Stichting Stadsmuseum Woerden
JAARREKENING 2012
1
Jaarrekening 2012 Inhoudsopgave
Toelichting Algemeen
pagina
3 Grondslagen voor de waardering activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het exploitatieresultaat 3
Balans per 31 december 2012
4
Exploitatierekening Museum over het jaar 2012
5
Exploitatierekening Toeristen Informatie Punt 2012
7
Budgetcontract verdeling
8
Accountantsverslag
9
Meerjarenbegroting
10
Activiteitenverslag Stadsmuseum 2012 Bestuursactiviteiten Tentoonstellingen Overige activiteiten Aanwinsten Vaste collectie Samenwerking Bestuur en medewerkers Feiten en cijfers
11 11 12 18 18 20 21 22 23
Activiteitenverslag Toeristen Informatie Punt 2012 Winkel op orde Beleidsmatige en bestuurlijke activiteiten Relevante relaties Promotie en Informatieverstrekking PR en communicatie Feiten en cijfers
25 25 26 26 27 28 29
2
Toelichting Algemeen Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar, (1 januari – 31 december) De stichting is ondernemer in de zin van de Omzetbelasting, maar is vrijgesteld van Vennootschapsbelasting. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva De activa en passiva zijn, voor zover niet anders vermeld, opgenomen tegen nominale waarde. Grondslagen voor bepaling van het resultaat De baten en lasten zijn, voor zover deze er betrekking op hebben, toegerekend aan het verslagjaar, ongeacht of zij tot ontvangsten dan wel uitgaven in het verslagjaar hebben geleid. Toelichting op de Balans per 31 december 2012 Aan restauraties is een totaal bedrag van € 1.221 besteed in dit verslag jaar en ten laste van het Fonds Conservering en Restauratie gebracht. Er is geen bedrag aan de voorziening toegevoegd. Aan het Fonds Verwerving Kunstbezit, is geen bedrag toegevoegd, Het Fonds is voor diverse aankopen aangesproken, voor een totaal bedrag van € 2.347. Bij de overname van de boedel van het failliete VVV zijn ook cadeaubonnen meegekomen, de restant waarde per 31 december is in de balans verantwoord onder liquide middelen. Van de Gemeente is een eenmalige subsidie ontvangen van € 5.000,= als vooruitbetaling voor de in april 2013 uit te voeren werkzaamheden m.b.t. de publicatie van het Verhaal van Woerden. Deze post is op de balans als vooruit ontvangen subsidie opgenomen. Toelichting op het exploitatieresultaat over 2012 De afrekening van de energieleverancier is door een foutieve afrekening over 2011 (verkeerde gasmeterstand gebruikt) hoger uitgevallen. In volgende jaren zal rekening moeten worden gehouden met de hogere juiste kosten. Het terug te ontvangen deel van de energiebelasting is ten gunste van de energiekosten geboekt en als vordering in de balans opgenomen. De post Porti is dit keer extra hoog omdat de uitnodigingen van de Gestel tentoonstellingen zeer breed zijn verspreid in tegenstelling tot andere keren. De weekend/oproepkrachten hebben contracten met de Gemeente en worden door de Gemeente rechtstreeks financieel afgehandeld, in de subsidie vaststelling staat dit apart vermeld. De exploitatie van het Toeristen Informatie Punt (T.I.P.) Op verzoek van de Gemeente heeft het Stadsmuseum het T.I.P. vanaf 20 maartl 2012 in beheer genomen. In de hal van het museum is het T.I.P. gedurende een half jaar gehuisvest geweest, inmiddels heeft het T.I.P. zijn eigen plaats gekregen in de voormalige VVV ruimte. Het negatieve resultaat van het T.I.P. zal, volgens mondelinge afspraak met de Gemeente door de Gemeente in dit start/overgangsjaar worden gecompenseerd, in de balans is dit bedrag als nog te ontvangen opgenomen. Er is geen referentiekader voor de inkomsten en uitgaven beschikbaar geweest vanuit de Gemeente, derhalve is ook geen vergelijking met bijvoorbeeld een budget aan te geven.
Voorstel tot verwerking van het resultaat 2012 Voorgesteld wordt het negatieve exploitatieresultaat 2012 van het museum ten laste van het eigen vermogen te brengen. Cees Laan penningmeester
3
Balans per 31 december 2012 Stichting Stadsmuseum Woerden (alle bedragen in euro)
Activa
31-12-2012
31-12-2011
Vlottende activa Debiteuren BTW te vorderen Vooruitbetaalde posten Nog te ontvangen voor T.I.P. Overige vorderingen
3.436 14.062 676 4.567 4.364
Totaal vlottende activa Liquide middelen Kas Voorraad Cadeaubonnen T.I.P. ABN-AMRO bank Rek. crt. ABN-AMRO bank deposito
1.200 8.186 738 0 902 27.105
864 3.708 11.055 29.000
11.026
572 0 7.748 45.759
Totaal liquide middelen
44.627
54.079
Totaal activa
71.732
65.105
Passiva
31-12-2012
Eigen vermogen Saldo eigen vermogen Resultaat boekjaar Totaal eigen vermogen
9.012 -6.606
Voorzieningen Fonds Verwerving Kunstbezit Fonds Conservering en Restauratie Totaal voorzieningen
22.125 27.796
31-12-2011
7.355 1.657 2.406
9.012
24.472 29.017 49.921
53.489
Schulden Crediteuren Vooruit ontvangen subsidie Overige nog te betalen posten
12.118 5.000 2.287
279 0 2.325
Totaal schulden
19.405
2.604
Totaal passiva
71.732
65.105
4
FINANCIEEL VERSLAG 2012 Stadsmuseum Uitgaven Museum Huisvestingskosten Energiekosten Schoonmaakkosten Kosten Alarm en Meldkamer Overige huisvestingskosten
Realisatie 2012
Realisatie 2011
7.759 12.236 1.879 975
4.461 12.213 1.621 1.940 22.849
Personeelskosten Loonkosten inlening personeel Huishoudelijke kosten
90.377 312
20.235
85.036 647 90.689
Algemene kosten Kantoorkosten/drukwerk e.d. Onderhoud inventaris e.d. Computerkosten Telefoonkosten/internet Contributies en Abonnementen Verzekeringen Administratiekosten Overige en diversen
504 3.820 2.102 1.776 1.370 951 2.367 3.753
85.683
735 3.881 1.237 1.705 1.337 865 1.752 2.634 16.643
Tentoonstellingen Porti (uitnodigingen) 3.298 Advertenties en reclame 2.120 Algemene kosten t.b.v. exposities 4.945 Toevoeging fonds uitbreiding bezit 0 Toevoeging fonds conservering/restauratie 0 Kosten tentoonstellingen 14.850
Totaal uitgaven Museum
14.146
759 2.396 1.130 3.780 2.700 40.380 25.213
51.145
155.394 =========
171.209 =========
5
Ontvangsten Museum
Realisatie 2012
Subsidie Gemeente voor: Totaal ontvangen subsidie Overige ontvangsten Verkoop boeken en kaarten Sponsoring derden Verhuur/rondleidingen Opbrengst Romeins schip Entreegelden Opbrengst Huwelijken Overige en diversen Rente
Realisatie 2011
124.121
4.545 3.049 1.686 1.895 8.787 2.800 762 1.143
125.926
7.705 18.725 1.275 3.379 9.991 3.047 1.752 1.066 24.667
46.940
Totaal ontvangsten
148.788 =========
172.866 ==========
Saldo exploitatieresultaat Museum
-6.606 =========
1.657 ==========
6
FINANCIEEL VERSLAG 2012 Toeristen Informatie Punt Uitgaven T.I.P.
Realisatie 2012
Huisvestingskosten Huurkosten Energiekosten (proportioneel 7 mnd.)
9.437 1.485
Realisatie 2011
niets bekend 10.922
Personeelskosten Loonkosten inlening personeel Algemene kosten Kantoorkosten Onderhoud inventaris e.d. Promotie en reclame Inkoop materiaal Diversen Bijzondere aanloopkosten
11.412
1.615 270 14.284 937 535 12.776 30.417
Totaal uitgaven T.I.P.
Ontvangsten T.I.P. Subsidie Gemeente voor: Totaal ontvangen subsidie Overige ontvangsten Verkoop opbrengst Totaal ontvangsten T.I.P.
Saldo exploitatieresultaat T.I.P. Volgens afspraak terug te ontvangen van de Gemeente.
52.751 =========
Realisatie 2012
45.000
3.184 48.184 =========
-4.567 =========
7
Stadsmuseum Toerekening volgens Budgetcontract verdeling (exclusief T.I.P.) Specificatie toerekening budgetcontract categorie: Tentoonstellingen Subsidiedeel Gemeente Entreegelden Verkoop boeken e.d. Sponsoring derden totaal opbrengsten tentoonstellingen Rechtstreekse kosten Huisvesting Personeelskosten Algemene kosten totaal kosten tentoonstellingen Resultaat tentoonstellingen
realisatie 2012
begroting 2012
begroting 2013
77.600 8.787 6.897 2.439 95.723 25.213 13.709 54.413 4.993 98.329 -2.605
77.625 9.500 7.000 12.000 106.125 25.500 14.351 55.900 4.568 100.319 5.806
87.454 9.500 3.000 8.000 106.354 35.600 15.820 57.004 4.604 113.028 -6.675
17.188 229 610 18.026 6.855 9.069 3.329 19.252 -1.226
17.302 750 3.000 21.052 7.176 9.317 3.045 19.537 1.515
26.225 300 1.600 28.125 7.910 9.501 3.070 20.480 7.645
29.333 1.181 30.514 1.142 22.672 3.329 27.143 3.371
30.409 975 31.384 5.500 1.196 23.292 3.045 33.033 -1.649
46.321 1.050 47.371 15.000 1.228 23.752 3.070 43.140 4.231
Publieksbereik en educatie Subsidiedeel Gemeente Diverse opbrengsten Sponsoring derden totaal opbrengsten Publieksbereik en educatie Rechtstreekse kosten Huisvesting Personeelskosten Algemene kosten totaal kosten publieksbereik en educatie Resultaat Publieksbereik en educatie Behoud en beheer Subsidiedeel Gemeente Diverse opbrengsten Sponsoring derden totaal opbrengsten behoud en beheer Rechtstreekse kosten Huisvesting Personeelskosten Algemene kosten totaal kosten behoud en beheer Resultaat Behoud en beheer Cultureel ondernemerschap Subsidiedeel Gemeente Verhuur en overige opbrengsten Huwelijken totaal opbrengsten cultureel ondernemerschap Rechtstreekse kosten Huisvesting Personeelskosten Algemene kosten totaal kosten cultureel ondernemerschap Resultaat Ondernemerschap
1.724 2.800 4.524
2.625 3.183 5.808
2.050 4.500 6.550
1.142 4.534 4.993 10.670 -6.146
1.196 4.658 4.568 10.422 -4.614
1.318 4.750 4.604 10.673 -4.123
Resultaat tentoonstellingen Resultaat Publieksbereik en educatie Resultaat Behoud en beheer Resultaat Ondernemerschap Totaal resultaat
-2.605 -1.226 3.371 -6.146 -6.606
5.806 1.515 -1.649 -4.614 1.058
-6.675 7.645 4.231 -4.123 1.078
8
Bevindingen Accountantskantoor Oudshoorn en Schoe
SAMENSTELLINGSVERKLARING Opdracht Conform uw opdracht hebben wij de jaarrekening 2012 van Stichting Stadsmuseum Woerden te Woerden bestaande uit de balans per 31 december 2012 en de winst-en-verliesrekening over 2012 met de toelichting samengesteld. Verantwoordelijkheid van het bestuur Kenmerkend voor een samenstellingsopdracht is, dat wij ons baseren op de door het bestuur van de stichting verstrekte gegevens. De verantwoordelijkheid voor de juistheid en de volledigheid van die gegevens en voor de daarop gebaseerde jaarrekening berust bij het bestuur van de stichting. Verantwoordelijkheid de accountant Het is onze verantwoordelijkheid als accountant om de door u verstrekte opdracht uit te voeren in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de voor accountants geldende gedrags- en beroepsregels. In overeenstemming met de voor het accountantsberoep geldende standaard voor samenstellingsopdrachten, bestonden onze werkzaamheden in hoofdzaak uit het verzamelen, het verwerken, het rubriceren en het samenvatten van financiële gegevens. Daarnaast hebben wij de aanvaardbaarheid van de bij het samenstellen van de jaarrekening toegepaste grondslagen op basis van de door de stichting verstrekte gegevens geëvalueerd. De aard van onze werkzaamheden is zodanig dat wij geen zekerheid omtrent de getrouwheid van de jaarrekening kunnen verstrekken. Bevestiging Op basis van de ons verstrekte gegevens hebben wij de jaarrekening 2012 met een balanstotaal per 31 december 2012 van € 71.732 en een nadelig resultaat over 2012 van € 6.606 samengesteld in overeenstemming met Titel 9 boek 2 BW. Woerden, maart 2013 Hoogachtend, Oudshoorn & Schoe Accountants en Belastingadviseurs B.V.
