TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
TivoliVredenburg Jaarplan 2016
Utrecht, 11 september 2015
1
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
Inhoudsopgave 1.
INLEIDING ................................................................................................................................................ 4
2.
VISIE ............................................................................................................................................................ 5
3.
KERNWAARDEN..................................................................................................................................... 6
4.
MISSIE ........................................................................................................................................................ 7
5.
STRATEGIE ............................................................................................................................................... 7
6.
7.
5.1.
Positionering.................................................................................................................................... 7
5.2.
Business scope ................................................................................................................................ 7
PUBLIEK .................................................................................................................................................... 7 6.1.
Doelgroepen ..................................................................................................................................... 7
6.2.
Maatwerk .......................................................................................................................................... 8
PROGRAMMA-AANBOD....................................................................................................................... 9 7.1.
KLASSIEK .......................................................................................................................................... 9
7.1.1. Doelstelling ................................................................................................................................... 9 7.1.2. Positie .......................................................................................................................................... 10 7.1.3. Nieuwe initiatieven ................................................................................................................ 11 7.1.4. Nieuwe initiatieven geprolongeerd ................................................................................. 11 7.2.
POP ................................................................................................................................................... 12
7.2.1. Doelstelling ................................................................................................................................ 12 7.2.2. Positie .......................................................................................................................................... 13 7.2.3. Nieuwe initiatieven ................................................................................................................ 13 7.3.
DANCE, BY NIGHT ....................................................................................................................... 14
7.3.1. Doelstelling ................................................................................................................................ 14 7.3.2. Positie .......................................................................................................................................... 15 7.4.
JAZZ .................................................................................................................................................. 15
7.4.1. Doelstelling ................................................................................................................................ 16 7.4.2. Positie .......................................................................................................................................... 16 7.4.3. Nieuwe initiatieven ................................................................................................................ 17 7.5.
OVERIGE PROGRAMMERING ................................................................................................. 17
7.6.
EDUCATIE EN PARTICIPATIE ................................................................................................ 17
7.6.1. Doelstellingen ........................................................................................................................... 17 7.6.2. Positie .......................................................................................................................................... 18 7.6.3. Primair onderwijs ................................................................................................................... 18 7.6.4. Voortgezet onderwijs ............................................................................................................ 18 7.6.5. Participatie ................................................................................................................................ 19 8.
MARKETING .......................................................................................................................................... 20 2
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 8.1. COMMUNICATIEMIX ...................................................................................................................... 20 8.2. ONLINE ................................................................................................................................................ 21 9.
FONDSENWERVING EN RELATIEBEHEER ............................................................................... 22 9.1.
SPONSOREN .................................................................................................................................... 22
9.2.
FONDSEN ......................................................................................................................................... 22
9.3.
CROWDFUNDING JONG TALENT .............................................................................................. 22
9.4.
VRIENDEN ........................................................................................................................................ 23
9.5.
GIFTEN EN LEGATEN .................................................................................................................... 23
10.
HORECA & ZAKELIJKE VERHUUR ............................................................................................. 23
10.1.
HORECA ....................................................................................................................................... 24
10.1.1.
Horeca in zalen en foyers ............................................................................................ 24
10.1.2.
Café en restaurant.......................................................................................................... 24
10.1.3.
Verbeteringsslag 2016 ................................................................................................. 25
10.2.
ZAKELIJKE VERHUUR ................................................................................................................ 25
11.
HET GEBOUW ................................................................................................................................... 28
12.
DE ORGANISATIE ............................................................................................................................ 28
13.
BEGROTING ....................................................................................................................................... 29
14.
TOELICHTING OP DE BEGROTING 2016................................................................................ 33
14.1.
VOORAF ...................................................................................................................................... 33
14.2.
INLEIDING ................................................................................................................................. 33
14.3.
ACTIVITEITEN ......................................................................................................................... 36
14.3.1.
Programmering .............................................................................................................. 36
14.3.2.
Horeca ................................................................................................................................ 37
14.3.3.
Zakelijke verhuur ........................................................................................................... 37
14.3.4.
Overige omzet en inkomsten ..................................................................................... 37
14.3.5.
Saldo Activiteiten ........................................................................................................... 38
14.4.
BEHEER ...................................................................................................................................... 38
14.4.1.
Personeelskosten overhead ....................................................................................... 38
14.4.2.
Beheerlasten gebouw ................................................................................................... 38
14.5.
OVERIG ....................................................................................................................................... 40
14.5.1.
Het Gegeven Paard ........................................................................................................ 40
14.5.2.
Restaurant ........................................................................................................................ 40
14.5.3.
Lagere subsidie en indexering .................................................................................. 40
14.6.
TOT SLOT ................................................................................................................................... 41
Kengetallen (ten behoeve van de landelijke database) ................................................................. 43
3
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
1. INLEIDING September 2015, TivoliVredenburg heeft het eerste concertseizoen achter de rug. En wat een seizoen! Zeer aansprekende programmering in alle denkbare genres brachten grote groepen bezoekers naar ons concertgebouw; liefhebbers van alle leeftijden, uit alle lagen van de bevolking, uit de stad en de directe omgeving, uit de rest van Nederland en uit het buitenland. We kunnen nu met nog meer zekerheid zeggen dat het gebouw en de programmering voorzien in een behoefte. Zo’n 700.000 mensen bezochten in een jaar tijd een van onze concerten of zakelijke evenementen. Het was voor alle medewerkers ook een uiterst opwindend jaar. De uitdagingen waren groot, maar het feest was er vaak niet minder om. We versterken wat we elke dag constateren: dat het gebouw zich leent voor een nieuwe manier van programmeren, dat het podiumaanbod (Grote Zaal, Ronda, Hertz, Cloud Nine, Pandora) meer oplevert dan de som der delen. Kortom: dat Utrecht met TivoliVredenburg het concertgebouw van de 21ste eeuw heeft gerealiseerd. Uitdagend dus. Voor de organisatie, de mensen die er werken. Voor de bestuurders van de stad, die financieel en inhoudelijk de vinger aan de pols houden. Maar meer nog, en op de eerste plaats, voor de bezoekers – die het mede waarmaken. TivoliVredenburg opereert allerminst in een vacuüm of vanuit een ivoren toren, maar werkt samen met partners uit verschillende branches en disciplines en stevent zelfbewust af op een centrale positie en rol in de stad en in een veranderend landelijk podiumlandschap. We vinden aansluiting bij vooraanstaande festivals en aantrekkelijke initiatieven elders in het land. Vernieuwing is in onze organisatie een vanzelfsprekend streven: onze programmeurs, stuk voor stuk experts op hun gebied, blijven gefocust op jong talent, op nieuwe stromingen en op de laatste ontwikkelingen in de uitvoeringspraktijk. In TivoliVredenburg staan groen en rijp, nieuwkomer en arrivé, cultfiguur en wereldster, populair en avant-garde naast elkaar – en bovendien steeds vaker op één en hetzelfde podium. Kort en goed: we zetten de successen en succesformules van 2015 door in 2016 en houden oog voor de vrije ruimte: de ‘tussenruimte’ die in TivoliVredenburg letterlijk en figuurlijk voor het oprapen ligt. We krijgen het gebouw steeds beter in de vingers. We gaan de resultaten van 2015 in 2016 verbeteren; inhoudelijk en financieel. TivoliVredenburg groeit door en verhoogt de kwaliteit op alle vlakken. Dit jaarplan kwam tot stand in een periode, waarin we al volop bezig zijn met ons beleidsplan voor 2017 tot en met 2020, dat in januari 2016 gereed zal zijn. Daarin zullen we op basis van gedegen onderzoek en interne reflectie onze idealen en plannen voor de lange termijn presenteren.
4
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
2. VISIE TivoliVredenburg beschikt over vijf zalen, die door vijf verschillende architecten zijn ontworpen met het oog op specifieke muziekgenres en bijbehorende publieksgroepen. De Grote Zaal (symfonisch klassiek), de Ronda (pop), de Hertz (kamermuziek), Cloud Nine (jazz) en Pandora (dance) verschillen niet alleen in omvang, akoestiek en technische mogelijkheden, elke zaal heeft daarnaast zijn eigen sfeer en aankleding. TivoliVredenburg, geopend in juni 2014, is het eerste concertgebouw in Nederland dat volgens die formule is gebouwd. Toch is het meer dan een verzamelgebouw voor verschillende muziekculturen. Inhoudelijk uitgangspunt is van meet af aan geweest dat die verschillende muziekculturen zich niet in hun eigen biotopen terugtrekken maar elkaar opzoeken en interacteren. Kruisbestuiving in idioom en vermenging van publieksgroepen zitten ingebakken in de muziekcultuur en daarmee in het format van dit ‘concertgebouw van de 21ste eeuw’. In plaats van high versus low culture geldt een nevenschikkend principe, waarin tal van subgenres en stromingen om de aandacht strijden. In TivoliVredenburg is plaats voor dub, Gregoriaans en ‘impro’ jazz; sterker: ze maken deel uit van hetzelfde keuzemenu. En worden ook steeds meer door hetzelfde publiek omarmt. De liefhebbers van specifieke genres bestaan nog. Tegelijkertijd heeft een steeds groter deel van de huidige muziekliefhebbers een steeds bredere smaak. De bezoeker van een avant-gardeconcert in Cloud Nine, bezoekt een week later een kamermuziek avond in de Hertz en gaat op een ander moment uit zijn bol in de Grote Zaal bij een concert van D’Angelo of Gregory Porter . Zo bezien is TivoliVredenburg, gebouw én concept, het resultaat van velerlei ontwikkelingen die sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw van invloed zijn geweest op het podiumklimaat en de samenstelling van het zalenlandschap, landelijk en internationaal. Zoals daar zijn schaalvergroting en versnippering, de professionalisering van de popmuziek, het klassiek worden van de jazzmuziek (de eerste generatie is dood en begraven), het verdwijnen van een strikte jeugdcultuur, de digitalisering in het algemeen, veranderende marketingmechanismen, het belang van een uitgelezen ambiance in het uitgaanscircuit, en, bovenop dit alles, een overstelpend cultureel aanbod dat volcontinu, interactief en net zo breed als exclusief is. Voor elk wat wils is derhalve het devies. Kwaliteit in verscheidenheid is wat TivoliVredenburg nastreeft. En we realiseren ons terdege: geen ander concertgebouw in Nederland – en misschien daarbuiten ook – kan dat waarmaken op de manier waarop wij dat kunnen. Uniek is het grote aanbod, de keuzemogelijkheid, de parallelle programmering op verschillende plekken in één gebouw. Daarin onderscheidt TivoliVredenburg zich van de van oudsher klassieke muziektempels als Het Concertgebouw (Amsterdam) en De Doelen (Rotterdam), maar ook van ZiggoDome (Amsterdam), Paradiso en Melkweg (Amsterdam), 013 (Tilburg), Ancien Belgique (Brussel), die bovendien op een andere schaal opereren. Het is de kunst in die verscheidenheid niet in te boeten aan eigenheid of kwaliteit. Dat willen we waarborgen met een intelligent, afgewogen programma waarin traditie en vernieuwing hand in hand gaan. Wie zijn de toonaangevende dirigenten (componisten, singer-songwriters, deejays) van het moment, wie zijn de nieuwkomers? Waar doen zich de vernieuwingen voor? Hoe toon je ontwikkelingen binnen een genre? Wat óók uniek is: de programmeurs van TivoliVredenburg inspireren elkaar, vullen elkaar aan en maken samen één programma.
5
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 ‘Oud’ of ‘nieuw’ is nooit een kwalificatie op zichzelf. Bij een modern cultuurwarenhuis zoals het onze mag je ervan uitgaan dat het aanbod wordt samengesteld vanuit behoefte (vraag en aanbod), waarbij exclusiviteit en een verfijnd historisch besef eveneens een rol spelen. Dat betekent: met oog voor kwaliteit, status en cachet. TivoliVredenburg heeft als ambitie het muziekaanbod in de volste breedte te presenteren. Daarin is zowel ruimte voor de scherpte van de vernieuwing als blijvende aandacht voor traditionele degelijkheid. Voorhoede én roots. Dus staan Swans en Einstürzende Neubauten, vernieuwende lawaaimakers uit de jaren tachtig, tussen hedendaagse experimentelen. We vinden het interessant en spannend dwarsverbanden te leggen en te tonen, door de jaren en de genres heen. Dat is een terugkerend principe, in de beslotenheid van één concert, op een meerdaags festival of in de gehele programmering. De koers van TivoliVredenburg voor 2016 en daarna is: kunstig te manoeuvreren tussen de broosheid en de gedurfdheid van het experiment en de overtuigingskracht en het gezag van oudgedienden, die blijven verbazen. De hedendaagse muziekliefhebber doet dat zelf ook, die gedijt niet bij monocultuur, wel bij kwaliteit in verscheidenheid.
Kort samengevat is onze visie: TivoliVredenburg biedt kwalitatief hoogstaande muziek in al zijn verscheidenheid. Muziek brengt mensen dichter bij zichzelf en dichter bij elkaar. Onze medewerkers en het gebouw maken dit mogelijk. Wij bieden een podium van waaruit verschillende muziekculturen elkaar kunnen ontmoeten en versterken. Hiermee maken wij een toonaangevend muziekprogramma mogelijk en zijn wij uniek in Nederland.
3. KERNWAARDEN In het Ondernemingsplan Muziekpaleis 2014-2018 van februari 2012 heeft TivoliVredenburg zich gecommitteerd aan vijf kernwaarden: verbinden, vermaken, verrijken, verrassen en vernieuwen. Het centrale uitgangspunt waarin die kernwaarden samenkomen, is als volgt geformuleerd: ‘TivoliVredenburg verbindt en vermaakt een zo breed mogelijk publiek met een verrassend, vernieuwend en verrijkend aanbod van livemuziek en uitgaan.’ Intussen zijn we een goed jaar ‘in bedrijf’. Wat in eerste instantie een toekomstschets op papier was, is in de tussentijd gerealiseerd of tenminste uitgekristalliseerd in concrete uitvoering en plannen. Een deel van die plannen is dus al concreet en een deel is nog in de maak. Die laatste categorie krijgt zijn beslag in ons Meerjarenbeleidsplan 2017 – 2020, dat we in januari 2016 presenteren. De vijf kernwaarden zijn geenszins naar de achtergrond verdwenen. Het zijn nog steeds de centrale begrippen waaraan we onze organisatie en ons programma, onze strategie en onze doelen spiegelen. De werkwoorden Verbinden, Vernieuwen, Vermaken, Verrijken en Verrassen zijn leidend voor de synergie die we voorstaan. Het geldt op alle fronten, op een manier die nog dynamischer uitpakt dan we vooraf konden vermoeden. Want een vernieuwend aanbod verrast en vermaakt, maar verrijkt net zo goed én verbindt. Het geeft individuele bezoekers immers nieuwe inzichten én stof om met elkaar van gedachten te wisselen. De fysieke verschijningsvorm van TivoliVredenburg geeft extra glans aan de stad en laat musici, professionals en amateurs, optimaal tot hun recht komen. Kortom, de vijf V’s staan nog stevig overeind. In de volgende hoofdstukken van dit Jaarplan 2016 worden de V’s niet steeds concreet benoemd, maar tussen de regels door zijn ze onmiskenbaar terug te vinden.
6
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
4. MISSIE De missie van TivoliVredenburg luidt: TivoliVredenburg laat zo veel mogelijk mensen profiteren van een breed en toonaangevend muziekprogramma.
5. STRATEGIE TivoliVredenburg realiseert haar missie en visie door:
Een toonaangevend programma te bieden; Betrokken en gastvrij personeel; Marktontwikkeling (bijv. nieuw jonger publiek genereren voor klassiek segment) Marktvergroting (meer activiteiten, meer capaciteit) Productontwikkeling (bijv. nieuwe festivals, formules) Diversificatie (bijv. kennisprogrammering, stand up comedy, literatuur) Organisatieontwikkeling (bijv. talentontwikkeling, stimuleren van ondernemerschap) Het voeren van een op deze speerpunten afgestemde marketingstrategie; Samenwerking met haar partners; Door te doen en te innoveren: ‘Wij dromen niet over de toekomst, maar bouwen vanaf vandaag onze droom’.
