Stichting Het Utrechts Landschap JA A RV E R S L AG 2 0 1 4
1
Inhoud 1. Voorwoord
1
2. Betrekken gebruikers
2
3. Behouden beheer en onderhoud
6
4. Versterken verbeteren kwaliteit
9
5. Ontwikkelen strategie, samenwerking en voorbereiding
13
6. Onderzoek en monitoring resultaten van ons werk
15
7. Mensen binden fondsenwerving
17
8. Bestuur en medewerkers de organisatie
19
9. Financiële ondersteuning de cijfers
20
Missie Utrechts Landschap:
Utrechts Landschap werkt actief aan het behouden, versterken en ontwikkelen van natuur, landschap en erfgoed en wil mensen daarbij betrekken en ruimte bieden om daarvan te genieten. We gaan hierbij betrokken, daadkrachtig en vernieuwend te werk.
Voorwoord
Het gaat goed met onze (natuur)gebieden en erfgoed! In dit jaarverslag kunt u daarover lezen. Door zorgvuldig beheer van bossen en uiterwaarden, keren de middelste bonte specht, bever, zeearend en otter langzaam terug. In eerste instantie alleen om voedsel te vinden, maar steeds vaker lijken de voorwaarden goed voor een meer permanent verblijf. Zo werd dit jaar opnieuw een nieuwe beverburcht in de uiterwaarden ontdekt. Lommerrijke landgoederen en buitenplaatsen vormen een belangrijk onderdeel van onze verantwoordelijkheid. In 2014 besteedden we naast het reguliere beheer veel aandacht aan de renovatie en de versterking van dit groene erfgoed. Natuur en cultuur gaan hier al eeuwenlang hand in hand en dwingen ook in deze tijd tot weloverwogen keuzes. In 2015 ‘bouwen’ we verder aan de uitbreiding en versterking van natuur, landschap en erfgoed. Voor de buitenplaats Molenbosch in Zeist bereiden we een plan voor. We willen de zeer waardevolle Vliegbasis Soesterberg verwerven om deze onmisbare schakel op de heuvelrug voor altijd veilig te stellen. We maken het herstel van het stuifduinlandschap op landgoed Bornia af. Vliegdennen, jeneverbesstruiken, heide, korstmossen en de dieren die daarbij horen krijgen weer volop de ruimte, geholpen door Drentse heideschapen die het landschap open houden. Op landgoed Stoutenburg bij Leusden planten we met Beschermers lindebomen. En in het zuiden van de provincie zetten we ons in om het terrein van de oude steenfabriek Elst in beheer te krijgen: een essentiële schakel tussen ‘onze’ Elster Buitenwaarden, Amerongse Bovenpolder en Plantage Willem III. Utrechts Landschap is vol van ambities die een investering meer dan waard zijn! Ieder van u doet dat op zijn eigen manier: door uw inzet als vrijwilliger, door ons financieel te steunen of door uw expertise aan ons ter beschikking te stellen. Alleen samen kunnen we het verschil in Utrecht maken! Michaël Kortbeek Saskia van Dockum voorzitter directeur-rentmeester
1
2
Betrekken gebruikers
Utrechts Landschap is dichtbij. Een groot deel van onze Beschermers en bezoekers woont in de directe omgeving van onze natuurgebieden of monumenten. Daar ligt onze toegevoegde waarde: mensen kunnen in hun eigen omgeving genieten van heel veel moois. We proberen de betrokkenheid van het publiek verder te vergroten, door onze gebieden toegankelijker te maken en het gevoel van mede-eigenaarschap te versterken. Onze boswachters zijn in veel gevallen ons gezicht naar buiten. Ze treden naar voren in de pers, komen dagelijks in contact met de gebruikers van onze gebieden en delen hun ervaringen via Twitter. Bij het maken van plannen, voorafgaand aan of tijdens werkzaamheden gaan zij in gesprek met omwonenden en belangstellenden. Zo gaven onze boswachters in 2014 een excursie om de geplande werkzaamheden op landgoed Moersbergen en landgoed Bornia toe te lichten. Hun verhaal werd ondersteund met persberichten, informatie op de website, flyers in de infocentra en informatieborden in het gebied.
De voorbereiding: beleving begint thuis
op 2 december 2013 online en in 2014 is de site nog verder uitgerold, verbeterd en volledig benut. Begin 2015 wordt de site ook responsive gemaakt. Dat betekent dat hij geschikt is voor mobiele apparaten. We spelen hierbij in op het feit dat het aantal mensen dat via een tablet of smartphone onze site bezoekt snel stijgt (in 2013 was dat 30 procent, in 2014 was dat 40 procent). Onze maandelijkse digitale nieuwsbrief gaat naar 4.049 belangstellenden. Zij kunnen zich aanmelden via de website of tijdens evenementen en acties. In de nieuwsbrief informeren we lezers over bijzondere acties, waarnemingen, activiteiten en nieuws. Op Facebook hebben we 1.610 ‘vind ik leuks’ en op Twitter heeft Utrechts Landschap 4.276 volgers. Vier keer per jaar verschijnt het ledentijdschrift Mijn Landschap, een kleurrijk blad met nieuws, wetenswaardigheden, achtergronden en een wandeling met de boswachter. Het tijdschrift had in 2014 een oplage van 25.000 exemplaren en wordt verzonden naar onze Beschermers. Daarnaast zetten we het blad in om onze relaties te informeren en nieuwe Beschermers te werven.
Een bezoek aan onze gebieden of monumenten start meestal thuis, op internet. Uit analyses blijkt dat onze website op zondagochtend een piek aan bezoekers heeft. De meest bezochte pagina’s zijn routes, activiteiten en natuurgebieden: mensen bereiden zich duidelijk voor om op pad te gaan. In 2014 hebben we met onze nieuwe website 194.770 bezoekers weten te trekken. Dat waren er in 2013 nog 161.289. Veel bezoekers kwamen terug en zorgden voor een totaal van 298.491 bezoeken. De nieuwe website ging
Website aantal unieke bezoekers
Website aantal bezoeken
Digitale nieuwsbrief
Facebook ‘vind ik leuk’
Twitters volgers
2013
161.289
246.536
3000
1000
3400
2014
194.770 (+21 %)
298.491 (+ 21%)
4049 (+ 34%)
1610 (+ 61%)
4276 (+ 25%)
2
De ontmoeting: beleving op locatie Onze 550 vrijwilligers spelen een belangrijke rol in het contact met bezoekers. Ze staan bijna dagelijks klaar in de informatiecentra om bezoekers welkom te heten. Ze wijzen de weg in onze gebieden en verkopen natuurvriendelijke producten, waaronder molenmeel en wildernisvlees. De gidsen geven excursies in natuurgebieden, op landgoederen en in de molens, Steenfabriek Bosscherwaarden en Kasteel Loenersloot. Zij brengen met veel enthousiasme hun kennis over de natuur, het landschap en de historie over aan bezoekers. Onze vaartochten met de Blauwe Bever en de Pont van Het Landschap zijn onverminderd populair en vormen de ultieme manier om de natuur vanaf het water te beleven. De vrijwillige schippers en gidsen maken van iedere vaart een belevenis. In 2014 hebben de vrijwilligers 590 excursies gegeven met in totaal ruim 13.000 deelnemers. De evenementen en activiteiten voor gezinnen trekken altijd veel belangstelling. In 2014 werden 500 schoolkinderen rondgeleid in onze natuur. Alle vrijwilligers zetten zich actief in voor het verkrijgen van steun voor natuur, landschap en erfgoed. Daarbij werven zij waar mogelijk nieuwe Beschermers. Infopanelen In 2014 hebben we 17 gebiedsinformatiepanelen vernieuwd. Deze panelen leveren een belangrijke bijdrage een de beleving van onze gebieden. Voor veel wandelaars vormen ze het startpunt voor hun bezoek aan het gebied. Ze geven informatie over de wandelmogelijkheden, bijzonderheden, planten, dieren en de geschiedenis van het gebied. Hier en daar verwijzen ze met een QR-code naar historische foto’s of achtergrondinformatie op onze website. We hebben een inhaalslag gemaakt en verwachten in 2015 de meeste verouderde panelen te hebben vernieuwd. Daarnaast hebben we de informatiepanelen in de Schaapskooi van Heidestein vernieuwd. De acht panelen vertellen in beeld en tekst het verhaal en de geschiedenis van dit prachtige landgoed. Nieuwe gebieden voor publiek In 2014 heeft Utrechts Land schap vier terreinen voor het eerst in hun geschiedenis kunnen openstellen voor publiek: Kasteelpark Loenersloot, Zanderij Maarn, landgoed De Paltz en Park Vliegbasis Soesterberg. Nieuwe panelen Schaapskooi
Rondleiding op landgoed De Paltz
De opening van het Kasteelpark in juni is feestelijk gevierd met een Kasteelmarkt. Deze markt zal jaarlijks gaan plaatsvinden op de Dag van het Kasteel (Tweede Pinksterdag). Het park vormt een aantrekkelijk wandelgebied voor de bewoners van Loenen en voor bezoekers van het kasteel. Zanderij Maarn ging in 2014 ook open voor publiek, waarbij een nieuwe aantrekkelijke wandelroute is gerealiseerd. Het gebied kreeg samen met het naastgelegen Stameren en Hoog-Moersbergen nieuwe gebiedspanelen met daarop de nieuwe wandelroute die de gebieden met elkaar verbindt. De feestelijke opening van De Paltz moest door een stevige voorjaarsstorm helaas worden afgelast. Het was te gevaarlijk voor bezoekers om het bos in te gaan. Inmiddels weten wandelaars het landgoed goed te vinden. De Paltz zal verbonden worden met de Vliegbasis. Daarmee wordt ook de historische relatie tussen de gebieden hersteld. Een deel van het landgoed is in het verleden namelijk geannexeerd door de Vliegbasis. Samen met betrokken partijen (provincie Utrecht, gemeente Zeist en gemeente Soest) heeft Utrechts Landschap het informatiecentrum in het Nationaal Militair Museum op Vliegbasis Soesterberg gerealiseerd. Voorafgaand aan de openstelling in december, hebben we met deze betrokken partijen gewerkt aan informatiepanelen, de publiciteit rond de opening en de website over Park Vliegbasis Soesterberg. In december gingen de hekken van Park Vliegbasis Soesterberg open tijdens een publieksweekend. Utrechts Landschap ontving de bezoekers in de omgeving van Bunker600 met theater, lezingen en een natuurlab. Nieuwe routes In 2014 heeft Track & Trails in opdracht van Utrechts Landschap een nieuwe, uitdagende mountainbikeroute ontwikkeld. De route van 16,2 km loopt door de bossen van Zeist, over grondgebied van Utrechts Landschap en Staatsbosbeheer. Mountainbikers maakten direct dankbaar en veelvuldig gebruik van de route. In de toekomst
Feestelijk openingsweekend Vliegbasis
3
Nieuwe mountainbikeroute Zeisterbos
wordt de route opgenomen in het netwerk van mountainbikeroutes op de Utrechtse Heuvelrug. Dit gebeurt onder begeleiding van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, waarin Utrechts Landschap een actieve partner is. Zo zijn er ook routes ontwikkeld bij andere terreineigenaren zoals Kwinteloyen (Recreatieschap Utrechtse Heuvelrug) en de gemeente Rhenen. Deze ontwikkeling wordt voorgezet in 2015. Utrechts Landschap was in 2014 veertig jaar eigenaar en beheerder van landgoed Heidestein. Om dit te vieren, maakten de vrijwilligers van Heidestein een tijdelijke wandelroute ‘Heidestein vroeger & nu’. Al wandelend kwamen bezoekers langs historische afbeeldingen van o.a. de golfbaan, het trammetje en het theehuis. Zo konden ze zien hoe het landgoed er vroeger uitzag. De route is enthousiast ontvangen door wandelaars en er is veel gebruik van gemaakt.