J. Oudshoorn Accountant-Administratieconsulent
9
STICHTING STADSMUSEUM WOERDEN (exclusief T.I.P activiteiten) meer jaren begroting (Herzien) (alle bedragen in Euro) Uitgaven Huisvestingskosten Energiekosten Kosten alarm en meldkamer Schoonmaakkosten Overige huisvestingskosten Personeelskosten Salariskosten 1.8 FTE Huishoudelijke kosten
Algemene kosten Kantoorkosten/drukwerk Onderh. invent. kleine aansch. Computerkosten Telefoonkosten/internet Abonnementen Verzekeringen Administratiekosten Overige en diversen Tentoonstellingen e.d. Porti (uitnodigingen) Advertenties/reclame Diverse kosten Educatie Kosten tentoonstellingen Behoud en beheer Reservering uitbreiding kunstbezit Conservering / restauratie Collectie beheer/restauratie
realis. 2012
Begr. 2012
Begr. 2013
Begr. 2014
Begr. 2015
Begr. 2016
7.759 1.879 12.236 975 22.849
7.000 1.857 13.261 1.800 23.918
9.500 1.857 13.659 1.350 26.366
9.880 2.000 14.069 1.800 27.749
10.176 2.000 14.491 1.800 28.467
10.482 2.000 14.926 1.800 29.207
90.377 312 90.689
92.000 1.167 93.167
93.840 1.167 95.007
96.655 1.000 97.655
99.555 1.000 100.555
102.542 1.000 103.542
504 3.820 2.102 1.776 1.370 951 2.367 3.753 16.643
1.000 4.000 1.273 1.800 1.591 1.061 2.000 2.500 15.225
1.030 3.500 1.311 1.854 2.500 1.093 2.060 2.000 15.348
1.082 2.400 2.577 1.910 2.500 1.126 2.122 2.000 15.715
1.136 2.600 3.861 1.967 2.500 1.159 2.185 2.000 17.408
1.192 2.600 3.861 2.026 2.500 1.194 2.251 2.000 17.624
3.298 2.120 4.945
1.000 4.500 4.000
14.850 25.213
16.000 25.500
1.400 2.200 4.000 11000 17.000 35.600
1.400 2.266 4000 11450 17.510 36.626
1.400 2.334 4000 11914 18.035 37.683
1.400 2.404 4000 12391 18.576 38.771
3.000 2.500 5.500
15.000 15.000
15.450 15.450
15.914 15.914
16.391 16.391
-
Totaal uitgaven
155.394
163.311
187.521
193.195
200.027
205.535
Ontvangsten Subsidie Gemeente Woerden subsidie Tentoonstellingen subsidie Educatie subsidie Collectie management subsidie Cultureel ondernemerschap Totaal subsidie Gemeente Woerden
77.600 17.188 29.333 124.121
77.625 17.302 30.409 125.336
87.454 26.225 31.321 15.000 160.000
90.077 27.012 32.261 15.450 164.800
92.780 27.822 33.228 15.914 169.744
95.563 28.657 34.225 16.391 174.836
4.545 3.049 1.686 1.895 8.787 2.800 762 1.143 24.667
2.500 15.000 2.500 3.000 9.500 3.183 2.500 850 39.033
800 8.000 2.000 1.600 9.500 4.500 1.000 1.000 28.400
800 10.000 2.100 1.700 10.000 4.500 1.000 1.000 31.100
800 11.000 2.300 1.800 10.500 4.500 1.000 1.000 32.900
800 11.000 2.300 1.800 11.000 4.500 1.000 1.000 33.400
148.788
164.368
188.400
195.900
202.644
208.236
Saldo resultaat -6.606 1.058 1.078 2.704 NB: overzicht is exclusief de in 2013 te besteden eenmalige subsidie ”Cultuur op Maat” van € 5.000
2.617
2.701
Overige ontvangsten Verkoop boeken en kaarten Sponsoring derden Verhuur en rondleidingen Romeins schip Entreegelden Opbrengst huwelijken Diversen Rente
Totaal Ontvangsten
10
ACTIVITEITENVERSLAG 2012 VOORWOORD Het Stadsmuseum Woerden kun je met al zijn activiteiten, actieve medewerkers en uitstraling zien als een levend organisme binnen de - vooral Woerdense - samenleving. Elke tentoonstelling of welke activiteit dan ook is het resultaat van samenwerking met instellingen of individuen, of het nu gaat om beeldende kunst of het Verhaal van Woerden. Kunstenaars, verzamelaars, kunsthandelaren, gemeentemedewerkers, culturele instellingen, collega’s in betaalde of onbetaalde functies: zonder dit netwerk kan het Stadsmuseum Woerden niet bestaan. De samenwerking met de Stichting Romeins Schip Woerden (RSW) is daarbij zeer speciaal, omdat dankzij deze stichting maar liefst bijna een kwart van onze bezoekers het museum binnenkomt. Ook de samenwerking met de Kuvo, op het gebied van jeugdeducatie, hebben wij zeer hoog in het vaandel. Door in 2012 haar activiteiten uit te breiden naar een Toeristen Informatiepunt (TIP) kon de museumorganisatie zich nog steviger verankeren in de Woerdense samenleving. Nu worden ook aanbieders en afnemers van recreatieve activiteiten in Woerden en omgeving opgenomen in het netwerk, een proces dat net begonnen is en dat zich de komende jaren verder zal ontwikkelen. Voor het Stadsmuseum zijn de tentoonstellingen vanzelfsprekend nog steeds een hoofdactiviteit. Grofweg kunnen we onze exposities verdelen in drie categorieën. Ten eerste die met kunstenaars uit Woerden en omgeving. Ten tweede die over het Verhaal van Woerden - over de (cultuur)historische ontwikkeling van Woerden en de identiteit van deze stad. En ten derde exposities van kunstenaars bij wie een groot handvaardig meesterschap aan de basis van hun werk ligt. Het zijn vaak kunstenaars die een minder bekende techniek hanteren, zoals we dit jaar zagen in onder meer een tentoonstelling met pastellisten. Elke categorie exposities was te zien in 2012 en staat ook voor de komende jaren gepland. Daarbij zullen de tentoonstellingen over het Verhaal van Woerden meer nadruk krijgen. Een onmisbare schakel in het geheel zijn onze betrokken, actieve en loyale vrijwilligers die elke dag weer zorgen dat het Stadsmuseum open is voor publiek. Zij zijn het gezicht van het museum. Samen met het bestuur en de vaste medewerkers zijn zij dienstbaar aan degenen om wie het allemaal gaat: de museumbezoekers, de liefhebbers van kunst en geschiedenis die vanuit Woerden en (ver) daarbuiten hun schreden naar het Stadsmuseum Woerden richten.
ACTIVITEITEN BESTUUR Begin 2011 ging de VVV in Woerden samen met die van verschillende omliggende plaatsen failliet. Wethouder Bob Duindam verzocht daarop het bestuur van het Stadsmuseum om voor een vervangende voorziening te zorgen. Hierin heeft het Stadsmuseum – in goed overleg met de gemeente Woerden – kans gezien om een Toeristen Informatiepunt (TIP) in het leven te roepen. De reden hiervoor was dat men de museumorganisatie een steviger bestaansgrond wilde geven door haar activiteiten uit te breiden. Het TIP werd in korte tijd totstandgebracht, samen met een tijdelijke kracht, vrijwilligers en spoedig daarna met een vaste betaalde kracht voor twee dagen. Het TIP werd aanvankelijk gevestigd in de hal van het Stadsmuseum, maar dit leek al van het begin af aan niet de beste optie vanwege ruimtegebrek voor zowel het museum als het TIP. Na veel overleg is het bestuur tot overeenstemming gekomen met de gemeente over de huur van de ruimte van de voormalige VVV. Zo is het ruimteprobleem opgelost en is de toeristeninformatie te vinden op een ‘vertrouwd’ adres. Van deze ruimte is een deel afgescheiden om te dienen als kantoorruimte voor TIPcoördinator/communicatie-medewerker van het Stadsmuseum Stephanie Rompa en conservator Floor de Graaf van het Stadsmuseum.
11
Een ander onderwerp waarvoor het bestuur in 2012 frequent contact had met de gemeente was de al jarenlang aanwezige wens om een ruimte te vinden voor een permanente tentoonstelling over de geschiedenis en identiteit van de plaats Woerden, kortweg het Verhaal van Woerden. Deze ruimte is gevonden is het gebouw De Beuk, waarvan de bibliotheek de hoofdhuurder is. Aan deze ruimte zal in 2013 invulling worden gegeven. Voorts werd in gesprek met de gemeente de Uitvoeringsovereenkomst 2013-2015 voor het Stadsmuseum opgesteld. Met als achtergrond het gemeentelijke cultuurbeleid benoemt deze overeenkomst de te behalen doelen en resultaten voor deze periode. De gemeente zet vooral in op jeugdeducatie en het Verhaal van Woerden en beide komen dan ook nadrukkelijk terug in de Uitvoeringsovereenkomst, naast doelen op het gebied bezoekersaantallen, de overdracht van de kunstcollecties (binnen en buiten), collectiebeheer, vrijwilligersbeleid en financiën. Het bestuur hield in 2012 vier genotuleerde vergaderingen en talrijke niet genotuleerde bijeenkomsten.
