voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

Informatiebulletin 12e jaargang • nummer 4 • april 2014

Inhoud Pagina 1: Voorwoord, Tevredenheid over aanmeldingen _ Pagina 2: Passend onderwijs, Leerlingen in de prijzen, Nieuwbouw Meeuwse Acker _ Pagina 3: Kellendonk à la carte, Leerlingen in de topsport, Tim van de Berg _ Pagina 4: Digitale overstap, In dialoog met ondernemend Maas en Waal, Leerlingen op verre reizen _ Pagina 5: Puzzelen met stageplaatsen _ Pagina 6: Docenten ontwikkelen onderzoeksleerlijn, Presentaties onderzoek, Rubriek recent onderzoek

Er valt veel te kiezen Vorige maand waren de gemeenteraads­ verkiezingen. Belangrijk omdat je als burger wel degelijk invloed kan hebben op het lokale bestuur en cruciaal omdat ons lokaal bestuur steeds belangrijker wordt voor ons voortgezet onderwijs. De gemeenten hebben belangrijke taken op het terrein van onderwijshuisvesting, onder­ wijsachterstandenbeleid en terugdringen van schoolverzuim en voortijdige schoolverlaters. Ook bij het aan het werk helpen van jongeren met minder kansen zijn de gemeenten in beeld. Vanaf 2015 krijgen de gemeenten een cruciale rol bij de jeugdhulpverlening en jeugdzorg. Daarom zitten wij ook met de gemeenten aan tafel om goede afspraken te maken rond passend onderwijs. Want goed preventief beleid kan leiden tot minder problemen op de school. Daarom vinden wij het schoolmaat­ schappelijk werk erg belangrijk. Bovendien hebben scholen er groot belang bij dat wan­ neer onze leerlingen echt in de problemen zitten de hulp ook snel, effectief en efficiënt wordt geboden. Gemeenten hebben niet alleen te maken met uitbreiding van taken, maar ook met terug­ lopende middelen. In veel gemeenten moet drastisch bezuinigd worden. Wat dat betekent hebben wij in ons onderwijs de laatste paar jaar mogen ondervinden. Vanuit die ervaring hebben wij begrip voor de positie van de

gemeenten. Maar tegelijkertijd is het onze taak de gemeenten te wijzen op de functie van ons onderwijs in onze samenleving. Goed onderwijs is de ruggengraat van onze (lokale) samenleving. Ontwikkeling van talenten brengt de samenleving meer creativiteit en ondernemingsgeest. Het weg­ werken van onderwijsachterstanden en het terugdringen van schoolverzuim en het aan­ tal voortijdige schoolverlaters is van belang om jongeren grotere kansen te geven op de arbeidsmarkt. Daarom is het onverstandig te bezuinigen op onderwijshuisvesting, onderwijsachterstandenbeleid, risicoleer­ lingen en schoolmaatschappelijk werk. Natuurlijk zijn wij bereid om te kijken of middelen (nog) efficiënter kunnen worden ingezet, maar drastisch bezuinigen op deze cruciale voorzieningen zal de ‘ruggengraat’ van de samenleving aantasten, waarbij goedkoop uiteindelijk duurkoop zal blijken. De verkiezingen zijn achter de rug. De onderhandelingen tussen de politieke partijen worden gevoerd. Juist bij die onderhandelingen valt nog steeds wat te kiezen. Mijn oproep is om vooral voor jeug­ digen en onderwijs te kiezen. Dat is kiezen voor investeren in de toekomst. n Dirck van Bennekom Bestuurder Alliantie Voortgezet Onderwijs

