame wijze behandeld. Ruim 1000 leerlingen tussen
het RIVM Centrum Gezond Leven. Het bereik wordt hiermee
8-12 jaar zijn met de voorlichtingslessen bereikt. Het leer-
aanzienlijk vergroot. Opname in de database is verbonden
effect en plezier van de voorlichtingslessen is groot.
aan kwaliteitseisen. In 2013 is gestart met het erkennings
In 2014 zal de Hoorstichting ook voorlichtingslessen aan
traject voor het lesmateriaal HoorToren en Oorcheck.nl.
middelbare scholieren gaan geven.
De Hoorstichting hoopt dit traject in 2014 succesvol af te ronden. Ook zal in 2014 het erkenningstraject worden gestart voor het OORzaken magazine voor kinderen in groep 7 en 8.
Youthbattles Gezonde Leefstijl Vanuit de Jeugdimpuls is door studenten van de Hogeschool Utrecht tijdens de zogenoemde Youth Battles Gezonde Leefstijl intensief gewerkt aan de ontwikkeling
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 11
Nederlandse Onderwijs Tentoonstelling In januari 2013 heeft de Hoorstichting meegewerkt aan
1) een geluidslimiet van 88 dB wordt gehanteerd tijdens
de voorlichting en publiciteit van het vignet Gezonde
feesten en evenementen, 2) oordoppen met muziekfilter
School op de Nederlandse Onderwijs Tentoonstelling in
beschikbaar zijn voor leerlingen en 3) voorlichting wordt
de Utrechtse Jaarbeurs. Vele honderden docenten en
gegeven aan leerlingen en ouders over de risico’s van harde
andere onderwijsbetrokkenen hebben kennisgemaakt
muziek. Het advies is gebaseerd op de norm voor vrije tijd
met het vignet en het gezondheidsthema gehoorschade.
geluid (Expert Opinion on Music Induced Hearing Loss).
Dit resulteerde in een kleine honderd aanvragen van
Implementatie van het geluidsadvies is voorwaarde om
docenten voor extra informatie over lesmateriaal van
een van de themacertificaten van vignet Gezonde School
de Hoorstichting.
te behalen.
Gehoor in leefstijltest MBO-studenten
Preventie gehoorschade op Hogescholen
MBO-studenten hebben een grote kans om via hun werk
Binnen het HBO is de Hoorstichting in 2013 actief geweest
te worden blootgesteld aan lawaai. Ook vertoont deze
om het thema gehoorschade onder de aandacht te brengen
doelgroep het meeste risicogedrag. In 2013 is daarom sa-
van HBO-studenten. De Hoorstichting vindt het belangrijk
mengewerkt met Stichting Testjeleefstijl en TNO aan het
dat jongeren zelf aan de slag gaan met het thema gehoor-
thema Gehoor & Muziek op de website Testjeleefstijl.nl.
schade, en biedt ondersteuning bij studieprojecten en
Deze leefstijltest wordt door de helft van alle MBO-scholen
(afstudeer)opdrachten waarbij studenten campagnes en
ingezet tijdens het vak Vitaal Burgerschap. In vier maanden
interventies bedenken om gehoorschade als gevolg van
tijd hebben ruim 17.000 studenten de test van het thema
muziek tegen te gaan. In 2013 begeleidde de Hoorstichting
Gehoor & Muziek gedaan. Onderdeel van de test zijn een
verscheidene groepen studenten. Enkele voorbeelden
hoortest, vragen over het ervaren van tijdelijke tinnitus en
hiervan zijn de Youthbattles op de Hogeschool Utrecht,
vragen over muziek luisteren en uitgaan. Uit de test blijkt
Stenden Hogeschool, Hogeschool Avans Breda en de Leidse
dat de 48.3% van de studenten wel eens een piep ervaart na
studentenweek ‘MFLS Hoort’.
het uitgaan en dat slechts 1.4% altijd oordoppen draagt. Studenten krijgen individueel feedback en concrete tips om hun leefstijl te verbeteren. In 2014 zal de Hoorstichting
Stenden Hogeschool Leeuwarden
samen met de MBO-raad de voorlichting aan MBO-studenten over de risico’s van hard geluid in de vrije tijd en in de werksituatie verder vormgeven.
