Vereniging tot bevordering, ondersteuning en instandhouding van landschappelijk en stedelijk schoon
20 15
JAARVERSLAG Vereniging Dorp, Stad en Land
2
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
INHOUD
Voorwoord Verslag van de commissies ruimtelijke kwaliteit (welstands- en monumentencommissies) Bestuur/Raad van Toezicht Algemene Ledenvergadering Aangesloten gemeenten Leden van de commissies ruimtelijke kwaliteit (welstands- en monumentencommissies) Statistiek Balans Vereniging per 31 december 2015 Staat van baten en lasten Vereniging over 2015 Balans Stichting per 31 december 2015 Staat van baten en lasten Stichting over 2015
UITGAVE Dorp, Stad en Land ONTWERP Smidswater FOTOGRAFIE Dorp, Stad en Land OPMAAK EN PRODUCTIE Dorp, Stad en Land
Vereniging Dorp, Stad en Land Groothandelsgebouw Stationsplein 45A Postbus 29129 3001 GC Rotterdam T 010-280 94 45 E
[email protected] I www.dorpstadenland.nl
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
VOORWOORD
Jaarlijks brengt de Vereniging Dorp, Stad en Land een verslag uit. Daarin geeft zij een beeld van het afgelopen verenigingsjaar. Het jaarverslag is bedoeld om overzicht te bieden, werkzaamheden te verhelderen en beschouwingen te plaatsen bij het afgelopen jaar. Maar ook om bedoelingen en plannen voor het nieuwe jaar aan te kondigen. Op deze wijze hoopt Dorp, Stad en Land met het jaarverslag een informatiebron te bieden voor alle gemeenteleden en anderen die de vereniging volgen. Het jaarverslag is openbaar en online beschikbaar op onze vernieuwde website www.dorpstadenland.nl. Wanneer er nieuwe ontwikkelingen op je af komen, waarvan niemand de gevolgen exact kan voorspellen, kun je terugkijken naar het verleden. Met de kennis van nu kun je je dan afvragen “hoe hebben ze toen ingespeeld of gereageerd op de veranderingen waarvan wij nu het resultaat weten”. De laatste jaren worden we overvoerd met informatie over de komst van de Omgevingswet. De grote lijn is duidelijk, maar de exacte uitwerking en wat er van zowel gemeenten als organisaties als Dorp, Stad en Land gevraagd gaat worden is nog lang niet uitgekristalliseerd. Wanneer je de jaarverslagen er op na slaat die de komst van belangrijke gebeurtenissen op ons Colofon werkgebied (b.v. verplichte welstandstoets in 1962, Welstandsnota’s in 2004) aankondigden, vallen twee zaken op. Ten eerste liep Dorp, Stad en Land steeds voorop om haar gemeenten bij te staan en te inforDorp, Stad en Land, Rotterdam www.dorpstadenland.nl meren over de komende veranderingen. Ten tweeOntwerpbureau Smidswater BNO, de Den Haag zag Dorp, Stad en Land deze veranderingen niet als belemmering maar als uitdaging en verbetering. J. Bohnen Bij de komst van de Welstandsnota werd in het jaarverslag van 2003(!) al door ons aangegeven dat er Drukkerij Salsedo, Breda pas echt serieus sprake kon zijn van geïntegreerd kwaJob Parilux 300 grs. liteitsbeleid wanneer alle afdelingen die hier over gaan Munken Print 90 grs. samen tot een oordeel zouden komen, net als de Omgevingswet nu beoogt: “DSL beschouwt deze ontwikkeFF Din ling in de Woningwet dan ook als een eerste serieuze Adobe Garamond stap op weg naar integraal ruimtelijk kwaliteitsbeleid. Pas wanneer ruimtelijke ordening en (cultuur)behoud volledig geïntegreerd zijn, als de wet RO, Woningwet en Monumentenwet geïntegreerd zijn, of tenminste op elkaar zijn afgestemd, wordt de kans op kwaliteit beduidend hoger.”
Samenstelling en redactie
Ontwerp
Fotografie
Druk en afwerking
Papier omslag
Papier binnenwerk
Lettertypen
3
Jaarverslag Dorp, Stad & Land
Jaarverslag 2003 Dorp, Stad & Land
, 03 20 van ar ja d e r ij de er bo
Vereniging tot
bevordering, ondersteuning en instandhouding van landschappelijk en stedelijk schoon
2 jaa bo
d e rd
4
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Ook in 1964 keek Dorp, Stad en Land belangstellend uit naar het inwerkingtreden van de al in 1962 vastgestelde nieuwe wet op de Ruimtelijke Ordening (het wachten was op de bijbehorende AMvB). Net als nu bij de Omgevingswet werden ook toen samenwerking, afstemming en de burgerparticipatie als goede uitgangspunten gezien: “De wet op de ruimtelijke ordening legt te dien einde aan Burgemeester en Wethouders de verplichting op, hun bevoegdheden ten aanzien van uitwerken of wijzigen zoveel mogelijk uit te oefenen na overleg met de belanghebbenden. Wij juichen deze komplikatie toe en dat niet alleen uit billijkheidsoverwegingen. De plannen zullen er ook beter passend door worden.” Mogelijk dat over tientallen jaren dit jaarverslag op dezelfde manier bekeken en geïnterpreteerd zal worden. Maar voor dit moment geeft het een terugblik op de werkzaamheden van het afgelopen jaar en poogt het een beeld te schetsen van de bedoelingen voor het nieuwe jaar. Namens alle commissieleden en medewerkers van Dorp, Stad en Land dank ik onze aangesloten gemeenten en hun ambtenaren voor het vertrouwen dat zij in ons hebben gesteld en voor de gezamenlijke inzet nu al te streven naar een Goede Omgevingskwaliteit. Namens het Bestuur van de Vereniging Dorp, Stad en Land, ir. A.J.B.F. Jansen, directeur
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
5
VERSLAG VAN DE COMMISSIES RUIMTELIJKE KWALITEIT VAN RUIMTELIJKE KWALITEIT NAAR OMGEVINGSKWALITEIT OMGEVINGSWET Met het wetsvoorstel voor de Omgevingswet dat eind 2014 door de Tweede Kamer is behandeld gaan we een immense verandering in de ruimtelijke ordening tegemoet zien. Naar verwachting zal de invoering van de wet pas (eind) 2018 zijn, maar nu al zorgt het wetsvoorstel voor beroering. Dorp, Stad en Land reageert op deze ontwikkeling door bij te dragen aan de totstandkoming van de wet en door kennisoverdracht naar de bij ons aangesloten gemeenten. De nieuwe Omgevingswet heeft als doel al het omgevingsgerelateerde recht onder te brengen in één wet. Voor ons belangrijke gebiedsgerichte onderdelen uit de huidige wetten worden met de Omgevingswet in één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures samengevoegd. Dit alles met als gewenst gevolg een structurele vereenvoudiging van het omgevingsrecht, betere mogelijkheden voor integraal beleid en een grotere bruikbaarheid. Zowel bestemmingsplannen als nota’s ruimtelijke kwaliteit (welstandsnota’s) zullen als aparte instrumenten verdwijnen en geen weigeringsgrond meer zijn. Als vervanger hiervan zullen gemeenten Omgevingsplannen moeten vaststellen waarin de bestaande instrumenten op een eigentijdse manier worden opgenomen. De nieuwe werkwijze om te komen tot ruimtelijke kwaliteit moet zorgen voor een goede inrichting van onze leefomgeving. Hét uitgangspunt van de Omgevingswet is namelijk het bereiken en behouden van een ‘goede omgevingskwaliteit’. Uitnodigingsplanologie is daarbij het credo, aan initiatieven uit de samenleving dient actief en constructief meegewerkt te worden. De noodzakelijke nieuwe regels zoals die in plannen, beleidsnota’s en criteria zijn vastgelegd zullen voortaan digitaal raadpleegbaar moeten worden gemaakt. Dit door middel van een via internet benaderbare kaartstructuur tot op kadastraal perceelniveau. Voor deze digitaliseringsoperatie, die geïnitieerd wordt vanuit het rijk, zullen ook door onze gemeenten voorbereidingen getroffen moeten worden. De wetswijziging vraagt van iedereen een enorme cultuuromslag. Initiatiefnemers gaan van ‘Nee, tenzij’ naar ‘Ja, mits’ en krijgen voortaan te maken met een overheid die oplossingsgericht is vanuit dienstverlening en minder toetsend vanuit bevoegd gezag. Hoewel bij de implementatie van de Omgevingswet de juiste balans tussen vrijheid en rechtsbescherming nog afweging vraagt, ziet Dorp, Stad en Land het nut in van meer flexibiliteit en bestuurlijke afwegingsruimte. De Omgevingswet lijkt gemeenten meer ruimte te geven om te komen tot maatwerk. Maar die lokale afwegingsruimte kan ook een grotere onzekerheid voor burgers betekenen. Wanneer aan de ene burger ruimte wordt geboden, zal men aan de andere burger goed uit moeten kunnen leggen waarom dat gebeurt en dat die ruimte niet altijd ook voor hem of haar kan gelden. Meer vrijheid voor de één betekent bijna altijd minder rechtszekerheid voor de ander.
