Stichting Het Utrechts Landschap JA A RV E R S L AG 2 0 1 3
Voorwoord
Inhoud Voorwoord 1 Natuurgebieden, openstelling en beheer 2 Gebouwen en cultureel erfgoed
7
Strategie, beleid en projecten
9
Communicatie & vrijwilligers
12
Organisatie
14
Financiële ondersteuning
15
Verkorte jaarrekening
17
Kijk ook naar het jaaroverzicht in beeld op www.utrechtslandschap.nl/ jaaroverzicht/2013
Utrechts Landschap beschermt en versterkt al sinds 1927 natuur, landschap en erfgoed in de provincie Utrecht. Dit doen wij vol passie en samen met onze Beschermers, Bedrijfsvrienden, sponsors, vrijwilligers en vele anderen. In dit jaarverslag leest u welke resultaten wij hebben geboekt in 2013. In januari publiceerden wij op onze site al een Jaaroverzicht in Beeld. Naast het beheren van onze natuurgebieden en erfgoederen en het openstellen van deze prachtige parels voor het publiek, leunden we in 2013 ook terug om weer verder vooruit te kijken. Dat heeft geresulteerd in ons Meerjarenbeleidsplan 2013-2017. Hierin staat wat we de komende vier jaar willen bereiken en hoe we willen anticiperen op de veranderende wereld om ons heen. De betrokkenheid van mensen bij het landschap en de wens om daar zelf aan bij te dragen, neemt toe. Dat is een belangrijke trend. In 2013 steeg het aantal actieve vrijwilligers snel. Niet alleen voor natuur maar ook voor ons erfgoed, zoals een nieuwe vrijwilligersgroep op Kasteel Loenersloot. Ook de financiële bijdragen van sponsoren, bedrijven en particulieren maakten ondanks de crisis veel projecten mogelijk. Zo konden we op landgoed Hoog Beek en Royen een wijngaard aanleggen en op landgoed Oostbroek een kersenboomgaard. Bij veel projecten was de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij en het Streekfonds Utrechtse Heuvelrug een fantastische steun in de rug. Dat ons werk soms een kwestie van een lange adem is, blijkt uit de successen die we aan de oostkant van Utrecht hebben behaald. Samen met andere partijen zijn we hier al ruim twintig jaar bezig met het realiseren van faunaverbindingen. En de aanhouder wint, want de aanleg van de laatste twee faunapassages kwam in 2013 een flinke stap dichterbij. Een prachtig resultaat! De inspiratie voor ons werk is de wondere wereld van de natuur en het landschap dat we beheren. We zijn er trots op dat we met dat beheer in 2013 bijzondere resultaten boekten, zoals de groei van de populatie dassen, de uitbreiding van orchideeën, gevarieerdere bossen en de terugkeer van de zeldzame draadgentiaan. Die successen staan wat ons betreft symbool voor de versterking van de natuur die wij nastreven. Mensen kunnen daar volop van genieten.
Saskia van Dockum directeur-rentmeester
Michaël Kortbeek Voorzitter
Dat is Utrechts Landschap: betrokken, daadkrachtig en vernieuwend!
1
Natuurgebieden, openstelling en beheer Regulier beheer Utrechts Landschap heeft in 2013 in totaal 5600 hectare natuur in beheer. Onze aandacht is hierbij gericht op een goede balans tussen natuur, recreatie en natuurdoelen. Vanuit die gedachte willen we onze waardevolle bossen, graslanden, heidevelden, akkers en buitenplaatsen beheren en behouden voor toekomstige generaties. Dat vraagt om een gedegen beheervisie en doordachte beheerplannen, waarin optimaal de uitvoering wordt geborgd. Een belangrijke kwaliteitsslag die we daarin maakten, was de implementatie van een automatiseringssysteem, dat onder andere voorziet in een werkplanning, natuurdatabank. Met trots kunnen we vermelden dat de kwaliteit van ons beheer niet onop gemerkt is gebleven. Onze organisatie is binnen de Subsidieregeling Natuur en Landschap (SNL) aangemerkt als Gecertificeerd Beheerder. Grasland Succesvol beheer van graslanden vraagt om een uitgekiende inzet van verschillende beheermaatregelen. Ook in 2013 waren beweiden, maaien en gras afvoeren de belangrijkste maatregelen. Waar mogelijk schakelden we daar plaatselijke agrariërs bij in. Eigen personeel en vrijwilligers maaiden een groot deel van de slecht bereikbare, kleine of kwetsbare graslandpercelen. Waar de draagkracht van het terrein door natte omstandigheden dat niet toeliet, maaiden we met rupsvoertuigen. Bossen In 2013 was ons bosbeheer wederom gericht op het verhogen van de natuurwaarden van het bos. Dat deden we door het aandeel van inheemse boomsoorten te vergroten en daarnaast meer variatie in de bosstructuur aan te brengen. In 2013 werd circa 500 hectare bos van het totale bosareaal van 3000 hectare gedund. Deze jaarlijkse dunning werd –zoals gebruikelijk- benut om het aandeel uitheemse boomsoorten verder terug te brengen.
Onze beheerplannen zijn te downloaden op www.utrechtslandschap.nl/downloads.
In bospercelen waar een geleidelijke omvorming naar inheems bos weinig perspectief bood of open ruimte belangrijk bijdroeg aan het realiseren van natuurdoelen, werden kaalslagen gemaakt. In 2013 zijn bosvakken uitgedund in het Zeisterbos, op Breeveen, Beukenburg en Beerschoten. Op de buitenplaatsen Pavia, Hoog Beek en Royen en de Paltz zijn zaagwerkzaamheden verricht en ook op de Laarsenberg en de Grebbeberg zijn bospercelen aangepakt. Het hout uit de dunningen is middels inschrijvingen, veelal staand in het bos (op stam), verkocht. Bijna 100 kubieke meter werd verwerkt in Heuvelrugkisten. De brandhoutveiling was een groot succes en is inmiddels uitgegroeid tot een drukbezocht publieksevenement en gezinsuitje, waar velen hun jaarlijkse brandhoutvoorraad kopen.
2
Zagen in het Zeisterbos In de eerste maanden van 2013 werd in het Zeisterbos volop geblest, gezaagd, gesnoeid, gekapt en gestapeld. Door bomen weg te halen krijgen de overgebleven bomen meer ruimte om zich te ontwikkelen en de onderbegroeiing krijgt meer licht om te groeien. Vaak worden exoten verwijderd omdat ze inheemse bomen zoals de eik verdringen en voor vogels en insecten doorgaans minder interessant zijn.
ecoduct Op Hees, Vliegbasis Soesterberg verbonden met de noordzijde van het spoor. In 2013 zijn we ook actief betrokken bij de verdere voorbereiding van twee faunapassages vlakbij Utrecht, over de Biltse Rading te Utrecht en ter hoogte van Griftenstein in De Bilt. Buitenplaatsen Utrechts Landschap is eigenaar en beheerder van een groot aantal (rijks beschermde) buitenplaatsen en landgoederen. Stuk voor stuk parels in het Utrechtse landschap, die intensief recreatief gebruikt worden. Natuur en cultuurhistorie komen in deze buitenplaatsen prachtig samen. Er staan veel oude bomen, die een belangrijke broedgelegenheid vormen voor holenbroeders. Op de buitenplaatsen komen bijzondere paddenstoelen voor en in het voorjaar kleuren de parken wit, geel en lila van de bloeiende stinzenplanten. Bij een deel van deze parken is achterstallig onderhoud ontstaan, zijn historische structuren vertroebeld en is de beplanting sleets geraakt. Daarom heeft Utrechts Landschap besloten deze parken een kwaliteitsimpuls te geven. In de beheervisie 2012-2020 en in de verschillende beheerplannen is dat al vastgelegd. Voor Wulperhorst, Renswoude, De Paltz, Hoog Beek en Royen, De Breul, Oostbroek, Sandwijck, Heidestein, Houdringe en Beerschoten zijn in 2013 plannen gemaakt, is de financiering geregeld of zelfs al een begin gemaakt met de uitvoering. Met geld van o.a. Europa, de provincie Utrecht, giften en schenkingen en de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij is de opknapbeurt mogelijk.
