voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

voor de medewerkers van de alliantie voortgezet onderwijs nijmegen en het land van maas en waal

Informatiebulletin 13e jaargang • nummer 5 • juni 2015

Jaarverslag Benieuwd naar filmpjes, slideshows, ‘highlights’ en resultaten van uw school en van andere Alliantiescholen? Wilt u de tevredenheids­ metertjes van leerlingen en ouders zien uit­ slaan? In spanning afwachten hoe ver de lopen­ de balkjes met de gemiddelde examencijfers van uw school zullen reiken? De slaagpercentages op uw school aanklikken en vergelijken met vorige jaren en met de landelijke cijfers? Ga voor het bewegende jaarverslag 2014 naar www.alliantievo.nl en vind via het menu direct wat u wilt weten.

Foto: Wijnand van Lieshout

Mooie resultaten Natuurlijk, niet alleen slaagpercentages bepalen of een school goed is. Persoonlijk­ heidsvorming, actief kritisch burgerschap, talentontwikkeling en zorgen voor je leerlingen op achterstand zijn ook belangrijk. Maar je leerlingen met een diploma aan toegang op passend vervolgonderwijs helpen is wel een van de basisfuncties van onze scholen. Daar­ om geeft het voldoening dat we dit jaar kunnen constateren dat het alle Alliantiescholen vrijwel over de volledige breedte van hun opleidingen is gelukt om een goed examenresultaat neer te zetten. En die resultaten zien er echt goed uit. Daarbij gaan de complimenten natuurlijk vooral uit naar de docenten. Er is overal hard gewerkt om de leerlingen zo goed mogelijk naar de eindstreep te brengen. Het mooie is dat we zowel bij het vmbo­basis als bij het vwo drie scholen met 100% geslaagde leerlingen hebben. Overal wordt even hard gebuffeld. Aan het eind van het schooljaar wordt ook hard gewerkt aan de laatste reeks toetsen, die voor vmbo-b Citadel College 100% Dominicus College Monnikskap 100% Maaswaal College 92,0% Mondial College 100% Pax Christi College Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Stedelijk Gymnasium Nijmegen

leerlingen bepalend kunnen zijn of ze naar het volgend jaar kunnen overgaan. Vier van onze scholen doen mee aan de pilot van de zomer­ scholen. Die pilot is gericht op het alsnog over de streep trekken van kansrijke leerlingen, zodat ze niet dat onnodige jaar vertraging oplopen. Daarbij gaat mijn waardering uit naar de docenten die betrokken zijn bij de pilot. Nee, ze hoeven zelf niet in de zomer voor de klas te gaan staan, maar ze moeten wel een goede opdracht en toets aanleveren. Extra werk in deze toch al drukke periode. Examenresultaten, kansen voor leerlingen op de zomerscholen, leerlingen goed voor­ bereiden op die laatste toetsen illustreren hoe belangrijk goede en vooral goed gemoti­ veerde docenten voor hun leerlingen en hun school zijn. Daarin moeten wij vooral blijven investeren. n Dirck van Bennekom Bestuurder Alliantie Voortgezet Onderwijs vmbo-k 97,0%

vmbo-t 98,0%

92,0% 95,0% 94,0%

92,0% 91,0% 96,0% 94,0%

havo 97,0% 96,0% 88,0% 92,0% 94,0% 83,0% 88,0%

vwo 100% 94,0% 100% 97,0% 100% 96,0% 96,0%

Gymn.

Onderwijs 2032 Hoe kunnen we kinderen voorbereiden op een wereld waarvan we niet weten hoe hij eruitziet. Zo vat rector Henk Keijman van het Maaswaal College de vraag die aan de orde is samen. Deze school is gastschool voor de regio in het kader van de Nationale Ouderavond Onderwijs 2032. De dialoog is een vervolg op de nationale brainstorm die staatssecretaris Sander Dekker van onderwijs vorig najaar lanceerde. Het beste idee van de avond wordt als boodschap naar Den Haag gestuurd. Aan de hand van vragen en stellingen gaan de ouders, docenten en leiding­ gevenden met elkaar aan de slag. Discussiërend in groepjes of juist in stilte op elkaar reagerend: schriftelijk op een groot vel papier. Leerlingen deden ook mee. Het groepje van Anneke uit klas 1TI weet goed te verwoorden wat volgens hen belangrijk is. Zo lijkt het ze op het gebied van internationale oriëntatie handig dat je talen spreekt, kunt rekenen, sociaal bent en een verhaal kunt vertellen aan een grote groep. Talentontwikkeling: in het eerste jaar een test van wat bij jou past. Levensstijl: goed voor jezelf leren zorgen. Applaus van de zaal. n

