Straks wil het OM nog in Shownieuws

openbaar ministerie jaargang 12 nummer 6

juni 2006

Trouw-journalist Louis Cornelisse:

‘Straks wil het OM nog in Shownieuws’

06

Forensische opsporing is de vrijblijvendheid voorbij Afscheid Dato Steenhuis

4

OPPORTUUN

Inhoud Alles afwegende 3 FP-officier Irene Breman leidde een onderzoek naar illegale uilenhandel. “Als ik collega’s vertel dat ik telefoons tap van mensen die vogels uit nesten halen, word ik raar aangekeken.” WaarOM? 5 De Helpdesk van het Landelijk Parket schept duidelijkheid over verstrekking van medische gegevens en het plaatsen van peilbakens. Forensische opsporing 6 “Alles wat fout is gegaan in de Schiedammer parkmoord is het gevolg van niet-adequaat werk op de plaats delict,” zeggen ‘trekkers’ van het Verbeterprogramma. Nu politie, NFI en OM de handen ineenslaan, is in de forensische opsporing de vrijblijvendheid voorbij. Film 9 Wat doet een officier eigenlijk? Een film en ander voorlichtingsmateriaal is ontwikkeld om deze vraag te beantwoorden.

Louis Cornelisse 10 Dertig jaar geleden kreeg hij een officier zelden te spreken. Tegenwoordig meent hij dat het OM zijn informatiemanagement moet temperen. “Anders gaat dat met je op de loop.” Interview met Trouw-journalist Louis Cornelisse.

Afscheid Steenhuis 13 Dato Steenhuis heeft afscheid genomen van het OM. Opportuun liet hem reageren op foto’s van en uitspraken over hem. “Ja, ik durf wel wat te roepen.” Werving 17 Zo’n honderd resterende sollicitanten voor de functie van officier, bezochten op Koninginnedag een voorlichtingsbijeenkomst op het Parket-Generaal. Ze werden gewaarschuwd door Harm Brouwer. “Het vak vergt veel van je.” Rechtspraak en ‘Schiedam’ 18 Via meer interne tegenspraak wil de Raad voor de rechtspraak een tweede ‘Schiedam’ voorkomen: “We moeten nu echt ‘Ho’ roepen tegen nog meer werkdruk.” Vragen aan… Shérene Stigter-Simons, telefoniste in arrondissementsparket Rotterdam.

20

Personalia

22

Uitgelicht Sturen op strafsoort

23

Agenda

24

Beleid en regels

25

Internationaal

26

Verkeer

27

AchterOM

28

OPPORTUUN

Alles afwegende

Nummer 6 – 2006

tijdschrift voor het openbaar ministerie JAARGANG 12 NUMMER 6 JUNI 2006 Verschijningsdatum nr. 7: 1 september 2006. Opportuun is het tijdschrift van en voor het Openbaar Ministerie. Het blad wordt gratis verstrekt aan de medewerkers van het OM en andere geïnteresseerden. Het blad verschijnt tien keer per jaar. De redactie is verantwoordelijk voor de inhoud van het blad. Aan de in Opportuun verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan. Suggesties, opmerkingen, artikelen: Bel of mail de eindredacteur. Eindredactie: Pieter Vermaas, 070 – 3399840 of [email protected]. Redactieadres: Voorlichtingsdienst OM, Parket-Generaal, kamer 423, Prins Clauslaan 16, Postbus 20305, 2500 EH Den Haag. Telefoon: 070 – 3399840. Abonnementenadministratie: 070 - 3399823. Wijzigingen? Stuur de adreswikkel met de aangebrachte wijzigingen naar het redactieadres, of mail de wijzigingen naar [email protected]. Redactieraad: Ryan Lievaart, Heleen Rutgers, Hans Wesselink, Marcel Wolters. Vaste medewerkers: Lianne Bertens, Linda Bregman, Mirelle Herlfterkamp, Thea van der Geest, Anne Hoeksema, Angela Kaptein, Karin Mensink, Michael Nieuwenhuis, Koos Spee. Aan dit nummer werkten verder mee: Bonny van Bokkem, Jan-Willem Grimbergen, Sjaak Klunder, Merle de Vries. Foto omslag: Lianne Bertens Ontwerp: Fabrique BV, Delft Druk: Zijlstra Drukwerk, Rijswijk Oplage: 6.900

Ineke Breman: “Geld is hun enige interesse.” Foto’s: Joop Reyngoud

Illegale uilenhandelaars Uiltjes stelen, eieren uitbroeden, ‘legaliseren’ en de vogels verkopen. Een kleine groep ‘roverhoofdmannen’ verdiende er veel geld mee, maar werd in juni 2005 opgepakt. “Als ik collega’s vertel dat ik telefoons tap van mensen die vogels uit nesten halen, word ik raar aangekeken,” zegt FP-officier Ineke Breman. Begin vorig jaar signaleerden informanten van de Algemene Inspectiedienst (AID) van het ministerie van Landbouw een levendige, vermoedelijk illegale, handel in beschermde vogelsoorten. Het ging hierbij om roofvogels zoals buizerds, haviken en uilen. De AID deed een vooronderzoek en rapporteerde namen van mensen die zich ermee bezighielden. “Geld is de enige interesse van die mensen,” zo stelt officier van justitie Ineke Breman van de Handhavingseenheid Rotterdam van het Functioneel Parket onder wier leiding de zaak kwam te staan. “Na Harry Potter zijn er wel particulieren die in een opwelling zo’n uil kopen, maar het gros van de klanten

zit in de vogelwereld. Zij hebben er verstand van en weten dat de waarde van een schattig bosuiltje al gauw kan oplopen tot vijfhonderd euro.” Zo’n verkoopprijs is voor sommige handelaren reden om de Flora- en Faunawet te overtreden.

gen ring van de vogelwacht wordt om het pootje gedaan en ze vragen dan een zogenoemd CITES-certificaat aan bij het CITESBureau in Dordrecht.” Dit bureau verleent de vergunningen voor in- en uitvoer van beschermde dieren. “Met het CITES-certificaat heeft de vogel een paspoort. Met dat document en bijbehorende papieren kun je de bosuil verkopen. Het is het ‘bewijs’ dat het een legale vogel is, die uit de fok is verkregen. In werkelijkheid is het dus wildvang. En bij controle kan de fokker zeggen dat hij het ouderpaar niet meer heeft.”

Takkelingen Voor Ineke Breman is nu duidelijk hoe zulke handelaren illegaal aan zeldzame beschermde vogels komen. “Ze hebben zelf twee uilen, waarmee ze mogen fokken. Vervolgens vangt men jonge, wilde bosuiltjes. Dit gaat zonder problemen, want deze ‘takkelingen’ kunnen nog niet vliegen. Ze lopen nog over de takken en kunnen zo opgepakt worden. Een makkelijk verkre-

Samen met de AID en het Interregionaal Milieu Team van Rotterdam-Rijnmond moest Breman bewijzen dat de eigenaren de beesten illegaal in hun bezit hadden. De samenwerking tussen deze opsporingsdiensten was sowieso bijzonder, want het was voor het eerst dat dit gebeurde. “Twee verschillende diensten met een heel andere manier van werken. Dan loop je tegen een

5

6

OPPORTUUN

Helpdesk

Nummer 6 – 2006

WaarOM? aantal problemen op. Van wie nemen we de werkruimtes in gebruik? Hoe gaan we te werk met twee verschillende computersystemen? En de cultuurverschillen? Gelukkig was het een ontzettend enthousiast team en is er uitstekend onderzoek gedaan,” zo zegt Breman. “Op basis van dat eerste onderzoek hebben we van de rechter-commissaris toestemming gekregen om telefoontaps aan te sluiten. Dan hoorde je gesprekken als ‘Wanneer gaan we naar de Grienden? Ik weet nog een nest te zitten.’ Om dan een paar dagen later te horen dat ze vijf uilen of buizerds hebben gevangen, maar dat er één vogel een nestpoot had. En op een vergroeide poot kun je niet makkelijk een ring doen. Dus: de nek wordt omgedraaid, want levend verkopen kan niet meer.

bij vijf verdachten doorzoekingen gedaan. Ineke Breman: “En dan zie je hoe triest het is. Deze mensen zijn dan wel illegaal bezig, maar je verwacht toch dat ze voor een deel liefhebbers zijn. Je moet toch enige affiniteit met die vogels hebben, anders ga je die wereld niet in. Maar als je binnenkomt zie je een uil vastgebonden aan de bank en op de vloer overal dode muizen. Echt sneu. De preparateur was echter het toppunt. Ingewanden en dode vogels waar hij aan werkte lagen in de keuken op het aanrecht en daarnaast stond zijn zoontje een boterham met pindakaas te smeren.” De verdachten werden meegenomen voor verhoor. “Dan ga je ze met de opgenomen

‘Naast de ingewanden van vogels stond zijn zoontje een boterham met pindakaas te smeren’ Ze gaan de vriezer in voor de preparateur. Dit is ook goede handel, want schijnbaar vinden mensen het leuk om zo’n dode vogel in de huiskamer te hebben.” Dat een telefoontap niet altijd de informatie geeft die je zoekt, gebeurt ook wel eens. Dit werd duidelijk bij één verdachte die regelmatig naar Engeland ging om daar vogels te halen en te brengen. “De bestellingen die we over de tap binnen kregen gingen helemaal niet over uilen, maar over patat. Deze verdachte had namelijk ook een snackbar. Toen hebben we de tap afgesloten, want de prijs van een patatje was ons inmiddels wel bekend.” Afgezien daarvan waren de taps een succes. Op basis van de verkregen informatie zijn er

gesprekken confronteren. Aan de opgevraagde CITES-certificaten zie je namelijk hoeveel vogels zij hadden moeten hebben. Waar zijn die vogels dan gebleven?” Dat de daders daarop bijna veertig dagen in voorlopige hechtenis hebben gezeten kwam als een schok aan. “Mensen denken niet dat dit kan voor vogelhandel. Men denkt ‘ach, waar heb je het over? Het zijn maar vogels.’ Terwijl er wel maximaal zes jaar op dergelijke misdrijven staat.” Uiteindelijk werd de top van de door Breman ‘roverhoofdmannen’ genoemde verdachten, veroordeeld. Zo kregen drie daders tweehonderdveertig uur werkstraf en zes maanden voorwaardelijk opgelegd. Één kreeg honderdtachtig uur en vier maanden voorwaardelijk en de laatste dader kreeg een boete van zevenhonderdvijftig euro.

Zwijnenstal Officier van Justitie Ineke Breman heeft met deze zaak een duidelijk signaal afgegeven aan de vogelwereld. “We kunnen dit soort zaken gewoon aanpakken. Justitie doet hier wat aan, het is niet zo dat je ongecontroleerd in deze vogels kunt handelen. Het effect is zichtbaar. Zo verklaarde een dader: ik realiseer mij nu in wat voor zwijnenstal ik leefde. Deze man is echt wakker geschrokken en heeft zijn leven drastisch veranderd.” “Wat mij ook heel erg bijblijft is het gemak waarmee je die ringen en zo’n CITES-certificaat kan krijgen. Zonder moeite krijg je twintig van die ringen mee en ook bij de aanvraag van een paspoort is er absoluut geen controle. Vragen als ‘hoe kan dit nu’ en ‘hebben ze dan wel een ouderpaar?’ worden niet gesteld. Dit maakt de handel heel makkelijk,” aldus Breman. “Het verkopen van zo’n uil gaat dan ook zonder moeite, want als koper ga je ervan uit dat het met zo’n certificaat wel goed zit. Het is iets wat veranderd moet worden. Zelf denk ik dat men daar nu wel van doordrongen is. Hierover moet eens worden gepraat, want dit gaat veel te makkelijk.” Ineke Breman vindt het heel bijzonder dat zij in de vogelwereld is terechtgekomen. “Toen ik officier van justitie werd dacht ik dat ik boeven ging vangen: berovingen en dat soort werk. Als ik collega’s nu vertel dat ik zit te tappen op mensen die vogels uit nesten halen kijken ze me aan met een blik die zegt: ‘waar heb je het in hemelsnaam over?’ Het is een heel andere tak van sport, maar erg leuk. Toen ik dit werk pas deed kwam ik wel eens dingen tegen waarvan ik dacht ‘hoe kúnnen ze dit doen?’ Deze dieren horen in de vrije natuur, niet in een hokje bij jou in de schuur.” Tekst: Bonny van Bokkem

De helpdesk van het Landelijk Parket beantwoordt vragen over (bijzondere) opsporingsbevoegdheden, internet, telecom, DNA, internationale zaken en de aandachtsgebieden van de Nationale Recherche. Vraag 1: Op grond van de bevoegdheid tot het vorderen van gevoelige gegevens ex artt. 126nf/uf Sv is het mogelijk om gegevens over iemands gezondheid te vorderen. Levert deze bevoegdheid nu een verplichting op voor een arts of verpleegkundige om de gegevens uit een medisch dossier van een verdachte te verstrekken ?