5.1.
Positionering
Het gebouw en het profiel van TivoliVredenburg – een stad in een stad waar alle genres binnen de live-muziek te beleven zijn - is uniek in de wereld. TivoliVredenburg heeft de ambitie om binnen drie jaar eenzelfde maatschappelijke impact en in vijf jaar eenzelfde merkbekendheid te hebben als centra als Lincoln Center, the Barbican Hall, The Southbank Centre, The Royal Albert Hall of het Concertgebouw in Amsterdam.
5.2.
Business scope
TivoliVredenburg biedt alles op het gebied van live-entertainment en hospitality. Pijlers zijn: jazz, pop, klassiek en dance met daarbinnen een veelvoud aan genres, zoals free jazz, metal, Nederlandstalige muziek, dance, techno, folk, wereldmuziek, nieuw gecomponeerde muziek, oude muziek, symfonische en kamermuziek. En daarbij ook een veelvoud aan zakelijke evenementen, zoals bedrijfsevenementen, congressen en productpresentaties.
6. PUBLIEK 6.1.
Doelgroepen
Het programma van TivoliVredenburg trekt lokaal, regionaal, nationaal en internationaal publiek, afhankelijk van wat er op het programma staat. Pop-o-Matic, de studentenavond op donderdagavond trekt al 15 jaar wekelijks meer dan 1200 lokale studenten. Het merendeel van het publiek dat de Vrijdag van Vredenburg, nieuwe naam AvroTros Vrijdagconcert, bezoekt komt uit de
7
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 regio Utrecht. Festival Le Guess Who? trekt voor meer dan een kwart buitenlandse bezoekers. Voor ‘one-offs’ als het concert van D’ Angelo reist men vanuit de hele Benelux naaar Utrecht. Het publiek is jong en oud (van 2 tot 100), man en vrouw, leek en kenner, onervaren en gepassioneerd. Het is het publiek dat voor een deel ook in De Doelen en het Concertgebouw komt, deels overlappingen kent met het publiek van Paradiso, Melkweg en 013 en voor een deel ook de weg naar Korzo, Bimhuis of Muziekgebouw aan ’t IJ weet te vinden. Het is veelkoppig en divers. Publieksgroepen laten zich verder kenschetsen aan de hand van smaak en muziekvoorkeuren, maar ook op basis van ervaring en kennis van zaken. Sommige mensen gaan hooguit een of twee keer per jaar naar een concert, anderen slaan geen week over. Beide staan voor verschillende doelgroepen, met elk zijn eigen wensen en behoeften op muzikaal gebied en op het vlak van service, informatievoorziening en ambiance. Het behoeft geen betoog dat frequente bezoekers van klassieke muziek hun Bach en Beethoven kennen, over een zekere mate van repertoirekennis beschikken, en dat mensen die van huis uit niet gewend zijn naar klassieke muziek te luisteren minder snel een klassiek concert bezoeken. Bovendien: als ze het al doen, vinden ze het doorgaans lastig er plezier aan te beleven. Voor veel specialistische subgenres in de pop-, jazz- en dancemuziek geldt dit principe net zo goed: om het te kunnen waarderen helpt ervaring en een zekere ‘voorkennis’. Met ons educatieve programma Connect proberen we nieuwe doelgroepen te bereiken, onder andere door te experimenteren met andersoortige programmaformules. Daarmee hopen we mensen (jongeren, kinderen) enthousiast te krijgen voor genres die ze voorheen nog niet kenden. Het is daarbij geen wetmatigheid – en allerminst ons streven – dat iedereen alles mooi moet vinden. Integendeel: we willen juist dat alle mogelijke muziekliefhebbers zich thuis voelen in TivoliVredenburg; ook de liefhebbers van maar een of twee specifieke genres. En ze moeten er vanuit kunnen gaan dat er met regelmaat iets van hun gading op het programma staat. Kortom: TivoliVredenburg staat open voor iedereen die van muziek houdt, voor liefhebbers van St. Germain, King Crimson, Janine Jansen, John Scofield, 90’s Now en Kinderen voor Kinderen. Het blijft niettemin zaak goed in de gaten te houden of we de verschillende doelgroepen optimaal bedienen. Dat kan alleen als we op alle vlakken – programma, service en informatievoorziening – maatwerk leveren, in contact blijven met onze bezoekers en ons oor regelmatig bij hen te luister leggen.
6.2.
Maatwerk
‘Kwaliteit in verscheidenheid’, zoals de ambitie van TivoliVredenburg kort verwoord kan worden, zou ook een geschikte pay-off voor het merk TivoliVredenburg kunnen zijn. In elk geval is onze marketingstrategie erop gericht precies dát te bewerkstelligen: kwaliteit in verscheidenheid. Dat doen we met maatwerk, vriendelijk en respectvol, zoals wij en onze bezoekers dat ook bij Tivoli en Vredenburg gewend waren. We kunnen er rustig van uitgaan dat hedendaagse concertbezoekers, Matthäusadept én danceliefhebber, ‘verwend’ zijn. Dat wil zeggen: ze zijn een hoge standaard van persoonlijke service en gastvrijheid gewend en verlangen die ook van ons. Terecht. Klantvriendelijkheid houdt in onze branche meer in dan netjes een jas aannemen, iemand hoffelijk zijn zaalplaats wijzen, goeie koffie schenken of vakkundig en snel een biertje tappen. Het betekent ook: bekend zijn met verschillende publieksgroepen en individuele smaken en daarnaar handelen. Vormelijk als het moet, informeel wanneer het kan. Die behoefte aan persoonlijk, op maat gesneden contact is van alle tijden én verklaarbaar als een tegenreactie op trends als globalisering, digitalisering en massaconsumptie. Mensen zien kleinschaligheid en een benadering die wordt afgestemd op hun persoonlijke wensen en verwachtingen als een pre.
8
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 De ene doelgroep is de andere niet – en ieder zijn eigenaardigheden. Een toenemende diversificatie heeft, met andere woorden, niet alleen consequenties voor het aanbod, maar ook voor de manier waarop je dat presenteert, verpakt en onder de aandacht brengt. Maatwerk dus.
7. PROGRAMMA-AANBOD Van Gabriela Montero tot De Jeugd van Tegenwoordig, van Morissey tot Mac Miller en van Huelgas Ensemble tot Gregory Porter, ze treden allemaal bij ons op. In TivoliVredenburg wordt geen muzieksoort en geen publieksgroep uitgesloten. Spannende ontwikkelingen vinden vaak op de grensgebieden tussen de genres plaats. TivoliVredenburg houdt ze in de gaten en neemt ook zelf het initiatief voor onverwachte coproducties. Het onderscheid tussen de genres is geen wet van Meden en Perzen meer, maar dat wil niet zeggen dat het niet langer bestaat. We handhaven Klassiek, Pop & Dance en Jazz in dit jaarplan als onderscheidende categorieën, om het overzicht te bewaren en de leesbaarheid te bevorderen.
7.1.
KLASSIEK
Aan de klassieke muziek gaat een eeuwenoude traditie met een rijkdom aan genres, elk ingebed in een eigen uitvoeringspraktijk, vooraf. Die praktijk is niet statisch: ook de madrigaal en de Mahlersymfonie zijn aan modes onderhevig. Begrippen als actualiteit en urgentie hebben in de klassieke muziek derhalve niet alleen betrekking op nieuwe composities, nieuwe gezichten, nieuwe programmaformules en nieuwe publieksgroepen, maar ook op veranderende inzichten ten aanzien van historisch repertoire en de uitvoeringspraktijk. TivoliVredenburg, een modern concertpodium, geeft zich rekenschap van al die facetten en houdt rekening met het grote publiek én de gespecialiseerde, kritische luisteraar. Dat podium biedt een amalgaam aan vocaal en instrumentaal, symfonische muziek en kamermuziek, klassiek en eigentijds, toegankelijk en ‘moeilijk’ repertoire. Series, festivals en thema-avonden zijn bij uitstek geschikt om (historische) ontwikkelingen, samenhang en verwantschap te tonen. Het onderhouden van warme banden met vaste gasten en uitvoerders van formaat, als Janine Jansen en het Radio Filharmonisch Orkest en vaste coproducenten als festivals, concoursen en omroepen vinden we minstens zo belangrijk als het aangaan van nieuwe contacten.
7.1.1. Doelstelling 1.
2.
TivoliVredenburg presenteert zich nadrukkelijk als een laagdrempelig podium voor een breed publiek – jong en oud – van liefhebbers van klassieke muziek, in samenwerking met vaste bespelers (Radio Filharmonisch Orkest) en vaste partners (omroepen). TivoliVredenburg wil een bredere doelgroep voor klassieke muziek aanspreken en bereiken door middel van: - nieuwe initiatieven op het grensvlak van pop, klassiek, jazz en niet-westers in een informele setting, - nieuwe manieren van presenteren: klassiek repertoire in een aan de smaak van jongeren aangepaste sfeer en ambiance, - aanstekelijke concerten voor kinderen, - een aanmoedigingsbeleid voor onverwachte coproducties, - het onderhouden van contacten met regionale muziekopleidingen.
9
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 3.
TivoliVredenburg is hét podium voor actuele en hedendaagse ontwikkelingen in de klassieke muziek en geeft ook kleinschalige, dwarse initiatieven de ruimte in de vorm van jonge ensembles, eigenzinnig repertoire en verrassende programmaformules.
7.1.2. Positie TivoliVredenburg haalt de top van de internationale symfonische muziek én toonaangevende kleinschalige producties naar Utrecht, zoals het Concertgebouw dat doet in Amsterdam, Muziekgebouw Frits Philips in Eindhoven en De Doelen in Rotterdam. Vergelijkbare podia voor vernieuwende muziek zijn het Muziekgebouw aan het IJ (Amsterdam) en Korzo (Den Haag). Met de Hertz, een sfeervolle middenzaal die speciaal voor kamer- en ensemblemuziek is gebouwd, heeft TivoliVredenburg een belangrijke troef in handen. Grote Zaal Internationale toporkesten, topsolisten, topdirigenten. Alle genres. Geboekt voor 2016, onder meer: Russian National Orchestra (Tsjaikovski), Koninklijk Concertgebouw Orkest (Bruckner), Radio Filharmonisch Orkest (AvroTros Vrijdagconcert), MusicAeterna (Beethoven), Nederlandse Bachvereniging (Bach Cantates & Matthäus Passion), Amsterdam Sinfonietta & Wende Snijders, B’Rock (Mozart), Residentie Orkest (Korngold), Nederlands Kamerkoor o.l.v. Reinbert de Leeuw (Bach Matthäus Passion), Orkest van de Achttiende Eeuw (Beethoven Missa Solemnis), Thomas Hampson (liedrecital), Leonidas Kavakos (Bach vioolconcert), Vadim Repin (Prokofjev vioolconcert). Hertz Internationale ensembles, solisten en instrumentalisten. Alle genres. Geboekt voor 2016, onder meer: het Juilliard Quartet (Debussy e.a.), het Ruysdael Kwartet & Cora Burggraaf (Dutilleux, Weil, e.a.), Nicola Benedetti (vioolrecital), Menahem Pressler & Kelemen Quartet, Werner Güra (liedrecital), Asko|Schönberg & Joe Puglia (wereldpremière Vioolconcert Roukens), Insomnio (Nosferatu, film met livemuziek), Ordo Virtutem (Hildegard), Holland Baroque Society (eigen serie), Nederlands Kamer Koor (eigen serie met o.a. Hartmut Haenchen, Hadewych Minis), Osiris Trio (eigen serie), Calefax (eigen serie), Dutch Classical Talent. Series Series worden doorgaans samengesteld aan de hand van genrekenmerken, thematische, geografische of historische verbanden. Die bijzondere context, maar ook het gebruikersgemak – die leidt tot klantenbinding – maken het beproefde concept van de serie tot een succes. Geprolongeerd in 2016, onder meer: Barok & Klassiek, Internationale Strijkkwartetten, Vocaal, AvroTros Vrijdagconcert, Romantiek op Zondag. Festivals en concoursen TivoliVredenburg is in zijn opzet (multidisciplinair) én omvang (vijf zalen en veel verblijfsruimte) én centrale ligging in Nederland (naast Utrecht CS) bij uitstek geschikt voor festivals en concoursen. De programmeurs van TivoliVredenburg zijn in sterke mate betrokken bij de samenstelling van alle festivals in Utrecht. Zo houden zij het reguliere programma-aanbod niet alleen in balans, zij kleuren het ook bij en vullen het aan met bijzondere accenten in overeenstemming met het festivalpubliek. Onder meer: Internationaal Kamermuziekfestival Utrecht; Festival Oude Muziek; Gaudeamus Muziekweek; Liszt Concours; Oscar Back Vioolconcours; Dutch Harp Festival, BUMA Classical, Nacht van de Poëzie, Nederlandse Brassband Kampioenschappen.
10
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 7.1.3. Nieuwe initiatieven Lucas en Arthur Jussen, Tweede Paasdag Festival Op Tweede Paasdag 2015 groeide een regulier concert in de Hertz spontaan uit tot een spetterend Paasfestival van Arthur en Lucas Jussen en vrienden. Het succes schreeuwde om een vervolg. Een betere titel volgt nog, vanzelfsprekend. Het Nederlandse Vioolconcours Met ingang van 2016 zijn drie bestaande Nederlandse vioolconcoursen – Nationaal Vioolconcours Oskar Back, Davina van Wely Vioolfestival en de Iordens Viooldagen – samengevoegd in één organisatie: Het Nederlandse Vioolconcours. De eigennamen van de voormalige festivals verwijzen nu naar de verschillende leeftijdscategorieën waarin deelnemers het tegen elkaar opnemen. In twee weekends in januari/februari 2016 vinden de halve en hele finales plaats in drie zalen in TivoliVredenburg. De slotfinale op 6 februari wordt begeleid door het Rotterdams Philharmonisch Orkest. European Championship for Wind Orchestras Amateurmuziek speelt een belangrijke rol in TivoliVredenburg. In navolging van de Nederlandse Brassbandkampioenschappen zullen op 20 en 21 mei 2016 de Europese Harmonie Kampioenschappen in ons gebouw plaatsvinden. In samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie (KNMO). Student Muziek Festival Ter ere van het 76ste lustrum van de Universiteit van Utrecht zal op 31 maart 2016 voor het eerst het Utrechtse Studenten Muziek Festival (werktitel) plaatsvinden in TivoliVredenburg. De Utrechtse studentenpopulatie kent van oudsher een hoog ontwikkelde muziekcultuur; symfonieorkesten en talloze bandjes, koren en bigbands, alle genres zijn hierin vertegenwoordigd. Het festival presenteert in alle zalen een staalkaart van alle mogelijke Utrechtse studentenensembles, aangevuld met internationale gasten. Bedoeld om jaarlijks voort te zetten.
7.1.4. Nieuwe initiatieven geprolongeerd In 2016 gaan we door met een aantal series en initiatieven waarmee we in seizoen 14-15 zijn gestart. Pieces of Tomorrow Een samenwerking met het Radio Filharmonisch Orkest, gericht op een jonge doelgroep. Het orkest komt op onze uitnodiging de dag voor de vaste omroepserie op Radio 4 (het AvroTros Vrijdagconcert) repeteren in de Grote Zaal en sluit als tegenprestatie de repetitiedag af met een light version van het programma dat de dag erna wordt uitgevoerd. De setting van het concert is informeel. Het orkest gaat casual gekleed en gastheer DJ St. Paul loodst het publiek op onderhoudende wijze door de avond. Tijdstip (21-22 uur), belichting en artwork zijn aangepast aan het uitgaanspubliek, drankje mag mee in de zaal. Communicatie vooral via social media. Een groot succes in het eerste seizoen. Mahler Uitgelegd / Maestro Jules onthult Even eenvoudige als doeltreffende formule. Voor de pauze legt dirigent Jules van Hessen met behulp van Het Gelders Orkest een grote symfonie uit. Hij laat de belangrijkste fragmenten horen, vertelt over de herkomst en over de componist, legt uit hoe een orkest in elkaar steekt. Na de pauze dirigeert hij het betreffende werk. Na afloop beantwoordt hij bij de bar door het publiek getwitterde vragen.
