Raadsbrief RAADBRF
Made, 24 juni 2014
Registratienr.: 14int02601
Onderwerp:
Stand van zaken transities sociaal domein
Portefeuillehouders:
M.F.L.A. van Oosterhout en H. Kuijpers
Ambtelijke coördinatie:
Maatschappelijke Aangelegenheden
Steller:
R. Oomen
Aanleiding:
U wordt maandelijks geïnformeerd over de stand van zaken van de transities binnen het sociaal domein. Samenvatting/planning:
Algemeen Laatste ontwikkelingen Meicirculaire gemeentefonds 2014 In de meicirculaire gemeentefonds 2014 is informatie opgenomen over het deelfonds sociaal domein en de definitieve budgetten voor jeugd en Wmo. De middelen voor Wmo 2015 (nieuwe taken per 2015), jeugd en participatie worden toegevoegd aan het deelfonds sociaal domein. Dit deelfonds maakt onderdeel uit van het gemeentefonds. De middelen van het deelfonds mogen uitsluitend worden besteed aan genoemde taken. De bestedingsrichting binnen het sociaal domein is vrij. Gemeenten leggen verantwoording over de besteding van de middelen af aan de gemeenteraad. Gemeenten moeten informatie aan het Rijk verstrekken (Iv3, Informatie voor derden) waardoor de toets op de bestedingsvoorwaarde plaatsvindt en monitoring van het beleid. Per 1 januari 2018 vervalt het deelfonds en worden de middelen verdeeld via de algemene uitkering en, indien noodzakelijk, via een of meerdere decentralisatie-uitkeringen. Het gemeentelijk aandeel voor de Wmo 2015 en jeugd in 2015 is bepaald op basis van de historische situatie. Voor participatie wordt vanaf het begin van het deelfonds begonnen met een objectief verdeelmodel. Er is niet voor gekozen om de bestaande gemeentefondsmiddelen, zoals de integratie-uitkering Wmo (voornamelijk voor hulp bij het huishouden), aan het deelfonds toe te voegen. Veranderingen functie-indeling vanwege nieuwe taken sociaal domein 3 D In de meicirculaire zijn op basis van een advies van de adviescommissie Vernieuwing BBV (Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten) de functies gegroepeerd in een nieuwe hoofdindeling. Op deze wijze wordt de beoogde integrale aanpak in het sociaal domein gecombineerd met de daarbij inhoudelijke en financiële sturing. De nieuwe indeling kunnen gemeenten gebruiken voor hun horizontale verantwoording aan de gemeenteraad en bij de Iv3 aan het Rijk.
Vertrekpunt van de nieuwe functie-indeling voor de Wmo 2015 en de Jeugdwet is het onderscheid tussen algemene voorzieningen en individuele/maatwerkvoorzieningen. De aanpassingen ten gevolge van de Participatiewet zijn minder omvangrijk. Naast nieuwe functies komen er ook functies te vervallen. Informatievoorziening sociaal domein De nieuwe taken in het sociaal domein vergen het nodige van de informatievoorziening. Hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met privacy- en beveiligingsaspecten of waar moet rekening mee gehouden worden bij het programma van eisen voor ICT-pakketten. VNG en KING zijn daarom een ondersteuningsprogramma VISD (Informatievoorziening Sociaal Domein) gestart om gemeenten hierbij te ondersteunen. De decentralisaties resulteren in de nodige opslag en uitwisseling van persoonsgegevens bij en door gemeenten. Een belangrijk aspect daarvan is de privacy. Het ministerie van BZK heeft hierover een beleidsvisie opgesteld die onlangs naar de Tweede Kamer is gestuurd. Organisatie uitvoeringskracht VNG Tijdens de Algemene Leden Vergadering van de VNG op 18 juni 2014 is ingestemd met het voorstel “Organisatie van uitvoeringskracht”. Voor een aantal specialistisch en/of landelijk georganiseerde nieuwe gemeentelijke taken is besloten dat de VNG op landelijk niveau de gemeenten centraal ondersteunt. Zo is besloten om vertrouwenswerk in het kader van Jeugdwerk, een landelijke doventolkvoorziening en de 24 uur telefonisch of elektronisch luisterend oor en advies (Sensoor) te mandateren aan de VNG. De VNG zorgt vervolgens voor het afsluiten van raamcontracten