Op verzoek van Centrum Media & Gezondheid, die jaarlijks de module ‘Entertainment Education’ verzorgt, heeft de Hoorstichting studenten van de Stenden Hogeschool in Leeuwarden gecoacht bij het bedenken van een interventie
Geluidsadvies Schoolfeesten
om het bewustzijn van jongeren (16-25) te vergroten omtrent de risico’s van harde muziek en de gevolgen van gehoorschade
In 2013 heeft de Hoorstichting een Geluidsadvies Schoolfeesten uitgebracht. Het advies houdt in dat er
12 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
voor het toekomstige werkleven.
Hein van Steen, vader: “Toen onze dochter met piepende oren thuiskwam na een schoolfeest hebben we direct aan de bel getrokken. Na veel inspanningen de school te overtuigen, waarbij ook geluidsmetingen zijn verricht, is uiteindelijk toegezegd dat een geluidsbegrenzer van 88 decibel wordt ingesteld op de geluidsapparatuur op school. Mijn kinderen zijn inmiddels bijna van school, maar voor toekomstige leerlingen is het goed dat deze begrenzing er is. Er is nog veel onwetendheid, ook onder docenten en ouders, voorlichting blijft nodig. En als het aan mij ligt ook wettelijke regels voor het geluid op feesten, zeker als het om kinderen gaat!” Het verhaal van Hein van Steen heeft de Hoorstichting geïnspireerd om een Geluidsadvies Schoolfeesten te ontwikkelen. Dit advies biedt scholen een kader om een voor het gehoor veilig feest te organiseren.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 13
Hogeschool Avans Breda
Docententraining Rijdende School
Ook studenten van de Hogeschool Avans in Breda zijn door
In maart 2013 heeft de Hoorstichting training gegeven
de Hoorstichting gecoacht bij het bedenken van een campagne
aan docenten van de Stichting Rijdende School. Dit is een
of interventie om gehoorschade tegen te gaan tijdens het
mobiele school voor kinderen van ouders met een reizend
uitgaan en het luisteren naar muziekspelers. Doelgroepen
beroep, zoals kermisexploitanten. Zowel kinderen als ou-
hierbij waren kinderen, pubers en jongvolwassenen.
ders hebben in deze omgevingen veel te maken met harde geluiden. De docenten wilden over het thema gehoorschade leren om hier in hun dagelijkse werk mee aan de slag te
Studentenweek Medische Faculteit Leidse Studenten
kunnen. De training bleek succesvol en resulteerde in een
(MFLS) in teken van Horen
aanvraag van 15 HoorToren-lespakketten.
De jaarlijkse MFLS-week stond in het teken van horen en het voorkomen van gehoorschade. Sinds die week letten DJ’s beter op het volume tijdens MFLS-feesten, worden er filteroordoppen verkocht en zijn studenten zich veel meer bewust
Gezond houden gehoor in Leerplankader SLO
over het risico op gehoorschade. De studenten haalden tijdens de MFLS-week ruim € 1000 op om het werk van de
In 2014 wordt door de Stichting Leerplan Ontwikkeling een
Hoorstichting te steunen.
leerplankader rondom gezond gedrag ontwikkeld voor 0-24 jaar. Dit kader is bedoeld om scholen te ondersteunen en op weg te helpen met het aanleren van gezond gedrag bij leerlingen en studenten. Ook het ‘gezond houden van het gehoor’ wordt opgenomen in het leerplankader. De Hoor stichting helpt de inhoud van dit thema vorm te geven.