Tevredenheid over aanmeldingen Met uitzondering van het Pax Christi College zijn de Alliantiescholen over het algemeen positief over het aantal aanmeldingen van 8stegroepers. Voor de vmbo-afdeling van het Mondial College meldden zich 223 leerlingen. Zij starten het nieuwe schooljaar op nieuw­ bouwlocatie de Meeuwse Acker. De school is erg tevreden met dit aantal. Het Citadel College was weer de populairste van de Alliantiescholen. Deze school moest 75 kinderen afwijzen, tegenover 120 vorig jaar. Het Montessori College, Kandinsky locatie Malderburchtstraat en havo Notre Dame zijn de andere drie scholen in Nijmegen die dit jaar hebben moeten loten. De SSgN had een recordaanmelding, maar hoefde net niet te loten. Ook het Stedelijk Gymnasium Nijmegen is tevreden met de 252 aanmeldingen, weliswaar minder dan vorig jaar, maar toen was er sprake van een piek. Het Pax Christi College moet het met enkele tientallen minder doen. Aan de aanmeldingen ging weer de gebruike­ lijke open dag vooraf, dit jaar op 15 februari. De scholen hebben alle zeilen bij moeten zetten om de basisschoolleerlingen en hun ouders te kunnen ontvangen en voorlichten, maar kijken terug op een geslaagde en druk­ bezochte dag. En dan waren er ook nog de open lessen, zoals hier op de havo/vwo-locatie Griftdijk van het Citadel College (zie foto).

Ondersteuning bij Passend onderwijs

Kijken met andere ogen Niet: Wat mankeert de leerling? Maar: Wat heeft de leerling nodig aan ondersteuning? Dat wordt de leidende vraag binnen het passend onderwijs en het ondersteuningsplan van het regionale samenwerkingsverband (SWV). De SSgN wijdde er als eerste school binnen dit verband een studiedag aan. De belangrijkste rol voor de docent is: signaleren en iets doen met wat je opvalt. Niet de indicatie, maar de interventie telt. Kijken met andere ogen, noemde directeur Jeroen Rood van het SWV dat tijdens zijn presentatie op de studiedag van de SSgN. Vroeger had je als je iets mankeerde auto­ matisch recht op geld. Dat wordt dus anders en dat levert dubbele winst op, aldus Jeroen Rood: te dure ondersteuning wordt voorko­ men en collega’s zullen vaker met elkaar in gesprek zijn. De rugzak vervalt en plaatsing in en bekostiging van het speciaal onder­ wijs loopt via het SWV. Het SWV heeft een matrix ontwikkeld om van iedere leerling de ondersteuningsvraag in beeld te krijgen en de ondersteuning vast te stellen. Even wat cijfers. Het samenwerkings­ verband V(S)O 2507 is een stichting van veertien besturen in het regulier en speciaal voortgezet onderwijs. Hiermee zijn 29.000 leerlingen gemoeid, op 47 schoollocaties

binnen zeventien gemeenten. Ongeveer 950 leerlingen vallen binnen cluster 3 (licha­ melijk of geestelijk beperkt) en cluster 4 (psychische problemen of gedragsstoornis­ sen). Ongeveer 450 leerlingen hebben een rugzak. Aan het ondersteuningsplan voor de komende jaren is anderhalf jaar gewerkt. Het SWV beheert het budget van 15 miljoen euro dat beschikbaar is om leerlingen, ook de nog steeds veel te grote groep thuiszit­ ters, zo passend mogelijk onderwijs te bieden. Scholen worden zoveel mogelijk in staat gesteld om zelf de ondersteuning te organiseren en krijgen de professio­ nele ruimte om die te laten passen bij het karakter van de school. Zij ontvangen een budget voor de basisondersteuning, voor de

orthopedagogische expertise om te bepalen wat een leerling nodig heeft en voor de onderwijskundige interventies. Daarnaast kunnen ze extra geld krijgen via specifieke arrangementen en voorzieningen. De matrix waarmee de behoefte aan onder­ steuning bij een leerling kan worden vastge­ steld kent een indeling in vijf domeinen en vier niveaus. Die domeinen zijn: organisatie van het onderwijs, leren leren, sociaal en emotioneel functioneren, praktische red­ zaamheid en communicatie. De niveaus lopen op van basisondersteuning naar ondersteuning in het vso. De belangrijkste taak van de medewerkers is om samen de signalen te bespreken, samen af te spreken welke acties je onderneemt en (gedrags)verwachtingen helder te maken voor betrokkenen. De kracht zit hem in je goed houden aan de afspraken, aldus Jeroen Rood. Belangrijke taak voor de scholen is om goed samen te werken met de ouders. n