Antwoord: Op grond van de artt. 126nf/uf Sv kan de officier van justitie, na een voorafgaande schriftelijke machtiging van de rechter-commissaris, van iedere derde van wie redelijkerwijs kan worden vermoed dat hij toegang heeft tot gevoelige gegevens vorderen om deze gegevens te verstrekken.Onder gevoelige gegevens worden gegevens verstaan over bijvoorbeeld iemands godsdienst, ras, politieke gezindheid, gezondheid of seksuele leven. Omdat het vorderen van gevoelige gegevens (vanwege de aard van deze gegevens) een indringende inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer van personen gelden voor de toepassing van deze bevoegdheid dezelfde voorwaarden als voor de bevoegdheid tot het opnemen van telecommunicatie (artt. 126m/t Sv). In lid 2 van de artt. 126nf/uf Sv is bepaald dat artikel 96a lid 3 Sv van overeenkomstige toepassing is. Dit betekent dat bepaalde beroepsuitoefenaren, zoals een advocaat, arts of een andere geneeskundige beroepsuitoefenaar (zoals een apotheker of verpleegkundige), niet verplicht zijn om aan een vordering verstrekking gevoelige gegevens te voldoen indien zij zich op grond van artikel 218 Sv kunnen beroepen op het verschoningsrecht. Een arts of verpleegkundige is dus niet verplicht om gegevens uit een medisch dossier te verstrekken.

Luxemburg is gereden. De bevoegde autoriteiten van de betrokken landen zijn hiervan niet in kennis gesteld. Moeten deze landen hiervan alsnog in kennis worden gesteld nu de gegevens van het peilbaken in Nederland zijn uitgelezen ?

Antwoord: Op 15 april 2006 is de nieuwe Aanwijzing rechtshulpverzoeken voor grensoverschrijdende observatie (Stcrt. 2006, 57, p. 11) in werking getreden. De basis voor deze aanwijzing is gelegen in de Schengen Uitvoeringsovereenkomst (SUO) die op 26 maart 1995 voor Nederland in werking is getreden. In artikel 40 van de SUO is een regeling opgenomen voor grensoverschrijdende observatie. In dit verband wordt onder grensoverschrijdende observatie verstaan een in een Schengenland aangevangen observatie van personen die wordt voortgezet tot over de landgrens van een ander land dat is aangesloten bij de SUO. Art. 40 SUO heeft niet alleen betrekking op fysieke observaties, maar ook op observaties die plaatsvinden met behulp van een technisch hulpmiddel (zoals een peilbaken). Uitgangspunt van art. 40 SUO is dat grensoverschrijdende observaties slechts mogen plaatsvinden nadat de bevoegde autoriteiten van het betreffende land daartoe toestemming hebben verleend op basis van een voorafgaand justitieel rechtshulpverzoek. Ingevolge art. 40 lid 2 van de SUO kan hier in bepaalde gevallen een uitzondering op worden gemaakt indien er sprake is van een bijzonder spoedeisend karakter. In die gevallen zal dan wel zo spoedig mogelijk telefonisch melding moeten plaatsvinden bij die betreffende buitenlandse autoriteiten en zal daarna alsnog een schriftelijk rechtshulpverzoek moeten worden ingediend. Nu in deze casus pas achteraf is gebleken dat de betreffende auto in het buitenland is geweest, zal er (overeenkomstig de spoedprocedure) alsnog een schriftelijk rechtshulpverzoek moeten worden ingediend bij die bevoegde autoriteiten in het buitenland. Het is in dit geval niet relevant dat de gegevens van het baken in Nederland zijn uitgelezen. Tekst: Michael Nieuwenhuis

Vraag 2: In het kader van een opsporingsonderzoek is er een peilbaken onder de auto van een verdachte geplaatst. Uit het achteraf uitlezen van dit baken is gebleken dat deze auto via België naar

De helpdesk is te bereiken op : [email protected]

7

8

OPPORTUUN

Forensische samenwerking

Nummer 6 – 2006

De vrijblijvendheid voorbij Verbeterprogramma leidt tot innige forensische samenwerking tussen politie, NFI en OM

Bernardine Mac Lean Foto: Marisa Beretta

Vrijblijvendheid verdwijnt. Samenwerking wordt gestroomlijnd. En alle partners in de forensische opsporing spreken dezelfde taal. Aan deze omslag werkt het cluster Forensische Opsporing, onderdeel van het Verbeterprogramma. “Fouten maken is menselijk, maar de kans daarop moet je minimaliseren.” “Het is een valkuil te denken dat er de laatste jaren niet goed forensisch werd opgespoord.” Bernardine Mac Lean wil dat misverstand uit de wereld, want ze heeft en had respect voor technisch rechercheurs.

kunnen leiden. “En het beeld dat er over NFI-rapporten geen discussie mogelijk zou zijn, moet ook maar eens gecorrigeerd,” wijst NFI-directeur Kees Möhring op een tweede misvat-

“Officieren moeten kritisch zijn op het insturen van sporenmateriaal” Volgens de rechercheofficier van parket Haarlem hebben rechercheurs vaak de juiste kennis en ervaring. Op de werkvloer en in expertgroepen zijn tal van forensisch-technische (FT) normen ontwikkeld. De meeste forensisch rechercheurs zijn zelfs ‘te zwaar’ opgeleid voor standaard-PD’s waarbij dna en vingerafdrukken worden verzameld die rechtstreeks tot identificatie van verdachten

ting. Nog te vaak worden NFI-rapportages als zoete koek geslikt door officieren, rechters en advocaten. “Maar wetenschap,” zo benadrukt de NFI-directeur, “is soms ook georganiseerde twijfel. Dus er moet veel meer interactie in de rechtszaal komen.” Een derde misverstand is dat het OM na de commotie over de Schiedammer parkmoord álle forensische sporen met de groot-

ste spoed naar het NFI moet verzenden. Selectie aan de poort is echter belangrijk, zegt rechercheofficier Mac Lean: “Officieren moeten kritisch zijn op het insturen van sporenmateriaal. Ga eerst eens na of dat nodig is. Het NFI krijgt te veel werk toegeschoven en misschien zit er voor je onderzoek al genoeg in de NFI-pijplijn.” In de praktijk gaat dat al steeds beter, constateert Kees Möhring. Hij noemt het onderzoek naar de drievoudige moord dit jaar in een Rotterdams café als voorbeeld. Vroeger werden er bij zo’n zaak duizenden sporen ‘over de schutting gesmeten’ naar het NFI. Nu leidde vroegtijdige samenwerking tussen politie, OM en NFI ertoe dat dat is teruggebracht tot een paar honderd goede sporen. “Het resultaat is hetzelfde, dus dan boek je grote winst.” Mac Lean en Möhring ‘trekken’ het cluster Forensische Opsporing uit het Verbeterprogramma voor de opsporing en vervolging. De Haarlemse rechercheofficier en NFI-directeur doen dat samen met Albert van de Wetering, divisiechef Recherche in politieregio Brabant-Noord. “Alles wat fout gegaan is in de Schiedammer Parkmoord is het gevolg van niet-ade-

quaat werk op de plaats delict,” stelt Kees Möhring. Daarom verbaasde het de trekkers een beetje dat in het rapport-Posthumus niet expliciet is aanbevolen de kwaliteit van PD-onderzoek te verhogen. In de cruciale eerste uren na een misdrijf kun je op de PD bewijsmateriaal veiligstellen. Zónde als je sporen verspeelt, weet Mac Lean, “want stille getuigen liegen niet.” Het cluster Forensische opsporing heeft gekozen voor een classificatie van PD’s. Op een standaard-PD is een veelvoorkomend delict gepleegd. Dat vereist geen breed opgeleide specialisten. Voor zo’n PD wordt daarom de functie van ‘forensisch assistent’ geïntroduceerd die alleen speurt naar dna en vingerafdrukken. Onder de noemer maatwerk-PD vallen ernstiger en complexer PD’s. De politie gaat voor die PD’s een ‘deskundige forensische opsporing’ leveren. Vanaf dit PD-niveau is er altijd overleg tussen recherchechef, zaaksofficier en NFI. Onder maatwerk-plus-PD vallen levensdelicten, omvangrijke en complexe PD’s. Voor deze ‘alles uit de kast’-PD’s levert de politie (zonodig via bovenregionale samenwerkingsverbanden) hoogopgeleide ‘specialisten forensische opsporing’.

Ten slotte de Calamiteiten PD. Crises, calamiteiten en aanslagen vragen om een Landelijk Team Forensische Opsporing van politie en NFI, dat zal worden ondergebracht bij het KLPD. Wat je organisatorisch ook regelt en hoe je FT-normen ook beschrijft, voor de clustertrekkers keren drie dingen steeds terug: vrijblijvendheid verdwijnt; samenwerking wordt gestroomlijnd; eenheid in terminologie. Voorbij met de vrijblijvendheid, zegt Mac Lean. “Er zijn weliswaar al een tijd FT-normen en best practices. Maar die zijn nooit verplicht en nooit door het OM getoetst of gevalideerd. PD-management is via het Abrio-opsporingsprogramma geïntroduceerd, maar binnen ons cluster betwijfelen we of het daadwerkelijk in elk regiokorps is doorgevoerd.” Na de schok van ‘Schiedam’ stroomlijnen politie, NFI en OM de samenwerking. Nooit werd er in de forensische keten zo unaniem gedacht, beweren de trekkers. Vroeger werkte de tactisch rechercheur niet samen met de technisch rechercheur, beloerde de

technisch rechercheur de NFI-specialist op de PD als concurrent, en stond de NFI-deskundige op grote afstand van de officier van justitie. Nu is de omslag ingezet. In TGO-onderzoeken schuift een forensisch coördinator tegenwoordig aan bij de vaste kern van TGO-leidinggevenden. Dat werpt zijn vruchten af, constateert Mac Lean. “Een tactisch rechercheur signaleert in een verhoor nu eerder dat de verklaring van een verdachte niet spoort met forensisch bewijs.” En in FSO’s (Forensische Samenwerking in de Opsporing) trekken gedetacheerden van politie en NFI sinds kort samen op. In de FSO, die pijlsnel van pilot promoveert tot een vast front office, vindt de begeleiding en intake van sporenonderzoek plaats. In TGO-onderzoeken (Teams grootschalige opsporing) worden via de FSO-constructie ook Forensische Intakegesprekken en update-gesprekken gevoerd. Daarin schuiven de zaaksofficier en de forensisch coördinator samen aan bij de teamleider van het TGO. Ook in de intakegesprekken verdwijnt de vrijblijvendheid. Het OM moet als gezag aanwezig zijn. Afspraken over omvang en volgorde van sporenonderzoek zijn aan protocollen gebonden, en gemaakte afspraken

9

10

OPPORTUUN

Voorlichtingsfilm

Nummer 6 – 2006

‘Hé, daar loopt ze in het echt!’ Het grote publiek weet wat een rechter en een advocaat is. Maar wat doet een officier van justitie eigenlijk? Deze vraag is beantwoord met een dertien minuten durende film. Officier Heleen Rutgers van parket Utrecht speelt de hoofdrol in ‘Het werk van de officier van justitie bij het Openbaar Ministerie’.

Kees Möhring Foto: Marisa Beretta

transformeren van inspanningsverplichtingen tot resultaatverplichtingen. Deze kennis leidt tot ‘uitleren’ van elkaar, tot inhoudelijke discussies. “Ik geloof heilig in die interactie,” zegt NFI-directeur Möhring. “Want de kloof verdwijnt en de kwaliteit

Duidelijk rapporteren is voor het NFI de belangrijkste Posthumus-aanbeveling. Möhring, een jurist en dus een ‘alfa’, ziet kansen genoeg. Het NFI wil in rapportages helder gaan uitleggen wat bijvoorbeeld de betrouwbaarheid van ingewikkelde experi-

“Over NFI-rapporten is best discussie mogelijk” stijgt. Het contact kan toch niet beperkt blijven tot het geven van een opdracht aan het NFI, waarna na drie maanden een rapport retour komt?” Politiemensen zien het steeds minder als bedreiging dat NFI’ers de PD bezoeken, weet Mac Lean. En ook het NFI zet in op beter communiceren binnen FSO en op de PD. Möhring zegt goed op de competenties van zijn medewerkers te letten. “De NFI’er die de PD betreedt, moet kunnen samenwerken, moet de politie kennen en de taal van de rechercheur spreken. Overdreven gezegd, moeten we voorkomen dat een NFI’er de PD binnenstapt en zegt ‘Aan de kant jongens, het speelkwartier is voorbij’.”

mentele onderzoeksmethoden is. Schetsen in welke context meetresultaten moeten worden geïnterpreteerd. En duidelijk aangeven dat de afwezigheid van sporen voor een verdachte ontlastend is – ook als dat strikt genomen niet tot de onderzoeksopdracht behoort. Niet alleen onbegrijpelijke volzinnen van NFI-beta’s verwarren de alfa’s van OM, ZM en advocatuur. Ook een eenvoudige term zet de partner wel eens op het verkeerde been. Möhring wijst op de vaak voorkomende NFI bevinding ‘het is mogelijk dat...’. “Alfa’s zoals ik worden dan ‘het bos ingestuurd’: we dénken dat de kans dan zo’n beetje fifty-fifty is, terwijl het betekent dat

de kans gering is. Mijn filosofie is: laten we het dan ook zo verwoorden.” Ook het OM zet een stap naar meer begrip en kennis, zegt rechercheofficier Mac Lean. Ze wijst op de brede (forensische) basiscursus die elke officier van justitie en senior parketsecretaris in de toekomst krijgt. En op de ‘officieren forensische opsporing’ die elk parket krijgt. Zo’n FO-officier is een vraagbaak voor het parket, is betrokken bij TGO-onderzoeken en is een volwaardig gesprekspartner voor het NFI. “Dat wordt een wereldbaan,” zeg Mac Lean. “Een leuke functie waarin je een nieuwe wereld gaat ontdekken.” Maar laat er geen misverstand over bestaan, zeggen de trekkers. Het betekent niet dat met vallen en opstaan maar wat gepionierd kan worden. “De vrijblijvendheid verdwijnt. Fouten maken is menselijk, maar de kans daarop gaan we zo klein mogelijk maken.” Tekst: Pieter Vermaas

Optreden voor de camera is Rutgers gewend uit haar persofficierentijd, maar ze moest er aan wennen om ook recht in de camera te kijken en echt geregisseerd te worden. “De hele cameraploeg ging bijvoorbeeld mee naar de driehoek. Daar kwam ik op de fiets aan en reed ik ook weer weg. Dat moest eindeloos herhaald worden. En zo moesten meer scènes keer op keer opnieuw. Na de laatste filmdag was ik wel erg blij dat het klaar was.” Het scenario werd helemaal uitgeschreven. De regisseur vond het belangrijk om ook de mens achter de officier van justitie te laten zien. Heleen Rutgers: “Hij wilde me ook hollend in beeld, maar hardlopen is privé, dat is van mij, vond ik. Toch bleef hij erbij dat het noodzakelijk was. Gelukkig is het geen hobby waar ik me voor schaam,” zegt Heleen Rutgers. “Liever hardlopen dan vissen.” De film is heel persoonlijk geworden. Dat had Rutgers zich vooraf niet zo gerealiseerd. Tijdens de Open Dag van de Rechtspraak werd de film in alle rechtbanken getoond. Ook in Utrecht. Daar riep iemand die na het zien van de film Heleen Rutgers spotte: “Hé, daar loopt ze in het echt!”

