voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

Informatiebulletin 13e jaargang • nummer 3 • februari 2015

Open dag De informatiemarkten, open lessen en open dag (zoals hier op het Dominicus College) op alle scholen zitten er weer op. Alle schoollocaties ademden gastvrijheid en iedereen, van klassenassistent tot schoolleiding, werkte er hard aan om van de open dag een succes te maken. Nu is het nog even wachten op het definitieve aantal aanmeldingen. n

Rekentoets Het was even echt nieuws: alle vijf onderwijswoordvoerders uit de Tweede Kamer die deelnamen aan de mini-rekentoets van het LAKS waren gezakt. Onder wie een oud-wiskundeleraar. Daarmee belandden wij in de zoveelste aflevering van de rekentoetssoap. Tien jaar geleden werd geklaagd over het reken- en taalniveau van onze leerlingen. Conform het Nederlandse recept werd een expertgroep Doorlopende leerlijnen taal en rekenen onder voorzitterschap van Heim Meijerink aan het werk gezet. Meijerink kwam vijf jaar geleden met aanbevelingen. De belangrijkste waren dat rekenen en taal vooral op de basisschool geleerd moesten worden en dat deze vaardigheden in het voortgezet onderwijs geconsolideerd zouden moeten worden. Hij pleitte voor een scherpere selectie bij de poort van de pabo en vroeg ook aandacht voor de groep leerlingen die blijvend moeite hebben met het vereiste niveau. Helaas maakte de huidige staatssecretaris van de invoering van de rekentoets een prestigeobject. Rekenen moest en zou getoetst worden met centrale landelijke toetsen en rekenen werd een kernvak. Hoe kijkt Meijerink nu naar het gedoe rond het rekenonderwijs? Zijn quotes laten niets te raden over: ‘De overheid is

met de invoering van de rekentoetsen te voortvarend te werk gegaan. De huidige rekentoetsen zijn geen goede uitwerking van de referentieniveaus. Het is te snel en te rigoureus allemaal. Wij hebben herhaaldelijk gezegd dat het hele traject zo’n tien jaar zal duren. En zolang het rekenonderwijs op de basisschool nog niet op orde is, is het te vroeg om in het voortgezet onderwijs en mbo al rekentoetsen voor te schrijven.’ Professor Jan van de Craats (UvA) was de deskundige van die expertgroep. Zijn commentaar is niet mals. ‘Aparte rekentoetsen als onderdeel van het eindexamen havo of vwo zijn uit den boze. De kwaliteit van de huidige opgaven is ver beneden peil. Meer dan de helft van de contextopgaven deugt niet! Veel contextopgaven in de voorbeeldrekentoets hebben een dubbelzinnige of aanvechtbare vraagstelling. Rekenen moet je leren op de basisschool. In de brugklas moet vastgesteld worden bij welke leerlingen de rekenvaardigheid onvoldoende is. Voor hen moet bijspijkeronderwijs worden gegeven. Zorg ervoor dat niet opnieuw een bureaucratisch formalistisch toetscircus ontstaat! Onderzoek of je de in het hoger onderwijs gewenste rekenvaardigheden adequaat toetst.’ Aan zulke uitspraken hoef je weinig meer

Alliantielezing Paul Rosenmöller is de gastspreker op de jaarlijkse Alliantielezing. Rosenmöller is sinds eind 2013 voorzitter van de VO-raad. Daarvoor zat hij in de Tweede Kamer voor GroenLinks en was hij programmamaker voor de Ikon. Tijd van handeling: dinsdag 15 september; plaats van handeling: de Vereeniging. Uitnodiging volgt t.z.t. Tijdens deze bijeenkomst kunt u tevens kennismaken met de nieuwe bestuurder van de Alliantie VO, die Dirck van Bennekom per 1 augustus zal opvolgen. n

toe te voegen. Toch gaat de staatssecretaris door met zijn rekenbeleid, gesteund door VVD, PVV en PvdA. Door te marchanderen met de beoordelingsnormen en tijdelijk wat leed te verzachten denkt hij de onvrede en de ergste pijn weg te nemen. Natuurlijk willen wij dat onze leerlingen belangrijke rekenvaardigheden goed (blijven) beheersen, maar met deze koers wordt rekenbeleid rommelbeleid. Maar helaas heeft prestige voor de staatssecretaris hogere prioriteit dan leren van je fouten. Niet het beste voorbeeld voor onze leerlingen. n Dirck van Bennekom Bestuurder Alliantie Voortgezet Onderwijs

