Een geïntegreerde socioemotionele leerlingenbegeleiding waarbij de leerkracht er toe doet Workshop Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 – Gent Karen Jacobs, Universiteit Antwerpen
Inhoud 1. De SEG-vragenlijst WERKMOMENT 1
2. Waarom socio-emotionele leerlingenbegeleiding? 3. Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: de leerkracht centraal BESPREKING/DISCUSSIE 1 WERKMOMENT 2
4. Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: ondersteuning op school BESPREKING/DISCUSSIE 2 1
Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding
1. De socio-Emotionele Geïntegreerde leerlingenbegeleiding (SEG) vragenlijst
SEG-Vragenlijst • Ontwikkeld obv theorie, andere instrumenten, focusgroepgesprekken
• 3 delen • 73 vragen • Variant directie 72 vragen
3
SEG-Vragenlijst • Deel 1: coördinatie en organisatie op school -
Rol & visie van de directie (7 vragen) Schoolklimaat (12 vragen) Schoolvisie (7 vragen) Zorgstructuren en –procedures (4 vragen)
4
SEG-Vragenlijst • Deel 1: coördinatie en organisatie op school - Rol & visie van de directie (7 vragen) - Schoolklimaat (12 vragen) - Schoolvisie (7 vragen) - Zorgstructuren en –procedures (4 vragen)
5
SEG-Vragenlijst • Deel 2: Ondersteuning van het leerkrachtenteam -
Professionalisering (6 vragen) Communicatie tussen leerkrachten (3 vragen) Schoolinterne samenwerking (9 vragen) Schoolexterne samenwerking (4 vragen) Communicatie met ouders (3 vragen)
6
SEG-Vragenlijst • Deel 2: Ondersteuning van het leerkrachtenteam - Professionalisering (6 vragen) -
Communicatie tussen leerkrachten (3 vragen) Schoolinterne samenwerking (9 vragen) Schoolexterne samenwerking (4 vragen) Communicatie met ouders (3 vragen)
7
SEG-Vragenlijst • Deel 3: Begeleiding door de leerkracht - Enge taakopvatting (6 vragen) - Ruime taakopvatting (4 vragen) - Handelingsbekwaamheid (8 vragen)
8
SEG-Vragenlijst • Deel 3: Begeleiding door de leerkracht - Enge taakopvatting (6 vragen) - Ruime taakopvatting (4 vragen) - Handelingsbekwaamheid (8 vragen)
9
werkmoment 1 Invullen SEG-vragenlijst deel 3: • Taakopvatting deel 1&2 • Handelingsbekwaamheid
Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding
2. Waarom socio-Emotionele leerlingenbegeleiding?
Waarom socio-emotionele leerlingenbegeleiding?
De affectieve ontwikkeling heeft een onmiskenbare invloed op de cognitieve ontwikkeling
Emoties zijn inherent aan het leven In onze huidige maatschappij worden leerlingen geconfronteerd met verschillende uitdagende situaties Socio-emotionele leerlingenbegeleiding dient een wezenlijk onderdeel te zijn van vorming en onderwijs 12
Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding
3. Geïntegreerde begeleiding: de leerkracht centraal
Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: de leerkracht centraal
“Geheel van in het curriculum opgenomen activiteiten gericht op het stimuleren van de persoonlijke en sociale ontwikkeling van alle studenten”
Dus: Centrale rol voor de leerkracht Leerkrachten zijn: - Eerstelijnshelpers - Goed op de hoogte, waardevolle informanten - Best geplaatst om door te verwijzen
14
Bespreking/discussie 1 Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: een realiteit? • Bespreking resultaten survey (1415 leerkrachten, 77 directieleden) • Discussie resultaten + eigen antwoorden
Enge taakopvatting Beperkte rol voor leerkrachten en school inzake socio-emotionele leerlingenbegeleiding
Resultaten Survey Socio-emotionele begeleiding van leerlingen is in hoofdzaak de taak van externe hulpverleners zoals het CLB of meer gespecialiseerde diensten zoals een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG).
17
Resultaten Survey Socio-emotionele begeleiding van leerlingen gaat ten koste van de aandacht voor de overige leerlingen
18
Resultaten Survey De beste hulp bij socio-emotionele problematieken wordt verleend door een gespecialiseerd team van hulpverleners
19
Resultaten Survey Ik kan moeilijk inspelen op elke leerling die socio-emotionele begeleiding nodig heeft
20
Resultaten Survey Ik ben er op de eerste plaats voor verantwoordelijk dat de leerlingen voldoende vakkennis wordt bijgebracht
21
Resultaten Survey De voornaamste taak van de school is de leerling voor te bereiden op verdere studies of het beroepsleven
22
Ruime taakopvatting Socio-emotionele leerlingenbegeleiding als taak van de leerkrachten en school
Resultaten Survey Leerkrachten moeten aandacht hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen
24
Resultaten Survey Leerlingen moeten op school vooral zichzelf kunnen zijn en zichzelf kunnen ontdekken
25
Resultaten Survey Mijn belangrijkste taak als leerkracht is jongeren te begeleiden op weg naar volwassenheid
26
Resultaten Survey Het ontwikkelen van sociale vaardigheden bij leerlingen is minstens zo belangrijk dan de ontwikkeling van intellectuele vaardigheden
27
Handelingsbekwaamheid Voelen leerkrachten/scholen zich bekwaam om socio-emotionele leerlingenbegeleiding op te nemen
Resultaten Survey In mijn lessen probeer ik expliciet de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen te bevorderen
29
Resultaten Survey Ik
volg de socio-emotionele systematisch op
ontwikkeling
van
leerlingen
30
Resultaten Survey Ik voer gesprekken met leerlingen over hun socio-emotionele ontwikkeling
31
Resultaten Survey Ik heb de indruk dat ik een aantal leerlingen die socio-emotionele begeleiding nodig hebben laattijdig opmerk
32
Resultaten Survey Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socio-emotioneel vlak
33
Intepretaties? Conclusies? Bedenkingen? Bemerkingen? Verklaringen?