De nieuwbouw van de locatie Meeuwse Acker van het Mondial College ligt behoorlijk op schema. De entreezijde is met de Mondialkleuren en de ovaalvormige receptieruimte al aardig herkenbaar. De buitenkant is klaar, de deuren en ramen zijn dicht, binnen wordt gewit, worden panelen op hun plaats gebracht en wordt er vooral nog veel installatiewerk verricht. Het gebouw verkeert, kortom, in de afwerkfase. De opleverdatum valt net voor of in de zomervakantie en dan kan er voor het begin van het nieuwe schooljaar worden verhuisd.

Leerlingen in de prijzen Twee leerlingen uit 5-gymnasium van het Dominicus College onderzochten hoe voed­ sel veiliger gemaakt kan worden. ­Tambinh Bui en Demi van Dalen wonnen de presti­ gieuze Van Melsen Prijs van de Radboud Universiteit met hun profielwerkstuk ‘Acrylamide – lekker of levensgevaarlijk’. Hun werkstuk werd van de vele inzendin­ gen uit het land beoordeeld als duidelijk het sterkste in kwaliteit, originaliteit, relevantie en diepgang. Tambinh en Demi onderzochten met name de beperking van acrylamide, een stof die kan ontstaan als zetmeelrijke producten worden verhit boven 100 graden en die een rol kan spelen bij het ontstaan van verschillende vormen van kanker. Hun onderzoek wees uit dat een lagere baktemperatuur een gunstig effect had op de hoeveelheid gevormde 2

acrylamide. Dat effect werd nog groter bij toevoeging van een bepaald type enzym aan deeg. De prijs bestaat uit een oorkonde en een reis naar Belgrado in Servië, waar Tambinh en Demi deelnemen aan de International Conference for Young Scientists. Leerlingen van het Stedelijk Gymnasium hebben twee maal goud en driemaal zilver gewonnen bij de finale van de Beverwed­ strijd, onderdeel van de Landelijke Infor­ matica Olympiade. De hoogste score in de categorie 5e en 6e klas (1679 deelnemers) was voor zesdeklasser Jeroen Winkel, die samen met Matthijs Vernooij het predicaat Goud behaalde. Karim Jaspers (5E) van dezelfde school is tweede plaats geworden op de Taalkunde

Olympiade in Leiden, goed genoeg om deze zomer ons land te vertegenwoordigen bij de Internationale Taalkunde Olympiade in Beijing. Het Stedelijk was ook de beste Neder­ landse school bij de internationale wis­ kunde-B wedstrijd van het Freudenthal Instituut in Utrecht. Gymnasiast Emma Lucas (klas 6) was de beste niet-Engelstalige debater bij het prestigieuze internationale debattoernooi van Oxford. De SSgN won voor het tweede jaar op rij de pleitwedstrijd van de rechtenfaculteit van de Radboud Universiteit. De school werd vertegenwoordigd door Nikki van Emmerloot, Pleun van Kerkhoff, Mees Scholten en Leila Seric uit 5-vwo. n informatiebulle tin

Kellendonk à la carte De drie docenten Nederlands die lesgeven in 6vwo van het Dominicus College heb­ ben iets met Nijmeegse schrijvers en dich­ ters. Zo voelden Peter Altena en Renée van de Schans vorig jaar tijdens de Numagale­ zing Kees ’t Hart en Thomas Verbogt aan de tand over de rol die Nijmegen speelt in hun werk. Eerder werden onder andere de dichters H.H. ter Balkt en Victor Vroom­ koning en de in 2012 overleden schrijver Frans Kusters uitgenodigd op school. ‘Nijmeegse schrijvers zijn interessante schrijvers’, zegt docente Céline Beijer, ‘En door de herkenning laat je de leerlingen zien dat literatuur niet saai is, maar iets te zeggen kan hebben. Vroomkoning, bijvoorbeeld, dicht over het Goffertpark en de Dobbelmanfabriek. Dat zegt de leerlin­ gen wat.’ Vorige maand organiseerden de neerlan­ dici onder de titel ‘Kellendonk à la carte’ een bijzondere lessenreeks voor hun eindexamenleerlingen. Daarin schonken ze aandacht aan het literaire werk van de van oorsprong Nijmeegse schrijver Frans Kellendonk, die leerling is geweest van het toenmalige St. Dominicus College. Twee werken stonden in de reeks centraal. Peter Altena besprak ‘Bouwval’, terwijl Céline Beijer ‘De nietsnut’ voor haar reke­ ning nam. De leerlingen van de drie 6vwoklassen mochten kiezen welke bespre­ king ze tijdens het daarvoor speciaal