Gebruikers zijn in toenemende mate assertief, eisen de groene ruimte op en houden slechts beperkt rekening met andere gebruikers en de kwetsbaarheid van de gebieden. Onze beheerteams en vrijwilligers besteden daarom veel aandacht aan de communicatie hierover. Daarnaast blijkt dat de toezicht op en de handhaving van de regels een steeds belangrijker aspect van ons reguliere beheer wordt. In het verleden hebben we besloten om de handhaving uit te besteden. De ervaring leert dat met het uitbesteden van toezicht het geven van goede voorlichting en het leveren van maatwerk ingewikkeld is. Eind 2014 hebben we daarom besloten het toezicht weer in huis te halen. In een tijdsbestek van drie jaar worden drie toezichthouders in eigen dienst aangenomen of vanuit het bestaande personeelsbestand omgeschoold. Samen met onze vrijwillige toezichthouders leveren zij een belangrijke bijdrage aan deze taak.
Toezicht en handhaving Toezicht en handhaving is een actueel onderwerp, dat ook als uitvloeisel van maatschappelijke trends veel aandacht krijgt. Het is duidelijk dat de wijze waarop bezoekers met terreinen omgaan van onze kant steeds meer aandacht vergt. Uitgangspunt is dat we ruimte willen geven aan beleving en recreatie. Doordat mensen op verschillende manieren gebruik maken van onze gebieden (wandelen, paardrijden, fietsen, mountainbiken, honden uitlaten) is ons beleid erop gericht dat deze groepen geen overlast van elkaar hebben. Daarnaast heeft de natuur rust en ruimte nodig. Excursie met scholieren op landgoed Heidestein
4
Vakantiewoningen Utrechts Landschap heeft in 2014 onder de paraplu van De12Landschappen de samenwerking met Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer onderzocht om onder één noemer hun vakantiewoningen aan te bieden. Via de site www.buitenlevenvakanties.nl is een aanbod ontstaan van 75 vakantie woningen in heel Nederland. Door de samenwerking kunnen we een krachtig merk neerzetten voor de verhuur van onze bijzonder gelegen vakantiewoningen. We bereiden nu de inbreng van onze vakantiewoningen voor. Natuurbegraven De natuurbegraafplaats in Bilthoven blijkt in een grote behoefte te voorzien. Er zijn in totaal 104 plaatsen (voor)verkocht. Hiervan zijn er 31 daadwerkelijk in gebruik genomen. Het onderhoud van de natuurbegraafplaats wordt in eigen beheer uitgevoerd. We hebben een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden rond natuurbegraven elders in onze terreinen en onderzoeken nu een tweede locatie.
In 2014
Aantal
Natuurgraven gereserveerd
53
Natuurgraven uitgegeven
31
Urnengraven gereserveerd
8
Urnengraven uitgegeven
12
5
Natuurbegraafplaats
Houtveiling Utrechts Landschap verkoopt één keer per jaar hout op stam aan Beschermers en andere particulieren. De kopers steunen met hun aankoop Utrechts Landschap. Bovendien geeft het hen de mogelijkheid om zelf hout in onze bossen te oogsten. De veiling was wederom een groot succes: al het hout (527m3) werd verkocht. De houtveiling is inmiddels een echt publieksevenement geworden, waar mensen jaarlijks terugkomen. In onze communicatie besteden we aandacht aan de wijze waarop het brandhout zo duurzaam mogelijk kan worden gebruikt.
3
Behouden Beheer en onderhoud
Utrechts Landschap heeft 5.043 hectare natuur in eigendom, waaronder 25 landgoederen. Daarnaast beheren we 610 hectare natuur die we niet in eigendom hebben. Met de aankoop van de Zanderij in Maarn (43,7 ha) en de Voordorpse polder (2,63 ha) zijn we in 2014 de grens van 5.000 hectare natuur in eigendom gepasseerd. Utrechts Landschap heeft 159 gebouwen en bouwwerken in beheer, waar onder 23 molens van Stichting De Utrechtse Molen en 11 gebouwen die horen bij het ensemble van park, kasteel, boerderijen en overige opstallen van Stichting Kasteel Loenersloot. In totaal gaat het om 125 Rijksmonumenten en 34 gemeentelijke monumenten. Onze provincie kenmerkt zich door diverse landschappen, zoals het veen weidegebied, de heuvelrug met bossen en heidevelden, de landgoederen langs de Stichtse Lustwarande, het Kromme Rijngebied, de uiterwaarden langs de Nederrijn en Lek, polders met grienden bij Vianen en het kleinschalige landschap in de Vallei. Utrecht Landschap heeft in al deze Utrechtse landschappen eigendommen. Het beheer daarvan is gericht op een goede balans tussen natuur, cultuurhistorie en recreatie. Vanuit die gedachte willen we onze waardevolle bossen, graslanden, heidevelden, moerassen, akkers en buitenplaatsen beheren en behouden voor toekomstige generaties. Dat is vastgelegd in een over koepelende beheervisie en concrete beheerplannen, waarin we onze visie en beheermaatregelen beschrijven.
6
Landgoed Sandwijck
Monumentale gebouwen maken integraal onder deel uit van onze eigendommen. Het gaat om zowel grote gebouwen als bruggen en tuinmuren. Vanwege hun historische en landschappelijke waarde willen we er goed voor zorgen. Waar mogelijk worden de gebouwen verhuurd of in erfpacht uitgegeven, waardoor de inkomsten direct bijdragen aan de doelstelling van Utrechts Landschap. Voor de financiering van het onderhoud van rijksmonumenten doet Utrechts Landschap een beroep op de Instandhoudingssubsidie (Brim) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
onze doelen. Eigen personeel en vrijwilligers maaien een groot deel van de slecht bereikbare, kleine of kwetsbare graslandpercelen. Waar de draagkracht van het terrein door veelal natte omstandigheden dat niet toelaat, maaien we met rupsbanden-gedragen voertuigen.
Samen met vijf provinciale Landschappen, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben we gewerkt aan een automatiseringssysteem waarin diverse registratiesystemen worden onder gebracht: werkplanning, de natuurdatabank en het vastgoed. Naar verwachting wordt het systeem in 2015 operationeel en zal het de werkprocessen vergemakkelijken.
Voor het beheer van ruim 210 hectare aan heide en een deel van de schrale graslanden gebruiken we (gescheperde) schaapskuddes. Er ontstaat steeds meer ervaring en expertise over de graasdruk (hoeveel dagen hoeveel schapen op een terrein) en het realiseren van de gewenste natuurdoelen. Er zijn in 2014 maar liefst 366 graasdagen gemaakt door kuddes van gemiddeld 250 schapen. Om te voorkomen dat heide weer dichtgroeit met bos zijn met behulp van studentenkampen van de Utrechtse studentenverenigingen plukacties uitgevoerd. In 2014 hebben we 140 hectare aan (historische) akkers beheerd, waarbij we oude graansoorten als spelt en rogge verbouwen. Hiermee leveren we een belangrijke bijdrage aan soorten die aan akkers gebonden zijn, zoals de korenbloem, klaproos, slofhak en korensla. De akkers bieden in de winter voedsel aan akkervogels als de kneu en putter.
