HET DESKUNDIGENONDERZOEK HET DESKUNDIGENONDERZOEK Sven Vernaillen GSJ‐Advocaten
Wanneer te maken met d k di deskundigenonderzoek? d k? Casus :
•
U kocht een woning en u heeft bij het aanleggen van uw tuin verontreiniging van de bovenste grondlaag vastgesteld in uw tuin. U neemt een geur waar die sterk lijkt op die van mazout. Bij het uitgraven van uw j g g g j g j vijver treft u zelfs verontreinigd water aan dat een olieachtige glans heeft. U lijdt ongetwijfeld schade. Hoe zal nu blijken welke de precieze oorzaak van deze schade is en hoe zal uit het bestaan van de schade desgevallend kunnen blijken welke fouten door wie werden begaan? U weet bijvoorbeeld dat uw buurman een ondergrondse mazouttank heeft. Deze zou mogelijks de oorzaak U weet bijvoorbeeld dat uw buurman een ondergrondse mazouttank heeft Deze zou mogelijks de oorzaak kunnen zijn van de verontreiniging van uw grondwater. U draagt de bewijslast : “Actori incumbit probatio” (Art. 870 Ger W) U l i h U zal zich moeten wenden tot de rechtbank waarbij u een gerechtsdeskundige zal moeten laten aanstellen t d t td htb k bij ht d k di l t l t t ll om de nodige vaststellingen te komen doen ter plaatse, de oorzaken van de schade te beschrijven en alzo de technische verantwoordelijkheid vast te leggen en eventuele minderwaarde te bepalen.
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Wie kan deskundigenonderzoek vorderen ? Wie kan deskundigenonderzoek vorderen ? •
Eisende partij moet vorderingsrecht hebben ten aanzien van de verwerende partij: in casu bijvoorbeeld artikel 544 BW “Burenhinder” of artikel 1384 lid 1 BW “Objectieve aansprakelijkheid van de bewaarder van de zaak voor de onder zijn hoede zijnde zaken behept met een gebrek”
•
Eisende partij moet voldoende bewijs hebben van feitelijke grondslag van zijn vordering : in casu moet eisende partij bewijzen dat de grondwaterverontreiniging zich effectief voordoet bv foto’s of vaststellingen door gerechtsdeurwaarder ff ti f d tb f t ’ f t t lli d ht d d
•
Eisende partij moet aantonen dat het gevraagde onderzoek materieel mogelijk is g j j g g en het resultaat van belang kan zijn bij de beslechting van het geschil in casu onderzoeksmaatregelen moeten aantonen dat verontreiniging afkomstig is van perceel nabuur
Aanstelling deskundige Aanstelling deskundige •
Rechter ten gronde = rechter tot wiens bevoegdheid het behoort uitspraak te doen over het geschil, dat aanleiding geeft tot aanstelling van een deskundige 1) na een debat over de grond van de zaak 2) indien nodig, bij toepassing van art. 19, al. 2 Ger.W. en met korte debatten om, in het kader van een geschil, uitspraak te horen doen over een vordering tot deskundigenonderzoek om de vooruitgang van de zaak te bevorderen vooruitgang van de zaak te bevorderen
•
Kortgedingrechter (uitzondering : hoogdringendheid vereist) + opgelet verjaring hoofdvordering !! g
•
Minnelijke aanstelling j ( g q ) ‐> zonder rechterlijke tussenkomst (weinig frequent) Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Wie zijn de tegenpartijen ? Wie zijn de tegenpartijen ? •
Beoordeling door eisende partij : al diegenen aan wie hij het verslag mogelijk zal willen tegen stellen : alle mogelijke verantwoordelijken buren langs links en langs rechts, verzekeraars B Beoordeling dient te gebeuren op ogenblik van dagvaarding d li di t t b blik d di
•
Beoordeling door verwerende partijen : moeten nazien of, indien het onderzoek slecht voor hen afloopt zij op hun beurt het verslag niet moeten tegen stellen aan slecht voor hen afloopt, zij op hun beurt het verslag niet moeten tegen stellen aan anderen bv. Verzekeraars, leverancier mazout, plaatser van de mazouttank,… Deze beoordeling is dringend : inzake roepen van partij tijdens het onderzoek kan Deze beoordeling is dringend : inzake roepen van partij tijdens het onderzoek kan problemen meebrengen ivm schending van de rechten van verdediging
Start van deskundigenonderzoek Start van deskundigenonderzoek Welke deskundige? •
Beslissing rechter tot aanstelling deskundige
•
Partijen kunnen zelf voorstel doen voor bepaalde deskundige ‐> rechter hoeft dit niet te volgen
•
Deskundige 8 dagen tijd voor eventuele weigering van zijn aanstelling ‐ met redenen omkleed ‐ partijen zelf mogelijkheid tot opmerkingen over weigering
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Start van deskundigenonderzoek Start van deskundigenonderzoek Welke zending? Welke zending? ‐
Eisende partij dient de door hem gewenste zending voor te stellen
‐
Zending kan uit 2 luiken bestaan 1) verzamelen feitenmateriaal al of niet met destructief onderzoek, nemen 1) verzamelen feitenmateriaal al of niet met destructief onderzoek, nemen van stalen 2) uitvoeren van de nodige onderzoeken om het feitenmateriaal samen te stellen