Heleen Rutgers, hoofdrolspeler in de voorlichtingsfilm. Foto: Lianne Bertens

Naast de film is ander voorlichtingsmateriaal gemaakt over het werk van officier van justitie. Zo bestaat er een brochure ‘Opsporen en vervolgen: wie doet dat eigenlijk’ die bij de film hoort, maar ook los te gebruiken is. En is er voor de jeugd een speciale VetVerkeerd Krant geschreven over ‘Boeven vangen’.

Voorlichtingsoffensief Ook de nieuwe media heeft een rol in het offensief. Op om.nl is een interactief spel ‘De strafkamer’ ontworpen waarin de speler zelf stapsgewijs op basis van steeds meer

informatie een eis kan formuleren en zo inzicht krijgt in een deel van het werk van de officier van justitie. Tevens heeft het OM samen met Kennisnet een ‘webstrijd’ voor jongeren uitgeschreven. Daarnaast werken officieren van justitie mee aan het televisieprogramma ‘16 Miljoen rechters’ van de VARA en aan de uitzending ‘Straf en misdaad’ van de VPRO. Met dit voorlichtingsoffensief kan het OM, nu meer dan ooit, de publieksvraag ‘wat doet een officier van justitie’ beantwoorden. Tekst: Thea van der Geest

11

12

OPPORTUUN

Interview

Nummer 6 – 2006

‘Straks wil het OM nog in Shownieuws’ Trouw-journalist Louis Cornelisse is voor een duidelijke rolverdeling

Dertig jaar geleden kreeg hij een officier van justitie nooit te spreken. Tegenwoordig zou justitie zijn informatiemanagement juist moeten temperen, waarschuwt Trouw-verslaggever Louis Cornelisse. “Anders gaat dat met je op de loop.”

“Achteraf zeg je: het was rare zelfcensuur.” In de zaak tegen de Haagse portier Koos H. die begin jaren tachtig tot levenslang werd veroordeeld wegens moord op drie meisjes, zag Trouw-verslaggever Louis Cornelisse dat de kranten zoveel mogelijk details uit hun verhalen weerden. Ze meenden dat de lezer beschermd moest worden tegen de gruwelijke werkelijkheid. Bijna geen woord dus over het martelkamertje aan de Haagse Zuidwal waarin Koos H. zijn misdaden beging. Inkleuring met details was niet nodig, sensatie was taboe. “Dus hielden we zo veel mogelijk details uit de media. Tegenwoordig zouden er in de media waarschijnlijk virtuele, driedimensionale martelkamertjes worden getoond. Met die ontwikkeling ben ik niet altijd blij.” Tijdens de zaak-Koos H., waarover hij zelf niet schreef, zag Cornelisse voor het eerst als journalist het OM in actie. Hij zag dat politie en justitie de handen vol hadden om bewijs te leveren tegen de “gewiekste schurk”. “Wettig was het allemaal wel; er waren geen trucs uitgehaald. Maar overtuigend bewijs leveren was lastig, omdat Koos niks losliet. Het was zoals nu bij de zaak-Holleeder en het Hells Angels-proces. Getuigen en informanten waren als de dood iets te verklaren. Alles moest gereconstrueerd worden en dat was een knap staaltje werk.” Louis Cornelisse (50, zoon van een politiecommissaris) studeerde Nederlands en rechten. Hij lijkt meer een duider van het nieuws dan een snelle sensatiejournalist en mag graag uitleggen hoe het strafrecht werkt. Dat deed hij al voordat hij journalist

“De journalistiek moet ten opzichte van iedereen de onafhankelijkheid bewaren.” Foto’s: Lianne Bertens

was. Als leraar ‘Nederlands en taalexpressie’ speelde hij eind jaren zeventig ‘rechtbankje’ met leerlingen van twaalf tot achttien jaar. “Als ik de klas vroeg wie er rechter wilde zijn, gingen alle vingers omhoog. Als ik daarna vroeg wie er officier wilde zijn, moest je die rol eerst uitleggen, maar dan gingen ook heel wat vingers de lucht in. Advocaat wilde niemand zijn: de boef moest hangen, hè? En altijd riepen er kinderen dat zij in de jury wilden. Een teleurstelling volgde als ze hoorden dat Nederland geen juryrechtspraak kent. Ik heb het altijd belangrijk gevonden om dat uit te leggen, om te vertellen over de rollen in het strafrecht. Wat de rechter doet, weet men wel, maar verder is er veel onwetendheid.” Dat geldt ook voor menig journalist, erkent Cornelisse, die zich in september als onafhankelijk journalist en adviseur vestigt. Een goed justitieverslaggever, zo doceert

begrijpelijk. Gisteren stonden ze bij een brand, vandaag in de rechtszaal, morgen bij een staking. Daar komt bij dat de terminologie niet voor zich zelf spreekt. Wat is nu een rechter-commissaris? In Nederland weigeren wij om dat een onderzoeksrechter te noemen. En wat doet een advocáátgeneraal bij het OM? Voor veel burgers en journalisten zijn die titels volkomen duister. Er werken in de journalistiek veel academici die afgestudeerd zijn in talloze, uitheemse vakgebieden. Maar de journalistiek telt betrekkelijk weinig juristen en al helemaal weinig juristen die kaas gegeten hebben van politie en justitie. Kijk, je hoeft niet alles te weten. Wie schrijft over een luchtvaartmaatschappij, hoeft ook niet te weten hoe een vliegtuig vliegt. Maar als er eentje neerstort, is dat wel relevant. Als justitieverslaggever moet je daarom meer weten dan het basale.”

“Het rapport-Posthumus is een zelfonderzoek zonder weerga. Glashelder” Cornelisse, weet hoe de verhoudingen in elkaar zitten. Hij citeert zijn leermeester bij Trouw, Chris Bruijnius: “Als hij collega’s meenam naar de rechtszaal, sprak hij altijd de woorden: ‘De linker is de rechter en de rechter is de griffier’.” Dat was niet zo maar, meent Cornelisse. “Journalisten die een rechtszaal betreden hebben soms geen idee waar ze in terechtkomen. Vaak is dat

Zijn drang tot uitleg van de verschillende rollen kon Cornelisse kwijt in de zaakVolkert van der G. Trouw heeft zich toen wel onderscheiden, zegt de verslaggever niet zonder trots. “We hebben uitvoerig bericht over hoe OM, advocaten en rechters met de zaak omgingen. In ons achterhoofd speelde steeds de vraag: wordt het een politiek proces? Met stuwing vanuit het volk? We heb-

ben de letterlijke tekst van requisitoir, pleidooi en vonnis met achtergrond afgedrukt.” “Het werd uiteindelijk een mijlpaal in de rechtsstaat,” blikt Cornelisse terug. “Plooy, advocaat Franken en de rechtbank – ze opereerden buitengewoon afgewogen. Elk detail passeerde de revue; er werd zelfs een zogenaamd deskundige psycholoog gehoord die in een blaadje had geschreven dat er sprake was van het Syndroom van Asperger, een stoornis waaraan Van der G. zou leiden. Heel goed dat de rechter dat verhaal toch heeft aangehoord. Zich niet doof en blind toonde voor wat zich in de buitenwereld afspeelde. En toch buiten het gevaar van een trial by media bleef.” Cornelisse schrok wat van de wijze waarop in de media alle nuances in de zaak werden teruggebracht. “Voor de ‘bunker’ in Osdorp sprak een tv-verslaggever alleen over de vraag of het levenslang of niet zou worden.” Officier van justitie Koos Plooy trof in de media min of meer het verwijt dat hij het zo zakelijk hield. En eerder werd er bericht dat Van der G. wéér niet had gepraat, en dat werd de verdachte in de berichtgeving kwalijk genomen.” Maar Cornelisse wil zijn collega’s van vooral de visuele media niet afvallen. “Het is ook realiteit dat ze anderhalve minuut hebben, en daarin moeten ze hun verhaal doen - dat is in het buitenland trouwens niet anders. En als je daarin dan verslag moet doen van een heel gecompliceerd vonnis, dan wordt het moeilijk.” Ten tijde van ‘Koos H.’ sprak je als journalist zelden een officier, laat staan een rechter. Je moest zelf je weg binnen justitie zien te vinden, en als dat lukte was het maar de vraag of iemand wilde meewerken. Toen crimina-

13

14

OPPORTUUN

Nummer 6 – 2006

Afscheid InterviewDato Steenhuis

Het is flitsnieuws. Het is ook een beweging naar meer live optredens. Dat betekent dat iedere verspreking de ether ingaat.” En dan klinkt wat frustratie door: “Maar als wij, de schrijvende pers, een interview maken, dan moet zo’n stuk nog door vele handen. Nou ja, kennelijk is weergave op papier nog steeds gezaghebbend en wegen uitspraken daar zwaarder dan bij andere media..”

liteit voor burgers steeds belangrijker werd, veranderde dat. Niet alleen werden officieren benaderbaar, ook kwamen er halverwege de jaren tachtig persofficieren. Volgens Cornelisse was dat goed voor journalisten. “Door de bank genomen snappen voorlichters goed wat je wilt en zijn ze coöperatief om zaken uit te zoeken. Met name in grote zaken is dat handig. Justitievoorlichters begrijpen wat je vraag inhoudt en kunnen iemand voor je opsporen om je vragen te beantwoorden.” Nadelen ziet de verslaggever ook. “Een filterend effect is dat de vraag van de journalist door de voorlichter wordt geïnterpreteerd en geherformuleerd. Dan krijg je later wel eens van een officier te horen: ‘joh, ik snap niet dat je díé vraag niet hebt gesteld.’ Dan zeg ik: ‘dat héb ik gedaan, maar dat kon van de voorlichter in het belang van het onderzoek niet’.” Cornelisse maakt graag gebruik van voorlichters. Maar, zegt hij plechtig: “Dat ontslaat ons niet van onze journalistieke plicht om een omtrekkende beweging te maken als we met een kluitje in het riet worden gestuurd. En hoe we dat dan doen, dat houden we maar voor ons zelf.” Tegenwoordig heeft justitie beleid voor de vraag of informatie aan journalisten kan worden verstrekt. ‘Ja, tenzij’ is daarbij de vuistregel. “Maar dat is toch wel zelfoverschatting. ‘Ja, tenzij’ suggereert een open uitstraling die justitie niet kan waarmaken. In de praktijk zie ik meer ‘nee, tenzij’: niet verstrekken, tenzij het justitie uitkomt en

het belang van het onderzoek er niet mee wordt geschaad.” “Een vooruitgang en typisch van de laatste tijd is dat het OM zijn falen naar buiten durft te brengen. Het rapport-Posthumus is een zelfonderzoek zonder weerga. Glashelder, en bijvoorbeeld onvergelijkbaar met het Srebrenica-onderzoek” Is het OM een kat in het nauw die wel moest springen? Cornelisse: ,,Ja, misschien wel. Het OM is zich wild geschrokken van de Schiedammer Parkmoord. Maar na die enorme kaakslag heeft het OM wel de consequenties getrokken om de zaak fair en ruimhartig af te handelen en er lering uit te trekken. Dat getuigt van gevoel voor de bal. Tegelijkertijd vrees ik voor het OM dat er nog een hoop zwaar weer komt. Neem de Deventer Moordzaak: daarin zit, vermoed ik, nog meer gepruts dan in ‘Schiedam’.” “Met de komst van Harm Brouwer heeft het OM duidelijker een gezicht gekregen, al stapte ook De Wijkerslooth regelmatig naar voren. Ik begrijp dat Brouwer niet alleen voor de traditionele media toegankelijk wil zijn, maar ook voor SBS6 en andere kijkcijferkanonnen. Het streven zo een zo breed mogelijk publiek te bereiken, snap ik. Toch schuilt het gevaar overal bij te willen aanhaken, tot optredens in Shownieuws aan toe... Het is mijn taak niet om het OM te adviseren, maar volgens mij zijn dat geen programma’s waarin je eens lekker breeduit kunt vertellen welke taak het OM heeft.