TENTOONSTELLINGEN Uit goed hout gesneden Hout- en linosneden van Elsbeth Cochius, Siemen Dijkstra, Marianne Fox-Ockinga, Wendelien Schönfeld, Alex Verduijn den Boer, Toine Moerbeek en Luuk Scholten 21 januari t/m 15 april Achtergrond De houtsnede is een grafische techniek die minder beoefenaars kent dan de ets. De houtsnede vereist een grote ambachtelijke vaardigheid en fysieke kracht van de kunstenaar. Hij behoort tot de hoogdruktechnieken; dat wil zeggen dat het gedeelte van het hout dat is weggesneden na het afdrukken witte vlakken geeft op het papier, en het hout dat overblijft de voorstelling vormt. De linoleumsnede wordt volgens hetzelfde principe gemaakt, alleen is het materiaal zachter. Hiervan waren er ook een aantal in de tentoonstelling aanwezig. Wat was er te zien Elsbeth Cochius maakt zwartwit linosneden in zeer grote formaten die de complexiteit en kwetsbaarheid van de natuur tot onderwerp hebben. Ondanks de figuratieve onderwerpen hebben deze voorstellingen ook allemaal een dwingende ritmiek, zoals de boomstammen in een ondergelopen bos of een groot blad vol insecten. Siemen Dijkstra beeldt in zijn hyperrealistische en tegelijk spirituele kleurenhoutsneden ook de natuur af, maar dan landschappelijker: in de tentoonstelling zagen we een bospad, een sloot in een hoekje van een weiland of – in een langgerekt staand formaat - een boomstam die je kunt volgen tot aan de kruin hoog bovenin. Hij laat daarbij de speciale sfeer voelen die een plek kan hebben, vooral als die een veelbewogen geschiedenis heeft. Dijkstra’s houtsneden kennen vele drukgangen en hij moet als geen andere kunstenaar ver vooruit denken over hoe hij wil dat de houtsnede eruit komt te zien. Marianne Fox-Ockinga woont in Engeland. Zij is in opdracht van de stad Londen lange tijd bezig geweest met het vastleggen van de bouw van stadions voor de Olympische Spelen in 2012; haar houtsneden in de tentoonstelling lieten dan ook stadions in verschillende fasen van aanbouw zien. Bij haar krijgt zelfs zo’n betonnen bouwwerk een robuuste schoonheid. En ook een traditioneler onderwerp zoals een straat met achttiende-eeuwse huizen in de schemering is uiterst elegant en sfeervol. Wendelien Schönfeld is een zeer bekende kunstenares; in 2012 had zij ook een solotentoonstelling in het Amsterdamse Renbrandthuis. Haar kleurenhoutsneden hebben originele onderwerpen, ze zijn in de stad of binnenshuis gesitueerd. Een voorbeeld is het IJ met zwemmende figuren erin en de Amsterdamse haven op de achtergrond. Haar handschrift houdt een subtiel midden tussen robuust en fijn: ze werkt fijnzinig, maar vermijdt overdreven detaillering. Ook waren van haar
12
een heel ander soort ‘houtsneden’ te zien: driedimensionale beeldjes van figuren, zoals een vrouw wadend door het water of een zelfportret met pet op; een nieuw ingeslagen weg in haar werk. Toine Moerbeek is een erudiete kunstenaar met een grote spirituele inslag; religieuze thema’s spelen een belangrijke rol in zijn werk. Hij exposeerde een omvangrijke houtsnede op tweezijdig bedrukt vloeipapier; deze lag als een kleed op een tafel met ter bescherming melinex eroverheen. Het werk was getiteld Laatste Avondmaal en liet geabstraheerde vormen zien vol symboliek. Aan de wand hing een reeks met 21 kleine, langwerpige, staande houtsneden, ook op vloeipapier gedrukt maar op een houten ondergrond geplakt; de reeks had de schepping van de wereld tot onderwerp. Alex Verduijn den Boer exposeerde geen houtsneden, maar zwartwit linoleumsneden. Verduijn den Boer beeldt oude huizen en stadsdelen af aan de rand van de stad en vaak in verval. Of hij toont huizen tijdens de sloop, een vast onderwerp waarmee hij de graagte aan de kaak stelt waarmee fraaie, sfeervolle oude panden in de steden worden afgedankt, waardoor straten en wijken hun ziel verliezen. Een ander onderwerp van hem sluit aan bij de kunsthistorische traditie van dode vogels; bij hem kan dat een kraai zijn of een spreeuw en ook ontzielde katten komen in zijn werk voor. Luuk Scholten maakt felgekleurde houtsneden van landschappen, waarin het wit van het papier een grote rol speelt. Ook neemt hij beroemde schilderijen uit de kunstgeschiedenis tot onderwerp, zoals de Nachtwacht, en geeft daar in zijn houtsneden een eigen draai aan. Scholten had in de tentoonstelling de Vreedenburghzaal ter beschikking; daar stond ook een vitrine die was ingericht met allerlei attributen van hem: schetsboeken, plankjes hout, gutsen, inkt en dergelijke. Scholten werkte mee aan het scholenproject dat de Kuvo bij deze tentoonstelling organiseerde. Zijn ‘optreden’ voor de scholieren gaf een grote meerwaarde aan het project, omdat hij als kunstenaar levendig en indringend vertelde over zijn werk. De opening Conservator prentkunst van Museum Boijmans van Beuningen, Dingenus van de Vrie, verrichtte de opening met een degelijke voordracht, waarin hij de geschiedenis van de houtsnede betrok en die hij illustreerde met beelden. Bijzonderheden De tentoonstellingen van hedendaagse kunst in het Stadsmuseum bieden het publiek meestal ook de mogelijkheid tot aankoop van de werken. Doorgaans levert dit hooguit enkele verkopen op, maar uit deze expositie werd relatief veel werk verkocht. Ansichten uit Woerden 21 april t/m 1 juli Achtergrond Ansichtkaarten zijn handzaam en geven het verleden van een stad weer op een wijze die appelleert aan nostalgische gevoelens. Ze laten mooie en karakteristieke plekken zien. De vroege zwartwit uitgaven zijn vaak nog verfraaid door handmatige inkleuring. Daarnaast geven de boodschappen op oude, ooit verzonden ansichten een klein, intiem inkijkje in het leven van toen. In deze tentoonstelling vertelde elke ansichtkaart een brokje van het Verhaal van Woerden. Wat was er te zien Deze tentoonstelling bevatte een kleine vierhonderd ansichten van Woerden uit de jaren 1880 tot de jaren 1970. Men kon zich in de tentoonstelling een beeld vormen van de veranderingen die Woerden in de loop der tijd heeft doorgemaakt. De ansichten waren in de tentoonstelling gegroepeerd naar stadsdeel en rijk voorzien van toelichting. Deze was voor het leeuwendeel gebaseerd op de informatie die het Regionaal Historisch Centrum (RHC) in Woerden over oude foto’s en ansichten van de stad verstrekt. Bij het onderzoek viel op dat vele fraaie, 19de-eeuwse panden in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw zijn gesloopt. Vaak om plaats te maken voor minder aantrekkelijke bouwwerken. Totstandkoming Deze expositie werd samengesteld uit de collecties van twee Woerdense kaartenverzamelaars, Peter de Jeu en Gert Grundmann. Vooral de collectie van De Jeu is met meer dan 2500 stuks zeer omvangrijk en van grote kwaliteit. De kaarten, ieder afzonderlijk verpakt in een transparant kunststof hoesje, plaatsten we in groepjes tegelijk op vernuftige wijze ingelijst in grote lijsten, wat een zeer fraai effect gaf. Dit was een arbeidsintensieve klus, die werd geklaard met de inzet van vele uren van Peter
13
de Jeu zelf en verschillende vrijwilligers. Zo konden we de kaarten efficiënt en tegen lage kosten laten zien; de lijsten kwamen uit de depotvoorraad van het museum. Opening Wegens – terecht - verwachte drukte organiseerden we de tentoonstelling in de grote zaal van Concordia. De opening op 20 april viel samen met die van het Toeristen Informatie Punt, dat in 2012 een tijdelijk onderkomen vond in de hal van het Stadsmuseum. Wethouder Bob Duindam opende het TIP met een toespraak over het belang van persoonlijke informatievoorziening aan toeristen. Rob Alkemade, archivaris van het Regionaal Historisch Centrum in Woerden, hield daarna een buitengewoon geestige en zeer goed geïnformeerde speech over de opkomst van de ansichtkaart (of, zoals hij liever zegt: prentbriefkaart) in Woerden. Er waren vanaf ca. 1900 verschillende prentbriefkaartenuitgevers in de stad, maar boekhandelaar Kraaijenbrink was de eerste en beste: tientallen jaren lang had hij een prentbriefkaartenuitgeverij die niet alleen kaarten van Woerden, maar ook van vele in de wijde omtrek liggende plaatsen uitgaf. Bezoekers Het Stadsmuseum trok in de periode dat deze tentoonstelling liep 1963 bezoekers. Ongeveer de helft daarvan bezocht het museum in het kader van hun arrangement met het Romeinse schip. Dus ondanks dat deze tentoonsteling geheel op Woerden was gericht en we hem ook ruim bekendmaakten via persberichten en affiches, trok de tentoonstelling an sich helaas relatief weinig bezoekers. Keuzes uit de Kunstkring Woerden 7 juli t/m 2 september Achtergrond De Kunstkring, oftewel de Kunstenaarsvereniging Woerden, streeft naar verhoging van haar kwaliteit en wil de vereniging graag bekender maken en