‐
Deskundige zal gelast worden met geven van technisch advies ‐ geen uitspraak over juridische aansprakelijkheid van partijen ‐> taak van de rechter Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Voorbeeld van zending Voorbeeld van zending •
“Ter plaatse te gaan te … De door eisende partij geuite klachten mbt de verontreiniging van het grondwater op het eigendom van eisende partij te onderzoeken Na te gaan welke de oorzaken zijn van deze verontreiniging en daarbij na te gaan of deze verontreiniging afkomstig is van een naastgelegen perceel fd t i i i fk ti i t l l In bevestigend geval deze oorzaak nauwkeurig te onderzoeken De eventueel vast te stellen schade aan het eigendom van eisende partij te beschrijven te beschrijven welke werken tot herstel dienen uitgevoerd en hun beschrijven, te beschrijven welke werken tot herstel dienen uitgevoerd en hun kostprijs te ramen; tevens rekening te houden met het eventuele mindergenot en de eventuele blijvende minderwaarde te bepalen Te antwoorden op alle terzake p dienende vragen van partijen g p j Trachten partijen te verzoenen.” p g p g p Let wel : op ieder geschil past een eigen opdracht !!
Installatievergadering •
Vergadering waarbij de rechter, de deskundige en de partijen contact hebben met elkaar nog voor de deskundige met zijn onderzoek begint.
•
Vindt plaats in raadkamer of om het even welke plek ter plaatse (sinds wetwijziging 2009) t ij i i 2009)
•
Niet (meer) verplicht (sinds wetswijziging 2009) ‐ enkel: k l ‐ wanneer rechter het noodzakelijk acht h h d k lijk h ‐ of wanneer alle verschijnende partijen er om verzoeken
•
Aanwezigheid van deskundige op installatievergadering verplicht (sinds i h id d k di i ll i d i li h ( i d wetswijziging 2009)
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Installatievergadering •
Na afloop installatievergadering neemt rechter beslissing met aantal verplichte/facultatieve vermeldingen: verplichte/facultatieve vermeldingen: ‐ eventuele aanpassing opdracht ‐ plaats, dag en uur van verdere werkzaamheden van deskundige ‐ noodzaak voor deskundige om al dan niet beroep te doen op technische d k d k di ld i tb t d t h i h raadgevers ‐ raming van algemene kostprijs van deskundigenonderzoek of manier waarop de kosten en ereloon van deskundige of technisch raadsman berekend zal worden ‐ bedrag van voorschot (facultatief) ‐ termijn waarbinnen partijen opmerkingen laten gelden aangaande het voorlopig advies van de deskundige ‐ termijn voor neerleggen eindverslag termijn voor neerleggen eindverslag
•
Indien geen installatievergadering wordt georganiseerd, kan rechter deze vermeldingen opnemen in de beslissing waarbij het deskundigenonderzoek bevolen wordt (meest voorkomende situatie !!)) Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Actieve rol van partijen Actieve rol van partijen •
Partijen zijn verplicht mee te werken aan deskundigenonderzoek ‐ Uit weigering van medewerking zal rechter conclusies trekken die hij geraden acht ! ‐ Overhandiging van een geïnventariseerd dossier met alle relevante stukken ‐ uiterlijk op installatievergadering ‐ bij gebreke aan installatievergadering: bij aanvang van werkzaamheden van de deskundige ‐ Partijen zullen worden opgeroepen door deskundige ij ll d d d k di
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Actieve rol van rechter Actieve rol van rechter •
Rechter volgt het onderzoek op ‐ ziet toe dat termijnen worden nageleefd ‐ ziet toe dat de tegenspraak in acht wordt genomen (steeds alle briefwisseling en communicatie met deskundige naar alle partijen in copie !!)
•
Rechter kan termijnen inkorten (in geval van hoogdringendheid) of deskundige ontslaan van bepaalde oproepingswijzen
•
Rechter kan ambtshalve of op verzoek van partijen alle werkzaamheden bijwonen
•
Rechter zal eventuele betwistingen beslechten die in de loop van deskundigenonderzoek ontstaan => verstevigde toezicht van rechter en voorzien van strikte termijnen dient te leiden tot een snellere werkwijze binnen het deskundigenonderzoek ll k ij bi h t d k di d k Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Verdere verloop deskundigenonderzoek •
Deskundige stelt verslag op van vergaderingen die hij organiseert
•
Verplichting van tussentijdse rapportering aan rechter, partijen en raadslieden elke 6 maanden, met vermelding: ‐ welke werkzaamheden reeds zijn uitgevoerd welke werkzaamheden reeds zijn uitgevoerd ‐ welke zijn uitgevoerd sinds het tussentijdse verslag ‐ welke de nog uit te voeren werkzaamheden zijn =>> Uitgebreide rapportering door deskundige !! Uitgebreide rapportering door deskundige !!