architectuur/ stedenbouw/ landschap, welstand en monumenten/ cultuurhistorie
6
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Met dat gegeven in gedachte zal het voor gemeenten en burgers nog belangrijker worden dat besluiten betrouwbaar en onafhankelijk worden gemotiveerd. Daarnaast zullen particuliere en openbare belangen zorgvuldig op elkaar moeten worden afgestemd. Hiervoor ligt in de toekomst nadrukkelijk een taak voor Dorp, Stad en Land.
OMGEVINGSKWALITEIT Langzaam wordt de impact die de komende Omgevingswet bij de inwerkingtreding in 2018 zal hebben duidelijker. Rijk, provincies en gemeenten krijgen steeds beter in de gaten wat de wetswijziging inhoudt en wat er daardoor van hen gevraagd wordt. Dorp, Stad en Land heeft zich de afgelopen jaren goed georiënteerd op de komende wijzigingen, Dorp, Stad en Land volgt pilots Omgevingsvisies en Omgevingsplannen op de voet en participeert waar dat mogelijk is of waar dat gevraagd wordt. In bijna alle aangesloten gemeenten is men dit jaar begonnen zich te verdiepen in de gevolgen die de nieuwe Omgevingswet 2018 onvermijdelijk op de huidige werkwijze rond de vergunningverlening zal hebben. Een aantal gemeenten is zelfs al voorzichtig aan het denken over of zelfs het opstellen van een dan wettelijk vereiste Omgevingsvisie. Sommige gemeenten zijn ook al aan het uitproberen hoe de daaraan gekoppelde Omgevingsplannen er mogelijk uit zullen kunnen gaan zien. Een van de eerste daarvan was het Omgevingsplan voor Rijnhaven Oost van de gemeente Alphen aan den Rijn. Rijnhaven Oost - spelregelkaart
De wet beoogt een integrale afweging, het gezamenlijk participeren en een uitnodigende houding van overheden en adviseurs. Wij merken echter dat dat bij de huidige transitie naar de wet nog niet als vanzelfsprekend tot uiting komt. Zo is het tot nu toe nog nadrukkelijk het terrein van de afdelingen Ruimtelijke Ordening en de bij hen bekende stedenbouwkundige bureaus. Op zich is dit vanuit “gewoonte” logisch, maar er kunnen daardoor ook belangrijke zaken vergeten of onvoldoende gewaarborgd worden. Daarbij moet vooral gedacht worden aan de ruimtelijke-kwaliteitscomponent van de in de wet geëiste Goede Omgevingskwaliteit. Omgevingskwaliteit wordt door het College van Rijksadviseurs onder andere gezien als de optelsom van ruimtelijke kwaliteit + milieukwaliteit. “Het op elkaar betrekken van argumenten voor milieukwaliteit en ruimtelijke kwaliteit moet leiden tot een geïntegreerde beoordeling van plannen. De uitdaging achter de borging van omgevingskwaliteit is de ontwikkeling van een toetsingskader waarin meer en minder meetbare parameters (respectievelijk op basis van milieunormering en op basis van best professional judgement) goed zijn verankerd. Idealiter groeien dan ook de beschrijving en weging van de meetbare effecten conform de MER-procedure en de kwalitatieve ruimtelijke oordeelsvorming door welstandscommissies en kwaliteitsteams naar elkaar toe.… De verdienste van deze commissies en teams is dat ze gedurende het gehele planproces – en vaak ook tijdens de uitvoering – de plankwaliteit blijven becommentariëren en suggesties voor verbetering kunnen doen. Deze twee werelden van beoordeling en advisering leiden nu nog een gescheiden
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
bestaan; dat is naar onze mening niet houdbaar en naar onze ervaring zelfs contraproductief.” Omdat Dorp, Stad en Land al sinds 1929 de behartiger van de schoonheid en de kwaliteit van de leefomgeving is, zijn wij in 2015, samen met onze zusterorganisaties en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, dan ook gestart met een onderzoek om die ruimtelijke-kwaliteitscomponent wel voor het voetlicht te krijgen. Gezamenlijk doen we dat door deel te nemen aan het onderzoeksproject OOK “Omgevingsplan op Kwaliteit” en door het ondersteunen van het landelijke initiatief “Mooiwaarts”. Voor onze ledengemeenten is Dorp, Stad en Land daarnaast zelf een project gestart met als uiteindelijk doel een stappenplan en een handleiding te maken om ruimtelijke kwaliteit te borgen binnen gemeentelijke Omgevingsvisies en Omgevingsplannen. Dorp, Stad en Land wil haar gemeenten, net als zij eerder bij andere wetswijzigingen heeft gedaan (o.a. de Woningwet met de verplichting tot het opstellen van een welstandsnota), ondersteunen en adviseren. U heeft, met uw lidmaatschap van de vereniging, de deskundigheid van onze organisatie al in huis. Wij adviseren u dan ook gebruik te maken van de kennis en ervaring die Dorp, Stad en Land van het werkgebied heeft. Dit stelt u in staat tijdig een nieuwe en complete visie voor het grondgebied van de gemeente op te stellen waarmee u en wij ook onder de Omgevingswet de schoonheid van de Dorpen, Steden en het Landschap kunnen respecteren en bevorderen.
RUIMTELIJKE ORDENING EN STEDENBOUW Al in haar jaarverslag van 2005 sprak Dorp, Stad en Land de verwachting uit dat de toen net opgeleverde welstandsnota’s “over een aantal jaren misschien wel de eerste stap blijken te zijn van een lang traject naar de integratie van stedenbouw en welstand. De gemiddelde nota staat vol met stedenbouwkundige beschrijvingen en karakteriseringen. Deze beschrijvingen betreffen de bestaande situatie. Voor nieuwe inzichten of voor plannen waarvoor de bestaande nota niet is voorbereid dient de welstandsnota te worden aangevuld met criteria die speciaal voor deze ontwikkelingen zijn opgesteld. De welstandsnota is dan ook een dynamisch document dat ook gehanteerd moet worden bij nieuwe ontwikkelingen.” Deze vooruitziende blik wordt met de komst van de Omgevingswet onderkend. Bij ontwikkelingen zal door de gemeente, volgens de nieuwe Omgevingswet, vooraf duidelijk aangegeven moeten worden wat zij ergens uit wil sluiten. Maar voor het overige is in principe “the sky the limit”. Zowel voor aanvragers als belanghebbenden blijft het een gegeven dat (stedenbouwkundige) uitgangspunten en een enigszins richtinggevend R.O.-beleid een meerwaarde kunnen zijn voor latere, architectonische, invullingen van een locatie. Ondanks de pilots voor Omgevingsvisies en Omgevingsplannen is er nog geen uitgekristalliseerde vorm en invulling voor deze beleidsstukken. In 2016 zal het door Dorp, Stad en Land opgezette en hierboven genoemde project gereed komen en zal er een notitie over worden uitgebracht. Het grote voordeel van het formuleren ‘vooraf’ van beleidsambities met betrekking tot Ruimtelijke Ordening en Stedenbouw is de kwaliteitsslag die er achteraf door mogelijk wordt. Dorp, Stad en Land wil graag vooraf meedenken over en meewerken aan de totstandkoming van de gemeentelijke ambities. Zo worden wij een gedreven en door de gemeente ondersteund uitdrager van het nieuwe Ruimtelijke Ordeningsbeleid.