In de Week van het Landschap is met diverse excursies volop aandacht besteed aan het bos reservaat op landgoed Noordhout. Heidebeheer Voor het beheer van heide zette Utrechts Landschap (gescheperde) schaapskuddes in. Omdat er aanzienlijk meer kennis is van graasdruk en hoe die bijdraagt aan het realiseren van natuurdoelen, kunnen we begrazing door schapen steeds gerichter inzetten. Om te voorkomen dat heide weer dichtgroeit met bos zijn met behulp van studentenkampen (UVSV en Unitas) en vrijwilligers diverse stukken heide ontdaan van opschot van jonge bomen. Akkers Het areaal eigen akkerland van Utrechts Landschap groeide in 2013 naar 140 hectare. Om onze expertise op het gebied van akkerbeheer te vergroten volgden we samen met collega-organisaties een cursus. De cursus richtte zich vooral op het beheer van kruidenrijke akkers op zand- en kleigronden.
Een bijzonder project in 2013 was de aanplant van een kersenbongerd op landgoed Oostbroek. De bomen en de aanleg van een nieuw wandelpad zijn door particulieren gesponsord. Dat past bij het ideaal en de visie van Utrechts Landschap, waarin betrokken beschermers een belangrijke plaats hebben. De rijke geschiedenis van Oostbroek werd gepubliceerd in het fraaie boek “Van Wildernis tot Oase; landschapsgeschiedenis van Landgoed Oostbroek bij De Bilt”. Samen met Rotary Club Zeist is op buitenplaats Hoog Beek en Royen een wijngaard aangelegd op de plek van de voormalige moestuin. Een enthousiaste groep vrijwilligers zorgt voor het onderhoud van de stokken waarvan we verwachten in 2014 te kunnen oogsten. Op Beerschoten werden lanen vernieuwd door oude laanbomen te vervangen en de laanstructuur weer zichtbaar te maken. Tevens werd een start gemaakt met het opknappen van de Konijnenberg en Goudvissenkom, twee bijzondere landschappelijke elementen in het Sterrenbos.
Ecoducten Ecoducten vormen onmisbare schakels tussen verschillende ecologische zones. De sterke groei van populaties boommarter en das zijn daar een duidelijk bewijs van. Twee nieuwe ecoducten kwamen vorig jaar in ons beheer: ecoduct Mollenbos (over de A12) en ecoduct Sterrenberg (over de A28). Daarnaast werd met de realisatie van het
3
Renswoude
Toezicht Steeds meer mensen maken recreatief gebruik van onze terreinen. Dat is een positieve ontwikkeling, die wijst op toenemende betrokkenheid van het publiek. Een ontwikkeling die tevens vraagt om een zorgvuldige balans tussen gastheerschap enerzijds en handhaving van de geldende regels anderzijds. Een deel van de bezoekers houdt weinig of geen rekening met de kwetsbaarheid en belangen van de natuur en is daar moeilijk op aan te spreken. Daarom is ook in 2013 gekozen voor actief toezicht. Vooral in de gebieden rond Amerongen en de Grebbeberg bij Rhenen zijn boa’s ingehuurd en werden bezoekers die de regels niet respecteerden, gewaarschuwd of beboet.
Daarnaast beheert Utrechts Landschap de vrij levende damherten op Plantage Willem III door middel van afschot. Daarin volgt Utrechts Landschap het beheeradvies van een extern bureau. Volgens provinciaal beleid mogen de damherten alleen blijven als Utrechts Landschap de populatie klein en in het gebied houdt. In 2013 werden wilde zwijnen (een zeug met drie biggen) op Plantage Willem III, in de omgeving van Rhenen, gemeld. Utrechts Landschap ziet graag zwijnen binnen haar natuurgebieden omdat ze specifiek bijdragen aan de biodiversiteit. De wilde zwijnen bevinden zich echter in een zogenaamd nulstandgebied. De FBE Utrecht, waar Utrechts Landschap in participeert, heeft met de provincie bepaald dat de populatie wilde zwijnen in dit gebied op nul dient te blijven.
Faunabeheer In de Flora- en Faunawet is wettelijk bepaald hoe Utrechts Landschap dient om te gaan met dieren in haar gebieden. De wet bepaalt onder andere welke dieren vrij bejaagbaar zijn en wanneer schadebestrijding van toepassing is. Daarnaast geeft de Flora- en Faunawet natuurorganisaties een rol in de zogenaamde Faunabeheereenheden (FBE’s). Utrechts Landschap draagt vanuit die positie actief bij aan de faunabeheerplannen en neemt deel aan faunatellingen in de provincie, die door de FBE worden georganiseerd. Bij Utrechts Landschap vindt geen jacht, beheer of schadebestrijding plaats, tenzij er sprake is van specifieke redenen. Zo wordt van Utrechts Landschap een bijdrage verwacht in het ganzenakkoord. Damherten op de Plantage Willem III
4
Projecten terreinbeheer Het terreinbeheer staat bij Utrechts Landschap nooit stil. Ook in 2013 werden tal van meer of minder in het oog springende projecten uitgevoerd. Een greep uit het totaal. Herstel stuifzandlandschap op Bornia Tot de jaren ‘50 was het reliëfrijke centrale deel van Bornia (Zeist) halfopen, met een mozaïek van schrale vegetaties, waar zeldzame korstmossen en jeneverbessen in voorkwamen. In de loop van de jaren is het gebied echter dichtgegroeid. Met het verwijderen van Amerikaanse vogelkers en andere begroeiing zijn we begonnen aan het herstel van het stuifzand. Een oppervlakte van zeven hectare is ontdaan van jonge beplanting en in het begrazingsplan van de schaapskuddes opgenomen. De combinatie van hoge stuifduinen, kleinschalige relicten stuifzand en relatief jong bos maken herstel van het oorspronkelijke stuifzandlandschap kansrijk.
Stuifzand Bornia
Park Vliegbasis Soesterberg Het natuurbeheer op de voormalige vliegbasis, waar het Nationaal Militair Museum inmiddels in aanbouw is, werd in 2013 uitgevoerd volgens de beheerovereenkomst met de provincie Utrecht. Utrechts Landschap ondersteunde daarnaast bij de uitvoering van inrichtingsprojecten.