Cornelisse vindt het normaal dat het OM aan voorlichtingsbeleid doet. Maar de verslaggever ziet de OM-voorlichting steeds grotere stappen zetten. Het OM doet mee aan Zestien miljoen rechters, aan opsporingsprogramma’s als Opsporing Verzocht, Spits, Bureau Misdaad. Modern informatiemanagement waarbij allerlei contracten worden afgesloten, constateert Cornelisse. Dat daardoor steeds meer inzicht komt in de rollen van de verschillende spelers zou hem moeten bevallen. “Maar die programma’s hebben vaak weinig met journalistiek te maken en daarom hebben ze voor het OM gevaarlijke kanten. Het OM wordt geassocieerd met een programma waarvan de inhoud met het OM op de loop kan gaan. Bijvoorbeeld: In Bureau Misdaad zie je eerst een blokje opsporingsberichtgeving en hup, een paar seconden later voert John van den Heuvel een telefoongesprek met een topcrimineel. Kijkers zien dat verschil vaak niet. Nee, ook niet als het OM-bumpertje dat aan de opsporingsberichtgeving vooraf gaat, een paar seconden langer in beeld komt.” Aan de andere kant moeten media zich afvragen of zij als verlengstuk van justitie moeten meewerken aan die programma’s. “Zo hadden wij bij Trouw een flinke discussie of ook wij een foto van de ontsnapte tbs’er Wilhelm S. moesten afdrukken. Later bleek dat hij een man zou vermoorden, maar op dat moment konden we niet overzien hoe erg het was. De indruk werd gewekt dat we te maken hadden met een desperado die moordend door het land zou kunnen trekken en daarom zou het afdrukken van zijn naam, foto en achtergrond gerechtvaardigd zijn. We hadden zoiets nog nooit meegemaakt. We hebben op de redactie flink over onze rol gediscussieerd, want je loopt het risico dat je op de bagagedrager van justitie gaat zitten en het publiek het verschil niet meer ziet. Journalistiek moet ten opzichte van iedereen de onafhankelijkheid bewaren, ook ten aanzien van het OM.” Tekst: Pieter Vermaas

Foto: Lianne Bertens

Afscheid Dato Steenhuis Procureur-generaal Dato Steenhuis nam op 31 mei afscheid van het Openbaar Ministerie. Ter gelegenheid daarvan werd hem het eerste exemplaar van de afscheidsbundel ‘Dwars’ aangeboden. Opportuun confronteerde Steenhuis vooraf met een paar passages uit het boek. Hij wist niet van het bestaan van deze bundel en van wie of waar de uitspraken vandaan kwamen.

15

16

OPPORTUUN

Nummer 6 – 2006

Afscheid Dato Steenhuis

Links: Steenhuis geïnstalleerd als PG te Leeuwarden. “Max Koot, bekende fotograaf uit Den Haag, moest afreizen naar het noorden om deze statiefoto te nemen.” September 1993.

Linksboven: Tijdens een militaire training ‘het overbrengen van een lichte last’ naar fregat Hr. Ms. Tromp werd Steenhuis als last droog overgebracht.

Rechts: PG Steenhuis, portefeuillehouder militaire zaken, op bezoek bij de strijdkracht. “Ik mocht een F16 besturen en heb een draai over de lengteas uitgevoerd. Een hoogtepunt!”

Linksonder: Bij de 1e vergadering van het College van Procureurs-Generaal in 1995 (daar was ik trouwens een stuk jonger...) hield Docters een voordracht uit de Noordse sage uit de 13e eeuw, de Edda.” Hier de toenmalige samenstelling: (vlnr) de PG’s van Randwijck, Ficq, Gonsalves, Docters van Leeuwen en Steenhuis. Foto: Perry Hokke Visuals Rechts: Afscheid van Leeuwarden op 29 mei 1998: kaatsen in Franeker met het parket. “Kaatsen was vroeger een nationale sport die ook bedreven werd door Willem van Oranje en de gebroeders De Witt.” Foto: PENN

Een van de ontwapende dingen van Dato is dat hij zomaar iets durft te roepen.” Dat zegt ex-PG René Ficq in ‘Dwars’. In deze afscheidsbundel voor Dato Steenhuis laten negen PG’s van vroeger en nu zich uit over hun collega. Ex-PG Tom van Daalen is het met Ficq eens: “Dato zei de dingen gewoon zoals hij het zag, die eigenschap bewonderde ik.” Steenhuis reageert: “Ja, ik durf wel wat te roepen, maar soms blijkt het verstandiger om eerst even na te denken.” In het voorwoord van ‘Dwars’ stelt collegevoorzitter Harm Brouwer dat Dato graag de status quo ter discussie mag stellen. “Daar hoef ik niets aan toe te voegen,” erkent Dato Steenhuis. “Dat is zo.” Ficq, die vanaf 1994 samen met Steenhuis de overgang naar het College, de IRT-affaire, en in 1998 de crisis die tot het ontslag leidde van collegevoorzitter Docters van Leeuwen, doorstond, zegt over Dato: “Hij is veel opener. Ik ben voorzichtiger van aard.”

Die openheid van Dato staat ook ex-collegevoorzitter Docters van Leeuwen, waarmee Steenhuis drie jaar samen in het College zat, nog voor de geest. Docters vertelt dat hij Dato een enkele keer gevraagd heeft of hij zo vriendelijk zou willen zijn de komende maand “even zijn kop te houden.” Steenhuis herinnert zich dat verzoek: “Tijdens de crisis vroeg Sorgdrager trouwens iets soortgelijks.”

Een echte PG De crisis. “Het is een heel harde tijd voor Steenhuis geweest. Maar er hoeft niet te worden getwijfeld aan zijn integriteit,” meent Hans Blok, die van 1997 tot 2002 met Steenhuis in het College van pg’s zat. Hoewel de begintijd van hun samenwerking werd gekenmerkt door de botsing met toenmalig minister van justitie Sorgdrager, spreekt Blok lovend over zijn talentvolle collega. “Ik vond Dato altijd een ‘echte’ PG” en “de invloed van Dato is veel groter dan men wel eens wil erkennen.”

Ontwikkelaar én bouwer Joan de Wijkerslooth, die zes jaar voorzitter van het College van procureurs-generaal is geweest, roemt het vrije denken van Steenhuis. “Dato is de man die voortdurend ideeën genereert.” En ook Harm Brouwer laat zich in soortgelijke bewoordingen uit: “Dato is meer een ontwikkelaar dan een bouwer.” Steenhuis is het met dat laatste niet helemaal eens: “Ik genereer niet alleen maar ideeën; ik houd er ook van om die ideeën uit te bouwen.” Hij wijst op zijn verdiensten bij BosPolaris, Eurojustice en de oprichting van het Functioneel Parket. Ex-PG Joost Hulsenbek ziet wel een echte uitvoerder in Steenhuis. Zo herinnert hij zich dat ze eindeloos hebben gesproken over de vraag of ze met de reorganisatie ook echt de voorwaarden zouden scheppen om de uitvoering, de behandeling van zaken, te verbeteren.

‘Ja ik durf wel wat te roepen, al blijkt het soms verstandiger eerst na te denken’

17

18

OPPORTUUN

Voorlichtingsbijeenkomst

Nummer 6 – 2006

Foto’s: Opportuun

‘Jij zou best officier kunnen worden’ Iets meer dan honderd kandidaten voor de zestig officieren van justitie die nu worden geworven, bezochten op Koninginnedag een voorlichtingsbijeenkomst op het Parket-Generaal. Een professionele bijeenkomst, luidde hun oordeel. “We kregen een realistische schets.”

Linksboven: Zoeken naar een gepaste omgeving voor de presentatie van het jaarverslag BOOM 2005. “De komende en gaande man. BOOM is meer van toepassing op Uniken Venema (een boom van een kerel), die de portefeuille overneemt.” Rechtsboven: Kenner van het goede leven: Steenhuis bij wijnhandel de Gouden Ton in Den Haag. “Zelfs restaurant Seinpost in Scheveningen koopt van hen in.” Foto: Joris Jan Bos Onder: Eurojustice in Portugal 2005. Op initiatief van Steenhuis vergaderen PG’s uit Europa sinds 1998. “Ik blijf nog verbonden aan Eurojustice tot ik 65 word.” Foto: Patrício Miguel

Denkpatronen Zowel Ficq als Docters herinneren zich levendige discussies met Steenhuis: is kwaad gelegen in het kwaad zelf, of ontstaat kwaad, omdat mensen zich niet aan regels houden? Steenhuis is de man van de handhaving, concluderen ze beiden. In die lijn passen zijn bemoeienissen met het CJIB. “Dato doorbreekt denkpatronen, en schept daarin genoegen,” aldus PG Herco Uniken Venema. Steenhuis beaamt dat: “Het houdt me gaande. Het is leuk om met andere argumenten een discussie te kantelen.” Zo herinnert PG Herman Bolhaar zich eens dat Steenhuis zich hardop afvroeg of het OM een drie sterren restaurant of een filiaal van Mc Donald’s was. Steenhuis: “Beide, natuurlijk! We hebben heel grote zaken, maar ook heel veel bulk.”

The Stones bij Steenhuis’ feest Op 31 mei opende minister Donner in de Haagse Nieuwe Kerk het afscheidsfeest ter gelegenheid van het vertrek van Dato Steenhuis (althans, dat vermeldt het programma van het feest op het moment van het ter perse gaan van dit nummer). Een paar honderd genodigden werden vergast op voordrachten, toespraken en een muzikaal intermezzo. Dichter des vaderlands Driek van Wissen, die oud-studiegenoot en -collega van Dato Steenhuis was, trad op. En Michiel Steenhuis, de zoon van Dato, speelde met zijn band speciaal voor deze gelegenheid zijn vaders ‘gouwe ouwe’: Eagles, Stones met af en toe wat country – want gedanst moest er worden. Alle gasten kregen na afloop de afscheidsbundel ‘Dwars’ uitgereikt. In het boek staan negen interviews met procureurs-generaal over hun oud-collega Dato Steenhuis.

Op de koffietafel liggen oranje petit fours en ook de kandidaat-officier van justitie heeft zich deze zaterdagochtend in een oranje trui gestoken. Op het moment dat menigeen zich op Koninginnedag vermaakt met zaklopen en vrijmarktbezoek, is hij samen met nog zo’n honderd sollicitanten naar het Parket-Generaal gekomen. Voor de voorlichtingsbijeenkomst voor kandidaten die de eerste ronde voor een baan bij het OM reeds hebben overleefd. De namen van kandidaten blijven in deze fase van de werving vertrouwelijk. “Het OM is geen gespreid bedje,” taxeert de jurist die werkzaam is bij een toezichthouder. Want hij ziet het OM zich vernieuwen en zijn werkwijze aanpassen, en dat maakt het wellicht lastiger beginnen. In zijn huidige baan heeft hij al veel contact met politie en justitie. Nu wil hij zijn zicht op de handhaving van economische delicten graag vergroten. Die ambitie voor een baan bij het OM wordt gesteund in zijn vrienden- en kennissenkring. ‘Jij zou best eens officier van justitie kunnen worden,’ kreeg de Hagenees al vaak te horen. Weet waar je aan begint, krijgen de sollicitanten (afkomstig van onder meer advocatuur, bedrijfsleven, gemeente, ministeries en opsporingsdiensten) ingeprent. Officier is een prachtig maar moeilijk vak en het afbreukrisico is groot, zegt Collegevoorzitter Harm Brouwer in zijn welkomstwoord. “Het vak vergt veel van degenen die het uitvoeren. Officieren moeten stevig in de schoenen staan, een kaarsrechte rug hebben en rechtstatelijk zijn. Maar het is zo

makkelijk gezegd. Dóé het maar eens in een complexe wereld vol tegenstrijdige belangen.” “Hoe denkt het OM over part time werken?”, klinkt het in de lounge op de vijfde etage van het Parket-Generaal, waar hoofdofficier Marc van Nimwegen een van de acht groepsgesprekken leidt. Van Nimwegen is er niet dol op, horen de dertien kandidaten in het subgroepje. Als een aantal officieren vier dagen werkt en zich flexibel toont, kan een parket dat organisatorisch aan. Drie dagen werken is eigenlijk geen optie, want dan wordt het heel ingewikkeld om binnen een parket samen te werken en steeds afspraken en werk over te dragen. Voor de politie is het moeilijk. En de parttime officieren worden er zelf ook ongelukkig van, zegt de hoofdofficier van Utrecht. “Mijn ervaring is dat officieren die drie dagen werken, vaak het gevoel krijgen dat ze zowel thuis als op het werk tekort schieten.”

