Stad Genk. Actualisering Strategisch- Commercieel Plan

Stad Genk Actualisering StrategischCommercieel Plan Uw Kenmerk: 200/MW.JW Ons Kenmerk: Y070041 Datum: 10 juli 2009

Inhoudstafel INHOUDSTAFEL ............................................................................................................................................................2 DEEL 1............................................................................................................................................................................5 1. INLEIDING ................................................................................................................................................................5 1.1. Strategisch commercieel plan Genk 1997.....................................................................................................5 1.2. Evaluatie Strategisch Commercieel Plan 1997 ............................................................................................6 1.3. Noodzaak voor een nieuw Strategisch Commercieel Plan ..........................................................................7 1.4. Leeswijzer........................................................................................................................................................8 2. POSITIONERING .....................................................................................................................................................10 2.1. Geografische positionering..........................................................................................................................10 2.2. Demografie....................................................................................................................................................12 2.3. Werkgelegenheid en economie.....................................................................................................................15 2.4. Unique Selling Points in Genk.....................................................................................................................16 2.4.1. C-Mine...................................................................................................................................................................... 16 2.4.2. Hoogwaardig bedrijventerrein Waterschei inclusief Wetenschapspark............................................................... 17 2.4.3. KRC-stadion............................................................................................................................................................. 17

2.5. Unique Selling Points in de regio Genk ......................................................................................................18 2.5.1. Kleinstedelijk gebied Eisden................................................................................................................................... 18

3. HUIDIGE AANBODSSTRUCTUUR GENK EN REGIO .................................................................................................21 3.1. Opbouw op hoofdlijnen in Genk ..................................................................................................................21 3.2. Functionele en ruimtelijke structuur per stadsdeel en per winkelgebied in Genk ...................................23 3.2.1. Genk-Midden ........................................................................................................................................................... 27 3.2.2. Bret-Gelieren – Kattevenne..................................................................................................................................... 30 3.2.3. Kolderbos – Langerlo .............................................................................................................................................. 31 3.2.4. Genk-Oost ................................................................................................................................................................ 32 3.2.5. Genk-Noord.............................................................................................................................................................. 34 3.2.6. Genk-Zuid ................................................................................................................................................................ 40 3.2.7. Genk-Centrum.......................................................................................................................................................... 43 3.2.8. Genk-West................................................................................................................................................................ 50

3.3. Inbreidingsmogelijkheden op basis van leegstand .....................................................................................55 3.4. Retail in overige gemeenten van directe omgeving Genk ..........................................................................55 3.4.1. Korte beschrijving van retail in As......................................................................................................................... 55 3.4.2. Korte beschrijving van retail in Houthalen-Helchteren ........................................................................................ 56 3.4.3. Korte beschrijving van retail in Opglabbeek ......................................................................................................... 56 3.4.4. Korte beschrijving van retail in Zutendaal............................................................................................................. 56

3.5. Retail in concurrerende steden in omgeving...............................................................................................56 3.5.1. Korte beschrijving van retail in Maasmechelen .................................................................................................... 56 3.5.2. Korte beschrijving van retail in Hasselt ................................................................................................................. 56 3.5.3. Maastricht................................................................................................................................................................. 57 3.5.4. Sittard-Geleen .......................................................................................................................................................... 57

3.6. Structuur Genk in vergelijking met andere centrumsteden........................................................................58 4. KOOPSTROMEN IN GENK .......................................................................................................................................60 4.1. Koopkrachtbinding in Genk .........................................................................................................................60 4.2. Koopkrachtafvloeiing ...................................................................................................................................61 4.3. Koopattractie ................................................................................................................................................61 4.4. Omzetten in Genk en Hasselt .......................................................................................................................62 4.5. Bezoekmotieven in Genk en Hasselt ............................................................................................................63 4.6. Resumé verschillen Genk en Hasselt...........................................................................................................63 5. CONFRONTATIE VRAAG EN AANBOD ANALYSE ....................................................................................................65 6. TRENDS EN ONTWIKKELINGEN .............................................................................................................................68 6.1. Beschrijving consumentenzijde....................................................................................................................68 6.2. Beschrijving aanbodzijde .............................................................................................................................73 6.3. Het overheidsbeleid ......................................................................................................................................76

Actualisering Strategisch-Commercieel Plan

2

7.1. Belangrijkste conclusies op stedelijk niveau...............................................................................................77 7.2. Belangrijkste conclusies over het aanbod van detailhandel in Genk........................................................78 7.3. Belangrijkste conclusies over de vraag naar detailhandel in Genk..........................................................85 7.4. Belangrijkste conclusies over het economisch functioneren van detailhandel in Genk...........................85 7.5. Belangrijkste conclusies over trends en ontwikkelingen in de detailhandel.............................................86 8. RELEVANTE BELEIDSVISIES ..................................................................................................................................88 8.1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen..........................................................................................................88 8.2. Ruimtelijk Structuurplan Provincie Limburg..............................................................................................89 8.3 Distributie Planologisch Onderzoek van de kleinhandel in Limburg.......................................................90 8.4. Meerjarenbeleidsprogramma 2008 – 2013, Stad Genk .............................................................................91 8.5. Geactualiseerd Citymarektingplan Stad Genk............................................................................................92 8.6. Ruimtelijk Structuurplan Stad Genk............................................................................................................95 8.7. Mobiliteitsplan Genk Fase 3, Beleidsplan ..................................................................................................96 8.8. Horecabeleidsplan........................................................................................................................................99 DEEL 2........................................................................................................................................................................101 1. DE STAD GENK IN 2018 ......................................................................................................................................101 1.1. Kort resumé.................................................................................................................................................101 1.2. Genk in 2018 ...............................................................................................................................................104 1.2.1. Genk in 2018: de contouren van een nieuwe trendy stad beginnen zich af te tekenen ..................................... 104 1.2.2. Genk in 2018: 70.000 inwoners............................................................................................................................ 105 1.2.3. Genk in 2018: multiculturele stad......................................................................................................................... 105 1.2.4. Genk in 2018: een boven-regionale verzorgingsfunctie...................................................................................... 105 1.2.5. Genk in 2018: een goed functionerend woon-, werken leefklimaat ................................................................ 106

2. DE DETAILHANDELSSTRUCTUUR IN 2018 OP HOOFDLIJNEN..............................................................................107 2.1. De wenselijke structuur in 2018 op hoofdlijnen .......................................................................................107 2.2. Distributie-planologische onderbouwing..................................................................................................110 3. PER WINKELTYPOLOGIE ......................................................................................................................................113 3.1. Het stadscentrum ........................................................................................................................................113 3.1.1. Het stadscentrum functioneel................................................................................................................................ 113 3.1.2. Het stadscentrum ruimtelijk .................................................................................................................................. 116

3.2. Buurt- en wijkvoorzieningen ......................................................................................................................122 3.2.1. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Midden.................................................................................................... 124 3.2.2. Buurt- en wijkvoorzieningen in Bret-Gelieren – Kattevenne ............................................................................. 125 3.2.3. Buurt- en wijkvoorzieningen in Kolderbos-Langerlo ......................................................................................... 126 3.2.4. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Oost......................................................................................................... 127 3.2.5. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Noord ...................................................................................................... 128 3.2.6. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Zuid......................................................................................................... 130 3.2.7. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Centrum .................................................................................................. 132 3.2.8. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-West ........................................................................................................ 133

3.3. Baanwinkels / Retailpark ...........................................................................................................................134 3.3.1. Hasseltweg ............................................................................................................................................................. 135 3.3.2. Retailpark Zuiderring (Bosdel)............................................................................................................................. 136

3.4. Thematische centra.....................................................................................................................................137 3.4.1. KRC Genk .............................................................................................................................................................. 138 3.4.2. Hoevenzavellaan .................................................................................................................................................... 139

3.5. Traffic centra...............................................................................................................................................140 3.6. De wenselijke structuur samengevat .........................................................................................................140 4. PROFILERING VAN DE DETAILHANDEL IN GENK ................................................................................................143 4.1. Het ambitieniveau van de stad Genk .........................................................................................................143 4.1.1. Doelstellingen ........................................................................................................................................................ 143 4.1.2. Monitoring doelstellingen ..................................................................................................................................... 144

4.2. Prioriteiten stad Genk ................................................................................................................................146 4.2.1. De identiteit en profilering van zowel de stad in haar geheel als de commerciële troeven met aandacht voor onderscheidend vermogen ............................................................................................................................................... 146 4.2.2. Een gevarieerd en complementair kwalitatief en kwantitatief commercieel aanbod in het kernwinkelgebied afgestemd op de behoefte van de recreatieve consument.............................................................................................. 149


3

4.2.3. Kwaliteit en leefbaarheid van de wijken waarborgen ......................................................................................... 150

5. ACTIEPUNTEN ......................................................................................................................................................152 5.1. Actiepunten in de ruimtelijke sfeer ............................................................................................................153 5.2. Actiepunten in de functionele sfeer............................................................................................................155 5.3. Actiepunten op vlak van mobiliteit ............................................................................................................159 5.4. Actiepunten op vlak van marketing en communicatie ..............................................................................161 5.5. Timing van actiepunten ..............................................................................................................................165 5.5.1. Actiepunten per sfeer / niveau .............................................................................................................................. 166 5.5.2. Actiepunt per tijdsinterval..................................................................................................................................... 168

5.6. Methodiek ....................................................................................................................................................171 5.6.1. De ‘gouden driehoek’ ............................................................................................................................................ 171 5.6.1.1. Stad met visie / ambitie ................................................................................................................................. 172 5.6.1.2. Virtueel (vastgoed)plan van stad in 2018..................................................................................................... 172 5.6.1.3. Ontwikkelaars, investeerders, retailers en handelaars................................................................................. 173 5.6.2. Stimuleren van nieuwe acties................................................................................................................................ 173 5.6.3. Communicatie ........................................................................................................................................................ 174

6. VERKLARENDE WOORDENLIJST EN BESCHRIJVING NIEUWE AANBODSVORMEN ...............................................175 6.1. Verklarende woordenlijst ...........................................................................................................................175 6.2. Nieuwe aanbodsvormen .............................................................................................................................176


4

Deel 1 1. Inleiding Het stadsbestuur van Genk heeft in 1997 in het kader van het Mercurius project voor de stad Genk een strategisch commercieel plan laten opmaken dat de basis vormde voor de beleids- en actieontwikkeling van de afgelopen 10 jaar. Hieronder wordt kort de inhoud van dit plan weergegeven en in welke mate thans tot realisatie hiervan gekomen is. Voorts wordt aangegeven waarom thans een actualisatie dient plaats te vinden van het in 1997 opgestelde Strategisch Commercieel Plan.

1.1. Strategisch commercieel plan Genk 1997 Binnen het kader van Mercurius is in januari 1998 door Technum H.P. Projectpromotie SAM BBM het projectdossier voor de stad Genk opgesteld. Aan dit projectplan heeft een in 1997 opgesteld Strategisch Commercieel Plan ten grondslag gelegen. Uitgaande van een destijds opgestelde sterkte-zwakte analyse van het gehele commerciële apparaat in Genk en van de diverse onderdelen daarvan en trends en ontwikkelingen, is destijds een toekomstvisie voor het commerciële apparaat in Genk geformuleerd. Deze toekomstvisie kende de volgende ontwikkelingsopties: •

Geopteerd werd voor gebundelde deconcentratie, dat wil zeggen dat de wijken als een min of meer zelfstandige entiteit moeten worden ontwikkeld, en dat de voorzieningenstructuur, met inbegrip van het winkelaanbod, daarop moet aansluiten.

•

Genk-centrum

dient

te

functioneren

als

een

bovenwijks

voorzieningencentrum en dient versterkt te worden in zijn functie als regionaal koopcentrum. Geopteerd wordt voor een verregaande concentratie van

elkaar

ondersteunende

commerciële

en

aanverwante

functies.

Onderdelen van deze ontwikkelingsoptie waren: o

Versterking handelsfunctie door toevoeging van 15.000 m!


5

winkels in de shoppingsector, 1.800 m! horeca en 750 m! ambachtelijke functies; o

Versterking

zakelijke,

administratieve

en

culturele

dienstverlening; o

Planning van 450 woningen ten behoeve van jonge en oudere huishoudens;

o

Toeristische valorisatie van het groengebied dat aan de oostzijde aansluit bij het koopcentrum: Molenvijverpark-Heempark en Kattevenia;

o

Verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het centrum gebied, onder andere door versterking van de pleinfuncties in het centrum door ontlasting van parkeerfuncties;

o

Verbeteren van de toegankelijkheid en parkeren, onder andere door aanleg parkeerterreinen op de rand van het koopcentrum die via de centrumring ontsloten wordt;

o •

Invoeren van centrummanagement.

Centra met een bovenlokale functie (Stalenstraat, Hoevenzavellaan en de Vennestraat) moeten in stand kunnen blijven. Het aanbod zal een mix dienen te zijn van alle soorten artikels, met een grote nadruk op convenience-goederen en met een aandeel shopping en specialty met een ondersteunend karakter. Nadruk ligt op consolidatie en herschikking.

•

Spreiding

van

winkels

buiten

de

bestaande

handelscentra

dient

tegengegaan te worden. Voor de Hasseltweg wordt geopteerd voor handelszaken met goederen met een zeker volume, zoals handelszaken met een showroomkarakter, auto’s, tuincentra, enzovoort.

1.2. Evaluatie Strategisch Commercieel Plan 1997 Mede op basis van het in 1997 opgestelde Strategisch Commercieel Plan en het Projectdossier heeft het stadsbestuur in de afgelopen 10 jaar sterk geïnvesteerd in de ontwikkeling van het handelsapparaat. •

Zo is in Genk-centrum een privaat publieke samenwerking met ING Real Estate tot stand gekomen die tot doel heeft om tot een uitbreiding en concentratie van het shopping-aanbod in Genk te komen. Dit gebeurde in combinatie

met

een

uitbreiding


van

het

parkeeraanbod,

6

kwaliteitsverbetering van de publieke ruimte, mobiliteit en sfeerverbetering. Deze privaat publieke samenwerking heeft concreet geleid tot de recente opening van het Stadsplein en een nieuw shopping centrum (ING). Het Stadsplein en het Martinusplein worden het nieuwe kloppend hart van Genk, waarin wonen, ontspannen, winkelen en cultuur gecombineerd worden. Nieuwbouw en bestaande gebouwen zijn er geïntegreerd in één grote flaneerzone van het stadhuis tot aan de Grote Markt die zo een verbinding maakt tussen twee stadsdelen. •

De

handelsomgevingen

van

de

bovenlokale

handelsstraten

(Hoevenzavellaan, Vennestraat en Stalenstraat) zijn wezenlijk verbeterd door investeringen

van

het

stadsbestuur

in

de

activering

van

handelsverenigingen, in de renovatie en samenvoeging van handelspanden door toekenningen van stedelijke premies en door verbetering van publieke ruimte en parkeervoorzieningen. •

Een stevige impuls is inmiddels gerealiseerd door het C-mine project aan de Vennestraat ontwikkeling

(mijnsite van

het

van

Winterslag)

mijnterrein

van

en

door

de

Waterschei

aanzet tot

tot

een

hoogwaardig

bedrijvenpark met Wetenschapspark. •

Voor de baanwinkelstraat Hasseltweg zijn inmiddels RUP’s opgesteld waarin bepalingen inzake

de

commerciële

ontwikkeling

van de

straat zijn

opgenomen. •

De stedelijke dienstverlening werd uitgebreid met de aanstelling van een centrummanager en een winkelstraatmanager.

1.3. Noodzaak voor een nieuw Strategisch Commercieel Plan Naast de hierboven genoemde ontwikkelingen, die een uitvloeisel zijn van het plan in 1997 heeft zich nog een aantal nieuwe ontwikkelingen voorgedaan: •

Er is een RUP in voorbereiding voor de ontwikkeling van een thematische commerciële zone in de omgeving van het KRC-stadion. Deze ontwikkeling is voornamelijk gericht op de uitbouw van sport- en recreatievoorzieningen. KRC heeft hiervoor 34 ha stadsgrond in optie gekregen;

•

Er is een RUP in voorbereiding voor de herontwikkeling van de commerciële zone Bosdel gericht op vestiging van types baanwinkels. Momenteel is de herontwikkeling van de Bosdel voorlopig stilgelegd in verband met de ontwikkeling van het KRC-stadion;


7

•

RUP zonevreemde bedrijven is in opmaak;

•

Recent

werd

in

opdracht

van

het

stadsbestuur

van

Genk

een

horecabeleidsplan opgesteld.

Voorts wil het stadsbestuur ook een visie ontwikkelen op de aanwezigheid van buurtwinkels in de diverse stedelijke wijken en nagaan welke rol de stad kan opnemen in het stimuleren van de aanwezigheid van deze winkels in de wijken. Het

zijn

deze

redenen

ontwikkelingscontext

en

in

combinatie

ambities

en

met

de

algemene

maatschappelijke

stedelijke trends

en

ontwikkelingen waarom het stadsbestuur van Genk het strategisch commercieel plan van 1997 wenst te actualiseren en de verdere beleidsopties en acties wenst te kaderen binnen een overkoepelende strategische ontwikkelingsvisie en – plan.

1.4. Leeswijzer Het rapport bestaat uit twee delen. Het eerste deel aanschouwt de huidige positie van de Stad Genk en het tweede deel werpt een blik op de toekomst voor de stad. Deel 1 bestaat uit 8 hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk wordt een korte inleiding gegeven over het Strategisch Commercieel Plan van 1997 dat door de Stad Genk werd opgesteld in het kader van het Mercuriusproject en verder wordt er ook aangegeven waarom een nieuw Strategisch Commercieel Plan nodig is. Hoofdstuk 2 heeft als bedoeling de stad Genk kort voor te stellen. Zo wordt weergegeven bereikbaarheid

waar van

de de

stad stad

Genk

zich

is.

Verder

situeert worden

in de

België

en

hoe

de

demografische

en

economische eigenschappen besproken alsook de unique selling points van de stad en de omgeving. Het huidige aanbod van detailhandel en overige voorzieningen is het onderwerp van hoofdstuk 3. Hierin starten we met een algemeen overzicht om daarna elk stadsdeel en winkelgebied van de stad Genk zowel ruimtelijk als functioneel te bespreken. Daarna lichten we kort de aanwezige retailvoorzieningen toe in de omliggende gemeenten en de concurrerende steden en vergelijken we de structuur van Genk met andere


8

centrumsteden. Hoofdstuk 4 brengt de koopstromen in beeld. Zo worden de koopbinding, koopafvloeiing en koopattractie besproken. Verder berekenen we de omzetten die worden behaald in Genk en Hasselt en vergelijken we de bezoekmotieven voor beide steden. In hoofdstuk 5 confronteren we de vraagen

aanbodzijde

en

bepalen

we

het

economisch

functioneren

van

de

detailhandel. Hoofdstuk 6 geeft een overzicht van de trends en ontwikkelingen die zich voordoen aan zowel de aanbodzijde als vraagzijde alsook de wijzigingen in het overheidsbeleid. De belangrijkste conclusies van het onderzoek komen aan bod in hoofdstuk 7 en in hoofdstuk 8 worden alle relevante beleidsvisies met raakpunten voor de detailhandel besproken. In het tweede deel van dit rapport wordt stilgestaan bij de stad Genk in 2018, zoals die er dan op hoofdlijnen zal uitzien. Het tweede deel bestaat uit 6 hoofdstukken. Hoofdstuk 1 schetst de contouren van de stad Genk in 2018. De detailhandelsstructuur in 2018 is het onderwerp van hoofdstuk 2 en het derde hoofdstuk geeft per winkeltypologie aan hoe de verschillende centra zich de komende jaren zowel functioneel als ruimtelijk dienen te positioneren. De marketing van detailhandel in Genk komt aan bod in hoofdstuk 4. Tenslotte worden in hoofdstuk 5 een aantal actiepunten geformuleerd die het mogelijk moeten maken deze toekomstvisie te realiseren. Hoofdstuk 6 bevat afsluitend een verklarende woordenlijst van enkele begrippen alsook een beschrijving van de nieuwe aanbodsvormen.


9

2. Positionering 2.1. Geografische positionering De stad Genk ligt centraal in de provincie Limburg en is na Hasselt de tweede grootste gemeente in Limburg. Genk maakt deel uit van het stadsgewest Hasselt-Genk en behoort administratief tot het arrondissement Hasselt. Samen met Hasselt vormt Genk de belangrijkste ontwikkelingspool van de provincie Limburg.

Bereikbaarheid per auto Genk is per auto vanuit alle windstreken zeer goed bereikbaar via de snelwegen E314 Brussel-Aken en de E313 Antwerpen-Luik (via E314 tot Lummen). Via de N76 (Diepenbeek) kan ook de E313 bereikt worden. De autosnelweg E314 legt in oost-west richting een rechtstreekse verbinding met Leuven, Sittard-Geleen (Maastricht) en Aken. Deze E314 is vervolgens weer direct aangesloten op de E40 (Oostende – Brugge – Gent – Brussel). De E314 is daarmee in combinatie met de E40 een van de belangrijkste oost-west verbindingen in België. De E313 verbindt Antwerpen met Luik.

Ook de noord-zuid verbindingen van Genk zijn goed te noemen. In noordelijke richting bevindt zich op steenworp afstand de N715 (een 4-baans snelweg naar Nederland) en in zuidelijke richting is er met Hasselt (de N75) een goede verbinding. Genk is ook met Hasselt goed verbonden via de N76 (Westerring – N702 Universiteitslaan). Hieronder is een kaartje van Genk en haar omgeving opgenomen.


10

Figuur 1: Stad Genk en haar omgeving

Bereikbaarheid per openbaar vervoer Ook per openbaar vervoer is Genk goed bereikbaar. Genk beschikt over twee stations, namelijk Genk-centrum (kopstation) en Bokrijk. Genk is direct ontsloten op hoofdknooppunt Hasselt. Vanuit Hasselt zijn er in noordelijke richting rechtstreekse verbindingen met Mol; in westelijke richting met Diest; in zuid-westelijke richting met Landen en in zuid-oostelijke richting met Tongeren. De bereikbaarheid van Genk ten opzichte van de oostelijk gelegen gemeenten en ten opzichte van Nederlands Limburg is minder goed. Met

name

voor

deze

verbindingen

worden

nieuwe

regionale

spoorwegvoorzieningen voorzien. Het project kadert in het 'Spartacusplan' van de openbare vervoersmaatschappij De Lijn nv. Dit is een plan dat de tekorten/noden op vlak van openbaar vervoer, in bijzonder het spoornet, binnen Limburg moet opvangen/uitbouwen in de toekomst. Dit plan werd opgenomen in het gekende 'Limburgplan' dat ondertussen goedgekeurd werd door de Vlaamse Regering.

Er worden 3 routes voor de sneltram uitgebouwd waarop een aantal snelbustrajecten worden geënt:


11

•

Fase 1: Hasselt-UH-Maastricht

•

Fase

2:

Hasselt-UH-Genk-Bedrijvenpark

Waterschei+KRC

site-

Maasmechelen (timing 2014) •

Fase 3: Hasselt-Lommel

Het traject van fase ‘2’ ligt nog niet vast. De studie van dit traject zit nog in de beginfase. Er zijn wel een aantal denkpistes: 1. Universiteitslaan-Westerring-Europalaan-halte Station Genk-halte station As-bypass naar KRC-kolenspoor tot Eisden 2. Universiteitslaan-tuikabelbrug-langs

de

noordzijde

van

De

Maten-

Europalaan-halte station Genk-station As-bypass naar KRC-kolenspoor tot Eisden

Bij de implementatie van fase 2 zal gelijktijdig het hele busnet van de regio aangepast worden. Het Spartacusplan zal een heel belangrijk onderdeel worden van het nieuwe mobiliteitsplan Hasselt-Genk dat er in 2008 aankomt.

Ook wat het busvervoer betreft, is Genk goed bereikbaar. In nagenoeg alle windstreken zijn er snelbusverbindingen.

2.2. Demografie Het arrondissement Hasselt Genk ligt in de provincie Limburg. De provincie Limburg telt op 1 januari 2008 circa 826.500 inwoners, waarvan er circa 402.000 in het arrondissement Hasselt wonen. Binnen het arrondissement Hasselt zijn Hasselt en Genk de grootste gemeenten. Hasselt is de grootste gemeente met ruim 71.500 inwoners; Genk telt iets minder inwoners, namelijk circa 64.200 inwoners. Op enige afstand van Hasselt en Genk volgen Beringen met een kleine 42.000 inwoners, Sint-Truiden met een kleine 39.000 inwoners en Heusden-Zolder met ruim 31.200 inwoners. De overige gemeenten in het arrondissement Hasselt tellen minder dan 20.000 inwoners.


12

Stad Genk Volgens gegevens van de Dienst Beleidsplanning van de stad Genk1 woonden op 1 januari 2008 64.519 mensen in Genk. De bevolkingsdichtheid in Genk bedraagt 734 inwoners per km!. Genk is daarmee de dichtstbevolkte gemeente van Limburg.

Bevolking per stadsdeel Uit de bevolkingsstatistieken van de Dienst Beleidsplanning kan tevens afgeleid worden waar (in welke wijken en stadsdelen) de Genkse bevolking woont. Voor het thans voorliggende onderzoek is het wenselijk te beschikken over bevolkingscijfers per stadsdeel. Immers het gewenste voorzieningenniveau in de wijken/stadsdelen is een directe afgeleide van het daar aanwezige draagvlak. In de hieronder staande tabel is per stadsdeel aangegeven hoeveel personen er wonen.

Stadsdeel

Wijken

Inwoners

Inwoners uit impulswijken

Genk-Midden Bokrijk, Hasseltweg, Nieuw-Termien, Oud-Termien en 9.523 Vlakveld

0

BretGeleierenKattevenne

Bret en Gelieren

3.733

0

KolderbosLangerlo Genk-Oost

Kolderbos en Langerlo

3.972

3.041

Nieuw-Texas, Oud-Waterschei, Waterschei-Noord en Waterschei-Zuid Driehoeven, Hoevenzavel, Industrieterrein Genk-Noord, Nieuw-Driehoeven, Nieuwe Kempen, Zwartberg-Noord en Zwartberg-Zuid Industrieterrein Genk-Zuid, Nieuw-Sledderlo en OudSledderlo Genk-Centrum, Genk-Centrum-Noord en KattevenneMolenblook Boxbergheide, Oud-Winterslag, Winterslag 1 en Winterslag 2 en 4

11.031

4.253

9.246

3.785

4.553

2.160

10.042

0

12.419

3.116

64.519

16.335

Genk-Noord

Genk-Zuid GenkCentrum Genk-West Totaal Genk

Tabel 1: Bevolking van Genk per stadsdeel 2

Belgen en niet-Belgen Genk telt in totaal 8.500 inwoners van een niet-Belgische nationaliteit. Dit komt overeen met ruim 13 % van de bevolking. Dit percentage is de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald als gevolg van wijzigingen die de laatste jaren zijn 1

Bron: Demografische basisgegevens van de Genkse bevolking op wijkniveau, toestand op 01.01.2009; Dienst Beleidsplanning, Stad Genk.


13

opgetreden in de nationaliteitswetgeving. Zo bedroeg het aantal niet-Belgen in de totale Genkse bevolking in 1990 nog maar liefst 30%, in 1995 was dit al gedaald tot 24% en momenteel is dat nog maar 13%.

Niet-Belgen zijn vooral woonachtig in de impulswijken. In deze impulswijken bedraagt het aantal niet-Belgen circa 23 %, tegenover een kleine 10 % in de niet-impulswijken. Ruim de helft van de niet-Belgische bevolking betreft Italianen (circa 4.200). De tweede belangrijkste groep zijn de Turken (circa 1.400). Andere nationaliteiten zijn Nederlanders (755) en Marokkanen (456. Door de wijzigingen in de nationaliteitswetgeving is het exacte aantal allochtonen of het aantal inwoners van allochtone afkomst niet meer exact vast te stellen, doch op grond van statistieken uit het verleden ramen wij het aantal Genkenaren van allochtone afkomst op circa 30 a 35% van de totale bevolking.

Huishoudenssamenstelling Wanneer de Genkse bevolking wordt ingedeeld naar huishoudenssamenstelling blijkt dat Genk in totaal 24.308 huishoudens telt. De gemiddelde omvang per huishouden komt daarmee uit op circa 2,7. 25,5 % van het aantal huishoudens betreft alleenwonenden en circa 30,3 % betreft twee-persoonshuishoudens. Opgeteld betekent dat dat meer dan de helft van alle huishoudens in Genk bestaat uit één- en tweepersoonshuishoudens.

Leeftijdsstructuur Momenteel is 21 % van de bevolking van Genk 60 jaar of ouder. In 1990 was dat nog maar 14%. Het aantal jongeren (beneden de 20 jaar) bedraagt momenteel 24 %; in 1990 was dat nog 30%. Desondanks is Genk de jongste centrumstad, daar deze stad het hoogste aandeel jongeren en het laagste aandeel 60plussers heeft.

Inkomensniveau in Genk Het gemiddeld inkomensniveau in Genk bedraagt circa ! 12.053 per hoofd van de bevolking. Het landelijk gemiddelde bedraagt circa ! 13.655 per hoofd van de bevolking. Het gemiddeld inkomensniveau in Genk ligt derhalve circa 11,74 % onder het landelijk gemiddelde. 2

Bron: Demografische basisgegevens van de Genkse bevolking op wijkniveau, toestand op 01.01.2009; Dienst Beleidsplanning, Stad Genk.


14

Bevolkingsprognose Genk Verwacht wordt dat het aantal inwoners van Genk de komende jaren licht zal toenemen. Ramingen van de Studiedienst van de Vlaamse Regering gaan uit van een bevolkingsomvang van circa 64.500 in het jaar 2010, 65.000 in het jaar 2015, 65.300 in het jaar 2020 en eveneens 65.300 in het jaar 2025.

Deze cijfers wijken enigszins af van de visie die het stadsbestuur heeft op de te verwachten bevolkingsontwikkeling. Rekening houdend met de bevolkingsgroei van het afgelopen jaar (+225) verwacht het stadsbestuur over een tiental jaren op basis van een trendscenario uit te komen op een bevolkingsaantal van circa 68.000 inwoners en circa 70.000 op basis van een ambitieus scenario, waarbij nadrukkelijk rekening is gehouden met een aantal imago verhogende projecten in Genk (C-mine, Hoogwaardig Bedrijventerrein met Wetenschapspark). In deze studie zal er steeds vanuit worden gegaan dat Genk in het jaar 2018 circa 70.000 inwoners zal hebben. Dit zijn er circa 5.000 meer dan is aangegeven in de prognoses van de Studiedienst van de Vlaamse Regering.

2.3. Werkgelegenheid en economie Genk is de derde industriële vestigingsplaats in Vlaanderen en is een thuishaven voor een hoog aantal ondernemingen. De industriële sector is in Genk zwaar vertegenwoordigd. Ongeveer de helft van de werkgelegenheid is geconcentreerd in de industrie. In vergelijking met de provincie Limburg (25,9%)

en

het

Vlaamse

Gewest

(22,3%)

is

dat

bijzonder

hoog3.

De

werkgelegenheid in de dienstensector neemt ruim 47% van het aantal banen in beslag. Vergeleken met de tewerkstelling in de provincie Limburg (64%) en het Vlaamse gewest (70%) is dat laag te noemen.

De werkloosheid in Genk (het aantal niet-werkenden in % van de geraamde beroepsbevolking) bedroeg in 2007 11,1 %. In vergelijking met de werkloosheid in de andere centrumsteden heeft enkel stad Antwerpen een nog hogere werkloosheidsgraad.


15

2.4. Unique Selling Points in Genk 2.4.1. C-Mine De mijnsite van Winterslag was ooit een ankerpunt in de Genkse samenleving. Een groot deel van de mijnsite is inmiddels aangekocht door de stad, met als doel de site opnieuw een centrale functie te geven, niet alleen voor de buurt maar voor heel Genk.

Het oude mijngebouw van Winterslag aan de Vennestraat wordt getransformeerd tot een nieuwe attractie voor Genk.

Op en rond het terrein worden nieuwe woningen, voorzieningen voor onderwijs, cultuur en recreatie gerealiseerd. Er komt een academie voor Media & Design, een

designforum,

cultuurinfrastructuur,

kantoor-

en

atelierruimte

voor

ontwerpers, een polyvalente ruimte voor ondernemende organisaties, een toeristisch bezoekerscentrum en er is reeds een filmzalencomplex. C-mine is met andere woorden een centrum voor creatieve economie. Parkeerruimte is voorzien in een bovengrondse parking (600 wagens) en een ondergrondse parking met plaats voor 600 wagens en 100 fietsen. Deze ondergrondse parking is reeds gerealiseerd.

3

Bron: Genk in Cijfers; dienst Beleidsplanning, Stad Genk, januari 2007.


16

2.4.2.

Hoogwaardig

bedrijventerrein

Waterschei

inclusief

Wetenschapspark Negentien jaar na de sluiting krijgt de mijnsite in Waterschei een nieuwe bestemming. Het gaat om 97 hectaren waar stad Genk een hoogwaardig bedrijventerrein (+/- 80 ha), inclusief wetenschapspark (+/- 20 ha) zal inplanten. •

Het bedrijventerrein (+/- 80 ha) is bestemd voor hoogwaardige bedrijven die actief zijn in onder andere de kenniseconomie. Dit kunnen zowel middelgrote als grote bedrijven zijn.

•

Het wetenschapspark (+/- 20 ha) is bedoeld voor het aantrekken van spinoffs

in

de

technische

sfeer,

zoals

ingenieurswetenschappen

en

softwareontwikkeling. Er

is

een

samenwerkingsovereenkomst

afgesloten

met

de

Investeringsmaatschappij voor Limburg (LRM) voor de ontwikkeling van het totale

gebied.

Voor

de

ontwikkeling

van

het

wetenschapspark

wordt

daarenboven een apart beheerscomité opgesteld met 12 leden, bestaande uit vertegenwoordigers van de Katholieke Universiteit Leuven, Universiteit Hasselt, KHLIM, Stad Genk, LRM en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM). Het park is momenteel nog volop in opbouw en zal bij finalisering waarschijnlijk 5000 hoogwaardig banen opleveren.

2.4.3. KRC-stadion Onlangs is door het stadsbestuur van Genk toestemming gegeven om rond het stadion van KRC Genk een sport- en recreatieproject te realiseren. Op het gebied van detailhandel is volgens het Ruimtelijk Uitvoeringsplan Waterschei (Sport en recreatiecluster) een uitbreiding voorzien van maximaal 15.000 m! kleinhandel.

Binnen

recreatiegerelateerde

het winkels

kader

hiervan

mogelijk

met

zijn een

alleen minimale

sport-

en

bebouwde

grondoppervlakte van 600 vierkante meter en een netto verkoopsoppervlakte van minimaal 400 vierkante meter. Bedoeling van het project is om in Genk een sportboulevard te ontwikkelen, waarbij naast de sport- en recreatie gerelateerde detailhandel ook doeactiviteiten gepland zijn zoals sportzalen, fitness & wellness, sauna, bowling, biljart, verblijfsrecreatie, hotels, etc. In totaal zal het project een omvang


17

krijgen van 25.000 à 30.000 m!, waarvan maximaal 15.000 m! detailhandel.

2.5. Unique Selling Points in de regio Genk 2.5.1. Kleinstedelijk gebied Eisden Het Kleinstedelijk Gebied Eisden strekt zich uit over het noorden van de gemeente Maasmechelen en deels over het grondgebied van Dilsen-Stokkem. Meer concreet wordt het gebied afgebakend door het Kempisch plateau in het oosten en de Maasvallei in het westen, tussen het verstedelijkt woongebied van Maasmechelen in het zuiden en het industrieterrein van Lanklaar (DilsenStokkem) in het noorden. Binnen het gemeentelijk structuurplan werd deze zone voorzien voor een toeristisch recreatief totaalproject in de cultureel recreatieve

sfeer.

Deze

site

bipool

Eisden

–

Lanklaar

fungeert

als

hoofdtoegangspoort voor het Nationaal Park Hoge Kempen.

Het Nationaal Park ‘De Hoge Kempen’ is een natuurgebied van circa 5.000 ha met een zeer typische natuur en veel mogelijkheden voor mensen om die natuur op een verantwoorde manier te ontdekken. Het Nationaal Park Hoge Kempen, in de Belgische provincie Limburg, is een uniek natuurgebied waar meer dan 50 km! bos en heide beheerd en beschermd worden. In en rondom dit natuurgebied wil de vzw Regionaal Landschap Kempen en Maasland duurzaam, natuurgericht toerisme ontwikkelen. Het zoeken naar een evenwicht tussen natuur – mensen – toerisme vormt hierbij een belangrijk doel. Het park omvat grote of minder grote gebieden van de gemeenten As, Lanaken, Maasmechelen, Zutendaal en Genk. In deze gemeenten zijn ook een 5-tal lokale poorten voorzien.

Verwacht wordt dat dit park een belangrijke hefboom zal zijn in de toeristischeconomische ontwikkeling van Limburg. De betrokken gemeenten voeren op dit moment heel wat infrastructurele werken uit rond de toegangspoorten en houden in hun toeristische beleidsplannen.

In het kleinstedelijk gebied Eisden vinden verschillende ontwikkelingen plaats: •

Maasmechelen Village


18

•

Ecopolis o

Bezoekerscentrum Hoofdtoegangspoort Nationaal Park Hoge Kempen

o •

Veldstudiecentrum

Wellnessdôme

Maasmechelen Village De Britse onderneming Value Retail PLC heeft een factory outlet center uitgebouwd waar hoogwaardige merken hun stocks verkopen met een minimale korting van 30 % op de normale verkoopprijs. Maasmechelen Village is momenteel nog volop aan het uitbreiden.

Ecopolis Plannen bestaan om Ecopolis op te richten. Ecopolis is een all-weather centrum voor permanente vorming en ‘edutainment’ rond het thema ‘natuur’ en ‘zorg voor de natuur’. Het bevat drie grote klemtonen: •

Informatief gedeelte: bezoekerscentrum

•

Educatief gedeelte: veldstudiecentrum

•

Entertainment gedeelte: bioscoopcomplex

•

Bezoekerscentrum Hoofdtoegangspoort Nationaal Park Hoge Kempen

Het bezoekerscentrum fungeert als centraal infopunt om bezoekers te informeren over en bewust te maken van het Nationaal Park Hoge Kempen. Het doet met andere woorden dienst als ontvangstlocatie voor bezoekers van het Nationaal Park Hoge Kempen en is een hulpmiddel om het bezoek meer zin en inhoud te geven. Daarnaast kunnen in het bezoekerscentrum eveneens tal van geleide wandelingen geboekt worden. •

Veldstudiecentrum

Het Veldstudiecentrum is een multifunctionele ruimte die zich leent tot de opvang van georganiseerde groepen uit het onderwijs. Het betreft met andere woorden een educatief en didactisch informatie- en documentatiecentrum en veldlabo waar studenten in kader van ‘extra muros’ activiteiten praktijkles kunnen volgen. Concreet gaat het over het aanbieden van hoogwaardige vorming en opleidingen aan studenten uit de opleidingen biologie, bioingenieur,

geologie,

geografie

en


dergelijke;

vormings-

en

19

opleidingsorganisaties en overheden. Het Veldstudiecentrum zal ingepland worden in IQ Park in Dilsen-Stokkem. •

Wellnessdôme

Er liggen momenteel plannen op tafel om het voormalige hoofdkantoor van de Eisdense steenkoolmijnen te transformeren in een vier- of vijfsterrenhotel met een aantal wellnessfaciliteiten. Dit complex zal aansluiten bij Maasmechelen Village. IQ Park De ontwikkeling van IQ Park is een initiatief van de heren Luc Thijs en Ewald Houben, in samenwerking met de Investeringsmaatschappij voor Limburg (LRM). De initiatiefnemers hebben het voornemen om te investeren in een uniek, (architectonisch) hoogwaardig bedrijvenpark, ‘IQ Park’ genaamd, gelegen in Dilsen-Stokkem. Het betreft hier een totale oppervlakte van 25 ha die zal ingevuld worden met kennisintensieve bedrijven, innovatieve productie, nonprofit bedrijven, een incubator, starters- en bedrijvencentrum en een aantal ondersteunende diensten zoals onder andere een congrescentrum. De bouw van het bedrijvenpark zal starten in 2008 en de eerste bedrijven zullen zich vestigen in 2009. Het park zal bij voltooiing ongeveer 2000 banen genereren.


20

3. Huidige aanbodsstructuur Genk en regio 3.1. Opbouw op hoofdlijnen in Genk Genk heeft momenteel (de dato maart 2008 voor verspreide winkelgebieden en de dato maart 2009 voor handelskernen) een detailhandelsomvang van circa 146.500 m! winkelvloeroppervlakte, verspreid over ruim 600 vestigingen4. De horeca, diensten, cultuur en ontspanning en leegstand worden niet tot de detailhandel gerekend. De detailhandel in Genk bestaat uit de volgende branches: Hoofdbranche

aantal

m! wo

Levensmiddelen

157

27.172

Persoonlijke Verzorging

33

3.060

Dagelijkse Artikelensector

190

30.232

Warenhuis

1

650

Kleding & Mode

115

23.360

Schoenen & Lederwaren

34

7414

Juwelier & Optiek

21

1.009

Huishoudelijke Artikelen

19

6.015

Antiek & Kunst

5

3.335

Media

14

1.362

Hobby

12

1.824

Sport & Spel

18

8.920

Bruin- en Witgoed

30

4.630

Doe-het-zelf

31

16.430

Plant & Dier

22

8.565

Rijwielen & Autoaccessoires

10

950

Wonen

57

30.930

Overige Detailhandel

23

4.523

Niet-dagelijkse Artikelensector

412

119.917

Totaal

602

150.149

Tabel 2: Detailhandel in Genk per 1 januari 2008, uitgesplitst naar hoofdbranche

Van het winkelaanbod in Genk heeft momenteel 20,13 % betrekking op dagelijkse artikelen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat in het aanbod van dagelijkse artikelen ook het non-food aanbod van de hypermarkten Carrefour en Delhaize (ongeveer 3.000 m! winkelvloeroppervlakte) is opgenomen. Andere branches die sterk in Genk vertegenwoordigd zijn, zijn de branches Kleding en

4

Bron: Locatus België (de dato 13/03/2008 voor verspreide winkelgebieden, de dato 11/03/2009 voor handelskernen).