Lesmateriaal Primair Onderwijs De Hoorstichting heeft lesmateriaal voor de hele basisschool. Het lespakket ‘HoorToren’ geeft kinderen op interactieve wijze uitleg over de werking van het gehoor en het belang van goed kunnen horen.De ‘HoorToren’ is te gebruiken voor groep 1 t/m 8 (ook digitaal beschikbaar www.hoortoren.nl). Hiernaast is er speciaal voor de groepen 6 t/m 8 is www.geluidstuin.nl en het magazine OORzaken. Voortgezet Onderwijs De website www.oorcheck.nl informeert jaarlijks zo’n 100.000 jongeren over de risico’s van harde muziek en het gezond houden van je gehoor. Op de site kunnen jongeren hun gehoor testen. Eind 2013 is aan deze site een nieuwe test toegevoegd, de Check Out. Binnen 5 minuten kunnen jongeren testen of ze risico lopen op gehoorschade tijdens het uitgaan. De Check Out is gebaseerd op de norm voor geluid-in-de-vrije-tijd die vastgesteld is door experts op het gebied van gehoorschade. Voor docenten van de eerste twee klassen van het VO is lesmateriaal over het gehoor beschikbaar, wat te gebruiken is bij de vakken Muziek, Maatschappijleer/Mentorles, Biologie en Natuur/Scheikunde: www.oorcheck.nl/docenten Het lesmateriaal is beschikbaar voor VMBO-niveau en HAVO/VWO-niveau.
14 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
3. Preventie gehoorschade op de werkvloer In 2013 voerde de Nationale Hoorstichting in opdracht van
Bedrijfsoorcheck.nl
het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een onderzoek uit naar arbeidsgerelateerde
In 2013 werd aangevangen met de verbetering en verdere
lawaaislechthorendheid als obstakel voor duurzame
wetenschappelijke validering van de Bedrijfsoorcheck
inzetbaarheid. Arbeidsgerelateerde lawaaislechthorend-
(www.bedrijfsoorcheck.nl). De Bedrijfsoorcheck is een online
heid is een van de meest voorkomende beroepsziekten
hoortest voor werknemers die in lawaai werken. Met deze
in Nederland. Werknemers met gehoorproblemen zijn
laagdrempelige hoortest wil de Nationale Hoorstichting
minder duurzaam inzetbaar.
stimuleren dat bedrijven in lawaaisectoren hun werknemers
In Nederland werken 900.000 mensen in gevaarlijke
verplicht werknemers die in lawaai werken reguliere
geluidsniveaus, met name in de sectoren bouwnijverheid
gehoorscreening aan te bieden.
jaarlijks een hoortest laten doen. Werkgevers zijn wettelijk
en industrie. In deze sectoren werken relatief veel mannen en lager opgeleiden. Gehoorproblemen leiden tot een hoger
Door de kwaliteit van het gehoor jaarlijks te monitoren,
ziekteverzuim, hogere zorgkosten, een hogere werkloosheid,
krijgt de werknemer inzicht in het effect van werken in
en een hoger risico op bedrijfsongevallen.
lawaai op de kwaliteit van zijn gehoor, en kan hij op tijd maatregelen nemen om zijn gehoor te beschermen.
Door vergrijzing en krimp van de beroepsbevolking zullen
Ook de werkgever heeft hier baat bij; door de kwaliteit
werknemers tot op steeds hogere leeftijd moeten door-
van het gehoor van werknemers te monitoren kan hij op
werken. Duurzame inzetbaarheid van werknemers staat
tijd maatregelen nemen en arbeidsuitval en ongelukken
daarom hoog op de prioriteitenlijst van het ministerie van
op de werkvloer helpen voorkomen. Bijvoorbeeld door
SZW. Arbeidsgerelateerde lawaaislechthorendheid vormt
geluidsbronnen beter te isoleren, of beter toe te zien op
een obstakel voor duurzame inzetbaarheid en sociale
het gebruik van gehoorbescherming.
participatie. Daarom is het cruciaal dat wordt ingezet op preventie van gehoorschade op de werkvloer.
In 2014 wordt de Bedrijfsoorcheck verder gereed gemaakt om door bedrijven te worden ingezet.