Geen boekhouder Het OM is weliswaar niet meer de macho club van mensen die avond aan avond thuis zittingen voorbereiden. Het heeft begrip voor de medewerker die in sommige levensfases geen extra hooi op de vork neemt. Maar de liefhebber van ‘9 tot 5’-werktijden, kan beter elders werken, laat Van Nimwegen doorschemeren. Hij wijst op piketdiensten en op extra werk als er zaken ‘klappen’. “Overwerk wordt niet uitbetaald, want je wordt betaald voor het vak dat je uitoefent. Compensatie van uren is wel mogelijk, maar alles binnen normale verhoudingen: je moet niet als een boekhouder je overuren gaan administreren.” Een duidelijke bijeenkomst, oordelen sollicitanten na afloop. “Goed om met officieren gesproken te hebben, daardoor hebben we een realistische schets gekregen. De organisatie komt professioneel over en met name de loopbaanplanning en bijscholing die het OM biedt, springen er uit.” Tekst: Pieter Vermaas

19

20

OPPORTUUN

Rechtspraak

Nummer 6 – 2006

‘Voorkom een twee de Schiedam’ De Rechtspraak wil meer interne tegenspraak organiseren Geen zaak bracht in 2005 meer ophef teweeg dan de Schiedammer parkmoord. Wat heeft de Rechtspraak hiervan geleerd? “We moeten nu echt ‘ho’ roepen tegen nog meer werkdruk, ” zegt Rosa Jansen, voorzitter van de Utrechtse sector strafrecht, in het onlangs verschenen ‘Jaarverslag 2005’. 2005 was het jaar van de ten onrechte veroordeelde Kees B. en van Wik H., die zichzelf meldde als dader van de moord op een 10-jarig meisje. Het was ook het jaar waarin de rechterlijke macht zich in deze zaak zeer nadrukkelijk moest verantwoorden voor een onjuiste veroordeling met vergaande gevolgen. Maar voor wie het positief wil benaderen: 2005 was ook een groot leermoment. Dat laatste is zonder “afbreuk te doen aan de ernst van deze zaak” meer de insteek van

mr. Rosa Jansen. Zij is voorzitter van de sector strafrecht, rechtbank Utrecht en sinds kort ook voorzitter van het LOVS, het Landelijk Overleg van Voorzitters van de Strafsectoren. En in die hoedanigheid nauw betrokken bij de vraag: hoe kan worden voorkomen dat ooit opnieuw de verkeerde wordt veroordeeld? Daarover heeft het LOVS meermalen gesproken. De Rechtspraak levert kwalitatief goed werk, maar zal voortdurend alert moeten zijn op verbeteringen.

Transparantie Dat geldt vooral in de strafsector, zegt Jansen: “Onze beslissingen hebben grote gevolgen voor de vrijheid van mensen en fouten zijn niet toelaatbaar.” De onjuiste veroordeling in de Schiedammer parkmoord heeft haar en haar collega’s niet onberoerd gelaten. Er is veel over gesproken. In de wandelgangen, tussen medewerkers onderling en op bestuurlijk niveau. “Je schrikt enorm, er is een verkeerde veroordeeld. Individuele rechters vroegen zich af: kan mij dit ook overkomen?” Er is gepraat over verschillende ideeën voor een verdere verbetering van de rechterlijke oordeelsvorming in strafzaken. Vooropgesteld, zegt Jansen: we werken gewoon zorgvuldig. Maar kwaliteitsverbeteringen blijven nodig, ook omdat maatschappelijke opvattingen over transparantie en externe verantwoording daar om vragen. Met name de transparantie kwam in deze zaak niet geheel uit de verf, zo werd de Rechtspraak verweten. Maar de Rechtspraak leek met de handen op de rug gebonden omdat de overwegingen in de raadkamer geheim zijn. Dat laatste moet, als het aan Jansen ligt, zo blijven. “We kunnen transparant zijn, ook al blijft het geheim van de raadkamer in stand. Dat geheim is een groot goed, dat niet zo maar moet worden opgegeven. We moeten met name transparant zijn in onze beslissingen. We kunnen wel meer doen door onze deuren open te zetten en meer in de keuken te laten kijken. In Utrecht wordt nu geëxperimenteerd met schaduwpanels die bij een aantal zaken van het begin tot het eind ‘meelopen’.”

Deskundigheidsbevordering

Rosa Jansen: “We kunnen transparant zijn, ook al blijft het geheim van de raadkamer in stand.” Foto: Lianne Bertens

Een van de onderwerpen die aandacht verdienen, is deskundigheidsbevordering. Voorzitters van meervoudige kamers zou-

den hierbij baat hebben. Jansen meent dat grote, complexe zaken alleen nog maar moeten worden voorgezeten door rechters en raadsheren die over speciale deskundigheid beschikken. In zekere zin geldt dat ook voor politierechterzaken. “De verhoogde competentie van de politierechter heeft een zeker risico,” reageert Jansen. “Wat nu soms gebeurt is op het randje: veel recent benoemde rechters die toch belangrijke beslissingen moeten nemen over gevangenisstraffen tot één jaar. We zouden liever zien dat rechters tijd en ruimte hebben om eerst meer ervaring op te doen, alvorens enkelvoudig te worden ingezet.” Ook scholing speelt hierbij een belangrijke rol. Meer ‘interne tegenspraak’ organiseren zou volgens haar ook helpen om een tweede Schiedams debacle te voorkomen. Daarnaast wordt voorgesteld meer te doen aan ‘materiedeskundigheid’, bijvoorbeeld op forensisch gebied. Jansen: “Op die manier kun je als rechter ter terechtzitting beter in debat met de deskundige. Je krijgt dan bijvoorbeeld een betere grip op de inhoud van DNA-rapporten.” Tot slot wordt er gewerkt aan een betere motivering van strafvonnissen, maar de extra werktijd die daarvoor in sommige zaaksoorten nodig is, zal via de bekostiging wel mogelijk gemaakt moeten worden. Een ander aspect is de rol van de rechter-commissaris (r-c) in strafzaken. Met de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden (BOB) heeft de officier van justitie een zwaardere functie gekregen, ten koste van de r-c.

de Koning, zelf r-c (rechtbank Amsterdam). Het is de officier die het dossier samenstelt en voorlegt aan de zittingsrechter. “En precies dat kon wel eens fout zijn gegaan bij de Schiedammer parkmoord. De r-c is daarbij minder betrokken geweest, hoewel er in die zaak wel een gvo was. De toets door de r-c of alle procesdeelnemers – inclusief getuigen en deskundigen – hun zegje hebben kunnen doen, heeft ontbroken. Met als mogelijk risico: een onvolledig procesdossier.” Zo ontbraken in het dossier Schiedammer parkmoord het onderzoek van de psycholoog en de mededelingen van het Nederlands Forensisch Instituut, zegt De Koning. “Het is de rechter die uit een volledig dossier moet kunnen putten bij het bepalen wat wel en wat niet als bewijs in een strafzaak zal gelden en niet de officier. In die zin moeten we ons gaan bezinnen op de positie van de r-c na de Wet BOB.” Zij meent niet dat het verkeerd is dat de officier een zwaardere rol heeft gekregen. Maar het is belangrijk dat een andere persoon – de rechter-commissaris – met enige afstand meekijkt. Van belang daarbij is dat de r-c in een gvo wordt geïnformeerd door beide procespartijen, de officier en de verdediging. De r-c kan volgens De Koning gaan functioneren als een soort specialist vooronderzoek, maar die dient dan wel de daarvoor benodigde aanvullende opleiding en tijd te krijgen. De r-c moet, zegt De Koning, het overzicht blijven houden, over welke dwangmiddelen er worden gebruikt, welke opsporingshandelingen er worden verricht en welk forensisch en gedragsonderzoek er is gedaan.

Rechter-commissaris Later is daar de bevoegdheid tot doorzoeking door de r-c buiten het gerechtelijk vooronderzoek (gvo) bijgekomen. “Dat heeft ertoe geleid dat er steeds minder gvo’s worden gevorderd en dat heeft de actieve, sturende rol van de r-c buiten het gvo min of meer gemarginaliseerd”, zegt mr. Karina

“Gebeurt dat onvolledig dan is het heel menselijk dat er een tunnelvisie ontstaat. Dat krijg je als je als rechter niet over alle informatie beschikt.” Was er een Schiedammer parkmoord voor nodig om deze tekortkoming te onderkennen? Nee, zegt De Koning. “Van belang is dat we

Karina de Koning: “We moeten ons bezinnen op de positie van de rechter-commissaris.”

blijven discussiëren over onze rol en verantwoordelijkheid, dat we mede daardoor scherp blijven. Dat kan ook zonder zo’n moordzaak. Maar door de werkdruk komen we daar nauwelijks meer aan toe.”

Tunnelvisie Rosa Jansen: “We zijn een volwaardige organisatie. Vandaar dat we kwaliteitsinstrumenten permanent in onze bedrijfstak inzetten en verder ontwikkelen. We laten de media toe bij zittingen, we doen aan klanttevredenheidsonderzoeken. Ons bestaan wordt uiteindelijk slechts gelegitimeerd door de buitenwereld.” Maar ‘Schiedam’ heeft één aspect overduidelijk geaccentueerd: het vestigde de aandacht op het belang van een goede balans tussen kwaliteit en kwantiteit, zegt Jansen. “De aandacht voor de kwaliteitskant van ons werk heeft niet stilgestaan, maar leek overschaduwd door de productiezijde. We moeten nu echt ‘ho’ roepen tegen nog meer werkdruk.” Tekst: Raad voor de Rechtspraak Deze tekst verscheen eerder in het Jaarverslag 2005 van de Rechtspraak.

21

22

OPPORTUUN

Zuid-Afrika, eerste aanspreekpunt en carameltaart

Vragen aan...

Nummer 6 – 2006

“Ik ben voor behoud van het leefgebied van wilde dieren.” Foto's: Lianne Bertens

Twaalf vragen aan Shérene Stigter-Simons

Koken en reizen zijn haar favoriete bezigheden. Ze is het eerste aanspreekpunt van het arrondissementsparket in Rotterdam en had niet verwacht dat het OM zo’n leuke organisatie zou zijn. Portret van Shérene Stigter-Simons, een avontuurlijke telefoniste. Shérene Stigter-Simons is geboren op 6 april 1968 in Port Elizabeth, Zuid-Afrika. Ze heeft gedurende haar lagere school ‘Greenville’ en een half jaar van het voortgezet onderwijs ‘Chatty’ in Zuid-Afrika gewoond. Op haar twaalfde is Shérene met haar ouders naar Schiedam verhuisd. In Schiedam heeft ze de LEAO gedaan. Na het behalen van haar diploma heeft ze een vierjarige opleiding aan de Modevakschool in Rotterdam gevolgd. Op haar achttiende is Shérene in de ‘wereldstad’ Vlaardingen gaan wonen. Stigter-Simons was van plan om een eigen kledingzaak te beginnen. Dit is echter anders gelopen omdat op dat moment haar zoon Leroy zich aankondigde. Na een korte periode thuis wilde Shérene graag weer werken. “Ik voel me nergens te goed voor,” aldus Shérene. Ze begon in het bedrijfsrestaurant van het verzorgingstehuis ‘Zonnehuis’ in Vlaardingen. Na circa acht jaar was het tijd voor iets anders. In 2001 heeft Shérene een administratieve cursus van tweeënhalve dag per week

gevolgd. Hiermee kon ze direct aan de slag als telefoniste bij een installatietechniekbedrijf en daarna bij een scheepswerf. Op 1 november 2003 is Shérene begonnen voor éénentwintig uur per week als telefoniste bij het arrondissementsparket in Rotterdam. “Ik moest in het begin wel wennen, ik wist weinig van het OM. Ik had nooit eerder met het rechtssysteem te maken gehad.” Shérene is een bruisende persoonlijkheid en erg behulpzaam maar ze staat ook om haar kookkunsten bekend bij parket Rotterdam. “Toen er in december 2004 op het parket een inzamelingsactie was voor de slachtoffers van de Tsunami-ramp heb ik Zuid-Afrikaanse carameltaarten gemaakt om te verkopen.” Inmiddels is de carameltaart van Shérene erg gewild. Shérene is gehuwd met Peter Stigter, ze heeft naast haar zoon Leroy (16) nog een dochter Shannon (14) en woont met haar gezin in Vlaardingen. Wat is je levensmotto? “Vooral genieten, eigenlijk van alles. Van de

natuur, een strandwandeling of bloeiende klaprozen langs de weg. Ik voel me echt Nederlandse, ik vind Nederland waanzinnig mooi. Maar ik geniet ook van koken, ik kan uren in de keuken staan.” Omschrijf jezelf in vier woorden. “Spontaan, behulpzaam, direct en avontuurlijk.” Wat zijn je dagelijkse activiteiten? “Ik begin om acht uur met het opstarten van de telefooncentrale. Vervolgens neem ik de week door met collega’s, aangezien ik parttime werk. Samen met mijn collega’s verwerken we alle binnenkomende telefoontjes. We werken in een team op één kamer. We delen deze kamer met het Servicepunt, dit kan soms best hectisch zijn. We vervangen elkaar bij ziekte of verlof. Dan ondersteun ik het Servicepunt met het verzorgen van treinkaartjes voor medewerkers en dergelijke. Ik vind het leuk om mensen te helpen. In mijn pauze ga ik vaak even buiten wandelen. Het gebeurt regelmatig dat ik mensen aan de telefoon krijg die denken dat de brief die ze van het parket hebben ontvangen van mij afkomstig is. Het duurt altijd even om dit duidelijk te maken. Voordat ik iemand doorverbind vraag ik met welke reden ze bellen. Opvallend is dat mensen van wie hun rijbewijs is ingenomen er het langst omheen

draaien. Op dit gebied is er duidelijk nog veel schaamte.” Waar lach je het meeste om? “Aan de telefoon moeten we natuurlijk professioneel en correct zijn. Het komt zeker wel eens voor dat ik even diep adem moet halen voordat ik de persoon te woord kan staan. We hebben een gezellig team, je kan ons over de hele gang horen lachen.” Wat is je grootste passie? “Ik mag er maar één kiezen hé? Dan is het toch wel koken. Ik kan dagen nadenken over gerechten en uren in de keuken staan. Mijn zoon is mijn grootste fan. Hij is nu al recepten aan het opschrijven voor als hij later op zichzelf gaat wonen. Naast koken hou ik ook erg van reizen. Vooral naar Zuid-Afrika. Behalve mijn moeder woont al mijn familie daar nog. Je hebt zoveel verschillende facetten in één continent. We zijn er met het gezin voor het laatst in 2001 geweest. Ik ben al weer aan het sparen voor de volgende reis naar Zuid-Afrika.” Trots dat je bij het OM werkt? “Ja, ik vind het heel belangrijk dat mensen respect voor elkaar hebben. In een land zonder wetten en regels zou iedereen maar doen en laten wat hij wil. Ik vind het fijn dat ik daar op mijn manier een steentje aan kan bijdragen.”