Bossen De meeste van onze bossen liggen op de Heuvelrug. Bij het beheren van deze bossen zetten we in op het verhogen van de natuurwaarde. Dit doen we door het vergroten van het aandeel inheemse boomsoorten en het aanbrengen van variatie in de bosstructuur. De ‘afbouw’ van het aandeel exoten vindt geleidelijk plaats. Bij de dunningen worden de inheemse bomen bevoordeeld. In bospercelen waar een geleidelijke omvorming naar inheems bos weinig perspectief biedt, worden kaalslagen gemaakt. Van de bijna 3.100 hectare bos die we in beheer hebben, wordt jaarlijks ongeveer 500 hectare gedund. In 2014 hebben we op de landgoederen Hoog Moersbergen, Stameren, Bornia, Molenbosch en Hoog Beek en Royen gedund. Ook is het bos op Breeveen, Dartheide en een deel van het Zeisterbos gedund. Het gezaagde hout is grotendeels per inschrijving verkocht. Verder wordt een deel gebruikt door de bouwafdeling van Utrechts Landschap en een deel voor het vervaardigen van Heuvelrugkisten. Bij het bosbeheer op onze buitenplaatsen houden we rekening met de cultuurhistorische waarden. Exoten krijgen hier soms juist de ruimte omdat ze passen in het historische parkontwerp. Ook het beheer van historische lanen heeft onze aandacht. Open landschap In de provincie Utrecht liggen tussen de bossen diverse open gebieden. Soms nat en moerassig, soms droog en schraal. We hebben ruim 1.000 hectare grasland in beheer. Hier zijn beweiden, maaien en gras afvoeren de belangrijkste beheermaatregelen. Waar mogelijk schakelen we plaatselijke agrariërs in. Afgelopen jaar hebben ruim 70 agrariërs geholpen bij het realiseren van
7
Buitenplaatsen Utrechts Landschap is eigenaar en beheerder van een groot aantal (Rijks beschermde) parken van buitenplaatsen en landgoederen. Het beheer hiervan is intensief en daardoor kostbaar. Bij een deel van deze parken is daarom achterstallig onderhoud ontstaan: de beplanting is sleets geraakt en structuren vertroebeld. In de beheervisie 2012-2020 en in de verschillende beheer plannen is de afgelopen jaren door Utrechts Landschap een ambitie neergelegd om verschillende historische parken een kwaliteitsimpuls te geven. Daar is in 2014 een start mee gemaakt in het kader van het Fonds Erfgoedparels van de provincie Utrecht (zie pagina 9 bij Versterken). Faunabeheer Bij Utrechts Landschap vindt geen jacht, beheer of schadebestrijding plaats, tenzij er sprake is van specifieke redenen. In de Flora- en Faunawet staat hoe we moeten omgaan met dieren in onze gebieden. Daarnaast geeft de wet natuurorganisaties een rol in de zogeheten Faunabeheereenheden (FBE’s). Utrechts Landschap draagt vanuit die positie bij aan de faunabeheerplannen en neemt deel aan faunatellingen in de provincie. Utrechts Landschap is de vrij levende damherten op Plantage Willem III gaan beheren door middel van afschot. Volgens provinciaal beleid mogen de damherten alleen blijven als we de populatie klein en in het gebied houden. Utrechts Landschap heeft een extern bureau gevraagd om de beste beheer aanpak te schetsen en voert dit advies nu uit. Met regelmaat worden er wilde zwijnen waargenomen in de omgeving van Plantage Willem III. Utrechts Landschap ziet graag zwijnen binnen haar natuurgebieden, omdat ze bijdragen aan de biodiversiteit. We willen ons echter ook conformeren aan het beleid dat de provincie heeft opgesteld met de Fauna Beheer Eenheid Utrecht, waar wij deel van uit maken. We zullen dan
8
ook, als dat nodig blijkt, onze bijdrage leveren aan het beheer van de wilde zwijnen. De dieren bevinden zich binnen een ‘nul-standgebied’, wat betekent dat in dat gebied de populatie op nul wordt gehouden. Utrechts Landschap heeft zich ingezet voor het verminderen van de ganzenpopulatie. Het provinciale doel is hierdoor gehaald. Daarmee is de rust veiliggesteld voor de ganzen die te gast zijn in de winterperiode.
4
Versterken Verbeteren kwaliteit
Utrechts Landschap heeft het afgelopen jaar op diverse plekken projecten uitgevoerd om de natuur en het landschap verder te versterken. We herstellen historische structuren, landschappen en gebouwen, geven de natuur een kwaliteitsimpuls, verbinden gebieden met elkaar en kopen waar mogelijk nieuwe natuurgebieden of monumenten aan. Vecht- en Plassengebied In 2014 is de eerste fase van de ontwikkeling van de Hooge Kampse Plas feestelijk opgeleverd. Er is nu 170.000 m3 specie in de plas gestort. De Hooge Kampse Plas is een voormalige zandwinput die jarenlang voor een gedeelte is gebruikt als stortplaats. Door de plas opnieuw in te richten kan deze zich ontwikkelen tot een hoogwaardig natuurgebied op de kruising van de ecologische verbindingszones tussen het Kromme Rijngebied, de Utrechtse Heuvelrug en het veenweidegebied. De stort op de bodem van de plas wordt veilig afgedekt met herbruikbare waterbodem en grond. Het project loopt al geruime tijd en wordt mede begeleid door een brede klankbordgroep waarin de bewoners van het gebied vertegenwoordigd zijn. Utrechts Landschap voert het werk uit samen met K3Delta. Utrechts Landschap heeft dankzij financiële steun van a.s.r. vastgoed ontwikkeling een perceel van 3 hectare gekocht van de gemeente Utrecht voor de aanleg van een faunapassage bij de Biltse Rading. Deze grond is de belangrijke ontbrekende schakel in een groene verbinding aan de oostkant van de stad. De financiele steun komt voort uit het ‘Land voor Land’- programma van de ontwikkelaar, waarmee a.s.r. elke vierkante meter bebouwing compenseert met de aanleg van een vierkante meter nieuwe natuur. Het aangekochte perceel ligt tussen de Hooge Kampse Plas en de Biltse Rading. De ontwikkelaar heeft ook middelen beschikbaar gesteld voor de inrichting van de faunapassage, die in 2015 wordt gerealiseerd. Kromme Rijngebied Op landgoed Oostbroek heeft Utrechts Landschap een start gemaakt met het herstel van het historische park. Verschillende waterpartijen zijn gebaggerd.
9
Breeveen
In 2015 vinden er nog meer herstelwerkzaamheden plaats. De door De12Landschappen gehuurde kantoorschuur op landgoed Oostbroek is verbouwd. Door aanpassingen in de inrichting, het schilderwerk binnen en buiten, een extra toilet en het plaatsen van isolatieglas, nieuwe ramen en ventilatievoorzieningen, kunnen de gebruikers weer een stuk meer genieten van het gebouw.
Herstel buitenplaatsen Utrechts Landschap is in 2014 gestart met het herstellen van vier buitenplaatsen: Oostbroek, Renswoude, De Breul en Sandwijck. De werkzaamheden zijn mogelijk dankzij bijdragen van provincie Utrecht (Fonds Erfgoedparels), Nationale Postcodeloterij, Prins Bernhard Cultuurfonds (Renswoude), Carel Nengerman Fonds (Oostbroek) en particuliere giften.
Herstel Park Beerschoten Entree Het raster langs het weiland voor het landhuis is vervangen door een fraai landgoedhek. Ook heeft het landgoed bij de entreelaan weer een voornaam toegangshek gekregen.
Op landgoed Sandwijck zijn we begonnen aan het herstel van het park. We hebben de waterpartijen gebaggerd en bakstenen stuwtjes hersteld. In oktober hebben we het rietdek van Boerderij OostIndiën een grondige opknapbeurt gegeven. Daags voor de oplevering werden we in alle vroegte opgeschrikt door een grote aangestoken rietbrand. Dankzij kordaat optreden van het rietbrand-team uit Cothen is de boerderij grotendeels bewaard gebleven en ondanks de omvangrijke schade is het herstelwerk begonnen. Heuvelrug-Noord In natuurgebied Vijverhof bij Den Dolder hebben we het areaal nat schraalland met 1 hectare uitgebreid. Jong bos is verwijderd en de bovengrond is afgegraven. Daardoor ontstaat er ruimte voor een zeldzame natte vegetatie met orchideeën, moeraswolfsklauw, kleine zonnedauw en koningsvaren. De oppervlakte nat schraalland in de Vijverhof is door dit project verdubbeld naar 2 hectare. De uitbreiding maakt onderdeel uit van de 15 hectare die gepland is voor uitbreiding van natte heide en nat schraalland in de notitie heideherstel (provincie Utrecht, 2004).
Restauratie wandelbrug en akker De open ruimte van de ‘Groote Hoek’ is in beheer als grote akker met rogge. De monumentale stenen boogbrug over de watergang is gerestaureerd. En van het wandelpad door de akker wordt veel gebruik gemaakt. Konijnenberg De Konijnenberg is hersteld in oude glorie, maar wel met nieuwe materialen die het intensieve gebruik ook aankunnen. De heuvel met linde erbovenop is een historisch parkelement uit de 18e eeuw en aangelegd ter versiering waar diverse lanen samen komen. Vanaf een heuvel had je beter uitzicht en was het makkelijker jagen. De Konijnenberg is hersteld met cortenstalen panelen en trappen zodat je er langs en overheen kan lopen zonder dat de heuvel teveel afslijt. Goudvissenkom De Goudvissenkom is ook een parkelement uit de 18e eeuw. Vroeger stond er water in en werd er gevist op karpers. Maar door de verlaging van de waterstand staat de G oudvissenkom al decennia droog. Op de bodem is een ondoorlatende laag aangebracht, waardoor er nu weer water in de kom staat. Ook zijn er trappen, vlonders en randen aangebracht van cortenstaal, zodat de vorm beter behouden blijft en mensen tot aan het water kunnen lopen. Woning Spinnenweb De laatste vrijgekomen arbeiderswoning in het Spinnenweb is volledig gestript en grondig gerenoveerd. Al het houtwerk is geschilderd en met nieuwe dakgoten kan het historische gebouw weer jaren vooruit.