Voor het onderzoek is gesproken met een breed scala aan betrokkenen en experts: organisaties voor werknemers, werkgevers, onderzoek, beleid, zorgverzekeringen, onderwijs en de bouwbranche zijn geraadpleegd. Via interviews en een zogenaamd ‘versnellingskameroverleg’ is de kennis gebundeld en samengevat tot een opsomming van drie oorzaken en vijf aanbevelingen. Gezamenlijk geeft deze informatie een goed beeld van de ernst van het probleem en de mogelijke oplossingen. Het rapport wordt in 2014 aan het Ministerie van SZW aangeboden.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 15
Marianne Willemsen, Bedrijfsarts bij AkzoNobel: “Een goed gehoor is een belangrijk instrument om je werk te blijven doen. Elkaar niet goed verstaan leidt tot stress op het werk, confl icten en toegenomen vermoeidheid. Voorkomen van gehoorschade is daarom van essentieel belang. Duurzame preventieve maatregelen zijn uiteindelijk het meest kosteneffectief. Niet alleen omdat ze een onbetaalbare bijdrage leveren aan de kwaliteit van het leven. Maar ook kunnen fouten en ongelukken worden voorkomen. AkzoNobel heeft in 2005 van het Europees Agentschap Veiligheid en Gezondheid op het werk (OSHA) een GoodPractice Award gekregen voor haar gehoorbeschermingsprogramma. Wij lichten onze medewerkers in over het geluidsniveau waarin zij werken (geluidsmetingen), hun eigen gehoor (gehoorscreening en uitleggen) en dagen werknemers uit ook zelf met oplossingen te komen hoe het geluidsniveau lager kan. Dat laatste heeft tot zeer creatieve oplossingen geleid. Het allerbelangrijkste is om mensen kennis te laten nemen van de werking van het gehoor, wat geluid is en hoe je schade kan voorkomen. Kennis leidt tot de mogelijkheid om verantwoordelijkheid te nemen. Verantwoordelijkheid voor jezelf, voor je collega, voor je personeel”.
16 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
4. Totstandkoming Nationaal Programma Gehooronderzoek In 2013 kwam het Nationaal Programma Gehooronderzoek
Verstaan (Koninklijke Auris Groep en de Nederlandse
(NPG) tot stand. Het is voor het eerst dat Nederlandse
Stichting voor het Dove en Slechthorende Kind), UMC
wetenschappelijke en maatschappelijke instanties de
Groningen, UMC Nijmegen, AMC, VUmc, UMC Utrecht,
krachten hebben gebundeld en met elkaar én met
LUMC, RIVM, en ZonMw.
patiënten prioriteiten voor gehooronderzoek hebben vastgesteld. Met deze onderzoeksprioriteiten kan de
Uitgangspunt van het NPG is afstemming op de behoefte
komende jaren mankracht en financiering in het
van mensen met een gehooraandoening. In bijeenkomsten
Nederlandse gehooronderzoek doeltreffender worden
met patiënten en onderzoekers is uitgebreid geïnventari-
ingezet, met beter resultaat voor de patiënt. De Nationale
seerd welke knelpunten mensen met een gehoorprobleem
Hoorstichting heeft in dit proces een leidende en
ondervinden, welke oplossingen zij zien, welke uitdagingen
verbindende rol gespeeld.
er voor de onderzoekers liggen en welk onderzoek voor de komende jaren urgent is. Daarnaast werd onder 444
Het Nederlandse gehooronderzoek is kwalitatief sterk,
patiënten een enquête uitgevoerd. De onderzoeksagenda
maar versnipperd. Daarom adviseerde de Raad voor
bevat een prioritering van gehooronderzoeken binnen
Gezondheidsonderzoek (RGO) in 2003 de Nederlandse
vier domeinen: Genezing/behandeling, Revalidatie, Maat-
hoorsector de krachten te bundelen. Het samenwerkings-
schappelijke participatie en Preventie. Op 18 september
verband van 15 wetenschappelijke en maatschappelijke
werd het NPG aangeboden aan Staatssecretaris Van Rijn.
instanties die met mankracht en fi nanciële middelen aan de onderzoeksagenda hebben bijgedragen werd bijeenge-
Ook kwam in 2013 de laatste editie van ‘Gehoor in
bracht en gecoördineerd door de Nationale Hoorstichting.