21

mode (15,56 %), Doe-het-zelf (10,94 %) en de branche Woninginrichting (20,60 %). De verdeling van het aantal panden in de hoofdbranches horeca, leegstand, diensten en cultuur en ontspanning is opgenomen in volgende tabel. Waar beschikbaar werd eveneens het aantal vierkante meter winkelvloeroppervlakte opgenomen.

Hoofdbranche

aantal

Cultuur & Ontspanning

27

m! wvo

Diensten

271

Horeca

315

Transport & Brandstoffen

85

Leegstand

160

22.054

Totaal

858

22.054

Table 3 - Overige branchering in Genk

Stad

Genk

beschikt

in

totaal

over

271

dienstverlenende

functies,

315

horecagelegenheden en 27 functies in het kader van cultuur en ontspanning. In totaal staat een 10,9 % van het totaal aantal beschikbare handelspanden (zowel winkels als overige functies) in stad Genk leeg. De totale leegstand op het niveau van winkelvloeroppervlakte loopt zelfs op tot 12,8 %. De leegstand in Genk is bijgevolg een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst, aangezien het huidig niveau redelijk hoog ligt. Voor stad Genk is een leegstand tussen 7 à 10 % ideaal, opdat genoeg variatie in het totale detailhandelsaanbod geboden kan worden.


22

3.2. Functionele en ruimtelijke structuur per stadsdeel en per winkelgebied in Genk In paragraaf 3.1 is aangegeven hoe de detailhandel in Genk is samengesteld. In deze paragraaf wordt nader ingezoomd op de ruimtelijke opbouw van de detailhandel in Genk. Zoals in paragraaf 2.2. reeds is aangegeven is de stad Genk opgedeeld in een achttal stadsdelen. Figuur 2: Opdeling van Genk in acht stadsdelen 5

5

Bron: Basiskaart GRS stad Genk


23

In de onderstaande tabellen is aangegeven hoe groot de detailhandel in deze stadsdelen is en welke hoofdbranches hier aanwezig zijn. Het totaal voor stad Genk is opgenomen in de tweede tabel.

Genk-Midden

Bret-Gelieren-

Kolderbos-

Kattevennen

Langerlo

Genk-Oost

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo aantal

m! wvo Aantal

m! wvo aantal

m! wvo

Levensmiddelen

19

2.375

1

25

6

2.020

24

5.385


6

365

2

60

1

30

4

440


25

2.740

3

85

7

2.050

28

5.825

Per 1.000 inwoners

288

23

516

528

Warenhuis Kleding & Mode

6

3.650

7

1.115


6

3.380

3

150

2

90

Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen

3

2.680

4

2.090

Antiek & Kunst

2

3.095

1

80

Media

1

30

1

30

Hobby

1

750

2

159

Sport & Spel

4

2.420

4

2.710

Bruin- en Witgoed

5

2.225

5

295

Doe-het-zelf

10

4.490

11

7.865

Plant & Dier

6

3.605

3

390


1

60

Wonen

24

20.225

11

5.710


4

985

1

40

3

1.630

Niet-dagelijkse art. sector

73

47.595

2

130

57

22.314

Per 1.000 inwoners Totaal Per 1.000 inwoners

1

4.998 98

53.075 5.258

90 1

50

1

50

35 5

215 58

13 8

2.100 529

2.023 85

28.139 2.551

Tabel 4: Banchering per stadsdeel – deel 1


24

Genk – Noord

Genk-Zuid

Genk-Centrum

Genk-West

Totaal Genk

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo aantal

m! wvo Aantal

m! wvo aantal

m! wvo aantal

m! wvo

Levensmiddelen

23

3.525

8

1.945

48

6.877

28

5.020

157

27.172


4

415

1

40

11

1.560

4

150

33

3.060


27

3.940

9

1.985

59

8.437

32

5.170

190

30.232

Per 1.000 inwoners

426

436

Warenhuis

840

416

468

1

650

1

650

Kleding & Mode

6

625

1

550

94

17.370

1

50

115

23.360


1

380

1

930

22

2.464

1

110

34

7.414

19

919

21

1.009

11

1.205

19

6.015

1

90

1

70

5

3.335

10

1.152

1

50

14

1.362

8

875

1

40

12

1.824

18

8.920

1

200

30

4.630

5

705

31

16.430

Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen

1

40

Antiek & Kunst Media

1

100

Hobby Sport & Spel

2

2.930

8

860

Bruin- en Witgoed

1

70

1

200

17

1.640

Doe-het-zelf

3

1.920

2

1.450

Plant & Dier

1

80

2

1.250


1

120

Wonen

5

2.160

6

1.650

2 17

Overige Detailhandel Niet-dagelijkse art. sector

20

Per 1.000 inwoners Totaal

5.495 594

47

Per 1.000 inwoners

9.435

6

1.990

4

1.250

22

8.565

4

440

3

240

10

950

7

845

3

290

57

30.930

630

9

788

4

450

23

4.523

9.590

217

31.288

25

3455

412

119.917

2.106 26

1.020

11.575 2.542

3.116 276

39.725 3.956

278 57

8.625 694

1.859 602

150.149 2.327

Table 5 - Branchering per stadsdeel - deel 2

In de stadsdelen Genk-Midden en Genk-Centrum bevindt zich bijna 2/3 van de gehele detailhandel in Genk. In deze stadsdelen bevinden zich het centrum van Genk en de Hasseltweg (stadsdeel West). Dit zijn qua omvang de grootste handelscentra van Genk. In het stadsdeel Noord (met de bovenlokale handelsstraat Stalenstraat) is circa één vijfde van het handelsaanbod gelegen. Het geringst is het aanbod in het stadsdeel Bret-Gelieren - Kattevenne waar met 215 vierkante meter zich nog geen 0,14 % van het aanbod bevindt. Wanneer we naar de spreiding van de branches over de stadsdelen kijken valt het volgende op: Wanneer we naar de spreiding over de verschillende branches kijken, valt het volgende op:


25

Bijna één derde van het gehele aanbod aan dagelijkse artikelen bevindt zich in het stadsdeel Genk-Centrum. Het centrum van Genk neemt met de supermarkten Carrefour en GB een belangrijk aandeel in. •

Wanneer we naar het aanbod van dagelijkse artikelen kijken, valt verder op dat – per 1.000 inwoners gezien – het aanbod in het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne opmerkelijk lager is dan in de overige stadsdelen.

•

Wat de branches op het gebied van niet-dagelijkse goederen betreft, valt op dat in nagenoeg elke branche het meeste aanbod te vinden is in de stadsdelen Genk-Midden en Genk-Centrum. Dat is niet opmerkelijk omdat hier de grootste handelsgebieden van Genk liggen (centrum en Hasseltweg).

•

Uitzonderingen hierop vormen de branches Doe-het-zelf, Sport en Spel en overige detailhandel.

•

In deze branches is veel aanbod te vinden in het stadsdeel Genk-Oost.

Per gebied wordt eveneens gekeken naar het aantal verkooppunten en (indien beschikbaar) de winkelvloeroppervlakte met betrekking tot de hoofdbranches cultuur & ontspanning, diensten, horeca, transport & brandstoffen en leegstand. Dit om het beeld van het gebied te vervolledigen. Op volgende pagina zijn deze gegevens opgenomen voor de acht stadsdelen en het totaal van stad Genk.


26

Genk – Midden

Hoofdbranche

Aantal

Bret-Gelieren –

Kolderbos –

Kattevennen

Langerlo

m! wvo aantal


m! wvo Aantal

Genk-Oost

m! wvo aantal

1

m! wvo

5

Diensten

22

5

5

37

Horeca

32

3

8

39


12

Leegstand

12

1.890

2

120

2

110

24

3.040

Totaal

78

1.890

12

120

155

110

115

3.040

Per 1.000 inwoners

1

10

198 Genk-Noord

32

28

Genk-Zuid

m! wvo Aantal

276 Genk-West

m! wvo aantal

Totaal

Hoofdbranche

Aantal


6

Diensten

22

Horeca

44


13

Leegstand

8

1.050

2

690

87

12.099

23

3.055

160

22.054

Totaal

93

1.050

45

690

368

12.099

132

3.055

858

22.054

Per 1.000 inwoners

m! wvo aantal

Genk-Centrum

m! wvo aantal

10

5

27

10

132

38

271

9

128

52

315

24

11

14

114

152

1.205

m! wvo

85

246

342

Table 6 – Overige branchering per stadsdeel

Het

eerste

dat opvalt is

dat

meer

dan

de

helft

van de

leegstaande

winkelvloeroppervlakte, meer bepaald 54,8 %, zich in Genk-Centrum bevinden. Deze beschikt daarentegen eveneens over het grootst aantal handelspanden binnen bovenstaande functies, op grote afstand gevolgd door het stadsdeel Genk-West. Tot slot valt het groot aantal transport- en brandstoffenfuncties in Genk-Zuid op (24). Dit is te verklaren door de ligging van het industrieterrein Genk-Zuid

in

dit

stadsdeel,

dat

met

haar

990

hectare

het

grootste

industrieterrein van Limburg is en het vierde grootste in Vlaanderen.

3.2.1. Genk-Midden Het stadsdeel Genk-Midden omvat de wijken Bokrijk, Hasseltweg, NieuwTermien, Oud-Termien en Vlakveld. Dankzij het station van Bokrijk is dit stadsdeel goed ontsloten via het openbaar vervoer. In het stadsdeel GenkMidden liggen in totaal ruim 98 winkels met een gezamenlijke oppervlakte van circa 53.000 m! winkelvloeroppervlakte. Per 1.000 inwoners is 5.258 vierkante meter winkelvloeroppervlakte beschikbaar binnen de detailhandel.


27

Hasseltweg De Hasseltweg is een grote aaneenschakeling van grote winkelketens, die een commerciële overgang vormen vanuit het rustige Bokrijk naar het centrum van Genk. Onderscheidend element van andere winkelcentra / -straten in Genk is dat de winkels aan de Hasseltweg op zondag geopend zijn.

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Levensmiddelen

5

1.085


1

170


6

1.155

Kleding & Mode

6

3.650


6

3.380


3

2.680

Antiek & Kunst

1

3.000

Hobby

1

750

Sport & Spel

3

2.340

Bruin- en Witgoed

3

2.005

Doe-het-zelf

7

4.320

Plant & Dier

3

3.170

Wonen

23

20.075


2

870


58

46.340

Totaal

64

47.495

Warenhuis

Juwelier & Optiek

Media


Table 7 - Branchering op Hasseltweg

De Hasseltweg heeft een omvang van circa 47.500 m! winkelvloeroppervlakte. De gemiddelde winkelomvang bedraagt hier ruim 740 m!, hetgeen er op wijst dat hier tal van grote winkelformules gevestigd zijn. Genoemd kunnen onder andere worden de ketens: Casa, Bart Smit, Toy Champ, Seats & Sofas, Torfs, JBC, Brantano, Hubo, Leen Bakker, Blokker, Aldi, Van den Borre, Krefel, Shoediscount, C&A, Vogele, enzovoort. Aan de Hasseltweg bevinden zich ook enkele lokale handelaren, zoals bijvoorbeeld Prenuptia, Casters Tuinshop en Prodan. Aan de Hasseltweg bevindt zich tevens een grote antiekzaak, namelijk Queen of the South met een omvang van 3.000 m! winkelvloeroppervlakte. Naast de detailhandelsfunctie is er ook een relatief groot aanbod van horeca (12


28

vestigingen, waarvan 4 restaurants, 3 hoels en 1 discotheek) en andere commerciële diensten (5 vestigingen, waaronder 2 makelaars). De leegstand is beperkt. De verzorgingsfunctie van de Hasseltweg is regionaal en strekt zich uit over geheel Midden-Limburg.

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Cultuur & Ontspanning Diensten

5

Horeca

12

Leegstand

5


7

Totaal

29

1.330

1.330

Table 8 - Overige branchering Hasseltweg

Het aanbod van winkelen andere functies aan de Hasseltweg ligt steeds geconcentreerd in enkele groepjes, verspreid over een aantal locaties. Het parkeren vindt plaats bij elke winkel voor de deur.

Het winkelaanbod aan de Hasseltweg is steeds in kleine groepjes verdeeld, zoals hierboven C&A en Shoe-discount. Rechts Queen of the South: een grote antiekzaak van 3.000 m!.

Voor Hasseltweg bestaan momenteel 3 BPA’s en 1 RUP. Deze BPA’s geven aan dat grootschalige detailhandel slechts mogelijk is op twee locaties ter hoogte van: •

Het gedeelte tussen de spoortunnel en de Zodenstraat

•

Het gedeelte tussen de Genkerhei en de Congostraat.

Binnen deze locaties bestaan er nog uitbreidingsmogelijkheden van circa 20.000 vierkante meter. In deze gebieden zijn uitsluitend kleinhandelszaken mogelijk met een minimale bebouwde

oppervlakte

van

600

m!

bebouwd

en

een

minimale

netto

verkoopsoppervlakte (WVO) van 400 m!. In de BPA’s 1 en 3 wordt nagenoeg


29

overal kleinhandel toegestaan. De kleinhandel die hier is toegestaan betreft in principe

specialtyhandelszaken

vervoersmiddelen,

zoals

bouwmaterialen,

onder

andere

kleinhandel

doe-het-zelfartikelen,

in

tuincentra,

kleinhandel in wooninrichting, kantoorinrichting, electro- en huishouden audiovisuele artikelen, artikelen voor dieren, muziekinstrumenten, computers, campingartikelen, dranken. Brandstoffen en explosieve stoffen en werkplaatsen in functie van de hoofdactiviteit zijn toelaatbaar zolang ze de omgeving niet schaden. In het BPA Hasseltweg 2 (globaal ten westen van de Congostraat) zijn geen mogelijkheden voor kleinhandel voorzien. Verspreid aanbod Genk-Midden Tot het verspreide aanbod van Genk-Midden behoren 11 handelszaken binnen de hoofdbranche ‘levensmiddelen’, waaronder 3 bakkers en 2 slagers. De hoofdbranche

‘persoonlijke

verzorging’

bestaat

volledig

uit

apotheken.

Bovendien beschikt Genk-Midden in haar verspreide aanbod over 18 horecaetablissementen en 18 diensten-zaken, waaronder 8 kappers en 4 financiële intermediairs.

3.2.2. Bret-Gelieren – Kattevenne Het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne is één van de kleinste stadsdelen van de stad. 3.733 inwonerss van stad Genk zijn gevestigd in Bret-Gelieren – Kattevenne. In totaal beschikt dit stadsdeel over slechts 215 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, verspreid over 5 handelsvestigingen. Dit resulteert in een detailhandelsaanbod van 58 vierkante meter per 1.000 inwoners. Met betrekking tot horeca, diensten, cultuur & ontspanning, transport & brandstoffen en leegstand wordt volgende situatie genoteerd:

Hoofdbranche

Aantal


1

Diensten

5

Horeca

3

Leegstand

2


1

Totaal

12

m! wvo

120

120

Table 9 - Overige branchering Bret-Gelieren - Kattevenne


30

11,7 % van het totaal aantal handelspanden (zowel winkels als overige functies) staat leeg. Aangezien het stadsdeel nauwelijk over handelszaken beschikt, zijn er geen straten of lokale centra groot genoeg om in dit document opgenomen te worden. De handelszaken die er zijn, vervullen een lokale functie.

3.2.3. Kolderbos – Langerlo Het stadsdeel Kolderbos – Langerlo heeft op haar grondgebied net iets meer inwoners dan het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne (respectievelijk 3.972 ten opzichte van 3.733).

Met betrekking tot het aantal

handelszaken doet

Kolderbos-Langerlo het eveneens net iets beter (respectievelijk 8 handelszaken ten opzichte van 5). Echter, het verschil zit in het aantal vierkante meters dat deze handelspanden beslaan. Met haar 6 handelszaken binnen de hoofdbranche ‘levensmiddelen’,

beschikt

het

stadsdeel

over

2.020

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte. Dit is te danken aan drie supermarkten met een gemiddelde winkelvloeroppervlakte van een klein 500 vierkante meter. Het gemiddeld aantal vierkante meter winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners bedraagt dan ook 529. Met betrekking tot horeca, diensten en overige functies beschikt dit stadsdeel, in vergelijking

met

het

stadsdeel

Bret-Gelieren

–

Kattevenne,

over

veel

horecazaken. Deze maken in totaal een kleine 35 % van het totale aanbod uit. Tijdens de inventarisatie stonden 2 handelspanden leeg, met een gezamenlijke winkelvloeroppervlakte van 110 vierkante meter. Hoofdbranche

Aantal

m! wvo


5

Horeca

8

Leegstand

2

110

15

110


Totaal

Table 10 - Overige branchering Kolderbos - Langerlo

Dit stadsdeel vervult, net zoals het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne een lokale verzorgingsfunctie.


31

3.2.4. Genk-Oost Met haar 11.031 inwoners, 85 handelspanden en 28.139 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, beschikt het stadsdeel Genk-Oost over gemiddeld 2.551 vierkante meter winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners. Dit gemiddelde ligt hoger dan dat voor heel stad Genk (2.327 vierkante meter per 1.000 inwoners). Opvallend is het groot aantal handelzaken binnen de branche ‘levensmiddelen’ en het groot aantal vierkante meter winkelvloeroppervlakte binnen de branche ‘doe-het-zelf’. Meer dan 75 % van deze vierkante meters wordt ingenomen door twee bouwmarkten: een Brico (4.600 vierkante meter) op de André Dumontlaan en een zelfstandige bouwmarkt van 1.500 vierkante meter. Het groot aantal handelspanden in de hoofdbranche ‘levensmiddelen’ wordt opgebouwd uit onder andere 6 bakkers, 3 minisupermarkten, 2 slagers en 6 gewone supermarkten. Tot deze laatste behoort eveneens de Delhaize op de Watergrasstraat, met 2.750 vierkante meter goed voor meer dan de helft van de winkelvloeroppervlakte binnen deze hoofdbranche. Iets meer dan 10 % van het totaal aantal handelspanden in stadsdeel Genk-Oost staat leeg. Met 37 dienstenfuncties en 39 horecafuncties is dit stadsdeel binnen deze domeinen goed voorzien.

Hoofdbranche

Aantal


5

Diensten

37

Horeca

39

Leegstand

24


14

Totaal

115

m! wvo

3.040

3.040

Table 11 - Overige branchering Genk-Oost

Dankzij de Delhaize en de Brico oefent dit stadsdeel een lokale tot bovenlokale aantrekkingskracht uit. Stalenstraat De Stalenstraat (inclusief de Watergrasstraat) vormt in feite een lang lint van handelsfuncties, waarbij het zwaartepunt zich concentreert tussen de beide supermarkten: Lidl aan de zuidkant en Delhaize aan de Watergrasstraat. De branchering ziet er als volgt uit:


32

Hoofdbranche

aantal

m! wvo

Levensmiddelen

12

4.100


2

100


14

4.200

Kleding & Mode

3

230


2

110

Juwelier & Optiek

2

90


3

2060

Antiek & Kunst

1

80

Media

1

30

Hobby

2

159

Sport & Spel

4

2.710

Bruin- en Witgoed

3

135

Doe-het-zelf

4

910

Wonen

7

3.310


2

1.540


34

11.364

Totaal

48

15.564

Warenhuis

Table 12 - Branchering Stalenstraat

In de Stalenstraat zijn nagenoeg alle branches aanwezig, alleen ‘rijwielen en autoaccessoires’

en

‘plant

en

dier’

ontbreken

nog

in

het

straatbeeld.

Supermarkten zijn met Lidl en Delhaize in elk kwaliteitssegment aanwezig. Andere winkelfuncties met een sterke aantrekkingskracht zijn Vatana, JBC en Wara.

De

Stalenstraat

kenmerkt

zich

verder

door

een

aantal

sterk

gespecialiseerde winkels, waaronder allochtone winkels. Naast winkelfuncties kent de Stalenstraat ook een uitgebreid aanbod van horeca (13 vestigingen), met onder meer 4 cafés en 4 restaurants. De overige dienstverlenende functies (20 vestigingen) bestaan onder andere uit 8 kappers en 4 banken. In totaal stonden 17 panden leeg.

Hoofdbranche

Aantal


2

Diensten

20

Horeca

13

Leegstand

17


2

Totaal

54

m! wvo

2.430

2.430

Table 13 - Overige branchering Stalenstraat


33

De verzorgingsfunctie van de winkels aan de Stalenstraat is vooral buurten stadsdeelverzorgend, maar ook lokaal verzorgend. Enkele winkels hebben ook een lokaal en wellicht ook bovenlokale verzorgingsfunctie (Vatana en Wara).

De ruimtelijke kwaliteit van de Stalenstraat kenmerkt zich door veel reeds opgeknapte panden. Het parkeren vindt vooral plaats langs de winkels (betalend), terwijl op sommige locaties in deze winkelstraat (onder andere de parkeerterreinen bij Delhaize, Vatana, Wara en enkele andere locaties) gratis parkeerterreintjes gerealiseerd zijn.

De Stalenstraat een prettig ogende winkelstraat. Nabij de kruising met de Watergrasstraat bevinden zich de belangrijkste trekkers (JBC, Wara, Vatana, Delhaize).

Voor de Stalenstraat is inmiddels een herinrichtingsplan opgesteld, waarbij in de toekomst het parkeren vooral gaat plaats vinden in het midden van de nieuw ingerichte straat. Verspreid aanbod Genk-Oost In haar verspreid aanbod beschikt het stadsdeel Genk-Oost vover 1 kapper, 1 restaurant en 1 hotel, met name het golfhotel La Residence.

3.2.5. Genk-Noord Dit stadsdeel beschikt over 9.435 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, waarvan een kleine 42 % binnen de dagelijkse artikelensector. De gemiddelde winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners bedraagt 1.020 vierkante meter. Opvallend is het groot aantal handelspanden in de ‘levensmiddelen’-branche.


34

Hiertoe behoren 6 bakkers, 3 minisupermarkten, 3 slagerijen en 6 supermarkten. De twee grootste supermarkten (met winkelvloeroppervlaktes van 600 en 925 vierkante meter) bevinden zich op de Guillaume Lambertlaan. Het stadsdeel Genk-Noord beschikt over 44 horeca-etablissementen en 22 dienstverlenende

punten.

De

leegstand

bedraagt

5,7

%

van

het

totaal

pandenaantal.

Hoofdbranche

Aantal


6

Diensten

22

Horeca

44

Leegstand

8


13

Totaal

93

m! wvo

1.050

1.050

Table 14 - Overige branchering Genk-Noord

Het stadsdeel Genk-Noord beschikt over 3 grote handelsstraten, waarvan het handelsaanbod in hetgeen volgt apart wordt besproken. Hoevenzavellaan De Hoevenzavellaan is één van de belangrijkste invalswegen van Genk en de handelsfunctie van deze straat kan een visitekaartje betekenen voor de stad Genk. De ruimtelijke kwaliteit van de Hoevenzavellaan doet hier echter afbreuk aan. Het aanbod in de Hoevenzavellaan heeft een omvang van 29 winkels met een totale verkoopvloeroppervlatkte van 3.675 vierkante meter. Het aanbod is zeer

divers;

supermarketen

ontbreken.

In

de

hieronderstaande

tabel

is

aangegeven hoe de branchering van de Hoevenzavellaan er uitziet.


35

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Levensmiddelen

12

1.165


2

335


14

1.500

Kleding & Mode

6

625


1

380

1

40

1

100

Bruin- en Witgoed

1

70

Doe-het-zelf

1

60

Plant & Dier

1

80


1

120

Wonen

2

700


15

2.175

Totaal

29

3.675

Warenhuis

Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby Sport & Spel


Table 15 - Branchering Hoevenzavellaan

Op het gebied van detailhandel zijn enkele trekkers aanwezig. Genoemd kunnen worden Kruidvat, Zeeman en Shoe Discount. Naast het detailhandelsaanbod is in de Hoevenzavellaan nog een uitgebreid aanbod aanwezig van horeca (17 vestigingen, waaronder 7 cafés en 4 restaurants) en dienstverlenende functies (9 vestigingen, waaronder 2 kappers, 2 banken en 2 stomerijen / wasserettes). Het volledige overzicht is terug te vinden in onderstaande tabel.

Hoofdbranche

Aantal


4

Diensten

9

Horeca

17

Leegstand

3


1

Totaal

34

m! wvo

440

440

Table 16 - Overige branchering Hoevenzavellaan

De Hoevenzavellaan heeft geen buurtverzorgende functie. Dit wordt met name veroorzaakt door het ontbreken van een supermarkt. De verzorgingsfunctie is beperkt stadsdeel- en lokaal verzorgend. Tijdens de inventarisatie stonden in


36

totaal 3 panden leeg. Zoals hierboven reeds vermeld is de ruimtelijke kwaliteit van het handelscentrum Hoevenzavellaan niet optimaal. De openbare ruimte is niet uitnodigend vor een bezoek aan deze winkelstraat. Het parkeren is weliswaar gratis, maar een groot deel hiervan wordt ingenomen door langparkeerders, waardoor bezoekers van de handelszaken niet dadelijk een parking vinden. Er is echter wel sprake van een grote parking op wandelafstand van de kerk, die vaak grotendeels leeg staat. Het invoeren van een parkeerbeleid (bijvoorbeeld betalend parkeren aan het laagste tarief voor parkeerplaatsen ter hoogt van de winkelpanden, gratis parkeren op de parkeerkplaatsen aan de kerk) kan terzake een oplossing bieden. Uit een onderzoek dat in 2007 werd uitgevoerd door de Dienst Economie van de stad Genk bleek echter dat de handelaars geen vragende partij zijn voor de invoering van kort of betalend parkeren.

De Hoevenzavellaan: een van de belangrijkste invalswegen van Genk. Parkeren voor de winkels, maar deze worden veel gebruikt door langparkeerders.

Hoek Guillaume Lambertlaan/Gieterijstraat/Zaveldriesstraat (Zaveldries) In de Zaveldriesstraat en het aangrenzende kruispunt met de Guillaume Lambertlaan en de Gieterijstraat (winkelcentrum Zaveldries) bevindt zich een winkelgebied

met een sterk

buurtverzorgende functie.

Hieronder is

het

winkelaanbod genoemd:


37

Hoofdbranche

aantal

m! wvo

Levensmiddelen

8

1.790


1

40


9

1.830

1

1.800

2

260

3

2.060

Warenhuis Kleding & Mode Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby Sport & Spel Bruin- en Witgoed Doe-het-zelf Plant & Dier Rijwielen & Autoaccessoires Wonen Overige Detailhandel Niet-dagelijkse Artikelensector

Totaal

12

3.890

Table 17 - Branchering Zaveldries

In dit winkelgebied bevinden zich onder andere 2 supermarkten, namelijk een Aldi

(925

m!

winkelvloeroppervlakte)

en

een

Proxy

Delhaize

(600

m!

winkelvloeroppervlakte); enkele kleinere levensmiddelenwinkels en een Gamma bouwmarkt van 1.800 m! winkelvloeroppervlakte. Naast deze winkelfuncties zijn er ook enkele horecazaken gevestigd. Het parkeren vindt voornamelijk plaats op het parkeerterrein voor de Aldi en Gamma en langs de winkels in de Zaveldriesstraat.

Het parkeerterrein voor de winkels op het kruispunt Gieterijstraat / Guillaume Lambertlaan en de Proxy Delhaize aan de Zaveldriesstraat.


38

Op Zaveldries staan 7,7 % van het totaal aantal handelspanden leeg. Verder beschikt deze handelsconcentratie over 14 horecazaken en 7 dienstverlenende functies. Zaveldries beschikt onder ander over 5 cafés, 2 restaurants, 1 lunchroom en 2 kappers

Hoofdbranche

Aantal


2

Diensten

7

Horeca

14

Leegstand

3


1

Totaal

27

m! wvo

520

520

Table 18 - Overige branchering Zaveldries

Koning Boudewijnlaan In de uiterste noordwestelijke hoek van Genk bevindt zich de Koning Boudewijnlaan. Het betreft een oude, in verval zijnde winkelstraat met slechts enkele winkels en een beperkte buurtverzorgende functie. De grootste winkel in dit gebied is meubelzaak Unlu met 1.200 m! winkelvloeroppervlakte. Op het gebied van levensmiddelen zijn er drie handelszaken, waarvan de grootste een minisupermarkt (Intershop discount) met slechts 120 m! winkelvloeroppervlakte is. Het

horeca-aanbod

bestaat

uit

4

cafés

en

1

fastfood-restaurant,

de

dienstverlenende functies is helemaal opgebouwd door kapperszaken. In totaal staat op de Koning Boudewijnlaan 7,1 % van het totaal aantal handelspanden leeg.

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo


3

Horeca

5

Leegstand

1


1

Totaal

10

30

30

Table 19 - Overige branchering Koning Boudewijnlaan


39

Verspreid aanbod in Genk-Noord In het verspreid aanbod in Genk-Noord vallen enkele belangrijke winkels op die een lokaal en wellicht beperkt regionaal verzorgende functie hebben. Het gaat hierbij met name om een Turkse supermarkt aan de Onderwijslaan (Euro supermarkt van circa 400 m! winkelvloeroppervlakte), een grote bouwmarkt aan de Andre Dumontlaan (Brico van 4.600 m! winkelvloeroppervlakte). Het winkelaanbod aan de Andre Dumontlaan zal in de toekomst afgebouwd worden.

3.2.6. Genk-Zuid In Genk-Zuid, dat de wijken industrieterrein Genk-Zuid, Nieuw- en OudSledderlo omvat, wonen in totaal 4.553 inwoners. In het gebied zijn 26 winkels gevestigd. Hiermee komt dit stadsdeel op de derdelaatste plaats wat betreft het aantal winkels op haar grondgebied. Hiertegenover staat wel dat dit stadsdeel op de

vierde

plaats

staat

met

gemiddeld

2.542

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners. In dit stadsdeel ligt het retailpark Zuiderring en de kern van Sledderlo. Zoals eerder reeds vermeld, beschikt het stadsdeel Genk-Zuid over het grootst aantal transport & brandstof-voorzieningen. Deze maken 33,8 % van het totaal aantal handelspanden uit (winkels en overige functies). De leegstand maakt 2,8 % van het aantal handelspanden uit.

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo


10

Horeca

9

Leegstand

2


24

Totaal

45

690

690

Table 20 - Overige branchering Genk-Zuid

Retailpark Zuiderring Nabij de Zuiderring bevindt zich het grootschalig retailpark Zuid (Bosdel). Retailpark

Zuid

heeft

een

omvang

van

ruim

10.000

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte. De gemiddelde winkelomvang bedraagt hier een kleine 800 vierkante meter per 1.000 inwoners. De branchering ziet er als volgt uit:


40

Hoofdbranche

aantal

m! wvo

Levensmiddelen

2

1.275

2

1.275

Kleding & Mode

1

550


1

930

2

2.930

Doe-het-zelf

1

1.250

Plant & Dier

2

1.250

Wonen

3

1.330


1

500


11

8.740

Persoonlijke Verzorging Dagelijkse Artikelensector Warenhuis

Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby Sport & Spel Bruin- en Witgoed


Totaal

13

10.015

Table 21 - Branchering Bosdel

In het retailpark Zuid zijn nagenoeg uitsluitend winkelfuncties aanwezig. Horecavoorzieningen ontbreken. Enkele belangrijke grote winkelketens die hier aanwezig zijn, zijn onder andere Scapino (schoenen), fun (sport en spel) en Orga (bouwmarkt).

Retailpark Zuiderring: ruim parkeren, maar de ruimtelijke kwaliteit nodigt niet uit tot een bezoek.

De ruimtelijke kwaliteit van het retailpark is sterk aan verbetering toe. Het geheel maakt een verouderde en niet aantrekkelijke indruk. Het parkeren is in ruim


41

voldoende mate aanwezig. Voor het retailpark Bosdel worden momenteel studies uitgevoerd naar de mogelijkheden voor herontwikkeling en eventueel uitbreiding van het winkelaanbod tot zo’n 30 à 35.000 vierkante meter bruto. De bijkomende oppervlakte is dan +/- 23.000 vierkante meter bruto. Het aanbod aan horeca en overige functies is beperkt tot 1 transport & brandstof-voorziening. De leegstand bedraagt 6,7 % van het totaal aantal handelspanden.

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Leegstand

1

650


1

Totaal

2

Cultuur & Ontspanning Diensten Horeca

650

Table 22 - Overige branchering Bosdel

Kern Sledderlo Hier bevindt zich, naast de kerk, een kleine Spar-supermarkt van circa 400 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Nabij de supermarkt zijn ook nog een bakker, een slager, apotheek en boekhandel gevestigd. De winkels hier hebben uitsluitend een verzorgingsfunctie voor de kern Sledderlo. De branchering ziet er als volgt uit: Hoofdbranche

aantal

m! wvo

Levensmiddelen

5

610


1

40


6

650

Table 23 - Branchering kern Sledderlo

De leegstand bedraagt 11,1 % van het totaal aantal handelspanden. Wat betreft horeca kunnen mensen er terecht in 1 café en 1 café-restaurant.


42

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Cultuur & Ontspanning Diensten Horeca

2

Leegstand

1

40

3

40


Totaal

Table 24 - Overige branchering kern Sledderlo

Verspreide bewinkeling Genk-Zuid Naast de genoemde winkelgebieden is er in Genk-Zuid nog een aanzienlijke hoeveelheid verspreide bewinkeling. Over het algemeen is dit aanbod vrij kleinschalig van aard.

3.2.7. Genk-Centrum In stadsdeel Genk-Centrum is, zowel in aantal winkels als aantal vierkante meter winkelvloeroppervlakte, ‘levensmiddelen’

het

(met

grootste

48

winkels

aanbod en

in

de

6.877

hoofdbranche

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte) en de hoofdbranche ‘persoonlijke verzorging’ (met 11 winkels en 1.560 vierkante meter winkelvloeroppervlakte) terug te vinden. Binnen de niet-dagelijkse artikelensector gaat enkel het stadsdeel Genk-Midden GenkCentrum

vooraf.

Waar

in

Genk-Midden

vooral

het

aanbod

binnen

de

hoofdbranche ‘wonen’ is terug te vinden, is dit voor Genk-Centum verspreid over ‘kleding en mode’, ‘schoenen en lederwaren’, ‘media’ en ‘bruinen witgoed’. Met 3.956 vierkante meter winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners is de detailhandel goed vertegenwoordigd. Geen enkel stadsdeel beschikt over meer panden met betrekking tot de hoofdbranches cultuur & ontspanning, horeca, diensten en leegstand. In totaal staat 13,5 % van het aantal handelspanden leeg.

Hoofdbranche

Aantal


10

Diensten

132

Horeca

128

Leegstand

87


11

Totaal

368

m! wvo

12.099

12.099

Table 25 - Overige branchering Genk-Centrum


43

Binnen dit stadsdeel zijn twee belangrijke winkelgebieden te identificeren: het centrum

van

Genk

en

Weg

naar

As.

Deze

worden

in

hetgeen

volgt

achtereenvolgens besproken. Centrum van Genk Het centrum van Genk is de belangrijkste shoppingzone in Genk en het tweede handelscentrum in Limburg na Hasselt. Het centrum heeft op het gebied van detailhandel een omvang van ruim 36.000 m! winkelvloeroppervlakte. De branchering ziet er als volgt uit:

Hoofdbranche

aantal

m! wvo

Levensmiddelen

33

5.832


11

1.560


44

7.392

Warenhuis

1

650

Kleding & Mode

93

17.310


22

2.464

Juwelier & Optiek

19

919


11

1.205

Antiek & Kunst

2

185

Media

9

1.092

Hobby

7

825

Sport & Spel

6

750

Bruin- en Witgoed

13

1.305

Plant & Dier

3

480


2

210

Wonen

6

790


6

588


200

28.773

Totaal

244

36.165

Doe-het-zelf

Table 26 - Branchering Centrum Genk

Inclusief de hypermarkt Carrefour is ruim 20 % van het gehele aanbod in het centrum van Genk gericht op dagelijkse goederen. De gehele modebranche (‘kleding en mode’ en ‘schoenen en lederwaren’) heeft een omvang van bijna 15.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte en vormt daarmee ruim 47 % van het aanbod in Genk-centrum. De resterende 40 % is redelijk verspreid over de andere branches, waarbij de boventoon gevoerd wordt door de branches ‘bruinen witgoed’, ‘huishoudelijke artikelen’ en ‘media’. Naast de kleinhandel is er nog


44

een uitgebreid aanbod aanwezig van horeca en andere dienstverlenende functies. In het centrum waren tijdens de inventarisatie in totaal 186 dienstverlenende functies en 100 horeca vestigingen aanwezig. De leegstand had een omvang van 78 panden. Dit komt overeen met 15 % van het aantal panden.

Hoofdbranche

Aantal


4

m! wvo

Diensten

104

Horeca

100

Leegstand

78

10.881

286

10.881


Totaal

Table 27 - Overige branchering centrum van Genk

Kenmerkend voor het centrum is de aanwezigheid van een drietal – min of meer op zichzelf staande en introverte - overdekte shopping centra (genaamd Shopping 1, 2 en 3) in de binnenstad. Het eerste overdekte winkelcentrum, Shopping 1, is naast Woluwe Shopping Center in Brussel het oudste van het land en dateert van 1968. Shopping 2 en 3 dateren van eind jaren ‘70.

Naast deze shopping centra zijn er in het centrumgebied

nog enkele

winkelpassages die, mede vanwege hun ligging, hun aansluiting op het winkelgebied en attentiewaarde gekenmerkt worden door veel leegstand. Kenmerkend voor het gehele centrumgebied van Genk is de fragmentarische opbouw van de verschillende onderdelen (Shopping 1,2 en 3) en de weinig in het oogspringende verbindingen tussen deze deelcentra. De shoppingcentra liggen als het ware enigszins verborgen in het straatbeeld (de ingangen hebben te weinig smoel). Daarnaast kan gesteld worden dat het in het centrum van Genk nog ontbreekt aan sfeer, gezelligheid, beleving, enz.

Genk-centrum: respectievelijk Shopping 1, Shopping 2 en Shopping 3.


45

Ondanks het feit dat ook het centrum van Genk regelmatig geconfronteerd wordt met bereikbaarheidsproblemen, onderscheidt het Genker centrum zich ten opzichte van andere binnenstedelijke centra in Vlaanderen door haar relatief goede

bereikbaarheid.

Het

stadsbestuur

heeft

de

afgelopen

jaren

veel

investeringen gedaan om het centrum goed bereikbaar te houden. Aansluitend aan de parkeerroute bevinden zich op diverse locaties aantrekkelijke en goed ingerichte parkeervoorzieningen (betaald parkeren). De belangrijkste hiervan zijn de Parking in Shopping 1 met 780 parkeerplaatsen, de dakparking bij Shopping 1, de Parking in Shopping 2 met 220 parkeerplaatsen, de Parking in Shopping 3 met 65 parkeerplaatsen, Q-park Sint Martinus met 206 parkeerplaatsen en de recent

geopende

Q-Parking

onder

het

nieuwe

Stadsplein

met

752

parkeerplaatsen. De tarieven voor deze parkeerplaatsen variëren echter wel, nl. van " 0,30 per uur (Shopping 1) tot " 1,20 per uur in de nieuwe parkeergarage onder het Stadsplein en "1,30 op het maaiveld. Naast deze parkeerplaatsen zijn er nog diverse andere parkeerlocaties, waaronder de wat verder weg gelegen gratis parkeerplaatsen bij de Limburghal en de Hooiplaats. In de hieronder staande

plattegrond

van

het

centrumgebied

zijn

deze

parkeerlocaties

weergegeven.

Figuur 3: Plattegrond centrumgebied Genk met alle beschikbare parkeerfaciliteiten


46

Na het afvoeren van het Fenix project6 heeft het stadsbestuur in de jaren 90 resoluut de kaart getrokken van de centrumversterking. Deze beleidsoptie werd verder uitgewerkt in een eerste integrale strategisch-commerciële visie waarin uitgangspunten voor de verdere profilering van de verschillende handelsclusters werden uitgewerkt. Het centrum kreeg hier als regionaal handelscentrum een belangrijke rol toebedeeld. Deze visie leidde uiteindelijk tot een aantal projecten die door de Vlaamse Regering werden ondersteund. Meer bepaald voor het centrum werden een centrummanagementorganisatie opgericht en werd het gebied rond de dekanale kerk omgetoverd tot een aantrekkelijke poort van het centrum

met

opvallende

winkelunits,

woongelegenheden,

een

publieke

ondergrondse parking en een aantrekkelijk verblijfsplein voor de kerk.