uitbreiden, vooral met jongere leden. Het was een wens om een expositie te organiseren in het Stadsmuseum Woerden, en dan met het beste wat de leden te bieden hebben. Maar hoe kwaliteit te selecteren? Het Stadsmuseum wilde graag ingaan op het idee van de Kunstkring en deelde vanzelfsprekend het streven naar kwaliteit. Besloten werd om een deskundige jury van buiten uit te nodigen om een selectie te maken uit ingezonden werk. Totstandkoming De kunstenaars mochten op een maandag in mei maximaal drie kunstwerken per persoon aanleveren bij Concordia, waarna de vierkoppige jury aan het werk ging. De jury bestond uit de Utrechtse kunsthandelaar Frank Welkenhuysen, de conservator van de bedrijfscollectie van Post.nl Astrid Wassenberg, de voorzitter van het bestuur van Stadsmuseum IJsselstein Bert Murk en de conservator van hetzelfde museum, Catherine Clavaux. Uit zo’n negentig kunstwerken in totaal behield de jury er veertig. Dit waren kunstwerken uit velerlei disciplines: schilderijen, tekeningen, grafiek, keramiek, sculptuur, textielkunst en fotografie. Een veelzijdig geheel waarvan het Stadsmuseum toch een evenwichtige tentoonstelling smeedde. Opening De tentoonstelling werd geopend op 6 juli met een interview door conservator Floor de Graaf met Frank Welkenhuysen over de wijze waarop de jury te werk was gegaan. Op de vraag wat de criteria van de jury waren geweest, was het antwoord dat het niet alleen ging om een goede techniek, maar ook originaliteit en welk idee er achter het kunstwerk zit. Welkenhuysen legde uit dat je elk kunstwerk beoordeelt in zijn eigen context. Zo kun je vaak zien dat een kunstenaar is beïnvloed door een stroming of een andere, bekende kunstenaar. Je kijkt dan hoe die invloed is verwerkt: heeft de kunstenaar er iets mee gedaan, heeft hij zijn eigen toegepassing gezocht, er een eigen draai aan gegeven. Zo oordeelde de jury positief over een landschapsschilderij van Jill Achterberg, die zich duidelijk door de zeventiende-eeuwse schilderkunst laat leiden, maar ook een myerieuze sfeer weet te creëren die eigen is. Bijzonderheden Verzorgt normaalgesproken Engelhard Nederland het ontwerp van het drukwerk (uitnodiging, affiche) bij tentoonstellingen, ditmaal werkten we om de samenwerking met de Kunstkring kracht bij te zetten met KK-lid Fons van der Reep. Het museum besloot het schilderij Oban van G.J.M. van Snelrewaard
14
als beelddrager te nemen – een schilderij dat een Japans rouwritueel verbeeldt - omdat de jury dit als beste van alle aangeleverde kunstwerken had bestempeld. Bezoekers Helaas viel het bezoekersaantal van deze toch zeer Woerdense tentoonstelling tegen. ROOD! Willem Hogendoorn: fotoportretten van roodharige Woerdenaren 1 september t/m 28 oktober Rood is een zeer zeldzame haarkleur. Minder dan 2% van de wereldbevolking heeft rood haar en de verwachting is dat dit percentage in de toekomst nog kleiner wordt. Hoeveel roodharigen zijn er eigenlijk in Woerden? Deze vraag was voor de Woerdense fotograaf en roodharige Willem Hoogendoorn aanleiding voor een portretserie. Deze serie bestond uit 160 foto’s, onderverdeeld in thema’s zoals Vlammend Rood, Gespikkeld Rood en Genetisch Rood. Elk thema werd tentoongesteld op een andere locatie in Woerden, elk gratis toegankelijk, zoals de Galerie in de Gewelven (kasteel), Fotogalerie Dies Groot, Galerie Van Slagmaat en de bibliotheek. In de hal van het Stadsmuseum was het thema Genetisch Rood te zien. Ongever tien foto’s belichtten het erfelijke aspect van rood haar en zoomden in op gezins- en familierelaties. Omdat het Toeristen Informatiepunt tijdelijk was ondergebracht in de hal, was deze sowieso gratis toegankelijk en dat bleek in verband met deze kleine expositie ook praktisch. Tientallen mensen bezochten het museum vanwege de foto’s. De manifestatie werd geopend met een groepsfoto van roodharige Woerdenaren op het Kerkplein op zaterdag 1 september.
Puur Pigment Pastels van Onno Boerwinkel, Theo de Feyter, Lau Heidendael, Bert Osinga, Joanna Quispel en Janneke Tangelder 8 september t/m 18 november Achtergrond Puur Pigment was een tentoonstelling van tekeningen gemaakt met pastel: een bijzondere, weinig toegepaste kunsttechniek. Pastel wordt gebruikt in de vorm van krijtjes, maar bestaat in zijn zuiverste vorm uit pigment vermengd met gom. Vandaar de titel, Puur Pigment. Het is poederig materiaal en het hecht zich moeilijk aan het papier. Dat maakt het lastig te hanteren; het is tekenen en schilderen tegelijk. Het Stadsmuseum wilde graag een tentoonstelling wijden aan kunstenaars die pastelleren. Het was een origineel, bijzonder en tegelijk zeer toegankelijk onderwerp. Wat was er te zien Van de deelnemende kunstenaars waren er twee die echt uitsluitend met pastel werken; de anderen kiezen deze techniek als zij dat toepasselijk vinden voor het onderwerp dat zij willen verbeelden. De twee specialisten waren Onno Boerwinkel en Joanna Quispel. Boerwinkel maakt kleine pastels in een fabuleuze techniek. Hij verbeeldt Italiaanse straatscènes, processies, of mensen die met iets bezig zijn (een kapper, een bakker) op een impressionistische wijze. Die stijl sluit precies aan bij de eigenschappen van het pastel, het matte en wollige ervan. Boerwinkel is een nationaal bekende kunstenaar en het was een eer dat hij aan deze tentoonstelling wilde deelnemen. Van zo’n dertig kleine en heel fraai ingelijste pastels van hem maakten we op de achterwand van de achterzaal op de eerste verdieping een ensemble, waarbij we door een harmonieus arrangement probeerden elk kunstwerk afzonderlijk en het ensemble als geheel optimaal te laten uitkomen. Het was een bijzonder esthetisch geheel. Joanna Quispel is een kunstenaar die altijd buiten werkt – eerder nam zij in het Stadsmuseum deel aan de tentoonstelling In de buitenlucht (2010). Zij tekent landschappen en stadsgezichten in binnen- en buitenland. Van haar eveneens kleine pastels maakten we een ensemble in de Vreedenburghzaal op de begane grond. Haar werk weet de sfeer en kleuren van een bepaalde plek altijd zeer sterk te treffen. Theo de Feyter werkt ook vaak ter plekke. Hij exposeerde pastels die hij maakte in Cappadocië, waarbij je de warmte van dat land voelt, en pastels die ontstonden op een bepaalde plek 15
aan de Waal, met Hollands-grauwe kleuren, evenals pastels die hij binnenkamers maakte, zoals een stilleven, een portret en een interieur. Lau Heidendael werkt voornamelijk met aquarel maar was juist in de periode waarin hij voor deze tentoontelling werd benaderd, bezig te experimenteren met pastel. Heidendael maakt stillevens en landschappen. De stillevens zijn allemaal gearangeerd in zijn eigen atelier en bestaan uit allerlei op zich triviale voorwerpen, zoals flessen, dozen, stenen en dergelijke. Het gaat hem niet om de voorwerpen op zich, maar om de ruimte ertussen en om de relatie die ze met elkaar aangaan. Als hij landschappen tekent, dan van een streek in Frankrijk waar hij regelmatig komt. Heidendaels werk is meestal groot van formaat en vulde dan ook samen met de Cappadocië-reeks van De Feyter de eerste zaal boven. Bert Osinga schildert letterlijk bijna alles en vooral ook mensen. Speciaal met het oog op deze tentoonstelling echter wijdde hij zich aan het pastel, waarmee hij stadsgezichten tekende in Amsterdam (rondom het IJ) en Parijs. Ook verbeeldde hij Veluws landschap, een landhuis in de Achterhoek en de Oosterbegraafplaats, vol contrasten van zon en schaduw. Zijn werk maakt een kleurrijke, uitgebalanceerde indruk. Ook Janneke Tangelder maakte pastels speciaal voor deze tentoonstelling. Zij liet zien dat een kunstenaar ook van bescheiden onderwerpen kunst kan maken. Zij tekende een reeks pastels van haar eigen dakterras en dit gedurende een aantal maanden, zodat we het dakterras alle seizoenen zagen doormaken. De eerste pastels lieten nog grote delen van het terras zien, maar Tangelder durfde het aan om ook zoiets onbeduidends als een hoekje van het terras met een paar vuilniszakken weer te geven: zo’n onderwerp kan met al zijn vorm- en kleurnuances een compleet mysterie opleveren. De tentoonstelling ging vergezeld van een vouwblad waarin een inleiding en korte interviews met de pastellisten deze kunsttechniek en zijn mogelijkheden verduidelijkten. Opening Als openaar van deze tentoonstelling trad kunsthistoricus en –handelaar Jaap Versteegh op, die een een buitengewoon groot enthousiasme vertoonde voor het onderwerp en de tentoonstelling zelf. Hij trok een vergelijking tussen de verschillende kunstenaars en verschillende genres in de literatuur, van poëzie tot reportage, waarbij hij niet onder stoelen of banken stak dat hij Boerwinkel de beste van allemaal vond.
