Visie Ringweg Oost Het grote loven en bieden is begonnen. Toch wil ik u uitnodigen om met mij nog een stap terug te gaan in de procedure

Visie Ringweg Oost Het grote loven en bieden is begonnen. Toch wil ik u uitnodigen om met mij nog een stap terug te gaan in de procedure. De visie achter de Ringweg Oost (RWO) is gefocust op de verkeers- en milieuproblemen van Leiden en gebaseerd op het idee dat iedereen zich vanzelfsprekend individueel en gemotoriseerd naar elke denkbare locatie moet kunnen verplaatsen. Het is het geloof in de AUTO als een soort heilige koe. Die koe is een van de belangrijkste oorzaken voor wereldwijde milieuproblemen en de klimaatverandering. De RWO is een initiatief vanuit Leiden waar al lang wordt gedacht over een Kanalenroute, met als doel het centrum van Leiden autoluw te maken door verkeer dat geen centrumbestemming heeft buiten om te sturen. Het grote Ringweg-mantra wordt in Leiden al meer dan tien jaar gezongen. In het Leidse Gemeentelijk Vervoer en Verkeer Plan (GVVP) is dit al vastgelegd en ook hoe Leiderdorp verkeerstechnisch ingericht dient te worden om aan het Leidse wensbeeld te voldoen. Zodra de RWO er is, maar niet eerder, voorziet dat plan uit Leiden ook in de herinrichting van de Engelendaal met 2x1 rijbaan. Dit is een wel vergaande manier van ‘regionaal denken’. Een verkeersarmere Engelendaal lijkt ook ons verstandig en wenselijk. Echter over de voorwaarden die eraan verbonden worden zijn we veel minder goed te spreken. De nadruk vanavond ligt op Doorstroming en Bereikbaarheid. Echter legt het Regionale Verkeers- en Vervoersplan voor de Leidse regio de nadruk op een vermindering van het aantal autoverplaatsingen en het aantal gereden kilometers. Daar kunnen we ons beter in vinden. Plannen voor Duurzaamheid en innovatie op het gebied van mobiliteit die willen we graag zien en ontwikkelen. Helaas zijn die plannen in deze richting schaars. De kritische houding ten opzicht van nieuw asfalt is geen aangeboren afwijking van onze fractie, maar komt voort uit ons streven echte duurzaamheid in de praktijk te brengen. Wij zijn voorstaander van een aanpak die onbeperkte automobiliteit ontmoedigd en andere vormen van mobiliteit bevorderd. Het aanleggen van een randweg door woongebieden past daar niet bij. Autonome groei De autonome groei is een belangrijke factor in alle berekeningen die aan het RWO-voorstel ten grondslag liggen. Autonome groei is een raar ding. We schijnen lijdzaam te accepteren dat het een godgegeven feit is dat er steeds meer auto’s steeds meer kilometers afleggen. Maar dat is niet zo. Deze groei wordt mogelijk gemaakt door drie factoren: 1. welvaart (economische ontwikkelingen) 2. beschikbare grondstoffen, lees aardolie 3. beschikbare asfaltruimte. Op de eerste twee hebben gemeenten weinig tot geen invloed maar zij veranderen op dit moment behoorlijk snel. Op de derde factor hebben we wel direct invloed. Zolang we ons laten overhalen steeds meer asfalt bij te storten, zolang subsidiëren we de automobiliteit op kosten van andere economisch, maatschappelijk en sociaal relevante aandachtsgebieden en vooral ook op kosten van de gezondheid van burgers en de leefbaarheid van hun woonomgeving. Door deze verkapte asfaltsubsidie maken we automobiliteit kunstmatig levensvatbaarder dan zij in werkelijkheid is en verkleinen we de kans dat andere vervoersvormen beter ontwikkeld worden. Meer asfalt = meer auto’s De afgelopen 70 jaar is in Nederland veel asfalt aangelegd om verkeersknelpunten op te lossen. Het resultaat was steevast dat de bottleneck verdween om iets verderop weer de kop op te steken en ook daar weer om meer asfalt te vragen. Mocht iemand een voorbeeld kennen van een wegenbouwproject dat een verkeersminderende werking tot gevolg heeft gehad, dan houd ik me aanbevolen. De RWO verkort de reistijd met de auto in de regio en