ingeroosterde uur wilden bijwonen. Leerlingen die wilden werken aan een ander boek­ verslag konden dat uur terecht in de mediatheek. De leerlingen heb­ ben de vertelling duidelijk gelezen, merkt Céline aan de slimme opmerkin­ gen die ze maken tijdens de bespre­ king. ‘Het is ook bij­ zonder. Wij zeggen tegen ze: “Toen De in 1990 overleden schrijver Frans Kellendonk is leerling geweest op het Kellendonk zo oud toenmalige St. Dominicus College. was als jullie zat hij hier al verhalen te schrijven.”’ Ook Peter valt op dat ‘leerlingen het pret­ Voor meer informatie: [email protected] en tig vinden om iets te lezen wat nabij is – [email protected] de weg van de Nimrodstraat naar Wijchen, de schrijver als oud-leerling – en tegelijk ook zo ver weg, wat aan het denken zet over de verhouding tussen dromen/ verbeelden/herinneren en nut/geld. Leer­ lingen stelden tijdens de les vragen die bijna alle binnen tien minuten aan de orde Op 19 februari overleed Tim van de Berg, zouden komen, ook zonder vraag. Bewijs decaan en docent op het Mondial Col­ dat ze echt en actief meedenken in de lijn lege en lid van de GMR. Tim is een van van de bespreking.’ n de collega’s die afscheid namen van de SSgN om samen het Lindenholt College op te bouwen. Het Lindenholt College vormde in 2007 samen met de Streekweg en Energieweg het Mondial College. Hij is vanaf het begin actief geweest in de schoolmedezeggenschapsraad en de tiende Nederlands kampioenschap bij de gemeenschappelijke medezeggenschaps­ pony’s. raad (GMR) van de Alliantie Voortgezet Antoine (2Jb) en Patrick (1Jk) Habeck, Tim Onderwijs. Na een break van een paar Verbeek (3Jb), Amy van Blitterswijk (5Aa), jaar was Tim de laatste jaren weer actief Naomi Janssen (4Hc), Joey Papaioannou voor de GMR. Wij hebben hem leren ken­ (4Hd)en Rick Aben (3Jb) werden met nen als een aimabele en betrokken col­ hun team Aqua Novio kampioen in de lega die zich grondig in de vraagstukken Gelderse hoofdklasse van de KNZB-regio verdiepte, een kritische houding had en Oost. tegelijkertijd een goede brugfunctie wist Tafeltennisser Roel Bogie (1Jm), die als te vervullen. Wij zijn hem dankbaar voor pupil meespeelt bij de cadetten, zette zijn inzet en zullen hem missen. Wij wen­ tijdens de Franse Cadet Open in Metz sen zijn vrouw, kinderen en collega’s veel mooie prestaties neer tegen hoger sterkte om dit verlies te verwerken. n geplaatste spelers. Bij het NK judo in Eindhoven heeft Jair Wilbert Ebskamp en Pieter van de Schans Reinartz (1Jc) de tweede plaats gehaald. (dagelijks bestuur GMR), Hij is daarmee officieel erkend als Dirck van Bennekom (bestuurder Alliantie topsporter. n Voortgezet Onderwijs)