Gestel Hervonden. Werk op papier uit twee collecties 24 november 2012 t/m 24 maart 2013 Achtergrond Leo Gestel (1881-1941) was een Woerdenaar van geboorte. Zijn vader, een huis- en decoratieschilder in deze stad, was zijn eerste leermeester in de kunst. De getalenteerde Leo vertrok rond zijn twintigste naar Amsterdam, bezocht daar de kunstacademie en groeide uit tot een van de belangrijkste modernistische kunstenaars van Nederland. Een kunstenaar dus waar het museum in zijn geboorteplaats niet omheen kan. Het Stadsmuseum besteedde dan ook vaker aandacht aan Leo Gestel. Het laatst was dat begin 2010 toen we vrijwel alle werken van Gestel die we in de eigen collectie hadden (d.w.z. de collectie van de gemeente Woerden en die van de Stichting Stadsmuseum), in een tentoonstelling lieten zien. Inmiddels heeft het Stadsmuseum aanzienlijk minder werken van Gestel onder zijn hoede, omdat een groot bruikleen van een drietal particuliere eigenaars (uit één familie) is teruggevraagd. Dat was begrijpelijk, want doordat het Stadsmuseum maar klein is konden al die werken niet permanent worden getoond. Tot ca. 2005 hing een groot aantal van deze stukken in o.a. de raadszaal van het stadhuis, maar die werden vervangen door werk van een eigentijdse Woerdense kunstenaar. In de zomer van 2012 benaderde de kunsthandelaar Frank Welkenhuysen het Stadsmuseum omdat hij van een particulier uit Zuid-Afrika foto’s had gekregen van een map met een collectie tekeningen van Leo Gestel erin. Dit waren tekeningen uit Gestels jaren als student – waaronder een geestige reeks van een studentikoze verhuizing, door Gestel zelf betekende briefkaarten, ontwerptekeningen voor reclame-uitingen of verpakkingen, een zelfportret et cetera. Deze tekeningen waren nooit eerder in de openbaarheid geweest, dus een unieke vondst. Welkenhuysen stelde voor een tentoonstelling te 16
organiseren met deze tekeningen. Ze zouden namelijk binnen afzienbare tijd door de eigenaar bij hem worden afgeleverd. Enige tijd later bleek ook kunsthandelaar Willem de Winter (van kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co.) in Haarlem een aanzienlijk aantal tekeningen van Gestel te hebben ontdekt in een nalatenschap in Haarlem. Het ging om tekeningen uit de latere jaren van Gestels leven, van ‘Spakenburgse typen’ uit 1932 tot aan landschapstekeningen uit zijn latere jaren. Besloten werd die ook aan de tentoonstelling toe te voegen. Ook besloten we de tentoonstelling aan te vullen met werken uit de collectie van het Stadsmuseum zelf en enkele schilderijen uit het bezit van de kunsthandelaren. Alles bij elkaar gaven deze stukken, tachtig in getal, een vrijwel compleet overzicht van de verschillende periodes uit Gestels werk. Totstandkoming Gezamenlijk namen we de inventarisatie van de tekeningen ter hand. Papierrestaurator André van Oort maakte de tekeningen gereed voor de tentoonstelling. De tekeningen die waren vastgeplakt in het album haalde hij daar uit en hij voorzag alle werken van passe-partouts waarvan de maten hem waren opgegeven door het Stadsmuseum. Het Stadsmuseum gebruikte zijn depotvoorraad lijsten. Catalogus De werken waaruit de tentoonstelling bestaat vormen nu een samenhangend geheel, maar zullen na afloop van de tentoonstelling door verkoop worden verdeeld en grotendeels uit het zicht raken in particuliere collecties. Toch is het vanwege de kwaliteit van de stukken zeer de moeite waard, zelfs haast een verplichting ten opzichte van de kunstgeschiedenis, om de tentoonstelling vast te leggen. Daarom werd in gezamenlijkheid besloten – na enige aarzeling weliswaar vanwege de arbeidsintensiviteit en het kostenaspect - tot het maken van een catalogus bij de tentoonstelling: een boekje waarin alle tentoongestelde werken zouden worden afgebeeld en waarin Gestels leven en werk in vogelvlucht de revue zouden passeren. Via een contact bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in Den Haag vonden we zeven pas afgestudeerde jonge kunsthistorici die de teksten in het boekje voor hun rekening wilden nemen. Na een voorbereidende bijeenkomst in het Stadsmuseum gingen zij hard aan het werk en leverden binnen vier weken goede teksten aan die liepen van Gestels persoonlijke tekenwerk in relatie tot zijn familie tot aan het werk in zijn laatste jaren. We zijn deze auteurs zeer dankbaar voor hun - onbezoldigde – bijdragen. De foto’s van de kunstwerken werden genomen door Ep de Ruiter uit Amersfoort en enkele door Jaap van der Vooren uit Woerden. Frank Welkenhuysen maakte een opzet voor de vormgeving, Martin Rietveld uit IJsselstein werkte deze uit en maakte er een buitengewoon fraai en rijkgeïllustreerd geheel van. We lieten het boek (hardcover, 148 pagina’s) drukken bij een internetdrukker. Opening De tentoonstelling was, zoals aangekondigd in de pers, op 24 november open voor het publiek. Omdat we tevoren wisten dat het boekje op die datum nog niet gereed zou zijn stelden we de opening vast op 14 december. We stuurden zo’n 2500 uitnodigingen uit, gebruikmakend van de mailingbestanden van zowel het museum als die van de beide kunsthandelaren. We organiseerden de opening in de grote zaal van Concordia. Tegen de achterwand projecteerden we een aantal van de werken in de tentoonstelling, als sfeermaker in deze zakelijke omgeving. Na de inleiding door conservator Floor de Graaf hield burgemeester Jan de Waaijer een enthousiasmerende inleiding. Daarna lichtten Frank Welkenhuysen en Willem de Winter ieder hun tekeningenvondst toe. Het boekje echter was helaas nog niet geleverd door de drukker; dat duurde zelfs nog tot begin januari. In het museum kon men er wel alvast op intekenen. De intekenaars konden het boek later in het museum ophalen of het werd naar hen opgestuurd. Bezoekers De tentoonstelling loopt nog ver door in 2013 maar we kunnen wel alvast zeggen dat deze in november en december al ruim bezoekers heeft getrokken en dat de verkoop van het boek goed op gang is gekomen. De Telegraaf, Trouw en het AD wijdden er publicteit aan. We adverteerden in het NRC.
17
ACTIVITEITEN Behalve de tentoonstellingen vonden de volgende activiteiten in of vanuit het Stadsmuseum plaats: Dinsdag 13 maart, Vroedschapszaal: lezing door conservator Floor de Graaf over Leo Gestel voor de Kunstkring
Woensdag 21 maart, Cultuurcafé van het Cultuur Platform Woerden bij Synergos: conservator Floor de Graaf spreekt over het Verhaal van Woerden, o.a. over de website www.verhaalvanwoerden.nl
Dinsdag 10 en 17 april en 15 en 22 mei, Stadsmuseum: twee maal een cursus kunstbeschouwing door docent beeldende vorming George de Wrede voor een algemeen publiek
Zaterdag 14 en zondag 15 april, Stadsmuseum: Nationaal Museumweekend; bezoekers betalen slechts één euro toegang
Zondag 24 juni, Stadsmuseum: rondleiding door de tentoonstelling Ansichten uit Woerden door kaartenverzamelaar Peter de Jeu voor leden van de SHHV
Vrijdag 7 september, Stadsmuseum: Open Monumenten Klassendag, georganiseerd door Kuvo
Zaterdag 8 september, Stadsmuseum: Open Monumentendag met gratis toegang
Zondag 7 oktober, Vroedschapzaal: workshop pastelleren door kunstenares Janneke Tangelder voor een algemeen publiek
Woensdag 17 oktober, Vroedschapzaal: workshop pastelleren door Bert Osinga voor leden van de Kunstkring
Donderdag 8 november, theetuin De Steinse in Haastrecht: workshop pastelleren door kunstenares Janneke Tangelder voor de medewerkers en vrijwilligers van het Stadsmuseum
Vrijdag 21 december, atelier van de Kunstkring in Kamerik: conservator Floor de Graaf spreekt een laudatio uit voor Jan Huffener ter gelegenheid van het verschijnen van het boek Een geboren tekenaar over zijn werk
AANWINSTEN Cornelis Vreedenburgh (1880-1946) Boerderijtje aan het water Olieverf op doek, 30,5 x 47 cm Gesigneerd en gedateerd 1906 Nagelaten door een particulier De heer N.C. Rietdijk uit Voorburg had enkele jaren geleden het Stadsmuseum Woerden bezocht samen met zijn familie. Hij was erg gecharmeerd van het museum en vooral van de Vreedenburghzaal. Hij drukte zijn familieleden meermalen op het hart dat het schilderij van Cornelis Vreedenburgh dat hij zelf bezat, na zijn overlijden aan het Stadsmuseum moest worden geschonken. Zijn schoonzoon T.H. Tan bracht eind mei 2012 het schilderij bij het Stadsmuseum. De heer Rietdijk was kort daarvoor overleden en de familie wilde zijn wens ten uitvoer brengen. Het schilderijtje is een zeer karakteristiek werk voor Vreedenburgh: het stelt een boerderijtje voor tussen bomen en aan het 18
water; een vrouwsfiguurtje is bezig was op te hangen. Het schilderij stamt uit de periode van 1906 tot 1908, toen Vreedenburgh in Nieuwkoop werkte. Het Stadsmuseum was vanzelfsprekend buitengewoon dankbaar voor deze schenking. Het heeft een permanente plaats gekregen in de Vreedenburghzaal.
Reinier Snapper (1907-1988) Stadsgezicht in Amsterdam Olieverf op doek en Interieur van het atelier Krijt op papier Beide aangekocht van een particulier Reinier Snapper werd geboren in Woerden. Hij volgde een opleiding aan de Rijksnormaalschool in Amsterdam en was tekenaar, illustrator, houtsnijder, graficus en boekbandontwerper. Hij was actief voor verschillende uitgevers. In 1949 trouwde hij voor de tweede maal, met Mary Goudvis. Met haar woonde hij eerst in Amsterdam en later, vanaf 1969, in Zaltbommel. Enkele jaren geleden zocht de stiefdochter van Snapper, Maria Goudvis, contact met het Stadsmuseum. Zij bezat een tiental schilderijen en tekeningen van Snapper en een map met documentatie (foto’s van werk, aankondigingen van tentoonstellingen e.d.) en zocht een bewaarplaats voor deze stukken. Om hieraan tegemoet te komen en met het oog op de mogelijkheid in de toekomst een tentoonstelling van Snappers werk te organiseren, stemden wij erin toe dit materiaal voor mevrouw Goudvis te bewaren in ons depot. In 2012 nam mevrouw Goudvis weer contact met ons op. Zij wilde de schilderijen en tekeningen verkopen en gaf het Stadsmuseum de kans ook een keus te maken. Wij kozen ervoor bovengenoemde twee stukken voor onze collectie te verwerven. Het stadsgezicht is vlot en fris geschilderd, wat des te zichtbaarder is nu restaurator Hans van Dam het schilderij heeft schoongemaakt. Het interieur van het atelier geeft de intimiteit weer van de werkplaats waarin de kunstenaar zo veel uren doorbracht. Mevrouw Goudvis kende sommige afgebeelde voorwerpen nog, bewaarde die zelfs thuis. De overige door ons opgeslagen schilderijen en tekeningen heeft mevrouw Goudvis opgehaald.
Willem Gestel (1853-1952) Bloeiende kersenbomen bij Mierlo Pastel, 30 x 40 cm en Grazende koeien Pastel, 36,5 x 25 cm Beide aangekocht uit een nalatenschap In de zomer kreeg het Stadsmuseum de uitnodiging te komen kijken in het huis van een overleden Woerdense. Haar zonen waren van plan dit te verkopen, maar eerst wilden zij de kunstcollectie van de hand doen en het Stadsmuseum kreeg de eerste keus. Uit een aanzienlijk aantal werken van Woerdense kunstenaars koos het Stadsmuseum uiteindelijk twee pastels van Willem Gestel. Hij was de vader van Willem Gestel en heeft met zijn schildersbedrijf en als directeur van de Woerdense Avondteekenschool een rol van betekenis gespeeld in Woerden. Deze twee pastels zijn afgewogen werkjes met heldere kleuren. Een koffer van Kriege In het huis bleek nog een zeer bijzonder voorwerp aanwezig te zijn: een oude koffer met documenten van de edelsmid Jan Kriege (1884-1944). De documenten waren onder meer kasboeken en correspondentie, stukken waaruit gereconstueerd zou kunnen worden wanneer Kriege welk stuk maakte en voor wie. Werkelijk een schat aan gegevens dus voor wie het werk van deze onderbelichte
19
kunstenaar zou willen bestuderen. Op advies van het Stadsmuseum is de koffer ondergebracht bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in Den Haag.