In de voormalige zandwinning op landgoed De Paltz hebben we 15 hectare jong bos omgevormd naar droog schraalland en droge heide. Een deel is ontwikkeld tot hooiland, de rest wordt begraasd met een gescheperde schaapskudde. Het uiteindelijke resultaat is een bloemenpracht vol zeldzame planten en dieren. Elders op De Paltz hebben we 1,5 hectare lindebos aangeplant. Op landgoed Beerschoten hebben we het herstelproject van het historische park afgerond. Diverse landgoedelementen zijn opgeknapt, waaronder de entree, de wandelbrug, Konijnenberg en Goudvissenkom. Het herstel van Park Beerschoten is financieel mogelijk gemaakt door de Europese Commissie (Europa investeert in zijn platteland), Nationale Postcode Loterij, Vitens, provincie Utrecht, Stichting Mens en zijn Natuur, Stichting De Chocolademelkloop en diverse schenkingen van particulieren. Oplevering Goudvissenkom
10
Vliegbasis Soesterberg Als beheerder van Park Vliegbasis Soesterberg, hebben we invulling gegeven aan het natuurbeheer op de vliegbasis volgens de beheerovereenkomst met de provincie Utrecht. Ook hebben we ondersteuning verleend bij de uitvoering van inrichtingsprojecten, zoals het slopen van gebouwen, verwijderen van verharding, het open zagen van de zogeheten Duitse start- en landingsbaan en de aanleg van ecologische verbindingen door het bos. In een voormalige shelter op Park Vliegbasis Soesterberg is de nieuwe werklocatie van Beheergebied Noord gebouwd. Een enorm kunstwerk van gestapelde zeecontainers is als één geheel de shelter ingereden, waarna het meest moderne en indrukwekkende kantoor-, schaft-, vergader- en opslag-gebouw is afgebouwd en ingericht door de timmerlieden van Utrechts Landschap. Multifunctioneel en demonteerbaar; gebouwd voor de toekomst.
Utrechts Landschap heeft de historische grondwal langs de vijver op landgoed Heidestein opgeknapt. De wal is aangevuld met zand, verstevigd met beplanting en toegankelijk gemaakt door twee stalen trappen. Daarnaast zijn de oevers van de vijver en spreng geplagd. Het herstel van de grondwal was mogelijk dankzij de financiële steun van onze vrijwilligers, StreekFonds Utrechtse Heuvelrug, de Nationale Postcode Loterij en een aantal giften van particulieren.
Grondwal op Heidestein
Heuvelrug-Zuid Dankzij de steun van de Nationale Postcode Loterij konden we natuurgebied Zanderij Maarn aankopen. Het gebied vormt een belangrijke schakel tussen het ecoduct Mollebos en de bossen en landgoederen ten zuiden van de A12. Recreatieschap Utrechtse Heuvelrug, Vallei- en Kromme Rijngebied is erfpachter en beheerder van het gebied.
Vlak voor kerst is de restauratie van het park van landgoed De Breul in Zeist afgerond. We hebben de paden verbeterd en de beplanting op grote schaal aangepakt. We hebben gesnoeid, gekapt en heel veel geplant. In 2014 zijn op landgoed Hoog Beek en Royen in Zeist de eerste druiven geoogst. De wijngaard wordt gerund door vrijwilligers van de Rotary Zeist en geeft een eigentijdse invulling aan de oorspronkelijke inrichting van landgoed Hoog Beek en Royen. Begin 2013 gingen de druivenstruiken de grond in en nu kon er 675 kg aan druiven worden geoogst. Wijngaard Hof van Twente gaat er wijn van produceren. Op landgoed Bornia is Utrechts Landschap gestart met het herstellen van het stuifzandlandschap dat hier tot in de jaren 60 aanwezig was. Dit landschap (13,4 hectare) bestaat uit hoge stuifduinen met op de top markante, eeuwenoude vliegdennen en jeneverbessen. In de laagtes tussen de duinen wordt kaal zand ontwikkeld met zeldzame korstmossenbegroeiingen en tal van zeldzame paddenstoelen, insecten, reptielen en vogels. Samen met het omliggende bosgebied zal het stuifzand worden begraasd door Drentse heideschapen. Het herstel van de stuifduinen is mede mogelijk dankzij een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds – Erica Fonds, de provincie Utrecht en de Nationale Postcode Loterij.
11
Op landgoed Moersbergen hebben we 2,5 hectare lindebos aangeplant. Op Breeveen heeft Utrechts Landschap een geleidelijke overgang tussen bos en heide aangelegd. Een deel van de wandelroute is omgelegd. Daardoor ontstaat er rust en een geschikte habitat voor de nachtzwaluw en de levendbarende hagedis. Utrechts Landschap heeft de prehistorische grafheuvels in het natuurgebied Plantage Willem III bij Elst hersteld. De grafheuvels vormen een belangrijk cultureel erfgoed. Ook de voorbeeldgrafheuvel in het Amerongse Bos is opgeknapt en voorzien van een nieuw informatiepaneel. De werkzaamheden waren mogelijk dankzij de provincie Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht. Utrechts Landschap is eind december gestart met de restauratie van het Hoornwerk onderaan de Grebbeberg bij Rhenen. Het oude verdedigingswerk - dat onderdeel uitmaakt van de Grebbelinie wordt in oude luister hersteld. De werkzaamheden zijn mogelijk dankzij een bijdrage van de provincie Utrecht, gemeente Rhenen, Waterschap Vallei & Veluwe en Nationale Postcode Loterij.
Aanleg nevengeul Amerongse Bovenpolder
weggehaald. Vegetatie die van belang is voor beschermde planten en dieren (bijvoorbeeld de bever) is intact gebleven. Stroomlijn is een nationaal programma van Rijkswaterstaat, dat alle uiterwaarden van de grote rivieren betreft. In opdracht van Rijkswaterstaat hebben we een aantal vooroevers langs de Lek beschermd. Langs de Everdinger Waarden is 1.600 meter rijshout aangebracht, langs de Steenwaard 1.131 meter. We gebruiken hiervoor materiaal dat vrijkomt bij het beheer van onze grienden. Een fantastische bestemming van het oogstmateriaal. In het najaar is het Ruimte voor de Rivier project Elst opgeleverd. Utrechts Landschap is intensief betrokken geweest bij dit project en heeft zich ervoor ingespannen dat (een deel van) de schoorsteen van de steenfabriek behouden kon blijven. Door een terp te behouden, met schoorsteen, olietank en deel van de oude vloer van de steenfabriek, is er een mooi ensemble ontstaan dat herinnert aan de steenfabriek. Daarnaast is het gebied een belangrijke natuurschakel tussen de Amerongse Bovenpolder en de Elster Buitenwaarden.
Valleigebied In 2014 hebben we historisch onderzoek laten uitvoeren naar het lanenstelsel van kasteel Renswoude. De restauratie van de beplanting van de kom van het grand canal zal in 2015 plaatsvinden. Rijn- en Lekgebied In het najaar is in de Palmerswaard bij Rhenen het project Stroomlijn uitgevoerd. Ten behoeve van een goede afvoer bij hoogwater heeft Utrechts Landschap een deel van de ruwe vegetatie
Utrechts Landschap is al jaren betrokken bij de inrichting van de ecologische verbinding op het terrein van de voormalige kalksteenfabriek in Rhenen. Het gebied vormt een belangrijke schakel voor de ecologische verbinding in de uiterwaarden van de Nederrijn. De inrichting van het gebied is nagenoeg afgerond en de doorlevering van het eigendom in voorbereiding. In 2014 is de aanleg van de kwelgeul in de Amerongse Bovenpolder afgerond. Deze geul loopt vanaf de Elster steenfabriek naar de stuwen bij Amerongen, waar hij benedenstuws weer aantakt op de Nederrrijn. De geul vormt een ecologisch lint. Vissen kunnen de geul vanaf de rivier optrekken. In de bedding zijn paaikuilen gegraven, zodat vissen er een geschikte habitat vinden om te paaien en eitjes te leggen.
12
5
Ontwikkelen
Strategie, samenwerking en voorbereiding Utrechts Landschap komt op voor de belangen van natuur, landschap en erfgoed. We nemen zelf initiatieven, vaak in de vorm van een integrale visie op een bepaald gebied of thema. Ook reageert Utrechts Landschap op ontwikkelingen die ten koste gaan van de kwaliteit van het landschap, zeker als er een relatie is met de eigen terreinen. Bij grote dossiers werken we veel samen met de andere natuur- en milieu organisaties, waaronder De12Landschappen op nationaal niveau en de andere terreinbeheerders en natuurorganisaties op Utrechts niveau (Oostbroek organisaties). Utrechts Landschap heeft een actieve inbreng in gebiedsprocessen, waaronder bijvoorbeeld Hart van de Heuvelrug en het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.
In het kader van de Provinciale verkiezingen in maart 2015 hebben de Oostbroekorganisaties twee pamfletten opgesteld als input voor de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen. Met een groot deel van de partijen zijn gesprekken gevoerd. Hetzelfde is gebeurd ten behoeve van de Waterschapsverkiezingen. Samen met Staatsbosbeheer en Recreatie MiddenNederland is Utrechts Landschap in gesprek gegaan met hondenuitlaatservices over het gebruik van de natuur- en recreatiegebieden in provincie Utrecht. Vanaf 1 april 2015 hebben hondenuitlaatservices een overeenkomst nodig. 48 hondenuitlaatservices hebben zich voor een overeenkomst ingeschreven en denken mee over beter gebruik van de gebieden.
