THEMA 10 Resultaatbeoordeling: inleiding tot balans, resultatenrekening en liquiditeitsplan
Nie kenne!
0. Introductie: doet de omgeving er iets toe? Heeft de strategie van een onderneming een impact op de overlevingskans van een onderneming OF wordt deze overlevingskans bepaald door de omgeving waarin de onderneming actief is? 2 verschillende visies: a) Volgzaamheidsperspectief, d.i. een onderneming heeft weinig invloed op de omgeving en heeft weinig manoeuvreerruimte (‘Population ecology perspectief’) b) Keuzeperspectief, d.i. onderneming kan de industrietak herscheppen, regels aanpassen, …
vincentcox.com
1
1. Inleiding tot de resultatenrekening & balans •
Een BALANS geeft een overzicht van de herkomst en bestemming van de middelen van een onderneming op een bepaald ogenblik.
•
Grafische weergave
Vaak einde elk kwartaal altijd einde van het boekjaar (meestal december)
Bestemming middelen of bezittingen
Herkomst middelen Passiva of passiefzijde van de balans
voorwaarde Actief moet gelijk zijn aan Passief
•
•
Om vergelijkbaarheid van balansen te verhogen, wordt zowel de actief- als de passiefzijde volgens een vast aantal rubrieken ingedeeld. Het criterium om deze zijden in te delen is: – ACTIEFZIJDE: de minst liquide delen worden bovenaan gezet, de meest liquide delen onderaan – PASSIEFZIJDE: de schulden die (vermoedelijk) nooit worden opgeeist staan bovenaan, de schulden die wel worden opgeeist, komen onderaan te staan.
•
Zowel langs de actief als de passiefzijde komen steeds een aantal rubrieken terug
Liquiditeit is de mate waarin iets omzetbaar is in cash
Of m.a.w zeer lange termijn terugbetaalbaar staan bovenaan, die op op korte tijd terugbetaalbaar zijn, staan onderaan
vincentcox.com
2
EXAMENVRAAG: Rangschik de volgende elementen van de actiefzijde op de geijkte wijze/correcte wijze
kosten verbonden aan de oprichting, verdere ontwikkeling en herstructurering
•
Rubrieken langs de ACTIEFZIJDE van de BALANS Vaste activia Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op meer dan 1 jaar Voorraden Vorderingen op minder dan 1 jaar Geldbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen
Octrooien, licenties,… Terreinen, gebouwen, machines, installaties Eigenaarschap van andere firma’s Wat klanten nog moeten betalen op meer dan 1 jaar
Spaarrekeningen, kasbons technische rekening
vlottende activia Opgenomen (gewardeerd) tegen de BOEKHOUDKUNDIGE waarde voorbeeld: KBC Boerentoren
Toekomstige verplichtingen vb.: grote onderhoudswerken
Geld dat door de oprichters in firma is gestopt (=kapitaal) de winsten/verliezen van voorbije jaren die niet zijn uitgekeerd en in de firma blijven (=RESERVES)
•
Rubrieken langs de PASSIEFZIJDE van de BALANS Eigen vermogen Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden op meer dan 1 jaar Vreemd vermogen Schulden op minder dan 1 jaar Overlopende rekeningen
vincentcox.com
3
Examenvraag, elk jaar zit deze kapoen ertussen: Wat is het verschil eigen vermogen en vreemd vermogen
•
Er is een belangrijk onderscheid tussen EIGEN VERMOGEN en VREEMD VERMOGEN Geld van de oprichters
Geld van niet-eigenaars Vreemd vermogen
Eigen vermogen
Looptijd
Een specifieke datum waarop de lening moet zijn afgelost
Geen specifieke datum vastgesteld