11
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 My First Festival Naast de traditionele kinderconcerten organiseert TivoliVredenburg twee keer per jaar My First Festival. Het is een festivalformule op de zondag voor kinderen in de basisschoolleeftijd, hun jongere broertjes en zusjes én hun (groot)ouders. In alle zalen vinden concerten plaats, de beste jeugdconcerten van het moment, in kleine en grote bezetting, voor verschillende leeftijden. Aan de hand van een blokkenschema kunnen bezoekers hun eigen programma samenstellen. Het hele gebouw staat op zo’n zondag in het teken van de doelgroep. Het concertaanbod is avontuurlijk en gevarieerd. Er is een uitgebreid randprogramma met dj-workshops, slagwerklessen, muziekspeeltoestellen en silent disco. In plaats van koffie is er vanzelfsprekend limonade. Muziekconferenties 26th IAMA International Conference De jaarlijkse bijeenkomst van de International Artists Managers Association (IAMA), die in 2016 naar Utrecht komt, geldt internationaal als een toonaangevende conferentie op het gebied van de klassieke muziek. In april staat TivoliVredenburg drie dagen lang in het teken van een uitgebreid programma waar zo’n vijfhonderd hoofdrolspelers in de internationale industrie te gast zullen zijn. Doorgaans vinden de conferenties plaats in nieuwe venues: Budapest (2013), London (2014), Helsinki (2015), Utrecht (2016), Parijs (2017). BUMA Classical Convention Sinds 2014 vindt elk jaar in november de BUMA Classical Convention in TivoliVredenburg plaats. Het tweedaagse evenement is de klassieke-muziekvariant van Eurosonic/Noorderslag in Groningen: een publieksfestival en een netwerkmeeting (met inhoudelijk programma) voor professionals ineen. TivoliVredenburg is gastheer en inhoudelijk betrokken bij de totstandkoming van de conventie. We vinden het belangrijk ons aandeel te leveren in de internationale discussie over de toekomst van de klassieke muziek. Het afwisselende programma omvat lezingen, workshops, paneldiscussies, showcases, concerten, awardshows, een muzikantendiner, een classical nachtlounge en wereldpremières.
7.2.
POP
De popmuziek van vandaag beslaat een schier oneindig breed spectrum. Die veelsoortigheid herbergt een wijdvertakt stelsel van stromingen en subgenres voor grote en kleine publieksgroepen. Een modern poppodium is open minded en flexibel; het toont ongewone dwarsverbanden en programmeert op maat. Wereldsterren én Utrechts talent. Nederlandstalige rappers én zangers van het levenslied. Oude blueshelden én de jongste generatie singer-songwriters. Elektronische klankweefsels én doorgewinterde hardrock. Investeren in de band met artiesten betekent: investeren in de toekomst en in exclusiviteit. Publiekshelden die het clubcircuit eigenlijk al zijn ontgroeid, komen toch terug. Of ze worden vaste gasten, vertrouwde gezichten die het programma-aanbod een herkenbaar profiel verschaffen. Het aanhalen en onderhouden van de banden met lokale muzikanten is minstens zo belangrijk.
7.2.1. Doelstelling 1. TivoliVredenburg presenteert zich nadrukkelijk als een laagdrempelig poppodium voor een groot, landelijk poppubliek van alle leeftijden. 2. TivoliVredenburg is trendsettend in het signaleren en programmeren van nieuwe stromingen en muzikanten. 3. TivoliVredenburg is trendsettend in het vormgeven van bijzondere thema-avonden en nieuwe programmaformules.
12
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 4. TivoliVredenburg ontwikkelt en onderhoudt een internationaal netwerk van publiek, pers en agenten ter verdieping en uitbreiding van met name de programmering van de festivals. 5. TivoliVredenburg onderhoudt contacten met de lokale popscene en ondersteunt inspirerende initiatieven waar mogelijk.
7.2.2. Positie Het landelijke poppodiumlandschap kent een grote diversiteit met intieme zaaltjes en grote hallen en van alles daartussenin. Naast grootte zijn ambiance, presentatie, ligging en programma onderscheidende criteria. Met een capaciteit van 2.000 bezoekers hoort de Ronda, de popzaal van TivoliVredenburg, tot de grootste popzalen in het clubcircuit. De Ronda vult het gat tussen 013 in Tilburg (nu 2200, wordt 3200) en Paradiso en de Melkweg in Amsterdam (beide 1500) – zalen die allengs de springplank kunnen vormen naar Heineken Music Hall, ZiggoDome, Gelredome en de grote festivals. In het popcircuit zijn programma-aanbod en zaalcapaciteit nauw met elkaar verweven. Voor het landelijke aanbod is de Ronda, ook vanwege de centrale ligging, een belangrijke aanwinst. Op een vergelijkbare manier vormt Pandora (650 bezoekers) een belangrijke extra schakel in TivoliVredenburg én in de stad. Schaalvergroting kan in Utrecht stapsgewijs plaatsvinden volgens de opwaartse lijn: dB’s, Ekko, De Helling, Pandora, Ronda. Uitwisseling en samenwerking met landelijke en lokale poppodia en festivals is het uitgangspunt en versterkt de unieke positie van TivoliVredenburg. Ronda / Grote Zaal Internationale acts in alle genres in samenwerking met de grootste aanbieders (Mojo Concerts, Friendly Fire, Double Vee en Greenhouse Talent). In 2015 maakten bekende namen als Judas Priest, Wu-Tang Clan, Kraftwerk, Tindersticks, Typhoon, UB40, Patti Smith, Marina and the Diamonds, The Tallest Man on Earth al hun opwachting, naast nieuwkomers als Paloma Faith, Chet Faker, Angus & Julia Stone. Die lijn wordt in 2016 doorgezet. Geboekt voor 2016: Kodaline, Halestorm, Noa, Yes. Pandora / Cloud Nine / Hertz Beginnende bands, genres voor fijnproevers, intieme concerten: van ‘roots’ tot elektronica, van semi-akoestische pop tot snoeiharde metal. Het aanbod in de kleine zalen geeft scherpte en reliëf aan het profiel van de popprogrammering. Denk aan: SOHN, Fool's Gold, Daniel Romano, Jose James, Eefje de Visser, Alex Clare, How To Dress Well, Timber Timbre, Jett Rebel, The Rifles, Jungle. Opvallend is de groeiende vraag naar Hertz voor theatertourachtige concerten; denk aan: Henny Vrienten, Luka Bloom.
7.2.3. Nieuwe initiatieven Ramblin’ Roots Ramblin’ Roots is het nieuwe Utrechts rootsfestival in de voetsporen van de Blues Estafette en Blue Highways, gerenommeerde festivals in het voormalige Vredenburg met een eigen, loyaal publiek. Op 24 oktober 2015 vindt de tweede editie plaats in TivoliVredenburg. Het festival staat in het teken van authentieke en hedendaagse soul, intense americana, vlammende blues, meeslepende country en ronkende rootsrock. Reggae Fever De eerste editie van Reggae Fever, een festival in samenwerking met De Oosterpoort in Groningen, was in 2015 succesvol en drukbezocht. Alle reden dus om er volgend jaar mee door te gaan. TivoliVredenburg en Oosterpoort willen graag een lans breken voor de reggae, een muzieksoort die in Nederland de laatste jaren in het verdomhoekje lijkt te hebben gezeten. Wellicht wordt het een trekpleister voor een internationaal publiek, dat zowel Jamaicaanse pioniers als lokale MC’s op de
13
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 verschillende podia kan verwachten. Voor liefhebbers van Lee Perry, Culture, Junior Kelly, Ziggi, Israel Vibration. Upcumming Hip Hop Hiphop is op het moment een van de interessantere genres in de popmuziek. TivoliVredenburg gaat onder de titel ‘Upcumming Hip Hop’ vier tot zes keer per jaar hiphopavonden organiseren in de Pandora. Twee aanstormende internationale hiphopartiesten maken hun debuut op Nederlandse bodem, exclusief in Utrecht. Aangevuld met een artiest van eigen bodem, bij voorkeur uit de regio. 3FM Awards en Festival Uitbreiding van de awards-show naar een compleet festival in alle zalen in het gebouw. Intensieve samenwerking met radio 3FM. Curators TivoliVredenburg nodigt Nederlandse artiesten uit om hun ideale muziekavond of -dag samen te stellen. Ze krijgen de kans inspiratiebronnen, voorbeelden en volgelingen te presenteren en samen met hen het podium te delen. Dit kan in het klein in de beslotenheid van één zaal, maar ook in een festivalachtige aanpak, waarbij de mogelijkheden van TivoliVredenburg optimaal worden benut. Een belangrijk bestanddeel van het programma kan een integrale uitvoering van een klassiek album of een ‘best of’ van de curator zijn. Het curatorschap richt zich op een landelijk publiek, van fans tot nieuwsgierigen. Voor 2016 zijn geboekt: John Coffey, Wende Snijders en Spinvis. Opgezwolle De Jeugd van Tegenwoordig verzorgde afgelopen jaar de aftrap voor de prikkelende formule. In een exclusieve concertreeks voert een band telkens een ander album uit zijn ‘discografie’ integraal uit. Volgend jaar is het de beurt aan Opgezwolle, de heropgerichte groep van Rico en Sticks die op Lowlands 2015 al veel indruk maakte. Bezoekers kunnen losse concerten bezoeken of een passepartout kopen.
7.3.
DANCE, BY NIGHT
Dance staat voor een breed scala aan dansbare elektronische genres, die niet louter, wel bij voorkeur in een clubachtige setting tot leven komen. In het wekelijkse nachtprogramma op donderdag, vrijdag en zaterdag (By Night geheten) streeft TivoliVredenburg een grote verscheidenheid na. Herkenbaarheid in de vorm van vaste formules voor specifieke doelgroepen, laagdrempelig én exclusief, is een belangrijke pijler onder het concept van By Night, dat op de website een eigen pagina heeft. Liefhebbers weten wat ze kunnen verwachten als een avond wordt aangekondigd onder vertrouwde titels als RAUW, FUSE of 90’s Now. Ook buiten de vertrouwde formats om programmeert TivoliVredenburg toonaangevende (live)acts en dj’s, gevestigde namen en opkomend talent naast niche-genres in de dancemuziek. Grote, toonaangevende dance-acts als Boys Noize, 2manydjs, Flying Lotus, Noisia, John Talabot en Pendulum zijn al te gast geweest.
7.3.1. Doelstelling 1. Onder de titel By Night profileert TivoliVredenburg zich als nachtclub annex poppodium voor een breed publiek tussen de 16 en 40 jaar; By Night presenteert toonaangevende dance-acts en dj’s naast laagdrempelige formats voor een groot publiek én exclusieve avonden rondom subgenres als drum ‘n’ bass, trap en techno. 2. TivoliVredenburg buit zijn fysieke en creatieve mogelijkheden optimaal uit met spraakmakende ‘thema-avonden’ en avontuurlijke happenings, die zich onderscheiden door
14
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 weelderige decors en een passende aankleding dwars door de zalen en tussenruimtes heen. 3. TivoliVredenburg is the place to be voor lokale danceliefhebbers en pre- en afterparties van lokale festivals (Smeerboel, Soenda, Stekker, Lief, Rubberboot Missie). Bovendien wordt ingezet op grootschalige techno- en house-evenementen voor een (inter)nationaal publiek in samenwerking met Elevation Events en Mojo Concerts.
7.3.2. Positie De clubavonden van TivoliVredenburg zijn vergelijkbaar met die van TrouwAmsterdam en Fabric London. Qua aansprekende en gedurfde (inter)nationale festivalprogrammering bevindt TivoliVredenburg zich in goed gezelschap met Dekmantel, PITCH, Amsterdam Dance Event en Lowlands. Geprolongeerd In TivoliVredenburg worden bekende Tivoliconcepten als 90’s Now, Zer00s Heroes, Kill All Hipsters en 30 Something voortgezet. Andere beproefde concepten zijn FUSE, SoHaSo, Blackout en Club Rivièra. Speciale vermelding verdient RAUW, een clubavond in samenwerking met de Nederlandse dancegrootheid Joost van Bellen, met een groot en loyaal publiek, in 12,5 jaar opgebouwd, bekend om zijn progressieve en uitdagende programmering. Pop-O-Matic is de wekelijkse dansavond voor studenten: al 17 jaar een succesformule met een aanzuigende werking. Veel studenten zetten dankzij Pop-O-Matic de eerste stap over de drempel en komen vervolgens ook terug voor concerten of andere dance-evenementen. CATCH Met CATCH, een coproductie met PITCH, heeft TivoliVredenburg in 2014 een nieuw en sterk jaarlijks festival geïntroduceerd. Op vrijdag 30 oktober wordt de tweede editie georganiseerd; 3500 danceliefhebbers kunnen in Ronda, Pandora, Cloud Nine en omliggende ruimtes genieten van elektronische (live)muziek. Anders dan grote broer PITCH, het Amsterdamse festival in Cultuurpark Westergastfabriek, richt CATCH zich vooral op de underground. Het zwaartepunt ligt op aanstormende talenten en vernieuwende acts en deejays. Geboekt voor 2015 zijn: Purity Ring, Tiga, SBTRKT, Shamir, Tourist, Mura Masa, Nosaj Thing, Cinnaman & Tom Trago, NAO, DJ Nigga Fox, Guerilla Speakerz, SHMLSS en Yakumo. Oud&Nieuw: NYE Festival Tijdens de jaarwisseling 2014-2015 heeft TivoliVredenburg een nieuw concept geïntroduceerd onder de noemer NYE Festival. De eerste editie verkocht met 3500 bezoekers ruim van tevoren uit. In Ronda, Pandora, Cloud Nine en omliggende ruimtes biedt het festival plaats aan gevestigde dj-acts, lokaal talent en TivoliVredenburg-concepten als Zer00’s Heroes. Een extra attractie is het vuurwerk om klokslag twaalf uur, het uitzicht vanaf de zesde en zevende verdieping is voortreffelijk!
7.4.
JAZZ
Onder de noemer jazz gaat intussen een indrukwekkende staalkaart aan muziekstijlen schuil, die raakvlakken heeft met de popmuziek (vooral soul en r&b), de wereldmuziek en de gecomponeerde hedendaagse klassieke muziek. Een modern jazzpodium is van alle markten thuis, met een aanbod dat zowel de traditionele old school-jazz bestrijkt als de die hard-impro naast de genoemde pop- en gecomponeerde varianten. In de programmering is ruimte voor wereldsterren en aanstormend talent. Aandacht voor de lokale scene en betrokkenheid bij muziekopleidingen spelen een belangrijke rol.
15
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
7.4.1. Doelstelling 1. TivoliVredenburg profileert zicht nadrukkelijk als vooraanstaand jazzpodium voor vernieuwende en actuele muziek voor kenners en fijnproevers. 2. TivoliVredenburg presenteert de meest actuele ontwikkelingen en trends in de (inter)nationale jazz en geïmproviseerde muziek in een zo breed mogelijk aanbod voor een groot landelijk publiek. 3. TivoliVredenburg is een podium voor einduitvoeringen van sessies en workshops van bevriende organisaties (U Jazz, Zimihc, Parnassos), die elders in de stad plaatsvinden, al dan niet in samenwerking met TivoliVredenburg.