Utrechts Landschap heeft in het Platform Utrechtse Buitenplaatsen actief bijgedragen aan beleidsvelden als de buitenplaatsbiotoop, Handreiking Buitenplaatsen en het symposium Utrechtse Buitenplaatsen in november. Verder hebben we in de Federatie Instandhouding Monumenten gewerkt aan de meningsvorming bij verschillende onderwerpen aangaande monumentenzorg op nationaal niveau. Utrechts Landschap heeft actief meegedacht in Kennisplatforms van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: het Groenplatform, interieurplatform en molenplatform. Kromme Rijngebied In november is vanuit het samenwerkingsverband Utrecht-Oost/Utrechts Science Park een bestuurlijke conferentie georganiseerd. Hierbij is afgesproken dat vanuit een aantal allianties concreet wordt verder gewerkt. Utrechts Landschap is deelnemer van de alliantie ‘Ontmoeting’, waarbij de relatie stad-Uithof-landgoederenlandschap centraal staat.
13
Daar hoort bijvoorbeeld ook de landschappelijke en recreatieve inpassing van het nieuwe Prinses Maxima Centrum bij. Verder zijn we intensief betrokken bij de voor bereiding van de aanleg van twee belangrijke ecopassages: over de Biltse Rading in Utrecht en ter hoogte van de Werken van Griftenstein in De Bilt. Utrechtse Heuvelrug In 2014 heeft Utrechts Landschap een herontwikkelingsplan gemaakt voor de voormalige boerderijplaats op landgoed Beerschoten. Het plan is gericht op de versterking van de ingang van het landgoed. De herontwikkeling is gebaseerd op uitgifte in erfpacht van twee bouwkavels. Een architect heeft de stedenbouwkundige uitdagingen en beperkingen vastgelegd in een ruimtelijke onderbouwing. In 2015 zal de daadwerkelijke herontwikkeling van de bouwkavels van start gaan. Utrechts Landschap heeft meegedacht in de planvorming van de ecoducten over de N226 en N227. Vanwege weerstand onder bewoners bij de N226 hebben we met andere terreineigenaren een alternatieve locatie voor het ecoduct onderzocht. Samen met recreatieondernemers, gemeente en provincie heeft Utrechts Landschap een kwaliteitshandboek opgesteld om de kwaliteit van de natuur en verblijfsrecreatie te verbeteren. Door samen te werken komt er meer ruimte voor innovatie van verblijfsrecreatie en krijgt tegelijkertijd de natuur op en rond het terrein een plus. Met de eigenaar van ‘t Jagershuys in Zeist hebben we een plan ontwikkeld om van deze plek en het omliggende Zeisterbos hét vertrekpunt voor recreatie en natuurbeleving te maken. De locatie is al zeer in trek vanwege de nieuwe mountainbikeroute. Utrechts Landschap is samen met de Oostbroekorganisaties in gesprek gegaan met Vitens. Doel is om korte en lange termijn projecten te starten op het gebied van natuur en drinkwaterwinning op de Heuvelrug. Een eerste projectenlijst is gereed en in 2015 wordt met de eerste projecten gestart.
Afspraken oostelijke faunapassage Utrecht vastgelegd
Valleigebied In 2014 hebben we afspraken gemaakt met Rijkswaterstaat over het effect van de snelwegverbreding bij knooppunt Hoevelaken op het natuurgebied De Schammer. Ook is er een startoverleg over natuurcompensatie geweest, waarvan we hopen dat deze kan bijdrage aan de gewenste verbinding tussen Bloeidaal en landgoed Stoutenburg. Utrechts Landschap heeft zich hard gemaakt voor een recreatieve en ecologische verbinding langs de Heiligen bergerbeek onder de A28 door. Verder hebben we kritisch meegedacht in de planontwikkeling van de westelijke rondweg van Amersfoort die een strook van Birkhoven zal aantasten. Er zijn diverse natuurmaatregelen bedacht in en rond het plangebied waarmee het project in totaal een positief effect heeft op natuur. Samen met Waterschap Vallei en Veluwe hebben we een plan gemaakt voor het tegengaan van de verdroging in het elzenbroekbos op landgoed Stoutenburg. De maatregelen worden in het najaar van 2015 uitgevoerd. Grondruil, bestemmingsplanwijziging en vergunningen zijn gereed gemaakt, waardoor we in 2015 bijna 4 hectare bos kunnen aanplanten. Rijn- en Lekgebied Utrechts Landschap werkt met de provincie Utrecht en de gebiedscoöporatie o-gen aan de realisatie van natuur in de N2000 gebieden langs de Utrechtse Nederrijn. Voor de Palmerswaard is een integraal inrichtingsplan gemaakt, gericht op natuur, landschap, beleving en waterveiligheid. Er is begonnen met de vergunningenprocedure; de planning is dat de uitvoering najaar 2015 start. Voor de Uiterwaarden Rhenen en Rijnbrug is een inrichtingsplan gemaakt. Ook daarvoor is de vergunningenprocedure gestart. Voor de Elster Buitenwaarden is een inrichtingsschets opgesteld en de Lunenburgerwaard is recent toegevoegd aan het projectgebied. Bewoners van Wijk bij Duurstede hebben 500 zonnepanelen gekocht, waarmee Utrechts Landschap en de EigenWijkse Energie Coöperatie Steenfabriek Bosscherwaarden gaan omtoveren in een Stroomfabriek. Zo draagt Utrechts Landschap bij aan lokale duurzame energieopwekking. Naar verwachting kan de fabriek voor de zomer van 2015 in werking.
Natuurgebied De Schammer
Utrechts Landschap heeft gesproken met diverse ondernemers over de verkoop van Fort Everdingen. Als buren blijven we graag betrokken bij de toekomstige ontwikkeling van het fort. Ook zijn we in gesprek met Eneco over het windmolenpark Autena. Uit natuuronderzoek blijk dat de windmolens geen significant negatieve effecten hebben op de nabijgelegen natuur. Utrechts Landschap vindt het van belang dat een deel van de opbrengst van de wind molens wordt ingezet voor een landschappelijke kwaliteitsimpuls in het gebied.
14
6
Onderzoek en monitoring
Resultaten van ons werk In onze beheervisie en beheerplannen per gebied staat wat onze doelen en indicatoren zijn, waarbij het om soorten, structuren in het landschap of de werking van processen kan gaan. Iedere zes jaar worden de gebieden gemonitord, op grovere of fijnere schaal. Na het treffen van inrichtingsmaatregelen wordt er intensiever gemeten. Daarnaast wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de ongeplande waarnemingen en observaties die derden doen in onze terreinen. In 2014 hebben we veel onderzoek gedaan in de uiterwaarden. Zo zijn de fauna in de Lunenburgerwaard onderzocht, de flora en fauna in de Everdingerwaard en de flora van de Middelwaard. De Middelwaard en Everdingerwaard herbergen een zeer rijke flora. Er is onder andere een forse toename van orchideeën als de rietorchis en de vleeskleurig orchis. In de Middelwaard zijn de bevertjes (ook bekend als trilgras) teruggekeerd.
Veldleeuwerik
Door het onderzoeksbureau B-ware is het moeras op de voormalige ijsbaan Blikkenburg onderzocht op de ontwikkelingsmogelijkheden tot een nat schraalland. Het moeras blijkt te worden gevoed door zeer schoon grondwater en kwel. Het blijkt dat verwijdering van de voedselrijke bovengrond en een afgestemd peilbeheer kunnen resulteren in een zeldzame verlandingsvegetatie. Daar gaan we in 2015 mee aan de slag. De voormalige Vliegbasis Soesterberg is in 2014 weer vlakdekkend geïnventariseerd. De enorme natuurwaarde van dit terrein blijft elke keer verbazen. Dit jaar waren circa 180 paartjes veldleeuwerik aanwezig en kwamen er 2 paartjes tapuit tot broeden.
Kommavlinder
Ecoloog Herman van den Bijtel:
‘Dit gebied is van nationaal belang’ ‘Ecologisch gezien is Park Vliegbasis Soesterberg echt bijzonder. Dankzij de militaire bestemming hebben veel dieren en planten jarenlang rust gehad en konden er bijzondere en sterke populaties ontstaan. Er komen verschillende graslandtypen voor, die ecologisch gezien helemaal compleet zijn en een verrassende rijkdom kennen. Soorten die niet alleen bijzonder zijn, maar ook nog eens een bronpopulatie vormen, zijn wat planten en paddenstoelen betreft slangenkruid, lathyruswikke, echt duizendguldenkruid, mosbloempje, ruw vergeet-mij-nietje, wasplaten, satijnzwammen en mycorrhizasoorten van dennen. Wat broedvogels betreft zijn de veldleeuwerik en tapuit bijzonder. Vlinders komen er trouwens ook verrassend veel voor. Het schaarse geelsprietdikkopje en de kommavlinder, om er maar twee te noemen. Van de insecten zijn het schavertje, de snortikker, de donkere zomerzandbij, de kruiskruidzandbij en de zeer zeldzame dubbeldoornwespbij het vermelden waard. De konijnen zijn trouwens de belangrijkste beheerders. Ze houden alles kort, en zorgen met hun gegraaf voor de nodige dynamiek in dit geweldige gebied, dat ecologisch gezien van nationaal belang is. Bijzondere natuur om bijzonder zuinig op te zijn.’
Vrijwilligers Ook dit jaar hebben vrijwilligers een grote bijdrage geleverd door de inventarisatie van kleine zoogdieren op landgoed Oostbroek, amfibieën op Blikkenburg en De Woerd, broedvogels in de Blauwe Kamer, libellen rondom Bilthoven, roofvogelnesten in de eenheid Noord en flora in de Gelderse Vallei.