Tim van de Berg

Leerlingen in de topsport De SSgN telt flink wat kampioenen op sportgebied. Hieronder een greep uit de topsporters die de afgelopen periode hoog scoorden. Shaniqua Paesch (1JE) is eerste geworden bij de NK Shotokan, de karatestijl die zij beoefent. Ze is ook tweevoudig Nederlands Kampioen Karate Allround. Maud Boerakker (3Jc) en Noelle Derks (3Vc) zijn samen met Liza Foppen (4Vc) eerste geworden bij de interregio synchroonzwemmen in Heerenveen in de categorie ‘groep’. Liza behaalde drie gouden medailles: ook bij solo en als duet. Febe van Zwambagt (4He) is samen met haar pony Coco Jambo Nederlands Kampioen dressuur geworden. Het is haar

april 2014

3

Digitale overstap in Maas en Waal Maanden van voorbereiding waren eraan voorafgegaan, maar eind januari hadden alle basisschoolleerkrachten van groep 8 en directies van primair en voorgezet onderwijs op het Pax Christi College een heugelijk feit te vieren. Namelijk dat het grootste deel van de toeleverende basisscholen in het land van Maas en Waal de leerlinginformatie digitaal gaat overdragen. De overdracht gebeurt via de Overstap­ service Onderwijs (OSO). Die maakt het mogelijk om tussen scholen binnen het primair en voortgezet onderwijs op een veilige en transparante manier leer- en

begeleidingsgegevens uit te wisselen. Omdat leer- en begeleidingsgegevens privacygevoelig zijn, moeten scholen zich eerst kwalificeren voordat zij OSO kunnen gebruiken. Het bestuur van de Stichting Primair Onderwijs Maas & Waal (SPOM), waar zeventien basisscholen bij zijn aange­ sloten, gaf de aanzet voor deze samen­ werking. Het Pax Christi College heeft hier direct enthousiast op gereageerd. De samenwerking verloopt bijzonder goed, mede omdat het door het primair onderwijs op bestuursniveau wordt aangestuurd.

Leerlingen op verre reizen Twintig leerlingen van het Dominicus Col­ lege uit 4havo en 4- en 5vwo gaan deze zomer met Global Exploration naar Nepal. Deze stichting laat jongeren onder het motto ‘Niet met lege handen reizen’ ont­ wikkelingslanden ontdekken. Fondsen ver­ zamelen en de handen zelf uit de ­mouwen steken, is het devies. De leerlingen zijn verdeeld in de thema­ groepen gezondheid, cultuur, natuur en sport en bezoeken projecten van goede doelen, waarvoor ze zelf geld inzamelen. Iedere groep is verantwoordelijk voor de activiteiten en projecten op dat gebied, zowel in de voorbereiding als in Nepal

Colofon Redactie Luutje Niemantsverdriet contact: [email protected]

zelf. Kijk voor meer informatie op www.globalexploration.nl Twintig leerlingen van het Citadel College, van 4vmbo t/m 4vwo, gaan in december met twee docenten naar Zuid-Afrika. De reis wordt gemaakt in samenwerking met de organisatie Worldmapping en bestaat uit vrijwilligerswerk, safari en cul­ tuur. De leerlingen zamelen vooraf met acties zelf het geld in voor de reis. Als ze hun ervaringen in hun omgeving delen, kunnen ze daar achteraf subsidie voor ­krijgen. Kijk voor meer informatie op www.worldmapping.nl

Het proces loopt op dit moment prima. De belangrijkste winst is nu al dat alle leeren begeleidingsgegevens van de nieuwe leerlingen direct digitaal benaderbaar zijn. Op termijn moet het ook leiden tot minder administratief werk. Zover is het nu nog niet, want waar alles anders gaat… n Riet van Ooijen