Met wie zou je een dagje willen ruilen? “Dat is niet echt één persoon, maar ik zou wel een vinger in de pap willen hebben wat betreft het milieu. Iemand die iets betekent voor het behoud van het leefgebied van wilde dieren. Ik heb bewondering voor mensen die voor hun idealen strijden. Die zich helemaal wegcijferen voor één bepaald doel. Zoals Rosa Parks of Nelson Mandela.” De vorige baan buiten het OM was leuker? “Mijn vorige baan was hectischer, hier is het aangenamer. Ik dacht dat het OM heel stijf zou zijn. Maar er is bij parket Rotterdam een hele leuke sfeer. Zo zijn er rustigere en drukke momenten, maar ik ga nog elke dag met plezier naar mijn werk. Dat vind ik belangrijk. Het is aangenamer dan bij de Scheepswerf, ik zou hier tot mijn zeventigste kunnen werken.” Krijg je waardering voor je werk? “Jazeker, van collega’s, leidinggevende en ‘vaste bellers’. Er zijn toch een aantal mensen die je regelmatig spreekt zoals sommige advocaten. Laatst was een advocaat dringend op zoek naar een officier, het was me gelukt om deze snel te traceren. De advocaat belde me de volgende dag terug om me te bedanken.” Grootste ergernis in je werk? “Ik krijg genoeg boze mensen aan de tele-

foon. Je bent toch het eerste aanspreekpunt en mensen denken echt dat ik de brief heb geschreven. Ze willen hun frustratie kwijt en botvieren dat dan op jou. Dat is niet altijd even leuk, maar ik zie het toch wel als uitdaging om deze mensen te kalmeren. Ik trek het me zeker niet persoonlijk aan en neem het ook niet mee naar huis.” Dit jaar wil ik zeker... “Ik ben erg leergierig. Ik neem het me al heel lang voor om Xhosa of Zoeloe te leren spreken. Of dat ik het in elk geval kan verstaan. Nu ik het hier heb gezegd moet ik het ook echt gaan doen. Het is nu ‘officieel’ vastgelegd. Ik wil ook meer gaan wandelen.” Wat wil je over vijf jaar bereikt hebben? “Ik heb niet de ambitie om parketsecretaris te worden. Ik vind het wel belangrijk dat er een uitdaging in je baan blijft zitten. Maar wat ik zeker over vijf jaar bereikt wil hebben is de top van de Kilimanjaro met het hele gezin.” Tekst: Anne Hoeksema Na dit interview is Shérene Stigter-Simons aangenomen als medewerker van het Servicepunt bij parket Rotterdam. Ze blijft werkzaam op dezelfde kamer. Ze zal af en toe de telefoon nog aannemen als achtervang voor haar collega’s

23

24

OPPORTUUN

Personalia

Arrondissementsparket Breda: Uit:

Wilma van Doorn (senior parketsecretaris) van BVOM Esther Slooff (parketsecretaris) van Parket-Generaal Krystyna Hup-Dijks (senior administratief medewerker) van parket Lelystad H. Verschoof (medewerker AO) van parket Zwolle.

J.I. Glasmacher

Arrondissementsparket Leeuwarden:

Arrondissementsparket Amsterdam:

Arrondissementsparket Den Haag:

Robert de Vette (Beleidsmedewerker bewaken & beveiligen, terreurbestrijding en crisisbeheersing) Judith Brauers (medewerker P&O) Tanja de Vries (administratief medewerker) Uit: Bianca Schilders Switch: Lucille Klopper naar parket Den Bosch Brechje van den Berg naar Parket-Generaal

In:

In:

Arrondissementsparket Assen: Switch: Carolien Lambers naar parket Groningen Berdine Schaafsma naar parket Groningen

Naam: Anthony Timmer Leeftijd: 47 jaar Was: fraude - en financieel rechercheur B bij de RRD Politie Rotterdam Rijnmond Wordt: per 1 juni vermogenstraceerder bij BOOM locatie Rotterdam

Aydin Efendi (administratief medewerker) D. Berben (secretaris) Yvette van de Poll (medewerker geleidelijst-administratie)

Switch: Freek Joustra naar ressortsparket Leeuwarden Leo den Hollander naar ressortsparket Den Haag (hoofd AG) Ronald van Vuure naar parket Zwolle/Lelystad Bertus Vesper, Froukje Bosma, Rob Goedemoed naar DVOM-P Zwolle.

In:

Uit:

Ingrid Hanegraaf, Yves van Hoeck, Anissa Lashoub (allround administratief medewerkers) Cindy Vollebergh (teamsecretaresse SBB) Mientje Verhallen (na 44,5 jaar dienst!) Monique van den Essen-Verouden Cathelijne Willemsen José Kapteijns Anja van Dommelen

In:

Arrondissementsparket Zwolle Switch: Dirk ten Boer naar parket Leeuwarden (plv. hoofdofficier)

In: Kirsten Romijn (secretaris) Switch: Germaine van Egdom naar CVOM Cerezo Tupamahu naar DVOM/F

Ressortsparket Arnhem: In:

Margreet Fröberg (advocaat-generaal) Ewelina Michalik (medewerker Front Office) Perry Quak (advocaat-generaal)

Ressortsparket Den Haag: Switch: Sandra Vaessen naar parket Amsterdam

Waarom de overstap van politie naar BOOM? Het is een uitdaging! Vermogenstraceerder is een nieuwe functie die uniek is in Nederland: een opsporingsambtenaar werkzaam bij het OM. De nadruk komt te liggen op het traceren en volgen van criminele geldstromen en het beslagleggen op vermogensbestanddelen. Dit onder het motto dat misdaad niet mag en zal lonen. Ik kan door deze overstap naar het OM mijn specialisme verder ontwikkelen. Ga je politiewerk niet missen? Sommige facetten misschien wel. Ik werk al 25 jaar bij de politie. Maar binnen mijn nieuwe functie heb ik meer invloed op het opsporingsonderzoek, op het financieel rechercheren, is mijn werkgebied aanzienlijk groter en zijn de onderzoeken omvangrijker. (TvdG)

Ressortsparket Den Bosch: Switch: Bregje van Griensven naar parket Den Bosch

Tineke de Wit-Benjamins, Bryan Bley, Claudia Stappers, Harald Guder, Gea v.d. Merkt, Lafdel el Aita, Janneke Visser-Looijen, Thijs Beunder, Elvira Patty, Lilly Boereboom, Naftali Pattiruhu, Marlijn van der Wal, Tonny Maat, Joceline den Ouden, Sylvia van Arkel, Pamela Meijer, Chris van der Tol, Arjan van der Veen, Rob Jan Derks, Ingrid Kosterman, Irene van Ramhorst, Miranda Nieuwenhuizen (administratief medewerkers) Joost Smeding (teammanager) Bastiaan de Jong (post/repromedewerker) Erwin de Beet, Reggie Raphaëla (medewerkers P&O) Femmieke Jonkman, Suzanne Koelewijn (managementassistentes) Janneke Visser-Looijen, Lilly Boereboom (zittingsvertegenwoordigers)

Landelijk Parket: Ressortsparket Leeuwarden:

In:

Switch: Annette van Bronsvoort naar parket Leeuwarden (hoofdofficier)

BOOM: T. Rooks, J. Jansen, E. Kremer, Anthony Timmer, Frits Moseman, Bert Vermeire (vermogenstraceerders) E. de Graaf (analist-documentalist) D.T. Lautenbach (medewerker DIV) J. van Eekelen, D. Muller, V. Andeweg (parketsecretarissen) J. van der Giessen, Z. Tvarozkova, A. Bihari (sn. administratief medewerkers) Switch: Jan Groos (senior parketsecretaris) van Functioneel Parket

Sturen op strafsoort

CVOM:

Arrondissementsparket Utrecht: Arrondissementsparket Den Bosch

Uitgelicht

Nummer 6 – 2006

In:

Uit:

Martin van Riessen (medewerker administratie, Schiphol) Jack Veerman (parketsecretaris, Schiphol) Roelof de Graaf (officier van justitie, Zwolle) Laura Bartels (administratief juridisch medewerker Randstad Zuid) Hester van Bruggen (officier van justitie, Randstad Zuid) Kim van Diemen (sr. parketsecretaris, Randstad Zuid) Tim Wirken naar parket Breda Judith Hendriks naar parket Haarlem

Samenstelling: Karin Mensink

“Vorm je eigen oordeel.” Met die wervende leus werden op zaterdag 22 april 2006 ruim dertigduizend mensen in het hele land naar de paleizen van justitie gelokt. Geïnspireerd door het televisieprogramma ‘Zestien miljoen rechters’ was er in Arnhem voor gekozen om in één van de grootste zittingszalen, de Groesbeekzaal, bezoekers te voorzien van een stemkastje. Zij konden hun eigen oordeel geven over de tijdens de opendag behandelde – uiteraard: nagespeelde – strafzaak. De casus was betrekkelijk eenvoudig: in een café raken twee bezoekers met elkaar slaags. Onze verdachte van die dag slaat zijn opponent met een bierglas in het gezicht. Het glas breekt en een lelijk en ontsierend litteken is het gevolg. Aan de vele toehoorders, op het hoogtepunt van de drukte honderd in getal, werden twee vragen voorgelegd: moet de verdachte worden veroordeeld, of handelde hij uit noodweer of noodweerexces (of, om in Jip en Janneke-taal te spreken: uit zelfverdediging)? En als hij al straf verdient, moet dat dan een geldboete, een werkstraf of een gevangenisstraf worden? De eerste vraag werd op drie momenten aan het publiek voorgelegd: na behandeling van de feiten, na het requisitoir van de officier van justitie en na het pleidooi van de raadsman. De vraag naar de op te leggen straf werd alleen aan het einde van de behandeling gesteld. De zaak werd door de dag heen in totaal vijf keer gespeeld: drie keer voor de rechtbank en twee maal voor het hof. Dat gaf de mogelijkheid voor mij, die dag optredend als officier van justitie, om te bekijken wat

het effect is van een requisitoir. En dan met name of er valt te sturen naar de op te leggen strafsoort. Tijdens de eerste behandeling eiste ik een werkstraf; slechts één van de aanwezigen koos desondanks voor een gevangenisstraf. Bij de tweede zitting werd door mij beargumenteerd waarom een gevangenisstraf op zijn plaats was. Rond de dertien procent van de bezoekers vond dat plotseling ook. En toen het betoog gedurende de derde behandeling door de rechtbank nog eens wat extra stevig werd neergezet steeg het aantal voorstanders van een gevangenisstraf tot boven de twintig procent. Iedereen die regelmatig in de zittingszaal het Openbaar Ministerie vertegenwoordigt zal zich wel eens de vraag gesteld hebben wat nu eigenlijk het effect is van een requisitoir. De open dag toont aan dat, als het gaat om belangstellend publiek, die invloed aanzienlijk kan zijn. Ervaringen in de Verenigde Staten en andere landen met juryrechtspraak duiden daar ook op. En waarom zou het bij rechters anders werken? De ervaring dat de woordkeuze van een officier van justitie mede bepalend is voor de uitkomst van een strafzaak, en dús ook ingrijpende consequenties heeft op het verdere verloop van het leven van een verdachte, is een leerzame en belangrijke. Natuurlijk is dat ook wat we beogen. Maar tegelijkertijd drukt het ons nog eens met de neus op de feiten: geen enkele strafzaak is als de vorige of de volgende, elke zaak verdient de volle aandacht. En verdient ook, steeds weer, een afgewogen oordeel van het OM. Tekst: Jan-Willem Grimbergen, AG bij het ressortsparket Arnhem

25

Agenda

26

OPPORTUUN

beleid en regels Voor complete teksten, bel de documentatie van het Parket-Generaal, 070-3399813 of 070-3399812.

Agenda

Beleid en regels

Nummer 6 – 2006

soort tussenweg zoals het Hof die lijkt te willen bewandelen is er niet).

Zie verder op OMtranet:

Motivering verwerping uitdrukkelijk onder-

• Leugenachtige verklaring van ander dan verdachte Hoge Raad 9 mei 2006, 01476.05 • Verduistering rijbewijs; art. 321 Sr Hoge Raad 9 mei 2006, 01101.05 / LJN AV4091 • Bedreiging: bewijs op grond van één bewijsmiddel? Hoge Raad 9 mei 2006, 01137.05 / LJN AV0316 • Verduistering in dienstbetrekking art. 322 Sr; Valsheid, art. 225 Sr Hoge Raad 9 mei 2006, 01615.05 / LJN AV1628 • Bewijsoverweging blijkt niet uit bewijsmiddelen Hoge Raad 18 april 2006, 01613.05 / LJN AU9422 • Niet vertaalde/vertolkte bijlage, oordeel op basis daarvan onbegrijpelijk Hoge Raad 18 april 2006, 01772.05 B / LJN AV5007 • Motivering verwerping uitdrukkelijk onderbouwd standpunt; art. 359.2 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01841.05 / LJN AV2377 • Motivering verwerping uitdrukkelijk onderbouwd standpunt; art. 359.2 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01842.05 / LJN AV2378 • Bekennende verdachte, opgave bewijsmiddelen; art. 359.3 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01034.05 / LJN AV1146 • Getuige afgewezen Hoge Raad 18 april 2006, 00337.05 / LJN AU8070 • Bedreiging van politie door dronken verdachte, artt. 285 en 359.2 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01082.05 / LJN AV4824 • Dagvaarding niet vertaald; 423.2 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01264.05 / LJN AV1156 • Voorwaardelijk opzet, schieten op afstand Hoge Raad 18 april 2006, 01756.05 / LJN AV4871 • Verschoningsrecht arts doorbreken?; beklag in de zaak Savanna Hoge Raad 9 mei 2006, 03082.05 B / LJN AV2386

bouwd standpunt; art. 359.2 Sv Hoge Raad 18 april 2006, 01065.05 tm 01067.05 / LJN AU8913 tm AU8915

Grondslagverlating Hoge Raad 11 april 2006, 00457.05 E / LJN

Veroordeeld is terzake vernieling en mishandeling.