Mondial College kiest voor ‘business’ Bovenop het havodiploma een certificaat of diploma van het International Business College (IBC). Dat ligt binnenkort binnen het bereik van leerlingen op het Mondial College. Leerlingen uit 3havo en 4vmbo-t zijn inmiddels voorgelicht over wat het inhoudt als ze voor deze opleiding kiezen. Volgend schooljaar start één 4havoklas met het IBC. Een opleiding voor ondernemende leerlingen, van wie het gros doorstroomt naar een economische opleiding op de HAN. Niet per se om later een eigen bedrijf te beginnen, maar om vast de ondernemende kwaliteiten te ontwikkelen die in tal van beroepen van pas komen. De ervaring leert dat IBC-leerlingen tot wel 30 procent minder kans hebben op uitval op een economische opleiding. In de anderhalf jaar dat de opleiding duurt, tot de kerstvakantie in 5havo, volgen ze ook al colleges op de HAN en weten ze hoe het daar werkt en of dat iets voor ze is. IBC-leerlingen volgen in vier dagen per week in een stamklas het gewone havoprogramma, profiel E&M, en leren op de vijfde dag alles wat te maken heeft met ondernemerschap. De extra tijd wordt voor de helft gehaald uit de lessentabel en voor een deel uit studie-uren. ‘Er komt maar een beetje bovenop’, zegt projectleider Ruud Arts, ‘We vragen ze in een motivatiebrief te beschrijven waarom ze dit willen en er de kwaliteiten voor denken te hebben. Maar wij moeten ook vinden dat ze het aankunnen. Het mag niet zo zijn dat ze de rest erbij laten zitten.’

De IBC-dag wordt flexibel ingevuld met modules waarin de leerlingen leren een business- en marketingplan te maken, het eigen bedrijf op te zetten en in te schrijven bij de Kamer van Koophandel, een logo te ontwerpen, krediet aan te vragen, een aandeelhoudersvergadering (familie en vrienden) te houden. Ze leren ook zichzelf te verkopen en vooral om samen te werken door taken te verdelen en elkaar op te zoeken, bijvoorbeeld met ruilhandel in plaats van kredieten. Ze leren zaken als etiquette en boekhouden en bezoeken bedrijven en lopen stages. Er worden gastdocenten uitgenodigd. De leerlingen komen die vijfde dag representatief gekleed naar school en krijgen een eigen ‘business’-ruimte, waarvoor het computerlokaal wordt omgebouwd. Dat is toch minder nodig nu leerlingen steeds meer op een eigen iPad gaan werken. De ruimte wordt ingericht met flexwerkplekken,

een vergaderruimte, een balie met zitje. ‘Een ruimte waar ze trots op kunnen zijn’, zegt Ruud, ‘net als de technasium­leerlingen op hun technasium.’ Het International Business College op basis van 20-80-learning is een beschermd concept en het Mondial College is de enige school in Nijmegen die deze opleiding mag aanbieden. Het initiatief wordt enthousiast onthaald door ondernemers, die spontaan hulp aanbieden. Oud-leerlingen met een eigen onderneming komen de leerlingen daarover vertellen. Leerlingen van het IBC in Waalwijk zijn de leerlingen enthousiast komen maken. Het komende schooljaar start dus een havo-klas, het jaar erop een vmbo-t-variant en er zijn ook plannen om op het atheneum te starten met een researchvariant als voorbereiding op het wo. n Zie ook: www.20-80learning.nl

Ruud Arts, manager IBC Mondial College, tijdens de startavond van het IBC eind januari.

iPad-coaches op Dominicus College Drie leerlingen van het Dominicus College beantwoorden tijdens de open dag van hun school vragen van bezoekers over de iPad. Wanneer en hoe wordt die in de lessen ingezet? Dit is een extra klusje voor deze enthousiaste leerlingen. In het dagelijkse schoolleven staan zij als iPad-coach leerlingen en docenten bij in het gebruik van de iPad, samen met nog zes leerlingen uit 2- en 3gymnasium. Tweemaal per week verzorgen zij in de grote pauze een helpdesk en verder zijn ze bereikbaar via Facebook en een mailadres. 2