Herinrichting Houdringe en Beerschoten De herinrichting van de buitenplaatsen Houdringe en Beerschoten zal de bezoekers niet zijn ontgaan. Utrechts Landschap heeft de monumentale parkbossen gedund, de paden verlegd en hersteld, poelen gegraven, meidoornhagen aangeplant en een aantal weilanden omrasterd. De weilanden worden nu als hooiland gemaaid om meer variatie in planten te krijgen en de koeien grazen voortaan wisselend over de velden. De maatregelen waren hard nodig, omdat het gebied intensief wordt gebruikt en Utrechts Landschap het ook voor de toekomst aantrekkelijk wil houden. Met de opknapbeurt is ook de originele landschapsstijl met vergezichten, intieme doorkijkjes en velden met bloemen weer hersteld. In het gebied zijn nieuwe borden met regels voor het publiek geplaatst en Utrechts landschap heeft het toezicht geïntensiveerd. Hondenbezitters die de nieuwe regels respecteerden, zijn beloond met een kopje koffie in Paviljoen Beerschoten.
5
Aanleg poelen dankzij Streekfonds Utrechts Landschap ontving in maart van het Streekfonds een cheque van A 9.000,- voor de aanleg van drie poelen in de Amerongse Bovenpolder. De poelen bieden straks bijzondere natuur en ruimte voor de kamsalamander. De donatie was mogelijk dankzij de houders van de StreekRekening Utrechtse Heuvelrug, een groene spaarrekening voor bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties.
Heidecorridor Willem Arntsz Hoeve Om de kleine en geïsoleerde heideterreintjes in het zuidoosten van de Willem Arntsz Hoeve te verbinden met de soortenrijke heide en schraalgraslanden van Park Vliegbasis Soesterberg, is ecoduct Op Hees gerealiseerd. Het ecoduct is een belangrijke schakel voor diersoorten die in het bos leven en voor soorten van droge, open terreinen, zoals de zandhagedis en kommavlinder. Om het ecoduct als ecologische schakel optimaal te laten functioneren, is een heidecorridor aangelegd tussen de heideterreintjes van Willem Arntsz Hoeve en het ecoduct zelf. Zo kunnen populaties met elkaar uitwisselen en wordt de kans op inteelt of lokaal uitsterven van bijvoorbeeld de kommavlinder verkleind. Lindenlaan De Paltz Op Landgoed De Paltz is door Gouden Bedrijfsvriend Copijn Boomspecialisten de eerste stap gezet om ruimte te creëren voor de nieuwe laanstructuur. Hiermee wordt de statige entree van het landhuis van het landgoed in de toekomst weer mogelijk. Met de belangeloze inzet van het complete team van vijftien boomspecialisten heeft Copijn haar Gouden Vriendschap met Het Utrechts Landschap bekroond. Vooroevers langs de Lek In opdracht van Rijkswaterstaat is een aantal vooroevers langs de Lek beschermd. Dit is gedaan met materiaal uit de terreinen van Utrechts Landschap, dat bij het beheer van grienden vrijkomt. Een prachtige bestemming van ons eigen oogstmateriaal.
akker en het beheer van het gehele terrein op zich genomen. Natuurbegraafplaats De exploitatie van de natuurbegraafplaats is succesvol gebleken. Er zijn in 2013 in totaal 145 plaatsen voorverkocht. Hiervan zijn er 25 daadwerkelijk uitgegeven. Het beheer van de natuurbegraafplaats wordt door Utrechts Landschap uitgevoerd.
Aanplant
MTB projectteam Een nieuw samenwerkingsverband van terreineigenaren werkt aan het verbeteren, vernieuwen en verlengen van mountainbikeroutes, ook in terreinen van Utrechts Landschap. Mountainbikers geven aan dat de routes te kort en soms van onvoldoende kwaliteit zijn, waardoor buiten de routes wordt gereden. Betere en langere routes moet dit in de toekomst voorkomen. Er wordt gestart in het gebied tussen Leersum en Rhenen. Adam en Eva staan weer stevig Adam en Eva zijn twee monumentale eiken van meer dan 750 jaar oud op landgoed Stoutenburg, bij Amersfoort. Ze worden jaarlijks geïnspecteerd en zijn verankerd met staaldraden. Bij de inspectie in 2013 bleken de populieren waaraan de staaldraden verankerd zijn, grotendeels verrot. De populieren zijn verwijderd en Adam en Eva zijn opnieuw verankerd. Harlanterrein Grenzend aan de Krakeling, bij Zeist, ligt het Harlanterrein. Alle gebouwen van dit voormalige proefdiercentrum zijn gesaneerd en Utrechts Landschap heeft, in opdracht van de provincie, de aanplant van bos, de inrichting van een
Aankopen, beheer en eigendom In 2013 heeft Utrechts Landschap weinig gronden kunnen verwerven omdat er op Europees niveau nog steeds een discussie speelt over het doorleveren van gronden aan natuurorganisaties door de Staat. Toch heeft Utrechts Landschap vertrouwen in uitbreiding van het areaal door nieuwe vormen van samenwerking met particulieren en bedrijven. Een mooi voorbeeld is de strategische samenwerking met asr vastgoed ontwikkeling. In het programma Land voor Land ondersteunt asr Utrechts Landschap bij de aankoop van ecologisch waardevolle gebieden in het oosten van de stad Utrecht. Iedere vierkante meter ontwikkeling levert weer het behoud van een vierkante meter waardevol groen op. Eind 2012 was de boomgaard bij Burenveld aangekocht en eind 2013 was de aankoop van 3 hectare groen bij de Biltse Rading bijna gereed. Met deze laatste aankoop wordt het mogelijk om de toekomstige faunapassage een goede landing te geven. Zonder overheidsbijdrage heeft Utrechts Landschap terrein van Natuurmonumenten aangekocht. Het gaat om vier percelen met een totaaloppervlakte van 5,66 hectare, aansluitend op onze bestaande eigendommen. De inzet van deze percelen is nog altijd van groot strategisch belang voor de realisatie van de Groene Contour, destijds Ecologische Hoofd Structuur (EHS) genoemd.
Werkzaamheden in de Hooge Kampse Plas K3 Delta en Utrechts Landschap werken aan de Hooge Kampse Plas. De vervuilde grond van de voormalige stortplaats wordt afgedekt met vele meters zand. Vervolgens wordt de natuurwaarde van de plas verder verbeterd met natuurvriendelijke oevers en een vogeleiland in het midden. In augustus zijn bij het leegpompen van het eerste deel honderd grote vissen teruggezet.
6
Op provinciaal niveau is in 2013 een Grond Strategie Plan opgesteld en werd hard gewerkt aan randvoorwaarden voor doorlevering van gronden die nu in beheer zijn uitgegeven. Binnen Utrechts Landschap is een interne notitie voor grondverwerving opgesteld, waarin de prioriteiten en inzet van middelen voor potentiële aankopen zijn vastgelegd. In totaal is het areaal eigendom van Utrechts Landschap met 5,66 ha toegenomen. De balans van de grondposities van Utrechts Landschap was per 31 december 2013: Eigendom: 4.988 hectare Beheer: 590 hectare
Gebouwen en cultureel erfgoed Historische gebouwen, molens en andere bouwwerken vormen belangrijk cultureel erfgoed, dat het meer dan waard is om behouden te blijven. Ze ademen de rijke geschiedenis van de generaties voor ons. Utrechts Landschap heeft 170 gebouwen en bouwwerken in eigendom en beheer. Daarnaast beheert de Utrechts Landschap 23 molens van Stichting De Utrechtse Molens en kasteel Loenersloot.