Zinvolle dialoog in Maas en Waal Het was een geanimeerde bijeen­ komst, met al die ondernemers op dinsdag 4 februari j.l. En het gezel­ schap had best iets in te brengen. Geduldig luisterden zij naar al onze verhalen over het vernieuwde vmbo. Die onderwijsmensen hè, ze kunnen het toch niet laten om een heel uitge­ breid verhaal af te steken. Maar veel ondernemers zijn al jarenlang stagebe­ drijf, dus we kennen elkaar een beetje. Toch kwam in alle groepen een zinvolle dialoog op gang over welke keuzemo­ dules meer of minder geschikt zijn voor de voorbereidende beroepsoplei­ ding. Daarbij werden tussendoor nog een hoop bruikbare tips gegeven. Zo reageerde directeur Ben van Ooijen van de Tuinen van Appeltern op het idee om leerlingen vmbo 3-4 Economie echt werk te laten doen voor ZZP-ers: ‘Dat is hartstikke goed. Achter die rekening en dat telefoontje gaat een wereld voor hen open.’ Nu we na een paar weken de balans hebben opgemaakt, zien we vooral veel overeenkomsten met wat de eigen docenten hebben ingebracht. Wel kwam van velen de tip om iets met horeca en toerisme te gaan doen in het Land van Maas en Waal. Dat gaan we dan ook doen. n Lex van Drongelen

Vormgeving en druk Thoben Offset Nijmegen Postbus 6618, 6503 GC Nijmegen Telefoon (024) 3790158 E-mail: [email protected]

www.alliantievo.nl april 2014

4

nieuwsbrief april 2014

De Academische Opleidingsschool AOS Alliantie VO & Notre Dame Partners: ILS HAN en Radboud Docenten Academie

Puzzelen met stageplaatsen Het is een drukke tijd voor de twee cijferdames van Bureau Routing. Mia Heijhuurs en Esther Vervuren zorgen ervoor dat bijna driehonderd studenten volgend schooljaar weer een geschikte stageplaats hebben op een van de zeven scholen van de Alliantie VO of havo Notre Dame. Een hele puzzel, die ze met duidelijk plezier in elkaar leggen. De Academische Opleidingsschool (AOS) Alliantie VO & Notre Dame biedt elk jaar 12 tot 13 procent van alle studenten van de ILS HAN en de Radboud Docenten Academie een stageplaats en zet daar hoog mee in, zeggen Mia Heijhuurs (Pax Christi ­College) en Esther Vervuren (Stedelijk Gym­ nasium Nijmegen). ‘Het is een flinke klus en we zijn ons er wel van bewust dat we veel van scholen vragen.’ In concrete aantal­ len gaat het per jaar om minimaal 220 stagi­ airs van de HAN en de RU en zo’n zeventig van Artez en de Academie Lichamelijke Opvoeding (ALO). Die 220 moeten gehaald worden om de subsidie veilig te stellen. Mia en Esther runnen nu voor het vierde jaar Bureau Routing, opgericht om binnen de AOS een betere verdeling van stage­ plaatsen te bewerkstelligen. S ­ ommige scho­ len werden daar voorheen zwaarder mee belast dan andere. Dankzij een verdeelsleu­ tel naar rato van het aantal leerlingen op de scholen en een doorrekenmodel wordt het lief en het leed nu eerlijker gedeeld. Een ingenieus opgezet Excelbestand maakt de verdeling inzichtelijk voor de scholen en zorgt ervoor dat er betere ‘matches’ worden gemaakt. Met dank aan Monique Biesheu­ vel, die destijds tijdelijk op het bestuursbu­ reau van de Alliantie werkte. Dat mag maar gezegd zijn. Een website waar elke school zelf de eigen data in kan invoeren, dat zou ook nog wel eens mooi zijn, vindt Esther. Maar dat kost natuurlijk geld. Bureau Routing fungeert als intermediair tussen Bureau Extern en de scholen. Bureau Extern is het stagebureau van de lerarenopleidingen in de regio Nijmegen. In januari komen zij met een prognose van het aantal en type stageplaatsen dat zij nodig hebben. De Alliantie heeft con­ tractueel vastgelegd daarvan een deel af te nemen en Mia en Esther maken een 5

Mia Heijhuurs en Esther Vervuren: ‘We zijn ons ervan bewust dat we veel van scholen vragen.’