34
Ik ben er op de eerste plaats voor verantwoordelijk dat de leerlingen voldoende vakkennis wordt bijgebracht
De voornaamste taak van de school is de leerling voor te bereiden op verdere studies of het beroepsleven
Mijn belangrijkste taak als leerkracht is jongeren te begeleiden op weg naar volwassenheid
↔
Het ontwikkelen van sociale vaardigheden bij leerlingen is minstens zo belangrijk dan de ontwikkeling van intellectuele vaardigheden
Ik heb de indruk dat ik een aantal leerlingen die socio-emotionele begeleiding nodig hebben laattijdig opmerk Leerkrachten moeten aandacht hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen
↔
Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socioemotioneel vlak
werkmoment 2 Invullen SEG-vragenlijst deel 1 en 2: • Rol en visie directie • Professionalisering
Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding
4. Geïntegreerde begeleiding: ondersteuning op school
Geïntegreerde begeleiding: ondersteuning op school
Leerlingenbegeleiding is niet louter de verantwoordelijkheid van de leerkracht
‘whole school approach’ Ondersteunend netwerk op school: - zorg klimaat & duidelijke visie - Ondersteunende structuren en procedures - Efficiente communicatie en samenwerking - professionaliseringsmogelijkheden
39
Bespreking/discussie 2 Is er ondersteuning op schoolniveau? • Bespreking resultaten survey (1415 leerkrachten, 77 directieleden) • Discussie resultaten + eigen antwoorden
Professionalisering Professionaliseren leerkrachten zich met betrekking tot socio-emotionele leerlingenbegeleiding?
Resultaten Survey Ik
volg(de) nascholing in begeleiding van leerlingen
het
kader
van
socio-emotionele
42
Resultaten Survey Ik doe beroep op de expertise mbt socio-emotionele begeleiding die aanwezig is bij collega’s
43
Resultaten Survey Ik ga op zoek naar informatie om de socio-emotionele begeleiding van leerlingen te kunnen realiseren
44
Resultaten Survey De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socio-emotionele begeleiding
45
Resultaten Survey De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socio-emotionele begeleiding ANTWOORD DIRECTIE
46
Resultaten Survey Er wordt vorming georganiseerd op school in het kader van socioemotionele begeleiding
47
Rol en visie directie In welke mate voelen leerkrachten zich gesteund door de directie op school wat betreft de socioemotionele begeleiding van leerlingen
Resultaten Survey De directie stimuleert initiatieven inzake de aanpak van socioemotionele problemen bij leerlingen
49
Resultaten Survey De directie stimuleert initiatieven inzake de aanpak van socioemotionele problemen bij leerlingen ANTWOORD DIRECTIE
50
Resultaten Survey De directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socio-emotionele ontwikkeling
51
Resultaten Survey De directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socio-emotionele ontwikkeling ANTWOORD DIRECTIE
52
Resultaten Survey De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen
53
Resultaten Survey De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen ANTWOORD DIRECTIE
54
Resultaten Survey De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal (bv. Boeken, tijdschriften, screeningsinstrumenten, werkfiches, …) voorhanden is omtrent socio-emotionele problematieken
55
Resultaten Survey De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal (bv. Boeken, tijdschriften, screeningsinstrumenten, werkfiches, …) voorhanden is omtrent socio-emotionele problematieken ANTWOORD DIRECTIE
56
Intepretaties? Conclusies? Bedenkingen? Bemerkingen? Verklaringen?
57
Ik volg(de) nascholing in het kader van socio-emotionele begeleiding van leerlingen
Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socioemotioneel vlak
↔
Ik ga op zoek naar informatie om de socio-emotionele begeleiding van leerlingen te kunnen realiseren
De
directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socioemotionele ontwikkeling
De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socioemotionele ontwikkeling van lln
↔
De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal voorhanden is
De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socioemotionele begeleiding
Conclusie Geïntegreerde Socio-emotionele leerlingenbegeleiding is een realiteit/zou een realiteit kunnen zijn … maar er zijn nog werkpunten, zeker op vlak van handelingsbekwaamheid en professionalisering