7.4.2. Positie TivoliVredenburg stemt het jazzprogrammabeleid af met vergelijkbare spelers in de markt, te weten: Bimhuis (Amsterdam), LantarenVenster (Rotterdam), Bird (Rotterdam), Paradox (Tilburg), North Sea Jazzclub (Amsterdam), Handelsbeurs (Gent) en Vooruit (Gent). Coproducties zijn optioneel en wenselijk. Grote zaal/Ronda Internationale (Mojo-)acts. Genres: pop, soul, impro, (hard)bop, nujazz, funk. Zaalkeuze op grootte; seated of staan. Geboekt voor najaar 2015: Gregory Porter, Deedee Bridgewater, Snarky Puppy, Marcus Miller, Lianne La Havas, Brad Mehldau trio, Randy Newman. Cloud Nine Akoestische en versterkte jazz voor een middelgroot publiek. Alle genres. Mogelijk seated, incidenteel in Hertz. Geboekt voor 2016: Bert van de Brink, Maartje Meijer Kwartet, Matt Dusk, Rembrandt Frerichs Trio & Lisa Ferschtmann, Artvark & Ntjam Rosie, Fay Claassen tribute to Rita Reys, Incognito, Dayna Kurtz, Rein de Graaff ft Eric Alexander & Ferdinand Povel, Jeroen van Vliet Moon Trio, TEMKO, Deborah Carter & guests, Beets/Bennink/Herman/Jacobs, Optioneel: Michiel Borstlap, New Cool Collective, Wouter Hamel, Pete Philly, Corrie van Binsbergen, Eric Vloeimans, Jesse van Ruller (Nederlands); Matt Schofield, Trombone Shorty, Pete Philly, Larry Graham & Central Station, Charles Bradley, Marcus Miller, John Scofield, Ojos de Brujo, Sylvain Luc, Antonio Farao (internationaal). Club Nine (caféruimte naast de zaal) Informele setting voor kleinschalige concerten. Club Nine is het Utrechtse thuishonk voor voornamelijk regionale jazzmusici. Zij voelen zich altijd welkom en weten zich uitgedaagd concerten te organiseren en bijzondere projecten op te zetten en te presenteren. In samenwerking met U Jazz vindt iedere vrijdag een ‘Cloud Night’ plaats voor de lokale en (inter)nationale improvisatie-scene. Klein programmeringsbudget, klein publiek (ca. 80 mensen). Denk aan: Tjitze Vogel, Michael Moore, Ab Baars Trio, Mark Alban Lotz, Bart van Lier, Wolfgang Maiwald, Cactus Truck, Whale Oil, Celano/Baggiani Group, Trytone. Het Gegeven Paard Maandelijks vindt hier op een donderdagavond in samenwerking met U Jazz een ‘prof-sessie’ plaats: een jamsessie voor (semi-)professionele muzikanten, gratis toegankelijk. De sessie wordt geopend door een gastsolist begeleid door een Utrechts combo.
16
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 7.4.3. Nieuwe initiatieven Transition De jazz is in beweging, misschien wel meer dan ooit. De grondleggers zijn nagenoeg van het toneel verdwenen, nieuwe helden winnen snel terrein. Op North Sea Jazz kun je zowel dixieland, hardbop, jazzrock en soul als geïmproviseerd hedendaags, funk en swing verwachten. En niemand vraagt zich af of ‘het nog wel jazz is’. Het zijn, kortom, Transition Years. Transition is ook de titel van het nieuwe jazzfestival, dat TivoliVredenburg voortaan jaarlijks in samenwerking met Mojo Concerts en North Sea Jazz organiseert. Het programma staat in het teken van de recente ontwikkelingen in de jazz: grensverleggende experimenten, jonge crooners, virtuoze instrumentalisten, sprankelende verkenningen van de roots, musici die bruggen slaan tussen de genres en avontuurlijke popmuziek. Transition vindt plaats op 28 maart in Ronda, Pandora, Cloud Nine en Hertz. Denk aan: Flying Lotus, Snarky Puppy, Neneh Cherry & RocketNumberNine, Feist in de Ronda en Mostly Other People Do The Killing, Sons of Kemet, Polar Bear, Dirty Loops, Jolie Holland, Snake Oil, Kneebody, Colin Stetson and Sarah Neufeld, Naked Wolf, Ogu in de kleinere bovenzalen.
7.5.
OVERIGE PROGRAMMERING
In 2015 maakten we een start met onze zogenaamde ‘kennisprogrammering’. Dat jaar huisvestten we drie lezingen van Hacking Habitat en in november startten we in samenwerking met de Universiteit Utrecht ons ‘Science Café’ in Het Gegeven Paard. Dit wetenschapsprogramma zal minimaal zes keer per jaar plaatsvinden. Het aantal lezingen of openbare colleges willen we in 2016 verder uitbreiden, zonder daar nu al concrete aantallen aan te koppelen. Naast deze kennisprogammering zetten we onze serie Comedy Nights in Cloud Nine voort, als ook ons tweedaags Standup Comedy Festival.
7.6.
EDUCATIE EN PARTICIPATIE
TivoliVredenburg is er voor iedereen, muziekliefhebbers van alle leeftijden en achtergronden. Dat is een ambitie die vraagt om een actief educatiebeleid. Dat beleid is bij TivoliVredenburg ondergebracht in een programma met de titel ‘Connect’. Daarmee zijn we meteen in 2014 aan de slag gegaan. Op dezelfde voet gaan we voort, de plannen voor 2016 liggen in de lijn van wat we tot nu toe hebben gedaan. Met dit verschil: we scherpen het beleid waar nodig aan en zijn beter in staat de projecten die eruit voortvloeien toe te spitsen op de maatschappelijke behoefte. De bemiddeling met scholen, de samenwerking met muziekopleidingen en (amateur)organisaties in de stad: de ervaringen die we in het eerste jaar hebben opgedaan, hebben ons een stuk slagvaardiger gemaakt. Voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs zijn er de schoolconcerten in soorten en maten. Met Pronkstukken loopt TivoliVredenburg landelijk voorop op het gebied van ambitieuze compositieprojecten voor middelbare scholieren. In een reeks klassieke concerten voor een jong publiek wordt geëxperimenteerd met nieuwe, aansprekende settings en presentatiemanieren. Vanzelfsprekend willen we ook ouderen, zieken en sociaal zwakkeren betrekken bij ons aanbod. Het is een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen die past bij een grote culturele organisatie als de onze. TivoliVredenburg wil het kloppende hart zijn van het muziekleven in de stad, voor professionals én amateurs. En het mooie is dat steeds meer mensen bij ons aankloppen met goeie ideeën.
7.6.1. Doelstellingen Het educatiebeleid van TivoliVredenburg is erop gericht: 1. De bezoeker een indrukwekkende muzikale ervaring te bezorgen als luisteraar, muzikant of componist.
17
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 2. Door kennisoverdracht en het aanleren van concrete vaardigheden die ervaring te verdiepen. 3. Meer publiek voor livemuziek te winnen. Die doelen bereiken we met: - projecten voor basisonderwijs, - projecten voor voortgezet onderwijs, - drempelverlagende activiteiten voor muziekliefhebbers van alle leeftijden, - activiteiten buiten de deur voor mensen die fysiek niet in staat zijn een concert bij te wonen. TivoliVredenburg werkt hierbij nadrukkelijk samen met professionals en organisaties op het gebied van onderwijs, amateurkunst en welzijn op landelijk en lokaal niveau.
7.6.2. Positie Op het vlak van onderwijs (schoolconcerten, workshops) en publieksparticipatie maken de grote concertzalen in Nederland op dit moment een belangrijke ontwikkeling door. TivoliVredenburg bevindt zich in de voorhoede van de landelijke ontwikkelingen. Educatie en Participatie is in onze organisatie een essentiële pijler en van betekenis voor zowel de hele muzikale reikwijdte van het aanbod als het vormgeven en het uitbuiten van de unieke kwaliteiten van gebouw en organisatie.
7.6.3. Primair onderwijs Concertbezoek Schoolconcerten voor de groepen 1 t/m 8, afkomstig uit de stad en de provincie Utrecht, vinden plaats in de Grote Zaal, Hertz of Cloud Nine. De concerten, altijd voorzien van voorbereidend lesmateriaal, zijn de beste op het gebied van jeugdmuziek: soms met groot orkest, soms met een kleiner ensemble, altijd met een goed verhaal. We sluiten als het even kan aan bij de actualiteit van het moment. Dat kan op verschillende manieren: een voorstelling staat bijvoorbeeld in het teken van de Kinderboekenweek of zwengelt de discussie over vluchtelingkinderen aan. Vraag en aanbod voor schoolconcerten is eenvoudig op elkaar af te stemmen dankzij bemiddeling van Cultuur & School Utrecht. Cultuur & School Utrecht peilt bovendien regelmatig wat bij de scholen leeft. De provinciale pendant is Kunst Centraal, het ‘bemiddelingspunt’ dat het schoolprogramma van TivoliVredenburg in de provincie aanbiedt. Creatief Leren In het kader van ‘Creatief Leren’ krijgen kinderen in vakkundig begeleide workshops de kans een bijdrage te leveren aan de professionele muziekvoorstelling die zij in TivoliVredenburg bezoeken. Ze kunnen bijvoorbeeld een instrument, een gedicht of een rekwisiet maken, dat ook daadwerkelijk wordt gebruikt.
7.6.4. Voortgezet onderwijs VMBO Voor VMBO is er landelijk erg weinig muziekaanbod. Daarin gaan wij nu verandering brengen, na een grondig onderzoek met veel input van leerlingen zelf en een bijbehorende pilot voor de brugklassen VMBO–tl van het Gerrit Rietveld College. De doelgroep vraagt om kleinschalige, opdrachtgerichte programma’s. Veel scholen hebben al belangstelling getoond. Komend jaar wordt het nieuwe format in de praktijk getest. Het is de bedoeling dat het bij bewezen succes eind 2016 beschikbaar komt voor collega-instellingen in het land. Concertbezoek Scholieren in het voortgezet onderwijs bezoeken concerten in het reguliere programma. Dat concertbezoek gaat gepaard met een introductie vooraf door een musicus in de klas of speciaal
18
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 lesmateriaal. Daarnaast worden kinderen in de onderbouw ‘lekker gemaakt’ met speciale concerten onder schooltijd in een uitdagende omgeving, om ze vervolgens in de bovenbouw ook te stimuleren om zelf aan het componeren te slaan. Pronkstukken TivoliVredenburg is de eerste professionele concertzaal die ‘bovenbouwers’ in de regio laat kennismaken met de verschillende facetten van het componeren. Pronkstukken is een samenwerkingsverband met vijf Utrechtse middelbare scholen op een meerjarige basis. In meerdaagse workshops onder leiding van speciaal getrainde professionals maken de scholieren een eigen compositie die wordt uitgevoerd in een regulier programma voor een regulier concertpubliek.
7.6.5. Participatie Amateurs TivoliVredenburg staat open voor lokale, laagdrempelige initiatieven en werkt samen met (wijk)organisaties voor amateurs in de stad. Openbare masterclasses en repetities maken deel uit van het programma. Voor amateurmusici en –zangers is er alle gelegenheid zich uit te leven in meezingconcerten en op het Rabo Open Stage. Ook grote Utrechtse amateurgezelschappen als Toonkunstkoor Utrecht presenteren zich in TivoliVredenburg. Rabo Open stage De entreehal van TivoliVredenburg is de ideale plek voor een open podium. (Semi)professionals en amateurs laten zich daar wekelijks in drie ‘time slots’ van hun beste kant zien. Rabo Open Stage, voor een groot deel gefinancierd door de Rabobank, wordt door de programmeurs van TivoliVredenburg volgens een vast schema ingevuld. Zo weet het publiek wanneer het een popgroep kan verwachten en wanneer een klassiek ensemble aantreedt. Amateurs krijgen desgewenst een korte training en feedback achteraf van de programmeurs en van eindexamenstudenten van het conservatorium. Masterclasses worden gegeven door professionele muzikanten die in het reguliere avondprogramma van TivoliVredenburg spelen. Bij de werving en selectie van de amateurs zijn Zimihc en wijkcentra betrokken. Het klinkende resultaat van de masterclass wordt gepresenteerd op de Rabo Open Stage. Club Amira In samenwerking met jongerencultuurhuis Kanaleneiland gaan we drie keer per jaar Club Amira organiseren. Club Amira is een gezellige, culturele middag voor Islamitische meiden, moeders, dochters, zussen, nichten, tantes en oma’s uit alle culturen. Women only dus. Muziek, dans, eten en drinken: feest! MVO In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt TivoliVredenburg het initiatief tot kleinschalige activiteiten die een grote impact kunnen hebben. Ook voor Kerstmis 2016 staat weer kerstliedjes zingen met zieke kinderen en hun ouders in het Wilhelmina Kinderziekenhuis op het programma, onder begeleiding van enkele professionele musici. We zien dit als een mooi voorbeeld van partnership in de stad. Ook gaat TivoliVredenburg weer kerstconcerten organiseren in samenwerking met verzorgingshuizen.
19
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
8. MARKETING De marketing van een concertzaal heeft a priori de verkoop van (zoveel mogelijk) toegangskaartjes tot doel. Concertpromotie, in al zijn verschijningsvormen, is het middel om dat te bereiken. Waar de programmeurs verantwoordelijk zijn voor de inhoud en de samenstelling van het concertaanbod, zijn de marketeers verantwoordelijk voor het onder de aandacht brengen van die concerten bij het publiek. Aldus zijn Programma en Marketing samen verantwoordelijk voor de kaartverkoop. Maar kaartverkoop is allang geen op zichzelf staand doel meer, het is ook een onmisbaar marketinginstrument. Met de digitalisering van de kaartverkoop – het online aanbieden van concerten en het vastleggen van transacties – is een grandioze databank ontstaan waarin het gedrag van individuele bezoekers en publieksgroepen nauwgezet gevolgd kan worden. TivoliVredenburg heeft zo’n bestand, een databank van onschatbare waarde. Die wordt ingezet, vanzelfsprekend, maar nog niet optimaal. Nu komt het erop aan de juiste informatie op het juiste moment daaruit op te diepen en die informatie op de juiste manier te interpreteren. Wanneer we dat in de vingers hebben (en kunnen beschikken over de technologische middelen die dat mogelijk maken), kunnen we de wensen en behoeftes van onze bezoekers nog beter doorzien en daarop inspelen. Een beetje marketeer weet straks eerder en misschien wel beter dan de klant wat die wil en waaraan die behoefte heeft. Binnen afzienbare tijd gaat ook een permanent klanttevredenheidsonderzoek van start, uitgevoerd door Hendrik Beerda. Wekelijks krijgen 300 klanten een lijst met vragen voorgelegd over hoe ze hun concertbezoek in TivoliVredenburg hebben ervaren. Voor onze klanten moeten die inspanningen leiden tot: betere service, een persoonlijkere benadering en een grotere betrokkenheid. Intern betekent ‘meten is weten’: een beknopte handleiding tot efficiënter, doelgerichter en goedkoper werken. TivoliVredenburg heeft overigens het geluk de beste vakmensen in huis te hebben. Dat resulteert in de toeloop van bezoekers en een succesvolle kaartverkoop, maar ook in geslaagde campagnes, die ook door vakgenoten worden opgemerkt. Het afgelopen jaar werden twee van onze campagnes – voor de opening van het gebouw en voor festival Le Guess Who? – genomineerd voor Beste Marketingcampagne. Het zou mooi zijn als we daar een traditie van kunnen maken. De afdeling Marketing van TivoliVredenburg houdt meer dan ooit de vinger aan de pols. Het voornemen voor 2016 is de toegankelijkheid en de toepasbaarheid van de database optimaal op orde te krijgen en de klantgerichtheid in alle opzichten te verbeteren.