98,8%

www.onsonderwijs2032.nl

Night of the Nerds

Night of the Nerds laat zien hoe fascine­ rend de wereld van creativiteit, techniek en innovatie is. Docent natuurkunde en scheikunde Jan­Willem Wellen trok met zestig vierde­ en vijfdeklassers van het Citadel College naar Eindhoven om te worden getrakteerd op de allernieuwste

digitale media en technische ontwikkelin­ gen. Ook leerlingen van andere Alliantie­ scholen waren er. Hieronder een impressie van Sophie Muller uit klas V4. “Als trotse leerlinge van het Citadel College was ik bij het evenement Night of The Nerds. Bij binnenkomst werden

we verwelkomd door mensen met apart uitziende apparaten: lampen in de vorm van ogen van aliens. Die lieten zij door de beweging van langgerekte scharnieren boven de menigte bengelen. Op het eve­ nement werden allerlei technische snufjes tentoongesteld en konden we proeven van de nerdcultuur waar de organisatoren ons met alle liefde in onderdompelden. Van dansen bij een interactieve dans/ muziekinstallatie tot het produceren van je eigen geluidsloops met een computerpro­ gramma: er was voor ieder wat wils. Wat mij het meeste aansprak was het onderdeel waarbij je een helm kon opzetten, waarin een scherm zat dat je eigen gestalte vanuit een hoek in de verte weergaf. Het was een kunst om jezelf fatsoenlijk voort te bewegen, zonder te botsen met anderen die door de ruimte liepen met zo’n zelfde toestel op hun hoofd. De dag werd afgesloten op de Radboud Universiteit met een maaltijd, prijsuitrei­ king van de fotowedstrijd, optredens en een presentatie. Kortom: een dag waar ik veel plezier aan beleefd heb. Volgend jaar weer!” n

Vmbo Pax Christi College flink op de schop Het Pax Christi College vernieuwt niet alleen het beroepsgerichte vmbo. Het begon met de vraag of het onderwijs nog wel zo is zoals leerlingen dat zouden moeten volgen, ook in vmbo-t. Het resultaat van twee jaar nadenken, overleggen en studeren is een lessenaanbod waarin veel ruimte is voor beroepsvoorbereiding en talentontwikkeling. De nieuwe examenprogramma’s voor het beroepsgerichte vmbo gaan in 2016 van start. Alle vmbo­scholen in de regio Nijmegen stemmen het aanbod van profie­ len en keuzedelen op elkaar af. Voor het Pax Christi College betekent dit dat de school vier van de in totaal tien profielen zal aan­ bieden: economie & ondernemen; bouwen, wonen & interieur (bwi); produceren, instal­ leren & energie (pie); zorg & welzijn. ‘Op het eerste gezicht lijkt het aanbod niet te veranderen, maar de inhoud staat op z’n kop’, zegt Wil van Ooijen, directeur vmbo. ‘Vmbo­leerlingen zitten te veel binnen. 2

Voor basis en kader komen er in de onder­ bouw meer momenten om buiten het klas­ lokaal te leren, zoals stages. Dat sluit beter aan bij de manier waarop deze leerlingen leren: door ze in de praktijk dingen te laten zien en ervaren.’ Afgelopen januari zijn de nieuwe program­ ma’s toegelicht en de lessentabellen aan het personeel gepresenteerd. Opvallend daarin zijn de ‘carrousel’ van beroeps­ voorbereiding en de talentlessen, naast de normale vakken. Leerlingen volgen in het eerste jaar in drie blokken van tien weken beroepsvoorbereidende richtingen: mens & ondernemen, mens & techniek, mens & gezondheid. Voor t­leerlingen is er daarnaast nog de theorie­plus­variant. In het tweede jaar kiezen ze een van deze rich­ tingen. Leerlingen die het lastig vinden een keuze te maken mogen nog twee richtingen volgen. ‘Dit heeft alles te maken met lob, loopbaan­ oriëntatie en ­begeleiding’, zegt Wil. ‘Leer­ lingen stellen zich vragen als: wie ben ik, wat wil ik. Ze leren wat bij ze past, welke vakken ze voor die richting nodig hebben,