7
Advies Omgevingskwaliteit College van Rijksadviseurs, Den Haag, 18 december 2015
8
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
MOOIWAARTS Dorp, Stad en Land ondersteunt en onderschrijft het initiatief ‘Mooiwaarts’. Mooiwaarts is een onafhankelijk project waarvan de start is aangewakkerd door de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK). Naar aanleiding van het gemis van aandacht voor ruimtelijke kwaliteit in de oorspronkelijke opzet van de Omgevingswet werd een ‘Pleidooi voor een waardevolle leefomgeving’ geschreven dat door velen binnen en buiten ons werkveld onderschreven en ondertekend is. Dit heeft er mede voor gezorgd dat in het huidige voorstel een ‘Goede Omgevingskwaliteit’ een van de pijlers van de Omgevingswet is geworden. Mooiwaarts gaat nu verder door als inspiratie- en informatieplatform. Het pleidooi en het programma van Mooiwaarts komen tot stand met betrokkenheid, steun en inbreng van iedereen die zich met kennis, ervaring, creativiteit en vooral met liefde en passie wil inzetten voor een waardevolle leefomgeving. Een waardevolle leefomgeving betekent dat gebouwen, woonbuurten, werkgebieden, infrastructuur, landschap, steden en dorpen worden gewaardeerd, er is ruimtelijke kwaliteit. In het kader hiervan zijn in 2015 drie Mooiwaartscafés gehouden. Bijeenkomsten waar aan de hand van lokale en landelijke sprekers en deskundigen de kwaliteit of het gemis daaraan in de leefomgeving is besproken. Dorp, Stad en Land heeft aangeboden in 2016 gastheer te zijn van een nog te houden Mooiwaartscafé.
JAAR VAN DE RUIMTE 2015 was het Jaar van de Ruimte. Een jaar waarin er door alle gebruikers van ‘onze’ ruimte meegedacht kon worden over de ruimtelijke toekomst van Nederland. Zowel bewoners, ondernemers, ambtenaren, professionals en bestuurders hebben dit gedaan. Waarom 2015? Dat jaar was ooit de ‘opleverdatum’ voor de Vinex en is daarom aangegrepen als ijkmoment en om vooruit te kijken naar de nieuwe ruimtelijke opgaven die Nederland te wachten staan. Met als centrale vraag… wie maakt Nederland eigenlijk? Hiervoor zijn vele bijeenkomsten, symposia, workshops en een heuse tour opgezet. Dorp, Stad en Land was bij veel van die onderdelen vertegenwoordigd door haar ledengemeenten, ambtenaren, medewerkers en individuele commissieleden. Het waren inspirerende bijeenkomsten met als uiteindelijk resultaat een duimdik ‘Manifest 2040’ waarin naast veel voorbeelden ook veel aanbevelingen worden gedaan. Het uiteindelijke antwoord op de vraag wie Nederland maakt lag natuurlijk voor de hand: We maken Nederland samen! En dat samen maken is nu precies waar Dorp, Stad en Land zich sinds haar oprichting mee bezig houdt. Samen met haar gemeenten en de aanvrager(s) komen tot een goede, logische en passende oplossing voor die specifieke locatie.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
TEAM RUIMTELIJKE KWALITEIT NEDERLAND Dorp, Stad en Land maakt deel uit van het Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland (TRKN), het samenwerkingsverband tussen de zeven regionale welstands- en monumentenorganisaties en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. De bij TRKN aangesloten organisaties beschikken samen over een groep van zo’n 200 experts die als adviseur werkzaam zijn op alle denkbare terreinen van ruimtelijke kwaliteit: uiteenlopend van welstands- en monumentenadviseurs via ervenconsulenten tot experts op het gebied van de vormgeving van infrastructuur, waterbouwkundige werken en begeleiding van particulier opdrachtgeverschap in de bouw. Dat doen zij als onafhankelijke adviseur, als lid van een adviescommissie of kwaliteitsteam, als supervisor of stadsbouwmeester, als onderzoeker of als opsteller van gemeentelijke beleidsnota’s. Opdrachtgevers bestaan voornamelijk uit overheden (gemeenten, provincies, Rijk) en professionele ondernemers in de bouw. Als TRKN-deelnemer kan Dorp, Stad en Land een beroep doen op deze expertise en kunnen we beschikken over de inzet en informatie-uitwisseling van alle denkbare deskundigheid. Deelnemers zijn naast Dorp, Stad en Land onze zusterorganisaties Hûs en Hiem (Friesland), Gelders Genootschap, Libau (Groningen en Drenthe), Mooi Noord-Holland, Oversticht (Overijssel), Mooisticht (Utrecht) en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. Het secretariaat van het Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland is in 2016 ondergebracht bij Dorp, Stad en Land in Rotterdam.
STROOMVERSNELLING In de loop van het jaar is Dorp, Stad en Land benaderd door de Stroomversnelling. Dit is een netwerk van bouwers, toeleveranciers, corporaties, gemeentes, financiers, netbeheerders en anderen die samen aan de slag gaan om huurén koopwoningen uit de jaren ‘50-’80 toekomstbestendiger en energiezuiniger te krijgen door middel van duurzame renovatieconcepten. De bedoeling is om de komende jaren vraag en aanbod te creëren om duizenden woningen om te bouwen tot ‘Nul op de Meter’-woning en ze daarnaast een algehele opwaardering te geven. Door deze grootschalige aanpak en omdat de renovaties eigenlijk altijd ingrijpend zijn voor het uiterlijk van de woningen en hun omgeving, wordt de omgevingskwaliteit erdoor beïnvloed. Gezien het belang van een goede leefomgeving is in september 2015 daarom een convenant getekend, in het bijzijn van Stef Blok, minister voor Wonen en Rijksdienst, tussen de Stroomversnelling en het Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland (zie hierboven). In dit convenant, waaraan Dorp, Stad en Land uitvoerig heeft meegewerkt, is afgesproken dat bij de renovatie naast verduurzaming ook de ruimtelijke kwaliteit van de woonomgeving verbeterd zal worden. Om dit te waarborgen hebben Dorp, Stad en Land en ook haar zusterorganisaties in andere provincies, elk een coördinator (‘stroomversneller’) aangewezen waarmee een bouwer of initiatiefnemer in een vroeg stadium contact kan opnemen om de procedure en de uitgangspunten met de lokale adviescommissie af te stemmen. Door samen vroegtijdig in gesprek te gaan over uit te voeren projecten kunnen een snelle besluitvorming op gemeentelijk niveau en een hoge ruimtelijke kwaliteit behaald worden.