trekt daarmee autoverkeer aan. Tegelijkertijd wordt reizen met openbaar vervoer verhoudingsgewijs onaantrekkelijker. RWO als voorwaarde voor beter OV? Het argument dat er een Ringweg door Leiderdorp moet komen om Hoogwaardig Openbaar vervoer (HOV) te kunnen realiseren snijdt mede daarom geen hout. In de regionale Openbaar Vervoer (OV)-visie claimt Holland-Rijnland dat er tot 2020 een groei van het aantal OV-reizigers-km’s van 70% behaald zal worden. Daarvoor moeten heel wat mensen de auto laten staan. Met steeds meer asfalt en korte reistijden zullen zij dat echt niet doen. Maar hoe moet het dan met de Rijn Gouwe Lijn (RGL)? Moet die echt door de Hooigracht? Kan die dan echt niet door de Breestraat? Dat is een politieke vraag, want technisch is het in de Breestraat zeer wel mogelijk, en financieel is dat lang niet zo’n strop. Neen, het bevorderen van het openbaar vervoer is geen overtuigend argument voor een RWO. Bestaande infrastructuur beter benutten, Openbaar Vervoer versterken Vanuit Leiderdorp beschouwd ligt er al een behoorlijke Ringweg Oost, namelijk de A4 die net – dwars door de woonwijken – verbreed wordt. De N446, die de aansluiting van de A4 op de Leidse Willem de Zwijgerlaan is, zal binnenkort worden verdubbeld. De N445 /Oude Spoorbaan zal niet lang meer 2x1 baan blijven, anders loopt het verkeer vanuit Leiden er op vast, ook zonder RWO. Daartussen loopt de Persant Snoepweg, gevoed door de Hoge Rijndijk. Een goede vormgeving van de bestaande wegenstructuur en verkeersreducerende maatregelen voor Persant Snoepweg en Engelendaal zijn bespreekbare alternatieven. De aanleg van een randweg door woongebieden is dat niet. Leiderdorp zal zelf enige maatregelen moeten nemen om mobiliteit zonder auto binnen de gemeente te bevorderen. Een collegevoorstel hiervoor zullen we toejuichen. Verder laat juist het voorbeeld van de ontwikkeling van verkeersintensiteiten op de A4 tussen 2000 en 2009 zien dat eerdere groeivoorspellingen er grondig naast zaten. Zolang een zekere bottleneck op de weg blijft bestaan kiezen mensen WEL voor alternatieven, zoals openbaar vervoer. Wat is het probleemoplossende vermogen van de RWO? 1. Voor het autoverkeer De RWO lost niet voldoende verkeersknelpunten in Leiderdorp op. De verbreding van de A4 heeft wat dat betreft een veel groter effect. Op weinig locaties wordt een noemenswaardige afname van de drukte ten opzichte van de autonome situatie voorspeld:    

Leiderdorpse brug van 4200 voertuigen = 14% Persant Snoepweg (ziekenhuis) van 2500 voertuigen = 12 % Van der Valk Boumanweg (eenrichtingsverkeer) afname tot bijna het nulpunt (maar waarvoor dient die onlangs voor veel geld opnieuw ingericht weg dan nog? Van der Valk Boumanweg (bij Persant Snoepweg) van 9800 voertuigen = 69%

Op de overige locaties (in de tabel met verkeersintensiteiten) levert de Nul+ variant nagenoeg even lage of zelfs veel lagere verkeersintensiteiten op dan in het scenario waarin niet ingegrepen wordt, de autonome ontwikkeling. Op de Zijldijk, de Rietschans, de Zijlbrug en de Oude Spoorbaan neemt door de Ringweg het verkeer exorbitant toe. Op dit laatste stukje RWO in Leiderdorp liggen helaas de meeste obstakels die een goede doorstroming verhinderen: 3 drukke kruispunten met VRI, een rotonde met overstekende fietsers, diverse afslagen en toegangswegen tot (particuliere) erven. De veronderstelde gemiddelde rijsnelheid van 50 km per uur is hier absoluut niet haalbaar, de gesimuleerde verkeersafwikkeling komt weinig overtuigend over. In plaats van doorstroming zou er wel eens sprake kunnen zijn van een slecht gedimensioneerd afvoerputje.