en het maken van afspraken met specialistisch aanbieders. De bekostiging vindt plaats door een uitname van de macrobudgetten transities/sociaal deelfonds. Daarnaast is besloten om het declaratie- en facturatieproces tussen aanbieders en gemeenten te standaardiseren. Het doel is een forse reductie in administratieve lasten te realiseren. De VNG krijgt opdracht om de benodigde standaarden te ontwikkelen. Financiering vindt eveneens plaats vanuit de macrobudgetten transities/sociaal deelfonds. Planning transities voor 2014 De komende maand wordt voor de drie transities in Drimmelen de planning voor de rest van 2014 verder geconcretiseerd. Bij de volgende raadsbrief van juli voegen we de planning toe, zodat u een doorkijkje krijgt naar informatiebijeenkomsten (lokaal en regionaal) en de besluitvormingsmomenten op de diverse onderdelen. Transitie AWBZ/Wmo Laatste ontwikkelingen Afschaffen Wtcg en CER In de raadsbrief van april 2014 bent u geïnformeerd over het afschaffen van de bestaande Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatie Eigen Risico (CER). De Eerste Kamer heeft hier onlangs mee ingestemd. Het budget gaat (met een korting) naar gemeenten voor de nieuwe ondersteuningstaken in het sociaal domein. Hiernaast blijft een landelijke fiscale regeling voor aftrek van uitgaven van specifieke zorgkosten bestaan. Het CAK informeert de komende tijd de betrokken burgers over het vervallen van de CER. Op de gemeentelijke website en in ’t Carillon wordt eveneens informatie over deze wijzigingen vermeld. Om gemeentelijk maatwerk te kunnen bieden voor de meerkosten aan chronische zieken en gehandicapten wordt beleid ontwikkeld. Na de zomerperiode leggen we dit ter besluitvorming aan u voor. Startbijeenkomst bestuurlijke aanbesteding van begeleiding
2
In de raadsbrief van mei bent u geïnformeerd over de keuze voor bestuurlijke aanbesteding voor de inkoop van maatwerkvoorzieningen van begeleiding als nieuw onderdeel van de Wmo. Kenmerkend voor bestuurlijk aanbesteden is dat door overleg met aanbieders gewerkt wordt aan overeenstemming over de inhoud van het contract. Op 27 mei 2014 is de kick-off bijeenkomst geweest voor het bestuurlijk aanbestedingstraject. Zeer veel zorgaanbieders waren bij deze bijeenkomst aanwezig. Zij kregen vanuit de Dongemondgemeenten een toelichting op het traject en konden tegelijkertijd onderwerpen aandragen voor de overlegtafels. In vier tot vijf sessies wordt samen met de zorgaanbieders gewerkt aan de invulling van het contract. Hierbij komen in ieder geval activiteiten, resultaten, bekostiging, kwaliteit en monitoring en verantwoording aan bod. Ongeveer 15 aanbieders, met een vertegenwoordiging van alle doelgroepen, omvang organisatie en spreiding regio, nemen deel aan de zogenaamde “fysieke overlegtafel”. De overige aanbieders, maar ook klanten en platforms, kunnen meepraten via de “digitale overlegtafel”. Alle zorgaanbieders, die zich kunnen vinden in het contract en hieraan kunnen voldoen, kunnen een contract met de gemeenten afsluiten. Dit biedt uiteindelijk optimale keuzevrijheid voor de klant. De overlegtafels vinden plaats in juli en augustus met het doel om per oktober 2014 de contracten gesloten te hebben. Om de transformatie van de zorg goed te kunnen blijven volgen, worden de overleggen met de zorgaanbieders ook na januari 2015 gecontinueerd. Resultaten werkgroepen transitie AWBZ/Wo Op 5 juni 2014 heeft op het gemeentehuis van Drimmelen een informatiebijeenkomst plaatsgevonden voor alle bestuurders, managers, en beleidsmedewerkers van de Dongemondgemeenten. Tijdens de bijeenkomst hebben de projectleiders transitie AWBZ/Wmo van de Dongemondgemeenten hun collega’s van de Participatiewet, Jeugdzorg, financiën, informatievoorziening, juridische zaken, P&O en communicatie bijgepraat over de stand van zaken van alle voorbereidingen. Sinds een half jaar zijn verschillende