Is het tijd om te (gaan) beleggen?? De afgelopen weken konden we weer verschillende angstaanjagende berichten in de media lezen waarom u vooral nú niet zou moeten beleggen. Maar is dat nu wel zo. Wij lieten een tweetal gerenommeerde vermogensbeheerders reageren op het onderstaand artikel:
Economie, vrijdag 22 oktober 2004 (Algemeen Dagblad)
'Beurscrash op komst' Door Martin Voorn 'Beursgoeroe' Rienk H. Kamer voorspelt het al jaren: de aandelenbeurzen gaan crashen. Volgens Guy Boscart van USMarkets.nl, gaat het binnen een paar maanden gebeuren. Alleen is nog een 'trigger' nodig die paniek op de financiële markten doet ontstaan. Rotterdam -Beursstrateeg Guy Boscart van USMarkets.nl ziet vooral in de Verenigde Staten gevaren voor aandelenbeleggers. Hij denkt dat de toonaangevende Dow Jones-index zakt van 9900 punten nu naar rond de 7500 punten en daarna richting 5000 punten. Als dat gebeurt komt ook de Nederlandse AEX-index, die 'ooit' op 703 punten stond, niet ongeschonden uit de strijd. ”Als de Dow kraakt, zal de AEX niet meer op 320 staan... als er paniek in de VS uitbreekt en de Dow eerst naar 7500 en later naar 5000 punten gaat, zal de AEX in eerste instantie naar 275-250 punten gaan. Later, in een 'bearmarket' van 12-18 maanden naar de oude bodem van 218 punten of zelfs naar 150-175 punten.” Daarna kun je volgens hem wel weer instappen voor een mooie rit naar boven. Boscart is in Nederland de eerste die het woord beurscrash nu noemt, minder onafhankelijke analisten van banken doen dit natuurlijk niet. Boscart deed dat een paar dagen terug op FTV, een financiële nieuwszender op internet. Hij baseert zich deels op de signalen en trends die de technische analyse geeft, zo wijzen de grafieken uit dat de Dow (en ook de AEX) er slecht bij liggen. Maar hij wijst ook op een aanzienlijk aantal fundamentele gevaren voor de aandelenmarkten. ”Het immense (laatste maand: 54 miljard dollar) en stijgende handelstekort van de VS moet door het buitenland gefinancierd worden. De landen buiten de VS zijn daar steeds minder toe bereid. Als het buitenland z'n geld terugtrekt kan een gevaarlijke situatie ontstaan, ook al omdat de Amerikaanse burger tot z'n nek in de schulden zit.” Ook de in 2004 met zo'n 70 procent gestegen olieprijs betekent een bedreiging van de wereldeconomie, de bedrijfsresultaten en de beurskoersen. En volgens Boscart moet ook de `tikkende tijdbom' onder Amerikaanse hypotheekfinanciers als Freddie Mac en Fannie Mae niet onderschat worden. De situatie in Irak als potentiële bedreiging en mogelijke aanslagen op westerse doelen, al of niet door Al-Qaeda, noemt hij niet eens. “Maar je ziet al dat de angst in de markt zit, beleggers vluchten uit aandelen in veilige vluchthavens als goud en obligaties, de goudprijs is naar recordniveaus gestegen. Als de particuliere beleggers in paniek raken kunnen (centrale) bankiers en overheden de markt niet meer omhoog praten of manipuleren. Wat mij nu al verontrust is dat de markt niet meer omhoog komt, de animo is helemaal weg.'' “En ik zie de olieprijs (nu 51-54 dollar per vat) over niet al te lange tijd naar 75 dollar per vat stijgen, wat natuurlijk slecht is voor de economie en de beurzen. Ik ben geen Rienk Kamer, ik ben geen zwartkijker, ik zie het ook wel eens positief, maar dat kan nu niet, de kans is groot dat er een beurscrash komt, gevolgd door een duurzaam lagere aandelenmarkt.''