welke keuzes ze hebben voor vervolgonder­ wijs en wat voor werk ze erin kunnen doen. Daar bouwen ze een dossier over op.’ Alle vmbo­leerlingen krijgen ook twee uur per week zogeheten talentlessen. Zij kun­ nen kiezen uit sport, techniek en cultuur. Dit worden heterogene groepen. Het personeel is tevreden over het verloop van het proces en de inspraakprocedure, al zal de vernieuwing voor de één wat minder lesuren gaan betekenen en voor de ander wat meer. Werkgroepen zijn op dit moment bezig met de invulling van het programma. ‘Je ziet docenten uit de onderbouw en de bovenbouw al heel enthousiast samen­ werken. Het wordt spannend. De mensen waren ook wel aan vernieuwing toe en keken uit naar iets anders.’ Ook over de samenwerking binnen de regio is Wil tevreden. ‘Ook wat betreft de keuze­ delen is er nu een mooi palet over de stad. We hebben met scholen en roc om de tafel gezeten. Het bedrijfsleven heeft daarop gereageerd met wat nodig is in de regio. Het is een samenwerking die steeds hechter is geworden.’ n informatiebulle tin

Fotoproject stimuleert zelfkennis leerlingen Het zat docent Mathijs Drummen dwars dat hij zijn leerlingen zo slecht leert kennen als hij ze maar een paar uur per week ziet. Hij bedacht een project waarin leerlingen aan de hand van een foto over zichzelf en over hun innerlijke drijfveren nadenken. Mathijs Drummen, docent Mens & Maatschappij aan het Citadel College, is onderwijspionier: ambitieus en bereid om vernieuwende ideeën in de praktijk uit te proberen ter verbetering van het onderwijs. Hij heeft net zijn master Leren & Innoveren afgerond. In zijn scriptie beschreef hij zijn idee ‘In the Picture’, waarvoor hij een Onderwijspioniers-budget ontving. Het principe van ‘In the Picture’ is eenvoudig. De leerling komt een lokaal binnen waar vijftig World Pressfoto’s aan de wand hangen. Daar kiest hij er één van uit die hem om de een of andere reden het meest aanspreekt. Vervolgens onderzoekt de leerling bij zichzelf waarom dat zo is. Dit in gesprek met de docent, die diepgaande vragen stelt en die daarvoor een training heeft gekregen. Aan een externe training voor zijn team is een deel van Mathijs’ budget opgegaan. ‘Zelfkennis is zo belangrijk om te slagen’, zo motiveert hij zijn idee. ‘Kijk naar de

studenten die de kerst niet halen omdat de studie toch niet is wat ze zoeken. Kennen, kunnen, zijn en willen zijn de vier pijlers van een waardevolle student. Op school komt het met de cognitieve kant wel goed, maar het willen (de motivatie) en het zijn (de zelfkennis) zijn minstens zo belangrijk.’ Mathijs voerde het project in de tweede klas vwo uit in het kader van het excellentieprogramma. ‘Maar alle leerlingen hebben hier baat bij’, zegt hij. De leerlingen werkten er vier dagdelen van drie uur aan en lieten in een tentoonstelling, ook voor vrienden en familie, zien wat ze over zichzelf hebben geleerd.

Alvorens bij dit project uit te komen is in een kleine groep geëxperimenteerd, is mentormateriaal ontwikkeld ‘om mee te stoeien’, zijn docenten uitgerust met tools. Daarna is het hele traject geëvalueerd. Mathijs: ‘Die hele cyclus is belangrijk, en ook om de leerlingen bij de evaluatie te betrekken.’ Inmiddels heeft het onderbouwteam h/v de training gedaan en zeven docenten hebben het hele traject doorlopen. Mathijs gaat ermee door en krijgt daar ook flink de tijd voor. ‘Docenten hebben altijd wel ideeën, maar lopen tegen praktische bezwaren aan. We hebben hier acht teams op school en ik heb nog geld over van het budget, dus daar zit ruimte.’ ‘Onderwijspioniers’ is ook een platform om ideeën te delen. Andere scholen hebben zijn idee van foto’s als basis voor gespreksonderwerp overgenomen. Aan de andere kant heeft hij veel opgestoken van de bijeenkomsten daar. Mathijs wil zijn kennis en ervaring ook inzetten op de andere Alliantiescholen. Hij komt graag langs om te bespreken hoe het project op uw school opgezet kan worden. Want het blijft natuurlijk maatwerk. n [email protected] www.onderwijspioniers.nl