Onderzoek’ uit. Deze gids van in Nederland lopend gehoor-
Deze organisaties zijn: de Nederlandse Vereniging voor
onderzoek wordt sinds 2006 door de Nationale Hoorstichting
Slechthorenden (NVVS), de Federatie van Nederlandse
jaarlijks ten behoeve van onderzoekers uitgebracht,
Audiologische Centra (FENAC), Heinsius-Houbolt Fonds,
samen met een online database. Deze dienst moet in 2014
de KNO-vereniging, Koninklijke Kentalis, Partners in
door gebrek aan fi nanciering worden gestaakt.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 17
ondeRZoeKsResultaten 2013 De Nationale Hoorstichting doet jaarlijks met verschillende
3. Achteruitgang gehoor zet al in op 36 jarige leeftijd
online tests onderzoek naar de kwaliteit van het gehoor
Vanaf 36-jarige leeftijd is al een aanzienlijke daling te zien
in Nederland, en het risico dat jongeren lopen door naar
in het aantal goede testuitslagen. Dit is opmerkelijk;
te harde muziek te luisteren via koptelefoons. De testen
algemeen wordt aangenomen dat slijtage van het gehoor
bieden kinderen en hun ouders, jongeren en volwassenen
(ouderdomsslechthorendheid) pas vanaf 55 jaar optreedt.
op laagdrempelige manier inzicht in de kwaliteit van hun gehoor en hun luistergedrag, en dragen bij aan bewustwording van het belang van een goed gehoor.
2. Analyse mp3-check 2013 Op Oorcheck.nl kunnen jongeren met de mp3-check ook
1. Analyse online hoortesten 2013
testen of ze veilig naar een mp3-speler of smartphone luisteren. De test houdt rekening met het type mp3-speler of
De Hoorstichting heeft drie online hoortesten: de Kinder-
telefoon waarmee geluisterd wordt. Voor de test zijn door
hoortest (5 t/m 12 jaar), Oorcheck (12 t/m 24 jaar) en Nationale
de Consumentenbond in totaal 115 muziekspelers getoetst.
Hoortest (25 t/m 98 jaar). In 2013 zijn deze hoortesten in
In 2013 zijn 20 spelers toegevoegd. De mp3-check is in 2013
totaal ruim 83.000 keer uitgevoerd. Deze online testen zijn
12.736 keer gedaan, waarvan 9.468 geschikt waren voor
screeningsinstrumenten ontwikkeld door audiologen. En
analyse. De resultaten van de test wijzen erop dat 1 op de
geven inzicht in hoe goed spraak kan worden verstaan.
5 jongeren risico loopt op gehoorschade door op te hoog
Indien de uitslag van de test niet optimaal of slecht is,
volume naar een muziekspeler te luisteren. Ook blijkt
wordt geadviseerd een toonaudiogram uit te laten voeren,
dat jongeren van het VMBO en MBO meer risico lopen.
waarmee kan worden vastgesteld wat de mate van het
Dat VMBO’ers meer risico lopen blijkt ook uit het RIVM
gehoorverlies is. De Oorcheck meet gehoorverlies als gevolg
rapport ‘Gezond Opgroeien Verkenning jeugdgezondheid
van blootstelling aan lawaai en harde muziek.
2014’ (zie kader).
De resultaten van de online hoortesten geven al vier jaar lang een consistent en zorgwekkend beeld van het gehoor van Nederlandse jongeren. Belangrijkste resultaten online hoortesten 2013 1. Vier op de tien jongeren scoren niet goed op de test. 9% van de jongeren krijgt een slechte testuitslag. Nog eens 29% scoort niet optimaal op de test. 2. Onrealistisch beeld van het eigen gehoor Jongeren met een lawaaidip zijn hiervan slecht op de hoogte. 78% van hen dacht een goed gehoor te hebben.