9
10
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
SOCIALE MEDIA Als gevolg van de voortrazende ontwikkelingen in de computer- en tabletwereld bleek dat de website van Dorp, Stad en Land niet meer goed leesbaar was, met name op smartphones. Daarnaast moesten we constateren dat er na de lancering van de website weinig aan actualisatie, aanvulling of modernisering was gedaan. Een van de doelen voor 2016 is de zichtbaarheid en naamsbekendheid van Dorp, Stad en Land in het algemeen maar zeker binnen onze ledengemeenten te vergroten. Vooruitlopend hierop is afgelopen jaar de website dan ook volledig opnieuw opgezet en ingericht en meteen ‘mobielproof’ gemaakt. Teksten zijn herschreven en ingekort, alle onderdelen zijn geactualiseerd, projecten zijn beschreven en toegevoegd, twitterberichten worden automatisch getoond wanneer ze bepaalde hashtags hebben, de nieuwsitems zijn opgeschoond en worden nu actief beheerd. Er is een lijst waarop alle voor Dorp, Stad en Land werkende adviseurs inclusief foto zijn opgenomen en er is informatie over de gebiedscoördinatoren te vinden. Belangrijk onderdeel, de agenda’s, zijn nu veel gebruiksvriendelijker te vullen. Al met al zijn we zelf zeer tevreden over onze nieuwe website waarmee we weer enkele jaren vooruit hopen te kunnen. Website: www.dorpstadenland.nl Sinds dit jaar maken we actief gebruik van ons bestaande Twitteraccount @ DorpStadenLand. Martijn Oosterhuis beheert het account en tweet en retweet berichten over ruimtelijke kwaliteit in het algemeen en over ontwikkelingen in de leefomgeving van de ledengemeenten in het bijzonder. Dit heeft ons al meer dan 850 volgers opgeleverd. Omdat veel van die volgers bestuurders van bij ons aangesloten gemeenten zijn, zien wij dit middel als een verlengstuk van onze kennisoverdracht en het contact met de gemeenten. Twitter: @DorpStadenLand Mededelingen die wij extra van belang vinden of waarvan wij denken dat het goed is dat dat onze klanten er weet van hebben, verzamelen wij maandelijks en sturen die rond in de vorm van een nieuwsbrief: het DSL-Bulletin. Dit geeft ons de mogelijkheid dieper in te gaan op een bepaald onderwerp. Geregeld worden wij ook door onze contactambtenaren gewezen op een artikel of een bericht waarvan zij denken dat hun collega’s het interessant zouden kunnen vinden. Ook in dat geval nemen wij het op in een van onze eerstvolgende bulletins. Nieuwsbrief: DSL-Bulletin
RAADSPRESENTATIES Van een aantal gemeenten heeft Dorp, Stad en Land het afgelopen jaar het verzoek gekregen om tijdens een gemeenteraads- of raadscommissievergadering een presentatie te komen geven. Dit vaak naar aanleiding van de vraag die wij elk jaar in het gemeentelijk jaarverslag stellen of wanneer de gemeente nadenkt over aanpassing van haar beleid en voorafgaand aan het actualiseren van de nota ruimtelijke kwaliteit (welstandsnota). Tijdens zo’n wervende presentatie worden de raads- en commissieleden geïnformeerd over de vereniging/stichting Dorp, Stad en Land, de samenstelling en werkwijze van de commissie ruimtelijke kwaliteit, het gemeentelijke beleid en de nota als drager
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
van dat beleid, de komende wetswijziging met de veranderingen die dat op zal leveren en de (grootschalige) projecten en uitdagingen die de komende tijd te verwachten zijn (denk aan duurzaamheid, herbestemming en energietransitie). Deze informatiebijeenkomsten worden veelal als nuttig en positief ervaren. Door zo’n presentatie leert de raad(scommissie) haar commissieleden en de werkwijze van de commissie beter kennen en worden de uitgangspunten en het beleid op basis waarvan de commissie haar werkzaamheden verricht, toegelicht en besproken. Steeds blijkt dat bij een goed geïnformeerde raad het draagvlak voor verbetering en behoud van ruimtelijke kwaliteit aanwezig is en de voordelen ervan ingezien worden. Wij hopen dat wij in het komende jaar weer bij veel van onze gemeenten een dergelijke presentatie zullen mogen verzorgen.
OPENBAARHEID EN AGENDA’S Adviseren over ruimtelijke kwaliteit is sinds jaren openbaar, de huidige Woningwet laat daar geen twijfel over bestaan. Met de komende wetswijziging en de daarbij beoogde vergroting van het burgerinitiatief en de overheidsparticipatie wint deze openbaarheid alleen maar aan belang. De openbaarheid van de vergaderingen vraagt dat bezoekers eenvoudig de weg kunnen vinden naar de vergaderlocatie en hier ook eenvoudig kunnen komen. In het algemeen neemt slechts een zeer beperkt aantal bezoekers de moeite om een vergadering van de commissie bij te wonen. Toch adviseren wij onze leden om de gang van een belangstellende voor zo’n vergadering vanaf binnenkomst in het gemeentehuis eens na te gaan en met de organisatie en locatie van de commissievergadering daarop in te spelen. Het zal waarschijnlijk tot een aanpassing leiden hoe aan de toegankelijkheid vorm wordt gegeven. Daarnaast dient ook de agenda van de vergadering tijdig beschikbaar te zijn. Uit ervaring weten wij dat dit door onze gemeenten op verschillende manieren wordt ingevuld. In de ene gemeente wordt de agenda, soms enkele dagen voor de vergadering, in een lokale uitgave gepubliceerd en/of wordt deze digitaal ontsloten via de gemeentelijke website. In de andere gemeente kan de agenda, in ieder geval op de dag van de vergadering, vooraf ingezien worden bij de publieksbalie of de afdeling Bouw- en Woningtoezicht. Ook voor Dorp, Stad en Land is een goede agendavoering essentieel. Natuurlijk voor de commissie(leden) zodat zij weten over welke plannen zij advies dienen uit te brengen, maar ook voor onze administratie die alleen aan de hand van een geparafeerd exemplaar de correctheid en de compleetheid van onze werkzaamheden kan garanderen. Dit zorgt er voor dat zowel de gemeente, de aanvragers en Dorp, Stad en Land uit kunnen gaan van een degelijke en zekere administratieve afhandeling van de planadviezen.
GEBOUWD ERFGOED Het totale aantal door Dorp, Stad en Land behandelde aanvragen voor wijzigingen aan monumenten is het afgelopen jaar toegenomen. De directe aanleiding hiervoor werd veroorzaakt door de benoeming van Dorp, Stad en Land als (geïntegreerde welstands- en) monumentencommissie in de gemeenten Schiedam en Oosterhout (NB). Daarnaast was er ook een lichte stijging waar te nemen van aanvragen met betrekking tot waardevol cultuurlandschap.