werkgroepen Dongemondbreed intensief bezig met een juiste overdracht van zorgtaken van het Rijk naar de gemeenten. Daarbij gaat het om de onderwerpen: toegang, uitvoering, beheer, inkoop en communicatie. Voor de “toegang” van de zorg wordt gewerkt aan wijk/dorpsteams in iedere gemeente. De uitgangspunten zijn voor de Dongemondgemeenten hetzelfde, maar wel met maatwerk per gemeente. Bij het onderdeel “uitvoering” is het gezamenlijk belang om goede zorg binnen de beschikbare budgetten te realiseren. Hierdoor zijn algemene voorzieningen erg belangrijk voor een goede basis. Voor de aanvullende maatwerkvoorzieningen zal zoveel mogelijk aangesloten worden bij bestaande voorzieningen en activiteiten (zie raadsbrief over onderzoek en pilots dagbesteding). Voor “beheer” is een sturingsmodel ontwikkeld om de uitvoering van de Wmo te kunnen bewaken en bij te sturen. Met betrekking tot het onderdeel “communicatie” is voor de Dongemondgemeenten een communicatieplan opgesteld. Het is belangrijk om de doelgroepen te betrekken bij de transformatie van de zorg. Er wordt een klankbordgroep samengesteld met klanten rondom communicatie. Het doel is om in overleg met de klanten te kijken hoe de boodschap goed kan worden overgebracht vanuit het perspectief van de klant. Het onderdeel “inkoop” is bij het vorige punt toegelicht. Continuering Vrijwilligers Informatie Punt (VIP) en sociaal makelaar Vrijwilligers worden steeds belangrijker, gelet op alle veranderingen in de samenleving. Eind 2012 is SWO daarom gestart met een pilot vrijwilligerscentrale. De inzet van een sociaal makelaar in het kader van de transitie AWBZ/begeleiding maakt onderdeel uit van deze pilot. In 2013 is de pilot geëvalueerd en bleek dat het VrijwilligersInformatiePunt (VIP) en sociaal makelaar voorzien in een grote behoefte van de Drimmelense samenleving. U heeft daarom najaar 2013 besloten om het project voor 2014 voort te zetten en uit te breiden. Najaar 2014 wordt u verzocht een besluit te nemen over de continuering van het VIP en sociaal makelaar per 2015 als algemene voorziening in het kader van de Wmo. Ter voorbereiding op de besluitvorming is SWO verzocht een eindevaluatie op te stellen.
3
Financiën Het definitieve budget voor de nieuwe Wmo-taken per 2015 is € 3.148.281. Dit budget wijkt zeer af van het voorlopige budget dat eind januari 2014 bekend werd gemaakt, te weten € 4.175.608. We hebben navraag gedaan bij het Ministerie naar de aanzienlijke afwijking, maar nog geen antwoord gekregen. Op basis van de algemene informatie wordt een verklaring gegeven voor het grote verschil tussen het voorlopige en het definitieve budget voor de nieuwe onderdelen van de Wmo. Zo is het macrobudget gekort omdat in het zorgakkoord is afgesproken dat het AWBZzorgzwaartepakket 4 (ZZP-4) niet overgaat naar de Wmo/gemeenten. Daarnaast is het geschatte bedrag voor de eigen bijdragen in mindering gebracht op het macrobudget. En ten slotte is het definitieve budget berekend op de historische uitgaven van 2013, terwijl het indicatieve budget gebaseerd was op de uitgaven 2011 en 2012. Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) heeft blijkbaar in 2013 minder indicaties afgegeven. Per 2016 zal het budget voor Drimmelen overigens weer wijzigen, omdat vanaf dit jaar het objectieve verdeelmodel toegepast gaat worden. Planning De behandeling van de nieuwe Wmo in de Eerste Kamer staat gepland voor 8 juli 2014. Transitie Jeugdzorg Laatste ontwikkelingen Dossieroverdracht bureaus Jeugdzorg en archieftoezicht De Jeugdwet maakt gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp, nieuwe instellingen gaan daar uitvoering aan geven. Dit betekent dat de overdracht van de dossiers van de Bureaus Jeugdzorg geregeld moet worden. Het ministerie van VWS bereidt een wijziging van de Jeugdwet voor om de overdracht van oude en lopende dossiers per 2015 in goede banen