Willem Gestel (1853-1952) Zelfportret op 90-jarige leeftijd Olieverf op doek, 58 x 68 cm Aangekocht van een particulier De gemeente Woerden en het Stadsmuseum beheerden ruim twintig jaar lang een bruikleen uit particulier bezit van een aanzienlijke collectie werken van Leo Gestel. De afgelopen jaren is deze collectie in delen door de familie teruggevraagd, het laatste deel in 2011. Toch is er contact gebleven tussen de het museum en deze familie. Ook dit zelfportret van Willem Gestel, de vader van Leo Gestel, behoorde tot het familiebezit. Omdat dit een interessant stuk is voor het Stadsmuseum Woerden heeft het museum dit voor de eigen collectie aangekocht. Willem Gestel schilderde het op 90-jarige leeftijd, in 1941, het sterfjaar overigens van zijn zoon Leo.
VASTE COLLECTIE In de Vreedenburghzaal werd de gebruikelijke variatie in tentoongestelde werken aangebracht. De archeologische afdeling De archeologische afdeling op de tweede verdieping is intensief in gebruik door de Stichting Romeins Schip Woerden, die hier als onderdeel van haar arangementen rond het Romeinse schip uitleg geeft over Woerden in de Romeinse tijd. Ook individuele bezoekers nemen graag een kijkje bij de Romeinse vondsten en gaan vaak even zitten voor de film over de Romeinse geschiedenis van Woerden (een productie van A. van Miltenburg en K. Maartense) die daar permanent te zien is. De afdeling onderging in de zomer van 2012 verschillende veranderingen. Ten eerste brachten we een meer themagebonden volgorde aan de indeling aan. Hierbij werden bruiklenen toegevoegd van drie bruikleengevers: - de heer H. Kooijman uit Woerden - de provincie Utrecht - de heer M. Scheer uit Woerden. Het absolute topstuk op deze afdeling is nu een bronzen olielampje in de vorm van het hoofd van een negroïde man. Dit olielampje moet oorspronkelijk uit Zuid-Europa afkomstig zijn. Het lampje is een vondst van de eigenaar, de amateur-archeoloog Hans Kooijman, die ook andere bijzondere stukken uitleende. Van de provincie Utrecht leenden we verschillende objecten, waaronder beschilderde stukken steen die waarschijnlijk ooit tot een Romeins badhuis behoorden. Van Mart Scheer leenden we onder meer een Romeinse bronzen emmer, en het is de bedoeling om in 2013 een tweetal scheepsmodellen van zijn hand op deze afdeling te plaatsen. Verder vervingen we op de Romeinse afdeling versleten tekstborden door beter vormgegeven en meer informatieve exemplaren. Om dit mogelijk te maken ontvingen we een financiële bijdrage van de Sint Franciscusstichting. Zoals gezegd is er meer verbetering op de afdeling mogelijk die we in het komende jaar hopen te realiseren. Bruikleen aan tentoonstelling Ontsnapt aan de beeldenstorm Het Stadsmuseum gaf een middeleeuws apostelbeeld in bruikleen voor de tentoonstelling Ontsnapt aan de beeldenstorm. Middeleeuwse beeldhouwkunst, van 16 november 2012 tot en met 24 februari 2013 te zien in Museum Catharijneconvent in Utrecht. De apostel behoort tot een groep beelden die uit de naast het Stadsmuseum gelegen Petruskerk afkomstig zijn. Ze waren daar kort voor 1500 geplaatst, waarschijnlijk in het kader van uitbreidingswerkzaamheden aan de kerk. Toen later de kerk overging van het katholicisme op het protestantisme zijn de beelden in stukken geslagen en in de vloer van de kerk verborgen. In 1930 werd daar een aantal beelden teruggevonden, in de vloer van het turfhok. Het waren vier (delen van) apostelen en twee Christusbeelden. De beelden zijn in beheer bij het Stadsmuseum. 20
De in Woerden gevonden beelden zijn van hoge kwaliteit. Opvallend zijn de gevoelige gelaatsuitdrukking en de gedetailleerde uitwerking van het weelderige haar, de handen waarop je de aderen kunt zien lopen, en de plooival. Het Catharijneconvent heeft tijdens het onderzoek voor deze tentoonstelling de voorheen onbekende maker van de Woerdense beelden kunnen identificeren: het gaat om een zekere Meester Arnoldus. Hij was ook werkzaam in de Dom in Utrecht. Helaas zijn de beelden uit de Petruskerk zwaar beschadigd en ook uiterst kwetsbaar. Het uitgeleende apostelbeeld is zelfs in drie fragmenten uiteengevallen: een kop, een boven- en een onderlichaam. De kop en bovenlichaam sluiten niet meer goed op elkaar aan en het Catharijneconvent heeft een ingenieuze constructie bedacht om de delen toch aansluitend op elkaar te exposeren. In overleg is besloten om het onderste gedeelte van het beeld niet uit te lenen; door de fragmentatie zou de opstelling hiervan te lastig zijn geworden. Op verzoek van het Stadsmuseum heeft het Catharijneconvent nog een plexiglas kap laten maken die over het beeld heen is geplaatst; dit geeft extra bescherming tegen de eventuele verleiding van bezoekers om het op ooghoogte geplaatste beeld aan te raken. Na afloop van de tentoonstelling in het Catharijneconvent zal deze van 14 maart tot en met 16 juni 2013 te zien zijn in het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken, inclusief het Woerdense bruikleen. Stadhuis In het stadhuis van Woerden, waar het museumdepot zich bevindt en waar museummedewerker Ad Marbus de volledige collectie beheert (dus die van de gemeente en het Stadsmuseum), is in 2012 veel verbouwd en verhuisd. Daardoor was er ook veel te doen rondom de kunst. Het is belangrijk controle te houden op het verplaatsen van werken tijdens verbouwingswerkzaamheden. Verder werden de nieuwe werkplekken van de ambtenaren zo veel mogelijk voorzien van de gewenste kunstwerken. Verder werd gewerkt aan de afstoting van werken uit de BKR-collectie. Geschikte foto’s werden genomen om deze collectie op de herplaatsingsdatabase van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed te zetten.
SAMENWERKING Stichting Romeins Schip Woerden (RSW) De Stichting Romeins Schip Woerden was in 2012 qua deelnemersaantal weliswaar wat minder succesrijk dan het jaar ervoor (ruim 1800 deelnemers in 2012, 2500 in 2011), maar bracht evengoed maar liefst een kwart van het totale bezoekersaantal van het Stadsmuseum binnen. De arrangementen die de RSW van april tot oktober organiseert beginnen meestal op de archeologische afdeling van het museum met een introductie op de Romeinen en hun geschiedenis in Woerden. Daarna wandelen de deelnemers via een bepaalde route naar het Romeinse schip, waarna een vaartocht volgt. RSW organiseert zowel maatwerk voor groepen als vaartochten voor individuele bezoekers; deze laatste vinden op zaterdag plaats en worden in het museum ondersteund door speciaal geïnstrueerde vrijwilligers. Kuvo In 2011 spraken het Stadsmuseum en de Kuvo af om per jaar minimaal bij één tentoonstelling samen te werken. Zo’n samenwerking vond in de afgelopen jaren ook al van tijd tot tijd plaats, maar er was nog geen regelmaat afgesproken. In 2012 heeft de Kuvo een scholenproject opgezet bij de tentoonstelling Uit goed hout gesneden, over de houtsnede (en linoleumsnede) in de beeldende kunst. Leerlingen bezochten de tentoonstelling, kregen daar uitleg en maakten, eenmaal terug op school, hun eigen lino’s. Gedeeltelijk kwam de uitleg van Luuk Scholten, een graficus (en oud-docent) wiens werk ook in de tentoonstelling hing. Dat gaf een duidelijke meerwaarde aan het project, dat in zijn geheel zeer geslaagd genoemd kon worden. Verder voerde de Kuvo in 2012 net als in voorgaande jaren in het Stadsmuseum projecten uit over de Romeinen en de middeleeuwse stad. Ook organiseerde het Kuvo de Open Monumenten Dag
21
Klassendag op 7 september, waarbij leerlingen van Woerdense scholen diverse monumenten bezochten, waaronder het Stadsmuseum. In totaal bezochten via de Kuvo 844 leerlingen van Woerdense scholen het Stadsmuseum.
LIJST BESTUUR EN MEDEWERKERS In 2012 waren de bestuursleden: Jan Hendriks, voorzitter Cees Laan, penningmeester Nieck Engelhard, lid Jaap Breunesse, lid vacature Bezoldigde medewerkers Floor de Graaf, conservator Stephanie Rompa, communicatiemedewerker en TIP-coördinator Rowena Kemkes, communicatiemedewerker van 23 jan. t/m 4 maart (afwezigheid S. Rompa) Ad Marbus, technisch medewerker Anja van Elk, schoonmaakster Marianna Kersten, weekendmedewerker Jenneke van Ravenswaaij, weekendmedewerker Julia van Soest, weekendmedewerker Rob van Soest, weekendmedewerker Onbezoldigde medewerkers per 31 december 2012: Joke Deijle, vrijwilligerscoördinator en medewerker balie (ook voor RSW) Martien Bakhuizen, medewerker balie (ook voor RSW) en tentoonstellingsbouw Klaas Keizer, medewerker balie (ook voor RSW) en financiën Rowena Kemkes, medewerker balie, financiën en archeologie Irene Vlot, medewerker balie, coördinator rondleiders en registrator collectie Ria Zock, notuliste vergaderingen bestuur Fien Okkerman, medewerker balie en secretaris Vrienden van het Stadsmuseum Woerden Cees Arkesteijn, gids Ans Bierlaagh, medewerker balie Thea van Dijk, medewerker balie Arybert Evers, gids Margaretha Janssen-Muller, medewerker balie Margreet Louwerse, medewerker balie Elly Noorbergen-de Ruiter, medewerker balie Nico Noordergraaf, gids Hadassa Obstfeld, medewerker balie Ingrid van der Pijll, medewerker balie Wil Schoffelmeer, medewerker balie Ina van Setten, medewerker balie Anita Spies, medewerker balie Ilse Spies, medewerker balie Bella Strelina, medewerker balie Anneke van Swaaij, medewerker balie Wim van Veeren, medewerker balie Catharina de Vries, medewerker balie
22
FEITEN EN CIJFERS Tentoonstellingen en bezoekers Beeldboek 1 januari t/m 15 januari
2 weken*
183 bezoekers
21 januari t/m 15 april
12 weken
1.904 bezoekers
Ansichten uit Woerden 21 april t/m 1 juli
10 weken
1.963 bezoekers
8 weken
1.074 bezoekers
10 weken
1.793 bezoekers
Uit goed hout gesneden
Keuzes uit de Kunstkring Woerden 7 juli t/m 2 september Puur Pigment 8 september t/m 18 november Gestel Hervonden 24 november t/m 31 december
5 weken**
665 bezoekers
Aantal bezoekers t.o.v. voorgaande jaren 2000
5.348
2001
4.356
2002
6.269
2003
6.197
2004
7.663
2005 2006
4.771 ** De tentoonstelling Gestel Hervonden loopt t/m 24 maart 2013. Het totale aantal bezoekers in nog onbekend. 5.717
2007
5.715
2008
5.512
2009
7.655
2010
10.175
2011
8.112
2012
7.582
* De tentoonstelling Beeldboek opende op 12 november 2011 en werd in 9 weken gezien door 708 bezoekers.