15
Waarnemingen Vogels In februari is de middelste bonte specht op de Laarsenberg waargenomen. De middelste bont specht is al jaren bezig met een opmars vanuit Zuid en Oost-Nederland. De soort profiteert van het steeds ouder worden van de Nederlandse bossen en de toename van dood hout en stervende bomen. Loofbossen met oude eiken en open ruimtes hebben de voorkeur. Utrechts Landschap voert al jaren een bosbeheer gericht op een structuurrijk, grotendeels inheems bos met een hoog aandeel dood hout. Dat beheer begint zich nu uit te betalen met de terugkeer van deze prachtige specht. Nu is het wachten op het eerste broedgeval in de bossen van Utrechts Landschap. In juni is in de Blauwe Kamer bij Rhenen de orpheusspotvogel gezien en gehoord. De orpheusspotvogel is een in ons land nog vrij zeldzame vogel. Vanuit het zuiden rukt de vogel steeds vaker en verder op. Volgens de Vogelbescherming zijn het vooral de mannelijke exemplaren die zich zingend over het land verspreiden, maar komt het nog zelden tot een broedpoging. In november en december is de zeearend meerdere keren gespot in de omgeving van de Nederrijn. Deze grootste vogel van Europa kwam vroeger in heel Europa voor, maar mede onder invloed van de mens was hij een zeldzaamheid geworden. Sinds 2006 broedt de zeearend weer op enkele plekken in Nederland. Zoogdieren De grootschalige natuurontwikkeling die de laatste jaren heeft plaatsgevonden langs de Nederijn lijkt zijn vruchten af te werpen. Sinds 1998 zijn er bevers gesignaleerd. De bever voelt zich er zo goed thuis dat Utrechts Landschap op zijn terreinen steeds meer dieren en burchten waarneemt. Begin 2014 ontdekten medewerkers een nieuwe burcht in aanbouw. Takken, stronken, modder en zand, ideale componenten voor een nieuw huis. Ook de otter lijkt op de natuur langs de Nederrijn af te komen. In het voorjaar zijn in een natuurgebied naast de Blauwe Kamer uitwerpselen van een otter gevonden. De dichtstbijzijnde bekende otterlocaties in Gelderland waren tot nu toe de Ooijpolder bij Nijmegen en de Rijnstrangen bij Zevenaar. De Blauwe Kamer is helemaal klaar voor de otter: het gebied is visrijk en biedt de storingsgevoelige otter een groot rustgebied. Onderlangs de Grebbeberg is begin 2014 een steenmarter waargenomen. Het vermoeden dat hij hier voorkwam, bestond al een tijdje.
Beverburcht
Zeearend boven de Nederrijn
Utrechts Landschap is verheugd dat het broertje van de boommarter nu ook de Heuvelrug heeft weten te vinden. Waar boommarters afhankelijk zijn van oude bomen met holtes, is de steenmarter ook in bebouwing te vinden. Flora Op Park Vliegbasis Soesterberg zijn drie soorten mos ontdekt die nog nooit eerder in Nederland aangetroffen zijn. Het gaat om bruin achterlichtmos (schistidium brunnescens), tenger achterlichtmos (s. dupretii) en kalkachterlichtmos (s. robustum). De betonnen shelters vormen een unieke rotsformatie in ons land en daarmee een grote bijzonderheid. In het Zeisterbos zijn voorjaarskluifzwammen gezien. Vanwege de gelijkenis wordt deze paddenstoel ook wel valse morielje genoemd. De giftige voorjaarskluifzwam is vrij zeldzaam staat op de Nederlandse rode lijst als bedreigd. In 2013 is draadgentiaan ontdekt in de Zwarte Goor bij de Juliusput, een plantje dat vanaf 1950 in de Gelderse Vallei niet meer is gezien. In 2014 bleek de populatie fors te zijn uitgebreid.
16
Imme Rog, managing Director van de Postcode Loterij overhandigt cheque aan Hank Bartelink van De 12Landschappen
7
Mensen binden Fondsenwerving
Beschermers Voor 2014 hebben we een heldere strategie met acties beschreven waarin we targets op aantallen en kosten hebben geformuleerd. Voor 2014 was er een kwantitatieve doelstelling die bewust niet te ambitieus was omdat we de basisadministratie meer op orde wilden krijgen. Het primaire doel van de wervingsstrategie in 2014 was het aantal Beschermers te behouden of licht te laten groeien. Dat is gelukt, er werd een stijging bereikt van 6%: op 1 december 2014 hadden we in totaal 22.544 Beschermers. In 2014 zijn vijf strategieën uitgevoerd om – ondanks de trend van daling – toch het aantal Beschermers te behouden. 1. Professionalisering van de organisatie: administratie beter afgestemd op fondsenwervingsacties 2. Behoudacties voor bestaande Beschermers (waaronder speciale Beschermersexcursies) 3. Meer gerichte werving binnen bestaande segmenten/ bestaande kanalen 4. Genereren van meer leads (NAW-gegevens) door middel van gerichte en gepaste acties 5. Nieuwe acties in samenwerking met partners en testen van een huis-aanhuismailing en crowdfundingsactie. We zien in 2014 dat de structurele uitstroom wat vermindert. Nieuwe Beschermers zijn onder andere geworven door middel van deelname aan excursies, via crowdfundingacties, via de website, via het promotieteam, een
17
huis-aan-huisflyeractie, via persoonlijk contact met medewerkers en vrijwilligers. Bedrijfsvrienden 2014 Dankzij de steun van 50 bedrijfsvrienden heeft Utrechts Landschap in 2014 mooie projecten gerealiseerd. Naast de financiële bijdragen is het maatschappelijke draagvlak van onze vrienden van onschatbare waarde! Het zijn allemaal ondernemers die oog hebben voor de bijzondere groene- en culturele omgeving waarin zij werken en die dat ook willen uitdragen in hun bedrijfscultuur. Tijdens de actie ‘crowdfundingvoornatuur’ ontvingen wij veel steun van onze bedrijfsvrienden. Mede daardoor werden de projecten succesvol. In 2014 hebben we onze bedrijfsvrienden aangeboden om hun personeel voor een jaar gratis Beschermer te maken. Hier hebben ruim honderd personeelsleden gebruik van gemaakt. Een mooie eerste kennismaking met Utrechts Landschap, zo komt natuur heel dichtbij. In december hebben we onze bedrijfsvrienden uitgenodigd voor een sneak preview van het Park Vliegbasis Soesterberg en het Nationaal Militair Museum.
Dankzij ‘Crowdfunding voor natuur’ kon de onderhoudsboot er komen
Giften en nalatenschappen In 2014 ontvingen wij ruim A 82.400,- uit eenmalige giften en periodieke schenkingen en A 657.008,- uit legaten en erfstellingen. In Mijn Landschap werd hiervan melding gemaakt. Bij grotere bedragen overleggen wij met de gevers over de bestemming van hun gift. Zij weten dan precies waar het geld terechtkomt. Als een project is afgerond, wordt dat ter plekke gevierd met de gevers. Ook geld dat niet gekoppeld wordt aan een specifieke bestemming komt volledig ten goede aan onze doelstellingen: het wordt ingezet voor de aankoop van nieuwe gebieden. Met een gift of nalatenschap helpen de gevers dus altijd de natuur en het cultureel erfgoed in stand te houden. Crowdfunding voor natuur In de zomer van 2014 hebben we voor het eerst een crowdfundingsactie gehouden. Via ‘crowdfundingvoornatuur’ hebben wij voor drie projecten financiering gezocht: • Red de kluut: A 5.000,- voor de aanschaf van een boot zodat we het vogeleiland in de Amerongse Bovenpolder kunnen onderhouden • Adopteer een schaap: A 10.000,- om een schaapskudde te bekostigen die het nieuwe stuifduinlandschap op landgoed Bornia gaat begrazen. • Plant een boom: A 5.000,- voor de aanplant van beuken in het ‘Laantje van de verliefde bomen’ op landgoed Hoog Beek en Royen.
Groep hardlopers doneert bank
Dankzij de grote inzet van onze boswachters, collega’s, vrijwilligers, (bedrijfs) vrienden, kennissen en omwonenden hebben de acties ‘Red de kluut’ en ‘Adopteer een schaap’ het streefbedrag gehaald. In november is de onderhoudsboot in bijzijn van donateurs te water gelaten. Ondanks dat het streefbedrag voor alle verliefde bomen niet was gehaald, hebben de donateurs besloten toch te willen bijdragen aan de laan. Bovendien ontvingen we een bijdrage van de Stichting Mens en zijn Natuur, waardoor we de gehele laan konden planten. De crowdfundingactie leverde niet alleen geld op. Minstens zo belangrijk was alle steun en betrokkenheid die de actie ons bracht. Nationale Postcode Loterij In 2014 ontving Utrechts Landschap A 937.500,- van de Nationale Postcode Loterij voor het beschermen van natuur, landschap en het cultureel erfgoed in de provincie. In 2014 konden wij dankzij deze bijdrage terreinen aankopen, diverse buitenplaatsen herstellen, de stuifduinen op Bornia en de grondwal op Heidestein herstellen, publieksactiviteiten organiseren (zoals de vaartochten met de boot en pont), onze vrijwilligers ondersteunen en de informatiepanelen in onze gebieden vernieuwen.
18
8
Bestuur en medewerkers
De organisatie
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op het beleid van het Bestuur. De Raad van Toezicht kwam in 2014 twee keer bijeen voor een vergadering en maakte daarnaast een kleine excursie in enkele gebieden van Utrechts Landschap. De door het Bestuur opgestelde jaarrekening en jaarverslag over 2013 zijn door de Raad goedgekeurd, alsmede de begroting voor 2015 en de meerjarenbegroting behorende bij het al bestaande meerjarenbeleidsplan. Ook andere belangrijke onderwerpen kwamen ter sprake, zoals de voortgang van een bedrijfsvoeringstraject dat in 2014/2015 wordt doorlopen. De voorzitter en de leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden.