verdeling naar vak en naar stagetype. Zij vullen het Excelbestand in, zodat de scho­ len op hun eigen tabblad kunnen zien waar­ aan zij minimaal moeten voldoen. Sommige secties, zoals Engels en geschie­ denis, hebben vanwege het grote aanbod altijd een stagiair, terwijl in het geval van bijvoorbeeld wiskunde wordt gekeken wie de stagiair déze keer mag hebben. Er wordt zo mogelijk rekening gehouden met voor­ keuren van de school en van de student. Eind maart, begin april komen de gegevens van wat de scholen kunnen bieden terug en dan begint het schuiven en nawerven om de gaten te dichten. Esther: ‘De schatting van Bureau Extern klopt vrij aardig, maar het blijft passen en meten.’ Bureau Routing doet de scholen zo con­ creet mogelijke voorstellen en houdt de vraag dicht bij het aanbod. Mia: ‘Je kunt ook niet zomaar de ene stage voor de ande­ re inruilen. Voor de verschillende stagety­ pen komen de studenten op verschillende dagen en dat moet wel een dag zijn dat de begeleider aanwezig is.’

Begin juni moeten de stageplaatsen voor de lio’s rond zijn. De scholen kunnen dan nog voor de zomervakantie de organisatie regelen: begeleidingsuren vrij maken voor de spd, een vacature opvullen waar geen lio voor is. Door het jaar heen houdt het bureau in de gaten of de stageplaatsen ook daad­ werkelijk worden gebruikt. Een spd kan met zwangerschapsverlof gaan en dus toch niet begeleiden, of een student mag toch nog niet op stage. De contacten met de scholen verlopen via de algemeen begeleiders (abs’en) of p&o. Mia en Esther zijn ook abs op hun eigen school en kennen de andere abs’en vanuit de Expertisegroep Opleiden van de AOS. Esther: ‘Wij werken al langer samen en hebben elkaar aardig goed leren kennen. Ik wissel meestal om de vijf jaar van taak, maar hier wil ik niet mee stoppen. Dit blijft leuk. Mia en ik vullen elkaar goed aan: ik ben goed in aantallen, Mia in communicatie.’ Mia: ‘Ieder jaar kom je een stukje verder, dat is het leuke eraan.’ n

informatiebulle tin

Docenten werken samen aan leerlijn Docenten van vijf scholen binnen de AOS Alliantie VO en Notre Dame ontwikkelen samen een onderzoeksleerlijn voor havoen vwo-leerlingen. Leerlingen met goede onderzoeksvaardigheden hebben een veel grotere kans om te slagen in het eerste studiejaar en voor de studie als geheel, zo blijkt uit onderzoek, maar aan die vaardig­ heden schort het nu nog te vaak. Dat blijkt bij veel leerlingen ook al bij de uitvoering van de meesterproef (het profielwerkstuk). Om de toekomstige studenten in het hoger en wetenschappelijk onderwijs een onder­ zoekende houding en de daarbij horende onderzoeksvaardigheden bij te brengen, wordt daarvoor gezamenlijk een leerlijn ontwikkeld. Onder begeleiding van Helma Oolbekkink van de Radboud Docenten ­Academie werken de docenten van het Dominicus College, Maaswaal College, Mondial College, Pax Christi College en de SSgN op een onderzoeksmatige manier samen in een zogeheten docentontwik­ kelteam (dot). Binnen deze professionele leergemeenschap versterken ze hun pro­ fessionaliteit en bouwen ze een netwerk

op van collega-docenten in de regio. Het docentschap wordt er aantrekkelijker door. De dot loopt in twee fases van januari dit jaar tot juni volgend jaar. Op dit moment wordt grondig geïnventariseerd wat op elke school aan onderzoek gebeurt. ‘Dat ver­ schilt enorm per school’, vertelt deelnemer John Tholen, docent Grieks en Latijn aan

Presentaties van de onderzoeken Net als in voorgaande jaren presenteren lio’s en docenten van de Alliantiescholen het onderzoek dat ze het afgelopen schooljaar op hun school hebben uitgevoerd. Dat doen ze op donderdag 5 juni tussen 15.00 tot 17.00 uur in het Gymnasion, Heyendaalseweg 141 in Nijmegen. Het programma wordt later bekendgemaakt. Enkele van deze onderzoeken worden later uitgelicht in de rubriek ‘Recent onderzoek’ in deze nieuwsbrief. Voor informatie over de presentatiemiddag: [email protected]

recent onderzoek Naam, functie en school Ricardo Walinski, ten tijde van het onder­ zoek lio Nederlands op Pax Christi College, nu docent Nederlands op Almende College.