Onderhoud Een aantal gebouwen is in erfpacht uitgegeven. De erfpachters zijn zelf verantwoordelijk voor het onderhoud. De opstallen die worden verhuurd (woningen en kantoren) of in eigen gebruik zijn (zoals de bezoekerscentra), worden onderhouden door Utrechts Landschap. Bruggen, tuinmuren en andere historische elementen vragen gedegen structureel onderhoud. Een deel van dit werk wordt uitbesteed, een groot deel wordt uitgevoerd door onze timmermannen. Regulier onderhoud bestaat uit schilderwerk, herstel van houtwerk en loodgieterwerkzaamheden. Daarnaast vindt groot onderhoud plaats, zoals
7
Spinneweb
herstel en vervanging van daken of bruggen en het verbouwen van (dienst)woningen en bezoekerscentra. Tot slot verzorgt Utrechts Landschap het onderhoud en restauratie van de 23 koren- en poldermolens van Stichting De Utrechtse Molens. Na de grondige restauratie van het kasteel Loenersloot in 2012 wordt ook dit markante gebouw en haar bijgebouwen in het onderhoud meegenomen. In 2013 werden verschillende onderhoudsprojecten uitgevoerd. Beerschoten Op landgoed Beerschoten werd het rieten dak van het Spinneweb geheel vervangen. Daarnaast is de vrijgekomen woning in het Spinneweb volledig gerenoveerd en inmiddels verhuurd.
Vakantiewoning in het Panbos
Stoutenburg Op landgoed Stoutenburg is het houten dak- en gootwerk van het koetshuis aangepakt en voorzien van nieuw dakbeschot en nieuwe dakbedekking. Na het herstel van de kozijnen en het aanbrengen van nieuwe goten kunnen het bezoekerscentrum en de boswachterswoning weer jaren mee. Daarnaast is gestart met een herbestemmingsonderzoek van kasteel Klein Stoutenburg. Vliegbasis Soesterberg Ten behoeve van festival De Basis en de toekomstige culturele activiteiten zijn in opdracht van de provincie Utrecht theatervoorzieningen aangebracht in een van de shelters van de voormalige vliegbasis. Het gaat onder andere om een grote industriële pui, een podium en toiletgroepen.
Eén van de vier shelters wordt in de toekomst verbouwd tot de nieuwe werklocatie voor beheergebied Noord. Het ontwerp is hiervoor is gemaakt; eigenzinnig, passend bij de grootsheid van het gebied, met een stoere uitstraling dankzij de toepassing van stalen zeecontainers. Begin 2014 wordt de constructie op wielen de shelter in gereden! Vakantiewoningen Veel vakantiegangers weten de vakantiewoning op Moersbergen te vinden. In 2013 zijn twee nieuwe woningen door de afdeling gebouwenbeheer opgeknapt en nu beschikbaar als vakantiewoning. Het gaat om de woning in Cabauw, aan de voet van de molen en de vakantiewoning in het Panbos bij Bilthoven. Exploitatie (huur en erfpacht) In 2013 zijn diverse vrijgekomen woningen in erfpacht uitgegeven. Voor het koetshuis op landgoed Sandwijck, de helft van een dubbel woonhuis op landgoed Noordhout, de herderswoning van Landgoed de Paltz en een woning aan de Remise in Doorn zijn nieuwe bewoners gevonden.
De vogelobservatiehut in de Blauwe Kamer volledig gerenoveerd en geschilderd.
8
Lees ons Meerjarenbeleidsplan. Hierin heeft Utrechts Landschap samen met relaties en vrijwilligers een koers uitgestippeld tot 2018. Kijk op www.utrechtslandschap.nl/ meerjarenbeleidsplan
Ecoduct Leusderheide
Strategie, beleid en projecten Uiterwaarden Nederrijn De provincie Utrecht besteedt het geld van het Lenteakkoord aan het project ‘uiterwaarden Nederrijn’, om tussen Rhenen en Amerongen de Natura2000doelen te realiseren en robuuste riviernatuur te ontwikkelen. Utrechts Landschap is daar intensief bij betrokken, onder andere als projectleider voor de Palmerswaard. Voor deze uiterwaard speelt ook een Stroomlijnopgave, waarvoor in de zomer het vergunningentraject is gestart. Het provinciale project biedt de kans om één integraal inrichtingsplan te maken. Niet alleen vanuit vegetatiebeheer en waterhuishouding, maar ook vanuit ecologie, toegankelijkheid en natuurbeheer. Het Stroomlijnproject wordt daarin nu meegenomen. Als alles volgens plan verloopt, start in 2015 de uitvoering. Heuvelrug Binnen Hart van de Heuvelrug werken vijftien partners samen aan een ruimtelijk programma voor het gebied tussen Zeist en Soest. Door te schuiven met gebiedsfuncties (‘rood’ en ‘groen’) wordt de kwaliteit van het gebied beter benut. Er worden groene, verbonden zones gerealiseerd, die onder meer betaald worden uit woningbouw in andere delen. Utrechts Landschap is een belangrijke partner voor de groene ontwikkeling in Hart van de Heuvelrug. Belangrijke mijlpalen in Hart van de Heuvelrug waren de oplevering van het Harlanterrein in Zeist en de ecoducten Hees en Sterrenberg. De ecoducten werden feestelijk geopend op Tweede Paasdag, met excursies en een fietstocht van ecoduct naar ecoduct. Meer dan 500 bezoekers maakten op deze zonnige dag de oversteek over de A28 en het spoor.
9
De sprong over de A12 Begin oktober was de uitbreiding van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug met de handtekening van de minister een feit. Met de uitbreiding van ca. 4000 hectare werd de sprong over de A12 gemaakt. Gedeputeerde Bart Krol en Dick Wijte, voorzitter van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, trokken samen met de herder en zijn schapen ongehinderd via ecoduct Mollebos de A12 over.
Tuinen van Utrecht De regio aan de oostkant van de stad Utrecht kent een grote dynamiek, die met name zichtbaar is op De Uithof. De aantrekkingskracht van dit gebied wordt mede bepaald door de groene setting: rijke natuur, historische landgoederen en de Waterlinie. Een gebied dat vraagt om zorgvuldig groenbehoud en doordachte groenontwikkeling. Utrechts Landschap participeert daarom in een samenwerkingsproject met verschillende regiopartners. Onder het motto ‘Samen investeren in UtrechtOost/Science Park’ vond op 20 november 2013 de rondetafelconferentie Utrecht-Oost/Science Park plaats. Met de Oostbroekorganisaties1 is een project gestart in de stadsrand van Utrecht. Het project richt zich op het vergroten van maatschappelijke betrokkenheid bij natuur, het verkennen van nieuwe financieringsbronnen en het uitwisselen van ervaringen.In 2014 wordt een aantal projecten samen opgepakt in Haarzuilen, Noorderpark en de oostkant van de stad. Drinkwater Tijdens de Week van het Landschap heeft Utrechts Landschap expliciet aandacht gevraagd voor het belang van de Heuvelrug voor zuiver drinkwater. Bij de behandeling van het nieuwe provinciale
natuurbeleid heeft Provinciale Staten een motie aangenomen waarin Gedeputeerde Staten wordt verzocht met Waterbedrijf Vitens in gesprek te gaan over een financiële bijdrage aan natuurbeheer. De eerste verkennende gesprekken over gezamenlijke projecten hebben plaatsgevonden en zullen een vervolg krijgen in 2014.