Dit project kaderde tevens in een publiek-private samenwerking tussen de stad en een projectontwikkelaar. De context in deze was dat de ontwikkelaar niet alleen werk maakte van een belangrijk sluitstuk van het kernwinkelgebied (Stadsplein) maar dat deze ook een initiërende of coördinerende rol zou spelen in de realisatie van andere binnenstedelijke en meer kleinschalige projecten. Zo werden achtereenvolgens het Stiemerproject en residentie Oude Brandweer gerealiseerd en worden momenteel de plannen gesmeed voor de ontwikkeling van Kattenberg, de parking achter de kerk en vooral de valorisatie en upgrading van Shopping 1. Deze ontwikkelingen hebben in het centrum geleid tot een reeks andere

private

projecten

die

duidelijk

allen

wezen

op

een

vernieuwde

investeringsdynamiek in het centrum. De visie van de stad gaat uit van een bipolair model waarbij het bestaande Shopping

1

aan

de

oostkant

van

het

centrumgebied

en

het

nieuwe

Stadspleinproject aan de westzijde konden fungeren als halter waarbinnen een aantrekkelijk winkelverblijfsgebied kon worden gecreëerd. Inmiddels is het eerste gedeelte van het nieuwe Stadspleinproject opgeleverd. In totaal werden 26 winkels

met

een

totale

oppervlakte

van

zo’n

15.000

vierkante

meter

winkelvloeroppervlkate aan het winkelareaal van het centrumgebied toegevoegd. Naast winkels zijn ook 99 appartementen in het project opgenomen en de nieuwe, moderne stadsbibliotheek. Ook het Carbonhotel fungeert als belangrijke aantrekkingspool aan het nieuwe Stadsplein. De parkeercapaciteit werd met een 6

In de ‘90er jaren werden diverse studies verricht om in de periferie van Genk, naar het voorbeeld van CentrO in Oberhausen, een nieuw grootschalig winkelcentrum te realiseren.


47

ondergrondse parkeergarage met een capaciteit van 752 plaatsen uitgebreid. Met deze uitbreiding hoopt het stadsbestuur van Genk te kunnen voorzien in de parkeerbehoefte voor het centrumgebied van Genk. Daarnaast werden ook een nieuwe stadsbibliotheek, een vrijetijdswinkel vóór het stadhuis aan het centrum toegevoegd. Bedoeling is tevens dat het gehele gebied van stadhuis tot en met de ingang naar Shopping 2 voetgangersgebied zal gaan worden. Deze as zal de centrale as van het winkelgebied moeten worden. Het verblijfsklimaat in het centrum van Genk zal door deze wijzigingen aanzienlijk in kwaliteit toenemen. Een en ander betekent dat de parkeerfunctie van de Markt in de toekomst zal gaan verdwijnen. Binnen het kader van het Mobiliteitsplan van het stadsbestuur van Genk zal het parkeren ten behoeve van centrumbezoek zich in de toekomst dienen te lokaliseren aan de randen van het centrumgebied (de parkeerfunctie van de Fruitmarkt blijft hierbij behouden), waarbij een gratis parkeerzone voor langparkeerders is aangelegd aan de Molenvijver, parking Limburghal en de Hooiplaats. Verder is er de VDAB parking die speciaal bedoeld is voor vergunninghouders.

Links het panorama van het Stadsplein. Dit gehele gebied is voetgangersgebied. Rechts de Markt, vroeger nog een parkeerlocatie; nu voetgangersgebied.

Naast de realisatie van het Stadspleinproject worden momenteel nieuwe plannen bestudeerd om de oostpool van het centrum van Genk te herontwikkelen. Een herontwikkeling van met name de oostkant van het centrum (Shopping 1) met een bijkomende oppervlakte van circa 17.000 m2 bvo is noodzakelijk om het evenwicht in het centrumgebied van Genk te waarborgen. Bijkomend zal de stationsomgeving

opgewaardeerd

worden

met

behulp

van

hoogwaardige,

trafficgerelateerde retail.


48

Weg naar As De Weg naar As ligt in haar geheel verspreid over 3 stadsdelen, met name GenkCentrum, Bret-Gelieren – Kattevenne en ….. Zoals op onderstaand kaartje te zien is, ligt het merendeel van de detailhandel in het stadsdeel Genk-Centrum. Vandaar dat deze handelsstraat binnen de bespreking van dit stadsdeel is opgenomen. Op de Weg naar As en in het verlengde daarvan de Maaseikerbaan zijn nog enkele grootschalige winkels gevestigd onder andere op het gebied van ‘rijwielen- en autoaccessoires’, ‘bruinen witgoed’ en ‘plant en dier’. Aan de Weg naar As is tevens een buurtverzorgende Lidl supermarkt van circa 425 vierkante meter winkelvloeroppervlakte gevestigd. De branchering ziet er als volgt uit:

hoofdbranche

aantal

M! wvo

Levensmiddelen

8

770

8

770

1

60

Sport & Spel

1

60

Bruin- en Witgoed

1

140

Plant & Dier

2

460


1

110


2

160


8

990

Totaal

16

1.760

Persoonlijke Verzorging Dagelijkse Artikelensector Warenhuis Kleding & Mode Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby

Doe-het-zelf

Wonen


49

Table 28 - Branchering Weg naar As

Tijdens de inventarisatie stonden in totaal 4 handelspanden leeg op de Weg naar As. Met betrekking tot de 17 panden binnen de hoofdbranche ‘diensten’, werden onder andere 4 kappers, 2 bankeen en 3 makelaars geïnventariseerd. De hoofdbranche ‘horeca’ is opgebouwd uit onder meer 7 cafés, 3 restaurants en 2 lunchrooms. De volledige branchering is opgenomen in onderstaande tabel:

Hoofdbranche

Aantal


3

Diensten

17

Horeca

18

Leegstand

4


4

Totaal

46

m! wvo

790

790

Table 29 - Overige branchering Weg naar As

Verspreid aanbod in Genk-Centrum Het overige aanbod in Genk-Centrum ligt erg verspreid en is vrij kleinschalig.

3.2.8. Genk-West De totale detailhandelsomvang in stadsdeel Genk-West bedraagt 8.625 vierkante meter. Met een inwonersaantal van 14.419 komt dit neer op 694 vierkante meter winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners. Het meest aantal winkels is terug te vinden in de dagelijkse artikelensector (32 ten opzichte van 25 in de nietdagelijkse artikelensector). De leegstand in Genk-West spreidt zich uit over 23 panden. In totaal beschikt dit stadsdeel over 52 horeca-etablissementen en 38 dienstverlenende functies.

Hoofdbranche

Aantal


5

Diensten

38

Horeca

52

Leegstand

23


14


m! wvo

3.055

50

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Totaal

132

3.055

Table 30 - Overige branchering Genk-West

De belangrijkste winkelgebieden in stadsdeel Genk-West zijn de Vennestraat en de Landwaartslaan.

Vennestraat In de hieronderstaande tabel is aangegeven hoe de branchering van het winkelcentrum Vennestraat er uit ziet. Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Levensmiddelen

12

3.300


1

40


13

3.340

Bruin- en Witgoed

1

40

Doe-het-zelf

1

110

Plant & Dier

1

400


2

240


5

790

Totaal

18

4.130

Warenhuis Kleding & Mode Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby Sport & Spel

Rijwielen & Autoaccessoires Wonen

Table 31: Branchering Vennestraat

Het winkelcentrum Vennestraat telt in totaal 18 winkels met een gezamenlijke oppervlakte van ruim 4.100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Belangrijke trekkers in dit winkelcentrum zijn de discountsupermarkten Colruyt (1.850


51

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte)

en

Aldi

(700

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte). Een service-supermarkt ontbreekt. Het winkelgebied Vennestraat strekt zich uit over de gehele straat, doch het zwaartepunt bevindt zich tussen beide supermarkten. Winkelstraat Vennestraat heeft vooral een stadsdeel-

en lokaal

verzorgende

functie.

In winkelcentrum

Vennestraat

bevinden zich veel allochtone winkels. Naast winkels zijn er in de Vennestraat ook

een

aantal

dienstverlenende

andere functies

functies (onder

gevestigd. andere

5

Het

gaat

kappers

en

hierbij 2

om

11

banken),

16

horecazaken (waarvan 10cafés en 2 restaurants) en 2 vestigingen op het gebied van transport / brandstoffen. Tijdens de inventarisatie stonden in totaal 16 panden in de Vennestraat leeg, wat neerkomt op 23,2 % van het aantal handelspanden.

Hoofdbranche

Aantal


6

Diensten

11

Horeca

16

Leegstand

16


2

Totaal

51

m! wvo

1.785

1.785

Table 32 - Overige branchering Vennestraat

Op zaterdag is er een wekelijkse versmarkt. Het parkeren in deze straat is betalend.

De

parkeerlocaties

op

privé-terrein,

meerbepaald

bij

de

Aldi

supermarkt en de Colruyt supermarkt, zijn gratis. Ook is er nog een openbare parking ten behoeve van de Vennestraat, die bereikbaar is via de Hoefstadstraat en via een voetgangersdoorsteek uitkomt op de Vennestraat. Winkelstraat Vennestraat grenst aan de noordkant tegen C-Mine. De ruimtelijke kwaliteit van de winkelstraat bevindt zich in een stijgende spiraal. Een aantal panden zijn reeds opgeknapt. Een aantal panden dienen nog verbeterd te worden. Begin 2007 is door Nelson Places & Strategy een Masterplan7 voor de Vennestraat opgesteld. Binnen het kader van dit Masterplan stelt Nelson Places & Strategy voor om de winkelontwikkelingen vooral te concentreren tussen de noordkant van de straat en het kruispunt met de Hoefstadstraat (locatie Colruyt). Nelson Places & Strategy stelt verder voor om – mede gezien het multiculturele aspect van de straat - de straat te ontwikkelen als een ‘straat van de zintuigen’. Een

7

Zie Opmaak van Masterplan Vennestraat, conceptnota, 13 februari 2007; Nelson Places & Strategy.


52

straat waar beleving van de zintuigen centraal. De Vennestraat moet daarbij de referentiestraat worden in Genk en omstreken op het vlak van zien (uitstraling), smaak en ruiken (hoogwaardige producten), horen en voelen (sfeer en ambiance van

de

straat).

Met

deze

thematisering

is

het

de

bedoeling

om

het

verzorgingsniveau van de Vennestraat een meer regionaal karakter te geven, waardoor de Vennestraat een aantrekkelijk koopgebied wordt voor zowel Genkenaren als de omliggende gemeenten.

De ruimtelijke kwaliteit van het winkelcentrum Vennestraat ziet er steeds beter uit. Alhoewel de aanblik van de supermarkt Colruyt niet erg aantrekkelijk is.

Landwaartslaan De Landwaartslaan is een zijstraat van de Hasseltweg en heeft vooral een verzorgende functie voor Boxbergheide. Het winkelaanbod in de Landwaartslaan strekt zich uit vanaf de Hasseltweg tot aan de Oude Zonhoverweg. Het winkelaanbod bestaat onder andere uit een Spar-supermarkt van 260 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, enkele kleine levensmiddelenzaken (4 van in totaal 130 vierkante meter winkelvloeroppervlakte), een tweetal doe-hetzelfwinkels van in totaal 320 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, een hobbywinkel van 40 vierkante meter winkelvloeroppervlakte en een kleding en mode winkel van 50 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. De branchering ziet er als volgt uit:


53

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo

Levensmiddelen

5

390


1

40


6

430

1

50

1

40

2

320


4

410

Totaal

10

840

Warenhuis Kleding & Mode Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke Artikelen Antiek & Kunst Media Hobby Sport & Spel Bruin- en Witgoed Doe-het-zelf Plant & Dier Rijwielen & Autoaccessoires Wonen Overige Detailhandel

Table 33 - Branchering Landwaartslaan

Het winkelaanbod aan de Landwaartslaan beperkt zich tot enkele winkels, waaronder een kleine Spar supermarkt.

Tijdens de inventarisatie stonden in totaal 2 handelspanden leeg. Dit komt neer op 6,9 % van het aantal handelspanden op de Landwaartslaan. Voor het overige kunnen inwoners en bezoekers er terecht in 8 horecazaken, waaronder 3 cafés en 2 fastfood-restaurants, en 9 dienstverlenende zaken, waaronder 4 kappers en 2 banken.


54

Hoofdbranche

Aantal

m! wvo


9

Horeca

8

Leegstand

2

110

19

110


Totaal

Table 34 - Overige branchering Landwaartslaan

Verspreid aanbod in Genk-West Het overige aanbod in Genk-West is vrij beperkt. Er zijn geen uitschieters te identificeren.

3.3. Inbreidingsmogelijkheden op basis van leegstand Bij het inventariseren van de inbreidingsmogelijkheden binnen bestaande handelskernen worden alle open ruimten, woningen en gebouwen met nietcentrumgebonden activiteiten binnen deze handelskernen opgelijst. Voor stad Genk werden deze inbreidingsmogelijkheden nog niet geïnventariseerd. In dit plan wordt gekeken naar de leegstaande handelspanden op bovenlokale handelsstraten, in het centrum en baanwinkelstraten. De cijfergegevens van Locatus geven aan dat op de bovenlokale handelsstraten in totaal 50 handelspanden leegstaan. De meeste leegstand is terug te vinden op de Stalenstraat (17 panden), op de voet gevolgd door de Vennestraat (16 leegstaande handelspanden). In het centrum van Genk wordt de grootste leegstand genoteerd, zijnde 78 handelspanden. Tot slot is op de Hasseltweg en op het retailpark Zuiderring (Bosdel) slechts beperkte leegstand (respectievelijk 5 en 1 handelspand(en)).

3.4. Retail in overige gemeenten van directe omgeving Genk 3.4.1. Korte beschrijving van retail in As As

telt

momenteel

circa

7.800

inwoners.

Het

winkelaanbod

heeft

een

lokaalverzorgend karakter. Ongeveer de helft is gericht op voedingsmiddelen. As


55

telt in totaal (2005) 17 winkels met een totale oppervlakte van ongeveer 2.200 m! winkelvloeroppervlakte.

3.4.2. Korte beschrijving van retail in Houthalen-Helchteren De

gemeente

Houthalen-Helchteren

omvat

bijna

30.000

inwoners.

Het

winkelapparaat heeft een omvang van circa 45.000 m! winkelvloeroppervlakte en heeft een functie voor de eigen bevolking en de omliggende kernen. Een kwart van het aanbod bestaat uit voedingsmiddelen en eveneens ongeveer een kwart bestaat uit winkels op het gebied van woninginrichting.

3.4.3. Korte beschrijving van retail in Opglabbeek In Opglabbeek wonen ongeveer 9.800 mensen. Het winkelaanbod, met een totale omvang van circa 16.000 m! winkelvloeroppervlakte verspreid over 66 winkels, heeft een functie voor de eigen bevolking.

3.4.4. Korte beschrijving van retail in Zutendaal De gemeente Zutendaal heeft circa 7.000 inwoners. Het winkelaanbod, dat lokaalverzorgend is, telt in totaal 42 winkels met een totale omvang van circa 8.000 m! winkelvloeroppervlakte.

3.5. Retail in concurrerende steden in omgeving 3.5.1. Korte beschrijving van retail in Maasmechelen Maasmechelen ligt oostelijk van Genk op een afstand van circa 15 km ofwel circa 15 minuten autorijden. Maasmechelen telt ongeveer 36.600 inwoners en heeft een uitgebreid lokaal en regionaal verzorgend winkelaanbod. Het winkelaanbod heeft een omvang van circa 82.000 m! winkelvloeroppervlakte verspreid over circa 400 winkels. Een sterke aantrekkingskracht op de regio en ver daarbuiten wordt uitgeoefend door het factory outlet centrum Maasmechelen Village. Ook het M2 Shopping Centrum in Maasmechelen trekt veel bezoekers vanuit de regio. Maasmechelen telt eveneens veel baanwinkels.

3.5.2. Korte beschrijving van retail in Hasselt Stad Hasselt is de belangrijkste koop- en winkelstad in de provincie Limburg. De


56

Hoogstraat in het centrum van Hasselt is een van de drukste winkelstraten in België. De afstand tussen Genk en Hasselt bedraagt circa 15 km en komt overeen met een autoreistijd van circa 20 minuten. Hasselt telt in totaal circa 71.500 inwoners en heeft een groot aanbod aan winkels. In de stad Hasselt zijn in totaal ruim 900 winkels gevestigd met een totale oppervlakte van meer dan 200.000 m! winkelvloeroppervlakte. Ongeveer 1/3 van het totale winkeloppervlak is gevestigd in het centrum van Hasselt. Het centrum van Hasselt heeft een sterk recreatief karakter, onderscheidt zich qua winkelaanbod en qua verblijfswaarde sterk van Genk. Veel aanbod is tevens gevestigd aan de toegangswegen zoals de Genkersteenweg en de Kuringersteenweg.

3.5.3. Maastricht Maastricht is een belangrijke winkelstad in Nederlands en Belgisch Limburg. De afstand van Genk naar Maastricht bedraagt circa 20 km. Met de auto circa 30 minuten. Op een inwonertal van circa 120.000 inwoners telt Maastricht in totaal ruim 1.100

winkels

met een totale

oppervlakte

van

meer

dan 210.000

m!

winkelvloeroppervlakte. Het centrum van Maastricht is een sterke publiekstrekker in de regio. Een sterk winkelaanbod en een zeer prettig verblijfsklimaat trekt zowel vanuit de regio als daarbuiten veel bezoekers. Het centrum van Maastricht heeft onlangs een sterke uitbreiding gekend met Mosae Forum (realisatie van een ondergrondse parkeergarage, kantoorruimten, winkels, horecagelegenheden en appartementen).

3.5.4. Sittard-Geleen Sittard-Geleen is een fusie gemeente in Nederland en telt circa 95.400 inwoners. De afstand ten opzichte van Genk bedraagt circa 30 km (reistijd 25 minuten). Het winkelaanbod

heeft

een

omvang

van

winkelvloeroppervlakte van bijna 200.000

circa

750

winkels

een

totale

m! winkelvloeroppervlakte. Het

winkelaanbod ligt voornamelijk verspreid over de kernen Sittard en Geleen. Het centrum van Sittard is vooral een centrum dat bezocht wordt om recreatief te winkelen. Een uitgebreid winkelaanbod in een prettige verblijfsomgeving. Het centrum van Geleen onderscheidt zich van het centrum van Sittard vanwege haar goede bereikbaarheid en een minder op recreatief winkelen afgestemde omgeving. Het centrum van Geleen wordt vooral doelgericht bezocht vanwege


57

haar gunstige bereikbaarheid. Momenteel worden voorbereidingen getroffen om beide centra zowel kwantitatief als kwalitatief te versterken.

3.6. Structuur Genk in vergelijking met andere centrumsteden Hierboven werd aangegeven dat het winkelaanbod in de stad Genk een omvang heeft van circa 146.000 m! winkelvloeroppervlakte. Interessant is ook de vraag hoe het winkelaanbod in Genk zich verhoudt tot andere grotere steden in Vlaanderen. In de hier onderstaande tabel zijn een aantal vergelijkingsgegevens opgenomen. Hoofdbranche

Genk8

Leuven9

Hasselt

Oostende Sint-

Roeselar

Niklaas

e

Aalst

Kortrijk

Mechele n

Voeding

27.172

33.450

43.130

34.361

31.819

25.838

25.947

31.106

34.260

Drogisterij art

3.060

1.550

4.010

4.654

4.269

2.752

2.901

3.545

2.951

Totaal dagelijks

30.232

35.000

47.140

39.015

36.088

28.590

28.848

34.651

37.211

Aantal inwoners

64.519

91.942

70.584

69.115

70.016

56.268

77.790

73.777

78.900

WVO per 1.000 inw

468

381

668

564

515

508

371

470

472

Warenhuizen

650

3.600

650

3.578

8.444

650

7.375

700

5.300

Kleding en mode

23.360

19.250

46.031

23.714

26.574

26.234

30.102

26.579

21.400

Schoenen en lederw.

7.414

2.950

6.154

4.950

5.831

9.234

9.480

4.737

5.269

Juwelier en optiek

1.009

1.550

2.511

1.522

1.831

1.030

1.779

1.776

1.585

Huishoudelijke art

6.015

2.700

7.436

6.848

4.180

5.115

4.001

5.262

3.632

Antiek en kunst

3.335

300

1.755

1.819

626

641

450

2.868

838

Media

1.362

4.650

7.726

3.329

3.345

6.313

4.663

4.706

3.601

Hobby

1.824

2.000

2.375

2.625

3.101

1.991

1.237

2.130

1.944

Sport en spel

8.920

4.700

8.555

11.567

6.489

10.174

6.645

10.633

10.277

Bruin- en witgoed

4.630

7.700

7.385

8.406

5.680

8.852

7.876

5.655

4.923

Doe-het-zelf

16.430

6.800

13.640

12.226

14.953

26.429

14.401

14.350

9.932

Plant en dier

8.565

5.600

14.600

5.421

12.744

8.869

18.516

8.856

5.114

Rijwielen en auto acc.

950

2.150

2.630

2.108

2.897

1.280

1.278

1.157

1.553

Wonen

30.930

11.400

36.855

31.822

63.110

29.250

36.320

19.739

23.989

Overig

4.523

4.350

6.484

5.983

9.725

6.802

6.133

4.615

5.501

Totaal niet-dagelijks

119.917

79.700

164.787

125.918

169.530

142.864

150.256

113.763

104.858

Aantal inwoners

64.519

91.942

70.584

69.115

70.016

56.268

77.790

73.777

78.900

WVO per 1.000 inw

1.859

867

2.335

1.822

2.421

2539

1.931

1.542

1.329

Totaal detailhandel

150.149

114.700

211.927

164.933

205.618

171.454

179.104

148.414

142.069

Aantal inwoners

64.519

91.942

70.584

69.115

70.016

56.268

77.790

73.777

78.900

WVO per 1.000 inw.

2.327

1.247

3.002

2.386

2.937

3.047

2.302

2.011

1.801

Table 35 - Winkelaanbod in Genk vergeleken met andere centrumsteden in Vlaanderen (in vierkante meter winkelvloeroppervlakte)

8 9

Bron: Locatus plus eigen aanvullingen. Bron: Nota: Kleinhandel in de provincie Vlaams-Brabant, Provincie Vlaams-Brabant, 2005.


58

Uit de hierboven staande tabel kan een aantal belangrijke conclusies getrokken worden: •

Het detailhandelsaanbod in Genk per 1.000 inwoners wijkt niet of nauwelijks af van het gemiddelde aanbod in de andere Vlaamse steden. Opmerkelijk is dat Leuven bijzonder laag scoort.

•

Dat geldt ook wanneer een onderverdeling gemaakt wordt naar dagelijkse en niet-dagelijkse goederen.

•

Wanneer

verder

ingezoomd

wordt

op

een

vergelijking

met

andere

soortgelijke centrumsteden in Vlaanderen blijkt dat Genk slecht tot matig scoort in enkele typische binnenstadsbranches. •

Zo beschikt Genk slechts over een warenhuis (Hema). Een aantal van de hierboven genoemde centrumsteden in Vlaanderen beschikt over een Galleria Inno (Oostende, Leuven, Mechelen, Sint Niklaas).

•

De omvang van het aanbod van kleding en mode winkels in Genk is relatief gering.

Per

1.000

inwoners

is

in

Genk

362

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte in deze branche aanwezig. In de meeste andere steden is dat hoger. •

Eveneens gering is het aanbod in de branche juwelier en optiek. Genk scoort hier met een gemiddelde oppervlakte van 16 vierkante meter per 1.000 inwoners duidelijk onder het gemiddelde van de andere centrumsteden.

•

Ook in de branche Media scoort Genk laag. Per 1.000 inwoners is in Genk slechts 21 vierkante meter winkelvloeroppervlakte aanwezig. In de andere centrumsteden is dat aanmerkelijk hoger.

•

Op het gebied van schoenen en lederwaren scoort het aanbod in Genk hoog. Per 1.000 inwoners is 115 vierkante meter winkelvloeroppervlakte aanwezig. Alleen in Roeselare en Aalst is dat hoger.

•

Hoog scoort Genk op het gebied van antiek. Deze hoge score wordt echter veroorzaakt door de aan de Hasseltweg gelegen grootschalige antiekwinkel ‘Queen of the South’. Wanneer deze in mindering gebracht wordt op het aanbod van antiekwinkels scoort Genk gemiddeld.


59

4. Koopstromen in Genk 4.1. Koopkrachtbinding in Genk Het winkelaanbod in Genk bindt op het gebied van dagelijkse goederen circa 93% van de totale bestedingen die Genkenaren doen. Op het gebied van de nietdagelijkse goederen is dat ongeveer 70%. Deze cijfers zijn afkomstig uit de ‘’Studie Vraagzijde, DPO en visie kleinhandel, Provincie Limburg’ BRO.

Wanneer deze percentages vergeleken worden met de bindingscijfers die in soortgelijke gemeenten gerealiseerd worden, ontstaat het volgende beeld:

Gemeente

Inwoners

Dagelijkse artikelen

Niet-dagelijkse artikelen

Genk

64.500

93%

70%

Hasselt

68.900

95%

88%

Beringen

40.900

91%

40%

Sint-Truiden

38.000

93%

72%

Heusden-Zolder

30.700

92%

44%

Leuven

90.400

87%

73%

Mechelen

76.500

78%

55%

Sint-Niklaas

68.700

95%

93%

Roeselare

55.100

93%

63%

Aalst

76.800

94%

87%

Turnhout

39.200

88%

71%

Provincie Limburg

Overig Vlaanderen

Table 36 - Bindingscijfers dagelijkse en niet-dagelijkse goederen in Genk en enkele andere grotere gemeenten in Limburg en in overig Vlaanderen

Over het algemeen kan gesteld worden dat de binding op het gebied van dagelijkse goederen weinig verschillen oplevert als we de verschillende steden met elkaar vergelijken.

Wel treden grotere verschillen op het gebied van niet-dagelijkse goederen. In vergelijking met het winkelaanbod in stad Hasselt, weten de winkels in Genk slechts een beperkt aandeel van de bestedingen in de eigen gemeente te binden. Dit is ook het geval als we de vergelijking maken met Sint-Niklaas,


60

Aalst en in geringere mate Leuven. De hoge binding in Sint-Niklaas heeft ongetwijfeld te maken met de aanwezigheid van het Waasland shopping centrum binnen haar

gemeentegrenzen.

Mechelen en Roeselare scoren

beduidend minder dan Genk.

4.2. Koopkrachtafvloeiing De koopkrachtafvloeiing in Genk heeft op het gebied van dagelijkse goederen een omvang van circa 7%. De koopkrachtafvloeiing is redelijk verspreid over de regio. Ongeveer 1% van de koopkracht op het gebied van dagelijkse goederen vloeit af naar Hasselt.

Van een grotere omvang is de koopkrachtafvloeiing op het gebied van nietdagelijkse goederen. In totaal vloeit circa 30% van het bestedingspotentieel in Genk af naar winkels buiten Genk. Het belangrijkste winkelgebied waar koopkracht naar toe vloeit is Hasselt. Ongeveer 12 a 13% van alle bestedingen op het gebied van niet-dagelijkse artikelen vloeit af naar deze gemeente. Verder valt op dat de afvloeiing naar Maasmechelen (met haar factory outlet centrum en het shopping centrum M2) slechts beperkt is (circa 1%). Naar gemeenten die buiten de provincie Limburg liggen, vloeit circa 13 à 14% van het bestedingspotentieel aan niet-dagelijkse artikelen af.

4.3. Koopattractie De koopattractie wordt gemeten aan de hand van het aandeel in de totale omzet dat van buiten de eigen gemeente afkomstig is. Berekeningen uit het BRO onderzoek omtrent de vraagzijde van de detailhandel in Limburg tonen aan dat op het gebied van dagelijkse artikelen circa 11% van de omzet in de winkels in Genk van buiten Genk afkomstig is. Soortgelijke berekeningen voor de dagelijkse winkels in Hasselt geven aan dat 15% van de omzet in Hasselt afkomstig is van buiten Hasselt.

Op het gebied van niet-dagelijkse goederen komt in Genk circa 50% van buiten Genk. In Hasselt is dat ongeveer 65%. Ongetwijfeld is de sfeer, gezelligheid, de


61

productkeuze en de kwaliteit van het aanbod in Hasselt hiervan de oorzaak. Wanneer we de koopattractie op het gebied van niet-dagelijkse goederen in Genk vergelijken met die van Hasselt blijkt – nog sterker – dan bij dagelijkse goederen dat Hasselt een aanzienlijk sterkere regionale positie heeft dan Genk.

Wanneer naar de afzonderlijke gemeenten in de omgeving van Genk gekeken wordt, blijkt dat vooral de gemeenten As, Opglabbeek en Zutendaal sterk op het winkelaanbod in Genk zijn georiënteerd. Vanuit deze gemeenten komt ongeveer 10 a 20% van de dagelijkse bestedingen in Genk terecht. Op het gebied van niet-dagelijkse goederen schommelt dat tussen de 35 en 45%.

4.4. Omzetten in Genk en Hasselt Op basis van bovenstaande resultaten uit het koopstromenonderzoek kan een globale inschatting gemaakt worden van de omzetten die momenteel in de Genkse detailhandel gerealiseerd worden. Hieronder worden deze voor zowel de dagelijkse als de

niet-dagelijkse artikelen gegeven. Tevens is een

vergelijking opgenomen met de cijfers voor Hasselt.

Genk Vanuit

Hasselt Van buiten

Totaal

Genk

Vanuit

Van buiten

Totaal

Hasselt


133

17

150

144

26

170


92

92

184

141

256

397

Totaal

225

109

334

285

282

567

Table 37 - Omzetten in de detailhandel in Genk en in Hasselt naar herkomst (x 1miljoen ")

In Genk wordt momenteel een omzet gerealiseerd van ruim ! 330 miljoen, waarvan circa 1/3 afkomstig is van buiten Genk. Als deze cijfers vergeleken worden met de omzetcijfers zoals die in Hasselt gerealiseerd worden, blijkt overduidelijk dat de detailhandel in Hasselt aanzienlijk hogere omzetten realiseert dan die in Genk. In Hasselt wordt de totale omzet ingeschat op circa ! 550 à 575 miljoen. Hiervan is ongeveer de helft afkomstig van buiten Hasselt.

Bovenstaande cijfers geven nog meer dan de relatieve cijfers omtrent de koopattractie de (boven)regionale positie van Genk aan in vergelijking met die


62

van Hasselt. Op het gebied van de dagelijkse goederen zijn de verschillen nog niet zo groot. In Genk komt circa ! 17 miljoen van de omzet in dagelijkse artikelen van buiten Genk; in Hasselt is dat ! 26 miljoen. De verschillen zijn veel groter als we kijken naar de herkomst van de omzet in de niet-dagelijkse sector. In Genk komt ! 92 miljoen van buiten Genk; in Hasselt komt circa ! 256 miljoen van de omzet van buiten Hasselt. De regionale functie van Hasselt op het gebied van niet-dagelijkse artikelen is dus aanzienlijk sterker dan die van Genk.

4.5. Bezoekmotieven in Genk en Hasselt Omdat Genk en Hasselt in de provincie de belangrijkste gemeenten zijn (met allebei circa 65.000 à 70.000 inwoners) worden de bezoekmotieven van beide steden hieronder met elkaar vergeleken.

Bezoekmotieven

Genk

Hasselt

Keuze aan producten

27%

30%

Kwaliteit producten

20%

21%

Prijsniveau producten

16%

10%

Klantvriendelijkheid personeel

6%

6%

Bereikbaarheid

14%

12%

Parkeermogelijkheden

8%

5%

Sfeer en gezelligheid

8%

16%

Totaal

100%

100%

Table 38 - Bezoekmotieven aan het winkelgebied in Genk en Hasselt

Wanneer de bezoekmotieven aan het winkelapparaat in Genk vergeleken worden met die van Hasselt valt direct op dat Hasselt meer bezocht wordt uit hoofde van het aanbod en de kwaliteit van de daar aanwezige assortimenten en vooral de sfeer en gezelligheid. Daarentegen worden winkels in Genk meer bezocht vanwege de bereikbaarheid, de parkeermogelijkheden en het prijsniveau van de winkels. De verschillen tussen de in de vorige paragraaf genoemde omzetcijfers, houdt ongetwijfeld verband met de verschillen in bezoekmotieven.

4.6. Resumé verschillen Genk en Hasselt Hieronder worden de belangrijkste verschillen tussen Genk en Hasselt nog eens op een rijtje gezet:


63

•

Genk en Hasselt zijn qua inwonersaantal even groot. Hasselt heeft ruim 71.000; Genk ruim 64.000 inwoners.

•

Genk is zeer goed ontsloten en daarmee zeer goed bereikbaar. Dat geldt ook voor Hasselt.

•

Genk kent een hoog aantal werknemers in de industrie. In Hasselt is dat aanmerkelijk lager. In de toekomst zal de werkgelegenheid in Genk in hoogwaardigere bedrijfstakken toenemen.

•

Genk

kent

een

detailhandelsvolume

van

circa

150.100m!

winkelvloeroppervlakte. De detailhandelsomvang in Hasselt kent een metrage van bijna 210.000 m! winkelvloeroppervlakte. •

Winkels in Genk realiseren een omzet van circa ! 335 miljoen per jaar. In Hasselt wordt een omzet gerealiseerd van circa ! 570 miljoen. Deze verschillen worden vooral veroorzaakt door de winkels in niet-dagelijkse artikelen. In Genk wordt in deze sector een omzet gerealiseerd van ! 185 miljoen; in Hasselt is dat meer dan het dubbele, namelijk bijna 400 miljoen.

•

Van de omzetten die in Genk gerealiseerd worden komt circa ! 110 miljoen van buiten Genk (circa 30%); van de omzetten in Hasselt is dat circa ! 255 miljoen (circa 50%).

•

Deze

verschillen

hebben

vooral

te

maken

met

de

omvang

en

aantrekkingskracht van het centrumgebied van Hasselt. Het centrum van Hasselt heeft een omvang van bijna 73.000 m!, terwijl het centrum van Genk slechts circa 35.000 m! telt. Daarnaast is uit een consumentenonderzoek gebleken

dat

het

centrum

van

Hasselt

veel

meer

uit

hoofde

van

productkeuze, sfeer en gezelligheid bezocht wordt dan het centrum van Genk. Daarentegen wordt het centrum van Genk veel meer bezocht uit hoofde van bereikbaarheid, parkeermogelijkheden en prijsniveau van de producten. •

De verschillen in de beleving van het winkelen in Hasselt en Genk komen eveneens zeer sterk tot uiting in de koopstromen. Zo binden de winkels in Genk op het gebied van niet-dagelijkse artikelen circa 70%, terwijl de winkels in Hasselt circa 88% van de lokale koopkracht binden.

Geconcludeerd mag derhalve worden dat: •

Het centrum van Hasselt aanzienlijk groter is dan dat van Genk;

•

Het centrum van Hasselt vooral een sfeercentrum is;

•

Dat het centrum van Genk vooral een bereikbaar centrum is.


64

5. Confrontatie vraag en aanbod analyse In de vorige hoofdstukken is uitvoerig ingegaan op het huidige winkelaanbod in Genk en de koopstromen. Op basis van deze cijfers kan vervolgens een berekening opgesteld worden die globaal inzicht geeft in het functioneren van de detailhandel in Genk.

Voor de benadering van het economisch functioneren van de detailhandel in Genk gaan wij uit van de situatie per 1 januari 2008. Op dat moment is de eerste fase van het Stadsplein gerealiseerd. Verder zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: •

Op 1 januari 2009 wonen in Genk circa 64.500 inwoners.

•

Inwoners van België besteden jaarlijks circa ! 2284,- per hoofd van de bevolking aan dagelijkse artikelen. Aan niet-dagelijkse artikelen is dat ! 2.138,- 10. Omdat in Genk de gemiddelde inkomens per hoofd van de bevolking lager zijn dan het gemiddelde voor geheel België, zullen ook de bestedingen lager zijn. Zoals reeds eerder aangegeven liggen de inkomens in Genk circa 11,74 % onder het landelijk gemiddelde. Gecorrigeerd voor inkomensverschillen zullen inwoners van Genk dan in de dagelijkse sector circa ! 2.236,- per jaar aan dagelijkse artikelen besteden. Aan nietdagelijkse artikelen wordt dan gemiddeld ca. ! 2.047,- per jaar besteed.

•

De dagelijkse sector neemt in Genk ca. 30.460 m! winkelvloeroppervlakte in beslag. Dit is inclusief het aanbod van niet dagelijkse artikelen bij de grotere supermarkten11. Wanneer dit in mindering gebracht wordt op het aanbod van dagelijkse artikelen, resteert een aanbod van ruim 30.000 m! dagelijkse artikelen in Genk

•

De niet-dagelijkse sector meet 119.917 m! winkelvloeroppervlakte. Wanneer hier het aanbod aan niet-dagelijkse artikelen bij de grotere supermarkten wordt opgeteld, is er in Genk circa 123.300 m! aanbod van niet-dagelijkse artikelen.

•

De dagelijkse artikelen sector in Genk bindt voor de opening van de eerste fase van het Stadsplein ca. 93% van de lokale koopkracht12. Verwacht wordt

10

11 12

Bron: Huishoudbudgetonderzoek 2005. Bewerking BRO België. Hierbij wordt verondersteld dat de helft van de oppervlakte van Carrefour in Shopping 1 en de helft van de Delhaize aan de Watergrasweg bestaat uit niet-dagelijkse artikelen. Zie koopstromenonderzoek Provincie Limburg.


65

dat deze na realisatie van het Stadsplein circa 95% zal bedragen. Deze toename wordt onder andere veroorzaakt door de verplaatsing en uitbreiding van de GB. •

De niet-dagelijkse sector bindt voor de opening van de eerste fase ca. 70% van de lokale koopkracht. Verwacht wordt dat dit na de realisatie van het Stadsplein zal toenemen tot circa 75%. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door de toevoeging van een aantal mode ketens13, die tot nu toe niet in Genk aanwezig waren (River Woods, Women’s Secret, Springfield, Mexx, L&L). In de tweede fase komen hier onder andere nog bij Hennes & Mauritz, Zara, Didi en JBC.

•

De oriëntatie van inwoners buiten Genk op de dagelijkse sector in Genk schat BRO België in op ca. 12% als aandeel van de totale omzet. Hierin zitten de bestedingen van consumenten uit Belgisch Limburg, de bestedingen van consumenten uit andere Belgische steden, de bestedingen van consumenten uit Nederland en Duitsland en de bestedingen van toeristen vervat. Voor de niet-dagelijkse sector schat BRO de koopkrachttoevloeiing in op ca. 55% als aandeel van de totale omzet.



Inwoners Genk

64.519

64.519

Bestedingen per hoofd

! 2.176

! 2.005

Bestedingspotentieel

Circa ! 140 miljoen

! 129 miljoen

Koopkrachtbinding

95%

75%

Koopkrachttoevloeiing

12%

55%

Totale omzet

Circa ! 152 miljoen

Circa ! 217 miljoen

m! wvo totaal

30.000 m! wvo

119.900 m!

Omzet per m! wvo

Circa ! 5.200,-

Circa ! 1.800,-

Omzetcriterium*

Circa ! 5.800 a 5.900,-

Circa ! 2.000,-

Table 39 - Benadering economisch functioneren 2010

Bovenstaande cijfers tonen aan dat het winkelaanbod in Genk op het gebied van dagelijkse

goederen een

omzet realiseert

van

circa

!

5.200

per

m!

winkelvloeroppervlakte. Geconcludeerd kan worden dat dit laag is, wanneer we dat vergelijken met ervaringscijfers elders. Mogelijke oorzaken van deze lage vloerproductiviteit zouden kunnen zijn: •

Het grote aantal kleine levensmiddelenwinkels in Genk in verouderde

13

Uit de vergelijking met andere centrumsteden in Vlaanderen bleek dat juist deze branche in Genk sterk ondervertegenwoordigd is.


66

winkelstraten, respectievelijk op verspreide locaties in de stad; •

Het hoge aantal discount supermarkten in Genk. De helft van alle supermarkten in Genk is van het discount type. Discount supermarkten hebben doorgaans een lagere vloerproductiviteit dat service supermarkten;

•

De aanwezigheid van diepvriessupermarkten Lenaerts en O’Cool in het winkelcentrum Bosdel.

Op het gebied van niet-dagelijkse artikelen scoort het detailhandelsaanbod in Genk ongeveer op het niveau dat ook elders gerealiseerd wordt.


67

6. Trends en ontwikkelingen In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen die zich momenteel aan de vraagzijde (consumentengedrag), aan de aanbodzijde (nieuwe aanbodvormen) en op het gebied van overheidsbeleid voordoen. Hierbij wordt tevens kort aangegeven welke impact deze zullen hebben op de detailhandel.

6.1. Beschrijving consumentenzijde Aantal inwoners neemt nauwelijks meer toe In hoofdstuk 2 is aangegeven dat voor deze studie uitgegaan wordt van een bevolkingsomvang van circa 70.000 inwoners in het jaar 2018. Dit betekent ten opzichte van het huidige niveau een toename van circa 10%.

Voor de detailhandel betekent dit dat in de toekomst gerekend kan worden op een verhoging van het in Genk aanwezige bestedingspotentieel. Kleinere huishoudens en toenemende vergrijzing De trend naar kleinere huishoudens en een toenemend aantal ouderen zijn de belangrijkste kenmerken in de evolutie van de bevolkingssamenstelling. Deze tendens doet zich ook in Genk voor. Zo heeft een gemiddeld Genks huishouden een omvang

van 2,7 personen.

Ongeveer

25% van het huidige aantal

huishoudens in Genk betreft alleenwonenden en circa 30% betreft tweepersoonshuishoudens. Opgeteld betekent dit dat momenteel meer dan de helft van alle huishoudens in Genk bestaat uit één- en tweepersoonshuishoudens. Ondanks het feit dat Genk de jongste centrumstad is, is het aantal ouderen toegenomen.

Kleinere huishoudens en een toenemend aantal ouderen betekent dat steeds meer prijs gesteld wordt op gemak en comfort bij het winkelen en het doen van boodschappen. Een toename van het aantal ouderen betekent ook dat buurtwinkels in toenemende mate een sociale functie zullen krijgen.