De coaches hebben een Agenda-instructie gegeven, helpen mentoren bij de eerste introductieles voor de iPad, helpen bij de configuratie, bij problemen met het activeren van AppleID’s, assisteren tijdens de studieles en vertellen over de regels en afspraken rondom het gebruik van de iPad. Op verzoek van de school helpen iPadcoaches bij presentaties en workshops en wordt van ze verwacht dat ze (ongevraagd) adviseren bij de inzet van de iPad in het onderwijs en denken ze mee bij

onderwijsontwikkelingen waarbij de iPad betrokken is. In de komende maanden stellen ze samen met de iPad-coördinatoren een iTunesU-cursus samen voor de mentor- en studielessen van de nieuwe eerstejaars. Die worden zo nog beter voorbereid op het werken met de iPad. Bij de helpdesk is het in de loop van het schooljaar minder druk geworden, vertellen de drie. De vragen die ze daar kregen waren heel divers, maar vaak betroffen ze het mailen en de icloud. n

informatiebulle tin

Junior Technovium geeft inkijkje in techniek Het is maandagochtend en klas 2A1 van het Citadel College arriveert met mentor in het Junior Technovium ( JT) aan de Heyendaalseweg. De leerlingen gaan hier vanochtend aan de slag om te ontdekken dat techniek meer is dan vieze handen en blauwe overalls. Elk tweetal kiest een opdracht naar voorkeur en voert die deze ochtend uit op een van de twintig ingerichte werkplekken. De docenten en assistenten van het JT staan klaar om de leerlingen te ontvangen en te begeleiden. Het Junior Technovium is een samenwerking van onderwijs en bedrijfsleven en negen jaar geleden opgericht om de belangstelling van jongeren voor techniek aan te wakkeren. Sinds vier jaar is het gehuisvest in een aparte ruimte in het Technovium gebouw, waar het roc en de HAN technische opleidingen verzorgen. De docenten die bij het JT werken zijn gedetacheerd vanuit het roc en voortgezet onderwijs. Leerlingen uit groep 7 en 8 en eerste en tweede klassen vmbo en havo komen er kennismaken met mogelijke technische beroepen en laten zich verrassen door de invloed van techniek en technologische ontwikkelingen op hun dagelijkse leven. Vier scholen van de A ­ lliantie VO zijn er regelmatig te gast. ‘De verdeling is ongeveer 35 procent basisschool en 65 procent vo’, vertelt teamleider Wil Meertens. ‘We willen nog meer richting vo, dichter naar het moment waarop leerlingen voor techniek kunnen kiezen. Met een module loopbaanoriëntatie staan we bij de poort van vmbo en havo als het gaat om beroepsperspectieven.’ Het Citadel College is daarbij een van de pilotscholen. Deze school heeft al een ‘talent-uur’ ingeroosterd, waarin leerlingen hun creatieve, sportieve of technische talenten kunnen ontdekken en ontplooien. Wil Meertens: ‘Als JT kunnen we daar een rol in spelen. We geven rondleidingen door het hele gebouw, laten alle hoeken en gaten van de techniek zien en geven een inkijkje dat veel dieper gaat dan een open dag.’ Scholen maken zelf uit hoe vaak ze het JT willen bezoeken. Dat kan één keer per jaar zijn rond een thema, of (bijna) iedere woensdagmiddag en alles daartussenin. Vier of vijf bezoeken van een dagdeel

februari 2015

De klas aan het werk. De leerlingen op de voorgrond maken een ontwerp om een T-shirt mee te bedrukken.