Bekijk het nieuwe provinciale natuurbeleid op www.provincie-utrecht.nl/nieuw-natuurbeleid
Nieuw natuurbeleid Provinciale Staten hebben in november de beleidsnota ‘Utrecht, netwerk van natuur’ vastgesteld. Door maatschappelijke veranderingen is er nieuw provinciaal beleid nodig. Utrechts Landschap heeft samen met de andere Oostbroekorganisaties actief meegedacht en ingesproken in de Staten. Faunapassages verbinden Tussen Utrecht en De Bilt ligt een belangrijke ecologische zone met onder andere de landgoederen Oostbroek en Sandwijck , de Werken van Griftensteijn en de Voorveldse polder. Er is de afgelopen decennia veel gedaan om de landschappelijke kwaliteit van dit gebied te versterken. De drukke wegen Biltse Rading en Utrechtseweg zijn resterende barrières voor een vrije doorgang voor das, ringslang en ree. Utrechts Landschap heeft zich daarom samen met de gemeentes De Bilt en Utrecht ingespannen om met de provincie Utrecht afspraken te maken voor de aanleg van twee faunapassages. Dat heeft geleid tot een samenwerkingsovereenkomst voor de daadwerkelijke realisatie. Duurzaamheid Verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering van Utrechts Landschap is één van de speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan. In 2013 is geïnventariseerd hoe er meer duurzaamheid op kantoor, in het gebouwenbeheer, bij het terreinbeheer en in de bezoekerscentra gerealiseerd kan worden. In 2014 krijgt dit een vervolg.
----------Oostbroekorganisaties: Utrechts Landschap, Landschap Erfgoed Utrecht, IVN Consulentschap Utrecht, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de NMU
1
10
Monitoring In 2013 is verder gegaan met het monitoringsprogramma vanuit het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) en aanvullend onderzoek verricht. Daarbij werd gewerkt met adviesbureaus en vakkundige vrijwilligers. Dat de organisatie van de monitoring sterk afhankelijk is van het weer, bleek duidelijk in 2013. Door het koude voorjaar kwamen de plantengroei, het broeden van vogels en het uitvliegen van vlinders laat op gang en moest de planning worden aangepast. Voor een aantal gebieden betekende dat zelfs dat in 2014 aanvullend onderzoek noodzakelijk is. In 2013 is gestart met de herhalingsronde van de inventarisaties in de Everdingerwaard, zodat we de resultaten uit 2007/ 2008 konden vergelijken. De vegetatie in dit gebied heeft zich onder zorgvuldig beheer spectaculair ontwikkeld. Zo heeft veldsalie, een typische stroomdalplant, zich fors weten uit te breiden. Ook zeldzame soorten van vochtige hooilanden vertonen hier een sterke toename. Nieuws van Plantage Willem III Tijden de fauna-inventarisatie in 2013 werd op Plantage Willem III een aantal zeldzame wilde bijen ontdekt. Onder andere de paardenbloembij, een zandbijtje, werd aangetroffen. Deze soort is afhankelijk van schrale, extensief beheerde graslanden en gespecialiseerd op paardenbloemen. Zeer bijzonder is de aanwezigheid van de nestparasiet van de paardenbloembij: de dubbeldoornwespbij. In 2010 werd deze soort al aangetroffen op de Vliegbasis Soesterberg, waar zich het grootste droge schraalland van Utrecht bevindt. Ander goed nieuws van Plantage Willem III was een baltsend en zingend mannetje grauwe klauwier.
Bijeneters op landgoed Oostbroek In mei 2013 verbleef een groep van zo’n 23 bijeneters een paar dagen op landgoed Oostbroek. De bijeneter is een bijzonder kleurrijke vogel die in Nederland nauwelijks voorkomt. De groep trok veel bekijks van honderden vogelliefhebbers.
11
Draadgentiaan na een halve eeuw terug! De draadgentiaan is voor 1950 uitgestorven in de Gelderse Vallei. Groot was dan ook de ophef toen deze plant tijdens een excursie bij de Juliusput (bij Stoutenburg) werd aangetroffen. Het is misschien wel het kleinste bloeiende plantje van Nederland. Tijdens dezelfde excursie werden ook zeldzame knikmossen waargenomen en het zeldzame geel hauwmos. De natuurontwikkeling onder de rook van Amersfoort blijft verrassen.
Orchideeën voelen zich thuis bij Utrechts Landschap 2013 kan de boeken in als het beste orchideeënjaar ooit bij Utrechts Landschap. Maar liefst negen soorten zijn verspreid over onze terreinen aangetroffen. De dennenorchis wist zich uit te breiden en spectaculair was de vondst van een populatie bijenorchis op de Heuvelrug. In het uiterwaardengebied heeft de moeraswespenorchis zich gevestigd. Het is spannend of de komende jaren andere zeldzaamheden, bijvoorbeeld de welriekende nachtorchis, het Utrechts Landschap weten te vinden.
Communicatie & vrijwilligers Aandacht en betrokkenheid Beschermen, beheren en uitbreiden van de natuur kan niet zonder actieve maatschappelijke betrokkenheid en financiële steun van onze vrijwilligers en beschermers. Voor het creëren van maatschappelijke betrokkenheid en steun benaderen we actief de pers en zetten we digitale, geprinte en sociale media in. Tijdens de vele publieksactiviteiten en evenementen dragen we actief ‘ons verhaal’ uit. Een sprekend voorbeeld van actieve maatschappelijke betrokkenheid was de Chocolademelkloop, waarbij 900 kinderen bijna 1400 euro bij elkaar hebben gelopen voor de restauratie van de Konijnenberg op Beerschoten. Utrechts Landschap is trots op de variëteit aan excursies, de acht informatiecentra, de verschillende kinderactiviteiten, de vaartochten op safariboot De Blauwe Bever en de Pont van het Landschap, waarmee we zoveel bewoners uit Utrecht weten te bereiken. Zo genieten we samen van de mooie natuur en het landschap dichtbij. Precies waarvoor Utrechts Landschap er wil zijn. Op de vernieuwde website van Utrechts Landschap ziet u in een oogopslag de vele en gevarieerde excursies en activiteiten.
Utrechts Landschap online De vernieuwde website ging in december 2013 online. En met succes. Binnen een maand verdubbelde het aantal bezoekers ten opzichte van de maand ervoor. Een gebruikerspanel waardeerde de vormgeving, goede overzichtskaart en gerichte zoekfunctie voor allerlei activiteiten positief. Naast de website is ook de nieuwsbrief ontwikkeld in de nieuwe stijl en in 2013 verstuurd naar ruim 4000 adressen. Utrechts Landschap is bovendien actief op sociale media via het Twitteraccount @utrlandschap en de Facebookpagina www.facebook.com/utrechtslandschap. Boswachters geven via twitter een kijkje achter de schermen van het beheer en delen prachtige natuurbeelden met het publiek. Ook de directeur en diverse beleidsmedewerkers twitteren actief. Inmiddels heeft Utrechts Landschap meer dan 3400 volgers op Twitter en ruim 1000 Likes op Facebook. Vrijwilligers De vrijwilligers van Utrechts Landschap zijn van onschatbare waarde. Zij vormen de extra ogen en handen, die iedere dag weer een onmisbare bijdrage leveren aan het beheren en beschermen van onze natuur. Ons werk werd in 2013 ondersteund door ruim 500 vrijwilligers en dat aantal groeit nog steeds. Vooral de beheerteams onder leiding van de boswachter winnen aan belangstelling. Zij hebben zich ingezet op het gebied van terreinbeheer, informatievoorziening, verkoop van producten in de infocentra, werving van nieuwe Beschermers en het geven van excursies. Hulde aan onze vrijwilligers!