Laat het kind los Het beeld is dat van een zoon die in een zitzak hangt, met van alles bezig is behalve met school, maar zíjn probleem is het niet. Het volgende beeld is dat van twee ouders die de onwillige puber voortduwen en -trekken. Het is een valkuil voor ouders om te denken dat zíj er wat aan moeten doen, zegt psychologe Saskia Bruyn op de goedbezochte ouderavond van het Stedelijk Gymnasium over motivatie. Motivatie kan niet van buiten komen, stelt Bruyn. Haar boodschap: Je helpt je kind niet als je op zijn stoel gaat zitten, maar wel als je het de kans geeft om een wil te ontwikkelen, eigen doelen te stellen en zelfstandig te worden. Hoe doe je dat? De verantwoordelijkheden delen, niet verwijten maar aanspreken, verwachtingen duidelijk maken, huiswerk niet afdwingen, hulp aanbieden maar niet opdringen, belangstelling tonen. Betrokken zijn bij school, maar schoolregels handhaven is niet de taak van ouders. Laat het kind los ook al doet dat elke keer een beetje pijn. n www.onderpresteren.nl

juni 2015

Foto: Niels Aarts – Photop.nl

Kaal voor Kanker Negentig leerlingen van het Mondial College hebben zich laten kaalscheren voor het goede doel. Sponsoracties hebben bijna 3 20.000 opgeleverd voor KiKa. ‘Onze school heeft zich door de inzet van alle kanjers van een heel bijzondere en mooie kant laten zien’, aldus locatiedirecteur Henk Beckmann. Lees meer over de actie op de website van het Mondial College, klik daar door naar een reportage van SBS6 en bekijk meer foto’s van oud-leerling Niels Aarts op www.photop.nl. n

3

Bezoek uit Pskov De burgemeester van de Russische stad Pskov, Ivan Tsetsersky, was eind april op bezoek bij de SSgN. Hij sprak met colle­ ga’s en leerlingen die betrokken waren bij de internationale uitwisseling met Pskov. In het kader van de vriendschapsband tussen de steden verzorgde een groep muziekstudenten uit Pskov op 5 mei een eenmalig concert op de SSgN. Het pro­ gramma bestond uit stukken voor gitaar, symfonische muziek van voornamelijk Russische componisten en folkloristische muziek en dans uit Rusland en de regio van Pskov. n

Zomerschool geeft leerlingen nog een kans Negen vo­scholen in Nijmegen doen deze zomer mee met de zomerschool. Daaronder zijn het Mondial College, het Citadel College, het Stedelijk Gymnasium en het Dominicus College. Doel van de zomerschool is leerlingen die blijven zitten alsnog de kans te geven over te gaan naar het volgende schooljaar. Onder bepaalde voorwaarden kunnen zij deelnemen. De zomerschool vindt plaats op havo Notre Dame des Anges tijdens de eerste twee weken van de zomervakantie. Vrijdag 25 juli is vrij vanwege de intocht van de Vierdaagse. De deelnemers werken iedere dag aan twee vakken, waarbij maximaal zes leerlingen worden gekoppeld aan één docent. Aan het eind maken ze per vak een toets die de school aanlevert. De zomerschool startte in 2013 als expe­ riment van de VO­raad. Te veel leerlingen doubleren onnodig en dat kost de staat jaarlijks honderden miljoenen. Uit onder­ zoek van de Rijksuniversiteit Groningen naar de effecten van de twee pilotjaren blijkt dat van de 241 leerlingen die in 2013 een zomerschool volgden 85 procent alsnog over ging. In de zomer van 2014 volgden 320 leerlingen op vijftien scholen de zomerschool. Van hen werd 86 procent bevorderd naar het volgende jaar. De meest gekozen vakken zijn wiskunde, Nederlands en Engels. Een bijkomend effect lijkt te zijn dat sommige leerlingen een eindsprint inzetten en het schooljaar alsnog op de reguliere wijze halen. n