te leiden. Het archieftoezicht komt bij de nieuw te vormen gecertificeerde instellingen te liggen en niet bij de gemeente. Bijeenkomst vrijgevestigde hulpverleners jeugdzorg Op 15 mei 2014 vond in de Mayboom in Made een regionale bijeenkomst plaats voor de vrijgevestigde hulpverleners in de jeugdzorg. In totaal waren er 80 deelnemers. De vrijgevestigden kregen informatie over hoe de negen gemeenten in West Brabant Oost de jeugdhulp willen organiseren. Verder wilden de gemeenten van de vrijgevestigden weten of zij een top 3 van tips en aandachtspunten voor de gemeenten hadden over de inrichting van de jeugdhulp. Voor psychologen is het dagelijkse praktijk om op grond van een diagnose een vergoeding te krijgen voor een behandeling. Alleen de aandoeningen die beschreven staan in het zogenaamde DSM IV komen in aanmerking voor vergoeding. Gemeenten willen zo min mogelijk etiketten plakken maar uitgaan van wat mensen wèl kunnen, ofwel “demedicaliseren”. Maar tegelijkertijd moeten we straks wel binnen de financiële kaders blijven. Pilot regionaal adviesteam In de regio draait een pilot voor de vorming van een regionaal adviesteam. Als de professionals binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) niet precies weten welke zorg nodig is, dan kunnen zij advies vragen. In Breda heeft men hier al ervaring mee opgedaan. Nu is het tijd om de pilot uit te rollen naar de omliggende gemeenten. Daarom heeft het CJG Drimmelen/Geertruidenberg deze maand een eerste overleg met de kwartiermaker van deze pilot. Zo kunnen we de professionals in het CJG beter ondersteunen en al ervaring opdoen met het adviesteam. Voortgang voorbereiding aanbesteding In de regio West Brabant Oost zijn twee inkopers (inkoper Oosterhout en inkoper Breda) voor de regio bezig met de voorbereiding op de inkoop van de jeugdzorg. Er is afstemming met het inkoopbureau West-Brabant. Er wordt een splitsing aangebracht in de inkoop van regionale hulp en bovenregionale
4
specialistische hulp. De werkgroep inkoop levert voor de zomer een planning aan van de te zetten stappen. Financiën Het bedrag dat in de meicirculaire voor het onderdeel jeugd binnen het deelfonds sociaal domein is opgenomen, bedraagt € 4.098.236. Het budget is hiermee ruim 2 ton hoger dan het voorlopige budget van € 3.799.539 dat eind 2013 bekend werd gemaakt. Het jeugdbudget 2015 is gebaseerd op historische gegevens over het gebruik van jeugdhulp op gemeentelijk niveau. Per 2016 wordt een objectief verdeelmodel ingevoerd. Planning Zoals in de raadsbrief van maart aangegeven is de nieuwe Jeugdwet op 18 februari 2014 door de Eerste Kamer vastgesteld. Participatiewet Laatste ontwikkelingen Feiten en cijfers over Wajong geactualiseerd Het UWV heeft een nieuwe editie gepubliceerd van de kerngegevens Wajong. Gemeenten kunnen deze gegevens gebruiken om zich voor te bereiden op de aantallen en kenmerken arbeidsgehandicapten die zich vanaf 2015 bij gemeenten melden. Vanaf 2015 krijgen gemeenten immers te maken met mensen met een arbeidsbeperking die een beroep op de gemeenten doen voor inkomen en ondersteuning bij reïntegratie. Deze mensen vielen voorheen onder de Wajong (Wet jonggehandicapten) en zijn dus voor gemeenten een nieuwe doelgroep. Hervorming kindregelingen ingrijpende gevolgen voor gemeenten Het wetsvoorstel Hervorming Kindregelingen, dat in de Eerste Kamer wordt besproken, heeft aanzienlijke gevolgen voor gemeenten en alleenstaande ouders met een bijstandsuitkering. Het Kabinet wil het aantal regelingen, die tot doel hebben de kosten voor kinderen te compenseren, inperken van elf naar vier regelingen. De groep alleenstaande ouders krijgt vanaf 2015 geen aanvulling meer van 20% op hun Wwb, IOAW en IOAZ, zoals ook bij de groep alleenstaanden. Alleenstaande ouders ontvangen vanaf die datum via de Belastingdienst een extra toeslag: de alleenstaande ouderkop op het