Rapport RIVM Gezond Opgroeien Verkenning jeugdgezondheid, 2014 1 Vergeleken met VMBO-t, HAVO en VWO leerlingen lopen VMBO-b leerlingen het meeste risico op gehoors chade door het luisteren naar een mp3-speler : • zij zetten het volume gemiddeld harder (73% van het volume) • luisteren meestal op 100% van het volume • luisteren het meest aantal uren per week naar een mp3-speler (26,5 uur)
In 2008 waarschuwde een door de EU ingestelde onderzoekscommissie ook al voor de gevolgen van het luisteren naar muziekspelers2. Naar aanleiding hiervan heeft de EU een veiligheidsnorm voor muziekspelers ontwikkeld die in 2013 van kracht werd. (zie kader). 1
Oorspronkelijke bron: Hoorstichting i.s.m. Trimbos-instituut, 2012 Potential health Risks on Emerging and Newly Identifi ed Health Risks. Scientifi c Committee on Emerging and Newly Identifi ed Health Risks, EU DG for Health and Consumers, 2008
2
18 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
Nieuwe EU veiligheidsnorm voor muziekspelers Alle muziekspelers die in de EU op de markt worden gebracht, moeten vanaf februari 2013 zijn uitgerust met een volumebegrenzer. De standaard maximuminstelling van het volumeniveau bedraagt 85 decibel. Als de gebruiker een hoger standaard volumeniveau instelt, moet elke 20 uur een waarschuwing op de display worden afgegeven. De nieuwe telefoons en MP3-spelers hebben een maximumvolume van 100 dB(A). Op verzoek van de Nationale Hoorstichting heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in 2013 onderzocht of de muziekspelers die op de Nederlandse markt verkrijgbaar zijn voldoen aan de nieuwe EU veiligheidseisen. Het merendeel blijkt niet of niet volledig te voldoen. De Hoorstichting heeft de NVWA verzocht bekend te maken om welke muziekspelers het gaat, zodat consumenten een keuze kunnen maken voor een veilige speler die aan de wettelijke veiligheidseisen voldoet.
Jan de Laat, klinisch fysicus/audioloog, LUMC: “Ik houd me bezig met een breed scala aan gehoorproblemen. Van baby’tjes die doof geboren worden, tot ouderen die er letterlijk niet meer bij horen. Niet alleen ouderen hebben te maken met gehoorproblemen, ik begeleid ook veel jongeren die door blootstelling in de vrije tijd of op het werk slechthorend zijn geworden of last hebben van een chronische piep. We hebben te maken met een generatie kinderen en jongeren die massaal meer blootgesteld wordt aan lawaai en harde muziek. Tegenwoordig heeft 1 op de 10 kinderen al last van een blijvende piep in het oor. Dat is zorgelijk. Een verminderd gehoor en andere hoorproblemen hebben een enorme impact. Het gehoor is een fantastisch orgaan. Ik besef me als geen ander hoe belangrijk het is om het gezond te houden.”
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 19
Communicatie In de projecten van de Nationale Hoorstichting speelt
Social Media
communicatie een cruciale rol. In 2013 is de communicatie van de Hoorstichting geprofessionaliseerd. Daarbij heeft
Twitter is het afgelopen jaar een belangrijk instrument
de Hoorstichting haar rol naar de verschillende
gebleken bij het informeren en activeren van professionals
doelgroepen en stakeholders opnieuw bepaald, en
in de zorg en journalisten. Sociale media zoals YouTube
samenwerking gezocht met intermediaire partners met
en Soundcloud zijn handig geweest om content te
een groot bereik. Dit heeft geleid tot een krachtigere
ontsluiten voor intermediaire partijen. Op Facebook is
boodschap en een vergroting van het bereik.
nauwelijks ingezet, omdat een brede publiekscampagne ontbreekt om op aan te haken.
Bereik websites en hoortesten De Nationale Hoorstichting beheert 5 websites, voor
Modernisering van de websites en hoortesten
verschillende doelgroepen. Deze websites zijn in 2013 bij elkaar door meer dan 175.000 unieke bezoekers bezocht.
De hoortesten en websites van de Nationale Hoorstichting zijn waardevolle instrumenten om de doelgroepen te
Hoorstichting.nl 25.523 bezoeken / 19.719 unieke bezoekers
bereiken. Om de doelgroepen te kunnen blijven bereiken
Oorcheck.nl 125.011 bezoeken / 102.768 unieke bezoekers
moeten de hoortesten en websites echter worden
Geluidstuin.nl 8.903 bezoeken / 7.699 unieke bezoekers
gemoderniseerd. Op dit moment zijn de hoortesten nog
Kinderhoortest.nl 12.837 bezoeken / 10.731 bezoekers
niet toegankelijk voor gebruikers met een smartphone of
Hoortest.nl 43.621 bezoeken / 36.933 unieke bezoekers
tablet, waardoor het bereik aan het aflopen is. Ook is de manier waarop de doelgroep informatie tot zich neemt de afgelopen jaren veranderd. In 2013 is een strategie
In 2013 heeft de Hoorstichting actief gebruikt gemaakt
ontwikkeld om deze waardevolle instrumenten
van de communicatiekanalen van andere organisaties.
stapsgewijs, afhankelijk van financiering, te moderniseren.