juni 2015

Winnaars Vier leerlingen van het Stedelijk Gymnasium zijn bij de beste twintig geëindigd bij de nationale biologie­olympiade, waar door tienduizend leerlingen aan is deelgenomen. Quinten Rutgers uit klas 6, die de tweede plaats behaalde, mag naar de internationale olympiade in Aarhus, Denemarken. Lotte Kremer uit klas 3 is derde geworden bij de IJSO. Zij gaat in december als lid van het

Nederlandse team naar de 12e International Junior Science Olympiad in Daegu (Zuid­Korea). Leerlingen van het Dominicus College hebben op de Radboud Universiteit de eerste prijs gewonnen op de United Netherlands Conference. Aan de conferentie deden dit jaar 240 leerlingen van acht scholen uit het hele land mee. n

Onderwijs en ondernemerschap Het thema van de Alliantielezing op 15 september door Paul Rosenmöl­ ler is ‘Onderwijs en ondernemerschap: het is tijd voor een hechte vriendschap’. Subtitel: ‘Wat het publiek gefinancierde onderwijs van de private markt kan leren’. In de curriculumdiscussie (onderwijs2032) wordt de vaardigheid van ‘het ondernemen’ vaak genoemd. Kan het vo iets leren van de flexibiliteit en dynamiek van het bedrijfsleven? Missen onze leerlingen kansen als zij

geen echt bedrijf van binnen zien en kan je als docent van het bedrijfsleven leren beter in te spelen op de nieuwe vragen en ontwikkelingen…? Het wordt ongetwijfeld een boeiende lezing van de voorzitter van de VO­raad, die de laatste maanden de aandacht vroeg en kreeg voor een sterker accent op talentontwikkeling. Er is uitgebreid de tijd om met Paul Rosenmöller in dis­ cussie te gaan. De Alliantielezing wordt gehouden in de Stadsschouwburg. n

Nominaties

Nieuwe rector

Sjel Jansen van het Dominicus College en Martijn Vermeulen van het Pax Christi College zijn beiden genomineerd voor de titel Geschiedenisleraar 2015. De winnaar wordt gekozen door een vak­ jury van tien vooraanstaande historici en mensen uit het onderwijsveld en op 31 oktober in het Rijksmuseum bekend­ gemaakt. Vorig jaar drong Eveline van Dijk van het Citadel College door tot de top­3 voor deze titel. n

Gert­Jan Jansen wordt de nieuwe rector van het Mondial College. Hij neemt per 1 augus­ tus 2015 het roer over van Peter de Graaff. Gert­Jan Jansen heeft een brede ervaring opgedaan in het onderwijs en is goed bekend met de regio Nijmegen. Volgens Dirck van Bennekom is hij voor het Mondial College de juiste man op de juiste plaats. Zelf vindt Gert­Jan Jansen het Mondial College ‘een prachtige, innovatieve school om leiding aan te mogen geven’. n 4

nieuwsbrief juni 2015

De Academische Opleidingsschool AOS Alliantie VO & Notre Dame

Partners: ILS HAN en Radboud Docenten Academie

Docenten presenteren leerlijn onderzoeksvaardigheden Ruim anderhalf jaar lang kwamen iedere zes weken docenten van verschillende scholen bij elkaar om te praten over onderzoeksvaardigheden bij leerlingen. Het resultaat: een doorlopende leerlijn die voor iedere school is aan te passen voor eigen gebruik. Negen docenten van zes Alliantiescholen en drie docenten van andere AOS’en vorm­ den samen een ontwikkelteam (dot). Onder begeleiding van Helma Oolbekkink van de Radboud Docenten Academie werkten zij aan een gedeeld vraagstuk uit de eigen onderwijspraktijk: hoe breng je leerlingen onderzoeksvaardigheden en een onderzoe­ kende houding bij. Docent LO Sjoerd Burgers nam eraan deel vanuit het Dominicus College. ‘Het hbo en de universiteit vragen onderzoeksvaardig­ heden van hun studenten. We willen vanuit het profielwerkstuk naar beneden gaan wer­ ken en dat zou een logische doorlopende leerlijn over een aantal jaren moeten ople­ veren. We zijn eerst in kaart gaan brengen wat er op scholen aan onderzoek gebeurt.