11
12
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Ook het aantal gemeenten dat een beroep doet op de centrale erfgoedcommissie van Dorp, Stad en Land neemt langzaam toe. Mogelijke oorzaken daarvan zijn de toenemende vraag naar efficiëntie bij de behandeling van Omgevingsplannen en de invloed daarbij van de regionale Omgevingsdiensten. Naast efficiëntie is er ook een constante uitdaging voor de continuïteit en de deskundigheid van lokale erfgoedcommissies. De centrale erfgoedcommissie kan deskundig en snel inspelen op de actualiteit, zoals bijvoorbeeld bij vragen inzake waardevol landschap, bouwhistorie etc. De centrale erfgoedcommissie vergadert zo vaak als nodig maar minimaal tweewekelijks op maandagmiddag op het kantoor van Dorp, Stad en Land te Rotterdam. Naar verwachting neemt het belang van deze commissie met een brede deskundigheid op het vlak van erfgoed, monumenten, cultuurhistorie enz. de komende jaren toe. Bijkomend is dat een aantal provincies de gedecentraliseerde zgn. Erfgoedinspectie voortvarend oppakt. Deze houding stimuleert gemeenten bij de uitvoering van hun erfgoedbeleid en de wens tot een vergroting van de professionaliteit en deskundigheid bij het uitvoeren van dat beleid. Inzake bijzondere projecten kan Dorp, Stad en Land met tevredenheid terugblikken op de inventarisatie, actualisering en/of uitbreiding van gemeentelijke monumentenlijsten (zoals voor Boskoop, Hardinxveld-Giessendam, HendrikIdo-Ambacht en Strijen), het participeren in de opzet van een gemeentelijke monumentenlijst (Noordwijk), het begeleiden van aanwijzingstrajecten van gemeentelijke monumenten (Teylingen), het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart (Ridderkerk), en het meerjarige project Cultuurhistorie Zeeweringen Zeeland. Een deel van deze projecten loopt nog en wordt naar verwachting in 2016 definitief opgeleverd. Tot slot gaat Dorp, Stad en Land, in het kader van een meerjarig vrijwilligersproject, onverminderd door met het digitaliseren van beeldmateriaal van eerdere monumenteninventarisaties, zoals die van de betrokken gemeenten. Voor het komende jaar zijn er volgens ons, zowel qua aantal aanvragen als qua erfgoedprojecten geen grote wijzigingen te verwachten.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
BESTUUR VERSLAG van het Bestuur /Raad van Toezicht van de Vereniging Dorp, Stad en Land, gevestigd te Rotterdam Het Bestuur kwam in 2015 vijf maal bijeen waarvan eenmaal tijdens de Algemene Ledenvergadering (ALV) van 18 juni 2015, in het Filmtheater te Zierikzee (FiZi). Wisselingen in Bestuur/Raad van Toezicht De termijn van de heer mr. C.F. Mijs is dit jaar verlopen. Omdat er ten tijde van de ALV nog geen vervanging voor de heer Mijs was gevonden, werd aan de leden goedkeuring verzocht om de benoeming van de heer Mijs als secretaris in het bestuur en de raad van toezicht voort te zetten tot er een vervanger zou worden aangesteld. Tevens werd geïnformeerd of er geen bezwaar bestond tegen het tussentijds aanstellen van deze vervanger door het dagelijks bestuur (D.B.) van de vereniging, vooruitlopend op de officiële benoeming in de Algemene Ledenvergadering van 2016. De vergadering is hier bij acclamatie mee akkoord gegaan. Met het vertrek van dhr. Mijs komt er een einde aan een zeer lange reeks van jaren dat er een ‘Mijs’ in het bestuur van Dorp, Stad en Land zitting had. Dhr. mr. C.F. (Kees) Mijs zelf is op 23 november 1983 toegetreden tot het bestuur. Bij zijn aftreden heeft hij dus 32 jaar deel uitgemaakt van het D.B. Het bestuur laat deze gebeurtenis zeker niet ongemerkt voorbijgaan en zal voor een passend afscheid zorgen. Vóór dhr. C.F. Mijs was zijn vader mr. A.D. Mijs sinds de Algemene Ledenvergadering van 1950 secretaris van het dagelijks bestuur van Instituut Stad en Landschap van Zuid-Holland zoals Dorp, Stad en Land destijds heette. Bij zijn aftreden, op de dag dat zijn zoon aantrad, zat hij dus 33 jaar in het bestuur. Samen hebben ze 65 jaar Dorp, Stad en Landgeschiedenis. Inmiddels is in het bestuur overeengekomen dat dhr. mr. G.J. de Jager de taak als secretaris van het D.B. van dhr. Mijs zal overnemen. Als vervangend lid wordt dhr. mr. E.H. de Joode voorgesteld. Dhr. de Joode is een kantoorgenoot van dhr. Mijs. Hiermee maakt wederom een medewerker van het Rotterdamse Advocatenkantoor Ten Holter Noordam deel uit van het bestuur van de vereniging. Dhr. de Joode zal tijdens de ALV 2016 officieel benoemd dienen te worden. Het bestuur heeft een profielschets vastgesteld voor de omvang en samenstelling van het bestuur. Daarbij rekening houdend met de aard van de vereniging, haar activiteiten en de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van het bestuur. Deze profielschets ligt ter inzage bij Vereniging Dorp, Stad en Land. Helaas kregen wij dit jaar het bericht dat dhr. Bandell, oud-burgemeester van Dordrecht in november 2015 op 69-jarige leeftijd is overleden. Dhr. Bandell is in 1988 als burgemeester van de gemeente Papendrecht lid geworden van het bestuur van de Vereniging Dorp, Stad en Land. In 1992 heeft hij de voorzitterstaak van het bestuur op zich genomen en heeft dit tot medio 1996 gedaan. Dhr. Bandell werd destijds opgevolgd als voorzitter door dhr. J. Asselbergs, toenmalig burgemeester van Schouwen-Duiveland.
13
14
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Samenstelling Bestuur In het verslagjaar 2015 bestond het Bestuur van de Vereniging en de Raad van Toezicht van de Stichting uit: Jaar van aftreden drs. H.J. Lenferink, voorzitter D.B. 2017 mr. C.F. Mijs, secretaris D.B. 2015 dhr. D.C. Hensbroek, penningmeester D.B. 2016 ir. M. Houtman 2016 mr. G.J. de Jager 2017 dhr. J.F. Koen 2017 dhr. J.F. Mulder 2017 ir. C.M. Rouw 2018 De samenstelling van het Bestuur onderging in 2015 geen wijzigingen. Per 2016 zal dhr. mr. E.H. de Joode als plaatsvervanger voor dhr. mr. C.F. Mijs worden voorgesteld en zal dhr. mr. G.J. de Jager de taak als secretaris D.B. van dhr. Mijs overnemen.
ACTIVITEITENVERSLAG De doelstelling van de Vereniging is sinds de oprichting in 1929: ‘het bevorderen van de schoonheid en instandhouding van dorp, stad en land’. De advieswerkzaamheden van de Vereniging zijn m.i.v. 1993 ondergebracht in de Stichting Dorp, Stad en Land waarvan de Raad van Toezicht uit dezelfde leden bestaat als het bestuur van de Vereniging Dorp, Stad en Land. In het verslagjaar is in het kader van deze doelstelling het volgende beleid gevoerd. Inzake de Vereniging wordt het algemene beleid van de organisatie in de jaarlijkse Ledenvergadering vastgesteld. De belangrijkste taak voor de Stichting is het adviseren van aangesloten gemeenten en het uitvoeren van opdrachten. Zij realiseert dit door de instelling en organisatie van geïntegreerde commissies die voor de disciplines architectuur, stedenbouw/landschap en cultureel erfgoed/monumenten op onafhankelijke basis adviezen uitbrengen aan gemeenten. De resultaten van deze doelstelling waren in 2015 als volgt. Dorp, Stad en Land is er in het verslagjaar goed in geslaagd, mede dank zij de langzaam verbeterende economische omstandigheden, de advisering aan de aangesloten gemeenten op een kwalitatief hoog niveau te verzorgen. Daarnaast zijn er op het gebied van erfgoed en ruimtelijke kwaliteit diverse aanvullende werkzaamheden verricht. Dit betreft voornamelijk individuele opdrachten van aangesloten gemeenten voor specifieke adviesaanvragen en onderzoeken. Voor het meedenken over en mede opstellen van nieuw beleid en beleidsdragers (nota’s ruimtelijke kwaliteit/welstandsnota’s) werd door de leden geregeld een beroep gedaan op de kennis en deskundigheid van Dorp, Stad en Land. Dit gold ook voor ideevorming over en het zoeken naar mogelijkheden voor hergebruik en herbestemming van leegstaande objecten en verschillende vormen van stedenbouwkundige invullingen, volumestudies en beeldkwaliteitplannen. Daarnaast werden, met name voor ontwikkelingen in het buitengebied, op verzoek landschapsadviezen uitgebracht. Inmiddels maakt bijna de helft van de bij ons aangesloten gemeenten gebruik van deze landschapsexpertise.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
Aparte vermelding verdienen inventarisatie/actualisering van cultuurhistorisch waardevolle panden in diverse gemeenten zoals Boskoop, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht en Strijen, het participeren in de opzet van een gemeentelijke monumentenlijst (Noordwijk), het begeleiden van aanwijzingstrajecten van gemeentelijke monumenten (Teylingen), het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart (Ridderkerk) en het meerjarige project Cultuurhistorie Zeeweringen Zeeland.