In 2012 bezochten 7.582 mensen het Stadsmuseum of één van de exposities. Daarnaast kwamen 591 bezoekers speciaal voor één van de 14 huwelijken die in 2012 in het Stadsmuseum werden gesloten.
23
Bezoekers per tentoonstelling, in percentage van het totaal 2012
Type bezoeker Categorie
2012
Volwassenen
499
Museumkaart
2326
SHHV
31
65+
313
Kinderen < 18 jaar
373
CJP
12
Vriend
84
Vereniging Rembrandt
47
Gratis
271
Opening
400
Museumweekend
71
Open Monumentendag
355
Romeins Schip Woerden
1818
KUVO
844
Gilde
20
Rondleidingen
74
Vergaderingen, recepties etc.
44
Totaal
7582
Activiteitenverslag TIP maart - december 2012
VOORWOORD TOERISTEN INFORMATIE PUNT In januari 2012 is het Groene Hart Bureau voor Toerisme (GHBT) failliet gegaan. Dat betekende dat het VVV in Woerden en de VVV’s in een aantal omliggende plaatsen de deuren moesten sluiten. . Dit bood het Stadsmuseum Woerden de gelegenheid om mee te dingen naar de invulling van een informatiepunt voor toeristen in de stad. Op 21 maart werd bekend dat wethouder Bob Duindam had gekozen voor de plannen van het Stadsmuseum voor een Toeristen Informatiepunt. Tien dagen later werd het geopend. Voor u ligt het verslag van de activiteiten uitgevoerd in het kader van het TIP in de periode maart 2012 t/m december 2012. De indeling van dit verslag is gebaseerd op de aandachtpunten van het businessplan dat bij de start van het TIP geschreven is. Het businessplan komt aan de orde in dit activiteitenverslag onder de kop ‘beleidsmatige en bestuurlijke activiteiten’.
WINKEL OP ORDE Locatie Het TIP werd in korte tijd tot stand gebracht, samen met een tijdelijke kracht (Chantal Leeflang), vrijwilligers en spoedig daarna met een vaste betaalde kracht voor twee dagen per week. Het TIP werd aanvankelijk gevestigd in de hal van het Stadsmuseum, maar dit leek al van het begin af aan niet de beste optie vanwege ruimtegebrek voor zowel het TIP als het museum. Na overleg is het bestuur tot overeenstemming gekomen met de gemeente over de huur van de ruimte van de voormalige VVV. Deze ruimte aan de Meulmansweg heeft veel ramen zodat het TIP goed zichtbaar is en er producten geëtaleerd kunnen worden. Daarnaast is de toeristeninformatie weer te vinden op een ‘vertrouwd’ adres. In de maand oktober is hard gewerkt aan de verhuizing. De ruimte is in twee delen gesplitst door een wand en het tweede deel is geschikt gemaakt als kantoor. Daarnaast zijn leidingen en stopcontacten verlegd, is de balie geplaatst en is zijn telefonie en internet in orde gemaakt. Vrijwilliger Klaas Keizer heeft zich onvoorwaardelijk ingezet om deze verhuizing in goede banen te leiden. Andere vrijwilligers hebben geholpen door schoon te maken en in te richten. Assortiment Op 6 november heeft het TIP zijn deuren aan de Meulmansweg geopend. Vanaf dat moment is begonnen met het aanleggen van een uitgebreider assortiment. Een gedeelte van de inboedel van het failliete VVV werd overgenomen. In dit assortiment werd een selectie gemaakt: VVV producten en verouderde spullen werden met korting uitverkocht. Andere producten zoals van ANWB, Falk en verschillende cadeaubonnen bevonden zich in goede staat en werden voor normale verkoopsprijs verkocht. Dit gaf het TIP de kans te ervaren welke producten goed in de markt lagen en welke minder. Daarna is het Falk- en ANWB assortiment verder uitbereid en zijn er Bongobonnen ingekocht. Ook worden er boeken verkocht die in het bezit zijn van het Stadsmuseum, servies en souvenirs. Openingstijden De openingstijden zijn bij het van start gaan van het TIP als volgt bepaald: dinsdag t/m zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur en zondag van 13:00 tot 17:00 uur. In de herfst- en wintermaanden na de verhuizing bleek dat het bezoekersaantal sterk afnam en ook sterk afhankelijk was van de opening van de bibliotheek. Daarom werd besloten de openingstijden hierop aan te passen en de deuren te openen van dinsdag t/m vrijdag van 10:00 tot 17:00 uur en zaterdag van 10:00 tot 15:00 uur. Vanaf de start van het toeristenseizoen (begin april) worden de tijden aangepast. 25
Nieuwe huisstijl In samenwerking met ontwerpbureau Engelhard Nederland zijn er plannen gemaakt om het interieur en exterieur van het TIP op de nieuwe locatie een nieuw aanzien te geven. Er is een huisstijl ontwikkeld die zorgt voor een aantrekkelijke en herkenbaar TIP. De plannen zijn in oktober 2012 in een presentatie voorgelegd aan Caroline van Dam van de gemeente, waarop zij positief en enthousiast reageerde. Met Caroline is afgesproken dat de kosten voor deze nieuwe huisstijl worden opgeteld bij de aanloopkosten van het TIP en dus worden vergoed door de gemeente. Mede door de ziekte van Caroline van Dam heeft het huisstijlproject echter veel vertraging opgelopen. Wat betreft het interieur bevinden we ons nu in de afrondingsfase. De huisstijlitems worden in productie genomen en naar verwachting begin maart geplaatst. Wat betreft het exterieur moet er een reclamevergunning aangevraagd worden en is er voor sommige aanpassingen toestemming nodig van de Vereniging Van Eigenaren. Vrijwilligers Vanaf de start in het Stadsmuseum wordt de balie van het TIP bemand door vrijwilligers. In de eerste maanden werden er specifiek TIP vrijwilligers aangenomen maar hebben de medewerkers van het Stadsmuseum veel bijgesprongen. Een aantal van de vrijwilligers vond het werk bij het TIP zo interessant dat ze zich, ook na de verhuizing naar de Meulmansweg, zijn blijven inzetten voor het TIP. Een aantal vrijwilligers heeft in de loop der tijd extra taken op zich genomen. Zo heeft Klaas Keizer zich onvermoeibaar ingezet tijdens de verhuizing en ook de taak van vrijwilligerscoördinator op zich genomen. Martine Groot Bruinderink is bereid gevonden om de roosters te verzorgen en Ria Zock notuleert de vergaderingen. Andere vrijwilligers zetten zich in voor bv. maatwerkarrangementen en gestructureerde toeristische informatiebestanden. Wat betreft begeleiding wordt er om de zes weken vergaderd aan de hand van een vooraf rondgestuurde agenda. Daarnaast wordt aan scholing gewerkt door deelname aan een Gilderondleiding, een rondleiding door de nieuwe tentoonstelling in het Stadsmuseum, de aanwezigheid tijdens de kick-off van de samenwerking tussen stichting Woerden Marketing en het TIP en er zit een rondvaart met het Romeinse Schip in de pijplijn.
BELEIDSMATIGE EN BESTUURLIJKE ACTIVITEITEN Businessplan Na haar aanstelling als TIP manager is Stephanie Rompa begonnen aan een businessplan. Een aantal vragen stonden daarbij centraal: wat is het doel en de functie van het TIP? Hoe zit de bedrijfsvoering in elkaar? Hoe kan het TIP zelf geld genereren (denk daarbij aan product- en dienstenaanbod voor toeristische ondernemers en assortiment)? En welke relevante relaties moeten worden aangegaan en hoe worden die onderhouden? Tenslotte is er een raming van de kosten en opbrengsten gemaakt en een begroting opgesteld. Uitvoeringsovereenkomst Met dit plan als basis is gedurende het jaar 2012 onderhandeld met de gemeente over een uitvoeringsovereenkomst. Uiteindelijke is bereikt dat het jaar 2013 een startjaar is waarin een 0-meting wordt gedaan. Doelen voor volgende jaren worden vastgesteld op basis van de resultaten behaald in het jaar 2013. De uitvoeringsovereenkomst is op 29 januari 2013 door bestuursvoorzitter Jan Hendriks, wethouder Bob Duindam en TIP manager Stephanie Rompa ondertekend.
RELEVANTE RELATIES De vier stichtingen Het hiervoor genoemde businessplan is op donderdag 11 oktober gepresenteerd aan de verschillende partijen waarmee mede op verzoek van de gemeente samenwerking is gezocht met stichting Groene Hart, het Gilde, stichting Vrienden van Woerden, stichting Woerden Promotie en stichting Woerden Marketing. Nieck Engelhard heeft aan de hand van een aantrekkelijke powerpoint presentatie de visie en missie van het TIP en de plannen voor de toekomst toegelicht. De partijen reageerden positief. Aan de hand van hun op- en aanmerkingen is de presentatie aangescherpt en op 13 november heeft Stephanie Rompa samen met Jan Hendriks de plannen gepresenteerd aan wethouder Bob Duindam, Pepijn van der Burgt en Edward van den Elshout. Ook hier was de reactie positief en enthousiast. Naast de goede relatie met de gemeente en de hierboven genoemde partijen zijn er in 2012 meerdere relaties gesmeed of verder uitgebouwd. Relevant zijn: de contacten met TIP’s en soortgelijke organisaties in omliggende gemeenten, de samenwerking met stichting Woerden Marketing, het Gilde 26
en de stichting Romeins Schip Woerden. In het jaar 2012 heeft het TIP tevens een klein aantal toeristische ondernemers en instellingen aan zich weten te binden door het afsluiten van een abonnement of andere betaalde dienstverlening. Stichting Woerden Marketing Met de stichting Woerden Marketing is in 2012 intensief naar een goede vorm van samenwerking gezocht. Dit heeft geresulteerd in de volgende verdeling: stichting Woerden Marketing verzorgt met de website www.beleefwoerden.com de city marketing van Woerden. Zij verleiden toeristen om een bezoek te brengen aan Woerden en promoten het aanbod van de toeristische ondernemers. Als men Woerden eenmaal gevonden heeft, biedt het TIP begeleiding bij de keus voor activiteiten, restaurants, logies etc. De website www.beleefwoerden.com en het TIP zijn respectievelijk het online en offline loket voor dezelfde zaken. Toeristen en Woerdenaren vinden hier hetzelfde aanbod voor dezelfde prijs. Het TIP is het visitekaartje van Woerden en onderscheidt zich door klantvriendelijkheid, een persoonlijk advies en de mogelijkheid tot maatwerk. Om aanvullende dienstverlening te kunnen bieden hebben de stichting Woerden Marketing en het TIP het productaanbod voor toeristische ondernemers op elkaar afgestemd. Door beide organisaties wordt het productaanbod van de ander gepromote. Daarnaast wordt er samen opgetrokken in de ontwikkeling van arrangementen. Deze arrangementen zijn in toekomst zowel op de website www.beleefwoerden.com als in het schap van het TIP voor dezelfde prijs te koop. De samenwerking tussen beide partijen is op dinsdag 29 januari bekrachtigd door een presentatie in Kasteel Woerden. Verschillende partijen hebben zich symbolisch achter het plan geschaard om ‘Woerden op de kaart te zetten’ door het plaatsen van een handtekening. Het Gilde Ook met het Gilde is in 2012 een goede samenwerking gezocht en gevonden. Bij deze instelling bestond de behoefte om de organisatie, administratie en facturering van een groot deel van de rondleidingen uit te besteden. Het TIP heeft deze taken op zich genomen en ontvangt hiervoor 50% van de kaartopbrengst en € 5,- administratiekosten per groep. Begin 2013 zijn er al een aantal rondleidingen door het TIP met succes afgehandeld. Stichting Romeins Schip Woerden Samen met de stichting Woerden Marketing heeft het TIP meerdere malen geprobeerd arrangementen te ontwikkelen in samenwerking met het Romeinse Schip. De stichting RSW heeft hier negatief op gereageerd. Wel is er samenwerking mogelijk op het gebied van online en fysieke promotie op www.beleefwoerden.com en in het schap van het TIP. Daarnaast wordt gepraat over manieren om de service te verbeteren wat betreft kaartverkoop van RSW.