Dat is al heel veel, maar versnipperd en het was lastig om het geheel te overzien. We zijn erover gaan praten om er lijn in te krij­ gen. Dat heeft uitgemond in een aantal tips en een format waar iedere school een eigen draai aan kan geven.’ Het viel nog niet mee om iedereen op één lijn te krijgen. Zoveel collega’s en vakgroe­ pen, zoveel ideeën. Maar het belangrijkste is dat leerlingen leren dat de cyclus van onderzoek doen altijd en overal dezelfde is, zegt Sjoerd. ‘Onderzoeksvraag, hypothese, plan van aanpak, conclusie, eventueel verdieping en dan de presentatie. Dat is de volgorde die leerlingen gaan herkennen: zo moet ik het aanpakken. De vervolgstap is specificeren per vakgebied. Bij het ene vak maak je gebruik van een beschrijvend en bij het andere vak van een experimenteel onderzoek. De cyclus geldt ook in mijn vakgebied. Leerlingen willen bijvoorbeeld weten of jongens uit de derde klas harder tegen een voetbal kunnen trappen dan jongens uit de tweede klas. Dan moeten ze een onderzoeksvraag bedenken, een stap­ penplan maken, samenwerken, leerlingen optrommelen om de proef uit te voeren, een meetinstrument bedenken. Ze moeten

over van alles nadenken en dat volgens de vaste cyclus. Dit is een mooi voorbeeld van een experimenteel onderzoek.’ Eind mei presenteerden de verschillende dot’s hun resultaten en op een symposium werden ze in het zonnetje gezet. Het pro­ ces dat docenten in een dot doorlopen is minstens zo belangrijk als het eindproduct. Sjoerd haalde uit de bijeenkomsten veel informatie over hoe collega’s van andere scholen iets aanpakken. Dat inspireert, want het zijn vaak dezelfde problemen die je moet oplossen. Op zijn school wil zijn eigen onderbouwteam atheneum meer aandacht aan onderzoek gaan besteden. Het onderzoek gebeurt nu op projectbasis, in de activiteitenweken. Het team wil dat mogelijk uitbreiden en structureler maken, bijvoorbeeld eens in de maand. Ideaal onderzoek is voor Sjoerd een com­ binatie van theorie en laten doen: ‘Ik ben vaak verbaasd over wat leerlingen kunnen. Zelf nadenken en een beetje durven en doen is zo belangrijk. Ze zijn dan open en creatief en komen met prachtige oplossin­ gen. Als docent word je dan ook enthousi­ ast: daar doe je het voor!’ n

Contact: Sofie Eisenburger Projectleider Opleidingsschool [email protected] www.professioneleopleidingsschool.nl

Delen, uitwisselen, inspireren Delen, uitwisselen, inspireren, contacten leggen en inspiratie opdoen. Daar draaide het om bij de conferentie van de AOS’en waar ILS HAN en de Radboud Docenten Academie bij betrokken zijn. Alle AOS’en werken met leergemeenschap­ pen of leergroepen rond dezelfde thema’s. Er zijn overeenkomsten en verschillen. Het was op 16 april een actieve middag voor projectleiders, voorzitters, coördinatoren, aanvoerders van werkgroepen, schoolleiders en opleiders van de lerarenopleidingen. Zij kregen mooie doorkijkjes naar zowel resultaten als het proces.