Invloed op bedrijfsvoering
Geen eigenaarschap. Enkel invloed wanneer rente- of kapitaalbetalingen uitblijven
Eigenaarschap en kunnen dus stemmen over bedrijfsaspecten
Bij faillissement
Voorrang op het eigen vermogen
Hebben pas rechten nadat alle andere schuldeisers zijn terugbetaald
•
Beide vormen van vermogen kunnen, naast financiële instellingen, ook van de volgende partijen komen. Omschrijving
FFF
Friends, Family and Fools
Business angels
(ex-) ondernemers die willen investeren in beloftevolle startende of snelgroeiende ondernemingen (b.v. BAN Vlaanderen)
Risicokapitaalfondsen
= venture capital fondsen. Partijen die het geld van derden investeren in (relatief) jonge bedrijven met groeipotentieel, met de bedoeling de participatie na een bepaalde periode (circa 5 jaar) weer te verkopen
Overheidsinstellingen
Overheidsbedrijven stellen financiële middelen ter beschikking onder de vorm van leningen aan o.a. startende ondernemingen
vincentcox.com
4
•
Enkele voorbeelden van financieringen van innovatieve ideeën:
Planningssysteem voor muziekfestivals en eventsector
Zelflerende software voor mobiele toestellen
Betaaloplossing voor mobile commerce
Internetwinkel in Azië
Grootste sociaal netwerk
Regeneratieve geneeskunde voor botten
vincentcox.com
5
TIP: •
‘Alternatieve’ financiering via crowd-funding
Kenmerken - financiering (eigen vermogen, vreemd vermogen, donaties, …) - via een netwerk van individuen/organisaties - van ondernemingen/projecten - via (meestal) het internet - met een beperkt bedrag per investeerder
•
Crowd-funding platformen – www.bolerocrowdfunding.be – www.kickstarter.com – www.mymicroinvest.be
•
Voorbeeld 1 crowd-funding
vincentcox.com
6
•
Voorbeeld 2 crowd-funding
Examenvraag: Leg solvabiliteit uit!
•
Aandachtspunten bij het lezen van de balans: – Negatief eigen vermogen = ZEER SLECHT = onderneming is eigenlijk failliet – Solvabiliteit, dit zegt iets over de globale ‘financiële draagkracht’ van de onderneming • Meestal berekend via de ALGEMENE SCHULDGRAAD • Te berekenen door het vreemd vermogen te delen door de passiefzijde van de balans • Interpretatie
Eigen vermogen - Kapitaal (= geld dat iemand bij de opstart in de firma heeft gestopt) - Reserves (=overgedragen winsten of verliezen)
vreemd vermogen= alle schulden ooit aangegaan Vreemd vermogen=> Getal mag maximaal 75% zijn omdat: - moeilijk is nieuwe leningen (schulden) aan te gaan - interest kan niet voor iets anders worden gebruikt verdringingseffect/koekoek-effect vincentcox.com
7
Examenvraag: Liquiditeit<->Solvabiliteit
•
Aandachtspunten bij het lezen van de balans: – Liquiditeit, dit is de mate waarin de onderneming in staat is haar kortlopende betalingsverplichtingen na te komen • Meestal berekend via de CURRENT RATIO of de ALGEMENE LIQUIDITEITSRATIO. • Te berekenen door de vlottende activa te delen door de schulden op korte termijn Getal moet ten minste 1 zijn • Interpretatie
Want dan zijn er meer “vlottende activa” dan schulden
Examenvraag
uitrekenen + interpreteren
•
Voorbeeld van een balans
Terreinen Gebouwen Machines Voorraden Klanten Kas
100 200 500 400 600 200
Eigen vermogen Leveranciers (< 1j) Lening aan bank (< 1j)
– Hoeveel bedraagt de current ratio?