12
Wandelboekje In het najaar is het tweede deel van een reeks wandelboekjes ‘Wandelen in het Utrechtse landschap’ verschenen. In het boekje staan tien wandelroutes door en langs ‘de Stichtse Lustwarande’ beschreven. De gids is verkrijgbaar in onze informatiecentra en in de reguliere boekhandel. Mensen die meedoen aan het landschapscollectief van zorgverzekeraar ONVZ ontvangen het boekje als cadeau. De kracht van samenwerking Door samen te werken bereiken we meer mensen en kunnen we meer realiseren met hetzelfde budget. Daarom heeft Utrechts Landschap in 2013 samengewerkt met o.a. Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug , ONVZ Zorgverzekeraar (landschapscollectief), Natuurwijs, scoutinggroepen, diverse scholen, Kunst Centraal, Landschap Erfgoed Utrecht, ruiterverenigingen, atletiekclubs, IVN-groepen en de Boswerf in Zeist om gerichte activiteiten voor jongeren op touw te zetten. Bijzondere aandacht vraagt de samenwerking met asr vastgoed ontwikkeling in het programma Land voor Land. Daarmee ondersteunt asr ons om bijzondere natuur aan de oostkant van Utrecht aan te kopen en te behouden. Nieuw is de speciale organisatie voor de realisatie, het onderhoud en de uitbreiding van MTB-paden, waarin diverse terreineigenaren samenwerken. Evenementen en excursies Ieder jaar organiseert Utrechts Landschap samen met haar vrijwilligers tal van evenementen, activiteiten en (vaar)excursies. Deze excursies zijn gericht op natuurbeleving en op het bekend maken van onze gebieden en het werk dat wij ervoor doen. Jong en oud namen deel aan de excursies. In 2013 werden onder andere de volgende evenementen georganiseerd: de Week van het Landschap, opening Kasteel Loenersloot met rondleidingen en een kasteelmarkt, festival De Basis op de voormalige vliegbasis Soesterberg,
13
De pont van het Landschap
en Monnikenwerk en Heksenbal op landgoed Oostbroek. In uitgebreid beeldverslag van de vele activiteiten en evenementen is te vinden in het beeldverslag: jaaroverzicht 2013 bij downloads op de website. Utrechts Landschap te water De natuur beleven via het water wint aan populariteit. Ondanks het koude voorjaar hebben in 2013 ruim 8.000 bezoekers door het Utrechtse landschap gevaren per pont, boot en Romeins schip! De Blauwe Bever voer langs de oevers van de Nederrijn en de Lek, de Pont van Het Landschap over de Kromme Rijn en het Romeins Schip over de singels van Woerden.
Organisatie Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op het beleid van het bestuur. In 2013 kwam de Raad van Toezicht drie keer bijeen. De door het bestuur opgestelde jaarrekening en het jaarverslag over 2012 zijn door de Raad goedgekeurd, alsmede de begroting voor 2014. Er werd een nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht benoemd (dhr. Van Beek) en een nieuw bestuurslid (dhr. Verfürden). Bestuur Het bestuur van Utrechts Landschap vergaderde in 2013 negen keer. De jaarrekening en het jaarverslag over 2012 werden vastgesteld, alsook de begroting voor 2014. Naast de thema’s die in de Raad van Toezicht aan de orde kwamen, werden onderwerpen besproken zoals de prioriteiten voor nieuwe grondverwerving, kansen op het gebied van huur en erfpacht, de strategie voor het werven van nieuwe Beschermers in 2014 en diverse beleidszaken op provinciaal en (inter)nationaal niveau. Ook werden enkele aankopen, ruilingen en een beheerpan goedgekeurd.
Bekijk onze beheerplannen op www.utrechtslandschap.nl/downloads
De heer Verfürden trad in april 2013 toe tot het bestuur. Hij volgde mevrouw Van Dockum op, die in 2012 het Bestuur had verlaten in verband met haar benoeming tot directeur. Bestuurslid Hans Jansens van Gellicum trad af in december 2013, na dertig jaar bestuurslid te zijn geweest. Sinds een statutenwijziging in 2007 kunnen bestuursleden tegenwoordig nog maximaal acht jaar lang hun functie vervullen. Voor de heer Van Gellicum wordt in 2014 een opvolger benoemd.
Personeel Om financiële redenen moesten wij helaas afscheid nemen van onze telefonistes. Zij werden niet alleen ingezet voor Utrechts Landschap, maar vervulden ook receptietaken voor andere huurders van de gebouwen op landgoed Oostbroek. Een tijdelijke overeenkomst met het Hoofd Communicatie werd per 1 januari omgezet in een vaste aanstelling en onze ecoloog konden wij in 2013 een vast contract bieden. De afdeling Gebouwen werd uitgebreid met een assistent voor de bouwmeester en we versterkten het secretariaat met een tweede secretaresse. Eén beleidsmedewerker maakte de overstap naar de collega’s van It Fryske Gea. De vacature werd al snel opgevuld. Twee andere medewerkers van de afdeling Strategie & Beleid gingen met pensioen; hun taken werden grotendeels intern opgevangen. Onze medewerker Marketing & Fondsenwerving vond een andere werkgever; zijn opvolger start in februari 2014. Voor een aantal terreinmedewerkers was 2013 een jubileumjaar. Drie terreinmedewerkers vierden een jubileum, waarvan een collega de kroon spant met 35 dienstjaren bij Utrechts Landschap. Echter, voor Landgoed Oostbroek is hij al 44 jaar actief!
Sandwijck, een oase van rust aan de rand van de stad.
14
Imme Rog, managing Director van de NPL overhandigt cheque aan Hank Bartelink van De 12Landschappen
Financiële ondersteuning
Beschermers Onze trouwe achterban van Beschermers is in 2013 met meer dan 1100 mensen teruggelopen naar ca 21.200 Beschermers. Dit heeft vooral met leeftijd (overlijden) en financiële motieven te maken. Een ontwikkeling waar vele goede doelen organisaties mee te maken hebben. Het aantal Beschermers voor het Leven bestaat nu uit 850 mensen. Het promotieteam wierf 171 nieuwe Beschermers, tegenover 192 in 2012. Bedrijfsvrienden Het aantal Bedrijfsvrienden is licht gestegen naar 52 bedrijven, waarvan 18 Gouden Vrienden en 34 Vrienden die ons jaarlijks steunen. Een bijzondere relatie hebben we met ASR Vastgoedontwikkeling binnen het project ‘land voor land’, waarmee ASR ons financieel steunt in de aankoop van natuurgronden rond Utrecht Oost. Nationale Postcode Loterij In 2013 ontving Utrechts Landschap een cheque van de Nationale Postcode Loterij voor het beschermen van natuur, landschap en het cultureel erfgoed in de provincie. In 2013 is de herinrichting van een aantal buitenplaatsen, de vaartochten met de boot en pont, de ondersteuning van onze vrijwilligers en het vernieuwen van de informatiepanelen in de gebieden mogelijk geworden dankzij een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.