Medewerkers Utrechts Landschap heeft 47 betaalde medewerkers in dienst (in totaal 41,6 fte). De meeste mede werkers werken in het beheer en onderhoud van onze terreinen en gebouwen (27 medewerkers). Bij de stichting werken 14 vrouwen en 33 mannen. Het ziekteverzuim steeg als gevolg van langdurig zieken van 1,4 % in 2013 naar 2,45 % in 2014. De ondernemingsraad vergaderde in 2014 5 maal. Onderwerpen betroffen o.a. de jaarcijfers, de begroting en het jaarplan 2015 en de organisatieontwikkeling. In het kader van de ontwikkeling van de interne organisatie werd in 2014 geïnvesteerd in de algehele bedrijfsvoering en in opleidingen, onder andere gericht op leidinggeven. Vrijwilligers Op het gebied van terreinbeheer lukt het ons om met de inzet van vrijwilligers het beheer van onze gebieden op een hoger niveau van onderhoud te brengen. De inzet van zoveel vrijwilligers vraagt van Utrechts Landschap dat er heldere afspraken zijn over de wijze waarop de samenwerking wordt vormgegeven en in te spelen op actuele ontwikkelingen. Het vrijwilligersbeleid wordt daarom geactualiseerd en aangepast aan een professionelere manier van werken.
Bestuur Het Bestuur van Utrechts Landschap vergaderde in 2014 acht keer. De jaarrekening en het jaarverslag over 2013 werden vastgesteld, de kwartaalcijfers van 2014, de begroting voor 2015 en de meerjarenbegroting behorende bij het meerjarenbeleidsplan. Naast de thema’s die in de Raad van Toezicht aan de orde kwamen, werden onderwerpen besproken zoals de uitgangspunten voor beleggingen, nieuwe aankopen, diverse huur- en (erf)pachtzaken, kansen op het gebied van vastgoed, de strategie voor het werven van nieuwe Beschermers, het al dan niet uitbesteden van toezicht en handhaving, de ontwikkeling van de organisatie in relatie tot de veranderende omgeving en de samenwerking met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en andere Landschappen op het gebied van vakantiewoningen. In 2013 waren twee vacatures ontstaan in het Bestuur. Deze werden in 2014 vervuld door de heer Van Gellicum (expert op het gebied van vastgoed en rentmeesterszaken) en de heer Rietkerk (hoogleraar milieu-natuurwetenschappen). Mevrouw Duyverman trad medio 2014 af als secretaris van het Bestuur en Bestuurslid de heer Stroink nam afscheid in oktober 2014. Hun opvolgers worden in maart 2015 benoemd. De voorzitter en leden van het bestuur ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden.
19
Groen & Doen-subsidie De Groen & Doen-subsidie van ministerie van Economische Zaken, bood ons de mogelijkheid een aantal vrijwilligers bij te scholen op het gebied van veiligheid en een opleidingsproject te starten om de publiekscommunicatie van vrijwilligers te professionaliseren en meer mensen aan ons te binden.
Duurzaamheid Utrechts Landschap heeft diverse duurzame acties in haar bedrijfsvoering uitgevoerd, zoals het scheiden van plastic afval, biologische catering en ecologische schoonmaakmiddelen. Per afdeling is bekeken welke quick wins er te behalen zijn.
Verkorte jaarrekening
Deze gecomprimeerde cijfers zijn ontleend aan en consistent met de officiële jaarrekening.
Balans per 31 december 2014 (na bestemming resultaat en stelselwijzigingen) Activa (x 1.000)
2014
2013
50
48
Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen / natuurgebieden Direct in gebruik voor doelstelling
PM 204
PM 241
Financiële vaste activa Lening u/g
400
400
Subtotaal
654
689
Voorraden
43
45
Vorderingen en overlopende activa
3.044
1.998
Effecten
5.355
5.142
Liquide middelen
9.751
8.057
18.847
15.931
Immateriële vaste activa
Totaal activa
Passiva (x 1.000)
2014
2013
Reserves en Fondsen Continuïteitsreserve Reserve terugkoop erfpacht Reserve aankopen Bestemmingsreserve overig Subtotaal
2.072 7.057 2.296 375 11.800
*2.073 *6.090 1.306 412 9.881
Bestemmingsfondsen beheer Fonds vooruit ontvangen subsidie Fonds Aankopen Totaal Reserves en fondsen
2.765 770 15.335
*2.368 *480 594 13.323
Schulden op lange termijn
353
*203
Schulden op korte termijn
3.159
*2.405
18.847
15.931
Totaal passiva
* Herziene vergelijkende cijfers als gevolg van toegepaste stelselwijzigingen
Toelichting
de baten uit subsidies van overheden volledig verantwoord in de staat van baten en lasten op het moment van toezegging. Vervolgens werden de subsidies bestemd onder het fonds vooruit ontvangen (project)subsidies. De met deze subsidies samenhangende (project)kosten konden in de volgende ja(a) r(en) uit dit fonds worden gedekt.
Stelselwijzigingen Ten einde te voldoen aan Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) 650 Fondsenwervende Instellingen en om grote fluctuaties in het resultaat te voorkomen en daarmee de inzichtelijkheid te vergroten heeft de stichting met ingang van 2014 een tweetal stelselwijzigingen doorgevoerd.
Met ingang van 2014 worden de baten uit subsidies van overheden naar rato van de samenhangende kosten verantwoord in de staat van baten en lasten. In de balans wordt een schuld “vooruit ontvangen subsidies” opgenomen als op balansdatum daadwerkelijk subsidie ontvangen is waar nog geen kosten tegenover staan. In de balans wordt een vordering “te vorderen subsidies” opgenomen als op balansdatum kosten gemaakt zijn die uit toegezegde subsidies gedekt worden.
De eerste stelselwijziging betreft het tot en met 2013 verantwoorden van baten bij het in erfpacht uitgeven van grond met opstallen. Indien een terugkoopverplichting voor de opstallen door de stichting bestaat bij einde looptijd van de erfpachtovereenkomst, worden de ontvangen gelden voor in erfpacht uitgegeven opstallen niet als baten verantwoord maar als langlopende verplichting in de balans opgenomen ter financiering van de toekomstige terugkoopverplichting hetgeen overeenkomstig RJ 270 Winst-en-verliesrekening is. Het stelselwijzigingseffect op het beginvermogen is A 120k. Het stelselwijzigingseffect is in het beginvermogen gecorrigeerd leidende tot een reserve terugkoop erfpacht van A 6.090k (was: A 6.210k) en schuld op lange termijn van A 203k (was: A 83k).
Om de vergelijkbaarheid te behouden zijn de vergelijkende cijfers aangepast. Hiertoe zijn voor een bedrag van A 612k de vorderingen en overlopende activa en het fonds vooruit ontvangen (project)subsidies in de beginbalans gecorrigeerd. Daarnaast zijn voor een bedrag van A 498k van fonds vooruit ontvangen (project)subsidies (nu: fonds Nationale Postcode Loterij) en een bedrag van A 44k van bestemmingsfondsen beheer her-classificeerd naar de schulden op korte termijn.
De tweede stelselwijziging betreft het met ingang van 2014 matchen van de baten uit subsidies van overheden aan de kosten, die hiermee samenhangen. Tot en met 2013 werden
20
Beleggingen De beleggingsportefeuille was het hele jaar in beheer bij Triodos Bank. De beleggingen betreffen risicomijdende investeringen in obligaties met een vastrentende waarde (75%), in aandelen (20%) en alternatieve beleggingen (5%) en hebben als doel een reserve op te bouwen ten behoeve van de (co-financiering van) strategische aankopen door de stichting. De beleggingen zijn derhalve bedoeld als kortlopend vermogen en kunnen om voorgaande reden courant worden gemaakt.
Reserve aankopen
Stand per 1 januari 2014 Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
Stand per 31 december 2014
Continuïteitsreserve
Mutaties: Onttrekkingen
989.902 -
+
989.902
Reserves en fondsen
Stand per 1 januari 2014 Stelselwijziging Stand per 1 januari 2014 na stelselwijziging
1.306.333
2.296.235
Om aankopen natuurgebieden (mede) te kunnen financieren worden de ontvangen nalatenschappen gedoteerd aan de reserve aankopen. In 2014 zijn de inkomsten uit de natuurbegraafplaats en een bate uit voorgaand jaar inzake de vrijval van een voormalige voorziening onderhoud tevens gedoteerd aan de reserve.
1.654.664 418.228 2.072.892
Bestemmingsreserves overig 1.057 +
Stand per 1 januari 2014
1.057 Stand per 31 december 2014
2.071.835
Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
Om de continuïteit van de organisatie te waarborgen acht het bestuur van Stichting Het Utrechts Landschap het noodzakelijk een continuïteitsreserve aan te houden. De gewenste hoogte van de continuïteitsreserve komt overeen met 1 maal de jaarkosten van de werkorganisatie exclusief aankopen en projecten, zijnde A 5 mln.. Hiermee is voldaan aan de Richtlijn Reserves Goede Doelen van de VFI en het CBF-reglement, zijnde maximaal 1,5 maal de jaarkosten van de werkorganisatie. De continuïteitsreserve wordt gemuteerd met overschotten c.q. tekorten uit de exploitatie.
Mutaties: Dotatie Onttrekkingen
+
Stand per 31 december 2014
374.762
Dit betreffen gelden ontvangen voor onderhoud en inrichting van het gebied Hooge Kampse Plas. Een fonds betreft een deel van het eigen vermogen van de stichting waaraan door derden voorwaarden zijn gesteld voor de aanwending. Aanwendingen van dit vermogen, alsmede toevoegingen, worden via de resultaatverdeling verwerkt.
6.209.957 (120.000) 6.089.957
966.841 +
966.841 Stand per 31 december 2014
43.342 80.640 (37.298)
Reserve terugkoop erfpacht
Stand per 1 januari 2014 Stelselwijziging Stand per 1 januari 2014 na stelselwijziging
412.060
7.056.797
De reserve terugkoop erfpacht dient ter financiering voor de terugkoop van in het verleden in erfpacht uitgegeven opstallen. Bij aflopende erfpachtcontracten heeft Utrechts Landschap in veel gevallen een verplichting tot koop van deze opstallen. Dotatie vindt plaats uit de helft van de erfpachtinkomsten ter dekking van de waardestijging voor investeringen gepleegd door de erfpachter. Gewenste hoogte is A 10 mln.