geven een goede inleiding in de techniek, aldus Wil. De leerlingen kunnen kiezen uit uiteenlopende opdrachten als 3D-ontwerpen (inclusief printen), gamedesign, grafische technieken (T-shirt bedrukken) of iets rond gezondheid en conditie (bv meten van energieverbruik). Aan iedere opdracht zit meer dan genoeg werk vast voor een halve dag en anders zijn er de plusopdrachten. Docenten hoeven er niet veel aan voor te bereiden, behalve eventueel vast iets vertellen over de technieken die bij elk werkstation horen. De docenten van het JT ontwikkelen steeds nieuwe lesprogramma’s of voegen nieuwe dingen toe aan de ‘tijdloze werkplekken’, vooral op het gebied van wat Wil de ‘spannende technologie’ noemt: de wereld van het mobieltje, de apps, domotica, op afstand het huis besturen. ‘Klussen in huis is meer dan een deurbelletje. Het is ook meten of je huis aan het energielabel voldoet. Wij leren de leerlingen een creatieve oplossing zoeken en vinden voor een technisch probleem; (leren) programmeren wordt daarbij steeds belangrijker.’ Wie weet krijgen de leerlingen uit 2A1 de smaak te pakken. De mentor kijkt in elk geval een beetje jaloers naar ze: hij had dit vroeger op school ook wel gewild. n http://juniortechnovium.nl/

Econasium Het Pax Christi College mag, als enige school in de regio, sinds januari dit jaar officieel het predicaat Econasium voeren. Dat is een aanvullend programma voor 4vwo-leerlingen met interesse in economische vakken en is ontwikkeld door voscholen en de Tilburg University (TU). Er nemen zo’n vijftien leerlingen aan deel. Zij volgen colleges op de TU, krijgen ook toegang tot het excellentieprogramma van de TU en vergroten de kans dat ze een universitaire studie succesvol afronden. Het Econasium levert een extra diploma op: het Certificate of Economic Proficiency. n

Cambridge Engels Vanaf het schooljaar 2015-2016 wordt in alle jaarlagen van het Stedelijk Gymnasium Cambridge Engels ingevoerd, dus voor alle leerlingen vanaf de eerste klas. Een zesjarig programma geeft de leerlingen de gelegenheid om het Engels op een zeer hoog niveau te beheersen. Uniek is dat leerlingen er zelfs het hoogst haalbare diploma kunnen halen. Andere vakken blijven in het Nederlands gegeven worden. n

3

SSgN en SGN opnieuw excellent Het Stedelijk Gymnasium en de SSgN hebben opnieuw het predicaat excellente school verworven. Het Stedelijk Gym voor de derde keer op rij en de SSgN voor de tweede keer voor zowel de havo- als de vwo-afdeling. De jury concludeert over het Stedelijk Gym dat de school op hoog niveau is gebleven en er sprake is van verdere ontwikkeling op diverse en relevante terreinen. Slechts zes van de negen vwo-scholen die in 2012 het predicaat ontvingen slaagden erin dit vast te houden. Over de SSgN zegt de jury dat de vwoafdeling beschikt over een docententeam waaraan de juryleden hun kinderen met een zeer gerust hart zouden toe­

vertrouwen. En over de havo-afdeling dat de school zich door de hoge waardering van met name ouders en leerlingen zich positief onderscheidt van het gemiddelde. De jury is vol lof over het hoge niveau dat de SSgN weet vast te houden en over de nieuwe ontwikkelingen die in gang zijn gezet op havo en vwo. Beide scholen beraden zich erop of zij zich volgend jaar opnieuw zullen aanmelden en de SSgN of ze dat dan ook voor de vmbot-afdeling doen. Vanaf volgend jaar wordt het predicaat niet meer toegekend door het ministerie, maar door de inspectie, en geldt dan voor drie jaar. De SSgN en de SGN scoorden, evenals het Pax Christi College, ook al hoog in de

analyse van de researchredactie van RTLnieuws naar de eindexamencijfers over de jaren 2011, 2012 en 2013. RTL ­analyseerde de cijfers van alle Nederlandse scholen volgens de methode die Jaap Dronkers voorheen in Trouw en de Volkskrant hanteerde. Voor zowel havo als vwo staat de SSgN op de eerste plaats in Nijmegen. De driejarige gemiddelden zijn vmbo-t: 8,2; havo: 9,5; vwo: 8,8. Het Stedelijk Gym staat in Nijmegen op de tweede plaats met een gemiddelde van 8,7. De afdeling vwo, havo en vmbo-t van het Pax scoorden gemiddeld een 7,5; vmbo-kader een 9,0 en vmbo-basis een 9,2. Vmbo-basis en vmbokader behoren hiermee tot de beste drie scholen van Gelderland. n