AU8108

In eerste aanleg was verdachte vrijgesproken. Klacht is dat art. 359.2 Sv is geschonden, omdat

Veroordeeld is terzake de Wet toezicht

het Hof niet in het bijzonder de redenen heeft

Kredietwezen.

opgegeven die hebben geleid tot afwijking van

Klacht is dat het Hof de grondslag van de telas-

namens de verdachte uitdrukkelijk onderbouw-

telegging heeft verlaten door niet te beslissen

de standpunten.

Particuliere beveiliging / Recherche

Rechtenfaculteit Universiteit Leiden

behoudt u uw subsidie? Wat is de toekomst van

over de telastegelegde plaats van het delict en

De Hoge Raad overweegt (na een algemene uit-

8 juni

Kosten: €110,- p.p.

jeugdstraffen?

lijst van gedupeerden.

eenzetting over art. 359.2 Sv cfm het standaard-

Informatie: Congresorganisatiebureau Keynote

Locatie: Meeting Plaza Utrecht

Telaste is gelegd dat verdachte, in de gemeentes

arrest d.d. 11 april 2006) dat niet is aangeduid op

Vragen die op dit jaarcongres aan de orde komen:

via e-mail [email protected] of via alge-

Kosten: € 495,- p.p. (excl. BTW)

A en/of B en/of elders in Nederland en/of België,

welke verweren de klacht ziet. Aldus is niet vol-

Wat houdt het Project Particuliere Beveiliging en

meen programmacoördinator André van der Laan

Informatie: Elsevier congresbureau via telefoon

heeft bemiddeld terzake van opvorderbare gel-

daan aan de in genoemd arrest geformuleerde

Recherche in? Hoe kan de verantwoordelijkheids-

[email protected]

070-441 5742 of via www.elseviercongressen.nl

den, van personen vermeld op de (aangehechte)

standaardregel, dat met voldoende precisie moet

lijst, in elk geval van publiek.

worden aangeduid op welk met argumenten

verdeling zijn tussen overheid en de branche met betrekking tot het waarborgen van de kwaliteit

Juridische aspecten van toezicht

Verkeers(sanctie)recht, ongevallen en

Het Hof heeft bewezen verklaard ‘in Nederland

onderbouwd standpunt de cassatieklacht het

van beveiliging en recherche?

23 juni

(letsel)schade

en in België’ en ‘van publiek’.

oog heeft.

27 juni

Het Hof heeft hierbij overwogen dat het om pro-

Beroep verworpen (door vijf raadsheren).

Locatie: Hotel-Congrescentrum Oud London,

ceseconomische redenen kiest voor bewezen-

Zeist

Deze studiedag biedt: een overzicht van het juri-

Kosten: € 445,- p.p. (excl. Btw) en € 395,- bij

disch instrumentarium bij toezicht; praktische

Tijdens deze studiedag komen de volgende ont-

verklaring van deze meest ruime mogelijkheden,

(AG Vellinga in 17 pagina’s conclusie: idem.

gelijktijdige aanmelding van twee of meer perso-

handreikingen voor een juiste uitvoering van toe-

wikkelingen aan de orde: de beginnende bestuur-

nu geen specifieke verweren zijn gevoerd en de

MvT wetsvoorstel bekennende verdachte: naar

nen uit één en dezelfde organisatie.

zichtstaken; een antwoord op specifieke vragen

der en de jeugdige bromfietsbestuurder; de aan-

positie van de benadeelde partijen niet wordt

hedendaagse inzichten worden de eisen aan de

Informatie: Studiecentrum Kerckebosch via tele-

door deskundigen.

scherping van strafmaxima bij dood en letsel door

aangetast. Het impliceert aldus het Hof dat

motivering te stellen vooral bepaald door het-

foon 030 – 6984222 of e-mail studiecentrum@ker

Locatie: Meeting Plaza Utrecht, Utrecht

schuld; de afdoening van verkeersdelicten via de

vrijspraak van de meer specifieke alternatieven

geen door procespartijen naar voren is gebracht.

ckebosch.nl of via www.kerckebosch.nl

Kosten: € 695,- p.p. (excl. BTW) bij gelijktijdige

nieuwe Wet OM-boete; de nieuwe gemeentelijke

achterwege moet blijven.

Concentratie van motiveringsverplichtingen

aanmelding van een collega € 100 korting op de

handhaving van kleine verkeers-delicten; de

De Hoge Raad overweegt dat de telastelegging

op daadwerkelijke geschilpunten is uitvloei-

Recherche Vakbeurs 2006

deelnemersprijs.

invoering van het puntenstelsel.

ertoe strekt de inzet van het geding en de te

sel van een algemener ontwikkeling om de

9 juni

Informatie: Elsevier congresbureau via telefoon

Locatie: Congrescentrum Oud London, Zeist

volgen beslissingsstructuur met de vereiste dui-

behandeling van de strafzaak vooral te richten

070-441 5742 of via www.elseviercongressen.nl

Kosten: € 445,- p.p. (excl. BTW) en � 395,- bij

delijkheid vast te leggen

op de geschilpunten. We gaan naar een meer

gelijktijdige aanmelding van twee of meer perso-

(HR NJ 96.126 en 96.127).

contradictoir karakter van het strafproces. De

Gedurende deze dag komen nieuwe en reeds bestaande, succesvolle onderzoeksmethoden,

Interne fraude

nen uit één en dezelfde organisatie

Het Hof heeft uitdrukkelijk geen beslissing

belangrijkste functie van motiveren is zelfcon-

strategieën en technieken in workshops en stands

27 juni

Informatie: Studiecentrum Kerckebosch Telefoon

genomen over diverse in de telastelegging opge-

trole, aldus Buruma. Motiveren confronteert de

030 6984222 - E-mail studiecentrum@kerckebosc

nomen alternatieven ten aanzien van de plaatsen

rechter scherper dan alleen concluderen, aldus

h.nl of via www.kerckebosch.nl

waar de gedragingen zouden zijn gepleegd en

Corstens. Een en ander strookt met de uitkom-

ten aanzien van degenen van wie gelden zouden

sten van het zgn. Promis-project.

zijn aangetrokken. Deze alternatieven waren niet

Een strenge uitleg van het begrip ‘uitdrukkelijk

subsidiair telastegelegd. Het Hof heeft aldus in

onderbouwde standpunten’ stuit niet af op art.

aan bod en worden nieuwe producten gedemonstreerd.

Interne fraude zorgt jaarlijks voor 200 miljoen euro

Locatie: is nog niet bekend

schade in het bedrijfsleven. Daarom organiseert

Kosten: gratis

het Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing

Informatie: Linda Kolfoort, Congres- en

Haaglanden een gratis seminar interne crimi-

Evenementenbureau Politieacademie

naliteit. Want fraude kan beperkt of voorkomen

Uitgebreide congresinformatie vindt u op OMtranet

strijd met art. 350 Sv niet beslist op de grondslag

6.1 EVRM: ‘courts are obliged tot give reasons

via telefoon 055 – 5397489 of via e-mail

worden.

2G via Actueel > Agenda> Congresagenda

van de telastelegging.

for their decisions, but cannot be understood as

[email protected]

Locatie: Den Haag

Vernietiging en verwijzing (door vijf raadsheren).

requiring a detailed answer to every argument’....

Kosten: Gratis

(DB)

‘This duty to state reasons may vary according

Jaarcongres Nederlandse Vereniging voor

Informatie: Kamer van Koophandel via www.kvk.nl

Kriminologie 23 juni

Tekst: Mirelle Herlfterkamp

to the nature of the decision... and can only be (AG Machielse: anders. Het Hof heeft uitdruk-

determined in the light of the circumstances of

Functionaliteit van jeugdstraffen

kelijk overwogen dat van de lijst niet is vrijge-

the case’).

27 juni

sproken. Het Hof heeft de telastelegging aldus uitgelegd dat met ‘publiek’ wordt bedoeld alle

Een congres, bestemd voor iedereen die geïnteresseerd is in criminologische vraagstukken. Net

Het project Effectiviteit van strafrechtelijke inter-

personen op de lijst. Dat is alleen toelaatbaar

als in de afgelopen drie jaar is er een ‘marktdag’

venties is van start gegaan. Stichting Reclassering

als het bewijs voorhanden is voor het bemid-

waar veel ruimte is voor het uitwisselen van recen-

Nederland heeft programma gedragsinterventie.

delen met betrekking tot al die personen. Wat in

te onderzoeksresultaten en discussie.

Vragen die tijdens dit congres aan bod komen zijn:

de telastelegging staat moet of worden bewe-

Locatie: Kamerlingh Onnes gebouw,

Hoe heeft de Reclassering dit aangepakt? Hoe

zen of er moet van worden vrijgesproken. Een

Tekst: Angela Kaptein

27

28

OPPORTUUN

internationaal

Verkeer

Nummer 6 – 2006

verkeer

een verzoek om aanvullende toestemming wordt

Het verdrag beslaat een aantal terreinen.

gedaan ter zake van een feit waarvoor uitleve-

Verbetering van de operationele samen-

ring eerder ontoelaatbaar is verklaard en gewei-

werking, waarbij een regeling is opgenomen

gerd. Op een dergelijk verzoek om aanvullende

voor zowel bijstand op verzoek als spontane

toestemming beslist de minister, waarbij hij is

bijstand, bijvoorbeeld in spoedeisende gevallen.

gebonden aan de voorwaarden van de wet en

De mogelijkheid van gemengde patrouilles

Kort geding n.a.v. aanvullende toestemming

het EUV. In dit geval zijn alle partijen het erover

en controles in de grensstreek, bijvoorbeeld

Één (voortgezette) gedraging?

Locatie-keuze snelheidsmeting; Betrokkene

moment dat het in de brievenbus is gedeponeerd

voor uitlevering

eens dat de eerdere ontoelaatbaarverklaring

voor verkeers- en alcoholcontroles of ter bestrij-

Gerechtshof Leeuwarden 12 april 2006, WAHV

stelt dat de weg ter plaatse sterk naar beneden

dan wel op het moment dat het op het post-

Hoge Raad, 14 april 2006

berust op een kennelijke vergissing. Het is niet

ding van illegaal verblijf van vreemdelingen

06/00155

loopt en dat wanneer je bij het zien van het bord

kantoor is aangeboden (Vgl. Hof Leeuwraden 7

onwaarschijnlijk dat, zonder die vergissing, de

en mensensmokkel. Een regeling voor per-

“50” het gaspedaal loslaat, je voorbij het bord

augustus 2002, VR 2002, 190; LJN: AE6881, dit

Het Verenigd Koninkrijk (hierna VK) doet een

uitlevering voor diamorfine door de rechtbank

soonsbeveiliging, zodat uitvoering van een

Betrokkene voert aan dat hij voor twee kort na

nog steeds te hard rijdt. De meetlocatie is naar

ivm art. 9, eerste lid WAHV in relatie tot artt. 6:7,

verzoek om uitlevering ter vervolging aan

toelaatbaar zou zijn verklaard. Voorts staat vast

beveiligingsopdracht aan de grens kan worden

elkaar verrichtte gedragingen twee afzonderlijke

de mening van betrokkene slechts gekozen om

6:8 en 6:9 Algemene wet bestuursrecht-Awb)

Nederland. De rechtbank Haarlem acht uitleve-

dat is voldaan aan het vereiste van dubbele

voortgezet. Uitbreiding van de mogelijkheden

sancties (resp. € 45 en € 70) heeft gekregen

zoveel mogelijk automobilisten in de val te laten

ring deels ontoelaatbaar; het middel “diamor-

strafbaarheid, dat er een redelijke verdenking

voor grensoverschrijdende achtervolging en

en is van mening dat er eigenlijk sprake is van

lopen. Hof Leeuwarden 19 april 2006 WAHV

Onjuiste vermelding van de pleeglocatie;

fine” komt niet voor op bij de Opiumwet beho-

bestond en dat het onschuldverweer toerei-

observatie. En ten slotte de mogelijkheid om

één voortgezette overtreding. Hij zoekt steun

06/00122: betrokkene reed 81 km/u, gecor-

Hof Leeuwarden 19 april 2006, WAHV 06/00201

rende lijsten I en II, waardoor invoer van deze

kend is onderzocht. Dit in aanmerking nemend,

rechtstreeks gegevens uit te wisselen tussen

voor deze opvatting in de omstandigheid dat de

rigeerd 78 km/h (toegestaan 50 km/h). Uit het

Ook wanneer de aanduiding van de pleeglocatie

stof in Nederland niet strafbaar is en dus niet is

concludeert de Hoge Raad dat de aanvullende

politiediensten.

kantonrechter de beide zaken gezamenlijk heeft

bepaalde in art. 5 WVW94 en art. 19 RVV90

in de inleidende beschikking onjuist zou zijn,

voldaan aan het vereiste van dubbele strafbaar-

toestemming niet in strijd is met het EUV en de

behandeld. Het Hof overweegt dat in de arresten

gelezen in onderling verband en samenhang,

hoeft dit naar vaste rechtspraak van dit hof niet

heid. Ook de minister acht de uitlevering op dit

Uitleveringswet.