PROMOTIE EN TOERISTISCHE INFORMATIEVERSTREKKING/VERKOOP Promotie Wat betreft de online promotie van Woerden is stichting Woerden Marketing de aangewezen partij. Het TIP heeft besloten daarom ook zijn website onderdeel uit te laten maken van www.beleefwoerden.com. De inhoud van de website van het TIP zoals beschreven in het businessplan, wordt met vereende krachten van TIP en Woerden Marketing volledig ondergebracht in deze overkoepelende website. Men kan daarbij denken aan informatie over de geschiedenis van Woerden, aanbod van toeristische ondernemers, een evenementenkalender, praktische informatie en adressen etc. Toeristische informatievertrekking/verkoop De toeristische informatie verstrekking en verkoop valt uiteen in een aantal categorieën. Een aantal hiervan zijn al aanbod gekomen, zoals: gratis informatieverstrekking aan de balie, verkoop van informatieproducten zoals reisgidsen en de verkoop van tickets voor evenementen. Daarnaast ontwikkelt het TIP nog meer producten op dit gebied zoals een stadwandeling op papier, arrangementen voor individuen en groepen en maatwerkarrangementen. In het kader van de stadswandeling is door Stephanie Rompa bestaande tekst geredigeerd en gedeeltelijk herschreven waarna door Engelhard Nederland beeld en layout werd ontworpen. Deze uitgave was in mei 2012 gereed en wordt sindsdien voor € 1,- per stuk verkocht. Arrangementen Wat betreft de individuele en groepsarrangementen wordt zoals gezegd gezamenlijk opgetrokken met stichting Woerden Marketing en zijn partijen als het Gilde, het Romeinse Schip, de Boerinn en Kasteel 27
benaderd. Behalve de stichting Romeins Schip hebben alle instellingen positief gereageerd. In 2013 worden de praktische en financiële aspecten van deze arrangementen verder uitgewerkt. Op het gebied van arrangementen is het TIP tevens in overleg met Woerden Buitenste Binnen (WBB), een organisatie die onderdeel uitmaakt van het Agrarisch Centrum Woerden (ACW). WBB tracht de stad en het ommeland te verbinden door Woerdenaren en toeristen bekend te maken met de natuur, de boerenbedrijven en hun producten. WBB had in het verleden afspraken met het VVV die het nu graag wil voorzetten met het TIP. Het gaat specifiek om het ontwikkelen, promoten, verkopen en onderhouden van een vijftal arrangementen. Hiervoor is een budget van € 14.702 beschikbaar. In 2013 wordt verder uitgezocht wat de eisen en wensen precies zijn en wat er voor dit budget geleverd kan worden. Tenslotte heeft het TIP voor een klein aantal klanten maatwerkarrangementen ontwikkeld. Dit omvangrijke traject bestaat uit de inventarisatie van de wensen, de ontwikkeling van een arrangement en het opstellen van bijbehorende offerte. Bij akkoord volgt de organisatie van het arrangement en de administratie en facturering ervan. Na een aantal van deze trajecten te hebben afgewerkt en ervaring te hebben opgedaan, wordt nu gezocht naar de best vorm hiervoor .
PR EN COMMUNICATIE In 2012 zijn er enkele persberichten geschreven en verstuurd naar lokale media, gemeenten, instellingen op het gebied van toerisme en bestuur en medewerkers. Hieronder een opsomming van hun titels en datum van versturen. Persberichten Het Stadsmuseum Woerden heeft er een nieuwe rol bij 21-03-2012 Toeristen Informatiepunt open in Stadsmuseum Woerden 29-03-2012 Toeristen Informatiepunt Woerden zoekt vrijwilligers 05-06-2012 Het Toeristen Informatiepunt zoekt vrijwilligers ivm verhuizing 25-09-2012 Toeristen Informatiepunt op dinsdag 6 november open in gebouw De Beuk 18-10-2012 Kick-off Woerden Marketing en Toeristen Informatiepunt 02-01-2013
Media-uitingen Onder andere naar aanleiding van de genoemde persberichten is er door de lokale media aan dacht aan het TIP besteed. Hieronder een opsomming van de berichten en artikelen die het TIP onder ogen gekomen zijn, onder vermelding van de bron en de verschijningsdatum. Gemeente heeft met het Stadsmuseum wel een duidelijk eigenbelang Stadsmuseum realistischer dan plan stichtingen Informatie voor toeristen in het Stadsmuseum Museum als uitvalsbasis Museum wordt het! Informatiecentrum toerisme en Recreatie naar het Stadsmuseum Stadsmuseum-informatief bericht Informatiecentrum voor toeristen in Stadsmuseum Teleurstelling over afwijzing vvv plan Informatie voor toeristen in Stadsmuseum VVV plan afgeserveerd Informatiecentrum voor toeristen in het Stadsmuseum Samen stad promoten VVV taken overgenomen door het Stadsmuseum
AD Groene Hart
20 maart 2012
RPL. Fm
21 maart 2012
RPL. Fm
21 maart 2012
Woerdense Courant Woerdense Courant www.youtube.com
21 maart 2012 21 maart 2012 21 maart 2012
Woerdens Nieuwsblad Woerden TV
23 maart 2012 26 maart 2012
RPL. Fm www.woerdennieuws.nl
26 maart 2012 26 maart 2012
AD Groene Hart www.woerden.nl
26 maart 2012 26 maart 2012
AD Groene Hart www.cultuurlokaal.nl
27 maart 2012 27 maart 2012 28
Museum in het vervolg eerder open Toeristisch Informatiepunt open Onrust in nieuwe VVV in Woerden Interpellatie over de nieuwe VVV TIP in het Stadsmuseum open TIP in het Stadsmuseum open TIP in het Stadsmuseum open TIP in Stadsmuseum CDA en inwonersbelangen Nieuwe VVV in doofpot Toeristen Informatiepunt Opening TIP is vanavond Toeristen informatiepunt Informatiepunt officieel van start Tip helpers Toerist laat het afweten Meer vrijwilligers nodig Stad door met een A4tje Informatiepunt succes Toerisme terug in de bieb Tip verhuist TIP De Beuk Toerist in verwarring Doel betere positionering Stadspromotie valt niet in de smaak Bussen vol de stad in Toeristen Informatie Punt Woerden Marketing en TIP
AD Groene Hart www.cultuurlokaal.nl RTV Utrecht www.dichtbij.nl www.dichtbij.nl RPL. Fm Rijn en Venen Woerdense Courant Woerdense Courant AD Groene Hart Woerdense Courant Woerdense Nieuwsblad www.woerden.nl RPL. Fm Woerdense Courant AD Groene Hart AD Groene Hart AD Groene Hart AD Groene Hart AD Groene Hart Woerdense Courant Woerdense Courant AD Groene Hart Woerdense Courant AD Groene Hart AD Groene Hart Woerdense Courant Woerdense Courant
31 maart 2012 31 maart 2012 3 april 2012 3 april 2012 3 april 2012 3 april 2012 3 april 2012 4 april 2012 4 april 2012 5 april 2012 18 april 2012 20 april 2012 24 april 2012 24 april 2012 16 mei 2012 juni/juli 2012 8 juni 2012 juli/augustus 19 juli 2012 12 sept. 2012 26 sept. 2012 7 nov. 2012 10 nov. 2012 5 dec. 2012 6 dec. 2012 18 dec. 2012 27 dec. 2012 6 februari 2013
FEITEN EN CIJFERS Hieronder een lijst van de bezoldigde en onbezoldigde medewerkers van het TIP en de bestuursleden. Daarna in grafiekvorm wat meer informatie over bezoekersaantallen, omzet en telefonische vragen. Bestuursleden in 2012 Jan Hendriks, voorzitter Cees Laan, penningmeester Nieck Engelhard, lid Jaap Breunesse, lid vacature Bezoldigde medewerkers tussen 1 april en 31 december 2012 Stephanie Rompa, manager Chantal Leeflang, projectleider Onbezoldigde medewerkers per 31 december 2012 Klaas Keizer, medewerker balie, financiën en vrijwilligerscoördinator Martine Groot-Bruinderink, medewerker balie en roostermaakster Trudy Kroon, medewerker balie Catharina de Vries, medewerker balie Trudelies de Graaf, medewerker balie Cécile Hillenaar, medewerker balie Nel Tuithof, medewerker balie Ingrid van der Pijll, medewerker balie Martien Bakhuizen, medewerker balie Margarethe Janssen-Muller, medewerker balie 29
Annette Kuling, medewerker balie Lenie de Jongh, medewerker balie Jan Koopman, medewerker balie Ria Zock, medewerker balie Cijfers
Totaal aantal bezoekers per maand
700 600 500 400 300
Totaal aantal bezoekers per maand
200 100 0
Bezoekersaantal per maand, gesplitst 600
500 400 300
Uit Woerden
Buiten Woerden 200
Buitenlanders
100 0
Bezoekersaantal per maand gesplitst in bezoekers uit Woerden of omgeving, bezoekers van buiten Woerden en bezoekers uit het buitenland.
30
Aantal telefonische vragen per maand
30 25 20 15 Aantal telefonische vragen
10
5 0
Omzet per maand in euro's
€ 1.200,00 € 1.007,€ 1.000,00
€ 950,-
€ 800,00 € 590,-
€ 600,00 € 422,95 € 400,00
€ 408,-
€ 444,-
Omzet
€ 324,80 € 202,30
€ 200,00 €-
Maart 2013 Financieel verslag: Cees Laan Activiteitenverslag Museum: Floor de Graaf Activiteitenverslag TIP: Stephanie Rompa Accountant: Oudshoorn en Schoe
31