68

Toename allochtonen Een steeds groter aandeel van de bevolking in België zal gaan bestaan uit allochtonen. Door de recente wijzigingen in de nationaliteitswetgeving zijn de exacte aantallen niet meer traceerbaar, doch op basis van tellingen uit het verleden mag aangenomen worden dat het aandeel allochtonen in de Belgische bevolking aanzienlijk is. Voor de stad Genk ramen wij dit percentage op 30 à 35%.

Een toename van het aantal allochtonen in onze samenleving betekent dat er steeds meer behoefte komt aan producten die specifiek zijn afgestemd op allochtonen en allochtone winkels. Overigens tonen ook steeds meer Belgen interesse voor exotische eetculturen. Toenemende mobiliteit Het autobezit in België neemt steeds meer toe. Momenteel zijn er in België meer dan 6,3 miljoen auto’s. Momenteel heeft nagenoeg bijna elk Belgisch huishouden de beschikking over een auto. Dat betekent tegelijkertijd dat de actieradius voor het winkelen of het doen van boodschappen sterk is vergroot. Dit stelt de hedendaagse consument dan ook in staat om in toenemende mate ook buiten zijn eigen woonplaats te gaan winkelen of boodschappen te gaan doen. Recreatief winkelen en boodschappen doen op verder weg gelegen locaties komt daarmee binnen het bereik van de consument te liggen.

Voor de consument betekent dit dat met name het recreatief winkelen niet meer perse in de eigen woongemeente hoeft plaats te vinden. Centra met een grote aantrekkingskracht kunnen als gevolg van de toenemende mobiliteit steeds meer putten uit grote verzorgingsgebieden. Gezinsuitgaven De gezinsuitgaven (huishoudenbudgetten) zijn in de periode 1995/96 tot en met 2004 (tegen courante prijzen) met zo’n 25% toegenomen. De gezinsuitgaven die gedaan werden in de detailhandel zijn hierbij echter aanzienlijk achtergebleven. Zo stegen in dezelfde periode de bestedingen aan voeding, dranken en tabak met slechts 12% en die van meubelen en huishoudtoestellen met 7%. De gezinsuitgaven aan kleding en schoeisel daalden zelfs met ongeveer 5%. Groeiers zijn de bestedingen aan gezondheid (+29%), vervoer en communicatie (+60%), en


69

aan cultuur ontspanning en onderwijs (+31%).

Voor de detailhandel betekent dit dat de vraag naar winkelvoorzieningen vrij inelastisch is ten opzichte van de totale inkomensontwikkelingen. Om meer gelijke tred te kunnen houden met de inkomensontwikkelingen zal de detailhandel

meer

productvernieuwing

dan

tot

en

aan

nu

toe

het

aandacht

leggen

van

moeten

besteden

relaties

met

aan

andere

bestedingscategorieën. Toenemende internetaankopen Belgen kopen in toenemende mate producten online. De ramingen van bureaus over de bestedingen via het internet in 2005 variëren van ca. ! 700 miljoen tot circa ! 1,1 miljard. Bijna de helft van de Belgen heeft wel eens iets via internet gekocht. De meest populaire producten zijn tickets voor events of reizen en in mindere mate electronica, boeken en kleding. Internet blijft het koopgedrag in winkels in belangrijke mate beïnvloeden Consumenten shoppen kritischer en zijn beter geïnformeerd omdat zij zich eerst op het internet oriënteren. Voor de daadwerkelijke

aankoop

waarderen

consumenten

vooral

de

winkel.

De

verwachting is dan ook dat winkels het dominante verkoopkanaal blijft. Hierbij zien we echter wel dat het internetwinkelen vooral plaats vindt bij winkels die niet alleen virtueel aanwezig zijn maar ook fysiek.

Internet zal de winkel nooit verdrijven. De behoefte aan ‘het zien van en het voelen van’ de producten zal blijven bestaan. Wel zal internet een informatieve functie gaan vervullen in de goederendistributie. Tegelijkertijd zien we een toename van winkels die fysieke en virtuele distributiekanalen combineren. Consument wil steeds meer kwaliteit De consument stelt steeds hogere eisen aan de kwaliteit van het winkelaanbod en de winkelomgeving. Voor het doen van de dagelijkse boodschappen stelt hij een ruim aanbod

in een omgeving

die

hem qua

gemak,

comfort en

bereikbaarheid aanspreekt zeer op prijs. Voor de niet-dagelijkse artikelen legt hij andere prioriteiten. Soms wenst de consument doelgericht te kopen of wil hij winkelen als vrijetijdsbesteding. Het winkelaanbod en zijn ruimtelijke omgeving dient hierop afgestemd te zijn.


70

Voor de detailhandel betekent dit dat zowel op microniveau (de winkel) als op macroniveau (de winkelomgeving) er steeds meer aandacht besteed moet worden aan de kwaliteit van het aangebodene in al zijn aspecten (beleving, ruimtelijk, functioneel). Voldoet deze niet aan de wensen van de consument dan zal hij snel zijn auto pakken om elders te winkelen of boodschappen te doen. Veilig boodschappen doen of winkelen Veiligheid van winkelcentra wordt steeds belangrijker. Als de consument gevoelens heeft dat niet meer voldaan wordt aan zijn of haar veiligheid is de consument al snel geneigd het winkelgebied te verlaten ten gunste van andere winkelgebieden.

Dit betekent dat al reeds bij het ontwerpen van winkels en winkelcentra ruimschoots aandacht geschonken moet worden aan veiligheidsgevoelens. Buurtwinkels zijn in opkomst Recentelijk onderzoek van de Vlerick Management School14 heeft aangetoond dat buurtwinkels de komende jaren terrein zullen gaan winnen op supermarkten en grootwarenhuizen. De belangrijkste reden hiervoor is dat buurtwinkels vooral bezocht worden door alleenstaanden en gezinnen zonder kinderen. En juist deze groep zal de komende jaren sterk gaan toenemen (zie hierboven). Ook in Genk doet zich dit verschijnsel voor. Momenteel bestaat reeds meer dan de helft van de huishoudens in Genk uit alleenstaanden en 2-persoonshuishoudens. Deze trend naar kleinere gezinnen zal zich nog doorzetten door de vergrijzing van de bevolking en door het toenemend aantal echtscheidingen. De te verwachten groei voor de kleine winkels is een duidelijke breuk met het verleden.

De belangrijkste supermarktketens in België spelen reeds duidelijk in op deze trend naar buurtwinkels. Zo is de Carrefour Groep bezig aan een snelle expansie van de GB Express en GB Contact formule, waarvan het aantal vestigingen op 5 jaar tijd verviervoudigd is tot een 200tal. Zij maken inmiddels bijna 40% uit van het totaal aantal winkels van Carrefour in België. Een dergelijke tendens is ook zichtbaar bij Delhaize, die momenteel zijn City en Proxy winkels snel uitrolt en in samenwerking met Q8 aanvult met het Shop’n Go concept. Ook de overname van

14

Gepresenteerd tijdens 4th Belgian Consumer Goods Conference, 4 oktober 2007.


71

de Spar winkels van Laurus België door Colruyt, alsook de expansie van Colruyt dochter Okay, moet in dit licht gezien worden. Bezoekmotieven zijn steeds anders De redenen waarom consumenten winkelgebieden bezoeken worden globaal ingedeeld in 4 groepen: 1. Vergelijkend

en/of

recreatief

winkelen

(d.w.z.

gebiedsgericht).

Vrijetijdsbesteding en vergelijkend winkelen zijn hier de belangrijkste bezoekmotieven. Hierbij gaat het niet alleen om minder frequente aankopen en aankopen die sterk persoonsgebonden zijn en waar de consument een hoge betrokkenheid bij voelt, maar ook om eens gezellig te gaan shoppen, recreatief bezoek aan binnensteden, flaneren in binnensteden, bezoek aan horeca en andere vrijetijdsvoorzieningen. Binnensteden met een hoogwaardig kwaliteitsniveau, aanwezigheid van meerdere functies, een ruim assortiment en een prettig verblijfsklimaat (vooral historische binnensteden) lenen zich uitstekend voor vergelijkend en/of recreatief winkelen. 2. Nabijheid, gemak en comfort (d.w.z. boodschappen doen). Voor de dagelijkse boodschappen wil de consument het liefst zo snel mogelijk, met zoveel mogelijk comfort en het liefst in zijn woonomgeving terecht kunnen. Nabijheid, parkeren, overzichtelijkheid van het aanbod zijn factoren die de consument in staat stellen om zijn dagelijkse boodschappen te doen. De consument stelt het verder op prijs dat hij in de buurt niet alleen al zijn dagelijkse boodschappen kan doen, maar ook dat hij er terecht kan voor andere

buurtgerichte

voorzieningen

(maatschappelijk

werk,

gezondheidsdiensten, sportvoorzieningen, horeca, enzovoort). Combinatie van functies doet het aantal bezoekmotieven en de bestedingen in de woonbuurten toenemen. Buurtvoorzieningen voorzien tevens in een sociale functie (ontmoeten). 3. Doelgericht winkelen. Doelgericht winkelen vindt vooral plaats wanneer het gaat om grote aankopen die minder frequent plaats vinden, aankopen waar doorgaans minder emotionele waarde aan gekoppeld wordt of om aankopen die soms routinematig plaats vinden. Een goede bereikbaarheid en ruime parkeergelegenheden worden door de consument erg gewaardeerd. De consument stelt het hierbij tevens op prijs om op een en dezelfde plek zoveel mogelijk - vaak grote - winkels bij de hand te hebben (concentratie van baanwinkels, retailparks). Zowel voor de gemeente als voor de handelaren en


72

de consument levert concentratie van baanwinkels aanzienlijke voordelen op (zie hoofdstuk 6). 4. Winkelen /

boodschappen

doen op

traffic

locaties.

Het winkelen /

boodschappen doen op traffic locaties is een verschijnsel dat steeds meer voorkomt. De momentbehoefte is hier bepalend voor hetgeen gekocht wordt. Vooral bij openbaar vervoersknooppunten (stations), benzineverkooppunten, ziekenhuizen,

kantorenlocaties zien we in toenemende

mate winkels

verschijnen die inspelen op de behoefte die de consument op dat moment heeft.

De

hierboven

genoemde

bezoekmotieven

vormen

de

basis

waarop

de

winkelstructuur in de toekomst is gericht. De consument wenst recreatief te winkelen in binnensteden met een aangenaam verblijfsmilieu, de consument wil doelgericht winkelen op locaties die makkelijk bereikbaar zijn en waar een ruim parkeeraanbod aanwezig is. De consument wil zijn dagelijkse boodschappen het liefst doen in gebieden die dicht bij huis liggen en waar hij een zo ruim mogelijk assortiment aantreft.

6.2. Beschrijving aanbodzijde De detailhandel is een zeer dynamische bedrijfstak en nieuwe ontwikkelingen doen zich met de regelmaat van de klok voor.

Clustering van winkels Winkels vinden het prettig om in elkaars nabijheid te zitten. Niet alleen neemt daarmee het aantal bezoekmotieven om naar een winkel(centrum) te gaan toe, maar dit leidt ook tot combinatiebezoek van winkels. Een langere verblijfsduur en meer bestedingen zijn hiervan het gevolg.

Schaalvergroting en schaalverkleining Winkels worden steeds groter. Zo is in de provincie Limburg de gemiddelde winkelomvang toegenomen van 93 m! in 1975 tot 170 m! thans. Vooral op baanwinkellocaties zien we de schaalvergroting optreden. Echter ook in binnenstedelijke gebieden worden winkels steeds groter. Door de toenemende schaalvergroting zijn kleine voorzieningen in dorpskernen en woonwijken onder


73

druk komen te staan. Daarentegen zijn ook kleine, zeer gespecialiseerde winkels in binnensteden in opkomst. Voorbeelden hiervan zien we in de dorpen en woonwijken met bijvoorbeeld kleine supermarkten (GB Express, GB Contact).

Branchevervaging neemt toe Om de consument te binden en als gevolg van de toenemende concurrentie nemen winkels steeds meer branchevreemde producten en diensten in hun assortimenten op. Bouwmarkten die televisies verkopen, supermarkten die een fotoservice, een stomerij exploiteren. Daarnaast zien we dat kledingmerken naast hun kleding

ook aanvullende assortimenten gaan voeren om de

merkbeleving nog sterker te maken. Voorbeeld hiervan is Esprit die naast haar kleding ook sieraden verkoopt en recentelijk maakte

C&A bekend ook

schoenenwinkels te gaan openen.

Marketing van winkelcentra In hun uitingen naar de consument zien we dat steeds meer centra zich als een winkelgebied

presenteren.

Winkelcentra

zoeken

daarbij

sterk

naar

hun

onderscheidend vermogen ten opzichte van andere centra. Dit geldt niet alleen voor conceptmatig gebouwde winkelcentra maar ook voor historisch gegroeide centra.

Samenwerking Om schaalvoordelen te behalen vindt steeds meer filialisering plaats. Op dit moment behoort circa 17% van het aantal winkels in de provincie Limburg tot een of andere formule. Verwacht wordt dat dit aantal de komende jaren sterk zal toenemen. Zo is in Nederland reeds circa 30% van het aantal winkels gefilialiseerd.

Detailhandel en vrijetijdsbesteding Zowel op binnenstedelijke gebieden als op perifere locaties wordt detailhandel steeds vaker gecombineerd met voorzieningen op het gebied van vrije tijd. Detailhandel probeert op deze manier mee de vruchten te plukken van de toegenomen bestedingen in de vrijetijdsbranche. Ook in de winkels zelf zien we in toenemende mate andere functies ontstaan, zoals bijvoorbeeld horeca in winkels, try & buy in winkels, seminars, cursussen, events in winkels.


74

Ervaringen en belevenissen versus efficiency Mensen gaan steeds bewuster om met hun vrije tijd. Recreatief winkelen neemt aan belang toe. De consument vraagt daarom ook in toenemende mate belevings- en ervaringselementen. Hij is bereid om hiervoor grotere afstanden af te leggen. Daarentegen wil hij voor zijn dagelijkse boodschappen gemakkelijk en efficiënt terecht kunnen. De consument ervaart dit als een verplichting en het mag daarom ook zo weinig mogelijk tijd kosten. De consument doet zijn boodschappen het liefst dichtbij huis.

Nationale en internationale organisaties expanderen (internationalisering) Nationale en internationale detailhandelsorganisaties nemen in belang toe. Voorbeelden hiervan zijn Ikea, Aldi, Lidl, Hennes & Mauritz, Zara, Mediamarkt, enzovoort. Buurtwinkels winnen terrein Door de sterke vergrijzing en het toenemend aantal alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens

zal

het

aantal

kleine

buurtwinkels

en

kleine

supermarkten de komende jaren gaan toenemen. Hypermarkten zullen als gevolg hiervan hun marktaandeel zien dalen.

Verruimde openingstijden Momenteel

gaat

een

discussie

over

de

avondopenstelling

en

zondagse

openstelling van winkels. De wetgeving regelt de verplichte wekelijkse rustdag, de beperking van de winkelopeningstijden en het zondagswinkelen. Gemeenten die erkend zijn als toeristisch centrum kunnen verregaande verruimingen krijgen op de openingstijden en daardoor de rustdag loslaten. In de praktijk blijkt dat keten- en filiaalbedrijven eenvoudiger kunnen inspelen op de verruiming van de openingstijden dan zelfstandigen.

Nieuwe aanbodvormen Tot slot van deze paragraaf wordt nog een aantal nieuwe aanbodsvormen genoemd die heden ten dage zich in België voordoen of waarvan verwacht wordt dat deze binnen niet al te lange tijd ook zich in België willen vestigen. Achtereenvolgens komen aan de orde: •

regionale shoppingcentra op stadsrandlocaties;


75

•

factory outlet centra (FOC’s);

•

grootschalige retailclusters;

•

thema- en vermaakscentra;

•

grootschalige supermarkten;

•

super grootschaligen;

•

commerciële voorzieningen op traffic locaties.

Voor een uitgebreide beschrijving van deze nieuwe aanbodvormen wordt verwezen naar hoofdstuk 6 van deze rapportage.

6.3. Het overheidsbeleid Op 28 december 2009 werd de Europese Dienstenrichtlijn (EDRL) aangenomen. Deze richtlijn schept een juridisch kader om juridische en administratieve belemmeringen van het vrije verkeer van diensten weg te werken. Voorbeelden van diensten die onder de EDRL vallen zijn: ambachtssectoren, diensten op het gebied van toerisme, vrije beroepen, diensten van organisatie van beurzen, autoverhuur, onderhoud van kantoren, horeca,... Deze richtlijn heeft een belangrijke impact op het beleidsdomein. De EDRL heeft tot doel tegen het jaar 2010 een echte interne dienstenmarkt te verwezenlijken en heeft ook implicaties voor de gemeenten en provincies. Zij zullen hun regelgeving op mogelijke belemmeringen moeten screenen. Zij moeten op die manier vaststellen welke regels al in overeenstemming zijn met de bepaling van de EDRL en welke nog zullen moeten worden aangepast. Daarnaast voorziet de EDRL in een ambitieus programma van administratieve vereenvoudiging en modernisering. Zo moeten alle procedures en formaliteiten de nodig zijn voor de toegang of uitoefening van een dienstenactiviteit worden vereenvoudigd, duidelijk uitgelegd en moeten ze eenvoudig van op afstand en elektronisch toegankelijk zijn en worden afgewikkeld via één loket. Tot slot voorziet de Europese Dienstenrichtlijn een uitgebreide regeling voor administratieve samenwerking tussen de lidstaten door wederzijdse bijstand, gegevensuitwisseling

en


toezichtverplichtingen.

76

7. Belangrijke onderzoeksconclusies In dit hoofdstuk worden de belangrijkste onderzoeksconclusies nog eens kort samengevat.

7.1. Belangrijkste conclusies op stedelijk niveau •

Genk is na Hasselt de grootste stad van Limburg. Genk heeft ruim 64.500 inwoners. Het aantal inwoners zal in een ambitieus scenario toenemen tot circa 70.000 in het jaar 2018.

•

De bereikbaarheid van de stad Genk is zowel per auto als per openbaar vervoer uitstekend te noemen.

•

In Genk wonen veel allochtonen of inwoners van allochtone afkomst.

•

Meer

dan

de

helft

van

het

aantal

inwoners

bestaat

uit

één-

en

tweepersoonshuishoudens. •

Inwoners van Genk hebben over het algemeen genomen lagere inkomens dan landelijk het geval is. De verschillen lopen op tot –11,74 %.

•

In

Genk

is

relatief

veel

industriële

werkgelegenheid

aanwezig.

De

dienstensector is ondervertegenwoordigd. •

Het werkloosheidspercentage in Genk bedraagt 11%. Dit is aanmerkelijk hoger dan in de gehele Provincie en het Vlaams Gewest.

•

De ontwikkeling van C-Mine, het Wetenschapspark

en

het

Hoogwaardig bedrijventerrein, inclusief

KRC-stadion

bieden

voor

Genk

nieuwe

ontwikkelingsmogelijkheden. Met name door deze toevoegingen wordt hoogwaardige werkgelegenheid gecreëerd, zal het aantal inwoners toenemen en zal het gemiddeld inkomen in Genk stijgen. •

Genk ligt temidden van het Klein Stedelijk Gebied Eisden, met daarin een aantal sterk wervende functies zoals Maasmechelen Village en Ecopolis. Dit zou een bedreiging kunnen vormen voor Genk. Genk dient dan ook actief bezoekers te rekruteren.


77

7.2. Belangrijkste conclusies over het aanbod van detailhandel in Genk Genk Totaal •

Genk telt momenteel circa 600 winkels met een gezamenlijke oppervlakte van 150.150 m! winkelvloeroppervlakte.

•

Hiervan heeft 20 betrekking op dagelijkse artikelen en 80% betrekking op niet-dagelijkse artikelen.

•

De meeste detailhandel is te vinden in de stadsdelen Genk-Centrum en Genk-Midden. Dit is niet verwonderlijk gezien de aanwezigheid hier van het centrumgebied en grootschalige retaillocatie de Hasseltweg.

•

Opmerkelijk is verder dat het aanbod van dagelijkse artikelen slechts beperkt aanwezig is in stadsdeel West.

•

Belangrijkste concurrerende steden voor Genk zijn Maasmechelen met meer dan

80.000

m!

winkelaanbod;

Hasselt

met

ongeveer

200.000

m!

winkelaanbod; Maastricht met circa 210.000 m! winkelaanbod en SittardGeleen met eveneens circa 200.000 m! winkelaanbod. •

Wanneer het detailhandelsaanbod in Genk vergeleken wordt met andere centrumsteden in Vlaanderen doen zich enkele opmerkelijke zaken voor;

o In Genk ontbreekt een groot warenhuis; o

Het aanbod in typische binnenstadsbranches zoals de branches kleding en mode, juwelier en optiek en media is in Genk veel minder aanwezig dan in andere centrumsteden;

o

Daarentegen is het aanbod van schoenenzaken in Genk hoog te noemen.


78

Per stadsdeel

Figuur 4: Opdeling Genk in stadsdelen 15

Stadsdeel Genk-Midden •

Betreft het stadsdeel met in het oosten een noordelijke grens gevormd door de E314 en in het westen een noordelijke grens gevormd door het domein Bokrijk (inclusief het domein zelf).

•

Er wonen 9.500 mensen.

•

In

dit

stadsdeel

zijn

100

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 53.000 vierkante meter. Stadsdeel Genk-Midden is daarmee het stadsdeel met het grootste winkelaanbod. • 15

In stadsdeel Genk-Midden bevindt zich maar één belangrijke winkelstraat: de

Bron: Basskaart GRS stad Genk, bewerking BRO België


79

Hasseltweg.

Hasseltweg •

Hasseltweg is een langgerekt lint van grote winkelketens, die op zondag geopend zijn.

•

Het

winkelaanbod

telt

64

winkels

van

in

totaal

47.500

vierkante

winkelvloeroppervlakte. •

Naast winkels is er ook horeca en dienstverlening gevestigd.

•

De verzorgingsfunctie is regionaal en strekt zich uit over Midden Limburg.

•

Het parkeren is er gratis en vindt plaats voor de winkelingang.

•

BPA’s voor de Hasseltweg geven aan dat alleen kleinhandel is toegestaan met een omvang van minimaal 400 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Er is slechts een beperkt aantal branches toegestaan. Branches die niet zijn toegestaan zijn onder andere supermarkten, kleding en mode en schoenen.

Stadsdeel Bret-Gelieren - Kattevenne •

Betreft het stadsdeel met als noordelijke grens de E314.

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

5

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 215 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Stadsdeel Bret-Gelieren - Kattevenne is daarmee het stadsdeel met het kleinste winkelaanbod. •

In stadsdeel Bret-Gelieren - Kattevenne bevindt zich geen belangrijke winkelstraat.

Stadsdeel Kolderbos - Langerlo •

Betreft het stadsdeel tussen de E314, de spoorlijn en de Europalaan.

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

8

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 2.100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Stadsdeel Kolderbos - Langerlo is daarmee het stadsdeel met het tweede kleinste winkelaanbod. •

In stadsdeel Kolderbos - Langerlo bevindt zich geen belangrijke winkelstraat.

Stadsdeel Genk-Oost •

Betreft het stadsdeel met de E314 als zuidelijke grens.

•



80

•

In

dit

stadsdeel

zijn

85

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 28.139 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Stadsdeel Genk-Oost is daarmee het stadsdeel met het derde grootste winkelaanbod. •

In stadsdeel Genk-Oost bevindt zich maar één belangrijke winkelstraat: de Stalenstraat.

Stalenstraat (incl. Watergrasstraat): •

De Stalenstraat telt 48 winkels met een omvang van 15.500 vierkante meter winkelvloeroppervlakte.

In

de

Stalenstraat

is

ook

veel

horeca

en

dienstverlening aanwezig. •

De Stalenstraat heeft zowel een buurtverzorgende, als stadsdeel- en lokale verzorgingsfunctie.

•

Er is een sterk winkelaanbod met Lidl, Delhaize, Wara, JBC en Vatana.

•

Een drogist ontbreekt.

•

De ruimtelijke kwaliteit wordt steeds beter. Veel panden zijn reeds opgeknapt.

•

Het parkeren vindt plaats langs de straat (betalend) en op enkele parkeerterreinen zoals de grote achterliggende parking (gratis).

•

De Stalenstraat wordt heringericht, waarbij parkeren in het midden van de straat gaat plaatsvinden.

Stadsdeel Genk-Noord •

Dit stadsdeel wordt in het zuid-oosten begrensd door de E314 en in het zuid-westen door het domein Bokrijk (exclusief het domein zelf).

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

47

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 9.435 vierkante meter. Stadsdeel Genk-Noord is daarmee het stadsdeel met het vijfde grootste winkelaanbod. •

In stadsdeel Genk-Noord bevindt zich drie belangrijke winkelstraten: de Hoevenzavellaan, Zaveldries en Koning Boudewijnlaan.

Hoevenzavellaan: •

Gelegen langs de belangrijkste invalsweg van Genk.

•

Het winkelaanbod bestaat uit 31 winkels met in totaal 3.675 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Daarnaast zijn er veel horeca- en dienstverlenende


81

functies. •

In de Hoevenzavellaan ontbreekt een supermarkt.

•

De Hoevenzavellaan heeft geen buurtverzorgende functie. Haar functie beperkt zich tot een beperkt stadsdeelverzorgende en beperkt lokale functie.

•

De ruimtelijke kwaliteit is slecht.

•

Het parkeren is weliswaar gratis (langs de weg, voor de winkels) maar onvoldoende voor een aantrekkelijke winkelomgeving.

Zaveldries •

Het winkelaanbod bestaat uit 12 vestigingen van in totaal circa 3.900 vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte.

Hiervan

heeft

circa

de

helft

betrekking op dagelijkse goederen. •

Het winkelgebied heeft vooral een buurtverzorgende functie.

•

De belangrijkste trekkers zijn Aldi, Proxy Delhaize en Gamma.

•

Het parkeren is gratis op een terrein voor de Aldi en Gamma en langs de Zaveldriesstraat.

Koning Boudewijnlaan •

Een in verval zijnd winkelgebied.

•

Het

gebied

heeft

een

beperkt

buurtverzorgende

functie

door

de

aanwezigheid van een minisupermarkt. Stadsdeel Genk-Zuid •

Betreft het stadsdeel tussen Zuiderring en de Henry Fordlaan.

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

26

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 11.575 vierkante meter. Stadsdeel Genk-Zuid is daarmee het stadsdeel met het vierde grootste winkelaanbod. •

In stadsdeel Genk-Zuid bevindt zich één belangrijk winkelgebied: retailpark Zuidderring (Bosdel).

Retailpark Zuiderring •

Zuiderring is een retailpark met een omvang van 13 winkels van in totaal 10.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte.

•

Er is ruimschoots parkeergelegenheid

•

De kwaliteit van de openbare ruimte is niet uitnodigend.


82

•

Momenteel worden studies uitgevoerd om het retailpark te herontwikkelen en uit te breiden.

Stadsdeel Genk-Centrum •

Betreft het stadsdeel tussen de Oosterring en de Westerring, inclusief het station van Genk en de Europalaan.

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

276

winkels

winkelvloeroppervlakte van 39.725

aanwezig

met

een

gezamenlijke

vierkante meter. Stadsdeel Genk-

Centrum is daarmee het stadsdeel met het tweede grootste winkelaanbod. •

In stadsdeel Genk-Centrum bevindt zich één belangrijk winkelgebied: het centrum van Genk.

Centrum Genk: •

Centrum Genk is na het centrum van Hasselt het belangrijkste shopping gebied van Limburg.

•

Het stadsbestuur geeft hoge prioriteit aan een versterking

van het

centrumgebied. •

Naast een uitgebreid aanbod van horeca en dienstverlenende functies zijn er in totaal 235 winkels met een omvang van 35.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte.

•

Belangrijkste project in het centrum van de afgelopen jaren is het Stadsplein. Dit project is afgerond.

•

Het winkelaanbod in het centrum bevindt zich voornamelijk in de 3 overdekte Shopping centra. Deze zijn middels winkelstraten met elkaar verbonden.

•

De opbouw van het gehele centrumgebied is fragmentarisch, waardoor het centrum niet als een geheel naar voor komt. De ingangen naar de verschillende shopping centra hebben te weinig ‘smoel’.

•

In het centrum van Genk zijn verschillende winkelpassages. Vanwege hun niet optimale ligging is er veel leegstand in deze passages.

•

Het centrum van Genk kent geen gezellige sfeer.

•

Toekomstige ruimtelijke ingrepen moeten de sfeer in het centrum en het verblijfsklimaat versterken.

•

Dit wil men onder andere realiseren met het verkeersvrij maken van het centrum en het gedeelte tussen het Stadsplein en de Markt/Marktstraat om te vormen tot een aantrekkelijk voetgangersgebied.


83

•

Het parkeren in het centrumgebied zal in de toekomst plaats moeten vinden op locaties in het centrum en op de Fruitmarkt. Doorheen het centrum zijn betalende

openbare

ondergrondse

parkeergarages

beschikbaar.

Voor

langparkeerders worden gratis pakeerruimten voorzien bij de Limburghal, de Molenvijver en de Hooiplaats. Stadsdeel Genk-West •

Het stadsdeel Genk-West wordt in het noorden begrensd door de E314.

•


•

In

dit

stadsdeel

zijn

57

winkels

aanwezig

met

een

gezamenlijke

winkelvloeroppervlakte van 8.625 vierkante meter. Stadsdeel Genk-West is daarmee het stadsdeel met het zesde grootste winkelaanbod. •

In stadsdeel Genk-West bevinden zich twee belangrijke winkelstraten: de Vennestraat en de Landwaartslaan.

De Vennestraat: •

Deze heeft momenteel vooral een stadsdeelverzorgende functie.

•

De Vennestraat kent naast haar winkels ook een uitgebreid horeca aanbod. Het gaat hier vaak om allochtone winkels en restaurants.

•

In de Vennestraat zijn 18 winkels aanwezig met een omvang van circa 4.100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Het merendeel van het aanbod betreft dagelijkse artikelen.

•

Colruyt en Aldi zijn in de Vennestraat de belangrijkste winkels. Beide zijn van het discounttype. Een service supermarkt ontbreekt.

•

Belangrijke trekker is ook de zaterdagse versmarkt.

•

Parkeren in de Vennestraat is betalend; parkeren op de parkeerplaatsen bij de Aldi en de Colruyt, privé-terrein, is gratis. Er is tevens een openbare parking beschikbaar die bereikbaar is via de Hoefstadstraat en die via een voetgangersdoorsteek

uitkomt

op

de

Vennestraat.

Op

de

gratis

parkeerplaatsen van C-mine is langparkeren mogelijk. •

De ruimtelijke kwaliteit van de Vennestraat bevindt zich in een stijgende spiraal. Dit komt mede door de nauwe relatie met C-Mine.

•

Voor de Vennestraat is een Masterplan opgesteld. Gewenste thematisering ‘Straat van de zintuigen’.

•

Verwacht wordt dat de verzorgingsfunctie van de Vennestraat hierdoor sterk zal uitbreiden tot zelfs regionaal.


84

Landwaartslaan •

De

Landwaartslaan

heeft

vooral

een

buurtverzorgende

functie

voor

Boxbergheide. •

De belangrijkste trekker is een kleine supermarkt.

7.3. Belangrijkste conclusies over de vraag naar detailhandel in Genk •

De binding op het gebied van dagelijkse goederen in Genk bedraagt circa 93%. Dat is vergelijkbaar met andere steden.

•

De binding op het gebied van niet-dagelijkse artikelen in Genk bedraagt circa 70%. Vergeleken met de meeste andere centrumsteden is dat gering.

•

Veel koopkracht in Genk vloeit af naar Hasselt en Maasmechelen.

•

Winkels in Genk realiseren een totaal omzet van circa ! 335 miljoen. Hiervan is ruim ! 100 miljoen afkomstig van buiten Genk. De omzetten die in Hasselt gerealiseerd worden zijn veel hoger. Winkels in Hasselt realiseren een omzet van ! 570 miljoen, waarvan ! 280 miljoen van buiten Hasselt afkomstig is.

•

De aantrekkingskracht van winkels op de regio is in Genk aanzienlijk lager dan die van Hasselt.

•

Sterke troeven voor het winkelaanbod in Genk zijn de bereikbaarheid, het parkeren en de prijs. Genk onderscheidt zich daarmee ten opzichte van Hasselt

waar

met

name

de

kwaliteit,

de

sfeer

en

de

gezelligheid

onderscheidende troeven zijn.

7.4. Belangrijkste conclusies over het economisch functioneren van detailhandel in Genk •

Het winkelaanbod op het gebied van dagelijkse artikelen in Genk functioneert onder het gemiddelde.

•

Het winkelaanbod op het gebied van niet-dagelijkse artikelen in Genk functioneert ongeveer op het gemiddelde.


85

7.5. Belangrijkste conclusies over trends en ontwikkelingen in de detailhandel In het consumentengedrag •

Er is nauwelijks meer groei in de bevolking te verwachten.

•

In de bevolkingssamenstelling zal vooral het aantal alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens toenemen. De belangstelling voor buurtwinkels neemt daardoor sterk toe ten koste van grote perifeer gelegen supermarkten.

•

Daarnaast zal ook het aantal ouderen en inwoners van een allochtone afkomst toenemen.

•

Steeds meer consumenten beschikken over een auto, waardoor ook verder weg gelegen winkelcentra in beeld komen.

•

De gezinsuitgaven zijn de afgelopen jaren sterk gegroeid, ten opzichte van deze gezinsuitgaven zijn de bestedingen in de detailhandel achtergebleven.

•

Aankopen via Internet nemen vooral toe in een aantal specifieke branches. De invloed hiervan op het winkelvastgoed is beperkt.

•

Afhankelijk van het bezoekmotief aan winkels, wenst de consument steeds meer kwaliteit. Deze is voor recreatief winkelen weer anders dan voor doelgericht winkelen en voor het boodschappen doen.

•

De consument stelt ook steeds hogere eisen aan veiligheidsgevoelens in de winkelomgeving.

In het aanbod van winkels •

Er is een sterke trend merkbaar naar clustering van winkelfuncties, schaalvergroting

en

schaalverkleining.

Daarnaast

zien

we

ook

een

toenemende branchevervaging, toenemende internationalisering en een toenemende samenwerking (ketenvorming). •

Marketing van winkelcentra wordt steeds belangrijker.

•

We zien een toenemende integratie van detailhandel en vrijetijdsbranches.

•

Beleving van winkels, merken wordt steeds belangrijker in de presentatie van winkelcentra, winkels en merken.

•

Buurtwinkels zijn sterk in opmars.

•

Openingstijden van winkels worden steeds langer.

•

Er komen steeds meer nieuwe aanbodsvormen op de markt om te kunnen voldoen aan de steeds hogere kwaliteitseisen van de consument. Recente


86

voorbeelden hiervan zijn: o

Regionale shopping centra;

o

Factory Outlet Centra;

o

Retailparks;

o

Thema-

en

vermaakscentra,

zoals

bijvoorbeeld

woonmalls,

tuinboulevards, mobiliteitscentra, voedingsboulevards, zorgen onthaastingsboulevards, sportboulevards, urban entertainment centra; o

Opkomst van super grootschalige winkels die niet of nauwelijks meer inpasbaar zijn in bestaande centra (voorbeelden IKEA, grote bouwmarkten);

o

Opkomst

winkels

bij

traffic

centra

(stations,

ziekenhuizen,

enzovoort).

Het overheidsbeleid •

Het beleid van de overheid op het gebied van detailhandel is verwoord in de IKEA-wet;

•

In de IKEA-wet zijn procedures om te komen tot nieuwe vestiging (boven de 400 vierkante meter winkelvloeroppervlakte) aanzienlijk vereenvoudigd en wordt er meer verantwoordelijkheid gelegd bij de betreffende steden;

•

Het Nationaal Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie (NSECD) heeft voornamelijk een adviserende functie.


87

8. Relevante beleidsvisies In dit hoofdstuk wordt een korte samenvatting gegeven van de belangrijkste beleidsnota’s van de stad Genk, voor zover deze raakpunten hebben met het detailhandelsbeleid. Achtereenvolgens komen aan de orde:

8.1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen In

het

Ruimtelijk

Structuurplan

Vlaanderen

is

Hasselt-Genk

(delen

van

Diepenbeek, Zonhoven, Hasselt en Genk) geselecteerd als regionaal-stedelijk gebied.

De

voornaamste

doelstellingen

uit

het

Ruimtelijk

Structuurplan

Vlaanderen zijn de doelstellingen van het beleid met betrekking tot de stedelijke gebieden en de stedelijke netwerken, de leefbaarheid en de attractiviteit ervan. Meer specifieke doelstellingen op ruimtelijk-economisch vlak zijn: •

Het principe van gedeconcentreerde bundeling;

•

De stedelijke vernieuwing, onder meer door strategische stedelijke projecten;

•

Het stimuleren van andere vormen van stedelijke mobiliteit en locatiebeleid;

•

Het verminderen van het ongeordend uitzwermen van functies.

Ontwikkelingsperspectieven stedelijke gebieden Voor de stedelijke gebieden worden volgende ontwikkelingsperspectieven, relevant voor de detailhandel, ontwikkeld: •

Het versterken van de multifunctionaliteit.

•

Het afstemmen van voorzieningen op het belang van het stedelijk gebied.

•

Het

bundelen

van

de

detailhandel.

Bestaande

detailhandelslinten

en

detailhandelsconcentraties worden erkend en beter geconcentreerd. Andere worden geval per geval bekeken. Voor de herstructurering van bestaande detailhandelslinten en detailhandelsconcentraties en voor de inplanting van nieuwe detailhandelszaken worden volgende principes gehanteerd: o

De creatie van interessante locatievoorwaarden na onderzoek in het kader van het afbakeningsproces van stedelijke gebieden.

o

De

creatie

van

detailhandelszones

(specifieke

regionale

bedrijventerreinen) binnen stedelijke gebieden en in economische knooppunten, op goed ontsloten plaatsen (ook voor collectief vervoer), voor handelszaken die behoefte hebben aan grote


88

verkoopsoppervlakte. Geen

o

detailhandel

op

bedrijventerreinen

die

niet

als

worden

de

detailhandelszone zijn aangewezen.

8.2. Ruimtelijk Structuurplan Provincie Limburg In

het

Ruimtelijk

Structuurplan

Provincie

Limburg

ontwikkelingskansen voor detailhandelsconcentratie type II bepaald door de afbakeningsprocessen

van

de

stedelijke

gebieden.

Als

blijkt

dat

de

detailhandelsconcentratie binnen de grenslijn van het stedelijk gebied ligt, dan wordt het beleid, enerzijds uitbreiding en anderzijds hoogstens behoud en herstructurering, bepaald in het afbakeningsproces. Als bevolkingsvolgende economische sector heeft de detailhandel de laatste decennia het suburbanisatieproces gevolgd. In de verstedelijkte zones ontstond veel potentieel voor nieuwe concentraties en de drukke wegen buiten de steden werden

de

nieuwe

dragers

voor

de

detailhandel.

Zichtlocaties

en

autobereikbaarheid zijn in deze doorslaggevende locatievoorwaarden. Op deze locaties heeft zich vaak een concentratie gevormd en zijn nieuwe commerciële kernen ontstaan. Winkels met volumineuze goederen zijn meestal koplopers in de verschuiving naar de periferie.

In het richtinggevend gedeelte worden enkele ontwikkelingsperspectieven voor detailhandelsconcentraties uitgewerkt: •

Het bundelen van detailhandel, ook voor excentrisch gelegen concentraties van grootschalige detailhandel.

•

Het bewaken van het evenwicht tussen aanbod en vraag. De groei van het aanbod is groter dan de toename van de vraag. Dit onevenwicht werkt niet alleen marktverstorend, maar heeft ook verregaande ruimtelijke implicaties. De beperkte groeimarges vragen dus om een sturing van dynamiek en een koppeling aan de hiërarchie van kernen. Anderzijds wordt in het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Limburg duidelijk aangegeven dat volumineuze grootschalige detailhandel in historische centra niet altijd vanzelfsprekend is en bijgevolg soms detailhandelszones moeten worden gecreëerd als een specifiek type van regionaal bedrijventerrein. In dit verband zijn de bestaande concentraties uitgangspunt.


89

•

Het bevorderen van een kwalitatieve inrichting en efficiënte invulling. Het imago en visueel voorkomen van detailhandelsconcentraties moet worden verbeterd in overeenstemming met de ruimtelijke samenhang: betere architectuur, landschappelijke inrichting, gemeenschappelijke parking en reclame.

•

Het stimuleren van een kerngericht beleid.

