Executieve functies
PCL Conferentie
Wat komt aan bod?
Welkom en doel Wat zijn executieve functies? Waarom belangrijk? Wat kunnen we ermee? Evaluatie
Starter: pilot SAT
Snelheid en Accuratesse Test Instructie: Pas openslaan op teken instructeur Volg de instructie Werk zo snel en accuraat mogelijk
Hoe het begon…
Executieve functies?
emotieregulatie organisatie responsinhibitie
?
time-management
volgehouden aandacht doelgericht gedrag
werkgeheugen metacognitie
planning
taakinitiatie
flexibiliteit
Waarom EF al op jonge leeftijd?
Legt mooie basis voor sociaal-emotioneel en cognitief functioneren Ter voorbereiding op het schoolse leren vanaf groep 3 De hersenen zijn er klaar voor! Sluit aan bij de visie op 21th century skills
Zelfsturing als basis
“Het gaat erom dat kinderen hun eigen gedrag gaan reguleren, dat ze zichzelf
gaan aansturen en dat ze dus eigenlijk eigenaar worden van hun eigen gedrag”
De hersenen zijn er klaar voor!
Ef in ontwikkeling
De olifant en zijn berijder Olifant: limbisch systeem/emotie Berijder: meeste executieve functies/prefrontale cortex De hersenen zijn er klaar voor!
21th Century Skills
Lerende peuters en kleuters?
Of toch maar zo?
Google-generatie
Executieve Functies versterken: in de praktijk
●
Korte termijn doelen: ontwikkelen van een prothetische omgeving
●
Lange termijn doelen: het ontwikkelen van executieve vaardigheden
Executieve Functies versterken: in de praktijk
Responsinhibitie
● ●
● ● ●
Open deur: ga er vanuit dat peuters en kleuters hun impulsen nauwelijks kunnen beheersen Als je kinderen beperkingen oplegt, zullen ze hun impulsen moeten leren beheersen: stimuleert ontwikkeling responsinhibitie! Help kinderen beloningen uit te stellen door een wachttijd in te stellen: verleng de wachttijd geleidelijk Bereid kinderen voor op situaties waarin ze hun impulsen zouden moeten kunnen beheersen Oefen responsinhibitie met behulp van rollenspelen
Werkgeheugen
● ● ● ● ● ●
Zorg allereerst voor aandacht! Laat het kind instructie herhalen Maak geheugensteuntjes visueel! Zet geheugenstrategieën in Zet in op multisensorische strategieen: zing de opdracht Wees geduldig (blijf herhalen) en sensitief
Volgehouden aandacht
● ● ● ● ● ● ●
Speel mee! Maak het kind (mede)verantwoordelijk Maak duur activiteit visueel Loop vaste rondes tijdens speelwerkles Maak een activiteit interessant: verras het brein! Wissel luisteren af met bewegen Geef compliment als het kind lukt aandacht vast te houden
Taakinitiatie
● ● ●
●
Maak de taak visueel: help hem herinneren Deel grote taken op een kleinere, hapklare stukken Laat kind van tevoren bedenken hoe en wanneer de taak wordt uitgevoerd: vergroot betrokkenheid en kans wordt groter dat kind zonder te klagen aan de taak begint Wees de eerste tijd zeer precies en volhardend!
Planning en Organisatie ● ● ● ● ●
Modellen is erg belangrijk: maak samen een plan Betrek de kinderen zoveel mogelijk bij het plannen (vraag wat moeten we eerst doen, en daarna? ) Biedt zelf voorwaarden voor organisatie (kratten labelen, stickertjes kapstok enz.) Bespreek met de kinderen wat de volgorde in stappen is, zodat het leert prioriteren Hou het betekenisvol
Emotieregulatie ● ● ●
●
Bouw routines in Bereid kinderen voor op wat ze kunnen verwachten en wat ze kunnen doen als ze zich overweldigd voelen Benoem gevoelens en, als iets ouder zijn, laat ze gevoelens benoemen, zodat ze gaan herkennen als ze boos of verdrietig worden Geef de kinderen een script dat ze kunnen volgen in probleemsituaties
Executieve Functies!
emotieregulatie organisatie responsinhibitie werkgeheugen
metacognitie
planning
!!!
time-management
volgehouden aandacht doelgericht gedrag taakinitiatie
flexibiliteit
Mindset Fixed Mindset
Status is belangrijk Bereid om beheerste topprestatie te leveren Vermijdt vaak nieuwe uitdagingen Schuld falen aan persoonlijkheidskenmerken of omgeving Goed of fout Inspanning is nutteloos
Groei Mindset
Van proberen kan ik leren Leren van fouten en feedback Inspanning is leren Goede dosis zelfvertrouwen
Groeimindset
Hoe pak ik mijn taak aan 4 Ik kan het
Ik heb alle taakjes afgemaakt tot het klaar was. Ook toen het moeilijk werd, dacht ik dat is mooi, ik wil het beter begrijpen, dat kan ik ook, dus ik ga door.
3 Ik ga door
Ik heb alle taakjes afgemaakt tot het klaar was. Ik ging door, ook toen ik het moeilijk vond.
2 Ik probeer het
Ik heb het geprobeerd, maar het was te moeilijk dus ik ben gestopt.
1 Kan ik niet
Te moeilijk, niet aan de taak begonnen