Het vinden van een optimale verkeersafwikkeling op de Baanderij is niet afhankelijk van een RWO. 2. Voor het fietsverkeer De stelling dat met de RWO het fietsroutenetwerk in het gebied verbetert, wordt kunnen wij niet onderschrijven. De fietsverbindingen naar Leiden zijn op dit moment goed en veilig (na de reconstructie van het kruispunt Spanjaardsbrug). In het voorstel vervalt een aantal fietspaden (Zijlbrug, Wilhelminabrug), moet er verder omgereden worden (Driegatenbrug) en worden andere fietstrajecten gekruist door de RWO (rotonde Zijldijk) of moet er gedwongen overgestoken worden (Hoge Rijndijk, Willem de Zwijgerlaan). Voor alle verbinding tussen Leiderdorp en Leiden (Leiderdorp-Merenwijk, Leiderdorp-Lage Rijndijk-centrum Leiden en Leiderdorp -Hoge Rijndijk-centrum Leiden) leidt het voorstel tot verslechteringen. Dit is door ons herhaaldelijk aangegeven. De indruk die blijft is dat fietsargumenten zeer selectief gebruikt worden in het voorstel. 3. Voor het openbaar vervoer De verbetering van het openbaar vervoer ligt GroenLinks natuurlijk wel aan het hart. Maar het RWO-voorstel biedt weinig tot geen garantie dat hier iets van terecht komt. Een tramlijn van Leiden Centraal naar het Rijnland Ziekenhuis is een lekker worstje dat al een tijd voor onze neus bungelt. Maar afgezien van een aantal redelijk vrijblijvende beleidsstukken en een inspanningsverplichting in de samenwerkingsovereenkomst is er geen enkele toezegging op provinciaal niveau wat geld en daden betreft. In het Leiderdorpse Integraal Verkeer en Vervoer Plan (IVVP) is een variantenstudie opgenomen van inpassingmogelijkheden van een tramlijn op de Engelendaal. Er is vanuit Leiderdorps perspectief een voorkeur voor de westelijke of oostelijke zijligging, maar een besluit is nog niet genomen. Echter in het voorstel schrijft de inrichting vanuit Leiden gewoon een gesplitste zijligging voor. Is dat typisch een geval van ‘denken voor de regio’? Aanleg van de RWO maakt het misschien makkelijker om de Engelendaal naar 2x1 verkeersbaan plus vrij liggende tram/busbaan in te richten. Zonder RWO is dat echter ook mogelijk, mits de politieke wil er is. Niemand heeft baat bij een vrije HOV-baan als er niet ook iets op rijdt. Kortom, als we goede en frequente Openbaar Vervoersverbindingen naar Leiden willen, laten we daar dan een goed plan voor maken, een plan met kop, staart en body. Geen OV-beloftes die gebruikt worden om een ander doel te bereiken. 4. Voor de leefbaarheid Met de aanleg van een Ringweg Oost verslechterd langs het gehele Leiderdorpse traject en voor veel mensen de kwaliteit van de leefomgeving. Meer fijn stof, meer smerigheid, meer herrie, tal van geluidschermen (op de mooie plaatjes doorgaans afwezig of van glas, ook al is dat niet haalbaar), geluidswallen, suskasten, glazen voorhanggevels. Minder uit zicht, minder frisse lucht, nog minder rust. Het factsheet van de GGD Hollands-Midden over luchtkwaliteit windt er geen doeken om. De gezondheidsrisico’s door fijn stof en met name de allerfijnste fractie PM2,5, die afkomstig is van automotoren, zijn reëel en aantoonbaar aanwezig. De afstand tot een weg wordt als voor de gezondheid belangrijker beschouwd dan (berekende) concentraties van NOx, PM10 of PM2,5. Als gemeente moet je niet willen dat woningen dichter dan 100 meter bij een drukke stadsweg of 300 meter van een snelweg liggen. Een drukke weg is er een met een verkeersintensiteit van meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal. Driegatenbrug krijgt echter zowat een halve A4 voor de kiezen als de Ringweg er komt. Nu gaat het vandaag niet over het bouwen van woningen. Het gaat om het aanleggen van een drukke stadsweg in een woongebied. Gezien het voorgaande kunnen en zullen we niet instemmen met een plan dat vele honderden woningen in het invloedgebied van deze nieuwe weg plaatst. De bewoners in het Zijlkwartier, van de Rietschansflats, de Driegatenbrug en de buitenkant van de Buitenhof hebben niet de mogelijkheid om massaal