1200 300 500
400+600+200/(300+500) =1,5 Dit is goed (meer dan 1)
– Hoeveel is de algemene schuldgraad? 300+500/(1200+300+500) =0,4 of 40%
Dit is goed! want dit is onder limiet van 75% EXTRA: Hoeveel is het vreemd vermogen? 300+500=800
EXTRA Hoeveel zijn de vaste activa? 100+200+500=800
vincentcox.com
8
• •
Een RESULTATENREKENING geeft een schematisch overzicht van de kosten en opbrengsten van een onderneming Ook bij de resultatenrekening wordt een VASTE structuur gehanteerd om de vergelijking van verschillende bedrijven mogelijk te maken (zie volgende slide)
Voorbeeld: Benzine, gsm gesprekken, elektriciteit, personeel, intrest op leningen,……
Ook afschrijvingen Definitie afschrijvingen: Dit is een techniek die erin bestaat de (aanschaf)waarde van activa over een bepaalde tijd in de kosten op te nemen. voorbeeld: Auto aankopen voor bedrijf. Waarde: 10 000 euro. Naargelang tijd gaat waarde verlagen. Wetgever stelt dat ge gemiddeld 5 jaar mee rond rijdt. Dus das dan 2000 euro per jaar dat eraf gaat van waarde. Die 2000 euro is een afschrijving. Het is dus een kost die fictief is. Dus ge moogt in uw boekhouding een fictieve kost inbrengen. Er is dus geen betaling gebeurd want het is fictief. Logica: Veel afschrijvingen, veel kosten, winst zakken, minder belasting betalen.
Bedrijfsopbrengsten - bedrijfskosten = bedrijfsresultaat Financiele opbrengsten - Financiele kosten= financieel restulaat Uitzonderlijke opbrengsten - uitzonderlijke kosten= uitzonderlijk resultaat
•
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen – Opbrengsten/kosten die te maken hebben met de activiteit • Voorbeelden voor Kinepolis
BedrijfsopbrengstenVerkoop tickets + verkoop drank, snoep en NACHOOOS Bedrijfskosten: Mais, aankoop cola, jobstudenten – Opbrengsten/kosten die te maken hebben met de financiële activiteit • Voorbeelden voor Kinepolis
Financiele opbrengsten: Rentenieren (geld da op bank staat) Financiele kosten: Leningen – Opbrengsten/kosten die uitzonderlijk zijn • Voorbeelden voor Kinepolis
Uitzonderlijke opbrengsten: verkoop filiaal, premie na brand Uitzonderlijke kosten: schade door brand (de nest terug opbouwen)
vincentcox.com
9
Bedrijfsopbrengsten verkopen - Bedrijfskosten = bedrijfsresultaat (operationeel resultaat) (EBIT)
EBIT=earnings before interest and taxes
+/- financieel resultaat
kan courante winst of courant verlies zijn Examenvraag: Wat is verschil bedrijfsresultaat en courant resultaat? Het courant resultaat is uitgebreider (ook rekening gehouden met financieel resultaat, best positief)
= courant resultaat +/- uitzonderlijk resultaat = brutoresultaat -
kan bedrijfswinst of bedrijfsverlies zijn
Bruto winst of bruto verlies
belastingen = nettoresultaat
Dé examenvraag!!!
Voorbeeld examenvraag: zijn het kosten, opbrengsten, activa of passiva? Kost
Opbrengst
Activa
Passiva
Gebouw Wagen Benzine wagen Intresten op lening wagen Lening wagen Meeropbrengst bij verkoop wagen Voorraad Spaarrekening Rente spaarrekening Loon personeel
vincentcox.com
10
Gedetailleerd overzicht van de instromende en uitstromende geldstromen in een bepaalde periode
Liquiditeiten= geld dat binnen komt of buiten gaat (Cashflow) <> kosten en opbrengsten Voorbeeld: afschrijvingen
•
UITBREIDING ‘Liquiditeitsplan’ – Dit plan houdt in dat de onderneming tracht in te schatten of ze op ieder ogenblik wel over voldoende LIQUIDITEITEN zal kunnen beschikken om haar verplichtingen na te komen en op welke momenten er sprake zal zijn van eventuele kasoverschotten of kastekorten. – Belangrijk onderdeel van het FINANCIEEL PLAN – Achterhalen wanneer er geld te weinig is (en hoe dit kan worden opgelost) en/of wanneer er geld te veel is (en wat er mee kan worden gedaan) – OPGELET: een onderneming kan winstgevend zijn maar toch een liquiditeitstekort hebben !!!! – Voorbeeld
•
(eenvoudig) VOORBEELD – Een student(e) Master Industriële Ingenieurswetenschappen richt een onderneming op die gespecialiseerd is in ‘consulting’ voor grote en kleine Belgische bedrijven. Er is een contract ter waarde van 20.000€ getekend in juni en een contract van 80.000€ in november. De contracten worden betaald bij de ondertekening. Er is 1 medewerker met een jaarloonkost van 40.000€. De intresten op de lening (35.000€) moeten worden terugbetaald in december. In december moet ook de vennootschapsbelasting worden betaald (10.000€). – Bepaal het resultaat van deze onderneming en stel een liquiditeitsplan op (per kwartaal).