15
Bankjes voor onze landgoederen Een oproep in ons tijdschrift had groot succes: maar liefst elf luxe parkbanken werden afgelopen jaar gesponsord door bedrijven en particulieren. Voor een jubileum, geboorte, overlijden of ‘zomaar’, omdat het zulke mooie banken zijn. Elke bank werd op passende wijze onthuld met de boswachter en de sponsoren.
Giften en nalatenschappen In 2013 ontvingen wij ruim A 95.000 uit eenmalige giften en periodieke schenkingen en A 780.000 uit legaten en erfstellingen. In Mijn Landschap werd hiervan melding gedaan. Utrechts Landschap is iedereen die haar steunde met een financiële bijdrage dankbaar. Bij grote bedragen overlegt Utrechts Landschap graag met de gevers over de bestemming van hun gift. Zij weten dan precies waar het geld terechtkomt. Als een project is afgerond, wordt dat ter plekke gevierd met de gulle gevers. Ook geld dat niet gekoppeld wordt aan een specifieke bestemming, komt volledig ten goede aan de doelstellingen van Utrechts Landschap. Het wordt ingezet voor de aankoop van nieuwe gebieden. Met een gift of nalatenschap helpt u dus altijd de natuur en het cultureel erfgoed in stand te houden.
Bedrijfsvriend UL Maarten Vroklage, bedrijfsleider Copijn Boomspecialisten: ‘Iedereen geniet als we voor Utrechts Landschap aan de slag zijn’ Dichter dan Copijn Boomspecialisten kan een bedrijf bijna niet bij Utrechts Landschap staan. Het Utrechtse bedrijf zet zich dagelijks in voor het behoud van waardevolle landschappen. Bovendien is er een unieke historische verbinding tussen Copijn en de Utrechtse landschappen. Vriendschap Eén dag in het jaar stelt de hele werkmaatschappij Boomspecialisten zich beschikbaar aan Utrechts Landschap voor groot onderhoud op een landgoed. ‘Dit jaar zijn we met z’n allen aan de slag geweest op landgoed De Paltz. Dan gebeurt er heel wat , op zo’n dag. Het is dan vol beweging en één grote energiebal van werkende mensen en draaiende machines. Iedereen geniet, wij en de mensen van Utrechts Landschap. Dat is een mooie wisselwerking en kun je met recht Vriendschap noemen.’
16
Verkorte jaarrekening
Deze gecomprimeerde cijfers zijn ontleend aan en consistent met de officiële jaarrekening.
Balans per 31 december 2013 (na bestemming resultaat) Activa (x 1.000)
2013
2012
48
46
PM 241
PM 270
400 5.143 5.543
400 4.968 5.368
45
49
Vorderingen en overlopende activa
2.591
4.966
Liquide middelen
8.075
3.901
16.543
14.599
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen / natuurgebieden Direct in gebruik voor doelstelling Financiële vaste activa Lening u/g Beleggingen Subtotaal Voorraden
Totaal activa
Passiva (x 1.000)
2013
2012
Reserves en Fondsen Continuïteitsreserve Reserve terugkoop erfpacht Reserve aankopen Bestemmingsreserve overig Subtotaal
1.655 6.210 1.306 813 9.984
1.633 5.231 749 705 8.318
Bestemmingsfondsen beheer Fonds vooruit ontvangen subsidie Fonds Aankopen Subtotaal
2.412 1.563 594 14.553
2.412 1.327 594 12.652
Schulden op lange termijn
83
94
Schulden op korte termijn
1.907
1.853
16.543
14.599
Totaal passiva
Toelichting Reserves en fondsen
Ten behoeve van de transparantie is bij het opstellen van de jaarrekening over 2013 een aantal balansposten goed tegen het licht gehouden. Het betreft een uitgegeven lening ter financiering van de koop van een in erfpacht uit te geven opstal door Utrechts Landschap, alsmede de beoordeling van de onder fondsen opgenomen reserveringen op het aanwezig zijn van door derden opgelegde voorwaarden.
Continuïteitsreserve Stand per 1 januari 2013 Mutaties: Dotatie
Beleggingen Risicomijdende investeringen in obligaties met een vast rentende waarde (75%), in aandelen (20%) en alternatieve beleggingen (5%) en hebben als doel een reserve op te bouwen ter hoogte van een terugkoop voor de door de Stichting in erfpacht uitgegeven panden. De beleggingen zijn bedoeld als vastgelegd langlopend vermogen, maar kunnen courant gemaakt worden voor strategische aankopen.
Stand per 31 december 2013
1.632.993
Vanuit batig saldo resultaat 2013
21.671
1.654.664
Om de continuïteit van de organisatie te waarborgen acht het bestuur van Stichting Het Utrechts Landschap het noodzakelijk een continuïteitsreserve aan te houden. De gewenste hoogte van de continuïteitsreserve komt overeen met 1 maal de jaarkosten van de werkorganisatie exclusief aankopen en projecten, zijnde A 5 mln.. Hiermee is voldaan aan de Richtlijn Reserves Goede Doelen van de VFI en het CBF-reglement, zijnde maximaal 1,5 maal de jaarkosten van de werkorganisatie. De continuïteitsreserve wordt gemuteerd met overschotten c.q. tekorten uit de exploitatie.
Een fonds betreft een deel van het eigen vermogen van de Stichting waaraan door derden voorwaarden zijn gesteld voor de aanwending. Aanwendingen van dit vermogen, alsmede toevoegingen, worden via de resultaatverdeling verwerkt. De reserves lichten we hiernaast toe.
17
Reserve terugkoop erfpacht Stand per 1 januari 2013 Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
5.231.161
978.795 +
978.795 Stand per 31 december 2013
6.209.957
De reserve terugkoop erfpacht dient ter financiering voor de terugkoop van in het verleden in erfpacht uitgegeven opstallen. Bij aflopende erfpachtcontracten heeft Het Utrechts Landschap een voorkeursrecht tot koop van deze opstallen. Dotatie vindt plaats uit verkoopopbrengst in erfpacht uitgegeven opstal en de helft van de erfpachtinkomsten ter dekking van de waardestijging voor investeringen gepleegd door de erfpachter. Gewenste hoogte is A 10 mln.. Reserve aankopen Stand per 1 januari 2013
749.325
Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
763.362 206.354 +
557.008 Stand per 31 december 2013
1.306.333
Om aankopen natuurgebieden (mede) te kunnen financieren worden de ontvangen nalatenschappen gedoteerd aan de reserve aankopen. Bestemmingsreserves overig Stand per 1 januari 2013
704.792
Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
166.945 58.708 108.237
Stand per 31 december 2013
+
813.029
Dit betreffen gelden ontvangen voor onderhoud en inrichting van de gebieden Birkhoven, Sandwijck, Hoog Kampse Plas en de vooroevers van Rijkswaterstaat.