Jubileum SSgN 150 jaar In 2015 bestaat de SSgN, ooit gestart als hbs, 150 jaar en de voorbereidingen voor een uitgebreide viering zijn in volle gang. Er wordt onder andere gewerkt aan een documentaire over openbaar onderwijs in Nijmegen en een jubileumboek in de vorm van vier magazines die elk een van de vier speerpunten van de school belichten. Op vrijdag 6 februari nam Dirck van Bennekom, bestuurder van de Alliantie VO, een eerste exemplaar van het cultuurmagazine in ontvangst. Henk Beerten, oud-wethouder cultuur en onderwijs en tevens auteur van een van de artikelen, kreeg het andere eerste exemplaar. In de loop van dit jaar volgen themanummers rond sport, wetenschap en internationalisering. Het zwaartepunt van de festiviteiten rond het jubileum komt te liggen in de week voor de herfstvakantie met jubileumprojecten en een groot feest voor de leerlingen, een reünie voor oud-leerlingen, personeel en voormalig personeel en een personeelsfeest. n

Colofon Redactie Luutje Niemantsverdriet contact: [email protected]

Kiana-actie Het gebouw van de basisschool op het eiland Sumba (Indonesië) is klaar. Bewoners van Kampung Totok hebben de school kunnen bouwen met materialen die zijn gefinancierd door mensen uit het Land van Maas en Waal. Leerlingen van het Pax Christi College brachten de gelden bijeen met hun aardbol-acties en ook het personeel heeft een duit in het zakje gedaan. Het schoolcomplex bestaat uit een kleuterschool voor kinderen van drie tot zes jaar en een basisschool voor kinderen van zes tot twaalf jaar. De school werd officieel erkend en op 29 juli 2014 geopend door de minister van onderwijs op het eiland Sumba. n

Vormgeving en druk Coers & Roest ontwerpers bno _ drukkers Postbus 6618, 6503 GC Nijmegen Telefoon (024) 3790158 E-mail: [email protected]

www.alliantievo.nl februari 2015

4

nieuwsbrief februari 2015

De Academische Opleidingsschool AOS Alliantie VO & Notre Dame Partners: ILS HAN en Radboud Docenten Academie

Ict is meer dan een boek met een stekker Docenten die vroeger op een Puch reden, krijgen nu opeens een Audi in handen. De introductie van iPads en andere devices in de klas vervangt met grote snelheid het vroegere krijtje. De mogelijkheden om ict didactisch in te zetten worden nog lang niet allemaal gebruikt, wil Bram Verweij maar zeggen. De docent is daar niet voor opgeleid. Maar met de komst van ‘devices’ is ict niet meer weg te denken uit het onderwijs. ‘Daar moet je wat mee. Er zal nog wat tijd overheen gaan, maar er staat wat te veranderen.’ Bram Verweij is projectleider ‘Leren met ict en omgaan met verschillen’ voor de Alliantie VO en docent geschiedenis en afdelingsleider havo bovenbouw op het Citadel College. Dit schooljaar zijn ­Alliantiescholen begonnen om structureel te onderzoeken wat in de praktijk met ict wel en wat niet werkt. Onder de vlag van de Academische Opleidingsschool (AOS) zijn daarvoor op zes van de zeven scholen leergemeenschappen opgezet. De AOS heeft daar extra subsidie voor gekregen. In zo’n leergemeenschap zitten docenten, schoolleiders, onderzoekscoördinatoren en een externe procesondersteuner van de HAN of de RU. ‘Opleidingen, scholen en studenten zaten eigenlijk allemaal naar elkaar te kijken’, zo motiveert Bram dit initiatief, ‘De opleidingen willen dat het werkveld experimenten uitvoert om te kijken of leren met ict rendement heeft. Het werkveld is 20ste-eeuws opgeleid en kijkt hoopvol naar de student. Maar het is een misvatting dat studenten zo handig zijn met ict. Ja, privé wel, maar niet om didactisch in te zetten. Ict in de klas is meer dan een boek met een stekker. Dat hebben we op de opleiding niet gehad, zegt de student dan.’ De leergemeenschappen ontwikkelen op dit moment experimenten om dit 5