Gevaren op de beurs Beursprofeten waarschuwen beleggers vaker voor het instorten van de aandelenmarkten. Pas achteraf weten we of de dreigende woorden terecht waren. Toch zijn er voor beleggers altijd wel (herkenbare) gevaren op de aandelenmarkten, soms zelfs veel tegelijk. Dan nog betekent dat niet dat de beurzen onderuit moeten komen. Het kan heel lang goed gaan voordat de luchtbel knapt. Vijf gevaarlijke situaties voor beleggers zijn wel: 1. Hoge olieprijzen, slecht voor economie 2. Hoge handelstekort VS/lage dollar 3. Tekort lopende rekening VS 4. De 'geopolitieke' situatie 5. Beleggers vluchten in goud, obligaties
Reactie van M.J. Tielkemeijer (Hans), DSI-senior beleggingsadviseur en DSI-senior vermogensbeheerder; directeur van Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer BV te Capelle aan den IJssel: “Ik ken het artikel en ik ken de geciteerde schrijvers. Het zijn beide profeten die brood eten. Kortom: niemand weet het. Alle kansen en bedreigingen van de toekomst zijn in de huidige koersen verwerkt. Een technisch analist zou zich niet moeten bekommeren waarom een trend wordt ingezet, die leest zijn grafieken en haalt daar zijn conclusie uit. Bijgaande grafiek zegt genoeg (ik ben overigens zeker geen technisch analist!!) Een ondernemer verkoopt zijn bedrijf toch ook niet als Amerika bankroet is? Zo zouden aandelenbeleggers ook moeten handelen. Angst is in ieder geval een slechte raadgever. Ik adviseer een mooi gediversifieerde effectenportefeuille met kwaliteitsaandelen, hoogrenderende obligaties of obligatiepools, betaalbare hedgefunds en een stuk liquiditeiten voor je weet maar nooit. Spreiding is King!!”
Bijlage: • Grafiek AEX Logaritmisch • Grafiek van de AEX
Grafiek van de AEX Logaritmisch
koersverloop AEX-Index vanaf ultimo 1984 t/m 10 november 2004 per jaarultimo (logaritmisch)
1000
100
10
1 1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
200
2001
200
200
Grafiek van de AEX
koersverloop AEX-Index vanaf ultimo 1984 t/m 10 november 2004 per jaarultimo 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Datum
Koers AEX
Datum
Koers AEX
31-12-1984
85,75
31-12-1995
220,24
31-12-1985
121,5
31-12-1996
294,16
31-12-1986
114,69
31-12-1997
414,61
31-12-1987
77,87
31-12-1998
538,36
31-12-1988
117,68
31-12-1999
671,41
31-12-1989
136,59
31-12-2000
637,6
31-12-1990
104,01
31-12-2001
506,78
31-12-1991
125,72
31-12-2002
322,73
31-12-1992
129,71
31-12-2003
337,65
31-12-1993
187,99
31-12-2004
???????
31-12-1994
188,08
31-12-2005
???????
Reactie van Patrick J.C. Beijersbergen RBA, hoofd research van Simon A Cohen Vermogensbeheer B.V. te Rotterdam.
5 redenen waarom de beurs niet zal crashen in 2005 Dit artikel is geschreven op 19 november 2004 Onheilsprofeten zijn er altijd geweest. Soms krijgen zij gelijk, meestal gelukkig niet. Beursvolgers die momenteel menen dat er een beurscrash aanstaande is noemen daarvoor meestal één van onderstaande vijf omstandigheden die voor de aandelenbeurzen en de wereldeconomie een gevaar zouden vormen. Deze zijn: 1. 2. 3. 4. 5.
