Vaardighedenlijst Executieve functies stimuleren Naam: Ingevuld door: Datum (eerste meting): Datum (tweede meting):
Kwaliteitsverbetering doe je zelf Vier stappen In beeld brengen van een kwaliteitsaspect Vul de lijst eerlijk en oprecht voor in: wees aardig voor jezelf, maar ook streng. Laat vervolgens ook een collega de lijst voor jou invullen: zorg voor ruimte voor ontwikkeling. Het gaat om het gesprek dat je met elkaar voert naar aanleiding van het invullen van de lijst. Focus op ontwikkelpunten Besteed de meeste tijd aan het gezamenlijk bespreken van de twee ontwikkelpunten. Het eerste ontwikkelpunt is altijd iets waar je al heel goed in bent breder en vaker inzetten. De coach / ib’er geeft feedback op het plan voor de ontwikkelpunten. Voer het plan uit zoals afgesproken Ga aan de slag met je plan. Spreek af met je collega / coach / ib’er dat je elkaar feedback geeft op je ontwikkelpunten. Zorg voor beeldmateriaal: film een activiteit, routine of speelmoment. Evalueer het plan Na de afgesproken periode volgt de tweede meting Bespreek de bevindingen samen met de coach / ib’er Illustreer het met een korte filmopname / beelden Maak nieuwe afspraken over eventuele nieuwe ontwikkelpunten
Responsinhibitie Er rekening mee houden dat peuters en kleuters hun impulsen nauwelijks kunnen beheersen (Bijvoorbeeld: Je deelt muziekinstrumenten uit en je weet dat kinderen meteen muziek gaan maken) Activiteiten en spelletjes bedenken waarbij kinderen oefenen met het beheersen van impulsen (Bijvoorbeeld: je geeft alle kinderen een doosje met iets erin en ze mogen er niet meteen in kijken) Kinderen laten oefenen met het uitstellen van een beloning door de wachttijd geleidelijk op te laten lopen (Bijvoorbeeld: een kind moet nog even wachten op zijn beurt om fruit te pakken) Kinderen voorbereiden op situaties waarin ze hun impulsen zouden moeten kunnen beheersen (Bijvoorbeeld: kinderen leren dat ze niet altijd meteen de aandacht kunnen krijgen van de juf) Responsinhibitie oefenen met behulp van rollenspellen
consequent
af en toe
(bijna) nooit
Werkgeheugen Ervoor zorgen dat allereerst de aandacht van het kind wordt gevangen
Het kind instructies laten herhalen
Geheugensteuntjes visueel maken (Bijvoorbeeld: een mond voor de verteller en een oor voor degene die luistert)
Geheugenstrategieën inzetten (Bijvoorbeeld: muziek zachter zetten en als het stil is zit iedereen op zijn plaats)
Inzetten op multisensorische strategieën (Bijvoorbeeld: zing de opdracht)
Geduldig blijven (en herhalen) en sensitief reageren
consequent
af en toe
(bijna) nooit
Volgehouden aandacht Rustig gaan zitten en meespelen (Bijvoorbeeld: blijf tenminste een kwartier op de zelfde plek)
Het kind (mede) verantwoordelijk maken (Bijvoorbeeld: Zullen we er samen aan proberen te denken dat de knijper straks naar de volgende kaart gaat?) De duur van een activiteit visueel maken (Bijvoorbeeld: Als het groene stukje van de kleurenklok voorbij is, gaan we opruimen)
Vaste rondes lopen tijdens het speel-leren
Een activiteit verrijken met interessante denk- en doemomenten: het kinderbrein verrassen (Bijvoorbeeld: Kijk nou eens wat er gebeurt? Probeer jij het eens?) Zorgen voor een afwisselend programma (Bijvoorbeeld: wissel luisteren af met bewegen of doen of maken)
Complimentjes geven als het het kind lukt de aandacht vast te houden
consequent
af en toe
(bijna) nooit
Taakinitiatie
consequent
af en toe
(bijna) nooit
consequent
af en toe
(bijna) nooit
De taak visueel maken: dat helpt het kind herinneren (bijvoorbeeld: met een mindmap)
Grote taken opdelen in kleinere, hapklare stukjes
Het kind van tevoren laten bedenken hoe en wanneer de taak wordt uitgevoerd (Dat vergroot betrokkenheid en de kans wordt groter dat het kind zonder te klagen aan de taak begint)
Planning en organisatie Samen een plan maken met kinderen bij veranderende routines of nieuwe activiteiten
De kinderen zoveel mogelijk betrekken bij het plannen (vraag: wat moeten we eerst doen? En daarna?)
Zelf voorwaarden scheppen voor organisatie (kratten labelen, stickertjes op de kapstok etc.)
Met de kinderen bespreken wat de volgorde in stappen is, zodat ze leren prioriteren
Executieve functies oefenen in een betekenisvolle activiteit
Emotieregulatie Routines inbouwen (Bijvoorbeeld: de kinderen gaan in een treintje naar hun bed om te slapen)
Kinderen voorbereiden op wat ze kunnen verwachten en wat ze kunnen doen als ze zich overweldigd voelen (Bijvoorbeeld: Als je een kind aankleedt altijd eerst benoemen wat je gaat doen) Gevoelens benoemen en, als ze iets ouder zijn, gevoelens laten benoemen, zodat ze gaan herkennen als ze boos of verdrietig worden
Kinderen een script geven dat ze kunnen volgen in probleemsituaties
consequent
af en toe
(bijna) nooit
De komende periode oefen ik met de volgende vaardigheden: 1. Verbreden en verdiepen: Vaardigheid:
In welke situatie / activiteit ga ik oefenen?
Hoe pak ik dat aan?
Wat heb ik daarvoor nodig?
Wanneer ben ik tevreden?
2. Oefenen Vaardigheid:
In welke situatie / activiteit ga ik oefenen?
Hoe pak ik dat aan?
Wat heb ik daarvoor nodig?
Wanneer ben ik tevreden?