kindgebondenbudget. De maatregel, waarbij een gedeelte van de alleenstaande ouders niet in aanmerking komt voor de extra toeslag omdat ze op papier een partner hebben (verblijft in inrichting, verlaten door partner, naar het buitenland vertrokken), is met een jaar uitgesteld. Ander verdeelmodel Wwb Met de inwerkingtreding van de Participatiewet in 2015 zal ook het macrobudget dat beschikbaar is voor het verstrekking van bijstanduitkeringen (het zogenaamde Inkomens-deel) anders verdeeld worden. De staatssecretaris heeft op basis van een onderzoek naar diverse modellen gekozen voor het zogeheten multiniveau-model. Dit model betrekt zowel de kenmerken van huishoudens als van een wijk, gemeente en regio bij het vaststellen van de budgetten. Het model heeft grote herverdelingseffecten. Daarom heeft de staatssecretaris gekozen voor een overgangstermijn van twee jaar. Ook komt er een vangnetregeling. Hoeveel geld gemeenten precies krijgen voor bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies wordt op 1 oktober 2014 bekend gemaakt. Plan van aanpak Participatiewet regio West-Brabant De Participatiewet dwingt gemeenten om de begeleiding van mensen met een beperking te organiseren vanuit een regionale visie. Werkgevers en potentiele werknemers laten zich immers niet leiden door gemeentegrenzen. Het Regionaal platform Arbeidsmarktbeleid (RpA, platform van gemeenten, onderwijs, UWV, werkgevers- en werknemersorganisaties) heeft daarom een Plan van aanpak “implementatie Participatiewet West-Brabant” opgesteld. Voor uitvoering van het plan van aanpak is
5
een projectstructuur opgezet met de volgende deelprojecten: gecoördineerde werkgeversdienstverlening, beleid, Wajong, samenwerking UWV en het regionale werkbedrijf. De afspraken van de landelijke werkkamer worden hierbij regionaal vertaald. De werkgeversorganisaties hebben aangegeven dat ze grote voorkeur hebben voor eenzelfde beleid door alle West-Brabantse gemeenten op het terrein van reïntegratie en werkgeversdienstverlening (zoals eenzelfde systeem voor het vaststellen van de loonwaarde, dezelfde hoogte van loonkostensubsidies, e.d.). Dit is een van de deelprojecten die door een projectgroep binnen de regio West-Brabant wordt uitgewerkt. De beleidsmedewerkers sociale zaken van de Dongemondgemeenten nemen deel aan de verschillende projectgroepen. Stand van zaken Participatiewet en kaders toekomst Wava/Go Een ambtelijke werkgroep werkt samen met Wava/Go enkele toekomstscenario’s uit voor Wava/Go. Naar verwachting zijn deze najaar 2014 gereed voor besluitvorming. Om u als gemeenteraad op de hoogte te brengen van de voortgang wordt u tijdens de informatieve raadsbijeenkomst van augustus a.s. bijgepraat. Tijdens de opinieronde van september a.s. wordt u gevraagd richting te geven aan de kaders voor de toekomst van Wava/Go. Op basis hiervan kan dan later in 2014 een keuze gemaakt worden voor een van de toekomstscenario’s. Financiën Het budget dat gemeenten krijgen voor hun nieuwe taken op basis van de Participatiewet maakt geen onderdeel uit van de Meicirculaire. Begin juni zijn de indicatieve participatiebudgetten 2015 openbaar gemaakt. In het Participatiebudget zijn de budgetten Wsw (zittend bestand Wsw), het budget voor de nieuwe doelgroep van de Participatiebudget en de bestaande reïntegratiemiddelen voor de huidige doelgroep samengevoegd. Voor de verdeling van de middelen is een nieuw verdeelmodel gebruikt met een ingroeiperiode van drie jaar. Drimmelen ontvangt voor 2015 totaal € 2.495.323, waarvan € 2.305.094 voor het zittende bestand Wsw en € 190.229 voor reïntegratie. Zoals aangekondigd zijn op beide onderdelen kortingen toegepast. Planning De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel Participatiewet en aanpassingen Wwb op 24 juni behandeld. Tijdens zijn vier moties ingediend. Over het wetsvoorstel en over de moties wordt op 1 juli 2014 gestemd.