te verhuizen naar een ander leuk huisje ergens op de hei. Als raad moeten we ook hun recht op een gezonde leefomgeving mee laten wegen in de afweging. Daarbij komt dat bij alle berekeningen voor lucht en geluid uitgegaan is van een gemiddelde rijsnelheid van 50 kilometer per uur. Dit is zeker op het Leiderdorpse traject volstrekt onrealistisch. Een zelfde redenering geldt voor de geluidsoverlast door de RWO. Herrie, en zeker permanente herrie veroorzaakt lichamelijke stress en maakt ziek. Daarom hebben we in Leiderdorp een streng geluidsbeleid voor nieuw te bouwen woningen. De gevelbelasting bij nieuwbouw wordt aan voorkeurswaarden getoetst die lager zijn dan de wettelijke norm. De geest van dit beleid is dat het recht van mensen op een rustig plekje in de directe leefomgeving gewaarborgd wordt. Het is de omgekeerde wereld als er nu geredeneerd wordt dat aanleg van een extreem veel herrie veroorzakende weg langs honderden bestaande flats zonder meer mogelijk is door daarvoor gewoon een hogere waarde vast te stellen. Inderdaad het strenge geluidbeleid is geformuleerd voor nieuwbouw, maar de geest van dit beleid wordt geschonden als we deze bewoners laten zitten in de herrie en de vieze lucht omdat hun huizen er al stonden voordat de weg er kwam. En dan hebben we het nog niet over het grote aantal woningen dat in de toekomst op de ROC locatie moet verrijzen. Ideaal gelegen ten opzichte van uitvalswegen…. Los van de vraag wie er straks wil wonen, ingeklemd tussen Rietschans - Engelendaal en de verhoogde Willem de Zwijgerlaan - zouden die bewoners geen recht hebben op een gezonde leefomgeving? Financiën Is het verantwoord te kiezen voor een RWO gezien de financiële situatie van Leiderdorp, op de middenlange en lange termijn? Onze meerjarenbegroting was in 2009 niet sluitend. Mede omdat veel risico’s en mogelijke tegenvallers meegenomen waren. Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast. Bij het voorliggende voorstel zijn een aantal overzichten verstrekt… GroenLinks is van mening dat de onderbouwing van de dekking die aangereikt wordt niet solide is. Omdat het om niet openbare informatie gaat kunnen we hier niet nader op ingaan. Wat wel mogelijk is, is de openbare cijfers op een rij te zetten. Vijf miljoen eigen bijdrage met een indexatie van 2,5% per jaar en in tranches te betalen komt neer op circa 5,5 miljoen euro. Voorgesteld wordt om de bijdrage aan de RWO uit de NUON-reserve / of de algemene reserve te dekken. Daarmee zou deze reservepot ook nagenoeg leeg zijn. Alle partijen hebben zich afgelopen zomer ervoor uitgesproken dit geld te reserveren als buffer voor tegenvallers. En mogelijke tegenvallers kunnen makkelijk benoemd worden:      

Kosten uitplaatsing bedrijf Vliko Een mogelijk W4 tekort Kosten uitvoering gemeentelijk waterplan Nieuwbouw gemeentehuis en twee basisscholen Uitbreiding Winkelhof met alle bijkomende kosten voor aanpassingen in de omringende wegen En, last not least: de RWO

Na realisatie van de RWO zal het onderhoud van de Leiderdorpse helft van de tunnel en alle asfalt en technische installaties op Leiderdorps grondgebied na onze schatting jaarlijks een wissel van circa 500.000 Euro trekken op de begroting. Voor alle duidelijkheid, er is geen andere vergelijkbaar grote kostenpost op de gemeentelijke begroting te vinden. De overzichten die vanuit de projectorganisatie van onderhoudskosten zijn gemaakt, vinden we veel te optimistisch geschat. De dekkingsvoorstellen zijn niet overtuigend.

Voor de kosten voor aanvullende verkeersmaatregelen uit het IVVP is niet eens een poging gedaan om met een dekkingsvoorstel hiervoor te komen. Terwijl die maatregelen belangrijk zijn om ervoor te zorgen dat er geen ongewenste gevolgen optreden van de RWO op de overige wegen in Leiderdorp. Daarbij komt dat er nog geen duidelijkheid is over factoren die van grote invloed zijn op de financiële situatie van Leiderdorp, zoals de afschaffing van de Precariobelasting en de aangekondigde korting op de VNG uitkering aan de gemeenten. Ook is de RWO niet eerder opgenomen in de begrotingen. En nu wordt ons gevraagd om voor de verkiezingen en vooruitlopend op enig zicht op de toekomstige financiële situatie een dergelijk besluit nemen? Pas na de gemeenteraadsverkiezingen zal hierover meer bekend zijn. Pas dan zal de gemeenteraad in nieuwe samenstelling de kerntakendiscussie kunnen voeren. Hieruit moet blijken hoe de beperkte middelen van Leiderdorp aangewend moeten worden. Wie nu instemt met het voorliggende voorstel ontneemt de raad elke financiële speelruimte voor de komende jaren. Op de technische vragen die door mijn voorgangers van alle kanten belicht zijn wil ik nu niet nader ingaan. Wie zich hierover buigt, gaat er in principe van uit dat de RWO een wenselijke ontwikkeling is. Dat doet GroenLinks niet, ook al zullen we de verzoeken van de bewoners in alle opzichten ondersteunen. Frauke Joester GroenLinks 25-01-2010