8.1. COMMUNICATIEMIX De doelstelling van promotieactiviteiten – communicatie in het algemeen – is altijd dubbelop. Concertpromotie is niet los te zien van de corporate identity. Behalve concertgebouw is TivoliVredenburg immers ook een herkenbaar merk met een eigen kwaliteitsstandaard, een eigen website, een eigen huisstijl en een bepaalde look & feel. Daarin ligt onder meer besloten dat TivoliVredenburg toegankelijk, toonaangevend en vernieuwend is. Het concertaanbod bewijst het. En de manier waarop we dat onder de aandacht brengen, moet dat dus ook dubbel en dwars onderschrijven. Dat doen we met een adequate mix van middelen en technieken in een passende vormgeving. De ontwikkeling van online-mogelijkheden en social media staat geen moment stil. Hoe die worden gebruikt en door wie is al evenzeer aan verandering onderhevig. Dat wil niet zeggen dat print overbodig is geworden. Affiches plakken blijft zinvol, voor de naamsbekendheid van TivoliVredenburg en voor iedereen die onderweg is in de stad. En mooi vormgegeven flyers worden nog altijd als vanzelf opgepakt door popliefhebbers in hun favoriete winkels en café’s. Dergelijke uitingen zijn niet alleen toegesneden op bepaalde doelgroepen, ze vormen een welkome aanvulling op ander promotiemateriaal, al dan niet virtueel. Voor bezoekers die de serie Uit & Thuis
20
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 frequenteren, busvervoer inbegrepen, ligt logischerwijs informatie per post meer voor de hand. Een fijnmazige communicatiemix is voor ons altijd doelgroepgerelateerd. Onze mediamix bestaat uit: brochures, flyers, posters, programmatoelichtingen, rtv-media, website, social media, nieuwsbrieven, direct mails, sms, tickets, lidmaatschappen, narrowcasting. Ten slotte: TivoliVredenburg investeert en participeert in landelijke en lokale netwerken van collega’s, pers en zakenpartners. Contacten met coproducenten, rtv, blogs, journalisten en platenmaatschappijen kunnen het verschil maken. Veel staat of valt daarmee. Bijna wekelijks zijn concerten vanuit TivoliVredenburg te horen op Radio 4. Ook de andere publieke radiozenders, Rtv Utrecht en de Concertzender maken met regelmaat programma’s met muziek vanuit TivoliVredenburg.
8.2. ONLINE In de Facebookserie ‘TivoliVredenburgers’ vertellen bezoekers – jong oud, metalheads, pianomuziekliefhebbers – over hun favoriete concert. Dergelijke rubrieken verhogen de betrokkenheid bij TivoliVredenburg. Daarnaast wordt bewegend beeld steeds belangrijker op social media. TivoliVredenburg bouwt haar eigen videobank op. One Minute ‘till showtime is een serie in samenwerking met NU.nl waarin telkens een artiest centraal staat gedurende de laatste minuut voor aanvang van het concert. https://www.tivolivredenburg.nl/nl/news/detail/91/winwallacevanborn Op YouTube ‘vlogt’ Peter Tra, programmeur klassieke muziek, regelmatig (binnenkort iedere week) over de hoogtepunten van de concertweek: https://www.youtube.com/watch?v=K_Sb27nZ80I
8.3. DATABASEMARKETING Hoe meer we weten van onze bezoekers, des te beter zijn we in staat maatwerk te leveren. Doelgerichtheid is noodzakelijk in een markt die razendsnel versnippert en verandert. Aanbevelingen op de website, op narrowcasting-schermen, in de nieuwsbrief en in direct mails van TivoliVredenburg dienen direct aan te sluiten bij de muziekvoorkeuren, het social mediagedrag en het profiel van de bezoeker. Bovendien blijft het onderscheid tussen grofweg de liefhebbers van pop en die van klassiek groot. Die vragen per definitie om een andere manier van ‘marketen’. Grootste voordeel: we volgen ons publiek op hun levenspad. TivoliVredenburg ambieert een muzikaal thuis te zijn alle doelgroepen van 3 tot 100 jaar. Voor collega’s in binnen- en buitenland is dat jaloersmakend. Voor het aanboren van nieuwe publiek hoeven we alleen maar een andere deur open te zetten! Zo simpel is het natuurlijk niet, maar het idee is duidelijk: we hebben alle mogelijke doelgroepen al in huis. Het verplaatsen van piketpaaltjes is dan relatief eenvoudig.
8.4. TICKETING Zodra een concertbezoeker een kaartje koopt, zit hij/zij in het klantensysteem van TivoliVredenburg en is persoonlijk contact via nieuwsbrieven, direct mails en sms eenvoudig te leggen. Vanzelfsprekend staan we onze bezoekers ook telefonisch en aan de balie te woord. Het tempo waarin de verschuiving naar online plaatsvindt, verschilt per doelgroep. We investeren derhalve niet alleen in online-dienstverlening en -gebruikersgemak. Voor sommige klanten begint de kennismaking met TivoliVredenburg nog altijd aan de balie, wanneer ze een kaartje kopen bij een van onze medewerkers. Zij zijn, net als onze portiers, het persoonlijke visitekaartje van TivoliVredenburg.
8.5. KLANTENBINDING Het komende jaar zetten we nog meer in op klantenbinding. Hoe beloon je trouwe bezoekers? Hoe geef je ze het gevoel dat ze echt deel uitmaken van ‘de club’. Een uitdaging voor een organisatie die per jaar bijna 700.000 bezoekers trekt, liefhebbers van klassieke muziek en liefhebbers van popmuziek. Bezoekers die een of twee keer in een jaar komen, willen we graag verleiden tot frequenter concertbezoek. Ook daarvoor is databasemarketing een doeltreffend hulpmiddel, naast het organiseren van speciale bijeenkomsten en een gericht uitnodigingsbeleid.
21
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
8.6. VRIENDEN Vriendenkringen zijn in culturele instellingen van oudsher een beproefd middel voor klantenbinding en private sponsoring. Dergelijke netwerken bieden de deelnemers het voordeel van ontmoeting en privileges. Voor TivoliVredenburg is het een uitgelezen manier om direct contact te onderhouden en van gedachten te wisselen met het publiek. Onze vrienden zijn onze vaste gasten: de mensen die vaak en graag komen en ons ondersteunen met donaties. Een speciale medewerker is aangesteld om de verschillende vriendenkringen op te zetten. De succesvolle Hertzkring, waar mensen voor vijf jaar een stoel ‘adopteren’ in de Hertz, is exclusief gericht op het klassieke publiek. Het is de bedoeling een piramidemodel te ontwikkelen. Onderin zit een brede laag van begunstigers die relatief weinig betalen, de top wordt gevormd door een kleine groep die veel geld doneert en daarvoor ook meer privileges ontvangt. Ertussenin zijn diverse schakeringen mogelijk. Het idee is dat de vrienden op den duur doorschuiven naar een hoger segment.
9. FONDSENWERVING EN RELATIEBEHEER Met een terugtrekkende overheid is het zaak dat culturele instellingen hun eigen inkomsten genereren. TivoliVredenburg heeft daarom de afdeling Fondsenwerving en Relatiebeheer in het leven geroepen. Die afdeling ontwikkelt visie en beleid op het gebied van fundraising, sponsorgeld en zakelijke partnerships, gaat op zoek naar major donors en onderhoudt de contacten met vriendenclubs, het bedrijfsleven en ruimhartige particulieren. In 2016 wordt Fondsenwerving en Relatiebeheer verder uitgewerkt. Concrete doelen zijn: het versterken van het bedrijvennetwerk en verkenning en uitbreiding van sponsorproposities.
9.1.
SPONSOREN
Voor de bouw van TivoliVredenburg zijn de eerste veelbelovende contacten gelegd met het bedrijfsleven. Een actieve campagne heeft ertoe geleid dat ASR, de Provincie Utrecht en VSBfonds een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van het gebouw en de inrichting. AB-Inbev en de Rabobank hebben zich als partner aan TivoliVredenburg verbonden en steunen meerjarig de organisatie.
9.2.
FONDSEN
Nieuwe programmaonderdelen en projecten kunnen worden gerealiseerd dankzij de welwillende steun van fondsen en particuliere stichtingen. VSBfonds heeft zich voor 2014/15 al in ruime mate gecommitteerd aan Connect, ons educatie- en participatieprogramma. Een extra bijdrage is in het vooruitzicht gesteld, na evaluatie van de resultaten van het eerste jaar. SNS Reaalfonds steunt de laagdrempelige concertformats, waarmee TivoliVredenburg een jong publiek wil laten kennismaken met het klassieke repertoire. Het KF Heinfonds heeft de aanschaf van twee concertvleugels mogelijk gemaakt en ondersteunt vijf jaar lang ons eigen ‘Wij zijn …’ festival. Daarnaast staat het fonds garant voor een bijdrage aan de schoolconcerten. Nieuwe aanvragen ook bij andere fondsen staan uit of zijn in voorbereiding.
9.3.
CROWDFUNDING JONG TALENT
Adopteer een stoel in de Hertz en draag bij aan het Jong Talent Programma – dat is kortweg de opzet van de eerste crowdfunding actie van TivoliVredenburg. Een stoel in de kamermuziekzaal kost de donateur € 600 en geeft vijf jaar lang toegang tot de ‘Hertzkring’. Donateurs krijgen in ruil privileges
22
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 én geven jonge musici, in de laatste fase van hun opleiding, de kans podiumervaring op te doen in een van de vijf zalen. TivoliVredenburg heeft wekelijks gratis lunchpauzeconcerten, die door studenten van de conservatoria worden verzorgd. Tot de voorrechten van de donateurs hoort een naamplaatje op een zelfgekozen stoel, het met voorrang toegestuurd krijgen van de abonnementenbrochure en ontmoetingen met deelnemers aan het Jong Talent Programma. Op het moment van schrijven heeft de Hertzkring 100 leden; dat moeten er in de nabije toekomst minstens 200 worden.
9.4.
VRIENDEN
Het opzetten van een model voor vriendennetwerken (zie Marketing) behoort ook tot de speerpunten van de afdeling Fondsenwerving en Relatiebeheer voor 2016. Speciaal voor jonge professionals gaat de Business Club van start, die vier keer per jaar een informele netwerkbijeenkomst combineert met een concert. TivoliVredenburg is verder actief betrokken bij lokale netwerken als Rotary, UOS (Utrechtse Ondernemers Sociëteit), Groot Utrecht en Sociëteit de Vereeniging.
9.5.
GIFTEN EN LEGATEN
TivoliVredenburg is een ‘Algemeen Nut Beogende Instelling’ (ANBI) en door de belastingdienst aangemerkt als culturele ANBI. Dat betekent onder meer dat de instelling geen schenkbelasting hoeft te betalen over giften en geen erfbelasting over ontvangen erfenissen. Donateurs profiteren bovendien van belastingvoordeel in het kader van de extra giftenaftrek. Een aantal particulieren heeft voor de komende vijf jaar al een gift van € 1.000 per jaar vastgelegd. In het najaar van 2014 is het wervingsbeleid van TivoliVredenburg getoetst en verbeterd aan de hand van het Wijzer Werven Traject van het ministerie van OCW. Op basis van aangescherpt beleid gaat onder meer een nieuwe campagne voor major donors van start.
10.
HORECA & ZAKELIJKE VERHUUR
Horeca & Zakelijke verhuur zijn cruciaal in het verdienmodel van TivoliVredenburg. Het succes en de levensvatbaarheid van culturele organisaties worden meer en meer afhankelijk van de juiste afstemming van zakelijk en inhoudelijk (artistiek) belang. Dat heeft ook tot gevolg dat de horecafunctie van TivoliVredenburg zich niet beperkt tot de horeca bij concerten, ofschoon we ons terdege beseffen dat daarmee een belangrijk deel van onze eigen inkomsten worden gerealiseerd. Die inkomsten gaan we in het komende jaar met een aantal maatregelen verhogen. Daarnaast werken we aan een uitbreiding en vernieuwing van de, op zichzelf staande, horeca activiteiten van TivoliVredenburg (café en nog te openen restaurant). Na de eerste inspanningen van het ‘inregelen’ van voorzieningen en infrastructuur lag de nadruk voor Horeca & Zakelijke verhuur in het voorgaande jaar op optimaal gastheer(vrouw)schap en verbetering van de service voor de concertbezoeker: een snelle bediening en soepele publieksdoorloop om wachtrijen te voorkomen. Nu is de fase aangebroken waarin omzetverhoging én kostenreductie prioriteit krijgen zonder te tornen aan de verworven kwaliteitsstandaard. Dat wordt een lastige opgave, maar het is hard nodig en moet ook haalbaar zijn. De prognose voor de – concert gerelateerde – horeca-omzet van 2015 is weliswaar gehaald, tegelijkertijd moeten we vaststellen dat daarvoor tien procent meer producties nodig zijn geweest. Kort en goed: afgezet tegen het rendement waren de (personeels)kosten te hoog en was de gemiddelde besteding per bezoeker te laag in 2015. Voor 2016 is onze doelstelling: meer rendement, minder personeelskosten en een hogere besteding per bezoeker.
23
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
In de huidige organisatiestructuur van TivoliVredenburg worden met ‘horeca’ alle werkzaamheden bedoeld die betrekking hebben op de directe dienstverlening aan de bezoeker (publieksservice). De kaartcontrole, het kopje koffie voor het concert, de biertjes tijdens en na afloop, de garderobe, het verwijzen naar zaal en plaats (publieksbegeleiding), portiers en security: al die ‘front-of-house’diensten vallen nu nog onder het kopje ‘horeca’. In 2016 willen we onderscheid gaan maken tussen Horeca en Publieksservice.
10.1. HORECA 10.1.1. Horeca in zalen en foyers De horeca in zalen en foyers van TivoliVredenburg staat ten dienste van enerzijds concertpubliek en artiesten en anderzijds onze zakelijke clientèle. Belangrijke locaties zijn ‘het plein’ op de zesde etage, de centrale foyer met spectaculair uitzicht over de stad. Elke zaal kent zijn eigen barvoorzieningen. Waar nodig en mogelijk worden mobiele barren ingezet. De artiestenfoyer en de kleedkamers zijn vanzelfsprekend exclusief terrein voor optredende musici en hun crews. Voor zakelijk gebruik zijn zalen en publieksruimten, de inrichting daarvan en het assortiment aan drank en hapjes op maat af te stemmen. De horeca in zalen en foyers is dus a priori ‘productie gerelateerd’, in tegenstelling tot grand-café Het Gegeven Paard en het nieuwe restaurant dat naar verwachting midden 2016 zal opengaan.
10.1.2. Café en restaurant Huiskamer voor de Utrechter, internationale culturele trekpleister, ontmoetingsplaats voor alle publieksgroepen, stad in een stad… Een gebouw dat aanspraak maakt op dat alles kan niet anders dan ook zijn horecafunctie, los van het programma-aanbod, serieus nemen. TivoliVredenburg is een 24/7 levendig hart in de stad. Daar past een grand-café als Het Gegeven Paard. Voor 2016 staat de opening van het restaurant gepland, dat aansluit bij de culturele ambitie en de architectonische allure van TivoliVredenburg en een aanvulling is op het bestaande aanbod in de stad. Het kan niet anders of de aantrekkingskracht van zo’n horecagelegenheid heeft een aanzuigende werking voor potentiële bezoekers en huurders, ook van buiten de stad, en een stimulerend effect op de kaartverkoop. Voor Utrecht als toeristische en zakelijke bestemming is het sowieso een verrijking. Het Gegeven Paard Het Gegeven Paard is in 2015 goed op gang gekomen ook al blijft de omzet van 2015 enigszins achter bij de verwachting. Elk nieuw etablissement heeft tijd nodig om zijn naam te vestigen en bekendheid te genereren. In ons geval vertraagt de bouwput rondom het café dit proces. TivoliVredenburg heeft in principe het beste terras van Utrecht, ruim bemeten, zonovergoten en pal tegenover het Centraal Station, maar voorlopig is de idyllische ligging aan het water van de Singel nog geen werkelijkheid. De storend aanwezige bouwschuttingen bieden bovendien geen soelaas tegen de wind, die daar onder de huidige omstandigheden ongenadig kan zijn. Daar heeft het café zeker hinder van. Desondanks ziet het ernaar uit dat de jaaromzet van 2015 overeen zal komen met de prognoses en verwachten we voor 2016 ‘zwarte cijfers’. Hierbij is overigens nog geen rekening gehouden met de gevolgen van de inperking van het terras in de eerste helft van 2016 in verband met bouwwerkzaamheden voor de singel. Daarnaast vernamen we onlangs dat het grootste deel van de schutting nog twee jaar blijft staan.