8.3

Distributie Planologisch Onderzoek van de kleinhandel in Limburg

Het kleinhandelsbeleid in de provincie Limburg is gestoeld op een aantal algemene ambities die de provincie hanteert bij haar voorzieningenbeleid. Zo wil de provincie Limburg zich de komende jaren toeleggen op: •

Het realiseren van een economisch weefsel gericht op innovatieve ontwikkelingen op diverse gebieden, ruimte voor vernieuwing

•

Het realiseren van een eenduidige profilering van het stedelijk weefsel van de provincie / regio

•

Een duurzaam woon-, leef-, werken verblijfsklimaat

•

Een compleet en eigentijds packet aan voorzieningen voor haar eigen inwoners en bezoekers

•

Ruimtelijke concentratie van voorzieningen

•

Stimulering van zelfstandig ondernemerschap

•

Kwaliteit voor kwantiteit

•

Het realiseren van een sterk merk Limburg

Conform de uitgangspunten in het Streekpact van de provincie Limburg zal ook op vlak van kleinhandel sprake zijn van een hiërarchie van gemeenten. Stad genk behoort, net als Hasselt, tot het regionaalstedelijk gebied en heeft een bovenregionale en regionale verzorgingsfunctie op vlak van kleinhandel. Het centrum van Genk (en Hasselt) zullen zich in het kleinhandelsaanbod nog nadrukkelijker moeten gaan profileren als de belangrijkste recreatieve handelscentra van de provincie Limburg. Deze centra vervullen daarnaast ook een sterke toeristische functie. Een uitgebreid packet aan detailhandel, zowel op het gebied van dagelijkse als noet-dagelijkse goederen, behoort in deze centrumgebieden aanwezig te zijn. Verwevenheid van de kleinhandel met horeca, cultuur, ontspanning is hierbij


90

onontbeerlijk. Ook ruimtelijke aspecten verdienen hier de aandacht, zoals investeringen in bereikbaarheid van het centrum, parkeercapaciteit, openbare ruimte, pleinen en behoud van architectuur. Het centrum van Genk onderscheidt zich door haar moderne opbouw van eht centrumgebied. De complementariteit met Hasselt zal zich in de toekomst moeten versterken, waardoor de concurrentiekracht van eht regionaalstedelijk gebied sterk toeneemt en in staat is te kunnen concurreren met andere steden in Vlaanderen.Daarnaast zal moeten bekeken

worden

in

verzorgningsgebied

hoeverre

nieuwe

aanbodsvormen

bestrijken zich kunnen

vestigen in

die of

een aan de

(boven)provincial rand

van

het

centrumgebied van Genk of Hasselt.

8.4. Meerjarenbeleidsprogramma 2008 – 2013, Stad Genk Het Meerjarenbeleidsplan van de stad Genk geeft aan dat het stadsbestuur de kwaliteiten van Genk als aantrekkelijke woonstad verder wil ontwikkelen. Dit betekent dat de woonomgevingen niet alleen sfeervol, kwaliteitsvol en goed onderhouden dienen te zijn, maar ook uitgerust dienen te zijn met de nodige basisvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld buurtwinkels. Om dit te bereiken en Genk om te vormen tot een dynamische sfeervolle handelsstad met een eigen karakter en een sterke koopbinding ten aanzien van haar eigen burgers en de inwoners uit omliggende steden wenst zij onder andere: •

Te worden gezien als een dynamische belevingsvolle stad met een uniek aanbod aan bezoekersprojecten en –evenementen.

•

Als een stad die haar bezoekers op een efficiënte wijze informeert en gastvrij onthaalt.

•

De toeristische belevingswaarde van de stad te versterken door de organisatie

van

wervende

evenementen

en

het

aanbieden

van

bezoekerspaketten die gebaseerd zijn op karaktervolle eigenheden van de stad en die voor een breed publiek toegankelijk zijn. •

Zich te profileren als een aantrekkelijke en sfeervolle horecastad.

•

Zich te profileren als een groene stad met unieke natuurgebieden en parken.

•

Zich te profileren als een verkeersleefbare, verkeersveilige en bereikbare stad met goed uitgebouwde netwerken voor alle vervoersmodi.

•

Een verdere ontwikkeling van de handelszone in het stadscentrum. Het stadscentrum zal uitgebouwd worden tot een dynamisch en belevingsvolle


91

stadskern met een sterke mix aan kwaliteitsvolle en toegankelijke functies en een aangename publieke omgevingssfeer waardoor de stadskern functioneert als

stadshart

voor

de

Genkenaren,

als

wervende

trekpleister

voor

stadsbezoekers en als interessante ruimte voor ondernemers. •

Versterking van de ruimtelijke profilering van de bovenlokale handelszones.

•

Maatregelen

ter

stimulering

van

bijkomende

buurtwinkels

als

basisvoorziening en als sociale schakel in de wijken. •

Ondersteuning van lokale handelsverenigingen.

•

Uitwerking van een flankerend beleid op de verhoging van de leefbaarheid van de buurtwinkels.

•

Verbetering van de bereikbaarheid en ontsluiting van bestaande en nieuwe handelszones.

•

Ontwikkeling van een hoogwaardig bedrijvenpark met wetenschapspark op de voormalige mijnterrein van Waterschei.

•

Ontwikkeling van de KRC-site tot zone voor sport en recreatie.

8.5. Geactualiseerd Citymarektingplan Stad Genk Begin april 2008 gaf stad Genk de opdracht om haar huidig citymarketingplan, opgesteld in 1999, te actualiseren. De beeldvorming van Genk werd in 2000 samengevat in volgende associaties: !

Genk, industriestad

!

Genk, groene stad

!

Genk, stad van KRC Genk

!

Genk, shoppingstad

!

Genk, multiculturele stad

Via een vertaalslag kwam een nieuw logo mét bijhorende baseline tot stand, namelijk ‘Stad Genk, de ruimte, de kracht’. Anno 2008 werden voor Genk sterkten, zwakten, opportuniteiten, bedreigingen, imagobepalers en associaties geïdentificeerd op basis van desk research en interne en externe bevragingen. Deze factoren zijn enigszins verschoven ten opzichte

van

het

jaar

2000.

Concreet

is

het

de

geactualiseerde

citymarketingambitie van de stad om zich te focussen op drie speerpunten (zonder daarbij de overige functiegebieden uit het oog te verliezen):


92

!

Genk, economische topstad

!

Genk, toffe en kleurrijke belevingsstad

!

Genk, warme, kwaliteitsvolle woonstad

Hierbij is voor de stad de verweving van haar kernwaarden, zijnde vernieuwing, ontmoetingen en geborgenheid, binnen haar citymarketingvisie belangrijk. Kwaliteit is en blijft voor stad Genk steeds het uitgangspunt. Voor 2020 worden onder andere volgende kenmerken voor het DNA van stad Genk beoogd: !

Stad met aantrekkelijk imago in 50 kilometer-zone

!

Economisch knooppunt van toekomst met kennisgerelateerde en innovatieve bedrijven

!

Aantrekkelijke en gekende shoppingstad

!

Werkelijk zeer bereikbare en toegankelijke stad – ook in perceptie

!

Stad met gedurfde architectuur, design en mooie publieke ruimten

!

Toeristische stad gericht op dagen verblijfstoerisme

!

Stad met culturele uitstraling in 30 kilometer-zone

!

Stad met internationale uitstraling

!

Voorbeeldstad qua innovatie

Tussen het citymarketing- en het strategisch-commercieel plan dient de nodige complementariteit te bestaan. Beiden dienen vanuit dezelfde éénduidige en geïntegreerde visie te vertrekken, opdat ze als een versterking van en voor elkaar kunnen fungeren. Binnen het citymarketingplan wordt bij de bespreking van het hefboomproject ‘herwaardering tot aantrekkelijke en gekende shoppingstad’ duidelijk verwezen naar het strategisch-commercieel plan. Hiermee wordt de synergie tussen de twee plannen verzekerd en kan het citymarketingplan bijdragen aan de aantrekkingskracht van stad Genk en haar handelsapparaat. Binnen het strategisch-commercieel plan wordt eveneens rekening gehouden met de langetermijnpositionering van de stad. De kernwaarden dienen in het commercieel aanbod zoveel mogelijk naar voren te komen, evenals de drie speerpunten van het citymarketingplan. Het commercieel apparaat is immers een ideale hefboom om Genk als belevingsstad op de kaart te plaatsen. Het ondernemende van de stad komt hier ook in tot uiting. Als dit tot slot op een innovatieve, creatieve en geborgen / warme manier verwezenlijkt wordt, met de blijvende nadruk op kwaliteit, dan vullen beide plannen elkaar naadloos aan.


93


94

8.6. Ruimtelijk Structuurplan Stad Genk Als gevolg van de groei van de stad Genk is het detailhandelsaanbod versnipperd. Het Ruimtelijk Structuurplan Stad Genk pleit voor een aantal maatregelen en initiatieven die een einde dienen te maken aan die versnippering. •

Genk

wil

haar

stedelijkheid

verhogen

door

meer

ruimte

voor

woonontwikkelingen te voorzien. Daardoor ontstaan meer kansen voor handel en bedrijvigheid en verhoogt de werkgelegenheid. •

Het mijnterrein Winterslag wordt ontwikkeld als stedelijke pool met een nieuwe woonwijk, culturele, toeristische en recreatieve voorzieningen.

•

De Stalenstraat is de belangrijkste winkelstraat van Waterschei.

•

Gepleit wordt voor een kwalitatieve versterking van het handelslint in de Hoevenzavellaan. De eigen identiteit van de Hoevenzavellaan is de grootste troef van deze winkelstraat. Door het beperken van nieuwe handelszaken in de omgeving wordt de economische leefbaarheid van dit handelslint beschermd.

•

De Hasseltweg is een belangrijke schakel in het handelsapparaat van de stad. Dit moet zo blijven. Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Genk duidt twee zones aan waarbinnen handelsvestigingen zich gemakkelijker moeten kunnen ontwikkelen. In de niet-handelszones wordt prioriteit gegeven aan kwaliteitsvol wonen. Om het beeld en functioneren van de handelsomgeving te versterken wordt de Hasseltweg in samenwerking met het Vlaams Gewest heringericht. Hierdoor worden de parkeerterreinen gemakkelijker bereikbaar, het fietsverkeer veiliger en het doorgaand verkeer niet langer gehinderd.

•

Langs de Evence Coppéelaan zijn grootschalige commerciële uitbreidingen niet gewenst. Momenteel zijn hier enkele garages en een filiaal van Aveve gevestigd.

•

Langs de Weg naar As en de Maaseikerbaan worden nieuwe handel en bedrijvigheid niet gestimuleerd.

•

Het annuleren van de

handelszone

Winterslag ten voordele

van de

ontwikkelingen op KRC.

Stad Genk werkt momenteel in nauw overleg met de hogere overheid aan de opmaak van een Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan voor de Bosdel Site, dat de

gewenste

ruimtelijke

ontwikkeling

en


regularisering

van

de

huidige

95

bestemming inhoudt. In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Genk wordt de visie

voor

Winkelcentrum

‘Winkelcentrum

De

De

Zuiderring

Zuiderring wordt

(Bosdel)

als

volgt

omschreven:

voor

middelgrote

geherstructureerd

detailhandelszaken. Hierdoor kan het aantal detailhandelszaken sterk worden uitgebreid, de bereikbaarheid en de parkeermogelijkheden worden verbeterd en het ruimtelijk beeld worden verfraaid. Dat stimuleert nieuwe investeringen en creëert ook ruimte voor nieuwe detailhandelszaken die elders niet of moeilijk ontwikkeld kunnen worden. Omdat vele bestaande gebouwen aan vernieuwing toe zijn, wordt gepleit voor een nieuwe ordening waarbij de gebouwen en parkeervoorzieningen sterk gegroepeerd worden.

8.7. Mobiliteitsplan Genk Fase 3, Beleidsplan Het mobiliteitsplan van de stad Genk loopt in feite vooruit op de verdere ontwikkeling van de zogenaamde bipool Hasselt-Genk. Deze is noodzakelijk om de concurrentiepositie van de regio Hasselt-Genk sterk te verbeteren ten opzichte van de omliggende stedelijke gebieden Maastricht, Eindhoven, Aken en Luik. Een van de dragers voor de stedelijke ontwikkeling van de regio HasseltGenk is de ontwikkeling van een hoogwaardig openbaar vervoerssysteem. Over de ontwikkeling hiervan en de exacte locatie worden nog studies verricht.

Daarnaast

zal

speciale

aandacht

geschonken

worden

aan

de

linken

(lijninfrastructuren) en de daaraan gekoppelde groeipotenties tussen Hasselt en Genk. Een van die lijninfrastructuren is de historische verbindingsweg tussen Hasselt en Genk (Hasseltweg en de Genkersteenweg). Deze is uitgegroeid tot een winkelboulevard. De voortschrijdende groei van de winkels op deze boulevard heeft een nadelige invloed gehad op de op de autobereikbaarheid gerichte handel, op de verkeersveiligheid en op de ontsluiting van de aangrenzende woonwijken. Maatregelen worden genomen om bij de herinrichting van deze weg de ontsluiting van de verschillende woongebieden als het doorstroomcomfort tussen Hasselt en Genk te herstellen.

Naast de lijninfrastructuur tussen Hasselt en Genk wordt in het Mobiliteitsplan bijzondere aandacht besteed aan de groeipotenties en daaraan gekoppelde mobiliteitswijzigingen

van

onder

andere


het

stadscentrum

Genk

en

de

96

herbestemming van mijnterreinen.

Bij de omschrijving van het locatiebeleid zijn 2 trefwoorden aan de orde, namelijk het bereikbaarheidsprofiel (profiel van een locatie) en het mobiliteitsprofiel (profiel

van

de

vestiging).

Deze

begrippen

hebben

betrekking

op

de

vervoersmogelijkheden en op de vervoersbehoeften. Uit deze behoeften en mogelijkheden resulteert de meest efficiënte vestiging. In het locatiebeleid wordt onderscheid gemaakt in: •

A-locaties.

Deze

kenmerken

zich

door

een

hoge

arbeids-

en

bezoekersintensiteit en een lage afhankelijkheid van zakelijke auto’s en goederenvervoer over de weg. •

C-locaties.

Deze

kenmerken

zich

door

een

lage

arbeids-

en

bezoekersintensiteit en een hoge afhankelijkheid van zakelijke auto’s en goederenvervoer over de weg. •

B-locaties. Deze hebben een gemiddelde auto- en bezoekersintensiteit en een gemiddelde afhankelijkheid van zakelijke auto’s en goederenvervoer over de weg.

Het is evident dat bij de toekenning van locaties het Mobiliteitsplan van de stad Genk het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen volgt. Hierbij is de volledige stationsomgeving van Genk weerhouden is als A-locatie op regionaal niveau. Mede

op

basis

ontwikkelings-

hiervan en

is

door

projectenplan

het voor

gemeentebestuur het

centrum

van

Genk

opgesteld.

een Het

industrieterrein Genk-Zuid vormt de economische poort voor Vlaanderen en is getypeerd als een regionale C-locatie. Daarentegen wordt het in ontwikkeling zijnde industrieterrein Hermes gezien als een regionale B-locatie.

Naast het centrumgebied worden ook als A-locaties beschouwd de winkelkernen Vennestraat, Stalenstraat en Hoevenzavel, het ZOL-ziekenhuis, het sportcentrum aan de E. van Dorenlaan en de scholencampus ‘Bret’. Als B-locaties worden naast het industrieterrein Hermes ook aangemerkt de zone langs de Weg naar As, Maaseikerbaan, Andre Dumontlaan, westelijk gedeelte van de Stalenstraat, zuidelijk deel van de Vennestraat en de Evence Coppeelaan. C-locaties hebben vaak een perifere ligging, zoals de industriezones Genk-Noord en Genk-Zuid.

Ten aanzien van de handelsgebieden geeft het Mobiliteitsplan van de stad Genk


97

aan dat het stadsbestuur met name het centrum, de Stalenstraat, Vennestraat en de Hoevenzavel wil versterken. Afbouw en bevriezing van handel zal plaats vinden in de handelsstraten G. Lambertlaan, E. van Dorenlaan, het westelijk deel van de Hasseltweg en alle andere bestaande wijkgebonden handelsinrichtingen. Dit betekent overigens niet dat alle handelsactiviteiten hier geweerd of afgebouwd moeten worden. Het is de bedoeling enkel deze activiteiten te weren welke de draagkracht van de wijk (verkeersleefbaarheid, verkeersonveiligheid) overschrijden. Immers sommige handelsactiviteiten kunnen bijdragen tot het optimaal functioneren van een wijk, maar kunnen ook de draagkracht van een wijk overtreffen. Voor wat betreft het centrum is inmiddels een westelijke uitbreiding gerealiseerd, waardoor de Centrumlaan niet meer als tak van de centrumring fungeert, maar deze tak verplaatst wordt achter het gemeentehuis. Het plan voorziet zowel aan de oostzijde als aan de westzijde commerciële trekkers met het gevolg dat de Oost-West voetgangersrelatie dient te worden versterkt tot het gemeentehuis. De Centrumring, tevens parkeerroute, wordt dan gevormd door de Europalaan, Albert Remanstraat, Burgemeester Bijnenslaan, Hoogstraat, Grotestraat, gedeelte Centrumlaan, Dieplaan, nieuwe weg achter het gemeentehuis.

Het Mobiliteitsplan voorziet het behoud van de winkelgebieden Stalenstraat, Vennestraat en Hoevenzavellaan, maar wil wel een parkeerduurbeperking invoeren (blauwe zone). In een latere fase zal ter hoogte van de winkels zelf betaald parkeren toegepast worden. Nochtans worden in deze winkelkernen ook een aantal gratis parkeerplaatsen voorzien voor langparkeren. Voor het Centrumgebied voorziet het Mobiliteitsplan een aantal maatregelen: •

Het omzetten van langparkeerplaatsen in kortparkeerplaatsen;

•

Creëren van een verkeersluw centrum;

•

Realisatie van parkeervoorzieningen binnen loopafstand van het centrum langs de centrumring;

•

Realisatie van een optimale parkeerroulatie door tarifering en parkeerduur;

•

Verbetering openbaar vervoer en optimalisering fietsgebruik.

Parkeerbehoefte van woningen en kantoren in het centrumgebied dienen overgeheveld te worden naar privé-eigendom.


98

8.8. Horecabeleidsplan In het horecabeleidsplan van de stad Genk kiest het stadsbestuur ervoor haar bewoners een aangename woonomgeving te bieden. Hierbij hoort een levendig, gevarieerd en kwaliteitsvol horeca-aanbod. Bij de versterking van haar stadskern wil zij het horeca-aanbod een belangrijke rol laten spelen. Tegelijkertijd wil de stad ook aandacht voor de ontmoetingsfunctie van de horeca in de wijken en moet er in de stad ruimte zijn voor specifieke horecavoorzieningen. Naast de horecavoorzieningen

wenst

de

stad

ook

kwaliteitsvolle

wervende

volkse

evenementen te organiseren, waarbij de relatie met horeca zeer nadrukkelijk aanwezig is.

Om het horeca beleid meer vorm te geven en om het per buurt in de gewenste richting te sturen voert het stadsbestuur een buurtspecifiek en op doelgroepen afgestemd horecabeleid. Hierbij worden onderscheiden: •

Het

kuiergebied

in

het

centrum.

Toegestaan

zijn

hier

dag-

en

vooravondhoreca. Gestreefd wordt naar een horeca oppervlakte die circa 10 a 15% van de winkeloppervlakte bedraagt. •

De Buurt Grote Markt en Fruitmarkt in het centrum. Toegestaan zijn hier daghoreca, vooravondhoreca en avondhoreca. Op de Grote Markt wordt een ideale verhouding van 70% horecapanden nagestreefd.

•

De restaurantzone Centrumlaan in het centrum: Toegestaan zijn hier daghoreca, vooravondhoreca en avondhoreca. Het RUP geeft aan dat minimaal 70% uit restaurants moet bestaan.

•

Zone Europalaan in het centrum. Ook hier worden daghoreca, vooravond en avondhoreca toegestaan. Vanwege het feit dat deze locatie aan bezoekers van Genk een eerste indruk geeft, is de kwaliteit van de horeca hier van groot belang.

•

Omgeving Limburghal in het centrum. Op deze locatie zijn alleen daghoreca en vooravondhoreca toegestaan.

•

Molenvijverpark & Heempark. Ook hier alleen daghoreca en vooravondhoreca.

•

Rond Punt 26. Dit gebied wordt als het uitgaansgebied van Genk beschouwd. Avondhoreca, nachthoreca en recreatieve horeca (bowling, carting) zijn hier toegestaan.

•

Vennestraat & C-mine. Hier gaat het om daghoreca, vooravondhoreca en


99

avondhoreca. Bij C-mine wordt gestreefd naar een levendig horecaplein. In de Vennestraat ligt de nadruk vooral op het stimuleren van multicultureel culinair aanbod. •

Stalenstraat. Daghoreca en vooravondhoreca. Het streven is er op gericht een goede mix te handhaven tussen allochtone en autochtone horeca.

•

Hoevenzavellaan. Ook hier dag en vooravondhoreca en streven naar een goede mix tussen allochtone en autochtone horeca.

•

KRC-domein.

Op

het KRC-domein zijn alle

horecavormen toegelaten

(daghoreca, vooravondhoreca, avondhoreca, nachthoreca en recreatieve horeca. •

Bedrijvenpark Waterschei. Gericht op dagen vooravondhoreca. Nieuwe horeca is niet wenselijk, behalve in de zone van het rond punt. Stimuleren van de kwaliteit van de bestaande horeca en van de bedrijfshoreca.


100

Deel 2 1. De stad Genk in 2018 In

de

vorige

hoofdstukken

is

een

uitgebreide

beschrijving

gegeven

van

de

detailhandelsstructuur in Genk. Alvorens over te gaan tot het formuleren van de visie, wordt eerst nog even stilgestaan bij de belangrijkste conclusies uit de voorgaande hoofdstukken. Vervolgens zal in de tweede paragraaf kort stil gestaan worden bij de stad Genk, zoals die er in 2018 op hoofdlijnen zal uitzien. Het profiel van de stad wordt geschetst en aangetoond wordt dat Genk anno 2018 reeds een geheel andere stad is dan Genk anno 2008.

1.1. Kort resumé Hieronder worden de belangrijkste uitkomsten hiervan nog eens op een rijtje gezet. •

Genk is de op een na grootste gemeente in de provincie Limburg en heeft circa 64.500 inwoners. Het inwonertal zal de komende 10 jaar toenemen tot circa 70.000;

•

Genk kent zowel met de auto als per openbaar vervoer een goede bereikbaarheid;

•

Genk is de derde industriële vestigingsplaats van Vlaanderen. Ongeveer de helft van de werkgelegenheid in Genk is geconcentreerd in de industrie. Dat is bijzonder hoog. Het gemiddeld inkomensniveau ligt circa 11,74% onder het landelijk gemiddelde;

•

De herstructurering van oude mijnterreinen is in volle gang, getuige de ambities met betrekking tot C-mine (de oude mijnsite van Winterslag), de ambities met betrekking tot de realisatie van een Wetenschapspark en het hoogwaardig bedrijventerrein (de oude mijnsite van Waterschei);

•

Naast de herstructurering van oude mijnsites zijn er ook een aantal andere initiatieven die de economische ontwikkeling van Genk stimuleren, zoals daar zijn de diverse RUP’s, uitbreiding van het stadscentrum met het Stadsplein en de voorgenomen renovatie van Shopping 1, de ontwikkeling van een sport- en vrijetijdscentrum bij het KRC Stadion van Genk, de geplande renovatie en uitbreiding van het winkelcentrum Bosdel, de geplande ontwikkelingen bij de winkelcentra Stalenstraat en Vennestraat;

•

Genk heeft momenteel (1 januari 2009) ruim 600 winkels met een totale omvang van ruim

150.000

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte.


De

opbouw

van

het

101

handelsapparaat ziet er globaal als volgt uit:

•

o

Centrum Genk

244 winkels

36.165 m2 wvo;

o

Vennestraat

18 winkels

4.130 m2 wvo;

o

Hoevenzavellaan

29 winkels

3.675 m2 wvo;

o

Stalenstraat

48 winkels

15.564 m2 wvo;

o

Zaveldries

12 winkels

3.890 m2 wvo;

o

Landwaartslaan

10 winkels

840 m2 wvo;

o

Hasseltweg

64 winkels

47.495 m2 wvo;

o

Bosdel (Zuiderring)

13 winkels

10.015 m2 wvo;

o

Overig en verspreid

164 winkels

28.375 m2 wvo;

o

Totaal Genk

602 winkels

150.149 m2 wvo.

Het centrum van Genk is het belangrijkste handelsgebied. Een groot deel van het aanbod is gericht op dagelijkse goederen (GB en Carrefour). Ruimtelijk bezien bestaat het centrum van Genk uit een drietal shoppingcentra en het onlangs gerealiseerde Stadsplein. Kenmerkend is de fragmentarische opbouw. Het centrum bestaat in feite uit een aantal aan elkaar geknoopte – op zich zelfstandig functionerende - onderdelen. De kwaliteit van de winkels in het algemeen en van de openbare ruimte (verblijfsklimaat) is van een te laag niveau. Parkeren vindt op diverse locaties rondom het centrum plaats. Momenteel is de stad Genk bezig om de kwaliteit van de openbare ruimte sterk te verbeteren (herinrichting van de Markt, realisatie van voetgangerszones, duidelijkere routing, enzovoort).

•

De Vennestraat en de Stalenstraat zijn beide winkelstraten die een verzorgingsfunctie hebben voor de stadsdelen waarin zij gelegen zijn. Voor beide straten zijn inmiddels herinrichtingsplannen opgesteld. Zo zal de Vennestraat zich in de toekomst – vanwege haar multiculturele karakter - gaan thematiseren als de “straat van de zintuigen”. Ook voor de Stalenstraat is inmiddels een herinrichtingsplan opgesteld, waarbij het vooral gaat om het parkeren optimaal te kunnen reguleren;

•

Ook de Hoevenzavellaan is een belangrijk winkelgebied. Deze ligt aan een van de belangrijkste invalswegen van Genk. De ruimtelijke kwaliteit van deze winkelstraat is echter zwaar onder de maat. Supermarkten ontbreken en veel van de aanwezige parkeerplaatsen worden ingenomen door langparkeerders, waardoor winkelbezoekers niet snel een parkeerplaats kunnen vinden;

•

De Zaveldries en de Landwaartslaan zijn kleinere winkelconcentraties die vooral voor de omliggende buurten een verzorgingsfunctie hebben;

•

Naast deze centra zijn er diverse buurtvoorzieningen (zoals bijvoorbeeld het centrum van Sledderlo,

enkele

buurtverzorgende


supermarkten)

die

een

belangrijke

102

verzorgingsfunctie hebben voor de buurten waarin zij zijn gelegen; •

En tenslotte zijn er de baanwinkelconcentratiegebieden aan de Hasseltweg en de Bosdel (Zuiderring).

•

De Hasseltweg vormt als het ware een lang lint van baanwinkels. Op een tweetal locaties aan de Hasseltweg zijn nieuwe baanwinkels (uitsluitend > 400 vierkante meter winkelvloeroppervlakte) specialtyhandelszaken,

toegestaan zoals

voor

onder

zover

andere

het

in

kleinhandel

principe in

gaat

over

vervoersmiddelen,

bouwmaterialen, doe-het-zelf artikelen, tuincentra, kleinhandel in woninginrichting, kantoorinrichting, electro- en huishouden audiovisuele artikelen, artikelen voor dieren, muziekinstrumenten, computers, campingartikelen en dranken. Fysiek is er nog ruimte voor circa 20.000 vierkante meter bvo. •

De concentratie Bosdel (retailpark Zuiderring) kenmerkt zich door een zeer verouderde ruimtelijke kwaliteit. Studies worden verricht om de mogelijkheden voor uitbreiding en herontwikkeling mogelijk te maken. Gedacht wordt aan een uitbreiding van circa 28.000 vierkante meter bvo tot zo’n 40.000 vierkante meter bvo.

•

De belangrijkste concurrerende gebieden voor de detailhandel in Genk zijn de binnensteden van Maastricht en Hasselt. Beide centra onderscheiden zich ten opzichte van

Genk

door

aanwezigheid

van

hun tal

uitgebreide van andere

en op

funshoppen gebaseerde

verblijfsduurverlengende

winkelaanbod,

functies,

historiciteit,

architectuur en verblijfsklimaat. Ook Maasmechelen met haar Factory Outlet centrum en het Shopping Center M2 is een concurrent. •

In vergelijking met andere centrumsteden in Vlaanderen valt het volgende op: o

Het detailhandelsaanbod wijkt in Genk per 1.000 inwoners nauwelijks af van andere centrumsteden;

o

Het centrum van Genk scoort wel matig wanneer het gaat om typisch binnenstedelijke branches (warenhuizen, kleding en mode, juwelier en optiek en media);

•

Wanneer naar de koopstromen gekeken wordt bindt Genk 93 % van de bestedingen op het gebied van dagelijkse goederen; op het gebied van niet-dagelijkse goederen is dat ongeveer 70%. De binding op het gebied van dagelijkse goederen wijkt niet veel af van andere centrumsteden; dat is wel het geval bij de niet-dagelijkse artikelen. Kennelijk is er op dit gebied een relatief grote koopvlucht naar locaties buiten Genk;

•

De koopattractie van Genk (aandeel omzet dat van buiten Genk komt) is beduidend lager dan die van Hasselt. Oorzaak hiervan is dat Genk ten opzichte van Hasselt beduidend minder te bieden heeft wanneer het gaat over het aanbod en de kwaliteit van haar assortimenten, sfeer en gezelligheid;


103

•

Globale indicaties geven aan dat het omzetniveau dat in Genk gerealiseerd wordt op het gebied van dagelijkse goederen aanzienlijk lager is dan het gemiddelde in de provincie Limburg. Mogelijke oorzaken hiervan kunnen zijn het grote aantal kleine, verouderde winkels,

het

hoge

aantal

discountsupermarkten,

de

aanwezigheid

van

2

diepvriessupermarkten en de sterke positie van de markt. Op het gebied van de nietdagelijkse goederen worden vergelijkbare omzetten gerealiseerd.

1.2. Genk in 2018 In de volgende paragraaf zal vooral ingegaan worden op het na te streven profiel van de stad Genk op langere termijn. Hoe ziet de stad Genk er in het jaar 2018 uit, wat zijn haar Unique Selling Points, wat is haar onderscheidend vermogen ten opzichte van de belangrijkste concurrerende steden in de regio, hoeveel mensen zullen er dan wonen en hoe is de bevolking dan samengesteld? Allemaal vragen die van invloed zijn op het functioneren van de stad Genk en in het bijzonder op het functioneren van de detailhandel in Genk. Wat dit voor gevolgen heeft voor de detailhandelsstructuur wordt in de volgende hoofdstukken aangegeven.

1.2.1. Genk in 2018: de contouren van een nieuwe trendy stad beginnen zich af te tekenen Anno 2008 is Genk, een stad waar het mijnverleden nog steeds aanwezig is, volop in ontwikkeling. Het stadsbestuur is echter zeer ambitieus en diverse plannen (onder andere herstructurering mijnen, hoogwaardig bedrijventerrein, inclusief Wetenschapspark, Centrum, KRC, Retailpark Zuid) zijn in voorbereiding om de stad een ander aanzien te geven. Enkele plannen zijn inmiddels gerealiseerd, voor andere zijn de voorbereidingen reeds in een vergevorderd stadium. Anno 2018 zijn deze plannen gerealiseerd en hebben vooral nieuwe hoogwaardige werkgelegenheid met zich mee gebracht. De stad Genk heeft een schaalsprong gemaakt en heeft een eerste grote stap gezet in het transformatieproces van oude industriestad naar een moderne, trendy, creatieve en innovatieve kennisstad waarin het prettig werken, wonen en verblijven is, dankzij de warme, geborgen en kwaliteitsvolle leefomgeving. Een stad ook met een hoog kennisniveau, innoverende werkgelegenheid, moderne bedrijfsterreinen,

moderne

cultuur,

hoogwaardige

woonwijken,

hoogwaardige

voorzieningen, moderne infrastructuur, enzovoort. Een stad ook die zich bij een eerste kennismaking al duidelijk manifesteert als een stad die zich in een transformatieproces


104

bevindt en waar op allerlei fronten ontwikkelingen gaande zijn die de stad een ander aanzien geven, zoals

aansprekende moderne architectuur, light rail, haar modern

en innovatief

straatmeubilair, innoverende parkeersystemen, moderne culturele aanbod, innovatieve winkelconcepten, enzovoort. Het zijn juist deze aspecten die Genk in de toekomst onderscheiden van Hasselt en Maastricht. De stad Genk is zich er echter ook van bewust dat zij zich in 2018 pas aan het begin van het transformatieproces bevindt en dat dit proces nog lang niet voltooid is. Ook in 2018 zijn nog diverse projecten in voorbereiding, die er voor moeten zorgen dat de stad Genk haar profiel als moderne, trendy en innovatieve stad verder uitbouwt.

1.2.2. Genk in 2018: 70.000 inwoners In Genk wonen in 2008 circa 64.300 mensen. Zoals in hoofdstuk 2 is weergegeven is het streven van de stad Genk erop gericht om in 2018 een stad te zijn met 70.000 inwoners. Dat zijn er meer dan de ramingen zoals die door de Studiedienst van de Vlaamse regering zijn opgesteld. De stad Genk is echter ambitieus (zie vorige paragraaf) en weet wat ze wil. Zij wil de stad via een groot marketingoffensief opnieuw in de kijker zetten. De stad gaat er van uit dat de diverse projecten zoals die in de periode 2008-2018 worden uitgevoerd, hun vruchten zullen afwerpen. Genk is in 2018 al een geheel andere stad dan in 2008. De nieuwe stad, de nieuwe werkgelegenheid, de gerenoveerde woonwijken en het aantrekkelijke, kwalitatieve voorzieningenniveau (over alle functiegebieden heen) zullen nieuwe migratiestromen op gang brengen die niet alleen meer inwoners naar Genk zullen brengen, maar ook mensen met hogere inkomens.

1.2.3. Genk in 2018: multiculturele stad Maar Genk is ook een multiculturele stad. Anno 2008 was reeds circa 30 tot 35% van de bevolking van allochtone afkomst. In 2018 zal dit percentage verder opgelopen zijn. Het hoge aantal allochtonen in de Genkse bevolking heeft tot gevolg dat Genk nog meer dan in 2008 een multiculturele stad is, waarin de samenleving veel aan rijkdom gewonnen heeft. Een stad waar op uitgebreide schaal en op diverse fronten kennis genomen kan worden van elkaars culturen en gebruiken.

1.2.4. Genk in 2018: een boven-regionale verzorgingsfunctie Genk heeft in 2008 door haar kwalitatief beperkte voorzieningenniveau slechts een verzorgende functie voor haar direct omliggende regio.


105

Door haar nieuwe imago, de vele gerealiseerde projecten en de wijzigingen in de bevolkingssamenstelling zal in 2018 de kwaliteit en de omvang van het voorzieningenniveau reeds veel beter afgestemd zijn op het Genkse publiek. Dat heeft tevens tot voordeel dat ook voor

niet-Genkenaren

de

stad

Genk

aantrekkelijker

wordt.

Hierdoor

zal

de

verzorgingsfunctie van de stad Genk veel meer een bovenregionaal (of zelfs provinciaal) karakter krijgen dan thans het geval is.

1.2.5. Genk in 2018: een goed functionerend woon-, werken leefklimaat Het woon- werk- en leefklimaat in Genk is in 2018 van een hoog niveau. De stad Genk beschikt over

een goed

functionerend

voorzieningenniveau.

Dat wil

zeggen goed

functionerend voor de stad, de consument en de ondernemer. Voor de stad wil dat zeggen dat het voorzieningenniveau zodanig is dat de veelzijdigheid en de kwaliteit van dit niveau belangrijke factoren zijn voor het zich vestigen in de stad Genk. Een aantrekkelijk, goed bereikbaar, modern en creatief centrumgebied met een mix aan voorzieningen

op

buurtvoorzieningen

het

gebied

en

duurzame,

van

detailhandel,

vernieuwende

cultuur

en

woonprojecten

leisure. die

het

Wijk-

en

woon-

en

leefklimaat in de buurten en wijken aantrekkelijk maken en daarnaast ook nieuwe, moderne voorzieningen aan de rand van de stad die inspelen op doelgericht en/of thematisch bezoek aan voorzieningen. Voor de consument wil dat zeggen dat het voorzieningenniveau die omvang, veelzijdigheid en kwaliteit heeft dat hij voor nagenoeg al zijn aankopen in Genk terecht kan en slechts in uitzonderingsgevallen is aangewezen op detailhandelslocaties buiten de stad. Bovendien zal er altijd iets te beleven vallen in deze stad. Voor de ondernemer wil dat zeggen dat in Genk een gezonde bedrijfsvoering mogelijk is. Dat wil zeggen een juiste afstemming van het voorzieningenaanbod op het aanwezige draagvlak,

goede

ruimtelijke

kwaliteiten,

goede

bereikbaarheid,

ruime

parkeermogelijkheden, enzovoort.


106

2. De detailhandelsstructuur in 2018 op hoofdlijnen In het vorige hoofdstuk is aangegeven hoe de stad er in het jaar 2018 globaal zou kunnen uitzien. In dit hoofdstuk wordt verder ingegaan op de dan wenselijke detailhandelsstructuur.

2.1. De wenselijke structuur in 2018 op hoofdlijnen Noodzaak voor een goed functionerend stadscentrum en goed functionerende buurten wijkvoorzieningen De uitgangspunten bij de vormgeving van de wenselijke detailhandelsstructuur zijn in het vorige hoofdstuk reeds vastgelegd. Op basis hiervan zal de stad Genk - net zoals elke andere stad - in 2018 primair moeten beschikken over een goed functionerend regionaal en provinciaal verzorgend stadscentrum (vergelijkend en recreatief winkelen) en over goede voorzieningen in de buurten en wijken (voor de dagelijkse boodschappen).

Passend bij een moderne, creatieve en innovatieve stad zal de stad Genk in 2018 ook moeten beschikken over nieuwe moderne vormen van detailhandelsaanbod, die inspelen op het toekomstig consumentengedrag. En dat betekent dat de consument in 2018 ook de beschikking moet hebben over winkelcentra voor zijn doelgerichte en/of thematisch gerichte aankopen, en over winkels in traffic centra (voor zijn momentgebonden aankopen), enzovoort. De vraag die hierbij gesteld kan worden, is in hoeverre deze nieuwe aanbodsvormen (een overzicht hiervan is gegeven in hoofdstuk 6) het functioneren van de primaire voorzieningen (stadscentrum en de voorzieningen in de buurten en wijken) in gevaar kan brengen. In het hieronder staande overzicht wordt nader ingegaan op de wenselijkheid van deze nieuwe aanbodsvormen in de detailhandelsstructuur van Genk.

Baanwinkels concentreren De stad Genk beschikt over verschillende locaties waar meer of minder baanwinkels gelocaliseerd zijn. De belangrijkste gebieden voor baanwinkels zijn de Hasseltweg en Bosdel. Om ten volle te kunnen profiteren van de aanwezigheid van baanwinkels in de stad Genk is het raadzaam om baanwinkels zoveel mogelijk te concentreren op een of een beperkt aantal locaties. Voor de Hasseltweg zijn recentelijk nieuwe RUPS’s opgesteld die voorzien in de mogelijkheid om aan de Hasseltweg nieuwe baanwinkels te localiseren. Hiervoor gelden


107

echter wel branchebeperkingen. Het stadsbestuur is van mening dat de Hasseltweg in de toekomst

behouden

dient

te

blijven

als

locatie

voor

baanwinkels,

doch

dat

de

branchebeperkingen scherper geformuleerd dienen te worden ten einde ongewenste concurrentie met het stadscentrum en de buurten wijkvoorzieningen te voorkomen. In het volgende hoofdstuk wordt hier nader op ingegaan. Ook voor de locatie Reatailpark Zuid (Bosdel - thans een zeer verouderd concentratiegebied van baanwinkels) worden in de toekomst baanwinkels voorzien, echter dan wel in de vorm van een retailpark. Een initiatief hiertoe is lopend.

Een retailpark is gewenst Retailparks zijn momenteel sterk in opkomst in België en vormen in feite een nieuwe generatie in de ruimtelijke vormgeving van baanwinkel(concentraties). Retailparks zijn een zeer geschikte locatie voor grootschalige winkels, die voorheen vaak op verspreide locaties in het stedelijk weefsel of langs de invalswegen naar de steden gevestigd waren. Het bezoek aan retailparks is zeer doelgericht en daarmee onderscheidt het bezoekmotief aan deze retailparks

zich

sterk

van

het

recreatieve

bezoekgedrag

aan

stadscentra

en

het

boodschappen karakter van buurten wijkvoorzieningen. Retailparks zijn derhalve complementair aan de primaire structuur en hebben een sterke aantrekkingskracht op consumenten

in

de

regio.

Dergelijke

parks

dragen

in

sterke

mate

bij

aan

het

verzorgingsniveau voor de lokale en de regionale consument. In Midden-Limburg is voldoende distributie-planologische ruimte om een retailpark mogelijk te maken. Om een retailpark goed te kunnen laten functioneren zal echter wel aan een aantal voorwaarden voldaan

moeten

zijn.

Het

betreft

hier

onder

andere

de

bereikbaarheid,

parkeermogelijkheden, omvang en branchering. In paragraaf 3.3.2 wordt nader hierop terug gekomen. De stad Genk zal – in aanvulling op haar primaire structuur en als uitvloeisel van haar ambitieniveau – in de toekomst moeten beschikken over een modern vormgegeven retailpark. Gegeven de locatie Bosdel en de plannen hiervoor om deze locatie te transformeren tot een modern retailpark, is Bosdel de aangewezen locatie voor een retailpark in Genk. In de detailhandelsstructuur van Genk in 2018 is de aanwezigheid van een retailpark in Genk een belangrijke troef ten opzichte van Hasselt en Maastricht die niet over dergelijke centra beschikken.

Een regionaal shopping centrum buiten het stadscentrum is niet wenselijk In het verleden is reeds uitvoerig gediscussieerd over de wenselijkheid van een regionaal shopping centrum (Fenix-project). Dit leidde enige jaren geleden tot een negatieve


108

besluitvorming ten voordele van een verdere centrumontwikkeling. De visies over de wenselijkheid van een dergelijk centrum zijn de afgelopen jaren niet veranderd. Het stadsbestuur heeft zich de afgelopen jaren maximaal ingezet op een verdere versterking van het stadscentrum van Genk. Ook de komende jaren zal dit de eerste prioriteit van het stadsbestuur zijn. De realisatie van een regionaal shopping centrum op een locatie buiten het stadscentrum is derhalve ongewenst.