Wat heb je onderzocht? Het verband tussen schrijfvaardigheids­ oefeningen (het schrijven van gedichten) en de internalisering van de bijbehorende literair-theoretische begrippen (denk aan stijlfiguren, rijmschema’s e.d.).

Waarom dit onderzoek en wat heb je gedaan? Ik heb ervaren dat leerlingen het lastig vinden om theoretische begrippen te inter­ naliseren. Gewoonweg stampen werkt niet 6

en met deze methode (het koppelen van vaardigheden) heb ik in andere modules eerder ervaring opgedaan. Een voorbeeld daarvan is de volgende opdracht (globaal geformuleerd): Schrijf in tweetallen een gedicht van minimaal twee strofen, met daarin op zijn minst een pleonasme en een hyperbool. Het onderwerp is ‘herfst’. Hier krijg je twintig minuten voor. De leerlingen gaan daarna in tweetallen aan de slag en produceren een gedicht. Door het tweetal op te nemen kunnen we achteraf uitkristalliseren op welke manier ze gewerkt hebben en hoe hun gedachte­ proces verliep.

het Maaswaal College. ‘We proberen nu een totaalbeeld te krijgen van alle onderzoeksacti­ viteiten op de scholen en willen kijken hoe die zijn in te passen in een leerlijn.’ John begeleidt in de tweede klas projecttijd, die op zijn school twee uur per week wordt ingevuld met projecten binnen het kader van de WON Akademie. Deze organisatie stelt zich tot doel vwo-leerlingen middels ‘wetenschapsoriëntatie’ een gedegen, basale wetenschappelijke vorming te geven. John: ‘Je laat leerlingen kennismaken met onderzoeksmethodes en opbouw van een onderzoek. Ik vind het belangrijk om leerlin­ gen te laten zien wat onderzoek is en dat er ook zoiets bestaat als alfa-onderzoek. Dat het niet uitsluitend te maken heeft met labjassen en borrelende flesjes.’ John maakt geen deel uit van de onderzoeks­ groep op zijn school en dat maakt hem mis­ schien juist geschikt voor een docentontwik­ kelteam. ‘Er gebeurt hier op school van alles aan onderzoek en het is goed om daar eens van buitenaf naar te kijken en in kaart te bren­ gen wat niet op elkaar is afgestemd of niet duidelijk is.’ De input van collega’s in de dot levert betere ideeën op. ‘Ik zit hier met een vrij open vraag vanuit school en vooral om met mensen te praten. Je krijgt dan veel meer ideeën dan wanneer je alleen denkt vanuit je eigen hokje.’ n

Contact: Sofie Eisenburger Projectleider Opleidingsschool [email protected] www.professioneleopleidingsschool.nl

verschillende werkvormen gebruikt binnen de onderzoeksklas bleek dat de oefeningen een positief effect hadden op de internalisering van de begrippen. Daarnaast was de motivatie hoger en de leeropbrengst groter dan in parallelklas­ sen (al kan dit laatste ook aan andere factoren liggen).

Hoe kan de school dit onderzoek gebruiken? Leerstof niet laten stampen, maar ingebed in andere vaardigheden aanbieden heeft een positief effect op motivatie en leerop­ brengst. Dit kan toegepast worden in de lessen, voor zover dat nog niet gebeurt. n

Wat heb je gevonden? Het onderzoek is eind december afge­ rond. Uit een interactie-analyse van

Meer informatie [email protected] informatiebulle tin