Restaurant De voorbereidingen voor het ontwikkelen van een passend concept voor het nieuwe restaurant zijn in volle gang. Het is te vroeg om daar nu al concrete mededelingen over te doen. De opening staat gepland voor halverwege 2016.
24
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
10.1.3. Verbeteringsslag 2016 Zoals gezegd: Horeca & Zakelijke verhuur stellen zich voor 2016 ten doel meer omzet te genereren, minder (personeels)kosten te maken en de bezoeker te prikkelen meer geld uit te geven tijdens concertbezoek. Hoe gaan we dat bewerkstelligen? Food Op het vlak van food, het aanbod aan snacks, patisserie en maaltijden, valt nog een wereld te winnen. Het Gegeven Paard heeft weliswaar een (simpele) menukaart, maar de hedendaagse consument (en dus ook de concertbezoeker) wil meer. Ook hebben we vastgesteld dat de interne catering beter kan en efficiënter moet. Komend jaar gaat op dat vlak het nodige veranderen. TivoliVredenburg heeft een ervaren ‘foodmanager’ aangesteld. Daarmee is ook het vakmanschap aanwezig dat nodig is voor de ontwikkeling en opzet van het nieuwe restaurant. 2016 staat in het teken van het verder upgraden van het aanbod en de kwaliteit van Het Gegeven Paard en de professionalisering van de publiekscatering en de catering in de artiestenfoyer, die sinds kort weer in eigen handen is. De partycatering, de catering van zakelijke evenementen, wordt door externe cateraars verzorgd. Aanbod en bereikbaarheid Een ruim en verrassend aanbod, voldoende verkooppunten en een goede spreiding en bereikbaarheid van die uitgiftepunten zijn essentieel voor de verkoop van consumpties. Sturen op meer omzet per bezoeker betekent dus: het slechten van mogelijke fysieke barrières en experimenteren met andere vormen van drank serveren. In 2016 gaan we door met het gebruik en de uitbreiding van mobiele koffie-units, in samenwerking met Douwe Egberts, en mobiele barren. Daarnaast studeren we op mogelijkheden om nog beter te kunnen anticiperen op de specifieke behoeften van uitgesproken doelgroepen. Vrijwilligers We gaan meer met vrijwilligers werken. Ook in 2015 werkten we met vrijwilligers, maar waren het vooral oudere, deels gepensioneerde dames en heren die werden ingezet in de publieksbegeleiding bij de klassieke concerten. Maar ook bij andere concerten, bij pop, dance en jazz willen we vooral jongere vrijwilligers een plek geven. Deze onbetaalde krachten leveren niet alleen economisch voordeel op, ze vormen ook een belangrijke groep ambassadeurs voor TivoliVredenburg. Op hun beurt doen zij werkervaring op en maken deel uit van een inspirerende club collega vrijwilligers. Automatisering Met de juiste automatiseringssystemen kunnen we nu het betalingsverkeer en de financiële afwikkeling van de horeca beter in goede banen leiden, zo ook het optimaliseren van veiligheidsprotocollen, het registreren van voorraden en de vereenvoudiging van complexe administratieve handelingen. Deze systemen waren niet direct voor handen. Intussen zijn er belangrijke stappen gezet naar een op TivoliVredenburg toegesneden inrichting van ons softwareprogramma voor het efficiënt plannen van evenementen. Dat betekent tijdwinst en minder overhead. In de loop van 2016 gaan we daar de vruchten van plukken.
10.2. ZAKELIJKE VERHUUR Het programma van TivoliVredenburg is tweeledig: naast de concerten (het culturele programma) zijn er de evenementen, de seminars, de congressen, bedrijfsbijeenkomsten, de televisieshows en de productpresentaties (het zakelijke programma). Waar met het culturele programma soms risico’s worden genomen, wordt met het zakelijke programma per definitie geld verdiend. Het een kan niet zonder het ander. Zakelijke verhuur draagt in positieve zin bij aan de exploitatiebegroting van TivoliVredenburg, bevordert de naams- en merkbekendheid en promoot als
25
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 het even kan het concertaanbod. Van de 50.000 zakelijke gasten die TivoliVredenburg in 2015 bezoeken, zal een aanzienlijk deel in de komende jaren terugkomen en een kaartje kopen voor een concert. Bovendien hebben de zakelijke evenementen economische belang voor de stad Utrecht. De plaatselijke middenstand en horecabranche (verblijf en overnachtingen) varen er wel bij. Zakelijke verhuur haalt in 2015 het verwachte rendement. De zakelijke verhuur van TivoliVredenburg ligt op koers. Er is een stijgende lijn, ondanks tegenvallers. Door de verbouwingen in het kader van het herstel van het geluidslek haakten huurders bijvoorbeeld af. Ook waren er meer kleine partijen dan grote. Bovendien moesten door onvoorziene omstandigheden meer kosten worden gemaakt dan vooraf rekening mee was gehouden. Het blijft daarnaast met enige regelmaat noodzakelijk om belangstellenden teleur te stellen, omdat zalen niet beschikbaar zijn. Zeker in de maanden september tot en met november is de druk op de beschikbaarheid vanuit zowel de zakelijke markt als het concertaanbod groot. Vanzelfsprekend doen programmeurs en salesmanagers er alles aan om tot een optimale afweging te komen tussen de verschillende belangen. Al met al verwachten we de stijgende lijn in 2016 te continueren. De grote contracten die al geboekt staan, ondersteunen dat. Dat geeft rust, zodat er ruimte komt voor nieuwe plannen en andersoortige initiatieven.
Geprolongeerd en Verwacht Tot de successen van 2015 waarop we met plezier terugkijken, horen onder meer het bedrijfsfeest van Capgemini, waarbij het hele gebouw werd gebruikt, een internationale salesconferentie van bierbrouwer AB-Inbev en de feestelijke presentatie van de nieuwe collectie van Hunkemöller. In de stad zijn Rabobank en de Gemeente Utrecht loyale zakenpartners; zij komen regelmatig met kleinere evenementen langs. Er is groeiende belangstelling voor het gebruik van TivoliVredenburg als locatie voor congressen en seminars. Bovendien zijn er nu al evenementenorganisatoren die hun positieve ervaringen bij ons hebben omgezet in meerjarige contracten. Terugkerende klanten zijn onder meer: Capgemini, Nationale Contact Centre Awards (2014, 2015, 2016), Hunkemöller (2015, 2016), UIT Utrechtse Introductie Tijd (2015, 2016, 2017, 2018), Radio4 Awards (2014, 2015, 2016), Nederlandse Brassband Kampioenschappen (2014, 2015, 2016), University College jaaropening (2016, 2017, 2018), Dutch Game Awards (2014, 2015). Op de planning voor 2016 staan ook: HKU, Landelijk Kenniscentrum voor Cultuureduatie en Amateurkunst, Dag van de Jonge Jury, Nationale Voorleeswedstrijd, Megala (Medisch Benefiet Gala), RICS Jaardiner, Congres ‘Met het oog op morgen’ (Nederlandse Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders).
Golden Green Key Maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen is voor TivoliVredenburg allesbehalve greenwashing. Het is een thema waarop we ons blijven bezinnen. Een aantal maatregelen in het gebouw – zoals de koude-warmteopslag – zijn al energiezuinig en naar de laatste duurzaamheidsinzichten. In de horeca hebben we geïnvesteerd in de beste wasmachines en drogers op dit gebied en zijn we voortdurend op zoek naar reductie van restafval en manieren om afval (naast frituurvet ook koffiedrab) te hergebruiken. In 2016 willen we de procedure die nodig is voor het verkrijgen van Green Key, het internationale keurmerk voor bedrijven, afronden in de hoogste categorie. TivoliVredenburg is de Golden Green Key per definitie aan zijn stand verplicht.
26
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
27
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
11.
HET GEBOUW
Het geluidslek tussen Hertz en Ronda is in de zomer van 2015 gerepareerd. Op het moment van schrijven wordt nog onderzocht wat de mogelijkheden en kosten zijn voor de verbetering van de isolatie tussen Hertz en Cloud Nine. Ook in 2016 verwachten we nog extra noodzakelijke inzet op verdere verbetering van gebouw en installaties en alle projecten die in het nazorgbudget zijn opgenomen. Al met al drijft het gebouw met al zijn onvolprezen kwaliteiten ons op hoge kosten. Dit geldt voor de grotendeels vaste huisvestings- en investeringslasten, maar ook voor de activiteitenlasten en personeelskosten. Bij concerten, festivals, zakelijke verhuur en dance avonden moet de personele inzet veel groter zijn dan eerder gedacht en ook in de overhead is extra formatie onontbeerlijk.
12.
DE ORGANISATIE
Na de opening van het gebouw in juni 2014 is de daadwerkelijke uitvoering van het programma in de nieuwe setting TivoliVredenburg gestart. Voor de medewerkers een uitdaging om de, bij het gebouw en de nieuwe organisatie, best passende werkwijze en procedures te ontwikkelen. Dit proces vraagt veel tijd, ook omdat de volledige kantoorautomatisering, planningssystemen en administratieve programma’s nog niet volledig geïntegreerd zijn. Naast de processen en werkwijzen krijgen ook de afdelingsplannen verder vorm. De inmiddels opgedane ervaring met het gebouw en de organisatie vormen input om de organisatiestructuur te herijken en te verbeteren. Voorafgaand aan een verbeterde organisatiestructuur en procesinrichting, worden de huidige functies in september 2015 definitief beschreven en langs de criteria van de CAO NPF gewaardeerd. Hiermee wordt de toezegging van de directie aan de TOR gestand gedaan. De herijkte functiebeschrijvingen vormen een gedragen (rechtspositionele) basis voor mogelijk veranderende functies, die voortvloeien uit het organisatieontwikkelproces. Peildatum 30 augustus 2015 hadden we 81 medewerkers in vaste dienst ( 67,74 fte). Alle overige medewerkers zijn ZZP-er of payroller. Hun aantal en inzet varieert wekelijks afhankelijk van het aantal concerten. Het percentage ziekteverzuim was in 2015 te hoog (8,8% peildatum 31 augustus 2015). Met ondersteuning van de Arbodienst wordt zo effectief mogelijk gewerkt aan re-integratie en behandeling, om zo snel mogelijk op of onder het landelijk gemiddelde te komen (4,4% in 2015). Ook in 2016 proberen we het aantal overuren tot een minimum te beperken. We verwachten veel verbetering van het organisatie ontwikkelingstraject dat we nu doorlopen en dat in de loop van 2016 gefaseerd geïmplementeerd zal worden. Mede op basis van de uitkomsten van het organisatieontwikkeltraject en de uitwerking van de afdelingsplannen zal de exacte tijdelijke en structurele capaciteitsbehoefte en de gewenste onderlinge verhouding tussen beide contingenten, worden vastgesteld. De verwachting is dat de uitkomst hiervan in combinatie met de nieuwe functiewaardering zullen leiden tot structureel hogere personeelskosten. De voor de bedrijfsvoering noodzakelijke uitbreidingen zijn nu vooralsnog op tijdelijke basis ingevuld.
28
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
13.
BEGROTING
Tabel 1. Begroting 2016, model subsidieaanvraag Gemeente Utrecht (prijspeil 2016)
29
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
Tabel 2. Begroting 2016, model TivoliVredenburg (prijspeil 2016)
30
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 Tabel 3. Vergelijking 2014-2016, model TivoliVredenburg (prijspeil 2014 realisatie & 2015 overig)
31
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
32
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
14.
TOELICHTING OP DE BEGROTING 2016
14.1. VOORAF De begroting 2016 is op voorgaande pagina’s gepresenteerd in drie tabellen: 1. Begrotingsmodel op hoofdlijnen zoals voorgeschreven door de Gemeente Utrecht (Prijspeil 2016) 2. Begrotingsmodel TivoliVredenburg op hoofdlijnen met een verdere detaillering van de diverse begrotingsposten (Prijspeil 2016) 3. Vergelijking begrotingsmodel TivoliVredenburg (prijspeil realisatie 2014 en overige 2015) - Realisatie 2014 (Jaarrekening 2014) - Prognose 2015 (2e Turap 2015) - Prognose 2016 (Turap 2014) - Begroting 2016 - Verschil Begroting 2016 – Prognose 2016 - Verschil Begroting 2016 – Prognose 2015 Met verschillende tussenrapportages hebben wij in 2014 en 2015 steeds gerapporteerd over het succes van TivoliVredenburg, maar ook over de aandachtspunten met betrekking tot het gebouw, de organisatie en financiën. Financieel betreft dit incidentele posten zoals het geluidslek en de plafondplaten in 2015, maar daarnaast ook structurele posten voor 2016 en daarna. De meest actuele realisatiecijfers tot en met de eerste helft 2015 vormen de basis voor de prognose 2015 en het opstellen van de begroting 2016. De afwijkingen tussen de begroting en prognose 2015 zijn toegelicht in de tweede tussenrapportage 2015. Onderstaand worden de meest relevante uitgangspunten en afwijkingen van de begroting 2016 ten opzichte van de prognose 2016 (turap 2014) toegelicht. Voor de vergelijkbaarheid van de cijfers gebruiken we daarvoor prijspeil 2015 zoals opgenomen in tabel 3.