Het werkelijke bereik ligt dus hoger.
Samenwerking voor een groter bereik Om tegen relatief lage kosten een groot bereik te realiseren, heeft de Hoorstichting zich aangesloten bij een aantal bestaande platforms en zijn er nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan. Zo doen we 2 tot 4 keer per jaar mee met een online actie van Centrum voor Jeugd en Gezin, waarmee we per keer meer dan 2.000 mensen bereiken. In 2013 is contact gezocht met het Nederlands Debatinstituut om het thema ‘voorkomen van gehoorschade’ op te nemen als onderwerp in het VMBO debattoernooi.
20 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
organisatie Organisatiestructuur De Nationale Hoorstichting is een belangenbehartiger in
Een commissie bestaande uit mevrouw De Wit-Fleer en
de sector Gezondheid, Geestelijke en Maatschappelijke
de heren Mylanus en Steemers onderzocht in 2013 of
belangen (35). De organisatie kent een platte structuur
het huidige bestuursmodel moet worden herzien.
van 4,6 fte.
Geconcludeerd is dat het bestaande bestuursmodel in deze fase van de Nationale Hoorstichting het meest opportuun is.
Bureau Laura van Deelen, directeur Annerike Gorter, projectmanager
Statutaire naam:
Ilke Jellema, projectmanager
Nationale Hoorstichting
Kelly Coenen, projectmedewerker Lisanne de Regt, projectmedewerker
Kamer van Koophandel Den Haag:
Michiko Lodder, managementassistent
Dossiernummer 411 59502
Bestuur L.J.P.M. Frissen, voorzitter (tot 6 juni 2013) Voormalig Commissaris van de Koningin van de Provincie Limburg Dr E.A.M. Mylanus, waarnemend voorzitter (vanaf 6 juni 2013) KNO-arts Radboudumc Dr ir. J.A.P.M. de Laat, secretaris Audioloog Leids Universitair Medisch Centrum Drs M.J. Steemers, penningmeester Voormalig Partner KPMG Accountants Prof. dr. ir. W.A. Dreschler Audioloog Universitair Medisch Centrum Amsterdam Drs R.J. Glaser Directeur Glaser Public Affairs Mw J.H.A.M. de Wit-Fleer Lid bestuur Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden, voorzitter Programmacommissie Neonatale Screening Het bestuur is onbezoldigd. Het bestuur kwam in 2013 vier maal bijeen. Het bestuur werd in 2013 bijgestaan door: Ir. J.I.M. de Goeij, adviseur Bestuursadviseur Oude Gracht Groep, voormalig DG Ministerie VWS
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 21
FINANCIELE VERANTWOORDING De financiële administratie werd in 2013 verzorgd door
In 2013 is de financiële positie van de Nationale
accountantskantoor OmnyAcc GoesDeen. OmnyAcc
Hoorstichting aanzienlijk veranderd. In de periode 2008-
GoesDeen stelde ook de jaarrekening 2013 samen. De
2012 werden onze activiteiten gefinancierd uit subsidie
controle werd verricht door accountantskantoor Masman
van de VriendenLoterij, ZonMw en Vereniging GAIN.
Bosman. De verkorte jaarrekening (verderop) is ontleend
Per 1 januari 2013 vielen zowel de meerjarenfinanciering
aan de jaarrekening 2013 van de Nationale Hoorstichting,
van ZonMw als die van GAIN weg. Voor de projecten van
waarvoor Masman Bosman op 18 april 2014 een
2013 werd een bijdrage in de meerjarensubsidie
goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven.
verkregen van de Ministeries van VWS en SZW. Dankzij
De volledige jaarrekening met accountantsverklaring is
deze financiering konden we onze activiteiten in 2013
op te vragen bij het bureau van de Hoorstichting.
voortzetten.