Geen tweede Factory Outlet Centrum in de provincie Limburg Momenteel is er in de provincie Limburg reeds een Factory Outlet Centrum (FOC) gevestigd in Maasmechelen op slechts 20 kilometer van Genk. Het verzorgingsbereik van dergelijke FOC’s is zeer bovenregionaal en zelfs landsdeeldekkend. Met de aanwezigheid van een FOC in Maasmechelen is de provincie Limburg reeds voldoende voorzien van FOC’s.

Thematische centra zijn in principe gewenst Zijn retailparks qua locatie en winkelomvang complementair aan de primaire structuur, ook thematisch ingerichte centra kunnen dat zijn. Thematische centra bieden binnen het thema waarin zij gespecialiseerd zijn een zeer diep assortiment en worden niet alleen themagericht bezocht, maar ook recreatief. In hoofdstuk 6 zijn diverse vormen van thematisch ingerichte centra beschreven. Een belangrijke voorwaarde bij het realiseren van themacentra is dat de branchering zich dient te beperken tot die branches die passen binnen het betreffende thema. Voor een stad als Genk die zich als doel stelt om in 2018 een moderne stad te zijn met diverse moderne voorzieningen kan de aanwezigheid van een of meerdere themacentra van een grote toegevoegde waarde zijn voor het functioneren van de stad. Wel zal nadrukkelijk onderzocht moeten worden in hoeverre het te realiseren themacentrum schade toebrengt aan de primaire doelstellingen van het stadsbestuur

om een goed functionerend

stadscentrum te hebben en goed functionerende buurten wijkvoorzieningen.

Detailhandel op traffic locaties is gewenst Ook op traffic locaties komt in toenemende mate detailhandel voor. De detailhandel op traffic locaties speelt sterk in op de momentbehoefte van de consument en vormt – wanneer de omvang hiervan binnen de perken blijft – geen bedreiging voor de primaire detailhandelsstructuur. In een moderne trendy stad als Genk met haar aantrekkelijke verblijfsomgevingen

(bijvoorbeeld

stationsomgeving,

kantorenlocaties,

scholengemeenschappen, Wetenschapspark, cultuurlocaties) is – op het moment gerichte detailhandel van toegevoegde waarde op het functioneren van die gebieden.


109

2.2. Distributie-planologische onderbouwing Alvorens nader in te gaan op de gewenste omvang en ruimtelijke en functionele samenstelling van de verschillende winkelcentrumtypologieën zal eerst nagegaan worden in hoeverre er in Genk nog uitbreidingsbehoefte van de detailhandel bestaat om te kunnen voldoen aan de gestelde ambities voor het jaar 2018. In de hieronder staande berekening is deze gegeven. Bij

het

berekenen

van

de

uitbreidingsbehoefte

is

uitgegaan

van

de

volgende

veronderstellingen: •

Het aantal inwoners in Genk bedraagt in het jaar 2018 circa 70.000;

•

Als gevolg van de transformatie van een industriestad naar een moderne, trendy kennisstad is de inkomensachterstand gehalveerd;

•

De koopkrachtbinding op het gebied van dagelijkse goederen is als gevolg van de realisatie

van

het

retailpark

en

de

modernisering

van

bestaande

winkelcentra

toegenomen van 93% in 2006 tot circa 95% in 2018. De koopkrachtbinding op het gebied van niet-dagelijkse goederen heeft een sterkere stijging te zien gegeven. De realisatie van het Stadsplein, de realisatie van een retailpark aan de Bosdel, de realisatie van themacentra en de modernisering van bestaande locaties hebben de koopvlucht aanzienlijk weten te verkleinen. Mede gezien ervaringen in andere steden met een complete detailhandelsstructuur is een toename van 70% in 2006 tot circa 85% in 2018 zeer aannemelijk; •

Niet alleen de binding vanuit Genk aan de eigen detailhandelsvoorzieningen zal toenemen, Genk zal ook aantrekkelijker worden om er boodschappen te gaan doen of om er te gaan winkelen. In 2018 zal de koopkrachttoevloeiing op het gebied van dagelijkse goederen toegenomen zijn van 11% in 2006 tot circa 13% in 2018. Op het gebied van niet-dagelijkse artikelen zal de koopkrachttoevloeiing toenemen van 50% in 2006 tot circa 60 a 65% in 2018;

•

Om een goed functionerende detailhandelsstructuur te realiseren zullen ook de dan aanwezige

handelaren

een

gezond

bedrijf

moeten

kunnen

exploiteren.

In

de

berekeningen wordt daarom als uitgangspunt meegenomen dat winkels op het gebied van dagelijkse goederen per vierkante meter winkelvloeroppervlakte minimaal een omzet moeten kunnen realiseren van circa

! 6.000. Voor winkels op het gebied van niet-

dagelijkse goederen wordt een minimale omzet per vierkante meter verondersteld van ! 2.000.


110

De berekeningen geven het volgende resultaat te zien: Dagelijkse artikelen Aantal inwoners 70.000 Bestedingen per hoofd " 2.259,Bestedingspotentieel " 158 mln Koopkrachtbinding 95% Koopkrachttoevloeiing 13% Omzetten in Genk " 173 mln Benodigde omzet per m2 wvo " 6.000,Benodigde wvo 28.800 m2 Aanwezig op 1-1-2009 30.000 m2 Uitbreidingsbehoefte -/- 1.200 m2

Niet-dagelijkse artikelen 70.000 " 2.093 " 147 mln 85% 60 a 65% " 332 mln " 2.000 166.000 m2 119.900 m2 46.100 m2

Totaal

" 305 mln

" 505 mln 194.800 m2 149.900 m2 44.900 m2

Tabel 40: Berekening uitbreidingsbehoefte detailhandel Genk in 2018

Om de in de vorige paragrafen gestelde doelen voor het jaar 2018 te bereiken is in Genk een netto

uitbreidingsbehoefte

aanwezig

van

circa

45.000

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte. In werkelijkheid zal de uitbreidingsbehoefte groter zijn, daar in bovenstaande berekening geen rekening is gehouden met stopzettingen en eventuele verplaatsingen van bedrijven. Mede door opvolgingsproblemen, de schaalvergroting en de professionalisering die momenteel plaats vindt in de detailhandel zullen de komende jaren vooral kleinschalige zelfstandige winkeliers die zich niet meer kunnen onderscheiden van het grootwinkelbedrijf uit het straatbeeld verdwijnen. Daarnaast mag verwacht worden dat bijvoorbeeld grootschalige winkels die thans op verspreide locaties gevestigd zijn wellicht gaan verhuizen naar andere locaties omdat daar een betere bedrijfsvoering mogelijk is. Uiteraard dient dan wel op de vrijgekomen locatie de detailhandelsbestemming te vervallen16. Verwacht mag worden dat de bruto uitbreidingsbehoefte tot het jaar 2018 daarmee zal liggen rond de 57.000 à 65.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte.

Wanneer deze bruto uitbreidingsruimte wordt afgezet tegen de thans reeds bekende plannen, blijkt dat er momenteel voor circa 50.000 à 55.000 vierkante meter in de pijplijn zit. Het gaat hierbij om de volgende projecten:

•

Herstructurering Shopping 1

•

KRC Stadion

14.000 m2 wvo; 18.000 m2 bvo

=

15.000 m2 wvo;

16

Winkels die eventueel zouden kunnen verplaatsen naar meer geschikte locaties (Bosdel, Hasseltweg) zijn bijvoorbeeld de Brico bouwmarkt aan de Andre Dumontlaan (4.600 m2 wvo), de bouwmarkten Kevok en van den Bosch aan de Maaseikerbaan (tesamen 2.000 m2 wvo en Bormans Colson woningtextiel eveneens aan de Maaseikerbaan (1.800 m2 wvo), het Aveve tuincentrum aan de Evence Coppeelaan, enz..


111

•

Uitbreiding Bosdel

25.000 m2 bvo

=

19.000 m2 wvo;

•

Hasseltweg 17

20.000 m2 bvo

=

16.000 m2 wvo;

•

Totaal

Wanneer

64.000 m2 wvo.

al

deze

plannen

gerealiseerd

worden

en

de

locaties

waar

fysiek

nog

uitbreidingsmogelijkheden bestaan ook daadwerkelijk worden ingevuld zal er tot aan het jaar 2018 geen uitbreidingsbehoefte meer bestaan. De markt zal in 2018 nagenoeg in evenwicht zijn.

17

Het betreft hier de fysieke uitbreidingscapaciteit die volgens de RUP’s van de Hasseltweg nog beschikbaar is.


112

3. Per winkeltypologie In de voorgaande hoofdstukken werden de ambities van de stad Genk voor het jaar 2018 geschetst. Tevens is hierbij aangegeven hoe de detailhandelsstructuur er in 2018 – passend bij het geschetste ambitieniveau – eruit zou moeten zien. Uit deze analyses bleek dat er naast het stadscentrum en de buurten wijkvoorzieningen ook voldoende ruimte is voor de realisatie van een retailpark op Bosdel, de realisatie van een cluster van baanwinkels aan de Hasseltweg en de realisatie van een themacentrum bij KRC. In dit hoofdstuk zal per winkeltypologie en daarbinnen per centrum aangegeven worden hoe deze centra zich de komende jaren zowel functioneel als ruimtelijk dienen te positioneren. Achtereenvolgens komen aan de orde: 1. Het stadscentrum 2. De buurten wijkvoorzieningen 3. Baanwinkels / Retailpark 4. Thematische centra 5. De traffic locaties

3.1. Het stadscentrum Het stadscentrum van Genk heeft momenteel een omvang van circa 235 winkels van in totaal circa 35.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Na afronding van de tweede fase van het Stadsplein heeft het centrum een omvang van circa 40.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte

en

is

een

aantal

nieuwe

winkels

(voornamelijk

van

het

middenkwaliteitsniveau) aan het centrum toegevoegd. Zoals reeds is aangegeven is zowel de functionele als ruimtelijke structuur van het stadscentrum thans nog erg gebrekkig. Om het stadscentrum van Genk die allure te geven die het in het jaar 2018 moet hebben en die past bij het ambitieniveau van de stad zijn diverse ingrepen noodzakelijk.

3.1.1. Het stadscentrum functioneel Het centrum van Genk telt in 2008 in totaal circa 620 vestigingen (detailhandel, horeca en dienstverlening). Ongeveer de helft van deze vestigingen betreft detailhandel. Van de detailhandel is meer dan 20 % van het aanbod gericht op dagelijkse goederen. Dat is veel. Het centrum van Genk heeft daarmee naast een recreatieve functie ook een duidelijke boodschappenfunctie voor geheel Genk en de regio en in het bijzonder voor de inwoners van


113

de omliggende buurten. Qua sfeer en verblijfswaarde scoort het stadscentrum van Genk, zeker in vergelijking met concurrerende steden, erg laag. Doelstelling voor 2018 dient te zijn dat het stadscentrum van Genk zich positioneert als het visiteplaatje van het nieuwe en moderne Genk met een mix van voorzieningen. Dat wil zeggen dat het aanbod van functies in overeenstemming dient te zijn met het ambitieniveau van de stad en – wat het detailhandelsaanbod betreft naast het dagelijkse aanbod - in toenemende mate gericht dient te zijn op recreatief en vergelijkend winkelen. Naast winkelaanbod zal een modern stadscentrum ook nog tal van andere functies in zich dienen te hebben. Hierbij wordt met name gedacht aan functies die het verblijf in het stadscentrum veraangenamen, zoals bijvoorbeeld horecafuncties, culturele- en recreatieve voorzieningen, musea,

theaters,

evenementen,

vermaak.

Maar

ook

wonen

is

een

typische

binnenstadsfunctie.

Kwaliteitswinkels toevoegen Om de kwaliteit van het aanbod in het centrumgebied dienovereenkomstig te verhogen, is het zaak om met name op het gebied van typische binnenstedelijke branches nieuwe en voor de consument aantrekkelijke winkels aan te trekken. Speciale aandacht wordt hierbij gevraagd voor het aantrekken van kwaliteitswinkels op het gebied van mode, schoenen, juweliers, boekhandels, media, en dergelijke. Met de realisatie van het Stadsplein is / wordt hierin reeds voor een deel (het middensegment) voorzien, doch dit is onvoldoende om het aanbod in het centrum in 2018 af te stemmen op de verlangens van de bevolking van Genk en haar regio in 2018. Er dient een kwaliteitsslag gemaakt te worden. Opvallend is dat momenteel in de Stationsstraat reeds een opwaartse beweging van het kwaliteitsniveau op een wat hoger niveau in gang is gezet. De Stationsstraat lijkt daarmee bij uitstek de locatie in het stadscentrum waar kwaliteitswinkels gelokaliseerd dienen te worden.

Upgrading van het horeca aanbod Naast een upgrading van het detailhandelsaanbod is ook een upgrading van het horeca aanbod noodzakelijk. Met name is er een behoefte aan vernieuwende, creatieve en trendy horecaformules. In het horecabeleidsplan worden hiervoor reeds de eerste ruimtelijke aanzetten gegeven. Zo zullen met name de Grote Markt en de Fruitmarkt belangrijke horeca concentratiegebieden gaan vormen en zal ook de horecafunctie van de Europalaan een kwaliteitsslag moeten maken.


114

Versterking van het culturele aanbod Het aanbod van cultuur in het stadscentrum van Genk is slechts mager vertegenwoordigd. Aan

het

Stadsplein

zal

zich

de

bibliotheek

gaan

vestigen.

Oorzaak

van

deze

ondervertegenwoordiging is onder andere de realisatie van C-mine op een locatie buiten het stadscentrum, namelijk nabij de Vennestraat. In het C-mine complex is een grote bioscoop (Euroscoop) aanwezig die zich richt op het grote publiek. Naast de bioscoop zijn in C-mine tevens gevestigd een Media en Design Academie, creatieve bedrijven, kunstatelier, feestzaal, horeca, Mine-experience (machinegebouwen, afdaling ondergrondse gang). Dit betekent dat in het stadscentrum van Genk naar andere vormen van cultuur gezocht moet worden, die niet concurreren, maar complementair zijn met het culturele aanbod van C-mine en omgekeerd. Vormen die passen bij het nieuwe imago van de stad Genk. Het culturele aanbod wordt hierbij breed geïnterpreteerd en richt zich zowel op het culturele als op het recreatieve. Als zodanig komen in aanmerking een museum voor Moderne Kunsten, maar ook een kleinschalige bioscoop voor bijzondere films, Design Academie, muziek en kunst in de stad, kunstzinnige activiteiten, kleinschalige en grotere evenementen enzovoort. Versterking woonfunctie Naast de commerciële functies is ook de woonfunctie voor het stadscentrum van Genk van groot belang. Wonen biedt niet alleen vergroting van het draagvlak voor de daar aanwezige voorzieningen maar voorziet tevens in levendigheid in het stadscentrum wanneer de winkels en andere voorzieningen gesloten zijn. De woonfunctie zal hierbij niet alleen op ouderen gericht dienen te zijn, maar ook op jongere bevolkingsgroepen. Om de synergie met het citymarketingplan te bewaren, dient geopteerd te worden voor innovatieve en kwaliteitsvolle woonprojecten.

Kantorenfuncties Ook kantoren zijn een belangrijke functie voor de binnenstad. Over de locatie van kantoren in het centrum van Genk wordt voorkeur gegeven aan locaties aan de rand van het centrumgebied (bijvoorbeeld Dieplaan, Europalaan, Jaarbeurslaan, Grotestraat). Localisatie van kantoren in winkelstraten is niet gewenst, tenzij het kantoren boven winkels betreft. Immers kantoren op de begane grond tussen winkelpanden verstoren het beeld van winkelstraten en werken belemmerend voor de realisatie van een onafgebroken winkelfront. Met name de invulling met diensten op strategische hoeken van het kernwinkelgebied verstoren het uitnodigende karakter van deze poorten.


115

3.1.2. Het stadscentrum ruimtelijk Niet alleen functioneel dient het stadscentrum versterkt te worden, ook ruimtelijk gezien dienen grote stappen gezet te worden. Met de realisatie van het Stadsplein en het verkeersvrij maken van de Grote Markt is reeds een belangrijke stap gezet om het stadscentrum meer klantvriendelijk te maken. Doch daarbij mag het niet blijven.

Bi-polaire structuur Met de realisatie van het Stadsplein heeft het stadscentrum aan de westkant de beschikking gekregen over een sterke verankering. Met de komst van tal van nieuwe winkels op het Stadsplein en een grote parkeergarage met circa 600 publieke parkeerplaatsen heeft de westkant van het stadscentrum reeds sterk aan kwaliteit en aantrekkingskracht gewonnen. De voltooiing van de werken is gepland voor eind

2008, waardoor de eindejaarsacties

kunnen plaatsvinden in een volledig afgewerkte en vernieuwde omgeving. De ruimtelijke kwaliteit van het Stadsplein dient de aantrekkingskracht en de attentiewaarde van het plein en de daar gelegen functies in 2018 te verbeteren.

De ontwikkelingen aan de westkant van het centrum vragen om een antwoord aan de oostkant van het stadscentrum om het evenwicht te herstellen. Het is daarom noodzakelijk om een uitbreiding en vooral een renovatie te realiseren voor Shopping 1. ING Real Estate voert momenteel samen met Redevco studies uit om te komen tot een renovatie van Shopping 1. Onderdelen van deze renovatie zijn: •

Een uitbreiding van het detailhandelsaanbod met circa 13.000 vierkante meter. Hiervan zal een groot gedeelte bestemd zijn voor de vergroting en vernieuwing van Carrefour met een accentverzwaring op voeding

De resterende winkels worden ingevuld met

typisch binnenstedelijke branches; •

Een uitbreiding van de parkeercapaciteit met circa 500 parkeerplaatsen tot circa 1.280 parkeerplaatsen. Het parkeren zal voor een groot gedeelte gaan plaats vinden in een daarvoor bestemde parkeergarage van drie verdiepingen.

Met de uitbreiding en renovatie van Shopping 1 zal het evenwicht in het stadscentrum hersteld worden. Verwacht wordt dat eind 2009 met de werkzaamheden begonnen kan worden. Vraagtekens worden echter wel gezet bij de vergroting van de Carrefour vestiging in Shopping 1. Overwogen zou moeten worden in hoeverre in het stadscentrum van Genk anno 2018 nog zoveel ruimte gereserveerd zou moeten worden voor een grootschalige supermarkt. Bezoek aan grootschalige supermarkten vindt doorgaans erg doelgericht plaats, brengt grote mobiliteitsproblemen met zich mee en wordt niet of nauwelijks gecombineerd


116

met bezoek aan andere winkels. Daarbij komt dat – op supermarktgebied – Carrefour in combinatie met de eveneens tot de Carrefour groep behorende GB supermarkt aan het Stadsplein, wel een erg overheersende partij wordt in het stadscentrum van Genk. Om ook op het supermarktgebied een kwaliteitsslag te maken verdient het aanbeveling om de supermarkt van Carrefour te verplaatsen naar een perifere locatie en deze in te ruilen voor een sterke service supermarkt. Dit komt het kwaliteitsniveau van het gehele centrumgebied ten goede.

Een goede routing door het stadscentrum De huidige routing door het stadscentrum is vanwege de fragmentarische opbouw van het centrumgebied niet optimaal. In feite bestaat het stadscentrum van Genk momenteel uit een viertal deelgebieden (Shopping 1, Shopping 2, Shopping 3 en het Stadsplein), die in feite onafhankelijk en vooral onzichtbaar ten opzichte van elkaar functioneren. Van een eenduidige routing door het gehele centrumgebied is thans geen sprake. Om de synergie tussen deze verschillende delen van het centrumgebied te versterken is het noodzakelijk om extra aandacht te geven aan de verbindende elementen van deze deelgebieden. Dit kan gerealiseerd worden door in het oog springende eye-catchers die duiden op de aanwezigheid van deze centra. In feite dient er een rode loper uitgelegd te worden die loopt van het Stadsplein tot aan de uitgang van Shopping 1 aan de Albert Remanstraat. Bij de vormgeving van deze loper dient speciale aandacht geschonken te worden aan een belangrijk facet van winkelen in Genk, namelijk “overdekt winkelen”. Daarnaast is het zinvol om in het centrumgebied een of meerdere winkelcircuits te realiseren, waardoor de consument niet steeds gedwongen wordt om alleen maar heen en weer te lopen. Met het verkeersvrij maken van de Grote Markt kunnen aansluitend aan de Grote Markt nieuwe winkelcircuits gerealiseerd worden. Mogelijkheden hiertoe zijn de circuits: •

Marktstraat – Fruitmarkt - Europalaan – Stationsstraat

•

Marktstraat – Fruitmarkt - Europalaan – Winterslagstraat

•

Stationsstraat – Molenstraat – Rootenstraat – Europalaan

Realisatie van een dwaalgebied Goed

functionerende

stadscentra

hebben

naast

de

drukke

winkelstraten,

horecastraten/pleinen en cultuurgebieden tevens locaties waar de consument zich kan ontrekken aan de hectiek van het centrumgebied. In dergelijke gebieden, die doorgaans wat achteraf zijn gelegen, is een sterke mix van functies aanwezig. Vaak gaat het om kleinschalige functies, functies met een hoog en laag kwaliteitsniveau (bijvoorbeeld kleine


117

bijzondere

winkeltjes,

kleine

eetcafés,

kleine

musea,

werkplaatsen,

dienstverlening,

enzovoort). Vaak kenmerken deze gebieden zich tevens om hun kleinschalige ruimtelijke omgeving. Bijzonderheid van deze gebieden is tevens dat de huren erg laag zijn, waardoor deze gebieden tevens een broedplaatsfunctie krijgen voor nieuwe bedrijvigheid. Als zodanig zijn deze gebieden zeer geschikt als aanjaagfunctie voor nieuwe stedelijke functies. In het stadscentrum van Genk wordt de locatie Molenstraat bijzonder geschikt geacht om als dwaalgebied te kunnen gaan functioneren. In de Molenstraat zijn reeds enkele functies aanwezig die passen bij een dwaalgebied.

Locatie achter de Sint-Martinuskerk Aan de zuidkant van het centrumgebied tussen de Burgemeester Gerard Bijnenslaan en de Molenstraat bevindt zich naast de kerk een groot terrein, dat momenteel dienst doet als parkeerlocatie voor het centrum. Voor dit gebied worden momenteel studies verricht om hier een appartementencomplex te realiseren met in de plint een servicesupermarkt. Toevoeging van een servicesupermarkt aan de branchering van het centrumgebied is weliswaar gewenst, doch de vraag kan gesteld worden of deze locatie een geschikte locatie is voor een supermarkt. Hiervoor geldt een aantal argumenten: •

Er is sprake van een fors niveauverschil tussen de betreffende locatie en het centrumgebied

•

Realisatie van een supermarkt op deze locatie brengt mobiliteitsproblemen met zich mee

•

Supermarkten worden over het algemeen doelgericht bezocht, waardoor van enige synergie met het centrumgebied nauwelijks sprake zal zijn

Geconcludeerd kan derhalve worden dat het realiseren van een supermarkt in de plint van het te bouwen appartementencomplex op de locatie achter de Sint-Martinuskerk geen goede invulling is. De kwaliteit van deze locatie als woongebied kan overigens mede gezien haar ligging en nabijheid van het centrumgebied als goed aangemerkt worden. Alternatieve invullingsmogelijkheden voor de plint van het appartementencomplex zijn bijvoorbeeld medische voorzieningen, dienstverlenende functies, kleinschalige kantoren, vrije beroepen of horeca / vermaaksvoorzieningen.

Bereikbaarheid en parkeren Heftige discussies worden gevoerd omtrent de verkeersafwikkeling en de bereikbaarheid van het centrumgebied. In de ambities van het stadsbestuur zal het gehele centrum verkeersvrij gemaakt worden. Dat wil zeggen dat het gehele gebied tussen het nieuwe Stadsplein, Europalaan, Albert Remansstraat, Molenstraat, Stationsstraat, Centrumlaan en Dieplaan (met


118

uitzondering van de Fruitmarkt) verkeersvrij en dus voetgangersgebied zal worden. Met name de handelaren hebben een andere visie op de bereikbaarheid van het centrumgebied. Zij zijn van mening dat in ieder geval de verblijfswaarde van het centrumgebied opgewaardeerd dient te worden, doch dat daarbij geen concessies gedaan mogen worden ten aanzien van de bereikbaarheid. Met het afsluiten van de noordelijke lus (Stationsstraat -

Marktstraat – Winterslagstraat) en de zuidelijke lus (Stationsstraat –

Klokstraat -Winterslagstraat) wordt in hun ogen de bereikbaarheid van diverse winkels schade aangedaan. Ook de bereikbaarheid van de parkeergarage van Shopping 2 dient in dit licht te worden bezien.

De adviescombinatie kan zich zowel verplaatsen in de visie van het stadsbestuur als in de visie van de handelaren. Upgrading van de verblijfswaarde van het centrumgebied is dringend noodzakelijk, doch met het belangrijkste onderscheidend element ten opzichte van de belangrijkste concurrerende steden Hasselt en Maastricht – de bereikbaarheid - dient zeer voorzichtig mee omgegaan te worden. Deze troef dient zo sterk mogelijk gevaloriseerd te worden. De adviescombinatie onderschrijft derhalve het verkeersvrij maken van de noordelijke lus18 (mede in relatie met de upgrading van het kwaliteitsniveau van winkels aan de Stationsstraat en de positionering van de Marktstraat als hoofdrouting tussen het Stadsplein en Shopping 1). Het verkeersvrij maken van deze lus impliceert tevens dat deze ingreep kan leiden tot een aantal verplaatsingen van winkels die sterk afhankelijk zijn van “parkeren voor de deur”. De ruimte die hierdoor vrijkomt kan ingevuld worden met meer op vergelijkend en recreatief winkelen gerichte functies en/of winkelondersteunende horeca. Het ideale moment om de noordelijke lus af te sluiten is in het najaar van 2008 gelijktijdig met de officiële openingsfestiviteiten van de nieuwe, verkeersvrije Grote Markt en de nieuwe bibliotheek.

Met betrekking tot de Zuidelijke lus ontbreekt vandaag de functionele en ruimtelijke omkadering om deze op te nemen in een autoluw kernwinkelgebied. Geadviseerd wordt om de beslissing tot afsluiten te koppelen aan de uitbreiding en renovatie van Shopping 1. Het moet in ieder geval de bedoeling zijn dat aan de Zuidelijke lus dezelfde kwaliteitsslag wordt gegeven op vlak van winkelen horeca-aanbod. Dit verhoogt het flaneergehalte en kan een toekomstig (al dan niet tijdelijk) afsluiten verantwoord maken. Vandaag is de mix van diensten, winkels, horeca en wonen alleszins niet van die aard om alle autoverkeer te weren. Afsluiting van de zuidelijke lus zal dus nog enige tijd op zich laten wachten. In tussentijd


119

kunnen evenwel gerichte experimenten gedaan worden, bijvoorbeeld het afsluiten van de Zuidelijke lus op zaterdagnamiddag.

Over de afsluiting van de Molenstraat wordt voorlopig nog geen uitspraak gedaan. Deze zal voorlopig nog toegankelijk blijven voor autoverkeer.

Uit divers onderzoek blijkt dat een autovrij centrum een essentieel ingrediënt vormt van een winkelcentrum van de toekomst. De meerderheid van de Vlaamse en Nederlandse centrumsteden heeft dan ook een (gedeeltelijk) autoluw of zelfs autovrij centrum. Het Genkse stadsbestuur heeft eveneens ambitieuze plannen met het centrum die ten goede zullen komen aan de sfeer, gezelligheid en aantrekkelijkheid van het centrum en een positieve invloed zullen hebben op het aantal passanten. Het afsluiten van de drie lussen zal de verkeersveiligheid en –leefbaarheid in en de belevingswaarde van het centrum verhogen. Daarnaast zal door deze maatregel het verkeer gestuurd worden naar de randparkings en kan het gebruik van openbaar vervoer en de fiets bevorderd worden. Deze maatregel zal er eveneens voor zorgen dat het wandelgebied tussen de bipool Stadsplein en Shopping 1 een volwaardig winkel – wandelgebied wordt dat de publieke ruimte zal opwaarderen.

Het centrumgebied van Genk telt momenteel circa 4.250 parkeerplaatsen. Dat is inclusief de verder weg gelegen parkeerplaatsen aan de Limburghal en de Molenvijver. Exclusief deze parkeerterreinen

komt

de

parkeercapaciteit

in

het

centrum

uit

op

ruim

3.550

parkeerplaatsen. Met de toevoeging van de reeds gerealiseerde Q-Park parkeergarage aan het Stadsplein en de dit jaar te realiseren opheffing van de parkeercapaciteit op de Markt en het straatparkeren langs de noordelijke en zuidelijke lus blijft de parkeercapaciteit van het Genkse centrumgebied op het niveau van circa 2.800 parkeerplaatsen. Met de renovatie van Shopping 1 zullen hier nog eens circa 500 parkeerplaatsen aan toegevoegd worden. De totale parkeercapaciteit komt daarmee uit op circa 3.300 parkeerplaatsen. Doorgaans worden in centrumgebieden parkeernormen voor het winkelen gehanteerd die uitkomen op 4 parkeerplaatsen per 100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Voor het Genkse centrumgebied zou dat uitkomen op circa 1.600 parkeerplaatsen uitsluitend voor de winkelfunctie. Inclusief de parkeerbehoefte voor andere functies (kantoren, diensten, horeca, enzovoort) mag verondersteld worden dat er in het centrum van Genk kwantitatief gezien geen tekort aan parkeerlocaties bestaat.

18

De parkeermogelijkheden op de Fruitmarkt blijven echter bestaan.


120

Ander aspect is de spreiding van de parkeerlocaties over het centrumgebied. Zoals in hoofdstuk 3 van het inventarisatiegedeelte is aangegeven, zijn de parkeerlocaties evenwichtig over het centrumgebied verspreid. Verschillen bestaan er echter wel in de tarifering van de verschillende parkeerlocaties. De adviescombinatie is hierbij van mening dat zoveel mogelijk gestreefd moet worden naar gelijke tarieven in de verschillende parkeerlocaties. Uitzonderingen hierbij zijn parkeergebieden die uitsluitend voor kort parkeren gebruikt zouden kunnen worden (Fruitmarkt, parkeren aan de parkeerlussen). Op deze locaties kunnen hogere tarieven gevraagd worden. Uitzonderingen zouden tevens gemaakt kunnen worden voor de verder weg gelegen parkeerterreinen. Deze zouden vooral bestemd moeten zijn voor de langparkeerders en daarvoor zouden lagere tarieven (of zelfs geheel gratis) betaald moeten worden. Met de uitbouw van het centrum zal de verzadiging van de toegangswegen naar dit centrum enkel toenemen. Zowel de toegang tot Shopping 1 als de kruising van het autoverkeer met de voetgangers van het station worden geïdentificeerd als pijnpunten. Bij de herontwikkeling van Shopping 1 kan een deel van dit steeds groter wordend probleem ondervangen worden. Een heraanleg van de stationsbuurt zou mogelijkheden bieden om dit probleem ook hier te ondervangen.

Strategische projecten voor na 2018 Zoals reeds eerder vermeld is het centrumgebied van Genk in 2018 nog lang niet af. Net zo goed als het centrumgebied er in 2018 geheel anders zal uitzien dan in 2008, zal het centrumgebied er in 2028 weer anders uitzien dan in 2018. En dat betekent dat ook in de periode 2018 tot 2028 verder gewerkt dient te worden aan de positionering van het centrum. Voor een aantal locaties is inmiddels al bekend dat deze op langere termijn om een nieuwe invulling vragen. Het scholengebied / Kattenberg is zo’n locatie. Het betreft een vrij groot gebied gelegen aan de zuidkant van de Grotestraat in het verlengde van de Centrumlaan. Een ander gebied is het gebied ten noorden van de Europalaan en de spoorlijn. De mogelijkheid bestaat dat de Europalaan in de toekomst wel eens ondertunneld zou kunnen worden. Mocht dit doorgaan ontstaan nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden voor dit gebied. Momenteel is het echter nog niet realistisch om op de ontwikkeling van deze gebieden vooruit te lopen. Immers vanwege de onzekerheid over de ondertunneling van de Europalaan en de grote dynamiek in binnenstedelijke functies is thans nog niet bekend waar in 2018/2028 behoefte aan is. Daarbij komt dat in de komende 10 jaren alle zeilen bijgezet moeten worden om de doelstellingen en ambities voor het jaar 2018 te realiseren. Het


121

stadsbestuur heeft hier haar handen aan vol. Aanbevolen wordt derhalve om deze gebieden voorlopig niet te ontwikkelen en te beschouwen als strategische reservelocaties voor binnenstedelijke functies.

3.2. Buurt- en wijkvoorzieningen Anno 2008 kent Genk een omvangrijk aanbod van buurten wijkvoorzieningen. Het stadsbestuur geeft in haar ambities voor het jaar 2018 aan dat het voorzieningenniveau in buurten en wijken zodanig dient te zijn dat in alle buurten en wijken van Genk de daar wonende bevolking de beschikking dient te hebben over voldoende (kwantitatief en kwalitatief) voorzieningen.

Steeds meer clustering van winkels Het consumentengedrag wijzigt zich echter voortdurend, doch hierin is wel een zekere tendens te bespeuren. Niet alleen wat de locatie van winkels betreft maar ook wat de omvang en kwaliteit van de winkels betreft. Uiteraard zullen de verlangens van de consument ten aanzien van de locaties waar buurt/wijkvoorzieningen gelocaliseerd zijn niet veel afwijken van de in 2008 gewenste locaties (namelijk zo dicht mogelijk bij huis). Maar het is wel anders gesteld ten aanzien van de omvang en de gewenste kwaliteit van het voorzieningenaanbod. Zo blijkt uit onderzoeken ten aanzien van het consumentengedrag dat de

consument

het

liefst

zo

comfortabel

mogelijk

zijn

boodschappen

wil

doen

(bereikbaarheid, parkeren, alles onder een dak c.q. op een locatie), hij wenst te beschikken over supermarkten die groot genoeg zijn om een volledig pakket aan dagelijkse goederen aan te kunnen bieden, hij wenst te beschikken over service en discount supermarkten, hij wenst te beschikken over goede speciaalzaken en dat hij in de voorzieningencentra voor meer buurt/wijkgerichte zaken terecht kan dan alleen voor het boodschappen doen. Combinatie en clustering van zoveel mogelijk buurt/wijkgerichte functies is gewenst.

Maar ook een beperkt aantal verspreide winkels verlevendigen het straatbeeld Dat wil echter niet zeggen dat op andere locaties winkels of afhaalzaken per definitie uitgesloten zijn. Juist aan de wegen met een ontsluitingsfunctie van de betreffende buurt/wijk kunnen dergelijke winkels levendigheid en afwisseling in het straatbeeld betekenen. Ter bescherming van de voorzieningencentra is het echter gewenst om de aanwezigheid van dergelijke winkels buiten deze concentratiegebieden te beperken tot enkele kleine winkels (maximaal 100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte). Voorts zal het


122

moeten blijven gaan om verspreide gelegen winkels. Nieuwe clusters mogen zich niet vormen, tenzij dat het nadrukkelijk gewenst is om het voorzieningenniveau in het stadsdeel op peil te houden. Wat dit betekent voor de buurt/wijkvoorzieningen zoals die momenteel in Genk aanwezig zijn, wordt in paragraaf 3.2.1. per stadsdeel weergegeven.

Beperking nachtwinkels en gok-gerelateerde uitbatingen Tot deze laatste categorie worden ook nachtwinkels en gok-gerelateerde uitbatingen gerekend. Het aantal nachtwinkels en gok-gerelateerde uitbatingen in Genk is de laatste jaren sterk toegenomen. Nachtwinkels en gokkantoren leveren echter vaak overlast in de buurten op. Het stadsbestuur van Genk wil daarom strak beleid gaan voeren over het aantal nachtwinkels en gok-gerelateerde uitbatingen dat toegestaan zal worden en zal in dit verband ook handhavend gaan optreden om overlast zoveel mogelijk te voorkomen. Geadviseerd wordt om een benchmark met andere centrumsteden uit te voeren om kwantitatieve uitspraken te kunnen doen en desgevallend flankerende stedenbouwkundige verordeningen uit te vaardigen. Uitgangspunten zouden kunnen zijn dat ze zoveel mogelijk uit de woonwijken geweerd worden. Ook in extra bijkomende commerciële ruimte kunnen ze best geen plaats krijgen. Nachtwinkels kunnen geconcentreerd worden rond bestaande winkelconcentraties in plaats van zich op verspreide locaties doorheen woongebieden te vestigen.


123

3.2.1. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Midden

Het winkelaanbod in Genk-Midden heeft voornamelijk een buurtverzorgende functie voor wijk Termien. De Hasseltweg heeft een bovenlokale aantrekkingskracht. Deze wordt verder in dit document apart besproken.


124

3.2.2. Buurt- en wijkvoorzieningen in Bret-Gelieren – Kattevenne

Het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne heeft een lokale verzorgingsfunctievoor de wijken Bret en Gelieren (Weg naar As). Met de huidige aanwezigheid van winkels is het verzorgingsniveau voor de inwoners van Bret-Gelieren

- Kattevenne voldoende. Op het

domein Kattevenne is er een aanwezigheid van toeristische horeca.


125

3.2.3. Buurt- en wijkvoorzieningen in Kolderbos-Langerlo

Net zoals het stadsdeel Bret-Gelieren – Kattevenne heeft Kolderbos Langerlo een uitsluitend lokale verzorgingsfunctie, met aanwezigheid van een Lidl. Het verzorgingsniveau dat geboden wordt door de huidige winkels is eveneens voldoende.


126

3.2.4. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Oost

In Genk-Oost bevindt zich de grootste buurten wijkvoorziening op de Stalenstraat en één zijde van de Hoevenzavellaan. Naast dit verzorgingsgebied zijn er nog enkel verspreid gelegen winkels langs de Onderwijslaan aan de kant van de Hoevenzavel, met een concentratie langs de André-Dumontlaan die tevens een buurt / wijkverzorgende functie hebben. Hier is ook een grote Brico gelegen.

Stalenstraat De Stalenstraat zal haar verzorgingsfunctie verder dienen uit te bouwen. Dit betekent dat deze straat zich vooral dient te richten op een verdere concentratie van het aanbod, waardoor de synergie tussen de diverse voorzieningen zal toenemen. Thans is het aanbod nog teveel verspreid over een te groot gebied. De verkeersafwikkeling naar de Stalenstraat kan gebeuren via de André-Dumontlaan en de Onderwijslaan. De voorzieningen dienen zich te concentreren op de Stalenstraat, vanaf de Onderwijslaan tot aan de Heppezeelstraat. Voor


127

de Stalenstraat is inmiddels een herinrichtingsplan opgesteld waardoor de ruimtelijke kwaliteit zal toenemen. In functioneel opzicht is het winkelaanbod voldoende. Slechts een drogist ontbreekt in het branchepatroon. Toevoeging van een drogist is derhalve wenselijk. De verdere ontwikkeling van de Stalenstraat wordt mede bepaald door de nabijheid van KRC en

vooral

door

de

nabijheid

van

het

Hoogwaardig

bedrijventerrein

inclusief

Wetenschapspark. Toekomstige werknemers van het Wetenschapspark zullen voor hun dagelijkse boodschappen en/of hun middagpauzes gebruik gaan maken van het aanbod in de Stalenstraat. Dat betekent tevens dat het aanbod in de Stalenstraat een kwalitatieve upgrading behoeft.

3.2.5. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Noord

In

Genk-Noord

bevinden

zich

momenteel

volgende

concentraties

van

buurt

/

wijkvoorzieningen: •

Hoevenzavellaan


128

•

Driehoeven (Zaveldries)

•

Koning Boudewijnlaan

Het stadsdeel Genk-Noord is hiermee rijkelijk voorzien van concentratiegebieden voor buurt / wijkgerichte voorzieningen. Gegeven

de

wijzigingen

in

het

consumentengedrag,

de

concentratie-

en

schaalvergrotingstendenzen in het aanbod van detailhandel en de daarmee onlosmakelijk verbonden draagvlakvergroting van winkelgebieden is een inkrimping van het aantal locaties in Genk Noord gewenst. Gegeven de stedenbouwkundige structuur van Genk Noord en haar bevolkingssamenstelling is het gewenst om zoveel mogelijk buurt/wijkgerichte functies te concentreren in het winkelgebieden Zaveldries. Hoevenzavellaan De stedenbouwkundige kwaliteit en de samenstelling en het kwaliteitsniveau van de winkels in de Hoevenzavellaan is niet zodanig dat daarmee een garantie gegeven kan worden over het voortbestaan van deze locatie als buurt/wijkverzorgend centrum. Sterker geformuleerd: de Hoevenzavellaan zal in de toekomst deze functie verliezen.

Dat wil echter niet zeggen dat zij daarmee ook haar winkelfunctie zal verliezen. De winkelfunctie van de Hoevenzavellaan zal er in 2018 anders uitzien dan thans het geval is. Er zal in de huidige context geen sprake meer zijn van buurt/wijkgerichte functies maar veelmeer van functies die verband houden met haar specifieke functie als een van de belangrijkste hoofdinvalswegen van Genk. Hierbij kan met name gedacht worden aan een gethematiseerde winkelfunctie met een verzorgingsfunctie die zich over de regio uitstrekt. Op deze manier worden de troeven van de Hoevenzavellaan zoals autobereikbaarheid en de dagelijkse passage van voorbijgangers optimaal benut. In een verdere paragraaf wordt nader hierop terug gekomen. Indien het stadsbestuur toch de voorkeur geeft aan het behoud van het huidig profiel met kleinschalige winkels en horeca, zal dit bijzonder zware ingrepen vergen in de infrastructuur van de Hoevenzavellaan.