ALGEMENE LEDENVERGADERING De Algemene Ledenvergadering van 18 juni 2015 vond dit jaar plaats in onze Zeeuwse gemeente Schouwen-Duiveland. Plaats van handeling was de prachtige locatie van het Filmtheater te Zierikzee (FiZi). Deze locatie was gekozen vanwege de aanwezigheid van het unieke Emy-spant. Een voorbeeld van een originele en oorspronkelijke houten overspanningsconstructie met een bijzondere cultuurhistorische en architectonische kwaliteit. Na de busreis vanuit Rotterdam werden bestuur en leden bij aankomst in Zierikzee hartelijk welkom geheten door de burgemeester van Schouwen-Duiveland, dhr. Gerard Rabelink. Hierna werd een lunch genoten en werden de aanwezigen op een deskundige en beeldende wijze door dhr. M.P.H. (Maarten) Raaijmakers BNA, adviseur bij Dorp, Stad en Land en medeauteur van het boekwerk “Lamineren zonder lijm”, getrakteerd op het verhaal van de locatie, het gebouw en het bijzondere Emy-spant.
Op 18 juni 2015 vond de algemene ledenvergadering van Dorp, Stad en Land plaats op een bijzondere locatie in Zierikzee: in het FiZi filmtheater. Als monumentenadviseur van de gemeente Schouwen-Duiveland was DSL nauw betrokken bij de recente herbestemming van dit bijzondere pand, dat een voor Nederland unieke spantconstructie bevat: het Emy-spant. Op de locatie, met uitzicht op de spanten zelf, gaf DSL-erfgoedadviseur Maarten Raaijmakers een presentatie over dit gebouw en het erfgoedboek “Lamineren zonder Lijm” dat DSL zelf eerder uitgaf over de drie spanten en hun geschiedenis. Een 18e eeuws woonhuis aan het adres Kerkhof Zuidzijde no 3 werd in 1840 verbouwd tot weverij door de gebroeders Salomonson. De grote vraag naar het katoenweefsel Calicot en de export ervan over de gehele wereld bracht hen ertoe een weverij in Zierikzee te stichten. Voor de dakconstructie werd een bijzonder boogspant gebruikt, dat is opgebouwd uit losse houten plankdelen. Dit spant, genoemd naar haar bedenker, de Franse genie-kolonel Emy, maakte begin19e eeuw in een tijdperk van materiaalschaarste grote overspanningen mogelijk zonder de traditionele grote zware houtconstructies. Door de uitvinding van de beenderlijm rond 1880 en het ontstaan daarna van de gelamineerde spanten zoals wij die nu nog kennen, is het zeldzame, slanke en elegante Emy-spant ten onrechte in de vergetelheid geraakt. Het Emy-spant van Zierikzee is uniek voor Nederland en ook in Frankrijk resteert er nog slechts een vijftal van deze constructies.
15
16
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Na een aanvankelijke sloop/nieuwbouwaanvraag voor het gehele pand leidde het eigen onderzoek naar de spanten door de monumentencommissie van DSL er uiteindelijk toe dat een aangepast plan werd gemaakt, dat het behoud van de spanten als uitgangspunt koos. Het ontwerp van het FiZi filmtheater is van de hand van bureau Weeda-van der Weijden.
De ledenvergadering werd geleid door de voorzitter van de Vereniging, dhr. drs. H.J. Lenferink. Hij heette alle aanwezigen hartelijk welkom. De notulen van de Algemene Ledenvergadering d.d. 19 juni 2014 werden zonder opmerkingen vastgesteld. Omdat de termijn van de heer mr. C.F. Mijs dit jaar verliep en er nog geen vervanging voor de heer Mijs was gevonden, werd aan de leden goedkeuring verzocht om de benoeming van de heer Mijs als secretaris in het bestuur en de raad van toezicht voort te zetten tot er een vervanger is aangesteld. Tevens werd geïnformeerd of er geen bezwaar bestond tegen het tussentijds aanstellen van deze vervanger door het dagelijks bestuur van de vereniging, tot de officiële benoeming in de Algemene Ledenvergadering in 2016. De vergadering ging hiermee bij acclamatie akkoord. De penningmeester, de heer D.C. Hensbroek, lichtte vervolgens de jaarcijfers van de Vereniging Dorp, Stad en Land toe. Daarna werden door de directeur, de heer A.J.B.F. Jansen, verschillende mededelingen gedaan. Hij gaf onder andere aan dat de gemeente Schiedam Dorp, Stad en Land de opdracht heeft gegund om een gecombineerde adviescommissie (welstand en monumenten) samen te stellen. Walter van Nieuwland, René Onsia en Cor Bouwstra vervullen gezamenlijk deze rol. Tevens heeft de gemeente Oosterhout (NBr.) de opdracht aan Dorp, Stad en Land gegeven om de monumentenadvisering te gaan verzorgen. Maarten Raaijmakers en Niels Drijvers zullen dit namens de centrale Monumentencommissie gaan doen. De directeur gaf ook de jaarlijkse wisselingen in de samenstelling van de commissies door. In zijn toelichting op het jaarverslag stipte hij enkele punten in het bijzonder aan: • Maatwerk in advies. Wegens veranderde regelgeving zijn zowel de werkzaamheden, de werkwijze als ook de commissievorm aan verandering onderhevig geweest. Gemeenten vragen hierin maatwerk. Dorp, Stad en Land probeert, in goed overleg met de gemeente, steeds de meest passende manier van werken aan te bieden. Een voorbeeld hiervan is dat Dorp, Stad en Land de commissiesecretaris levert voor de commissie Wassenaar-Voorschoten. Doel blijft het organiseren van adviescommissies die efficiënt en snel vergaderen en een hoge advieskwaliteit leveren. • Maatwerk in erfgoed en monumenten. Naast deelname aan lokale monumenten-/erfgoedcommissies groeit de rol van de centrale erfgoedcommissie van Dorp, Stad en Land bij de advisering over de monumentale waarden. Door het inschakelen van deze commissie wordt door gemeenten voldaan aan de eisen waaraan hun monumentencommissie moet voldoen en zijn zij verzekerd van een deskundig en tijdig advies. Ook levert Dorp, Stad en Land maatwerk bij het opstellen van cultuurhistorische waardenkaarten, het maken van gemeentebrede inventarisaties, advisering inzake (deel)bestemmingsplannen of individuele waardestellingen.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
• De verwachting van een voorzichtig ingezette groei van adviesaanvragen voor “grote” plannen. Na de vergadering werd een wandeling gemaakt waarbij de leden in twee groepen werden rondgeleid in Zierikzee. Een groep bezocht het plan Buijse en de andere groep de historische binnenstad.Tijdens deze rondleidingen waarin met name het bijzondere karakter van een cultuurhistorisch goed bewaard centrum opviel bleek eens te meer dat kwaliteit niet vanzelf komt en ook niet vanzelf blijft. Aandacht voor het bestaande (de aanwezige bebouwing binnen het beschermde gezicht) en voor het nieuwe (de gerealiseerde en nog in aanbouw zijnde nieuwbouw van plan Buijse) en voor de afstemming en inpassing tussen die twee levert een hoge kwaliteit leefomgeving op. Hier was de gewenste goede omgevingskwaliteit aanwezig. Na de busrit terug naar Rotterdam werd de middag gezamenlijk afgesloten tijdens een borrel bij het volledig gerenoveerde Engels in het GrootHandelsgebouw. Fotobijlage Algemene Ledenvergadering
WERKEXCURSIE
De tweejaarlijkse excursie ging dit jaar naar het oosten van het land. Rode draad door de excursie was herbestemming van gebouwen en gebieden. Een bus vol adviseurs, bestuursleden en bureaumedewerkers is eerst naar Deventer gereden, alwaar een bezoek werd gebracht aan het Havenkwartier. Deze herontwikkeling van het havengebied voltrekt zich op een organische wijze. Het is interessant om te zien hoe op die locatie op verschillende manieren geprobeerd wordt ruimtelijke kwaliteit tot stand te laten komen. Een stadswandeling voerde de groep naar de binnenstad van Deventer. De volgende stopplaats was ROC Twente in Hengelo, een indrukwekkende herbestemming van de oude Stork fabrieken. Vervolgens werd op Landgoed Twickel in Delden genoten van het schitterende landschap en de rijke gebouwen. Op de tweede dag heeft de groep Roombeek leren kennen, de wijk in Enschede, die na de vuurwerkramp tot een bijzonder hoogwaardige woonomgeving is opgebouwd. De Twentse cultuur kwam uitgebreid aan bod in het prachtige Museum Twentse Welle. Vanuit Enschede werd het Kristalbad bezocht, een compleet natuurlijk systeem van waterzuivering, te bewonderen vanaf uitkijktorens. Tenslotte is het Museum MORE bezocht. De ‘modern realisme’ kunstcollectie heeft in het voormalige gemeentehuis van Gorssel -met passende moderne uitbreiding- een uitstekende thuisbasis gekregen. Al met al een leerzame en interessante werkexcursie.