Ict is niet meer weg te denken uit het onderwijs. Foto: Wilma Manders kalenderjaar uit te voeren. En denken na over de wijze waarop dat moet om er gefundeerde conclusies uit te trekken. De constatering ‘de leerlingen waren enthousiast’ is niet genoeg. Daar speelt het Centre of Expertise van de HAN een rol, die analyseert en onderzoekt of er daadwerkelijk andere leerstrategieën ontstaan. Er wordt bewust niet bovenschools samengewerkt. Iedere leergemeenschap werkt voor zich vanuit de behoefte van de school. De SSgN, bijvoorbeeld, wil ict inzetten om de vwo-leerling in hun driejarige brugklassen toch wat meer uit te dagen. Het Stedelijk Gymnasium en het Dominicus College ontwikkelen proefjes op het gebied van metacognitie. Het doel is uiteraard om de leerling meer op maat te bedienen en recht te doen aan verschillen. Van het oude, klassikale leren, waarin de leerling kennis neemt van de basisstof gevolgd door een toets en een cijfer, naar een nieuw leersysteem waarin de basisstof gevolgd wordt door een ofwel excellerende ofwel remediërende fase en een toets op maat. Een systeem

ook waarin de leerling leert reflecteren en zelfkennis krijgt over zijn leereffectiviteit. Bram: ‘Een leerling met een 9 voor Duits moet verder kunnen en niet gedwongen worden nog een tijd verder te sudderen. Het zou mogelijk moeten worden om vakken op verschillende niveaus te doen. Maar daarvoor moet conservatief Den Haag het idee loslaten dat de drie slechtste vakken het niveau bepalen.’ In het ideaalbeeld van Bram wordt de docent naast kennisbrenger ook steeds vaker kennisontwikkelaar en zelfs kennismakelaar. Zoals voor ‘Flipping the classroom’: de leerlingen bekijken thuis een instructiefilmpje en maken de opdracht in de klas, waar de docent meer tijd heeft om daarbij te begeleiden. ‘Een kennismakelaar gaat shoppen en zo’n filmpje ergens halen in plaats van het zelf te maken. De scholen zullen de deuren openzetten, gaan uitwisselen, filosoferen, delen. Niet meer denken vanuit eilandjes, maar elkaar feedback geven en samen doorontwikkelen. Dat is de kracht van de Alliantie.’ n informatiebulle tin

De Les Draait Door Hoe kunnen we onze studenten effectief laten oefenen met vragen stellen aan leerlingen? Dat vroegen Lieke Jager en Karin Derksen, opleiders van de Radboud Docenten Academie, zich af. Ze besloten om een workshop op het Stedelijk Gymnasium Nijmegen te organiseren. Met echte leerlingen van 3- en 4vwo. ‘Deze workshop is een keuze-onderdeel voor studenten van de educatieve master en minor’, vertelt Karin, ‘Onder de titel De Les Draait Door organiseert de docentenacademie verschillende workshops met als doel studenten te laten oefenen met praktijkvaardigheden als werkvormen ontwerpen, leerlinggesprekken houden, of, in dit geval, vragen stellen.’ ‘Vragen stellen is een belangrijke vaardigheid voor docenten’, legt Lieke uit. ‘Maar liefst 35 tot 50 procent van de instructietijd van een docent gaat hieraan op. Die vragen zijn echter niet altijd effectief. Wij willen graag dat studenten zich bewust worden van de verschillende soorten vragen die ze in kunnen zetten om hun onderwijsdoelen te bereiken. Als je wilt controleren of leerlingen de lesstof begrepen hebben, kun je een vraag stellen als: “Welke manieren ken je om de persoonsvorm in een zin te herkennen?” Wil je leerlingen aan het denken zetten over de waarde van strategieën of oplossingen, dan moet je toch een ander type vragen stellen. Dan vraag je ze bijvoorbeeld om die strategieën met elkaar te vergelijken en te kijken welke zij het best toepasbaar vinden.’

recent onderzoek Naam, functie en school Wibo van Lanen, docent filosofie en coördinator onderzoek, Maaswaal College (locatie Veenseweg)