5

informatiebulle tin

Nieuwe cursus verhalen vertellen Paul Groos herinnert zich nog levendig de scheikundelessen van zijn docent Van Erp. Die vertelde uitgebreid verhalen over oliemoleculen die maar niet durfden te zwemmen in het water. Totdat ze allemaal duikbrilletjes en zwembroekjes kregen (in de vorm van een emulgator). Verhalen vertellen in de klas is zeker niet alleen voorbehouden aan docenten van de taalvakken en geschiedenis, wil de docent Latijn en Grieks aan het Stedelijk Gymna­ sium daar maar mee zeggen. Verhalen zorgen ervoor dat mensen informatie goed onthouden en verhalen heb je bij ieder vak. Zo vertelde zijn wiskundedocent van vroe­ ger over een heks die de temperatuur in haar heksenketel regelde met ‘temperatuur­ blokjes’, waarbij ze een temperatuur van ­10 graden toevoegde aan haar ketel. Zo leerde de klas rekenen met negatieve getallen. Daarnaast zijn er altijd mooie verhalen over grote wetenschappers en hun ontdekkingen en natuurlijk persoonlijke verhalen en anekdotes als illustratie of

aandachtsrichter. Paul vindt het jammer dat verhalen in het tegenwoordige onder­ wijs een steeds kleinere plek innemen. Terwijl de meeste mensen zich juist de docenten herinneren die hen konden boeien (en raken!) met een goed verhaal. En terwijl veel docenten in het onderwijs zijn gaan werken, juist omdat ze graag vertellen. Daarom geeft hij samen met Joost Schellekens, docent Nederlands aan het Maaswaal College, de cursus ‘Verhalen vertellen voor de klas’. Iedereen kan het of kan het leren. Kijk op pagina 36 van de opleidingsbrochure van de Alliantie VO. n Verteller Paul aan het werk op het Vertelfestival Duivelsberg.

Unesco in de les van alledag Het Maaswaal College is een Unesco-school. Dat is duidelijk tijdens projectweken. Maar wat zie je er van in de lessen, zo vroeg lio geschiedenis Tessa Kuijken zich af. Zij sprak met de Unesco-werkgroep over wereldburgerschap, deed literatuuronderzoek en interviewde collega’s van haar sectie. Wie woonden in Nederlands Indië voordat de Nederlanders en de Portugezen daar kwamen? Met die vraag van een leerling ging voor Tessa het balletje rollen. Want ze kon daar niet zomaar antwoord op geven. ‘Ik maakte de koppeling met wereldburger­ schap’, vertelt ze. ‘Hoe kan ik die bevorde­ ren als ons onderwijs, dat is ingericht met de Nederlandse canon, zo uitgaat van ónze, de westerse geschiedenis? Mijn definitie van wereldburgerschap is dat je burger bent van de wereld, niet van een land of een natie. ‘Als we praten over de ontdekkingsreizen, beginnen we bij de Portugezen en niet bij

Colofon Redactie Luutje Niemantsverdriet contact: [email protected]

de Maya’s en de Inca’s, en de Chinezen die vóór Columbus al een bloeiende cultuur hadden. Dat geeft een wereldbeeld aan. Ik wil proberen dat wereldbeeld te nuance­ ren, het wij­zij­gevoel elimineren, ook in de klas, door kinderen breder te laten kijken. Dat past bij mijn visie op geschiedenis.’ Tessa deed een literatuuronderzoek naar de thema’s van Unesco en bijvoorbeeld de definities die de Unesco daar zelf voor hanteert. Daarnaast wilde ze weten wat andere docenten ervan vonden en aan welke eisen een les zou moeten voldoen als zij die zou ontwerpen. Ze interviewde

haar drie collega’s van de sectie geschiede­ nis vmbo­t onderbouw, van wie er één ook lid is van de Unesco­werkgroep. Daaruit bleek dat niet iedereen dezelfde definitie heeft van wereldburgerschap, dat met de thema’s van Unesco niet heel bewust in de lessen wordt gewerkt en dat de collega’s zo’n thema didactisch verschillend zouden aanpakken. ‘Er is weinig extra tijd om andere dan de normale thema’s, zoals buiten­Europese geschiedenis, aan te pakken’, erkent Tessa. Zelf heeft ze inmiddels wel antwoord kun­ nen geven op de vraag van de leerling met een les over Indië voor de komst van de kolonisten. Tessa presenteert de resultaten van haar onderzoek, onder andere een pakketje ontwerpeisen voor een Unesco­ les, tijdens de presentatiemiddag van de Academische Opleidingsschool op 18 juni. n

Vormgeving en druk Coers & Roest ontwerpers bno _ drukkers Postbus 6618, 6503 GC Nijmegen Telefoon (024) 3790158 E­mail: [email protected]

www.alliantievo.nl 6

informatiebulle tin