17
18
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
AANGESLOTEN GEMEENTEN Op 31 december 2015 waren navolgende gemeenten lid van de Vereniging Dorp Stad en Land: Alblasserdam Albrandswaard Alphen a/d Rijn Barendrecht Bergen op Zoom Binnenmaas Bodegraven-Reeuwijk Brielle Cromstrijen Goeree-Overflakkee Goes Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hellevoetsluis Hendrik-Ido-Ambacht Hillegom Hulst Kapelle Katwijk Korendijk Krimpen a/d IJssel Krimpenerwaard Lansingerland Leerdam Leiden Leiderdorp Leidschendam-Voorburg Lingewaal Lisse Maassluis Midden-Delfland Molenwaard Nissewaard Noord-Beveland Noordwijk Noordwijkerhout Nuenen Oegstgeest Oud-Beijerland Papendrecht Pijnacker-Nootdorp Reimerswaal Ridderkerk Schouwen-Duiveland Sliedrecht Sluis
Strijen Teylingen Tholen Vianen Vlaardingen Waddinxveen Westland Westvoorne Zederik Zuidplas Zwijndrecht
Mutaties aangesloten gemeenten Het ledenaantal van de Vereniging is iets afgenomen doordat vijf aangesloten gemeenten (Nederlek, Ouderkerk, Vlist, Bergambacht en Schoonhoven) per 1 januari 2015 samen de nieuwe gemeente Krimpenerwaard zijn gaan vormen. De gemeenten Bernisse en Spijkenisse vormen sinds 1 januari 2015 de nieuwe gemeente Nissewaard. In het verslagjaar zijn de gemeenten Oosterhout en Schiedam gebruik gaan maken van de diensten van Dorp, Stad en Land, in 2016 zijn zij lid geworden.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
19
LEDEN VAN DE COMMISSIES Barth, mw. ir. J.E., architect Bergen AvB, A. van, architect Berns, ir. C., architect / erfgoeddeskundige Boer, ir. L. de, architect Boost, mw. ir. I., architect Bouwstra, ir. C.O., architect / erfgoeddeskundige Broekhuizen, dr. A., architectuurhistoricus Cornips, ir. C.M., architect Dieleman, ir. A.M., architect-secretaris Douwes, mw. ir. I., architect Drijvers, ir. N.L.M., architect Ellens, ir. D.P., architect / erfgoeddeskundige Hendrikx, ir. M.A.A.B., architect Hertog, ing. P.T. den, erfgoeddeskundige Janssens ir. J.H.A.J., architect Jütte, ir. T, architect-stedenbouwkundige Kat, ir. H.C.A. de, architect / erfgoeddeskundige Kloet, ir. P.W.L., architect / erfgoeddeskundige Kovel, mw. ir. C.M. de, architect-secretaris Lindeloof, ing. A.J.M.M., tuin- en landschapsarchitect Meiracker, ir. F.B. van den, architect Nieuwland, ir. W.L.P. van, architect-secretaris, vz erfgoedcie. Nieuwpoort, ir. W.A., architect Onrust AvB, M.J.J., architect Onsia, ir. R., architect Oosterhuis AvB, M.R., architect-secretaris Peterse, drs. K. cultuurhistoricus / archeoloog Raaijmakers BNA, M.P.H., architect, vz erfgoedcie. Roelofs, ir. J.H.A., architect-secretaris / stadsbouwmeester Rouw, ir. C.M., architect / erfgoeddeskundige Ruys, ir. L.C., architect Tegelberg, ir. G.K., architect / voorzitter Temme, ir. M., architect-secretaris, erfgoeddeskundige Töns, ir. A.M.G., architect / secretaris Vermeulen AvB, ir. G., architect
Voorhoeve AvB, V.W.B., erfgoeddeskundige / secr. erfgoedcie. Voorwinde, mw. ir. W.M., architect Walraad, ir. J.W., erfgoeddeskundige Witteveen, ir. R.J., architect / stadsbouwmeester De grote of centrale commissie ruimtelijke kwaliteit van Dorp, Stad en Land kwam in het verslagjaar vier keer bijeen. Tijdens deze informatieve veelal geanimeerde avondbijeenkomsten werden presentaties gegeven, nieuwe ontwikkelingen toegelicht en besproken en casussen behandeld. Dorp, Stad en Land beoogt hiermee de samenwerking en het overleg tussen de afzonderlijke commissieleden te bevorderen en tevens de kennis en deskundigheid van de organisatie als geheel te vergroten. Vaste medewerkers Dam, mw. L., secretariaat Jansen, ir. A.J.B.F., directeur Kruk, B. van der, ondersteuning BeeldBank Montagne, mw. M.L., financieel medewerkster Nobel, mw. F.K., secretariaat Visser, mw. S.D., bureau coördinator Projectmedewerkers Cappon, ir. J., architect-stedenbouwkundige Loen, mw. ir. S., landschapsarchitect Rolvink AvB, R., landschapsarchitect Sikma MA, P., cultuurhistoricus Snel, D.M., ICT Vlag MA, mw. I.O. van der, historisch geograaf Waal, dr. GM. van der, senior architectuurhistoricus Stagiaires Jong, K. de, Hogeschool Rotterdam, Ruimtelijke Ordening en Planologie
Personalia In het verslagjaar is afscheid genomen van dhr. ir. H.C.A. de Kat. Dorp, Stad en Land bedankt dhr. De Kat voor zijn inzet voor de organisatie. Wegens het toenemen van het aantal stedenbouwkundige adviesaanvragen, is ons team uitgebreid met dhr. J. Cappon. Statistiek Met ingang van 2010 worden in dit overzicht alle adviezen opgenomen die de commissies van DSL verstrekken aan gemeenten. In dit totaal zijn vanaf die datum ook alle adviezen in vooroverleg opgenomen. Totaal: 6.851 adviezen Dit aantal is vergelijkbaar met dat van vorig jaar. Indien het vooroverleg buiten beschouwing wordt gelaten, is het aantal adviezen met 0,2% gedaald t.o.v. 2014.