Wat onderzoek je? We onderzoeken op welk niveau de woordenschat van eindexamenleerlingen havo en vwo bij moderne vreemde talen ligt. Volgens onderzoek van Batia Laufer (1989) moet een lezer van 95 procent van de woorden de betekenis kennen om een ‘gemiddelde tekst’ redelijk te kunnen begrijpen. Hiervan uitgaande vermoeden we dat een vwo-eindexamenleerling ten minste 5000 van de meest voorkomende Engelse woordfamilies moet kennen om 6

Studenten bekeken in de eerste bijeen­ komst video-opnamen van hun eigen lessen en gingen op zoek naar hun persoonlijke leerpunten op het gebied van vragen stellen. Een voorbeeld: leerlingen genoeg tijd geven om over hun antwoord na te denken. Of: niet te lang op dezelfde leerling focussen. In de tweede en derde bijeenkomst gaven ze een korte les aan de 3vwo-leerlingen, waarin ze aan de slag gingen met die leerpunten. De leerlingen konden na afloop feedback geven. In een ander lokaal werd de les door de mede­ studenten en 4vwo-leerlingen gevolgd op video. Ook deze observatoren deelden achteraf hun bevindingen met de lesgever. Van onschatbare waarde was de hulp van Esther Vervuren-Vinke, docent en schoolopleider aan het Stedelijk Gym. Voor Esther was de wisselwerking tussen leerlingen en studenten de mooiste opbrengst van deze workshop. ‘Ik moest verschillende klassen langsgaan om leer­lingen te enthousiasmeren voor dit project, maar uiteindelijk was het ook voor hen een leuke ervaring om beginnende docenten aan het werk te zien en rechtstreeks feedback te mogen geven.’ Lieke: ‘Je zag ook dat de 4vwo-ers gingen reflecteren op het leerlinggedrag dat ze zagen bij de 3vwo-ers, bijvoorbeeld als er gegiecheld werd tijdens een biologieles over voorplanten met als thema flirten. “Waren wij vorig jaar ook zo?”, vroegen ze zich dan hardop af.’ De studenten waren enthousiast en waardeerden de veilige oefensituatie die de workshop bood, juist omdat het niet

tot goed tekstbegrip te komen. Bij Duits en Frans en voor een havo-eindexamenleerling ligt dat lager.

Waarom dit onderzoek? De laatste jaren blijven de eindexamencijfers achter bij de ambitie van de school om ruim boven het landelijk gemiddelde te scoren. We denken dat de woordenschat van leerlingen tekortschiet om inzicht te krijgen in de gelezen tekst. Wellicht moeten we het woordenschatonderwijs anders inrichten.

Welke resultaten verwacht je? We hebben de leerlingen voor Engels, Duits en Frans testen laten maken die zijn ontwikkeld door het Institut für Testforschung und Testentwicklung in Leipzig. Omdat het gaat om leesvaardigheid alleen

Esther Vervuren: ‘Wisselwerking tussen leerlingen en studenten.’ ‘hun eigen’ leerlingen waren. Dit soort initiatieven zouden wat hun betreft vaker in de opleiding mogen. ‘Misschien kunnen in de toekomst wel alle De Les Draait Door-workshops op scholen worden georganiseerd’, suggereert Esther. n Griet Coupe, Radboud Docenten Academie Dit artikel verscheen eerder in Agora, het webzine van de lerarenopleidingen van de HAN, Radboud Universiteit en ArtEZ. Zie www.agora-lerarenopleidingen.nl

Contact: Sofie Eisenburger Projectleider Opleidingsschool [email protected] www.professioneleopleidingsschool.nl

receptieve testen. Van de 5000 meest voorkomende woorden wordt de kennis van 150 woorden getest en op grond daarvan kunnen we een grove schatting van de woorden­schat van een leerling maken. We verwachten dat dat onder het benodigde niveau uitkomt om op het CE goed te kunnen scoren.

Wat kan de school ermee? De secties moderne vreemde talen kunnen reflecteren op de aanbevelingen die we doen. Een aanbeveling zou kunnen zijn om zowel in de onderbouw als de bovenbouw meer nadruk te leggen op woordenschat en minder op grammatica. n

Meer informatie [email protected] informatiebulle tin