18
Resultaatanalyse ten opzichte van begroting 2013 (x 1.000) Voordeel Eigen fondsenwerving baten minus kosten Beheersubsidies Beleggingen baten minus kosten Overige baten Besteed aan doelstellingen Directe personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Algemene beheerskosten Afschrijvingkosten Bijzondere lasten voorgaande jaren Resultaat projecten Eigen bijdrage aankopen natuurgebieden Doorbelaste uren Molens en Kasteel Loenersloot Begroot resultaat
872 10 148 1.124
Resultaat 2013
1.901
Nadeel
118 94 32 15 57 16 35 186 368 41 614
Staat van baten en lasten 2013 (x 1.000) Beschikbaar voor doelstelling
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Begroting 2014
Baten uit eigen fondsenwerving
802
1.667
1.594
817
Baten uit acties van derden
937
937
942
937
2.637
2.416
2.586
2.396
217
370
458
205
Overige baten
2.434
3.558
2.738
2.368
Beschikbaar voor doelstelling
7.027
8.948
8.318
6.723
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Begroting 2014
37
382
393
34
Baten
Subsidies van overheden Baten uit beleggingen
Besteed aan doelstelling Besteed aan doelstellingen Verwerving natuurgebieden
2.558
2.683
2.386
2.297
Instandhouding opstallen
Beheer natuurgebieden
983
922
764
1.017
Draagvlak
584
644
675
691
180
192
221
167
Projecten
Beleid en strategie
1.136
1.035
998
1.021
Subtotaal
5.478
5.858
5.437
5.227
In % van de totale baten
78,0%
65,5%
65,4%
77,7%
In % van de totale lasten
85,4%
83,1%
86,0%
83,7%
vervolg tabel op p. 20
19
Werving baten Lasten eigen fondsenwerving
215
217
197
298
24
28
32
30
239
245
229
328
26,8%
13,0%
12,4%
32,8%
Lasten eigen organisatie
697
944
653
720
Besteed aan doelstelling
6.414
7.047
6.319
6.245
613
1.901
1.999
478
Kosten van beleggingen Subtotaal In % van de baten uit eigen fondsenwerving Beheer en administratie
Aandeel kosten eigen fondsenwerving Het aandeel kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten uit eigen fondsenwerving bedroeg over de afgelopen drie jaren: 2011 18,1% 2012 12,4% 2013 13,0% Het gemiddeld percentage van de kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten uit eigen fondsen werving is daarmee 14,5% Beheer en administratie Onder de lasten eigen organisatie worden ook de bijzondere baten en lasten uit voorgaande jaren geschaard. In 2012 werden
de lasten eigen organisatie gedrukt door per saldo bijzondere baten uit voorgaande jaren ad 147k. In 2013 zijn de lasten eigen organisatie opgehoogd met per saldo bijzondere lasten uit voorgaande jaren ad 34k. De kosten beheer en administratie uitgedrukt in een percentage van de lasten, exclusief verwerving natuurgebieden, bedraagt 14,2%. Bezoldiging directie De bezoldiging van directeur-rentmeester mw. drs. S.G. van Dockum bedroeg in 2013 A 104.727. De genoemde bezoldigingen betreffen het brutosalaris inclusief 8% vakantietoeslag. Een 13e maand, ander variabel inkomen en een auto van de zaak zijn niet verstrekt.
1.280
252
117 8 6 18 4 2
16 1 1 3 1 1
265 171 42 409 46 11
318
178
155
20
23
944
Uitkomst 2012
139 8 8 17 4 2
Begroot 2013
237 18 10 40 9 4
Uitkomst 2013
Eigen organisatie
24
Eigen fondsenwerving
192 14 5 31 7 3
Beleid en strategie
Instandhouding opstallen
955 80 12 179 40 14
Draagvlak
Beheer natuurgebieden
19 1 1 2 1 -
Projecten
Totaal
Aankopen en verwerven Dir. personeelskosten Ov. personeelskosten Huisvestingkosten Algemene beheerskosten Afschrijvingen Overige kosten
Doorbelast aan derden
Kasteel Loenersloot
Beheer en Werving admini baten stratie
Uitvoeringskosten eigen organisatie doelstelling
De Utrechtse Molens
Resultaat
97 5 2 12 3 -
81 4 2 9 2 -
2.650 180 46 430 51 34
2.555 212 31 373 67 -
2.494 308 53 355 69 (147)
119
98
3.391
3.238
3.132
De toerekening van de kosten van de eigen organisatie naar de doelstellingen gebeurt op basis van een urenregistratie. De huisvestingskosten, algemene beheerskosten, afschrijvingskosten en overige kosten worden met een vastgestelde dekkingstarief doorberekend op basis van de urenregistratie, waarbij voor de huisvestingskosten alleen de uren van het personeel in het hoofdgebouw op landgoed Oostbroek als uitgangspunt worden genomen. De overige kosten betreffen de bijzondere baten en lasten uit voorgaande jaren. Resultaat Het resultaat is positief en bedraagt A 1.900.684. Dit resultaat bestaat voor A 876.236 uit nalatenschappen en giften, voor A 370.003 uit inkomsten uit beleggingen (waarvan A 76.126 uit ongerealiseerd koersresultaat), voor A 235.829 uit projectsubsidies- en bijdragen, waarvan de kosten na huidig boekjaar worden gemaakt en voor A 464.129 uit inkomsten uit erfpachten. Na dotatie van inkomsten uit Hoog Kampse Plas en doorschuiven van budget voor de werkschuur van beheereenheid Noord naar 2014 voor een bedrage van totaal A 108.237 aan bestemmingsreserve overig resteert nog een positief resultaat uit reguliere bedrijfsvoering van A 21.671. Resultaatbestemming 2013 Na onttrekking van de directe projectenkosten aan het vast gelegd vermogen is besloten om het resultaat te doteren aan de continuïteitreserve en de Reserve Terugkoop erfpacht conform onderstaand overzicht. Eigen vermogen Reserves Mutatie continuïteitsreserve Mutatie Reserve Terugkoop erfpacht Mutatie Reserve aankopen Mutatie Bestemmingsreserve overig
21.671 978.795 557.008 108.237
toevoegen toevoegen toevoegen toevoegen
Fondsen Bestemmingsfonds beheer Fonds aankopen Fonds vooruit ontvangen subsidies
856 235.829
onttrekken
Totaal
Colofon Stichting Het Utrechts Landschap Postbus 121 3730 AC De Bilt T 030 – 220 55 55
[email protected] www.utrechtslandschap.nl
toevoegen
www.facebook.com/utrechtslandschap www.twitter.com/UtrLandschap
1.900.684
Beeld Marc Baars, Renk Ruiter, Kees Linnenbank, Jose Struik, Ton van Wijk, Mark van Veen, Hanna Schipper, Angeliek de Jonge en medewerkers van Utrechts Landschap.
De jaarrekening is vastgesteld in de vergadering van het bestuur gehouden op 23 mei 2014. De accountant heeft een goedkeurende verklaring over de jaarrekening afgegeven. Deze accountantsverklaring is opgenomen in de uitgebreide jaarrekening. De uitgebreide jaarrekening is op aanvraag verkrijgbaar.
Tekst en redactie Medewerkers Utrechts Landschap Eindredactie Bas van Dijk Ontwerp Roquefort Ontwerpers, Utrecht
21