de hoge olieprijs het grote begrotingstekort van de Verenigde Staten het grote handelstekort van de Verenigde Staten de geopolitieke situatie, de oorlog tegen terreur de sterke voorkeur van beleggers voor de veiligheid van goud en obligaties
Bovenstaande punten zijn inderdaad negatieve factoren, maar ze zijn allemaal al heel lang bij beleggers bekend. Ze vormen de oorzaak van de koersdaling van de Amerikaanse dollar en de aandelenbeurzen in de afgelopen vier jaar. Zij hebben op dit moment nog maar een heel geringe invloed, het is vooral oud nieuws dat reeds in de koersen van aandelen, goud en obligaties verwerkt zit. Er zijn ook vijf, veel betere, redenen te noemen waarom de beurs aan de vooravond staat van een sterke koersstijging, wat de verwachting is van Simon A Cohen Vermogensbeheer op dit moment. 1. de economische groei trekt zichtbaar aan De wereldeconomie kruipt uit het dal, de eerste tekenen daarvan waren dit jaar al goed zichtbaar in de macro-economische cijfers en het herstel zal in 2005 doorzetten. Doordat de rente zich de afgelopen jaren op een zeer laag niveau heeft bevonden, zijn veel bedrijven in staat geweest zich tegen lage kosten te (her)financieren, vaak voor meerdere jaren. Aan de stijging van de werkloosheid is een einde gekomen en het vertrouwen van producenten en consumenten is nu hoger dan enkele kwartalen geleden, zowel in Nederland, de rest van Europa en Amerika. 2. de kostenvoet van het bedrijfsleven is sterk verlaagd Veel bedrijven, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, hebben de laatste jaren ingrijpende reorganisaties doorgevoerd om de kosten terug te dringen. We kunnen stellen dat het bedrijfsleven weer ‘lean and mean’ is geworden. De lage kostenvoet die bedrijven hierdoor nu hebben, maakt dat het aantrekken van de bedrijfsopbrengsten snel doorwerkt en resulteert in een sterk winstherstel. 3. de waarderingen van aandelen zijn laag, in Nederland zelfs extreem laag De gemiddelde koers-winstverhouding van de Nederlandse aandelenmarkt ligt momenteel rond de 11, terwijl het gemiddelde dividendrendement circa 4% bedraagt, hoger dan de rente op tienjarige staatsobligaties en het dubbele van wat er op de meeste spaarrekeningen wordt vergoed. Toch zijn veel particuliere beleggers zeer terughoudend geworden als het gaat om beleggen in aandelen, en kopen zij liever obligaties (al dan niet in de vorm van garantieproducten) of goud. Door schade en schande wijs geworden na de internethype, het verlies op de aandelenlease en de schandalen rond Enron, World Online, Ahold en zelfs Koninklijke Olie kiezen Nederlandse beleggers nu voor absolute zekerheid. Desondanks is de AEX index dit jaar niet verder gedaald, wat bij dit gebrek aan belangstelling toch een teken van kracht is.
4. globalisering Nu veel bedrijven weer ‘lean and mean’ zijn, kunnen zij weer om zich heen kijken, ook over de grens. Dit geldt vooral in het verenigde Europa en zien we ook al mondjesmaat gebeuren, getuige bijvoorbeeld recente grensoverschrijdende fusies tussen Europese financiële instellingen. Er zal de komende jaren in meer sectoren van de economie een verdere consolidatie van het internationale bedrijfsleven plaatsvinden, wat gepaard zal gaan met grensoverschrijdende fusies en overnames. In de industrie is dit proces al voor een groot deel achter de rug, de komende jaren zal er in dienstverlenende sectoren zoals de financiële sector, media en telecommunicatie echter een inhaalslag plaatsvinden. Dit zal leiden tot ondernemingen die zich steeds meer en beter zullen kunnen concentreren op hun kernactiviteiten. Deze ontwikkeling zal de economische groei in Europa en de rest van de wereld steunen. 5. Niemand ziet het nog zitten Er is een oude beurswijsheid die luidt: ‘Als niemand het meer ziet zitten, is de bodem bereikt.’ Als we naar lange grafieken van de belangrijkste aandelenindices kijken is duidelijk te zien dat er aan de daling die in 2000 inzette inderdaad een einde is gekomen in 2004. Het eerste herstel dat er nu te zien valt, is naar onze mening nog maar een begin. In 2005 zal het positieve nieuws, zowel macro-economisch als van bedrijven, de overhand krijgen. Dit ondanks de bekende problemen die er inderdaad zijn, zoals de tekorten in de VS en de geopolitieke situatie. In dit soort tijden vergeten beleggers wel eens dat problemen ook opgelost kunnen worden en dat daar ook hard aan wordt gewerkt. Voor de gemiddelde particuliere belegger gebeurt dat echter toch min of meer achter de schermen. Hierdoor dreigt het gevaar dat hij toch wat achter de feiten aanloopt. Er is geen enkele reden om te veronderstellen dat de economische cyclus niet meer bestaat. Wij hebben in de voorbije 100 jaar tientallen ups en downs gehad, en na al die ‘downs’ kwam weer de ‘up’, en op de beurs meestal (veel) sneller dan verwacht. Begin jaren 80 was er een serieuze depressie, ernstiger dan nu. De werkloosheid in Nederland was 9%, niemand durfde een huis te kopen, en aandelen al helemaal niet. Een decennium later bedroeg de werkloosheid 3%, en waren huizenprijzen en de meeste aandelen sterk in waarde gestegen. Weer een decennium later is het 2004: de werkloosheid in Nederland is 6%, niemand durft een huis te kopen, en aandelen al helemaal niet… Hoe staat u ervoor in 2014?