Passend onderwijs Laatste ontwikkelingen Ondersteuningsplannen Voor beide regio’s hebben de zogenaamde Op Overeenstemming Gerichte Overleggen (OOGO) met de samenwerkingsverbanden plaatsgevonden over de ondersteuningsplannen. Voor de regio 30.03 (Breda e.o.) is er overeenstemming over het ondersteuningsplan en is er een zogenaamde Ontwikkelagenda vastgesteld. Het komende jaar worden de punten die hierop staan regionaal en in nauw overleg met het samenwerkingsverband opgepakt. Voor de andere regio 30.02 (Roosendaal e.o.) is er nu ook overeenstemming bereikt nadat het samenwerkingsverband de tekst op verzoek van de gemeenten op enkele punten heeft aangepast. Ook voor deze regio wordt er een ontwikkelagenda opgesteld, waarmee de gemeenten in regionaal verband samen met het samenwerkingsverband na de zomer mee aan de slag gaan. Financiën Het is op basis van voorliggende ondersteuningsplannen niet mogelijk om een inschatting te maken van de mogelijke consequenties voor de Gemeente Drimmelen of voor de andere deelnemende
6
gemeenten. Dit zal de komende jaren pas mogelijk zijn zodra de verdere uitwerkingen beschikbaar zijn. Planning Alle samenwerkingsverbanden hebben het ondersteuningsplan vastgesteld. Na de zomer worden in beide regio’s de ontwikkelagenda’s opgepakt. Communicatie
Vanaf april 2014 wordt op de gemeentelijke website en in het Carillon periodiek informatie verstrekt over alle veranderingen op het gebied van de transities sociaal domein. Zo krijgen de burgers van Drimmelen steeds meer informatie over alle wijzigingen die op hen afkomen. De boodschap van “Iedereen aan zet” krijgt langzaam steeds meer bekendheid. De komende periode zal deze informatie steeds concreter ingevuld worden door onder andere interviews met betrokkenen. In de krant dorpsgericht werken, die in juni is uitgereikt en verspreid, zijn veel onderwerpen rondom alle ontwikkelingen en initiatieven op het sociaal domein opgenomen. Op vrijdag 13 juni 2014 heeft voor de tweede maal een Meet en Match bijeenkomst plaatsgevonden. Wederom zijn veel initiatieven gepresenteerd die bijdragen aan een leefbaar, sociaal en veilig Drimmelen. Op donderdag 19 juni 2014 heeft in Apeldoorn De 3D Communicatie Dag plaatsgevonden. Op verzoek van veel gemeenten organiseren de ministeries van BZK, VWS, SZW, AZ en VenJ samen met de VNG een informatiedag speciaal voor communicatieprofessionals van gemeenten. Een dag vol inspiratie en informatie over de drie decentralisaties in het sociaal domein. Centraal staat de communicatieve vertaalslag rond de drie decentralisaties (AWBZ/Wmo, Participatiewet en Jeugdzorg) naar inwoners. De communicatieadviseur van onze gemeente heeft deze dag bijgewoond. Na de zomer worden de huidige klanten van diverse voorzieningen die overgaan naar de gemeente (zoals begeleiding en jeugdzorg) schriftelijk geïnformeerd door onder andere het Ministerie en het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ). Het is belangrijk om de brieven die door de gemeente verstuurd worden, hierop aan te laten sluiten. Volgend informatiemoment:
Begin juli 2014 ontvangt u wederom een raadsbrief met de laatste stand van zaken over de transities sociaal domein.
Burgemeester en wethouders van Drimmelen,
C. Smits
G.L.C.M. de Kok
Gemeentesecretaris
Burgemeester
7