14.2. INLEIDING TivoliVredenburg is nu ruim een jaar geleden geopend. Het afgelopen jaar was in vele opzichten boven verwachting. Kwalitatief hoogstaande programmering, meer bezoekers en vooral positieve reacties van pers, publiek en artiesten. Naast goede recensies is diverse media komen ook steeds meer radio- en televisieprogramma’s voor hun opnames naar TivoliVredenburg, hetgeen ons publieksbereik versterkt en Utrecht nog meer als muziekstad op de kaart zet. Het publiek vindt massaal zijn weg naar ons gebouw. De programmering en het gebouw van TivoliVredenburg sluiten meer dan ooit gedacht aan bij de wensen van het publiek, uit Utrecht, uit Nederland en van daarbuiten. De organisatie van TivoliVredenburg raakt steeds beter op dreef en presteert boven verwachting. Kwaliteit voor artiesten en publiek is het richting gevende principe. Daarbij is iedere medewerker van TivoliVredenburg, van managementteam tot uitvoerenden, zich bewust van kosten en baten en wordt bij het kiezen van activiteiten en zakelijke evenementen steeds de afweging gemaakt of de betreffende keuze bijdraagt aan het gewenste resultaat; inhoudelijk en financieel. In 2015 ontvangen we 91.000 bezoekers meer dan begroot, voor 2016 wordt een verdere stijging verwacht van 50.000 naar totaal 716.000 bezoekers. Dit leidt tot ruim € 1,9 mln en € 0,65 mln meer entree- en horeca-inkomsten. Daarnaast zijn ook de inkomsten uit zakelijke verhuur ruim € 1,0 mln hoger dan begroot en stijgen de overige inkomsten per saldo met € 0,3 mln. Tegelijkertijd moeten we vaststellen, dat de kosten eveneens fors hoger zijn dan begroot. Het gebouw met al zijn onvolprezen kwaliteiten drijft ons op hoge kosten. Dit geldt voor de grotendeels vaste huisvestings- en investeringslasten, in 2015 totaal € 7,7 mln en in 2016 € 8,3 mln, maar ook
33
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 voor de activiteitenlasten en personeelskosten. Bij concerten, festivals, zakelijke verhuur en dance avonden moet de personele inzet veel groter zijn dan eerder gedacht en ook in de overhead is extra formatie onontbeerlijk. Inmiddels beschikken we over de ervaringscijfers van twaalf maanden exploitatie, waar we ons bij onze tussenrapportage van september 2014, qua exploitatie, nog volledig op eerste indrukken moesten baseren. Daarmee hebben de prognoses voor 2015 en de jaren daarna een veel hoger realiteitsgehalte. Een waarschuwing blijft echter op zijn plaats, omdat het eerste jaar geen normaal jaar is geweest. Het was een jaar van inhuizen, opbouwen, onderzoeken, aanleren en afleren. Van problemen in het pand, zoals het geluidslek en vallende plafondplaten in de Grote Zaal, en het opbouwen van een nieuwe organisatie. We vergelijken de begroting 2016 die mede gebaseerd is op de realisatie van het eerste half jaar 2015 en de prognose voor heel 2015 met de prognose 2016, zoals we die indienden bij onze tussenrapportage van september 2014. Op basis van de beschikbare informatie verwachten we dat het resultaat voor 2016 € 0,8 mln positiever zal zijn dan in 2015, maar zal uitkomen op een structureel negatief saldo van € 0,7 mln ten opzichte van de prognose die we in september 2014 opstelden. De belangrijkste feiten op een rij: Als gevolg van de stijging van het aantal bezoekers van 574.000 begroot in 2015 naar 716.000 begroot in 2016 zijn de entree en horeca inkomsten hoger. Daar staan echter ook hogere kosten tegenover. Ook de omzet voor zakelijke verhuur is aangepast op basis van de prognose 2015, de kosten stijgen evenredig waardoor de brutomarge uit deze activiteit niet hoger is dan begroot. De sponsorbijdragen voor de organisatie als geheel zijn licht hoger dan begroot. De personeelskosten zijn hoger dan begroot. Als gevolg van de complexiteit en omvang van de bedrijfsvoering is structureel meer personeel nodig dan eerder begroot. Samenvattend verwachten we onze eigen inkomsten te laten stijgen van € 14 mln in 2014 naar € 17 mln in 2015 en € 18,8 mln in 2016. Ons netto resultaat van de activiteiten (brutomarge) stijgt daarbij van € 0,7 mln in 2014 naar € 2,6 mln in 2015 en € 3,8 mln in 2016. Onze overheadkosten (personeel en organisatiekosten) nemen daarbij licht af van € 5,2 mln in 2014 naar verwacht € 5 mln in 2016. We ervaren dat de vaste gebouw gebonden beheerlasten zwaar op onze exploitatie drukken, deze zijn respectievelijk € 7,7mln in 2015 en € 8,3 mln in 2016. De structurele subsidie inclusief huurgarantie bedraagt in 2015 € 8,1 mln en in 2016 € 7,8 mln. Dit is in onderstaande tabel verduidelijkt:
34
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
Als gevolg van de hogere kosten, die in belangrijke mate samenhangen met het gebouw, lukt het TivoliVredenburg niet om met de hogere eigen inkomsten een positief resultaat te boeken. Dit wordt verstrekt door een verwachte verdere stijging van de gebruik- en beheerlasten van het gebouw. Dit zet de programmering onder druk. Handhaving van het huidige niveau is moeilijk; een hogere artistieke ambitie mogelijk buiten bereik. In combinatie met de geraamde verhoging van de eigen inkomsten van 59% in 2014 (€ 14 mln) naar 66% in 2016 (€ 18,8 mln) is het risicoprofiel van TivoliVredenburg hiermee aanzienlijk hoger dan de huidige kengetallen uit de branche tonen en eveneens hoger dan die voor de individuele instellingen in de periode tot en met 2013. Risico’s wegen zwaarder en bijsturingsmogelijkheden zijn beperkter. Dit achten wij een onwenselijke situatie. Ongeveer tegelijk met deze tussenrapportage verschijnt het rapport van de Rekenkamer Utrecht, dat over TivoliVredenburg gaat. Daarin is een benchmark opgenomen die de verschillende inkomsten- en kostenposten vergelijkt met die van andere podia in Nederland. Zodra het definitieve rapport gepubliceerd is, zullen wij bepalen welke aanvullende benchmarkgegevens eventueel nog van belang kunnen zijn en die dan vervolgens ook onderzoeken. Probleem daarbij is wel, dat in Nederland geen vergelijkbare concertgebouwen zijn. Vijf zalen en programmering in alle genres is voor Nederland een unieke situatie. De begroting 2016 is voorlopig het uitgangspunt voor onze begroting 2017. De reden dat we de begroting voor 2017 nog niet opnemen in deze tussenrapportage is drieledig: Dit najaar doen we intern en extern uitgebreid onderzoek en doorlopen we een intensief traject voor het opstellen van ons meerjarenplan 2017 - 2020. Dit najaar verschijnt het rapport van de Rekenkamer. De conclusies en aanbevelingen van dat rapport willen we graag benutten bij het opstellen van onze begrotingen 2017 en verder
35
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
Dit najaar start de aangekondigde ‘grote evaluatie’ van TivoliVredenburg door een externe commissie. We verwachten ook uit de gesprekken met de commissie relevante informatie te putten voor onze meerjarenbegroting.
In de prognose 2015 en de begroting 2016 zijn veel maatregelen verwerkt om de contributiemarge te verhogen. De beheerlasten bevatten veel niet-beïnvloedbare kosten voor gebouw en investeringen. De wel-beïnvloedbare beheerlasten hebben we al zoveel mogelijk verlaagd, rekening houdend met de culturele ambitie en verwachtingen, en de complexiteit en schaalgrootte van gebouw en organisatie. Voor 2016 presenteren we een begroting met ambitieuze aannames, zonder de haalbaarheid uit het oog te verliezen, maar met een verhoging van financiële risico’s. In de begroting 2016 hebben we ten opzichte van de prognose 2015 een verbetering van het exploitatieresultaat verwerkt van € 0,8 mln. In september 2014 veronderstelden we nog, dat we in 2016 ten opzichte 2015 een resultaatverbetering van € 1,2 mln zouden kunnen realiseren. Samen met een verlaging van de subsidie moeten we met de kennis van dit moment vaststellen, dat voor 2016, ondanks de verwerkte resultaatverbetering van € 0,8 mln een structureel negatief saldo van € 0,7 mln resteert ten opzichte van de aannames van september 2014. De structurele extra beheerlasten voor personeel en gebouw en de kortingen op de subsidie (totaal € 1,014 mln), zoals eerder gemeld in september 2014, en het negatief saldo van € 0,7 mln zijn in de begroting 2016 reeds opgenomen in het subsidiebedrag. Als gevolg van fasering van de investeringsuitgaven vervallen de incidenteel lagere kosten afschrijving en rente vanaf 2017-2018. Dit resulteert in circa € 0,43 mln hogere kapitaallasten. Voor de drie-jaar periode 2014 tot en met 2016 raamden wij in september 2014 een negatief resultaat van in totaal € 5,3 mln. De realisatiecijfers 2014, de prognose 2015 en de begroting 2016 komen nu samen uit op € 5,1 mln. Onze huidige raming voor die periode is daarmee € 0,2 mln lager dan we in september 2014 hebben ingeschat.
14.3. ACTIVITEITEN 14.3.1. Programmering Zoals in eerdere rapportages beschreven is er een positief verband tussen de hoogte van de entreeinkomsten en de gages of uitkoopsommen van de optredende artiesten. Zoals ook in het jaarverslag 2014 en de prognose in de tussenrapportage 2015 is geconstateerd, stijgen de entree inkomsten van de programmering sterk, maar moeten we ook vaststellen dat de kosten van de programmering hoger zijn dan eerder begroot. Dat laatste heeft naast een hogere afdracht aan bespelers veel, zo niet alles, te maken met de schaal en complexiteit van het gebouw. Het gaat hierbij vooral om personeelskosten. Uiteraard vragen grotere artiesten ook hogere gages. Maar daarnaast zijn ook de eisen van grotere artiesten met betrekking tot de inzet van medewerkers bij hun concerten hoger dan eerder begroot. Daarbij leiden de grotere afstanden in het gebouw tussen bijvoorbeeld expeditie en podia en tussen podia onderling tot een hogere personele bezetting bij de activiteiten. Dit geldt voor technici, maar ook bij de publieksbegeleiding, kaartcontrole, security en schoonmaak. Naar verwachting stijgen de entree inkomsten voor het hele jaar 2016 met € 1,9 mln boven begroting, naar € 9,5 mln in totaal. Daartegenover staan als gevolg van bovengenoemde zaken € 10,8 mln productiekosten, die daarmee € 2,5 mln stijgen ten opzichte van de begroting. De brutomarge van de producties is met -/- € 1,35 mln nagenoeg gelijk aan de prognose 2015, in september 2014 werd er echter nog uitgegaan van een positiever resultaat van € 0,6 mln.
36
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
14.3.2. Horeca Wij schreven het al in onze eerdere tussenrapportages, horeca bij onze programmering is een belangrijke, zo niet de belangrijkste, bron van eigen inkomsten. Op basis van de prognose 2015 en 2016 verwachten we een hogere horeca omzet van 15% ten opzichte van de prognose van september 2014, dit is gelijk aan de toename van het aantal concertbezoekers met 15%. Daarbij gaan we in 2016 uit van een stijging van de gemiddelde besteding per concertbezoeker van € 1,60 ten opzichte van de prognose 2015. Diverse maatregelen om de gemiddelde besteding te verhogen en de horecakosten te verlagen zijn toegelicht in inhoudelijke paragraaf horeca. De gemiddelde besteding per concertbezoeker voor 2016 is na een grondige actualisatie vastgesteld op € 8,19, dit is toevallig gelijk aan de gemiddelde besteding die we in september 2014 ingeschat hebben. De geprognosticeerde besteding in 2015 is echter € 6,59. Op basis van de eerder in dit jaarplan toegelichte maatregelen verwachten we dat verhoging met € 1,60 per concertbezoeker ambitieus maar haalbaar is. De hogere horecaomzet vertaalt zich ook in hogere kosten. Waar voor 2015 gerekend wordt met een kostprijs van de omzet van 48% verwachten we in 2016 een kostprijsverhouding van 39%. Deze is gelijk aan de inschatting van september 2014. De totale horeca omzet van 2016 ramen we nu op circa € 5,0 mln. Dit is € 0,65 mln meer dan begroot, daartegenover staat een hogere kostprijs van € 0,28 mln, waardoor de brutomarge € 0,37 mln hoger is.
14.3.3. Zakelijke verhuur Halverwege 2015 hebben we vastgesteld, dat we de geprognosticeerde zakelijke verhuurrendementen, zoals opgenomen in de begroting 2015 en 2016, gaan realiseren. Voor de tweede helft van 2015 verwachten wij dat het benodigde resterende rendement gehaald gaat worden op basis van de forecasts van getekende overeenkomsten voor zakelijke evenementen en ook voor 2016 sluiten de verwachtingen aan bij de in september 2014 met € 75.000 verhoogde bruto marge. Daarmee ligt zakelijke verhuur voor 2015 en 2016 op koers voor het geprognosticeerde rendement. De totale omzet en kosten zakelijke verhuur zijn in 2016 naar verwachting € 1,0 mln hoger dan begroot en komen daarmee uit op respectievelijk € 2,8 mln en € 2,0 mln. De bruto marge op de zakelijke verhuur blijft daardoor min of meer gelijk aan de prognose van september 2014; € 0,8 mln.
14.3.4. Overige omzet en inkomsten De brutomarge van de overige omzet (servicekosten ticketing en inkomsten uit verhuur van extern gerichte horeca en winkelruimte) zal naar verwachting € 0,07 mln hoger zijn dan begroot, onder andere als gevolg aanpassing van de servicekosten van de ticketing. Aanname is dat we de winkelruimte in de huidige ‘dode hoek’ van het Vredenburgplein, in 2016 kunnen verhuren. De verhuurpotentie is afhankelijk van externe factoren. De brutomarge voor de overige inkomsten (organisatiesponsoring) is € 0,05 mln hoger dan begroot. Voor een deel is dit het gevolg van een andere manier van administreren. Voorheen saldeerden we deze inkomsten met uitgaven voor de personele overhead voor dit resultaat. Die kosten (circa € 0,15 mln) boeken we nu bij personeelslasten. De sponsorwerving voor de stichtingskosten van het gebouw geven we in samenwerking met het projectmanagementbureau van de gemeente Utrecht en de firma Charistar een extra impuls. Op dit moment kunnen we op dit vlak nog geen concrete resultaten melden.
37
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
14.3.5. Saldo Activiteiten Samengevat voorzien we voor 2016 ondanks de hogere publieke belangstelling een iets lager resultaat op de programma activiteiten dan in september 2014 begroot. Dit is vooral het gevolg van de hogere activiteitenkosten. Al met al zijn de totale inkomsten uit de activiteiten € 3,9 mln hoger dan begroot, maar is de brutomarge € 0,1 mln lager.
14.4. BEHEER 14.4.1. Personeelskosten overhead In de tussenrapportage van september 2014 maakten we al melding van hogere beheerlasten personeel, vooral als gevolg van de schaal en de complexiteit van het gebouw. Op basis van de realisatie 2014 en het eerste halfjaar 2015 moeten we concluderen, dat onze prognose van september 2014 nog te positief was en de beheerlasten personeel derhalve hoger zijn dan verwacht. Ook de verdere afbouw, de realisatie van de aanvullende investeringen en het verder inrichten van diverse systemen vergen nog extra inzet in 2015 en 2016. Onze culturele ambitie en de nieuwe context waarbinnen we hier invulling aan geven vraagt om meer dan de ‘simpele’ optelsom in formatie, kennis en knowhow van de voormalige stichting Tivoli en die van de dienst Vredenburg. Momenteel werken we aan de definitieve inrichting van onze organisatie om deze zo effectief en efficiënt mogelijk te maken. Die inrichting stemmen we allereerst goed af op onze ambities. Deze afstemming richt zich op het organisatiemodel, de werkprocessen, de functiestructuur (taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden), en de hiermee verband houdende noodzakelijke competenties. In de jaarplannen van de verschillende afdelingen worden de nieuwe inzichten geborgd, opdat management en medewerkers hier gericht mee kunnen werken en over de realisatie en voortgang verantwoording kunnen afleggen. Met het zorgvuldig afstemmen van ambities en organisatie wordt de basis gelegd voor een doelmatige en doeltreffende bedrijfsvoering. In het hoofdstuk ‘Organisatie’ wordt ingegaan op de diverse sporen die zullen worden gevolgd om die afstemming mogelijk te maken. Mede op basis van de uitkomsten van het organisatieontwikkeltraject en de uitwerking van de afdelingsplannen zal de exacte tijdelijke en structurele capaciteitsbehoefte en de gewenste onderlinge verhouding tussen beide contingenten, worden vastgesteld. De verwachting is dat de uitkomst hiervan in combinatie met de nieuwe functiewaardering zullen leiden tot structureel hogere personeelskosten. Vooralsnog zijn in de prognose 2015 en begroting 2016 € 0,6 en € 0,7 mln hogere kosten opgenomen dan vorig jaar geraamd. De voor de bedrijfsvoering noodzakelijke uitbreidingen zijn nu vooralsnog op tijdelijke basis ingevuld.