In 2013 werden de activiteiten van de Nationale
Preventie en gedragsverandering zijn echter activiteiten
Hoorstichting gefinancierd door de VriendenLoterij, de
van de lange adem. Kortlopende financiering bemoeilijkt
Ministeries van VWS en SZW, het RIVM (Jeugdimpuls) en
planning en bedreigt de continuïteit en impact van onze
een donatie van studentenvereniging MFLS. Ook werd een
activiteiten. In 2014 zullen we ons opnieuw inspannen
legaat ontvangen van € 45.000. Dit legaat zal in 2014
om voor de komende periode uit zowel publieke als
worden ingezet om online hoortesten van de Nationale
private bronnen meerjarenfinanciering aan te trekken.
Hoorstichting te moderniseren en het bereik te vergroten. De financiële exploitatie over het jaar 2013 laat een klein positief resultaat zien als gevolg van een zeer strikte kostenbeheersing. In 2013 is om kosten te drukken de personeelsbezetting met 0,8 fte teruggebracht naar 4,6 fte.
22 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
Verkorte Jaarrekening Balans op 31 december 2013
2013
2012
ACTIVA
EUR
EUR
Materiële vaste activa Inventaris
0
0
Vlottende activa
Vorderingen
217.439
249.967
Liquide middelen
938.539
877.448
1.155.978
1.127.415
PASSIVA
Eigen vermogen
Algemene reserve
195.729
183.505
Continuïteitsreserve
400.000
400.000
Reserve wetenschappelijke projecten
225.378
244.825
45.000
0
200.000
200.000
89.871
99.085
1.155.978
1.127.415
Reserve digitale hoortesten Bestemmingsfonds Vrienden Loterij Kortlopende schulden
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 23
Staat van baten en lasten over 2013
Begroting
Exploitatie
Exploitatie
2013
2013
2012
EUR
EUR
EUR
BATEN
Subsidie Vrienden Loterij
210.000
208.210
212.368
Subsidie VWS/SZW
275.000
293.450
200.000
Sponsorbijdragen
60.000
39.072
109.913
0
0
75.000
PM
45.000
17.123
Financiële baten, netto
10.000
11.230
16.932
Overige baten
80.000
71.958
41.373
Totaal baten
635.000
668.920
672.709
Personeelskosten
339.000
347.617
422.079
Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
148.500
141.581
203.711
0
0
4.040
145.500
152.945
124.764
633.000
631.143
754.594
2.000
37.777
-81.855
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsfonds
0
19.447
63.689
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve
0
-45.000
1.175
2.000
12.224
-16.911
Bijdrage GAIN Erfenissen
LASTEN
Afschrijvingen Overige bureaukosten Totaal lasten Saldo van baten en lasten voor winstbestemming
Resultaat na winstbestemming
24 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
Hartelijk dank!
Graag bedanken wij onze subsidiegevers, sponsoren en donateurs voor de financiële steun aan de Nationale Hoorstichting in 2013. Dankzij hun bijdragen is in 2013 weer belangrijke vooruitgang geboekt. Ook de vele partners met wie de Nationale Hoorstichting het afgelopen jaar nauw samenwerkte, willen wij bedanken voor hun betrokkenheid, inzet en professionaliteit.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 25
26 J a a r v e r s l a g 2 0 1 3
ColoFon
Dit jaarverslag is een uitgave van de Nationale Hoorstichting en is ook digitaal beschikbaar op www.hoorstichting.nl.
Fotografie Nana van Dijk
Vormgeving Marl Point B.V.
Contact Nationale Hoorstichting Laan van Nieuw Oost-Indië 334 2593 CE Den Haag T 070-349 50 50
[email protected]
Websites www.hoorstichting.nl www.oorcheck.nl www.geluidstuin.nl www.kinderhoortest.nl www.hoortest.nl
Volg ons @HoorstichtingNL facebook.com/oorcheck De Nationale Hoorstichting heeft ANBI-status.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 3 27