•
Bij einde werkzaamheden: * voorlopig advies voorlopig advies * verzoening * deskundig verslag
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Verdere verloop deskundigenonderzoek Verdere verloop deskundigenonderzoek • •
Voorlopig advies: overmaken aan rechter, partijen en raadslieden Opmerkingen: deskundige voorziet redelijke termijn (min. 15 d.) voor overmaken van opmerkingen ‐> met laattijdige opmerkingen wordt geen rekening gehouden door deskundige h d d d k di ‐> Rechter kan deze uit de debatten weren
•
Verzoening: ‐ V i D k di Deskundige tracht partijen te verzoenen (meerwaarde ?) h ij ( d ?) ‐ verplichte schriftelijke vaststelling van verzoening
•
Eindverslag i d l ‐> Vaststelling van verzoening, de stukken en nota’s van partijen en een gedetailleerde staat van kosten en het ereloon van de partijen wordt ter griffie neergelegd en overgemaakt aan partijen en raadslieden neergelegd en overgemaakt aan partijen en raadslieden Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Bezoldiging van de deskundige Bezoldiging van de deskundige •
Rechter kan (doch is niet verplicht): ‐ een voorschot bepalen een voorschot bepalen ‐ deel van voorschot bepalen dat vrijgegeven wordt om kosten van deskundige te dekken (indien niet, dient deskundige dit voor te schieten) Rechter duidt meest gerede partij aan tot betaling van dit voorschot
•
Deskundige kan om (bijkomend) voorschot of verdere vrijgave verzoeken voor reeds uitgevoerde werkzaamheden of nadien te maken kosten ‐> Rechter kan dit weigeren
•
Na neerlegging ter griffie van gedetailleerde staat van ereloon en kosten: Na neerlegging ter griffie van gedetailleerde staat van ereloon en kosten: ‐ partijen 30 dagen tijd om te reageren ‐ bij stilzwijgen ‐> partijen worden geacht akkoord te zijn ‐ bij betwisting ‐> oproeping van partijen in raadkamer
•
Rechter begroot het ereloon en kosten op de minuut van de staat en geeft bevel tot uitvoering. ‐> houdt hierbij rekening met de zorgvuldigheid, kwaliteit van het geleverde werk en de nakoming van de termijnen evenals met moeilijkheidsgraad van het werk, de hoedanigheid van de deskundige en de waarde van het geschil deskundige en de waarde van het geschil. Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
OPGELET •
Deskundige mag pas rechtstreekse betalingen aannemen wanneer de staat definitief begroot is en voor zover blijkt dat het geconsigneerde voorschot ontoereikend is.
•
Wie in andere gevallen rechtstreekse betalingen aanneemt, kan bestraft worden Wi i d ll ht t k b t li t k b t ft d met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden en/of een geldboete van 200 EUR tot 1,500 EUR.
Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Waarde van verslag + beroepsmogelijkheid Waarde van verslag beroepsmogelijkheid •
Rechter (in theorie) niet gebonden door advies deskundige ‐ deskundige wordt aangesteld om rechter een advies te geven ‐ mogelijkheid voor rechtbank om kritiek te uiten op verslag, de rechter is niet verplicht het advies te volgen indien het strijdig is met zijn overtuiging
•
Voortaan beslissingen genomen tijdens procedure van het deskundigenonderzoek niet vatbaar voor hoger beroep, tenzij het beslissing betreft tot: ‐ vervanging deskundige vervanging deskundige ‐ bepaling van het voorschot op kosten en erelonen ‐ begroting van deze kosten en erelonen
•
Opmerking: hoger beroep tegen deze beslissingen maakt evenwel het geschil zelf niet aanhangig bij de rechter in hoger beroep ‐> rechter in hoger beroep spreekt zich enkel uit over tussenvorderingen ‐> bodemgeschil wordt verder gezet voor eerste rechter > bodemgeschil wordt verder gezet voor eerste rechter Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
Besluit •
Aantal krachtlijnen centraal: ‐ de actieve rol van de rechter ‐ de loyale medewerking van de partijen ‐ de naleving van strikte termijnen
•
Deskundigenonderzoek is noodzakelijk indien onderzoek naar oorzaak van de schade technische vaststellingen vereist + opent mogelijkheid tot verzoening
•
Complexe techniciteit van het schadegeval vereist in meeste gevallen aanstelling van een eigen technisch raadsman i h i h d
•
En hoe zat het nu met de verontreinigde grond en de mazouttank van de buurman? Sven Vernaillen GSJ‐ADVOCATEN