14.4.2. Beheerlasten gebouw 14.4.2.1. Huisvestingslasten We ervaren dat de vaste gebouw gebonden beheerlasten zwaar op onze exploitatie drukken, deze zijn respectievelijk € 7,7mln in 2015 en € 8,3 mln in 2016. De structurele subsidie inclusief huurgarantie bedraagt in 2015 € 8,1 mln en in 2016 € 7,8 mln. Als gevolg van de hogere kosten, die in belangrijke mate samenhangen met het gebouw, lukt het TivoliVredenburg niet om met de hogere eigen inkomsten een positief resultaat te boeken. Dit wordt verstrekt door een verwachte verdere stijging van de gebruik- en beheerlasten van het gebouw. Dit zet de programmering onder druk. Handhaving van het huidige niveau is moeilijk; een hogere artistieke ambitie mogelijk buiten bereik. In combinatie met de geraamde verhoging van de eigen inkomsten van 59% in 2014 (€ 14mln) naar 66% in 2016 (18,8mln) is het risicoprofiel van TivoliVredenburg hiermee aanzienlijk hoger dan de
38
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 gebruikelijke kengetallen uit de branche en de situatie tot en met 2013. Risico’s wegen zwaarder en bijsturingsmogelijkheden zijn beperkter. Dit achten wij een onwenselijke situatie. We verwachten in 2016 een structureel nadeel op de huisvestingslasten van € 0,13 mln. De energielasten zijn structureel € 0,2 mln lager dan begroot. De in de begroting 2015 gemelde overschrijding van de energielasten lijkt zich niet voor te doen. Dit concluderen we op basis van een second opinion van een gespecialiseerd bedrijf. Ook de facturen over het laatste kwartaal en de eerste helft 2015 wijzen in deze richting. Daartegenover staat dat naast het in september 2014 gemelde gebouwonderhoud ook de onderhoudskosten voor de gebruikersinvesteringen vanaf 2016 hoger uitvallen dan begroot. Gedegen onderhoud aan deze investeringen is nodig om gebruiksduur en kwaliteit hoog te houden en wordt vooralsnog geraamd op € 0,2 mln hogere kosten. Zonder gedegen onderhoud van de gebruikersinvesteringen zullen de kapitaallasten toenemen door eerdere vervanging. Onzekerheid in de raming zal verder afnemen na een actualisatie van de Meerjaren Onderhouds Begroting (MJOB) in het voorjaar van 2016. Verder zullen de huisvestingslasten met ingang van 2016 eveneens hoger zijn als gevolg van onze beperkte kantoorcapaciteit; te weinig werkplekken en kwalitatief ontoereikende werkomgeving. Op dit moment wordt de toekomstige restaurantruimte op de begane grond volledig gebruikt als kantoor. Deze werkplekken kunnen niet ingepast worden in de reguliere kantooromgeving, waarvan na extern onderzoek, onder andere de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) geconcludeerd is dat er verbeteringen noodzakelijk zijn. Momenteel werken we aan een volledige inventarisatie van de problemen en ontwikkelen we scenario’s om dit probleem op te lossen en is er een stelpost opgenomen in de begroting 2016. In het afgelopen half jaar is door TivoliVredenburg hard gewerkt aan de verdere afbouw en inrichting van het pand en bijbehorende projecten. Hierbij gaat het onder andere om de nazorglijst met aanvullende investeringen van € 2,8 mln en om gebruikersinvesteringen als aanpassingen in de entreehal, inrichting van de tussenruimtes, uitbreiding van het aantal bars, bouw definitieve rookruimtes, signing en wayfinding. De entreehal is met ingang van deze zomer de hele dag open; de kassa is verplaatst naar de entreehal en we zijn van start gegaan met ons Rabo open podium. We zijn nog niet klaar en verwachten ook in 2016 en 2017 nog een flink aantal projecten af te ronden zoals de bouw van het restaurant en de renovatie van de oudbouw. 14.4.2.2. Kapitaallasten gebruikersinvesteringen De kapitaallasten, afschrijving en rente van de gebruikersinvesteringen, zijn ook in 2016 lager dan begroot. Dit levert in 2015 een incidenteel voordeel op van € 0,88 mln. Hetzelfde geldt, maar dan in mindere mate voor het jaar 2016, waarin nog een voordeel van € 0,43 mln wordt verwacht. Vooralsnog verwachten we dat er vanaf 2017 geen sprake meer zal zijn van dit incidenteel voordeel als gevolg van fasering van de investeringsuitgaven. Het totaal van de investeringsbehoefte blijft € 20,25 mln zoals eerder gemeld bij de subsidieaanvraag 2015. De incidentele voordelen op de kapitaallasten in de jaren 2014 tot en met 2016 worden niet alleen veroorzaakt door een gefaseerde aanschaf van de gebruikersinvesteringen. Een substantieel deel van de investeringen kan namelijk tijdelijk gefinancierd worden uit beschikbare liquiditeit, uit bijdragen van de Gemeente Utrecht en Stichting Tivoli en vooruit ontvangen inkomsten voor activiteiten. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de rentekosten circa € 0,15 mln tot € 0,2 mln hoger zijn dan voor de reguliere bedrijfsvoering noodzakelijk als gevolg van de beschikkings- of bevoorschottingsmethodiek van de Gemeente Utrecht. Aanvullende subsidies ter dekking van exploitatietekorten worden namelijk niet vooraf bij vaststelling van de jaarsubsidie beschikt maar meer dan 1 jaar na het betreffende boekjaar. De lasten van het nazorgbudget van € 2,8 mln zijn geraamd op € 0,13 mln. Een exacte administratieve verdeling van dit bedrag over de posten huur en kapitaallasten is afhankelijk van de activering van de investeringsuitgaven bij de Gemeente of TivoliVredenburg. Vooralsnog is het
39
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 bedrag van € 0,13 mln niet opgenomen in onze kosten en baten voor 2015 en 2016. Dit bedrag wordt toegevoegd zodra de definitieve verdeling bekend is.
14.5. OVERIG 14.5.1. Het Gegeven Paard De omzet van ons café het Gegeven Paard laat in de eerste 26 weken van 2015 gemiddeld een stijgende lijn zien. Ondanks deze positieve ontwikkeling is de verwachting voor 2015 zoals eerder gemeld een negatief resultaat van ongeveer € 0,16 mln. Naast een niet ongebruikelijke opstartfase voor een nieuw café is dit voornamelijk het gevolg van de allesbehalve uitnodigende omgeving van ons gebouw. We hebben weliswaar een vergunning om deze zomer aan de westzijde een groot terras uit te zetten, maar van een terras met uitzicht op een schutting is de omzetpotentie een stuk lager dan na afronding van de Vredenburgknoop, de parkeergarage en het water in de singel. Vanaf 2016 houden we rekening met een positieve ontwikkeling van een minimaal budgetneutraal resultaat naar een positief exploitatieresultaat.
14.5.2. Restaurant Er is onlangs gestart met het ontwikkelen van een concept voor het nieuwe restaurant. Het is prematuur daar nu uitspraken over te doen. De opening staat voor halverwege 2016 gepland. De huurinkomsten maken vooralsnog voor een half jaar onderdeel uit van de post overige omzet. Bij een negatief resultaat tijdens de opstartfase zal er door TivoliVredenburg een voorziening getroffen moeten worden. Daar is vooralsnog geen rekening mee gehouden. Uitgangspunt is dat eventuele niet ongebruikelijke negatieve resultaten tijdens de opstartfase in later jaren zo snel mogelijk gecompenseerd worden.
14.5.3. Lagere subsidie en indexering Divergerende indexen op de subsidie enerzijds en de huur en marktontwikkeling anderzijds hebben een substantiële financiële impact op de begroting en veroorzaken tekorten omdat bijsturing op de gebouw gebonden beheerlasten niet direct mogelijk is. Wanneer de huur wordt geïndexeerd zonder dat de subsidie gelijkwaardig wordt geïndexeerd ontstaat er direct een tekort in de exploitatie. Uit de vergelijking van de basisbegroting uit 2008 en de definitieve versie in het ondernemersplan uit 2013 bleek dat de subsidie in de periode 2008-2014 met circa € 0,2 mln substantieel achterbleef bij marktindexering. Voor het jaar 2015 is de subsidie niet geïndexeerd, een structurele taakstelling van € 0,138 mln is verwerkt in de begroting 2015. Gesteld kan worden dat deze taakstelling niet structureel opgevangen kan worden binnen onze begroting en een onderdeel is van het totale tekort dat reeds verwerkt is in de benodigde subsidie voor 2016. In 2016 is de subsidie door de gemeente geïndexeerd met 1%, ondanks diverse maatregelen bij de indexatie van onze kosten (bijv. kapitaallasten investeringen niet geïndexeerd) resteert er een negatief saldo indexering van € 0,037mln, dit bedrag maakt onderdeel uit van de post subsidie 2016. We hebben een indexering toegepast van 2% van prijspeil 2015 naar 2016. Echter, als de huurindex gelijkgesteld wordt aan de subsidie index van 1% vervalt het indexeringsverschil 2016 van € 0,037 mln).
40
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
14.6. TOT SLOT In de subsidiebeschikking 2014 is vastgesteld om medio 2016 de exploitatie van TivoliVredenburg te evalueren in relatie tot het benodigd weerstandsvermogen. Die datum van 2016 is gekozen, omdat pas dan teruggekeken kan worden op een volledig boekjaar exploitatie in het nieuwe gebouw. Bij het opstellen van de deze begroting werd eens te meer duidelijk hoe belangrijk deze uitgestelde datum is. Nu kijken we terug op iets meer dan een programmaseizoen, de voorlopige exploitatiefase is gestart vanaf de opening op 21 juni 2014. We spreken met reden over ’voorlopige’ exploitatiefase. Bij de invulling van het ondernemingsplan, de exploitatieopzet en de actualisatie van het jaar 2016 in de tussenrapportage 2014 is destijds zo zorgvuldig mogelijk te werk gegaan. Vanwege de unieke en enorme schaal van het nieuwe gebouw en het vernieuwende concept van TivoliVredenburg, is nog niet alle informatie compleet. Daarom is er een evaluatie na twee jaar exploitatie vastgesteld. Na twee jaar is er nog meer zicht op de functionaliteit van het gebouw, de invloed van de bouwomgeving op de bruikbaarheid van het gebouw, het bezoekersgedrag, de ontwikkeling van de markt zowel aan de zijde van de bespelers als de bezoekers, de effecten van de economische situatie op de culturele programmering, de zakelijke verhuur en de sponsoring. Op basis van de praktijkgegevens over twee programmeringsseizoenen (2014-2015 en 2015-2016) en een volledig exploitatiejaar 2015 zullen in 2016 het ondernemingsplan en de exploitatieopzet worden herijkt. De definitieve exploitatiefase start dan met het seizoen 2016-2017. In de genoemde evaluatie worden onze plannen voor de jaren 2017 – 2020 beoordeeld. De uitkomst van deze evaluatie en beoordeling door de Adviescommissie Cultuurnota kunnen leiden tot bijstelling van ons meerjarenplan. Wij begrijpen dat de volledige door ons aangevraagde subsidiebedragen nog niet toegekend konden worden op grond van de ASV en het budgetrecht van de gemeenteraad, maar we gaan er van uit dat we in een later stadium gesteund worden door de gemeente in de financiering van de tekorten op de exploitatie van TivoliVredenburg vanaf 2014. In de beschikking op onze subsidieaanvraag 2015 staat: Het jaarplan 2015 biedt voldoende onderbouwing en kader voor uw organisatie inzake programmering en bedrijfsvoering en sluit aan bij het algemene kader en de hoofdlijnen die zijn geschetst in de basisdocumenten voor de start van de organisatie per 2014. De plannen voor programmering, marketing en samenwerking onderstrepen de ambitie om TivoliVredenburg tot het belangwekkende podium te maken dat past bij de historie van de drie gefuseerde muziekorganisaties en bij de investering die de stad heeft gerealiseerd. In het interpellatiedebat in de gemeenteraad van 30 oktober 2014 is door het College van B&W aangegeven en in de beschikking 2015 bevestigd, dat de hoogte van onze subsidieaanvraag 2015 reëel lijkt. We hebben het College al in een brief laten weten dat de Raad van Toezicht en het Bestuur van TivoliVredenburg daarmee voldoende vertrouwen hebben om de activiteiten voort te zetten in 2015. Inmiddels zijn er door de gemeente reserves gevormd ter financiering van aanvullende subsidiebedragen voor TivoliVredenburg. Voor de periode 2014 tot en met 2016 gaat het om een totaal bedrag van € 5,3 mln, dat aansluit op de resultaatprognoses in de tussenrapportage van september 2014. De geactualiseerde raming van de realisatie 2014, prognose 2015 en de begroting 2016 komt uit op € 5,1 mln en is daarmee iets lager dan de oorspronkelijke raming. Daarmee houdt TivoliVredenburg vooralsnog voldoende vertrouwen om de activiteiten voort te zetten in 2016. Kanttekening daarbij is dat een formele aanvullende subsidiebeschikking voor de jaren 2014 en 2015 nog niet is vertrekt waardoor formele zekerheid ontbreekt. Voor 2016 zal de beschikking net als voor
41
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016 2015 minstens een algemene bevestiging van het inhoudelijk en financieel kader voor TivoliVredenburg moeten bevatten. Voor 2016 en daarna is nog steeds de verwachting, zoals ook in de tussenrapportage aan de gemeente Utrecht van september 2014 gemeld, dat de hogere beheerlasten van het gebouw samen met de subsidiekortingen niet kunnen worden gedekt uit de normale exploitatie. We stellen nu na een jaar exploitatie vast, dat de kosten nog hoger zijn dan in september 2014 door ons begroot. Het gebouw met al zijn onvolprezen kwaliteiten drijft ons op erg hoge kosten. Dit geldt voor de grotendeels vaste huisvestings- en investeringslasten, in 2015 totaal € 7,7 mln en in 2016 € 8,3 mln, maar ook voor de activiteitenlasten en personeelskosten. Bij concerten, festivals, zakelijke verhuur en dance avonden moet de personele inzet groter zijn dan eerder gedacht en ook in de overhead is extra formatie onontbeerlijk. In de prognose 2015 en de begroting 2016 zijn al veel maatregelen verwerkt om de contributiemarge te verhogen. De beheerlasten bevatten veel niet-beïnvloedbare kosten voor gebouw en investeringen. De wel-beïnvloedbare beheerlasten hebben we al zoveel mogelijk verlaagd, rekening houdend met de culturele ambitie en verwachtingen, en de complexiteit en schaalgrootte van gebouw en organisatie. Voor 2016 presenteren we een begroting met ambitieuze aannames, zonder de haalbaarheid uit het oog te verliezen, maar met een verhoging van financiële risico’s. In de begroting 2016 hebben we ten opzichte van de prognose 2015 een verbetering van het exploitatieresultaat verwerkt van € 0,8 mln. In september 2014 veronderstelden we nog, dat we in 2016 ten opzichte 2015 een resultaatverbetering van € 1,2 mln zouden kunnen realiseren. Samen met een verlaging van de subsidie moeten we met de kennis van dit moment vaststellen, dat voor 2016 ondanks de verwerkte resultaatverbetering van € 0,8 mln een structureel negatief saldo van € 0,7 mln resteert ten opzichte van de aannames van september 2014. De structurele extra beheerlasten voor personeel en gebouw en de kortingen op de subsidie (totaal € 1 mln) zoals eerder gemeld in september 2014 en het negatief saldo van € 0,7 mln zijn in de begroting 2016 reeds opgenomen in het subsidiebedrag. Als gevolg van fasering van de investeringsuitgaven vervallen de incidenteel lagere kosten afschrijving en rente vanaf 2017-2018, dit resulteert in circa € 0,43 mln hogere kapitaallasten. Voor de drie-jaar periode 2014 tot en met 2016 raamden wij in september 2014 een negatief resultaat van in totaal € 5,3 mln. De realisatiecijfers 2014, de prognose 2015 en de begroting 2016 komen nu samen uit op € 5,1 mln en zijn daarmee 0,2 mln lager. Samengevat verzoeken wij u voor het jaar 2016 een subsidie te verstrekken van € 9,618 mln. Dit bedrag met prijspeil 2016 is als volgt opgebouwd: - € 7,941 mln reguliere subsidie ( € 7,862 mln in 2015) - € 0,119 mln huurgarantie ( € 0,118 mln in 2015) - -/- € 0,163 mln taakstelling gemeente Utrecht (nieuw in 2016) - € 1,721 mln aanvullende subsidie (€ 1,024 mln geïndexeerde prognose 2016 september 2014 + € 0,697 mln geactualiseerde begroting 2016)
42
TivoliVredenburg – Jaarplan 2016
Kengetallen (ten behoeve van de landelijke database)
43