Driehoeven (Zaveldries) De Zaveldries zal haar verzorgingsfunctie verder dienen uit te bouwen. Hierbij kan met name gedacht worden aan een verdere clustering van de hier gelegen winkels en uitbreiding van het aanbod in de frequent benodigde niet-dagelijkse sfeer. Hierbij valt te denken aan huishoudelijke artikelen, plant- en dier. Toch leeft de overtuiging dat de Zaveldries meer intrinsieke kwaliteiten heeft om de lokale tot bescheiden bovenlokale voorzieningen daar te


129

concentreren en verder uit te bouwen. Koning Boudewijnlaan Het winkelgebied Koning Boudewijnlaan is sterk verouderd. Haar ligging is zeer excentrisch. De Koning Boudewijnlaan zou haar buurt/wijkverzorgende functie wel eens kunnen verliezen. Een verschuiving van de winkels die hier gelegen zijn, naar bijvoorbeeld de Zaveldries, is een optie. Lokale voorzieningen kunnen wel gefaciliteerd worden op de Koning Boudewijnlaan, omwille van sociale en maatschappelijke overwegingen. Verspreide winkels in Genk Noord In Genk Noord bevinden zich ook op andere locaties nog enkele buurt/wijkverzorgende winkels. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is deze winkels

te

verplaatsen naar

die

voorzieningenclusters die

ook in 2018

nog

een

buurt/wijkverzorgende functie hebben (Zaveldries en Stalenstraat).

3.2.6. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Zuid


130

In Genk-Zuid bevindt zich een concentratiegebied aan de kerk met een buurtvoorziening karakter voor de wijk Sledderlo. In Sledderlo zijn enkele winkels aanwezig met een buurt/wijkgericht verzorgingsniveau. In het Masterplan ‘Lo 2020’ worden maatregelen voorgesteld om het leefklimaat en het draagvlak voor de voorzieningen te verhogen. Het voorzieningenniveau kan doordoor een stevige impuls krijgen. Met de aanwezigheid van enkele verspreid gelegen supermarkten en de winkels in Sledderlo is voldoende winkelaanbod aanwezig. Verspreide winkels in Genk-Zuid De wijk Sledderlo kenmerkt zich door haar isolement ten opzichte van overig Genk. Om de wijk uit haar isolement te halen is een Masterplan voor de wijk opgesteld19. Doelstelling van dit masterplan is om binnen de wijk een grotere verwevenheid te realiseren tussen de landschapsstructuren en de woonomgeving. Daarmee krijgt Sledderlo een nieuwe identiteit die duidt op de verwevenheid tussen stad en landschap. Binnen het kader van deze gewenste verwevenheid worden onder andere circa 500 nieuwe woningen gerealiseerd. Hierdoor ontstaan nieuwe kansen en wellicht ook nieuwe uitbreidingsmogelijkheden voor het lokale handelsapparaat. Om deze kansen ten volle te benutten dient ernaar gestreefd te worden de handelsvoorzieningen in Sledderlo zoveel mogelijk te concentreren.

19

Zie: Opmaak en uitvoering van een Masterplan voor Groot Sledderlo, 14 februari 2008.


131

3.2.7. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-Centrum

In het centrum van Genk bevinden zich diverse functies die naast hun lokale en (boven)regionale functie ook een functie hebben voor rondom het centrum gelegen gebieden. Ook op de Weg naar As kunnen inwoners terrecht voor hun buurt / wijkvoorzieningen.


132

3.2.8. Buurt- en wijkvoorzieningen in Genk-West

In Genk-West zijn momenteel twee buurt / wijkverzorgende centra aanwezig, meer bepaald de Vennestraat en de Landwaartslaan. Daarnaast zijn er nog enkele verspreide winkels aan de Noordlaan ten behoeve van de wijk Winterslag. Aan de Zonhoverweg ligt bovendien nog een kleine supermarkt. Het verzorgingsniveau ligt bijgevolg voldoende hoog in dit stadsdeel. Vennestraat Voor de Vennestraat is de toekomstige profilering reeds uitgezet. In het thema “straat van de zintuigen” wordt nadrukkelijk ingegaan op de diversiteit van winkels (veel allochtone winkels) die reeds nu al in het gebied aanwezig zijn. Storend in het winkelaanbod van de Vennestraat is de blinde gevel van de Colruyt supermarkt en de afwezigheid van een service supermarkt. Binnen het kader van de “straat van de zintuigen” is de aanwezigheid van een service supermarkt zeer gewenst. Voorts is een verdere concentratie van het aanbod aan de Vennestraat op het gedeelte rond het kruispunt met de Hoefstadstraat (tot aan Colruyt) gewenst. De precieze afbakening van


133

de functies op de Vennestraat is opgenomen in de conceptnota ‘Opmaak van masterplan Vennestraat’. De Vennestraat kan naast haar toekomstige profilering profijt trekken van de aanwezigheid van C-mine aan de noordkant van de straat. Na realisatie van de Vennestraat als de “straat van de zintuigen” zullen bezoekers van C-mine in toenemende mate ook interesse vertonen voor een bezoek aan de winkelen horecavoorzieningen aan de Vennestraat. Het moge duidelijk zijn dat het aanbod in de Vennestraat dan ook aanleiding dient te geven om het centrum te bezoeken.

Landwaartslaan Ter versterking van de winkelfunctie van de Landwaartslaan is enige uitbreiding van het winkelaanbod met branches die frequent benodigde niet-dagelijkse artikelen verkopen, gewenst. Voorts zou overwogen kunnen worden om de beide Spar supermarkten in het gebied (Landwaartslaan en Zonhoverweg) samen te voegen tot een grote supermarkt. Verspreide winkels in Genk-West In Genk-West bevinden zich ook op andere locaties nog enkele buurt/wijkverzorgende winkels. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is deze winkels te verplaatsen naar de Landwaartslaan of de Vennestraat.

3.3. Baanwinkels / Retailpark In de stad Genk bevinden zich momenteel op diverse locaties baanwinkels. De belangrijkste locaties zijn de Hasseltweg en Bosdel. Daarnaast worden ook nog aan de Weg naar As, de Maaseikerbaan en op enkele andere locaties verspreid liggende baanwinkels aangetroffen. Naast deze locaties is de locatie achter C-Mine tevens voorzien als nieuw concentratiegebied voor baanwinkels. Het streven van het stadsbestuur van Genk is erop gericht om baanwinkels zoveel mogelijk te concentreren. Dit levert zowel voor de stad Genk, de ondernemers als de consument veel voordelen op. Concentratie van baanwinkels leidt voor de stad tot voordelen ten aanzien van de benodigde infrastructuur, mobiliteitsbeperkingen; voor de ondernemer leidt concentratie tot een hogere aantrekkingskracht en mogelijk combinatiebezoek met andere winkels en voor de consument leidt concentratie tot efficiënt winkelen en beperking in reistijden.


134

Ter beperking van het aantal baanwinkels en ter bevordering van het functioneren van het stadscentrum en de buurten wijkcentra wil de stad Genk de locaties Hasseltweg en het retailpark Bosdel aanwijzen als enige concentratie gebieden in Genk waar zich in de toekomst nog baanwinkels kunnen vestigen. Dat betekent derhalve dat de locatie achter Cmine niet tot ontwikkeling zal komen als baanwinkelgebied en dat op andere locaties zoals de Weg naar As en de Maaseikerbaan geen nieuwe baanwinkels meer toegestaan worden. Voorts zou nagegaan moeten worden in hoeverre verplaatsing van baanwinkels, die thans verspreid in Genk gevestigd zijn, mogelijk is naar ofwel de Hasseltweg ofwel naar Bosdel (uiteraard voor zover dat past binnen de gewenste branchering van deze locaties).

3.3.1. Hasseltweg Aan de Hasseltweg zijn momenteel ruim 64 baanwinkels gevestigd met een omvang van in totaal circa 47.500 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. De stad Genk heeft recentelijk voor de gehele Hasseltweg nieuwe BPA’s opgesteld. In deze BPA’s (BPA 1 en BPA 2) wordt op een tweetal locaties aan de Hasseltweg nieuwe mogelijkheden voorzien voor nieuwe baanwinkels. Voorts wordt de ruimtelijke kwaliteit sterk verbeterd, onder andere met de realisatie van centrale parkeerlocaties en ventwegen. In deze gebieden zijn uitsluitend kleinhandelszaken mogelijk met een minimale bebouwde oppervlakte

van

600

m!

bebouwd

en

een

minimale

netto

verkoopsoppervlakte

(winkelvloeropperlvakte) van 400 m!. In de BPA’s 1 en 3 wordt nagenoeg overal kleinhandel toegestaan. De kleinhandel die hier is toegestaan betreft in principe specialtyhandelszaken zoals onder andere kleinhandel in vervoersmiddelen, bouwmaterialen, doe-het-zelfartikelen, tuincentra, kleinhandel in wooninrichting, kantoorinrichting, electro- en huishouden audiovisuele

artikelen,

artikelen

voor

dieren,

muziekinstrumenten,

computers,

campingartikelen, dranken. Brandstoffen en explosieve stoffen en werkplaatsen in functie van de hoofdactiviteit zijn toelaatbaar zolang ze de omgeving niet schaden. In het BPA Hasseltweg 2 (globaal ten westen van de Congostraat) zijn geen mogelijkheden voor kleinhandel voorzien. Het RUP Hasseltweg 4 laat ook geen nieuwe mogelijkheden toe voor kleinhandel.

De beschrijvingen zoals die in de BPA’s zijn opgenomen zijn erg ruim geformuleerd en bieden teveel openingen om aan de Hasseltweg winkels te vestigen die teveel concurrentie opleveren voor het stadscentrum van Genk en de buurten wijkvoorzieningen. Recentelijk heeft dit onder andere geleid tot – ongewenste - nieuwe vestigingen van supermarkten en modezaken. Om te voorkomen dat zich in de toekomst opnieuw grootschalige winkels in een


135

van de ongewenste branches zich aan de Hasseltweg gaan vestigen, zal er een nieuwe afbakening van mogelijke branches in het beide BPA’s moeten plaatsvinden. De betreffende passages dienen vervangen te worden door de volgende formulering:

De kleinhandel die hier is toegestaan betreft uitsluitend de volgende branches: kleinhandel in vervoersmiddelen, bouwmaterialen, doe-het-zelfartikelen, tuincentra, kleinhandel in wooninrichting, kantoorinrichting, electro- en huishouden audiovisuele artikelen, artikelen voor dieren, muziekinstrumenten, computers, campingartikelen, dranken. Binnen deze winkels is nevenverkoop van branchevreemde artikelen toegestaan mits hiermee niet meer gemoeid is dan 10% van de totale netto verkoopsvloeroppervlakte. Brandstoffen en explosieve stoffen en werkplaatsen in functie van de hoofdactiviteit zijn toelaatbaar zolang ze de omgeving niet schaden. Aan de Hasseltweg bestaat momenteel (volgens de BPA’s) nog een fysieke uitbreidingsruimte van

zo’n

20.000

vierkante

meter

bvo

ofwel

circa

16.000

vierkante

meter

winkelvloeroppervlakte. Invulling van deze 16.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte zou bij voorkeur dienen plaats te vinden middels verplaatsing van kleinhandelsvestigingen die thans aan de Hasseltweg gevestigd zijn op locaties waar het BPA niet voorziet in kleinhandel of vanuit andere gebieden in Genk waar nu nog baanwinkels gelegen zijn. Beperking van de toegelaten branches zoals hierboven geformuleerd

brengt het

functioneren van het stadscentrum van Genk en haar buurten wijkvoorzieningen niet in gevaar.

3.3.2. Retailpark Zuiderring (Bosdel) Aan de Bosdel is het thans sterk verouderde retailpark Zuiderring gevestigd. Aan dit retailpark zijn momenteel 13 winkels gevestigd met een gezamenlijke omvang van bijna 10.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Zowel de huidige vormgeving als de omvang van dit winkelcentrum voldoen niet meer aan de eisen die aan mo derne clusters van winkels gesteld worden. Door de Groep GL worden momenteel plannen gemaakt om het retailpark Zuiderring uit te breiden en te moderniseren tot een omvang van circa 40.000 vierkante meter bvo ofwel circa 32.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Clusters van winkels voorzien in het doelgerichte koopgedrag van de consument en zijn – wanneer zij zich beperken tot grootschalige winkels – complementair aan stadscentra. Ze hebben een grote regionale aantrekkingskracht, zeker wanneer zij een kritische omvang van circa 15.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte overstijgen en wanneer in de functionele invulling belangrijke trekkers zijn opgenomen.


136

De stad Genk wil – in tegenstelling tot de beperkingen in de branchering voor de baanwinkels aan de Hasseltweg - slechts beperkte restricties opleggen aan de branchering van de winkelcluster Zuiderring. Immers ook een dergelijke cluster dient voldoende aantrekkingskracht te hebben om een levendig en aantrekkelijk winkelcentrum te kunnen zijn. Dat betekent dat in feite alle branches worden toegestaan. Slechts voor supermarkten, modewinkels (kleding en schoenen) en sportwinkels worden enige beperkingen opgelegd. Zo zal op het gebied van supermarkten slechts één supermarkt worden toegestaan, die een omvang dient te hebben van minimaal 3.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Wat betreft de mode-, schoenen- en sportbranche, mag slechts 3.200 m2 - 10% van de in totaal beschikbare schoenen-

winkelvloeroppervlakte en

sportwinkels.

–

ingevuld

Bovendien

mag

worden iedere

met

winkel

grootschalige

kleding-,

slechts

van

10%

zijn

winkelvloeroppervlakte gebruiken voor kleding, schoenen en sportartikelen. Voor alle winkels geldt dat deze een oppervlakte dienen te hebben van minimaal 1.000 vierkante meter winkelvloeroppervlakte. Kleinere winkels worden niet toegestaan. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de ontwikkeling van dit retailpark niet tot een commerciële terugval voor het centrum van Genk leidt. De herontwikkeling van Shopping 1 is prioritair. Het retailpark moet een meerwaarde vormen voor de commerciële activiteit van het centrum. Hiertoe kan best geopteerd worden voor een voorzichtig, maar sterk onderbouwd juridisch kader, waarbinnen restricties opgelegd worden met betrekking tot de combinatie van branchering én winkelvloeroppervlakte. Een vereniging van de handelaars van de Hasseltweg en Bosdel kan de communicatie tussen de handelaars en het stadsbestuur vlotter doen verlopen. Ook de opwaardering van de ruimtelijk-visuele structuur van het retailpark Zuiderring kan via deze vereniging makkelijker bewerstelligd worden. De moeilijkheid ligt evenwel in het betrekken van de uitbaters van grote ketens. Tot slot dient overwogen te worden om de handelaars die hier reeds gevestigd zijn en de handelaars die zich nog zullen vestigen, verplicht mee te laten betalen aan de Genkpromotie. Op die manier dragen zij eveneens hun steentje bij aan het centrummanagement van Genk.

3.4. Thematische centra


137

Thematische centra zijn momenteel in Genk niet aanwezig. Wel worden momenteel de mogelijkheden bestudeerd om bij KRC Genk een sport- en vrijetijdscentrum te realiseren. Daarnaast is ten aanzien van de Hoevenzavellaan de mogelijkheid geopperd om ter vervanging van de buurt- wijkverzorgende functie een thematische invulling te realiseren.

3.4.1. KRC Genk Recentelijk heeft het stadsbestuur van Genk vergunning verleend voor de realisatie van een sport- en vrijetijdscentrum bij het stadion van KRC Genk. Het gebied is aangeduid als recreatiegebied op stedelijk niveau. De gewenste ruimtelijke ontwikkeling beoogt de omvorming van een monofunctionele en desolate omgeving naar een dynamische stedelijke omgeving met verschillende functies met nieuwe gebouwen omheen nieuwe publieke ruimten. De hier toegelaten functies worden onder andere gekenmerkt door: 1. Een groot ruimtebeslag (>600 vierkante meter); 2. Een aantoonbare relatie hebben met sport en recreatie, zoals sportzaken20 (die vanwege hun omvang niet in het stadscentrum geïntegreerd kunnen worden) , fitness & wellness, sauna, bowling, biljart, verblijfsrecreatie, hotels, enzovoort.

Het RUP Waterschei sport en recreatie vermeldt verder dat zuivere kleinhandelszaken met betrekking tot sport- en recreatie in de brede zin als ondergeschikte bestemming toegestaan worden wanneer aan elk van de volgende bepalingen wordt voldaan: 1. Het betreft speciaalzaken met een assortiment dat betrekking heeft op sport-, recreatie en sportieve vrijetijdsbesteding 2. Het betreft zaken welke omwille van de schaal en/of dynamiek moeilijk in de binnenstad geïntegreerd kunnen worden 3. De netto-verkoopsoppervlakte van de toegelaten ondergeschikte bestemmingen kan in een eerste fase slechts vergund worden tot 8.000 vierkante meter 4. Een verdere toename van de netto-verkoopsvloeroppervlakte van de toegelaten ondergeschikte bestemmingen kan slechts vergund worden wanneer er voordien of gelijktijdig een gelijkwaardige toename is van de netto-vloeroppervlakte van de hoofdbestemmingen 5. De bebouwde oppervlakte van de ondergeschikte bestemmingen bedraagt nooit meer dan 40% van de bebouwde oppervlakte 6. De netto-verkoopsoppervlakte bedraagt nooit meer dan 15.000 vierkante meter


138

Voor wat betreft de functionele invulling van KRC Genk zou Decathlon in haar meest uitgebreide vorm (dus inclusief try&buy) een goede optie zijn. Voor wat betreft de branchering dient nog vermeld te worden dat de omschrijving zoals die thans in het RUP Waterschei sport- en recreatiecluster is opgenomen voor meerdere uitleg vatbaar is. Zo zouden ook grootschalige electrowinkels, speelgoedwinkels en dergelijke kunnen gecategoriseerd worden als winkels op het gebied van recreatie / vrijetijdsbesteding. Om te voorkomen dat ook hier een ongewenste toepassing gaat plaats vinden van de beschrijvingen in het BPA is ook hier een duidelijkere limitering tot de sportbranche gewenst. Grootschalige electrowinkels dienen zich te vestigen in het stadscentrum, Hasseltweg of Bosdel; grootschalige speelgoedwinkels in het stadscentrum of op Bosdel. Ook dient erover gewaakt te worden dat sportgerelateerde verkoop geen verkapte vorm van textielverkoop zal worden. Bovendien dient consequent aan deze restricties vastgehouden te worden, ook indien KRC het sportief niet meer zo goed doet en het retailpark zijn aantrekkingskracht verliest. De ontwikkelingen bij KRC Genk vormen in dit geval in geen enkel opzicht concurrentie voor de gewenste ontwikkelingen in het stadscentrum, Buurt- en wijkcentra, Hasseltweg en Bosdel. Zij zijn daar volledig complementair aan en zijn evenals de zojuist genoemde centra van grote invloed op het functioneren van de stad Genk in 2018.

3.4.2. Hoevenzavellaan Eerder werd gesuggereerd om de buurt/wijkverzorgende functie van het winkelcentrum Hoevenzavellaan te verruilen voor een thematische invulling. De Hoevenzavellaan vormt een zeer belangrijke invalsweg naar Genk en is voor bezoekers aan Genk de eerste kennismaking met de stad. Als zodanig is een thematische invulling van de straat maar dan wel in combinatie met een stedenbouwkundige herprofilering van de straat een goede optie. Hierbij kan bijvoorbeeld genoemd worden een thematisering op het gebied van onder andere woondesign en de electrobranche, bestaande uit een verzameling van kleinere speciaalzaken en ondernemers in de woondesign- of electrobranche. De kracht van dit concept is de kwaliteit van het aanbod, de concentratie van het betere product en de persoonlijke aandacht. Aan de Hoevenzavellaan kunnen zich dan specifieke ambachten vestigen, variërend van restauratie van antieke meubelen tot het laten ontwerpen en maken van een authentiek eigen interieur. De Hoevenzavellaan wordt daarmee niet alleen een broedplaats voor startende bedrijven in deze sector, maar ook een broedplaats van creatief talent, van 20

Het betreft zowel de verkoop van sportartikelen als van materiaal voor een actieve en sportieve recreatieve beleving: kledij en toebehoren voor outdoor, fitness (toestellen, toebehoren, voeding), kamperen en allerlei vormen van een actieve vrijetijdsbeleving.


139

stylisten tot meubelontwerpers en producenten tot ceramisten. De keuze voor de creatie van een cluster rond woondesign kan verantwoord worden vanuit een groeiende marktvraag naar dergelijke winkels en een ondervertegenwoordiging van deze branche in Genk. Het sluit ook aan bij het toekomstige imago van Genk als vernieuwende, moderne en innovatieve stad. Met een dergelijke invulling in combinatie met een herprofilering van de Hoevenzavellaan krijgt

de

Hoevenzavellaan

niet

alleen

een

zeer

specifieke

functie

binnen

de

detailhandelsstructuur van Genk, maar krijgt zij tevens haar regionale en bovenregionale aantrekkingskracht van weleer terug. Echter om deze situatie te bereiken zijn in de Hoevenzavellaan veel ingrepen noodzakelijk. Kwaliteitsvolle functies betekent ook een kwaliteitsvolle

openbare ruimte. Deze kan worden bereikt door onder andere een goede

bereikbaarheid van de winkels, goede parkeervoorzieningen, een duidelijk en markant vormgegeven entreegebied, sfeervolle verlichting, sfeervolle inrichting van de straat / laan met

banken,

beplanting,

prettig

ogende

winkels,

betere

mogelijkheden

om

de

Hoevenzavellaan makkelijk en veilig over te steken (bijvoorbeeld middels ondertunneling), sociale veiligheid, enzovoort. Doch ook de marketing van de Hoevenzavellaan verdient veel aandacht. Het huidige imago van de Hoevenzavellaan dient veranderd te worden.

3.5. Traffic centra Tenslotte zijn er de traffic centra. Ook in Genk zullen in 2018 op een aantal veel publiektrekkende locaties (stations, benzinestations, ziekenhuis) winkels aanwezig zijn die zich richten op de momentbehoefte van de consument. Om te voorkomen dat winkels die zich hier willen vestigen ongewenste concurrentie zullen opleveren voor het stadscentrum en de buurten wijkcentra zal de omvang hiervan beperkt dienen te worden. Zo wordt voor het station van Genk en voor het ziekenhuis van Genk detailhandel toegestaan tot maximaal 500 vierkante meter winkelvloeroppervlakte, waarbij voor een eventuele supermarkt een maximum is voorzien van 250 vierkante meter en voor overige winkels een maximum van 100 vierkante meter winkelvloeroppervlakte per winkel. Bij benzine stations en overige trafficlocaties zal slechts mogelijkheid voor detailhandel geboden worden voorzover de hiermee gemoeide ruimte niet meer bedraagt dan 50 vierkante meter winkelvloeroppervlakte.

3.6. De wenselijke structuur samengevat


140

Op de volgende pagina is de wenselijke detailhandelsstructuur voor Genk in 2018 nog eens een keer schematisch aangegeven. Het rode vlak betreft het centrumgebied van Genk, dat naast haar buurtfunctie (weergegeven door het gele bolletje) vooral een functie heeft voor recreatief en vergelijkend winkelen. Op een aantal andere locaties in de stad bevinden zich nieuwe centrumgebieden (de groene vlakken). Tot deze locaties worden gerekend de Hasseltweg, Bosdel, KRC en de Hoevenzavellaan. Deze concentratiegebieden hebben door hun bijzondere invulling een grote aantrekkingskracht op de bevolking van Genk en de regio. Zij vertonen daarmee veel gelijkenis met het stadscentrum van Genk. De gele vlakken betreffen de buurt, en wijkvoorzieningen. Deze hebben primair een dagelijkse verzorgingsfunctie voor de wijken waarin deze gelegen zijn. Dat in deze centra soms voorzieningen aanwezig zijn met een lokale of wellicht bovenlokale functie, doet aan het primaire karakter van deze winkelstraten/centra niets af. De blauwe vlakken hebben betrekking op kleine winkels – gericht op de moment behoefte – bij traffic centra (station, ziekenhuis).


141


142

4. Profilering van de detailhandel in Genk 4.1. Het ambitieniveau van de stad Genk Op basis van voorgaand onderzoek werd de ambitie gevormd die de stad Genk kan hanteren voor de optimalisatie van de commerciële activiteiten in de stad. de ambitie van stad Genk voor de detailstructuur kan als volgt worden omschreven:

4.1.1. Doelstellingen !

De aantrekkelijkheid en de aantrekkingskracht van het centrum verhogen. Het is van belang dat de eigen inwoners Genk beschouwen als prioritaire locatie voor dagelijkse voorzieningen, maar zeker ook voor niet-dagelijkse voorzieningen. Vandaag kent Genk op vlak van dagelijkse artikelen reeds een koopbinding van 93%. Dit zou kunnen opgetrokken worden naar 95%. Op vlak van niet-dagelijkse artikelen echter, kent Genk een koopbinding van 70%. Hier bestaat nog marge om dit cijfer op te trekken tot +/- 85%. Daarnaast dient de stad Genk haar aantrekkingskracht in Midden- en overig Limburg te verhogen. Genk heeft immers voldoende potentieel om een (boven)regionale aantrekkingskracht te hebben. De koopattractie op vlak van dagelijkse voorzieningen dient toe te nemen van 11% naar +/- 15%. De koopattractie op vlak van niet-dagelijkse voorzieningen kan opgetrokken worden van 50% naar +/60%.

!

Verhogen van het aantal passanten in het centrum. Het drukste telpunt in Genk telt vandaag ongeveer 75.000 passanten. Vergeleken met andere centrumsteden ligt dit cijfer lager. De stad Genk heeft het nodige potentieel en heeft reeds een aantal maatregelen genomen die maken dat het realistisch is te streven naar +/- 100.000 passanten op het drukste telpunt.

!

Verlengen van verblijfstijd in het centrum. Het detailhandelsaanbod wordt gekenmerkt door veel ‘runshopping’. De verhouding runshopping – funshopping in de Noordelijke en Zuidelijke lus is ongeveer 60% runshopping – 40% funshopping. Dit maakt het centrum monofunctioneel en zorgt ervoor dat de verblijfstijd in het centrum beperkt is. Om de bezoeker langer in het centrum te laten vertoeven, is het belangrijk dat de verhouding runshopping – funshopping wordt gewijzigd naar 15% runshopping – 85% funshopping.

!

Kwalitatief groeien door voldoende ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe detailhandelsinitiatieven te faciliteren.


143

Er dient voldoende ruimte geboden te worden voor dynamiek in en het faciliteren van toekomstige distributieve ruimte. Dit niet louter door toevoeging van vierkante meters, maar vooral naar kwaliteit van het aanbod (zowel naar inhoud als naar uitstraling) toe en innovatie als toegevoegde waarde van het winkelgebied.

Met het Stadsplein en de omvorming van de Grote Markt tot horecaplein, is reeds een stap in de goede richting gezet om deze ambities te realiseren. Ook het autovrij maken van de Noordelijke- en Zuidelijke lus zal een positief effect hebben op het aantal passanten en de aantrekkelijkheid van het centrum voor bewoners en bezoekers. Door het aantrekken van meer ‘funshopping’ en extra randvoorwaarden te creëren in het centrum zal de verblijfstijd immers verlengd worden en zal de aantrekkelijkheid van het centrum verhogen. Deze ontwikkelingen zullen zeker bijdragen tot het verhogen van de koopbinding en koopattractie van Genk op vlak van dagelijkse- en niet-dagelijkse voorzieningen.

4.1.2. Monitoring doelstellingen Het economisch functioneren van de Genkse binnenstad dient in kaart te worden gebracht zodanig dat het mogelijk wordt om het effect van de geformuleerde doelstellingen te meten. Hiertoe dienen een aantal referentiecijfers verzameld te worden. Input van de stad zelf is hierbij cruciaal, evenals input van bureaus / bronnen als Locatus, Fastigon en dergelijke. Een bruikbare

monitor

is

de

zogenaamde

‘binnenstadsbarometer’21.

Deze

‘binnenstadsbarometer’ bestaat uit 6 thema’s waarbinnen een aantal parameters verzameld worden. Deze indicatoren bestrijken het hele werkveld van het centrummanagement / binnenstadsmanagement: 1. Positie !

Bezoekersaantal per week

!

Hoogste passantenintensiteit hoofdwinkelstraten (bron: Fastigon of Locatus)

!

Aandeel bezoekers van elders

!

Aantal bepalende evenementen op nationaal, regionaal en lokaal niveau

!

Koopkrachtbinding niet-dagelijkse artikelensector aan de binnenstad

!

Koopkrachtafvloeiing

2. Functiemix ! Winkelaanbod in de binnenstad in vierkante meter winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners (bron: Locatus)

21

www.binnenstadsmanagement.org


144

! Diversiteit van het winkelaanbod (aantal aanwezige subbranches gedeeld door het totale mogelijke aantal – bron: Locatus) !

Gemiddelde omvang winkels in de niet-dagelijkse artikelensector in vierkante meter winkelvloeroppervlakte (bron: Locatus)

!

Filialiseringsgraad

!

Aantal horecagelegenheden per 1.000 inwoners (bron: Locatus)

!

Multifunctionaliteit (aandeel panden met een niet-winkelfunctie van het totaal van panden met een publieksgerichte functie – bron: Locatus)

!

Aantal kramen op de hoofdwarenmarkt

!

Aantal bioscoop- en theaterstoelen

3. Functioneren ! Leegstandspercentage (bron: Locatus) ! Fair share (consumentendraagvlak binnen de modische branches ten opzichte van het van

de

gewogen gemiddelde. Bij de weging is rekening gehouden met de keuze binnenstad

voor

de

consument

ten

opzichte

van

alternatieve

aankoopplaatsen – bron Locatus) ! Aantal arbeidsplaatsen in de detailhandel en horeca ! Hoogste huurniveau in " per vierkante meter winkelvloeroppervlakte (bron makelaars)

4. Leefbaarheid !

Aantal inwoners per kvierkante meter

!

Omvang terrassen in vierkante meters

5. Parkeren en bereikbaarheid !

Aantal bezoekersparkeerplaatsen

!

Bezettingsgraad parkeervoorzieningen op koopavonden en zaterdagnamiddag

!

Bezettingsgraad parkeervoorzieningen op weekdagen

!

Meest gangbare parkeertarief

!

Hoogste parkeertarief

!

Aandeel niet-autobezoekers

6. Organiserend vermogen !

Organisatievorm centrummanagement

!

Organisatiegraad ondernemersvereniging


145

!

Budget voor centrummanagement / binnenstadsmanagement

!

Budget

voor

projecten

van

het

centrummanagement

/

binnenstadsmanagement

Een aantal van de voorgestelde parameters bestaan reeds en zijn beschikbaar binnen de stad zelf of bij bureaus als Locatus of Fastigon, of zijn beschikbaar via andere kanalen zoals makelaars (vb. Cushman & Wakefield). Andere parameters zullen in functie van deze binnenstadsbarometer verzameld moeten worden.

4.2. Prioriteiten stad Genk Om bovenstaande ambities te kunnen realiseren, dient prioritair te worden ingezet op: 1. De identiteit en profilering van zowel de stad in haar geheel als de commerciële troeven met aandacht voor onderscheidend vermogen. 2. Een gevarieerd en complementair kwalitatief en kwantitatief commercieel aanbod in het kernwinkelgebied afgestemd op de behoeften van de recreatieve consument. 3. Kwaliteit en leefbaarheid van de wijken waarborgen door het hanteren van het buurtwinkelconcept, proximiteit en compactheid.

4.2.1. De identiteit en profilering van zowel de stad in haar geheel als de commerciële troeven met aandacht voor onderscheidend vermogen Het beleid dient zich in eerste instantie te richten op het versterken van de identiteit en profilering van zowel de stad in haar geheel als de commerciële troeven met aandacht voor onderscheidend vermogen. In de eerste plaats is het belangrijk dat Genk haar aantrekkingskracht verhoogt naar bewoners en bezoekers toe. Op het vlak van de detailhandel heeft Genk verschillende doelgroepen:

Lokale bezoeker Een belangrijke doelgroep van Genk is de lokale bezoeker. De lokale bezoeker is inwoner van de stad en beschouwt (het centrum van) Genk als primaire aankoopplaats voor dagelijkse artikelen. De bezoekmotieven van deze doelgroep liggen in de nabijheid en in het doelgericht bezoek van winkels maar ook van andere voorzieningen zoals stadhuis, horeca, bibliotheek,... de lokale bezoeker is een belangrijke doelgroep daar ze het centrum frequent


146

bezoeken. Wat bestedingen betreft echter, geven ze per keer minder uit dan bijvoorbeeld regionale bezoekers.

Wil de lokale bezoeker het centrum van Genk als primaire locatie voor de aankoop van dagelijkse artikelen beschouwen, dienen echter een aantal basisvoorwaarden te zijn voldaan. Deze basisvoorwaarden zijn: !

Functionaliteit van het centrum

!

Compleet winkelaanbod

!

Proper en veilig centrum

!

Aanwezigheid van horeca

!

Sociaal-maatschappelijke en culturele voorzieningen

!

Goede bereikbaarheid met de wagen, het openbaar vervoer en per fiets

!

Voldoende parkeermogelijkheden aan concurrerende tarieven

Regionale bezoeker Het

aantrekken

van

regionale

bezoekers

is

minder

makkelijk

door

de

ruime

keuzemogelijkheden waarover deze groep beschikt enerzijds en de mobiliteit van deze doelgroep anderzijds. De regionale bezoeker komt om te winkelen en geeft daarbij veel uit. Meestal komt deze bezoeker met de wagen. Om deze bezoeker aan te trekken, is het niet voldoende dat de basisvoorwaarden voldaan zijn, maar dient het centrum eveneens aan volgende voorwaarden te voldoen: !

Kwaliteit van het winkelaanbod

!

Aanwezigheid van specifieke trekkers

!

Ruim modisch en meer hoogwaardig aanbod

!

Sfeer en gezelligheid

!

Combinatie van leisure en horeca

!

Goede bereikbaarheid met de wagen en het openbaar vervoer

!

Voldoende parkeermogelijkheden

Bovenregionale bezoeker De bezoekmotieven van de bovenregionale bezoeker zijn veel meer toeristisch-recreatief en hun gemiddelde verblijfsduur is ook langer. Winkelen is vaak slechts een nevenactiviteit van deze bezoeker, wat niet inhoudt dat de detailhandel en de horeca van de bestedingen van deze bezoeker niet kunnen profiteren. Om bovenregionale bezoekers aan te trekken, dient het centrum zich echt te onderscheiden van andere centra en een specifiek imago te hebben. Noodzakelijke randvoorwaarden zoals cultuur, musea, toeristisch-recreatieve attracties,


147

architectuur, een onderscheidend winkelaanbod en bijzondere evenementen moeten kunnen aangeboden worden. Genk heeft reeds veel troeven op dit vlak zoals C-mine, Bokrijk, Nationaal Park Hoge Kempen en Kattevenia en dergelijke. De link van deze attracties naar het centrum van Genk wordt echter niet altijd gemaakt door de bezoeker. Deze link is echter zeer belangrijk om meer trafiek in het centrum te genereren en de verblijfsduur te verlengen. Het bewerkstelligen van deze link is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor de stad Genk. In tweede instantie dient Genk bij haar profilering uit te gaan van haar uniciteit en onderscheidend vermogen. Aangezien Genk geen historische stad is, dient Genk zich te positioneren als moderne, vernieuwende, innoverende en creatieve stad van de toekomst. Er zijn reeds heel wat projecten die dit profiel bevestigen, denk maar aan C-mine, het nieuwe Stadsplein, het Carbonhotel en dergelijke. Ook toekomstige ontwikkelingen, zoals onder andere de realisatie van het hoogwaardig bedrijventerrein met wetenschapspark, spelen in op dit thema. Dit profiel moet echter tot uiting komen in heel Genk en in alles wat in Genk ondernomen wordt. Ook

op

vlak

van de

detailhandel dient dit innoverende en vernieuwende

doorgetrokken te worden. Enkel op deze manier kan Genk deze profilering hard maken. Dit kan onder andere aan de hand van: !

Innovatieve winkelconcepten (zie beschrijving in hoofdstuk 6)

!

Innovatief, modern straatmeubilair

!

Gebruik van innovatieve parkeersystemen. Genk heeft reeds een up-to-date parkeersysteem, maar dit zou eventueel aangevuld kunnen worden met SMSparkeren, het gebruik van één universele parkeerkaart en dergelijke.

!

Gebruik van intelligente verkeerslichten en wachttijdvoorspellers voor voetgangers en fietsers om de doorstroming van het verkeer te verbeteren.

!

Modern vormgegeven welkomstborden en bewegwijzering

!

Moderne, vernieuwende architectuur. Genk mist als het mare een ‘landmark’ in haar centrum. Een staaltje architectuur om U tegen te zeggen. Nieuwe ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de herontwikkeling van Shopping 1 bieden op dit vlak een enorme opportuniteit.

In het algemeen kan een beeldkwaliteitsplan opgemaakt worden voor het centrum van Genk. Dit beeldkwaliteitsplan dient ertoe bij te dragen dat toekomstige ontwikkelingen steeds zullen voldoen aan een bepaalde kwaliteitsstandaard. Daarenboven zorgt dit eveneens voor eenheid in het straatbeeld. Het betrekken van een designer bij het inrichten van de openbare ruimte is dan ook essentieel. Een eerste stap om dit ‘innoverende’ door te trekken, is het


148

herzien van het huidige contract met JC Decaux wanneer dit afloopt in 2012. Hierbij dient aandacht geschonken te worden aan de keuze voor modern, innovatief straatmeubilair, welkomstborden en dergelijke.

In laatste instantie is het bij de creatie van een identiteit en profilering voor het winkelcentrum van belang dat de link tussen de verschillende centra duidelijk wordt. Om meer eenheid te creëren tussen de verschillende winkelgebieden kan bijvoorbeeld geopteerd worden voor een naamswijziging van deze gebieden. Zo kan er bijvoorbeeld geopteerd worden voor de ‘G’ als mogelijk bindend element, waarbij de ‘G’ zowel terugkomt in het koepelconcept als in de naamgeving van de winkelgebieden. Met dit symbool kan vervolgens creatief gewerkt worden door bijvoorbeeld de ‘G’ een andere kleur te geven afhankelijk van het winkelgebied. Het is hierbij van cruciaal belang dat bij de branding van Genk in het algemeen, wordt uitgegaan van één overkoepelende visie. Deze visie kan vervolgens vertaald worden in een koepelconcept waaronder de verschillende marketinguitingen vorm krijgen. Op deze manier wordt de relatie tussen de verschillende stadsdelen en Genk beklemtoond en blijft deze relatie ook gewaarborgd. Aangezien de branding van het handelscentrum van Genk dient te passen binnen de overkoepelende visie voor de stad, zal dit mee opgenomen worden in de actualisering van het citymarketingplan van Genk. Het is niet de bedoeling dat er verschillende merken gecreëerd worden. Er dient met andere woorden één overkoepelend merk te zijn dat een (visuele) vertaling krijgt naar de verschillende delen toe.

4.2.2. Een gevarieerd en complementair kwalitatief en kwantitatief commercieel aanbod in het kernwinkelgebied afgestemd op de behoefte van de recreatieve consument Een tweede prioriteit voor Genk als winkelstad is de verdere uitbouw van het commercieel aanbod. Regionaal verzorgende winkelgebieden zijn centra waarbij multifunctionaliteit, recreatief verblijf, sfeer, kwaliteit, beleving en ruime keuzemogelijkheden belangrijke aspecten zijn. Deze winkelgebieden dienen over bepaalde kwaliteiten te beschikken die ze onderscheiden van andere winkelgebieden om hun aantrekkingskracht te versterken. Lokale vernieuwende en creatieve initiatieven spelen hierin een belangrijke rol. Daarnaast vervullen ze ook een belangrijke functie als gemaksgericht (dagelijkse boodschappen) bezocht centrum waarbij bereikbaarheid en parkeren zeer belangrijke elementen zijn. Het centrum van Genk is vandaag

vrij

monofunctioneel.

Er

dient


dan

ook

gestreefd

te

worden

naar

een

149

multifunctioneel centrum dat één totaalgebied vormt met daarin een aantal deelgebieden. Hierbij dient er een gezonde mix van run- en funshopping (15% - 85%) en een gezonde mix van lokale zelfstandige ondernemers en ketens te zijn zodat Genk als winkelstad niet doorsnee, maar verrassend wordt. De creatie van een aangenaam verblijfsklimaat is hierbij eveneens enorm van belang. De horeca kan hierbij in belangrijke mate een rol spelen. Uit de analysefase bleek dat in Genk vandaag een gebrek is aan avondactiviteiten en andere type horeca, denk aan praatcafé, loungebar, sushibar en dergelijke. Zoals reeds eerder aangegeven dient ook maximaal te worden ingezet op het opwaarderen van de openbare ruimte en het ontwikkelen van een flaneergebied in het centrum. Het autovrij maken van de lussen is hier een belangrijke stap. Veiligheid en netheid van het centrum is eveneens van cruciaal belang. Het geeft bezoekers een aangenaam gevoel en zal er ook toe bijdragen dat men terugkeert. Een belangrijke troef van Genk in het algemeen en van Genk als winkelstad in het bijzonder is de bereikbaarheid en de parkeermogelijkheden. Hier moet blijvend aandacht aan geschonken worden. Afsluitend kan gesteld worden dat Genk centrum nood heeft aan een extra trekker om trafiek naar het centrum te genereren en de uitwisseling tussen de verschillende winkelgebieden te bewerkstellingen. Het is immers zeer belangrijk dat de link met C-mine en cultuur gelegd wordt. Dit aspect wordt verder opgenomen in de actualisering van het citymarketingplan.