Het grensoverschrijdend optreden in het kader

van dit hof van 4 oktober 2000, WAHV 00/00095

vloeit voort dat een bestuurder zijn snelheid

te leiden tot vernietiging van de beschikking,

punt ontoelaatbaar. De opgeëiste persoon wordt

van het verdrag vindt plaats binnen de kaders

en WAHV 00/00096 (VR 2000/183) heeft geoor-

steeds zodanig dient te regelen, dat hij in staat is

wanneer bij de betrokkene redelijkerwijs geen

aan het VK uitgeleverd. Enige tijd later doet het

van het nationale recht van de gaststaat. Zo

deeld, dat v.w.b. de mogelijkheid van hoger

borden tijdig waar te nemen zodat hij zijn weg-

misverstand kan zijn ontstaan omtrent de vraag

wordt voorkomen dat buitenlandse ambtenaren

beroep cumulatie van sancties niet mogelijk is.

gedrag tijdig aan de door die borden gegeven

op welke gedraging de hem opgelegde sanctie

in strijd handelen met het recht van de gaststaat

In het onderhavige geval is bij twee afzonderlijke

ge- en verboden, waarschuwingen of andere

betrekking heeft en waartegen hij zich moet

of dat zij meer bevoegdheden hebben dan de

beschikkingen een administratieve sanctie aan

informatie kan aanpassen (vgl. Hof Leeuwarden

verdedigen (Vgl. Hof Leeuwarden 21 mei 2003, WAHV 03/00068, LJN: AI0969)

Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken, telefoon 070-37 07 468.

VK een verzoek om aanvullende toestemming

VERDRAGEN

(artikel 14, lid 1 Europees Uitleveringsverdrag

www.minbuza.nl/buitenlandsbeleid/verdragen

(hierna EUV)), stellend dat de eerdere afwijzing

Bureau Verkeershandhaving OM. Voor complete teksten, bel 0346-333310

‘Vaste’ jurisprudentie

Tijdig indienen van beroep / ter postbezor-

Het lijkt goed om -niet alleen voor de nieuw-

ging; Hof Leeuwarden 19 april 2006, WAHV

komers in het verkeer- enkele uitspraken te

06/00038 Een poststuk is niet eerst ter post

herhalen.

bezorgd nadat het van een poststempel is voorzien, maar het is reeds ter post bezorgd op het

op een kennelijke misslag berust omdat “dia-

Verdrag tussen het Koninkrijk der

eigen, nationale ambtenaren van politie. Voorts

de betrokkene opgelegd voor twee op verschil-

4 april 2001, WAHV 00/00267, LJN: ZJ0087). Het

morfine” een andere benaming is voor heroïne,

Nederlanden, het Koninkrijk België en het

staat de grensoverschrijdende ambtenaar onder

lende locaties geconstateerde gedragingen. Dat

staat niet ter beoordeling van de weggebruiker,

waarvan invoer uiteraard wel strafbaar is in

Groothertogdom Luxemburg inzake grens-

gezag en bevel van de ter plaatse in de gaststaat

in dit geval de beide gedragingen binnen dezelf-

volgens het hof, of een snelheidsmeting wel op

Gelijkheidsbeginsel; Hof Leeuwarden 30

Nederland. De minister verleent de verzochte

overschrijdend politieel optreden

bevoegde autoriteit.

de minuut zijn begaan en dat de kantonrechter -

een daartoe geschikte locatie plaatsvindt.

maart 2006, WAHV 06/00244 Betrokkene voerde

aanvullende toestemming. De opgeëiste per-

(Luxemburg, 08-06-2004)

soon stelt tegen deze beslissing een kort geding

Inwerkingtreding voor België, Luxemburg en

Overeenkomst tussen het Koninkrijk

zaken gezamenlijk heeft behandeld, maakt nog

Verplichting tot zekerheidstelling niet in

geval slechts een waarschuwing had gekregen

in. De voorzieningenrechter wijst de vordering

Nederland op 01-06-2006

der Nederlanden en de Bondsrepubliek

niet dat sprake is van één gedraging in de zin

strijd met art. 6 EVRM; De zekerheidstelling

en geen bekeuring. Het Hof overweegt dat de

Duitsland betreffende de aanvulling en het

van de WAHV. Hetgeen de betrokkene aanvoert,

zoals die is bedoeld in art. 11, derde lid WAHV is

omstandigheid dat in andere gevallen zoge-

af, welke beslissing wordt bevestigd door het

kennelijk uit praktische overwegingen- de beide

aan dat zijn schoondochter in een vergelijkbaar

gerechtshof. De opgeëiste persoon gaat in

Toelichting op het verdrag

vergemakkelijken van de toepassing van het

treft volgens het hof derhalve geen doel. Volgt

vereist met het oog op de ontvankelijkheid van

noemde Mulder-gedragingen om welke reden

cassatie bij de Hoge Raad. Hij stelt dat de ver-

In 1995 hebben de Benelux-landen besloten

Europees Verdrag betreffende de uitlevering

niet-ontvankelijk verklaring van betrokkene in

het ingestelde beroep. Hof Leeuwarden 21 april

dan ook zonder sanctie blijven, niet meebrengt

leende aanvullende toestemming onrechtmatig

de grensoverschrijdende politiële en justitiële

van 13 december 1957 (overeenkomst van

het hoger beroep. (Ter nadere toelichting: tussen

2006 WAHV 06/00278: de Hoge Raad heeft in

dat ook de betrokkene, van wie vaststaat dat hij

is gezien de ontoelaatbaarverklaring door de

samenwerking in het kader van de totstandge-

Wittem)

beide meetpunten is een wegkruising gelegen

zijn arrest van 9 november 1993 (NJ 1994, 198)

de gedraging heeft verricht, daarvan gevrijwaard

rechtbank, aldus strijd met de rechtszekerheid

komen Schengen-Uitvoeringsovereenkomst uit

(Wittem, 30-08-1979)

en een afstand van meer dan één kilometer)

geoordeeld dat de verplichting tot het, op straffe

zou moeten blijven. Immers, van schending van

en het vertrouwensbeginsel.

te breiden. Met dit verdrag wordt daaraan uit-

Door de inwerkingtreding van de

van niet-ontvankelijkheid van het beroep, stel-

het gelijkheidsbeginsel t.a.v. de betrokkene zou

De Hoge Raad oordeelt als volgt. Ingevolge

voering gegeven.

Overleveringswet (zie artikel 74 van deze wet)

Zorgplicht kentekenhouder t.a.v. tijdige

len van zekerheid niet in strijd is met het in art.

slechts dan sprake zijn indien zonder (juridisch)

treedt dit verdrag buiten werking voor Nederland

keuring motorvoertuig

6, tweede lid Europees Verdrag tot bescherming

geldige reden ten nadele van de betrokkene zou

artikel 14, lid 1, onder a, EUV dient aanvullende toestemming verleend te worden indien

Eerst is een inventarisatie gemaakt van de knel-

op 27-03-2006. Het verdrag blijft van kracht voor

Gerechtshof Leeuwarden 8 maart 2006, WAHV

van de rechten van de mens en de fundamen-

zijn afgeweken van het m.b.t. gedragingen als de

het strafbare feit op zichzelf een verplichting

punten op het terrein van de politiële samenwer-

de Nederlandse Antillen en Aruba.

05/01523

tele vrijheden (EVRM) vervatte vermoeden van

onderhavige geldende beleid

tot uitlevering met zich meebrengt. Uit eerdere

king. Deze analyse wees in zijn algemeenheid

onschuld. Hij overwoog daartoe, dat de verplich-

(vgl. Hof Leeuwraden 8 oktober 2003, WAHV

jurisprudentie volgt dat de minister aanvullende

uit, dat in de grensstreek bepaalde condities

Aanvullend Protocol bij het Verdrag inzake

Betrokkene stelt zich niet bewust te zijn geweest

ting tot zekerheidstelling niet vooruit loopt op

03/598, VR 2004, 19)

toestemming kan verlenen, ook als het gaat om

ontbreken voor goede samenwerking tussen de

de Strafrechtelijke Bestrijding van Corruptie

van het feit dat er een verplichting tot keuring

de door de rechter te beantwoorden vraag of

Tekst: Koos Spee

feiten die reeds voor de uitlevering zijn begaan

politiekorpsen. De analyse bracht voorts, meer

(Straatsburg, 15-05-2003)

op de auto rustte. Hij had naar zijn mening in

een betrokkene een gedraging in de zin van de

en bekend waren bij de verzoekende staat. Tekst

in het zijn bijzonder een drietal categorieën

Inwerkingtreding voor Zwitserland op 01-07-2006

de gelegenheid gesteld dienen te worden de

WAHV heeft verricht en dat deze verplichting tot

noch strekking van het hiervoor genoemde

knelpunten aan het licht: het ontbreken van

auto te keuren alvorens een sanctie zou worden

zekerheidstelling evenmin de verdedigingsmo-

artikel staat eraan in de weg dat de minister,

bevoegdheden grensoverschrijdend op te treden

Verdrag van de Verenigde Naties tegen grens-

opgelegd. Het Hof overweegt dat op grond van

gelijkheden beperkt waarover een betrokkene

zonder voorafgaande beoordeling van de toe-

in spoedeisende situaties, knelpunten op het

overschrijdende georganiseerde misdaad

de wettelijke bepalingen m.b.t. de keuringsplicht

kan beschikken. Het Hof (Leeuwarden) over-

laatbaarheid van de uitlevering door de rechter,

terrein van de samenwerking in het kader van

(New York, 15-11-2000)

er een zorgplicht voor automobilisten bestaat om

weegt hierbij nog, dat indien het beroep gegrond

de aanvullende toestemming verleent. Het feit

de openbare orde en veiligheid bij grote mani-

Inwerkingtreding voor Sao Tomé en Principe op

tijdig hun voertuig te laten keuren. Geen regel

wordt verklaard, het bedrag van de zekerheid-

dat uitlevering eerder ontoelaatbaar is verklaard,

festaties en betogingen, en knelpunten op het

12-05-2006

schrijft voor dat een betrokkene gewaarschuwd

stelling aan de betrokkene wordt terugbetaald.

staat aan een herhaald verzoek om uitlevering

gebied van de informatie-uitwisseling tussen

wordt alvorens een sanctie wordt opgelegd. De

Ter nadere voorlichting geldt nog dat toepassing

(voor hetzelfde feit), en aan een nieuwe beoor-

de politiediensten. Het verdrag heeft tot doel de

zorgplicht blijft onverminderd bestaan. Volgt

van art. 5 WAHV niet onverenigbaar is met het

deling (door de uitleveringsrechter) niet in de

bestaande mogelijkheden tot politiële samen-

bevestiging van de beslissing van de kanton-

EVRM – vergelijk EHRM 19 oktober 2004,

weg. In het verlengde daarvan, verzetten tekst

werking te verruimen en de geconstateerde

rechter tot ongegrond verklaring van het beroep.

nr. 66273/01

noch strekking van het EUV zich ertegen dat

knelpunten op te lossen.

Tekst: Linda Bregman

297

Vertegenwoordigers van ressortsparket Arnhem op het bordes van Kasteel Wittenburg in Wassenaar, waar de uitreiking van de INK-onderscheiding op 25 april plaatsvond. Het ressortsparket ontving de INK-onderscheiding als beloning voor een succesvolle verbetering en vernieuwing van de bedrijfsvoering van de organisatie.

Op 14 april jl. zijn de P&O-adviseurs van de parketten Groningen, Assen, Leeuwarden, Zwolle, Zutphen, Almelo en Arnhem voor het eerst in Zwolle bijeengekomen om invulling te geven aan nieuwe regiovakkring P&O Noord-Oost. De P&O-adviseurs gaan in de nabije toekomst, in het kader van het project PIOFAH van het OMV, nauwer samenwerken om de kwaliteit en continuïteit in de P&O kolom te verbeteren.

Professioneel op de foto in toga. Ruim 270 bezoekers konden hier bij het Haagse parket gebruik van maken, want het liep echt storm. Op het eind gingen Karsten (de fotograaf) en Marcha (vriendin en hulp) ook nog even op de kiek.

Op 28 april 2006 trapte het Haagse parket weer af voor de jaarlijkse zaalvoetbalteamcompetitie. Met dit keer een strenge doch rechtvaardige scheidsrechter (Han Moraal) kwam team Beleid & Ondersteuning als grote winnaar uit de bus.

Niet schrikken, het betreft hier slechts een oefening van de BHV-ers van het Paleis van Justitie te Den Haag. De BHV-ers nemen hun job bloedserieus en oefenen daarom regelmatig. Michael Krul en Tino Schillemans (brandweermannen) kijken geconcentreerd toe om ieder moment in actie te komen.

President van de rechtbank Assen, Stef van der Kolk en hoofdofficier van justitie Monte van Capelle openen samen met ‘vrouwe justitia’ de open dag van de rechtspraak van 22 april jl.

Samenstelling: Anne Hoeksema