20
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
Vereniging Dorp,DORP, Stad en STAD Land teEN Rotterdam VERENIGING LAND TE ROTTERDAM
BALANSPER PER3131 DECEMBER 2015 BALANS DECEMBER 2015 (Na resultaatbestemming)
Activa €
31 december 2015 €
€
31 december 2014 €
Vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige effecten
255.000 155.054
380.054
310.747 149.608
460.355
Vlottende activa Vorderingen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen
111.036
45.482 26.820 111.036
72.302
Liquide middelen
1.987.927
1.930.653
Totaal activa
2.479.017
2.463.310
==========
==========
Passiva Eigen vermogen
Vrij besteedbaar vermogen
Overige reserves
Kortlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen
Totaal passiva
2.470.088
8.929
2.470.088
8.929
2.463.310
-
2.463.310
-
2.479.017
2.463.310
==========
==========
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
21
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2015 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2015 2015 € Contributies Baten Bruto exploitatieresultaat
2014 €
37.372 38.378 37.372 38.378 -----------------------------------------------------37.372 38.378
Overige bedrijfskosten Beheerslasten
61.452 67.187 61.452 67.187 ------------------------------------------------------
Exploitatieresultaat
-24.080 -28.809 ------------------------------------------------------
Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Som der financiële baten en lasten Resultaat effecten voorgaande jaren Som der financiële baten en lasten voorgaande jaren Resultaat uit gewone exploitatie Resultaat
Bestemming resultaat: Overige reserve
5.446
5.312
25.985 28.703 -573 -17 30.858 33.998 -----------------------------------------------------31.861 31.861 -----------------------------------------------------6.778 37.050 -----------------------------------------------------___________ ___________ 6.778 37.050 ========== ==========
6.778 6.778 ==========
37.050 37.050 ==========
22
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Aan het bestuur van Vereniging Dorp, Stad en Land Stationsplein 45 3001 GC ROTTERDAM
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2015 en de samengevatte staat van baten en lasten over 2015, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Vereniging Dorp, Stad en Land. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 29 april 2016. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 29 april 2016. De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Vereniging Dorp, Stad en Land. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”. Oordeel Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Vereniging Dorp, Stad en Land en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Barendrecht, 10 mei 2016 Visser & Visser Accountants B.V.
“was getekend” Drs. M.J. van den Bos RA
Het accountantsrapport betreffende de jaarrekening 2015 van de Vereniging en de Stichting Dorp, Stad en Land ligt ten kantore van de Stichting, Groothandelsgebouw, Stationsplein 45A te Rotterdam ter inzage. Die leden, die toezending van de jaarrekening wensen, kunnen dit schriftelijk aanvragen bij het bureau van de Stichting en de Vereniging.
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
23
Stichting Dorp,DORP, Stad enSTAD Land te Rotterdam STICHTING EN LAND TE ROTTERDAM
BALANS PER3131 DECEMBER 2015 BALANS PER DECEMBER 2015 (Na resultaatbestemming)
Activa €
31 december 2015 €
€
31 december 2014 €
Vaste activa Materiële vaste activa Inventaris en computers Financiële vaste activa Overige vorderingen
70.071
-
70.071
-
68.924
4.980
68.924
4.980
Vlottende activa Onderhanden projecten Vorderingen Handelsdebiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen Totaal activa
5.460
6.429
346.366
342.224
8.929
-
88.059 134.740 51.685 _________
67.752 133.103 28.637 _________
629.779
571.716
413.085
172.437
1.118.395 ==========
824.486 ==========
24
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
STICHTING DORP, STAD EN LAND TE ROTTERDAM BALANS PER 31 DECEMBER 2015 Passiva €
31 december 2015 €
Eigen vermogen Vrij besteedbaar vermogen Overige reserves
397.732
Langlopende schulden Schulden aan gelieerde instellingen
225.000
Kortlopende schulden Handelscrediteuren Schulden aan gelieerde instellingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende passiva
Totaal passiva
397.732
225.000
€
31 december 2014 €
141.025
310.747
189.662 -
147.176 45.482
76.126 229.875
67.168 112.887
495.663
1.118.395 ==========
141.025
310.747
372.713
824.485 ==========
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
25
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2015 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2015 2015 €
2014 €
Opbrengsten uit dienstverlening Baten
2.286.317 2.073.645 2.286.317 2.073.65 ===============================
Kosten van uitbesteed werk Activiteitenlasten
629.430 528.249 629.430 528.249 =============================== 1.656.887 1.545.396 ===============================
Bruto exploitatieresultaat Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Beheerslasten Exploitatieresultaat Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Som der financiële baten en lasten Resultaat uit gewone exploitatie Resultaat
Bestemming resultaat: Overige reserves
1.117.976 1.196.939 21.756 15.313 261.352 244.149 =============================== 1.401.084 1.456.401 255.803 88.995 =============================== 1.265 537 -361 -2.075 904 -1.538 =============================== 256.707 87.457 =============================== 256.707 87.457 ===============================
256.706 87.455 ===============================
26
JAARVERSLAG 2015
DORP STAD & LAND
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan de Raad van Toezicht van Stichting Dorp, Stad en Land Stationsplein 45 3001 GC ROTTERDAM Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2015 en de samengevatte staat van baten en lasten over 2015, zijn ontleend aan de jaarrekening 2015 van Stichting Dorp, Stad en Land. Wij hebben een controleverklaring van oordeelonthouding verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 29 april 2016. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 29 april 2016. De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de jaarrekening van Stichting Dorp, Stad en Land. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening op de wijze zoals beschreven in de toelichting op de samengevatte financiële overzichten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”. Vanwege de aangelegenheid beschreven in de paragraaf “Onderbouwing van de oordeelonthouding”, is het niet passend om een oordeel over de samengevatte financiële overzichten tot uitdrukking te brengen. Onderbouwing van de oordeelonthouding Een significant deel van de opbrengsten van Stichting Dorp, Stad en Land betreft de opbrengsten uit advieswerkzaamheden welke worden verricht voor welstandcommissies. Per verstrekt advies wordt een bedrag (“leges”) in rekening gebracht wat gebaseerd is op de bouwsom van de betreffende adviesaanvraag. Facturatie van de “leges” vindt plaats op basis van opgaven welke gedaan worden door de opdrachtgever. Deze opgave wordt opgesteld door de opdrachtgever waarna Stichting Dorp, Stad en Land overgaat tot facturatie. Door deze wijze van registratie en facturatie is niet geborgd dat alle behandelde adviesopdrachten leiden tot facturatie van “leges” aangezien controlemaatregelen om vast te stellen of alle behandelde adviesopdrachten zijn gemeld door de opdrachtgever niet zijn geïmplementeerd. Achteraf is hierdoor niet vast te stellen of alle adviesopdrachten welke gefactureerd hadden moeten worden (behandelde adviezen) geleid hebben tot facturatie. Hierdoor kan niet middels accountantscontrole achteraf vastgesteld worden dat alle opbrengsten verantwoord zijn welke verantwoord hadden moeten worden. Deze onzekerheid in de controle leidt tot een onzekerheid van materieel belang en met diepgaande invloed over de volledigheid van de opbrengstverantwoording “leges” en de hiermee rechtstreeks samenhangende posten in de jaarrekening. Barendrecht, 10 mei 2016 Visser & Visser Accountants B.V.
Was getekend. Drs. M.J. van den Bos RA
DORP STAD & LAND
JAARVERSLAG 2015
Het accountantsrapport betreffende de jaarrekening 2015 van de Vereniging en de Stichting Dorp, Stad en Land ligt ten kantore van de Stichting, Groothandelsgebouw, Stationsplein 45A te Rotterdam ter inzage. Die leden, die toezending van de jaarrekening wensen, kunnen dit schriftelijk aanvragen bij het bureau van de Stichting en de Vereniging.
27