21
Staat van baten en lasten 2014 (x 1.000) Beschikbaar voor doelstelling
Begroting 2014
Realisatie 2014
Realisatie 2013
Begroting 2015
Baten uit eigen fondsenwerving
817
1.538
1.667
915
Baten uit acties van derden
937
937
937
937
2.396
2.942
2.416
2.227
205
514
370
227
Overige baten
2.368
3.637
3.558
2.935
Beschikbaar voor doelstelling
6.723
9.568
8.948
7.241
Begroting 2014
Realisatie 2014
Realisatie 2013
Begroting 2015
34
1.138
382
32
Beheer natuurgebieden
2.365
2.393
2.683
2.433
Instandhouding opstallen
1.017
890
922
1.042
691
682
644
693
Baten
Subsidies van overheden Baten uit beleggingen
Besteed aan doelstelling Besteed aan doelstellingen Verwerving natuurgebieden
Draagvlak
167
186
192
226
Projecten
1.021
1.304
1.035
611
Subtotaal
5.295
6.593
5.858
5.037
In % van de totale baten
78,8%
68,9%
65,5%
69,6%
In % van de totale lasten
84,8%
87,2%
83,1%
83,6%
268
189
217
235
30
32
29
30
298
221
246
265
32,8%
12,2%
13,0%
30,0%
Lasten eigen organisatie
652
743
944
726
Besteed aan doelstelling
6.245
7.556
7.047
6.028
Beleid en strategie
Werving baten Lasten eigen fondsenwerving Kosten van beleggingen Subtotaal In % van de baten uit eigen fondsenwerving Beheer en administratie
100
Onvoorzien Resultaat
2.012
478
22
1.901
1.113
Beheer en administratie Het kostenpercentage beheer en administratie is de verhouding van de kosten voor beheer en administratie in relatie tot de totale reguliere lasten, procentueel weergegeven.
Aandeel kosten eigen fondsenwerving Het kostenpercentage fondsenwerving is de verhouding van de kosten uit eigen fondsenwerving in relatie tot de baten uit eigen fondsenwerving o.a. de contributies van Beschermers, de giften en nalatenschappen, procentueel weergegeven. De kosten eigen fondsenwerving zijn de kosten die de stichting maakt ten behoeve van het realiseren van deze baten o.a. mailingen.
De kosten voor beheer en administratie zijn kosten die niet toe te rekenen zijn aan de doelstelling of werving van baten. Deze kosten zijn geen kostencategorie op zich, maar ontstaan na toerekening van de kosten aan de bepaalde bestemmingen. Deze toerekening vindt plaats op basis van de specificatie en verdeling kosten naar bestemming. Het percentage wordt sterk beïnvloed door de (financiële) omvang van verwervingen en eventueel saldo baten en lasten uit voorgaande jaren. Als norm is daarom een percentage van de reguliere lasten gekozen. Dit zijn de jaarlijkse lasten exclusief d e kosten van verwerving natuurterreinen en gebouwen en saldo baten/lasten voorgaande jaren. Het beleid van de stichting is er op gericht om de kosten voor beheer en administratie zo laag mogelijk te houden en hanteert een norm van 13%.
De norm voor het kostenpercentage fondsenwerving is vast gesteld op 15% gemiddeld over 3 opeenvolgende jaren. Het aandeel kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten uit eigen fondsenwerving bedroeg over de afgelopen drie jaren: 2012 12,4% 2013 13,0% 2014 12,2% Het gemiddeld percentage van de kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten uit eigen fondsenwerving is daarmee 12,5%.
In 2013 bedroeg het saldo lasten uit voorgaande jaren A 34k, in 2014 A -290k. zijn De kosten beheer en administratie uitgedrukt in een percentage van de lasten, exclusief verwerving natuurgebieden, bedroeg in 2014: 11,1%.
Verdeling uitvoeringskosten eigen organisatie naar bestemming
Beheer en Werving admini baten stratie
205
202 4 7 27 4 -29
7 0 0 1 0 -3
583 144 4 38 -26 0
104 1 1 8 1 -
57 1 1 4 0 -
2.728 229 43 390 26 -290
2.621 162 43 358 54 -
2.650 180 46 430 51 34
397
178
216
5
743
115
63
3.126
3.238
3.391
Uitkomst 2013
165 3 9 21 3 -23
Begroot 2014
368 9 9 55 8 -52
Uitkomst 2014
Kasteel Loenersloot
1.146
De Utrechtse Molens
31
Eigen organisatie
Totaal
Eigen fondsenwerving
183 5 4 33 5 -26
Beleid en strategie
1.030 33 7 200 30 -154
Doorbelast aan derden
Projecten
Dir. personeelskosten Ov. personeelskosten Huisvestingkosten Algemene beheerskosten Afschrijvingen Overige kosten
Draagvlak
Instandhouding opstallen
28 1 1 3 1 -3
Aankopen en verwerven
Beheer natuurgebieden
Uitvoeringskosten eigen organisatie doelstelling
huisvestingskosten alleen de uren van het personeel in het hoofdgebouw op landgoed Oostbroek als uitgangspunt worden genomen.
De toerekening van de kosten van de eigen organisatie naar de doelstellingen gebeurt op basis van een urenregistratie. De huisvestingskosten, algemene beheerskosten, afschrijvingskosten en overige kosten worden met een vastgestelde dekkingstarief doorberekend op basis van de urenregistratie, waarbij voor de
De overige kosten betreffen de baten en lasten uit voorgaande jaren.
23
Bezoldiging directie De bezoldiging van directeur-rentmeester mw. drs. S.G. van Dockum bedroeg in 2014 A 108.510. De genoemde bezoldigingen betreffen het brutosalaris inclusief 8% vakantietoeslag. Een 13e maand, ander variabel inkomen en een auto van de zaak zijn niet verstrekt. Het jaarinkomen van de directeur (in loondienst) blijft binnen het maximum van A 109.550 (1 FTE/12 mnd) volgens de VFI Beloningsregeling en het maximum van A 230.474 volgens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semi-publieke sector.
De directeur-rentmeester heeft de volgende relevante nevenfuncties: • Voorzitter adviescommissie Monumentenzorg, Prins Bernhard Cultuurfonds • L id Raad van Advies Bijzondere Collecties, Universiteits bibliotheek Utrecht • Lid Raad van Toezicht, RTV Utrecht • Commissaris, RAAP Cultuurhistorie B.V.
Resultaat
Resultaatanalyse ten opzichte van begroting 2014 (x 1.000) Voordeel Eigen fondsenwerving baten minus kosten Aandeel in acties van derden Beheersubsidies Beleggingen baten minus kosten Overige baten Besteed aan doelstellingen Directe personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Algemene beheerskosten Afschrijvingkosten Saldo baten en lasten voorgaande jaren Resultaat projecten Eigen bijdrage aankopen natuurgebieden Doorbelaste uren Molens en Kasteel Loenersloot Begroot resultaat
785 0 35 306 1.269
Resultaat 2014
2.012
Nadeel
14 107 39 0 32 28 290 9 979 2 478
inkomsten uit erfpachten. Na dotatie van inkomsten uit Hooge Kampse Plas voor een bedrag van totaal A 43.342 aan bestemmingsreserve overig en onttrekking vooruitgeschoven budget voor werkschuur beheereenheid Noord ad A 80.640 resteert een negatief resultaat uit reguliere bedrijfsvoering van A -1.057.
Het resultaat is positief en bedraagt A 2.011.773. Dit resultaat bestaat voor A 739.407 uit nalatenschappen en giften, voor A 513.910 uit inkomsten uit beleggingen (waarvan A 174.331 uit ongerealiseerd koersresultaat), vrijval voorziening onderhoud A 154.910, ontvangen tranche afkoop beheer De Schammer voor een bedrag van A 414.891 en voor A 464.129 uit
24
Resultaatbestemming 2014 Na dotatie van een deel van de bijdrage Nationale Postcode Loterij aan het vastgelegd vermogen is besloten om het resultaat te doteren aan de continuïteitreserve en de Reserve Terugkoop erfpacht conform onderstaand overzicht. Eigen vermogen Reserves Mutatie continuïteitsreserve Mutatie Reserve Terugkoop erfpacht Mutatie Reserve aankopen Mutatie Bestemmingsreserve overig
1.057 966.841 989.902 37.298
onttrekken toevoegen toevoegen onttrekken
Fondsen Bestemmingsfonds beheer Fonds aankopen Fonds vooruit ontvangen subsidies
397.731 594.100 289.753
toevoegen onttrekken toevoegen
Totaal
2.011.773
De jaarrekening is vastgesteld in de vergadering van het bestuur gehouden op 22 mei 2015. De accountant heeft een goedkeurende verklaring over de jaarrekening afgegeven. Deze accountantsverklaring is opgenomen in de uitgebreide jaarrekening. De uitgebreide jaarrekening is op aanvraag verkrijgbaar.
Het jaaroverzicht in beeld: www.utrechtslandschap.nl/jaaroverzicht2014
Colofon Stichting Het Utrechts Landschap Postbus 121 3730 AC De Bilt T 030 – 220 55 55
[email protected] www.utrechtslandschap.nl www.facebook.com/utrechtslandschap www.twitter.com/UtrLandschap Beeld Renk Ruiter, Picture Productions, Geert-Jan van der Tuuk, Tim Drost, Herman van den Bijtel, Johan Evers, Trudelies de Graaf, Bas van Dijk, Alexander van Bakkum, vrijwilligers en medewerkers Utrechts Landschap. Tekst en redactie afdeling communicatie Utrechts Landschap Ontwerp Roquefort Ontwerpers, Utrecht
25