vincentcox.com
11
Bedrijfsopbrengsten - Bedrijfskosten
Omzet van 100.000 flappe 40.000
= bedrijfsresultaat
60.000
+/- financieel resultaat
-35.000
= courant resultaat
25.000
+/- uitzonderlijk resultaat
0
= brutoresultaat
25.000
-
-10.000
belastingen
15.000
nettoresultaat
Kwartaal 1 (Q1)
Kwartaal 2 (Q2)
0
20.000
10.000
10.000
Inkomende liquiditeiten
Kwartaal 3 (Q3)
0
Kwartaal 4 (Q4)
80.000
Uitgaande liquiditeiten - Loon - Belastingen - Intrest lening
10.000
10.000
10.000 35.000
Saldo per kwartaal
-10.000
10.000
-10.000
25.000
Cumulatief saldo
-10.000
0
-10.000
15.000
Som van alle kwartalen
Merci Vincent
vincentcox.com
12
•
UITBREIDING ‘Economische indeling’ van kosten – Vaste kosten • Deze kosten die binnen een onderneming constant blijven zolang deze onderneming binnen een bepaalde productiecapaciteit blijft. • Andere naam: capaciteitskosten • Voorbeeld
– Variabele kosten • Kosten die variëren met de productie: een stijging (daling) van de productie, verhoogt (verlaagt) de variabele kosten. • Andere naam: veranderlijke kosten • Voorbeeld
– Totale kosten • Som van de vaste kosten en de variabele kosten
•
VOORBEELD – Een student(e) richt een onderneming op die gespecialiseerd is in het verstrekken van advies rond energie-efficiëntie. Er wordt een kantoor gehuurd voor 750€ (maandelijks). De jaaromzet is 15.000€ (5 opdrachten van 3.000€). De variabele kosten (electriciteit, benzine, telefoon, …) zijn 250€ per jaar per opdracht. – Is er winst/verlies voor deze onderneming volgens de vaste/variabele kostenindeling? Hoeveel?
vincentcox.com
13
•
VOORBEELD – Hoeveel opdrachten moeten worden afgesloten opdat de onderneming winst, noch verlies zou hebben?
2. Bedrijfsresultaten a) Wat zijn de 3 meest gebruikte beoordelingsinstrumenten? – WINSTMARGE • Nettowinst gedeeld door de omzet • Interpretatie: zo hoog mogelijk & in vergelijking met concurrenten
– RENTABILITEIT VAN DE ACTIVA (ROA) • Nettowinst gedeeld door de actiefzijde van de balans • Interpretatie: zo hoog mogelijk & in vergelijking met concurrenten
– RENTABILITEIT VAN HET EIGEN VERMOGEN (ROE) • Nettowinst gedeeld door het eigen vermogen • Interpretatie: – zo hoog mogelijk & – in vergelijking met concurrenten
vincentcox.com
14
b) De positiematrix
Voorbeeld van een examenvraag
Een onderneming bestaat uit drie afdelingen: A, B & C. De onderneming beschikt over de rentabiliteitscijfers van zowel deze drie afdelingen als de sector waarin elke afdeling actief is. Plaats deze drie afdelingen op een positiematrix.
Rentabiliteit bedrijf
Rentabiliteit sector
Afdeling A
10%
5%
Afdeling B
10%
10%
Afdeling C
15%
25%
vincentcox.com
15
Concurrentievermogen
Marktrentabiliteit
b) De positiematrix
vincentcox.com
16
Voorbeeld van een interpretatievraag
Gegeven is de volgende positiematrix. Is deze onderneming (A) het meest gebaat met een positieverbeterende strategie of een concurrentieverminderende strategie? Verklaar kort. Concurrentievermogen
Marktrentabiliteit
A
vincentcox.com
17