4.2.3. Kwaliteit en leefbaarheid van de wijken waarborgen Naar de voorziening van de verschillende wijken toe, is het van belang dat stad Genk aandacht besteedt aan de structuur en het aanbod van de detailhandel in de wijken. Er moet gezorgd worden voor een goede ruimtelijke spreiding. De winkelgebieden in de wijken dienen op korte afstand van de woningen te liggen en moeten vanuit de woning makkelijk bereikbaar zijn. Tevens is het noodzakelijk dat er voldoende kritische massa is. Als algemene regel kan gesteld worden dat de buurtwinkelgebieden beschikken over een supermarkt, of afgeleide ervan, en een basispakket aan overige dagelijkse voorzieningen (slager, bakker, drogisterij,...). De compactheid en de mix met andere functies is hierbij eveneens van belang. De voorzieningen dienen zoveel mogelijk geclusterd te worden om een ‘hart’ voor de kern te realiseren. Hierbij wordt niet enkel gedacht aan detailhandel, maar ook aan andere functies zoals postkantoor, bank en dergelijke. Verspreide bewinkeling dient dan ook in de gaten gehouden te worden. Tenslotte vormen de uitstraling en veiligheid van de buurtvoorzieningen een belangrijk aspect waar blijvend aandacht aan geschonken moet worden. De wijken en buurten dienen een zekere uitstraling te hebben en een aangename leef- en winkelomgeving te vormen. Dit wordt voor een groot gedeelte bepaald door de


150

beeldkwaliteit van het gebied. Bijgevolg dient de openbare ruimte goed verzorgd te zijn en de panden onderhouden.


151

5. Actiepunten Teneinde de visie en geformuleerde doelstellingen met betrekking tot de commerciële activiteiten in Genk te realiseren, is een actieve houding vereist van alle betrokken partijen. De vaststelling van een duidelijke visie op Genk in het algemeen en de binnenstad in het bijzonder, dient met andere woorden in praktijk te worden gebracht. De stad kan hierbij twee houdingen aannemen: een faciliterende of een proactieve houding. De faciliterende houding gaat uit van kaderstellende activiteiten door de stad (bijvoorbeeld het opstellen van een RUP), waarna verdere initiatieven zullen genomen worden door andere actoren (onder andere private partijen). Een proactieve houding gaat ervan uit dat de stad optreedt als initiatiefnemer en actieve actor ter verwezenlijking van commerciële ontwikkelingen die moeten leiden tot een eindsituatie zoals eerder aangegeven. Om het ambitieniveau waar te maken, dient de rol van stad Genk een mix van faciliterend en proactief te zijn. Hiertoe worden een aantal actiepunten geformuleerd op vier niveaus: !

in de ruimtelijke sfeer

!

in de functionele sfeer

!

op vlak van mobiliteit

!

op vlak van marketing en communicatie

Bij het uitwerken van de actiepunten wordt eveneens rekening gehouden met het geactualiseerde citymarketingplan van de stad. De profilering van Genk als ‘stad van / voor morgen, dankzij haar ondernemende spirit’, met als speerpunten economische topstad; kleurrijke en toffe belevingsstad en warme, kwaliteitsvolle woonstad kunnen de specifieke uitwerking

van

de

actiepunten

beïnvloeden.

Vooral

de

kernwaarden

/

kwaliteiten

‘vernieuwing’, ‘creativiteit’ en ‘geborgenheid’ zullen een stempel drukken op de actiepunten. In hetgeen volgt worden eerst de verschillende actiepunten per niveau besproken. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de timing en belangrijkheid (prioritair of flankerend) van het actiepunt. Tot slot wordt de methodiek beschreven die een continue actualisering van de actiepunten toelaat. Het is immers belangrijk dat niet enkel deze actiepunten, maar ook nieuwe actiepunten indien opportuun uitgewerkt en toegepast kunnen worden.


152

5.1. Actiepunten in de ruimtelijke sfeer !

De Europese Dienstenrichtlijn zal vanaf begin 2010 toegepast moeten worden. De richtlijn schept een juridisch kader om juridische en administratieve belemmeringen van het vrije verkeer van diensten weg te werken en heeft bijgevolg een belangrijke impact op de handel. De afbakening van branches dient in de toekomst in functie van ruimtelijke ordening, mobiliteit en veiligheid te gebeuren. Zowel de branches op de Hasseltweg, Bosdel als KRC dienen binnen het kader van deze Europese Dienstenrichtlijn afgebakend te worden. o

Afwerken van het RUP Bosdel en formulering van een basisvisie voor het retailpark. Deze aanpassingen dienen te gebeuren op basis van de gekozen ontwikkelingsvisie en in functie van de Europese Dienstenrichtlijn.

o

Aanpassen van de afbakening van de mogelijke branches in BPA Hasseltweg. Om deze afbakening te kunnen afdwingen dient deze eveneens te gebeuren in functie van de Europese Dienstenrichtlijn.

!

De mogelijkheid dient onderzocht te worden om Bosdel, en eventueel ook KRC, te voorzien van extra parkeergelegenheid om combinatiebezoeken naar het centrum te bevorderen door middel van een shuttle of een andere verbinding. Ondertunneling van de Westerring waar nodig kan eveneens overwogen worden. Service-infoborden dienen geplaatst te worden en een parkeergeleidingssysteem zal bezoekers sneller wegwijs maken

tussen

het

centrum,

Bosdel

en

KRC.

Bij

de

creatie

van

deze

extra

parkeergelegenheden dient aandacht te worden besteed aan de verschillende vormen van parkeren (lang, middellang, kort). Het parkeerbeleid dient afgestemd te worden in functie van de ontwikkelingen en de reeds aanwezige parkeerplaatsen. Een parkeerstudie dient te worden uitgevoerd met betrekking tot het benodigde aantal parkeerplaatsen. Echter, een ruwe schatting kan gemaakt worden op basis van het aantal vierkante meter brutowinkelvloeroppervlakte (m2 bvo). Per 100 vierkante meter zouden circa 3 parkeerplaatsen voorzien moeten worden. In onderstaande tabel wordt het indicatief aantal benodigde parkeerplaatsen aangegeven:


153

m2 bvo

Geschat aantal parkeerplaatsen

Shopping 1

16.800

504

KRC

18.000

0

Uitbreiding Bosdel

25.000

750

Hasseltweg

20.000

600

TOTAAL

79.800

1.854

Aangezien KRC Genk reeds over een ruim aanbod aan parkeerplaatsen beschikt en gelet op het feit dat winkelen en voetbalbezoek op verschillende tijdstippen van de dag plaatsvinden, is het onnodig om extra parkeerplaatsen te voorzien. Personen die de nieuwe handelszaken zullen bezoeken, kunnen immers de parkeerplaatsen gebruiken die voorzien zijn voor de voetbalwedstrijden. !

Met behulp van de Locatusgegevens dient een inventarisatie van de leegstaande handelspanden opgemaakt te worden. Een specificatie van de gewenste / ideale branche per locatie wordt eveneens vermeld. Deze inventarisatie dient op regelmatige tijdstippen geüpdate te worden opdat deze lijst als een permanent overzicht kan dienen. Handelaars die graag een nieuwe zaak willen starten kunnen vervolgens optimaal begeleid worden bij hun zoektocht naar een locatie. De stad Genk kan proberen om, via een duidelijke en efficiënte communicatie tussen de Dienst Economie, Dienst Ruimtelijke Ordening, Genkse immobiliënkantoren en notarissen, handelaars die op zoek zijn naar een nieuw handelspand optimaal te begeleiden. De communicatie kan best verlopen via een communicatietool (die nog ontwikkeld dient te worden). Op deze manier wordt het makkelijker voor handelaars om hun nieuwe zaak op de juiste locatie binnen de afgebakende gebieden op te starten. Bovendien dient de stad projectbemiddeling op te starten. Hierbij dient contact opgenomen te worden met de eigenaars van ontwikkelingslocaties, eigenaars van handelspanden en met projectontwikkelaars. Daarnaast dienen de eigendomsstructuren van de ontwikkelingslocaties in kaart gebracht te worden. De stad Genk kan optreden als adviseur bij de proactieve benadering van ontwikkelaars.

!

De

zes

gebouwen

in

Genk-centrum

die

honderd

jaar

of

ouder

zijn,

dienen

opgewaardeerd te worden. Zij kunnen niet alleen een toegevoegde waarde aan de ruimtelijk-visuele structuur leveren, maar eveneens door hun functionele invulling bijdragen aan de aantrekkingskracht van reeds bestaande en toekomstige handel en / of horeca. Met betrekking tot de functionele invulling kan onder andere gedacht worden aan hoogstaande, innovatieve horeca, het restaureren en vervolgens openstellen van de


154

gebouwen of het creëren van een ontmoetingsplaats voor innovatieve creatievelingen. Een geïntegreerd lichtplan, de restauratie van de voorgevel en eventueel zijgevels en bewegwijzering naar deze historische panden zullen deze panden doen opvallen. !

Ruimtelijke ingrepen zoals bijvoorbeeld het heraanleggen of verbreden van voetpaden in het centrum en bovenlokale handelsstraten, dienen onderzocht te worden. Bovendien heeft het bestuur van de stad reeds een aantal plannen goedgekeurd, waaronder de heraanleg van de Stalen- en de Vennestraat en het centrum. Met betrekking tot de Vennestraat kan gedacht worden aan gekleurde voetpaden om het winkelgebied duidelijk af te bakenen. Dit past bovendien in het kader van deze straat als ‘Straat van de Zintuigen’.

5.2. Actiepunten in de functionele sfeer !

Toekennen van stimuleringspremies met betrekking tot de afgebakende gebieden in het centrum en bovenlokale handelsstraten. Hierbij wordt in eerste instantie gedacht aan de Veneestraat, de Stalenstraat en op termijn de Hoevenzavellaan. Uiteraard is dit geen exhaustieve opsomming. Op lokale handelsstraten dient echter niet ingezet te worden. Twee soorten premies kunnen worden toegekend, zijnde algemene premies / subsidies (zoals onder andere winkelrenovatie- en gevelrenovatiepremies) en functionele premies / subsidies (zoals onder andere verhuis-, leegstands- en horecapremie). Deze werden in het verleden al toegekend, maar zijn in afwachting van dit plan naar de achtergrond verschoven. Ondersteuning voor starters kan hierin eveneens opgenomen worden. Belangrijk bij het opstellen van de voorwaarden die aan deze premies en incentives verbonden zijn, is het strategisch-commercieel plan zelf. Het zijn immers ideale hulpmiddelen om dit plan te verwezenlijken. De functionele premies zullen ervoor zorgen dat gewenste activiteiten op gewenste locaties ontwikkeld zullen worden en dat niet gewenste activiteiten geen extra financiële hulpmiddelen ontvangen. Om een resultaat op lange termijn te bekomen, dienen deze premies jaarlijks en repetitief uitgekeerd te kunnen worden en dit op lange termijn. Idealiter kan gedurende een periode van (minimaal) 10 jaar een budget van " 250.000 voorzien worden.

!

De wisselwerking en de maximalisatie van de synergieën tussen het stedelijk belevingsaanbod en de detailhandel dient bevorderd te worden. Hierbij wordt onder andere gedacht aan het in het leven roepen van een nieuwe categorie van horeca, met name culturele horeca. Aan de grondslag van deze categorie dient een culturele programmering te liggen. Ook de doelstellingen en het jaarprogramma van dergelijke


155

eet- en drinkgelegenheden zijn criteria. Het voordeel van culturele horeca is dat de stad Genk ruimere exploitatiemogelijkheden kan bieden, zonder dat de cultuurfunctie bedreigd

wordt.

Bovendien

creëert

het

een

informele

ontmoetingsplek

waar

cultuurminnend Genk én Limburg kan netwerken. Ook de wisselwerking tussen de detailhandel, KRC en het Nationaal Park Hoge Kempen dient versterkt te worden. !

Het Horecabeleidsplan dient in de praktijk te worden gebracht. De Grote Markt dient ontwikkeld te worden als horecaplein. Om deze ontwikkeling te bevorderen en extra klassezaken aan te trekken, dient een horecacoach aangesteld te worden. Deze coach is het aanspreekpunt voor horeca-uitbaters én het infokanaal tussen horeca-uitbaters en het stadsbestuur. Het formuleren van suggesties en opmerkingen naar het stadsbestuur toe, het informeren van uitbaters over reglementering en wetgeving en het organiseren van infosessies en sensibiliseringsnormen zoals buurtoverleg en persoonlijk contact vallen allemaal binnen de bevoegdheden van de horeca-coach. Daarnaast kan de stad eveneens een aantal incentives geven om deze ontwikkeling te bevorderen, bijvoorbeeld een opstartpremie waarbij de stad de eerste drie maanden huur betaalt. Ook het aanbod aan winkelondersteunende horeca dient uitgebreid te worden, meer bepaald in het centrum en op de bovenlokale handelsstraten. Onder deze categorie vallen onder andere coffee- and tearooms, broodjeszaken, ijsspecialiteiten, croissanteries en koffiebars. Hoe innovatiever

hun

concept,

product

en

locatie,

hoe

beter

het

binnen

de

(citymarketing)visie van stad Genk past. Een inspirerend voorbeeld is een koffiebar in Maastricht, die in dezelfde ruimte gelegen is als een boekenwinkel. Beiden vinden onderdak in een voormalige kerk, waarbij het koor gereserveerd is voor de koffiebar.

Op de Vennestraat dienen 10 tot 12 horecaculturen uitgebouwd te worden. Deze ontwikkelingen passen immers in het concept ‘Straat van de Zintuigen’.


156

!

De ontwikkelde visie (in haar totaliteit) voor de Vennestraat dient zo snel mogelijk uitgevoerd te worden. In het doodlopende deel van de Vennestraat en de aansluitende panden voorziet de conceptnota idealiter voornamelijk horeca. Een winkelen belevingszone dient gecreëerd te worden tussen huisnummer 129 en 193. Vanaf huisnummer 249 (slagerij Vincent) wordt aangeraden om naast de Colruyt vooral diensten te concentreren. De stad dient projectontwikkelaars aan te trekken voor ‘grootse’ projecten – onder andere de oude bioscoop op huisnummer 114. In het kader van het eerder reeds vermelde premies dienen subsidies te worden voorzien voor beginnende ondernemers en zelfstandigen. Dankzij actieve prospectie tenslotte kan de stad nieuwe ketens en ondernemers aantrekken.

!

De stad Genk dient experimenten op gebied van detailhandel en horeca binnen het stadscentrum en de nieuwe centrumgebieden te bevorderen en aan te moedigen zodanig dat er innovatieve winkelconcepten ontstaan en kwalitatieve winkels aangetrokken worden, waardoor de aantrekkelijkheid van het centrum van Genk zal toenemen. o

Een voorbeeld van een vernieuwend concept is de Try Me-winkel. In deze winkel kunnen bezoekers producten die fabrikanten op de markt willen brengen, proeven en testen. Achteraf wordt hen gevraagd om een enquête in te vullen. De eerste Try Me-winkel werd in juni in Hilversum geopend.

o

Ook supermarkten kunnen vernieuwend werken, namelijk door hun klanten te laten winkelen en betalen zonder langs een traditionele kassa te passeren bijvoorbeeld. Mensen kunnen dan zelf hun producten inscannen en betalen.

o

Op het gebied van beleving kunnen detailhandels, horeca én stad Genk eveneens innovatief uit de hoek komen. Sfeer en beleving zijn een belangrijk element in de hele shopping-ervaring. Retailtainment lokt consumenten naar een specifieke locatie in een bepaalde winkel of in een handelscentrum om hen vervolgens te betrekken bij wedstrijden, game shows en / of weggeefacties. Het gevoel dat bij consumenten op deze manier wordt gegenereerd, stijgt boven de initiële opwinding uit en kan uitgroeien tot een langdurige emotionele connectie met het merk of de stad / gemeente. Het imago dat op deze manier wordt opgebouwd, is erg duurzaam. Dit geeft consumenten dan ook een reden om terug te komen. Het is echter essentieel dat de georganiseerde acties bijdragen tot het gewenste imago van stad Genk en haar handelscentrum, anders zal retailtainment meer kwaad dan goed doen.

o

Pop-up retail speelt in op de individualistische consument, die liever unieke, exclusieve producten koopt in plaats van massa-producten. Dankzij retailzaken die onaangekondigd uit het niets verschijnen, innovatieve en exclusieve


157

producten aanbieden om vervolgens weer even snel te verdwijnen, kan stad Genk op deze steeds groter wordende doelgroep inspelen. In eerste instantie kan de stad producenten, winkelketens en dergelijke meer laten weten dat Genk een ideale locatie is om dergelijke initiatieven te ontplooien. In tweede instantie kan de stad zelf een handelszaak voor korte periodes verhuren aan producenten of winkelketens die een speciale actie willen organiseren. Uiteraard dient dit binnen de bestaande visie van de stad uitgebouwd te worden. o

Om dergelijke nieuwigheden te stimuleren kan stad Genk hiervoor incentives toekennen. Op een hoger niveau is het eventueel aan te raden dat het stadsbestuur zelf vernieuwende winkelconcepten probeert aan te trekken. De stad kan hier door middel van benchmarking op inspelen.

o

Tot slot kan de stad in het kader van het actieplan ‘ondernemingsvriendelijke gemeente’ van de Vlaamse Regering een innovatiecentrum rond innovatieve detailhandel oprichten. Een mooi voorbeeld hiervoor is het innovatiecentrum West-Vlaanderen (Kortrijk). Mogelijke samenwerkingen dienen afgetoetst te worden.

!

De stad Genk dient verder te werken aan een veilige en propere handelsomgeving. De haalbaarheid van het permanent inschakelen van het onderhoudsteam dient onderzocht te worden. Hierbij kan bijvoorbeeld een engagement aangegaan worden met een sociaal project.

!

Genk Gastvrij: Het is heel belangrijk dat bezoekers en shoppers een welkom en veilig gevoel krijgen wanneer ze de stad bezoeken. Om dit gevoel te bevorderen kan de stad het Genker Evenemententeam, dat reeds op pad gaat als veel volk samenkomt, meer richten naar het bezoekerspubliek.

!

Organiseren van een wekelijkse koopavond waarop de winkels geopend zijn tot 20 uur. Avondshoppen is relaxed winkelen: geen haast meer na kantoortijd om toch nog snel in de winkel te kunnen geraken, een ideaal moment om deskundige uitleg te vragen of om een demonstratie bij te wonen. Een koopavond is een ideale kans om het handelsimago van Genk te versterken en om nieuw publiek aan te trekken. Een donderdagavond is de meest geschikte avond om een koopavond te organiseren, aan de vooravond van het weekend. Belangrijke randvoorwaarden om dergelijk initiatief te laten slagen, is steun van de handelaars, voldoende publicitaire aandacht en ondersteuning en regelmaat om gewoonte te kweken. Voor stad Genk kunnen deze koopavonden zowel in het stadscentrum, als in de centrumgebieden, als in beide gebieden tesamen georganiseerd worden, zolang er maar een continuïteit is op het gebied van locaties. Leuven is de eerste Vlaamse stad die dergelijk initiatief aanbiedt. Sinds 13 maart 2008 zijn er op


158

donderdagavond wel 100 winkels geopend tot 20u. Ook de grotere ketens tonen interesse om deel te nemen. De Leuvense koopavonden zijn nu reeds een succes. Ook de stad Maastricht organiseert sinds jaar en dag koopavonden. De winkels zijn er iedere donderdag geopend tot 20u. Om optimaal te profiteren van december, organiseert de stad die maand vijf speciale koopavonden. Deze gaan door op een maandag, een dinsdag, een woensdag, een donderdag en een zaterdag. De winkels zijn dan geopend tot 21u, Op koopzaterdagavond zijn ze zelfs geopend tot 22u. Dit is de Shopping Night. Uiteraard voorziet de stad Maastricht al deze informatie op haar website. Stad Genk is inmiddels bezig met de nodige voorbereidingen te treffen. Na een aantal maanden dient

het initatief

geëvalueerd

en

in

het

kader

van deze

evaluatie

geoptimaliseerd te worden. !

Het organiseren van koopzondagen. Onderzoek in de stad Leiden heeft uitgewezen dat de bestedingen op koopzondag hoger zijn dan op doordeweekse dagen. Dit geldt nog meer voor mannen, aangezien zij over het algemeen minder tijd hebben om te winkelen door de week. Kritische succesfactoren zijn de gezelligheid, de sfeer en de ligging van een stad. Mensen willen graag eens uit hun eigen gemeente of stad komen. Ook stad Maastricht organiseert twintig dergelijke koopzondagen per jaar. Maar zij bieden eveneens gespecialiseerde koopzondagen per branche aan (meubel-, tuin- en doe-hetzelf). De stad Genk organiseert 15 koopzondagen per jaar, waarvan er 12 gereserveerd zijn voor het centrum. Het is mogelijk om een aantal van deze koopzondagen te benadrukken, door ook hier bepaalde branches in de kijker te plaatsen. Met een gamingaanbod in C-Mine is een themadag rond innovatief gamen zeker een optie. Deze koopzondagen dienen gecontinueerd te worden, met de nodige ruimte voor reflectie.

5.3. Actiepunten op vlak van mobiliteit !

De bereikbaarheid van Genk met de wagen dient bevorderd te worden door een duidelijke

en

optimale

parkeerverwijzing.

Dit

zal

eveneens

bijdragen

aan

een

mentaliteitswijziging bij de Genkenaar ten voordele van ondergronds- en randparkeren. De dienst mobiliteit van stad Genk heeft reeds een aanzet gegeven tot een studie rond bewegwijzering. De individuele centrumdelen en winkelgedeeltes worden onder de loep genomen, maar het grote geheel helaas niet. Desondanks is het belangrijk dat bezoekers al vanaf de E314 begeleid worden naar hun bestemming. Deze parkeerverwijzing dient niet alleen optimaal en duidelijk te zijn, maar geeft ook de mogelijkheid aan stad Genk om vernieuwend uit de hoek te komen. Een mooi voorbeeld hiervan is de nieuwe borden


159

die de NMBS gaat gebruiken in haar treinstations. Ze zijn van de hand van Stefan Schöning.

!

De bereikbaarheid van Genk met het openbaar vervoer kan versterkt worden. Hiertoe dient gekeken te worden in welke mate het station van Genk niet langer als eindstation dient te functioneren. Een gesprek met de NMBS is hierbij noodzakelijk. Ook het aanbod van De Lijn zou eventueel kunnen uitgebreid worden. Dit dient bekeken te worden met De Lijn. Het Spartacusplan zal een belangrijke impact hebben op Genk. Het doortrekken van deze verbinding tot Genk is gepland voor 2014.

!

Stad Genk liet in 2008 een advies uitbrengen in verband met de creatie van een autoluw winkelcentrum. Dit om de verkeersveiligheid en –leefbaarheid en de leefbaarheid van het centrum te verhogen. Bovendien wordt het verkeer hierdoor naar randparkings geleid en wordt het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets bevordert. Tot slot zal het gebied tussen de bipool Stadsplein en Shopping 1 een volwaardig winkel – wandelgebied worden. In overleg met de handelaars werd volgende, gefaseerde aanpak bepaald. As eerste werd de Grote Markt autovrij gemaakt ter creatie van een volwaardig horecaplein. Na de oplevering van het Stadsplein wordt de noordelijke lus (Stationsstraat, Marktstraat en Winterslagstraat Noord) volledig afgesloten. Na de realisatie van shopping 1 wordt de zuidelijk lus (Klokstraat en Winterslagstraat Zuid) definitief afgesloten. Tot slot is de Molenstraat aan de beurt. De timing van het afsluiten van de Molenstraat wordt geëvalueerd in 2013 en dit naar aanleiding van de voltooiing van de werken aan Shopping 1 en de ingebruikname ervan.

!

Er dient blijvende aandacht geschonken te worden aan de zwakke weggebruiker.

!

Er dient onderzocht te worden in welke mate de oude spoorbedding van de mijntrein kan gebruikt worden voor het invoeren van een ‘cityrail’-verbinding tussen de verschillende stadsdelen. Dit kan bekeken worden in het kader van het Spartacusplan. Bovendien bevordert deze actie de wisselwerking en interactie tussen het stedelijk belevingsaanbod en de detailhandel.


160

5.4. Actiepunten op vlak van marketing en communicatie !

Om zowel de detailhandel als stad Genk te promoten dient een marketingplan ontwikkeld te worden in functie van zowel het strategisch-commercieel als het citymarketing-plan.

Het

strategisch-commercieel

plan

past

immers

in

het

citymarketingplan. !

Er is nood aan een kwaliteitsimpuls in het centrum van Genk. Doel van deze kwaliteitsimpuls is om, door cosmetische ingrepen, de sfeer en uitstraling van het centrum te verbeteren. Onderliggend doel daarbij is de verblijfsduur van de bezoekers te verlengen en de koopstromen te bevorderen. Om dit te kunnen realiseren, dienen volgende punten in beschouwing te worden genomen: o

De openbare ruimte dient opgewaardeerd te worden. Gewaagde concepten wat betreft

straatmeubilair,

plantenbakken,

afbakening,

(plein-)verlichting,

boombescherming en kunst in het centrum kunnen de stad Genk een voorsprong opleveren. Als voorbeeld is er stad Amsterdam:


161

In diezelfde stad worden ook de infozuilen op een ludieke manier ingekleed.

En ook kunst in het centrum is een vast element in het straatbeeld van Amsterdam.


162

Tot slot is het mogelijk om een winkelstraat gedeeltelijk te overdekken met behulp van gedurfde luifels. Daarbij kan eveneens ruimte gecreëerd worden voor vernieuwende manieren om de stad te bevlaggen en te bebloemen. Het onderstaande luifel-concept is van de hand van de Vortex architecten van stad Groningen.

o

De uitstraling van sommige winkelpanden dient verbeterd te worden. Om leegstand in het centrum minder storend te maken, kan een actie georganiseerd worden waarbij etalages van leegstaande panden aangekleed worden met grote, verlichte displays waarop bijzondere gebouwen en evenementen te zien zijn van de stad. Door leegstaande panden in de belangstelling te zetten, is er overdag meer trafiek en ’s avonds meer sfeer rondom dat pand. Tegelijkertijd kunnen de displays fungeren als communicatiemiddel voor makelaars om de leegstaande panden opnieuw ingevuld te krijgen.

!

Om haar belevingsaanbod te verruimen en op die manier haar handel en horeca (beter) te vermarkten dient de stad extra activiteiten en speciale, innovatieve evenementen te organiseren of aan te trekken. Mogelijkheden zijn evenementen rond gaming, een theater-

of

muziekspektakel

met

gebruik

van

innovatieve

geluid-,

licht-

en

watertechnieken of speciale activiteiten op koopzondagen of –avonden. Ook een designweekend of een culinair, multicultureel weekend kunnen worden georganiseerd. Idealiter dient de stad, door het combineren van thema’s zoals KRC, handel, design en Maasmechelen Factory Outlet Center, aan destination-marketing te doen. !

Er dient een visibiliteitsplan te worden opgesteld dat ervoor zal zorgen dat de zichtbaarheid en levendigheid van de hele stad verhoogt. Dit kan onder andere door wisselende bevlagging, een lichtplan, banieren,... , ook naar design toe


163

Ook het invoeren van een bebloemingsactie in het stadscentrum en de nieuwe centrumgebieden is bijzonder effectief om meer leven en sfeer in de stad te krijgen en creëert terzelfder tijd eenheid tussen de verschillende stadsdelen. !

Om toekomstige starters binnen specifieke sectoren aan te trekken kan de stad proactieve recruteringscampagnes lanceren. Een mooi voorbeeld hiervan is ‘Stad Genk zoekt juwelier!’. Bovendien is het eveneens de doelstelling van proactieve promotie om (nieuwe) klanten aan te trekken. Het is essentieel dat zowel campagnes gericht naar de vraagzijde als campagnes gericht naar de aanbodzijde van de detailhandel gelanceerd wroden.

!

Om de detailhandel op te krikken, nieuwe investeerders en vernieuwende winkelformules aan te trekken, dient stad Genk deel te nemen aan beurzen. Jaarlijks wordt een Realtybeurs georganiseerd. Tijdens deze vastgoedbeurs zijn alle belangrijke spelers op vlak van retail en vastgoedontwikkeling aanwezig. Dit vormt dan ook een ideale opportuniteit voor stad Genk om contacten te leggen met investeerders. Deelname aan deze beurs is dan ook een absolute must voor stad Genk. Uiteraard dient de stad haar projectsites hier in de kijker te stellen.

!

Om

haar

handelscentrum

te

promoten

dient

Genk

gerichte

marketing-

en

promotiecampagnes te voeren. Zo kan er guerrilla-marketing gevoerd worden, waarbij er tijdens bepaalde periodes (vb. Kerstperiode) intensief gecommuniceerd en geadverteerd wordt in concurrerende en nabijgelegen steden via 20 vierkante meter affichage. Een ander communicatiekanaal is busflankaffichage in heel Limburg. Mogelijke doelgroepen vormen de omliggende steden en gemeenten, maar ook de hele Maaskant en zelfs Nederlands Limburg behoren tot de te bespelen gebieden. Op deze manier neemt het fierheidsgevoel en het geloof in Genk bij de bewoners en handelaars toe. Bovendien


164

kunnen klantgegevens binnen een bepaald verzorgingsgebied gebundeld worden. Op die manier worden meer klanten op een gerichtere manier benaderd. !

De stad dient een ‘winkelen horecakaart’ te ontwerpen waarop de verschillende winkelgebieden aangeduid staan. Op deze manier krijgt de shopper een overzicht van het aanwezige aanbod in Genk en worden de verschillende stadsdelen visueel aan elkaar gelinkt.

!

Als

aanvulling

op

bovenvermelde

winkelkaart

kan

de

stad

eveneens

een

(winkel)stadsmagazine uitbrengen. Deze is gekoppeld aan het citymargazine, maar met de nadruk op handel en horeca. In dit magazine komen de speerpunten van het citymarketingplan aan bod, evenals de branding van stad Genk, de horeca en handel. De mogelijkheid bestaat om deze uit te geven met of zonder advertenties. Het is echter niet aan te raden om bedrijven / handelszaken buiten het grondgebied van Genk hierin te laten adverteren. !

Om de start en de inhoud van het strategisch-commercieel plan goed te communiceren, dient de stad een perstekst op te stellen en een persconferentie te organiseren. Eén grote lancering, met bekende sprekers en een marketingcampagne voor het centrum dient op poten gezet te worden. Alle stakeholders van beide plannen dienen in één keer bereikt te worden. Om dit momentum optimaal te valoriseren worden idealiter tegelijkertijd nationale media ingeschakeld, zoals onder andere het Belang van Limburg en Radio 1.

5.5. Timing van actiepunten Onderstaand worden tabellen getoond. De eerste verzamelt de actiepunten per sfeer en geeft reeds een indicatieve aanduiding van timing (KT = korte termijn; ML = middellange termijn) en prioriteit van het actiepunt (P = prioritair, F = flankerend). In de daaropvolgende tabellen worden de actiepunten in drie periodes weergegeven, meer bepaald eind 2009 – 2012, 2013 – 2015, 2016 – 2018. De timing van deze actiepunten is indicatief en bovendien is de oplijsting van deze actiepunten niet-exhaustief. Verder in dit document wordt een aanzet gegeven tot het verwerven van nieuwe actiepunten.

Met betrekking tot de ontwikkeling van KRC, Bosdel en Shopping 1, dient prioriteit gegeven te worden aan KRC, vervolgens aan Shopping 1 en ten slotte aan Bosdel.


165

5.5.1. Actiepunten per sfeer / niveau Timing - Prioritair of Flankerende actie

Wat

Plan van aanpak

Actiepunten in de ruimtelijke sfeer !

!

!

! ! !

Afwerken RUP Bosdel en formulering basisvisie retailpark Europese Dienstenrichtlijn (ikv branches Hasseltweg, Bosdel, KRC)

KT - P

Dient aangepast te worden in functie van ontwikkelingsvisie

KT - P

Afstemmen van parkeerbeleid met permanente aandacht voor verschillende vormen van parkeren Pandenbeleid (gekoppeld aan projectbemiddeling) Opwaardering van zes 100jarige gebouwen in centrum Uitvoeren van planning van ruimtelijke ingrepen in centrum en bovenlokale handelsstraten

ML - F

Afbakening van branches in functie van ruimtelijke ordening, mobiliteit en veiligheid In functie van ontwikkeling van KRC, Shopping 1, Bosdel

KT - P

Eind 2009 opstarten

KT - F

Evalueren van mogelijkheden

KT - F

Opstart eind 2009 – begin 2010

Actiepunten in de functionele sfeer !

Toekennen van stimuleringspremies (zowel algemene als functionele premies)

KT - P

Premiereglement opmaken in 2009 Jaarlijks en repetitief tot 2018, met evaluatie in 2015

!

Optimale begeleiding bij handelspandkeuze via communicatietool (gekoppeld aan pandenbeleid)

KT - P

!

Wisselwerking stedelijk belevingsaanbod – detailhandel Uitvoeren horecabeleidsplan

KT -F

Uitvoeren ontwikkelde visie Vennestraat / Straat van de Zintuigen Innovatieve detailhandel (naar gaming, C-Mine, ... toe)

ML – P

Communicatie en communicatietool tussen verschillende actoren dient zo snel mogelijk uitgebouwd te worden ! Actieplan opstellen in 2009 ! Implementatie 2010 Is reeds in uitvoering " verder implementeren Zo snel mogelijk implementeren

! !

!

KT - P

ML - P

! !


2010: innovatieve concepten in kaart brengen 2011 – 2012: aantrekken relevante innovatieve winkel-

166

en horecaconcepten KT - F

Continu actiepunt

!

Veilige en propere handelsomgeving Koopavonden organiseren

KT – P

Voorbereiding is aangevat

!

Koopzondagen organiseren

KT - P

Vanaf 2009 opstarten

KT - F

Implementatie van actieplan in 2009 ! Overleg met De Lijn en NMBS – 2009 ! Spartacusplan " Genk: 2014 Gefaseerde implemenatie (drie lussen) Visievorming eind 2009 – begin 2010

!

Actiepunten op vlak van mobiliteit !

Bereikbaarheid met wagen

!

Bereikbaarheid met openbaar vervoer

! !

Creatie van autoluw winkelcentrum Onderzoeken hergebruik van oude spoorbedding mijntrein

!

KT – F

!

ML - F

KT - F

Actiepunten op vlak van marketing en communicatie Ontwikkeling van marketingplan (in functie van citymarketing) Kwaliteitsimpuls in straatbeeld

KT – P

Continu

ML – P KT – F

!

Organiseren extra activiteiten en speciale, innovatieve evenementen Visibiliteitsplan

Voor straatmeubilair: bij afloop contract JC Decaux: 2012 Uitwerken concepten 2009 – 2010

!

(Pro)actieve promotie

KT – P

Uitwerken plan 2009 Implementatie 2010 – 2012 Continu actiepunt

!

Realty Beurs Brussel, met nadruk op verschillende te ontwikkelen sites Guerilla-marketing

KT – F

2010

KT – P

!

Ontwikkelen van winkelen horecakaart

KT- F

!

Ontwikkeling van (winkel-) stadsmagazine Persconferentie en perstekst

ML – P

Eerste keer tijdens eindejaarsperiode 2009 Ontwerpen in 2009 Eerste keer verspreiden tijdens eindejaarsperiode 2009 ! Opstellen 2009 ! Publicatie begin 2010 Bij aanvang implementatiefase van strategisch-commercieel plan, gekoppeld aan citymarketing

!

!

!

!

!

KT – P

KT- P


167

(marketingcampagne voor centrum)

5.5.2. Actiepunt per tijdsinterval Actiepunt

Niveau

Doelstelling

Persconferentie en perstekst

Marketing en communicatie

Organisatie

RUP Bosdel

Europese Dienstenrichtlijn

Ruimtelijk Marketing en communicatie Ruimtelijk

Premies en subsidies

Functioneel

Bereikbaarheid met wagen

Mobiliteit

Pandenbeleid en projecbemiddeling

Ruimtelijk

Winkel- en horecakaart

Afwerking

Timing (2009 - 2012) Bij aanvang implemenatiefase strategischcommercieel plan (gekoppeld aan citymarketing) Zo snel mogelijk

Ontwerp

Eind 2009

Implementatie opmaak premiereglement Implementatie actieplan Implementatie en jaarlijkse evaluatie Uitwerking concepten

Eind 2009 Eind 2009 Eind 2009 - begin 2010 Eind 2009 - begin 2010 en jaarlijkse evaluatie

BPA Hasseltweg

Marketing en communicatie Marketing en communicatie Ruimtelijk Marketing en communicatie Marketing en communicatie Ruimtelijk


Functioneel

Communicatietool Wisselwerking stedelijke beleving - detailhandel

Functioneel

Aanpassing implementatie van jaarlijks reglement Ontwikkeling

Functioneel

Opstellen actieplan 2010

Innovatieve detailhandel

Functioneel

Extra evenementen Visibiliteitsplan Europese Dienstenrichtlijn (Winkel)stadsmagazine (Winkel)stadsmagazine

Bereikbaarheid openbaar vervoer Communicatietool

Mobiliteit Functioneel


Eind 2009 - begin 2010

Toepassing

Eind 2009 - begin 2010 Begin 2010

Opstellen

Begin 2010

Pubilcatie

Medio 2010 2010 Jaarlijks (tot 2018) vanaf 2010 2010

Uitwerking

Concepten in kaart 2010 brengen Overleg De Lijn en 2010 NMBS Implementatie Eind 2010 - begin 2011

168

Vennestraat Winkel- en horecakaart Extra evenementen Visibiliteitsplan

Functioneel Marketing en communicatie Marketing en communicatie Marketing en communicatie

Uitvoering ontwikkelingsvisie

2010 - 2012

Implementatie

2010 - 2012

Ontwikeling

2010 - 2012

Implementatie

2010 - 2012

Ruimtelijke ingrepen

Ruimtelijk

Heraanleg Stalenen Vennestraat

2011

Wisselwerking stedelijke beleving - detailhandel

Functioneel

Implementatie

2011 - 2012


Functioneel

Aantrekken winkelconcepten

2011 - 2012

Oude spoorbedding mijntrein

Mobiliteit

Visievorming

2011 - 2012

100-jarige gebouwen

Ruimtelijk


Ruimtelijk

Kwaliteitsimpuls straatbeeld


Straatmeubilair

Bij afloop contract JC Decaux (2012)

Horecabeleidsplan

Functioneel

Verdere implementatie

Doorlopend

Veilige en propere handelsomgeving

Functioneel

Implementatie

Doorlopend

Koopavonden

Functioneel

Koopzondagen

Functioneel Marketing en Kwaliteitsimpuls straatbeeld communicatie Marketing en (Pro)actieve promotie communicatie Marketing en Realty Beurs Brussel communicatie Communicatietool Functioneel Marketing en Guerillamarkeitng communicatie Marketing en (Winkel)stadsmagazine communicatie

Evaluatie van mogelijkheden Heraanleg straten centrum

Verdere implementatie Evaluatie

2012

Doorlopend Doorlopend

Algemeen

Doorlopend

Voeren van promotie

Doorlopend

Deelname

Jaarlijks (tot 2015)

Evaluatie Voeren van guerillamarketing Aanpassing en verspreiding

Jaarlijks (tot 2018)

Parkeerbeleid

Ruimtelijk

Afstemming

Autoluwe lussen

Mobiliteit

Fase 1


Begin 2012

Jaarlijks Jaarlijks In functie van ontwikkeling (KRC, Shopping 1, Bosdel) Afhankelijk van KRC

169

Actiepunt


Niveau

Ruimtelijk

Innovatieve detailhandel Functioneel Oude spoorbedding mijntrein Mobiliteit Marketing en Marketingplan communicatie Marketing en Marketingplan communicatie

Doelstelling Evaluatie mogelijkheden bovenlokale handelsstraten Evaluatie Imlementatie visie Ontwikkeling nieuw plan Implementatie Aantrekken winkelconcepten Evaluatie en eventuele aanpassing

Timing (2013 - 2105)

2013 2013 2013 2013 2013 - 2015


Functioneel


Functioneel

Bereikbaarheid openbaar vervoer

Mobiliteit

Spartacusplan

2014

Realty Beurs Brussel


Evaluatie deelname

2015

Pandenbeleid en projecbemiddeling 100-jarige gebouwen

Ruimtelijk


Functioneel

Communicatietool

Functioneel Marketing en communicatie

Realty Beurs Brussel

Ruimtelijk

Jaarlijkse evaluatie en aanpassing Opwaardering Evaluatie en aanpassing Evaluatie

2014

Jaarlijks 2 gebouwen per jaar Aangepast reglement jaarlijks vanaf 2015 (tot 2018) Jaarlijks (tot 2018)

Eventuele deelname Jaarlijks (tot 2018)

Parkeerbeleid

Ruimtelijk

Afstemming

Autoluwe lussen

Mobiliteit

Fase 2


2013 -2015

In functie van ontwikkeling (KRC, Shopping 1, Bosdel) Afhankelijk van Bosdel

170

Actiepunt Innovatieve detailhandel Marketingplan

Niveau Functioneel Marketing en communicatie


Functioneel

Marketingplan



Ruimtelijk


Functioneel

Doelstelling Evaluatie Ontwikkeling nieuw plan Aantrekken winkelconcepten

2016

Implementatie

2016 - 2018

Pandenbeleid en projecbemiddeling Communiactietool

Functioneel

Evaluatie van overige mogelijkeden Evaluatie en eventuele aanpassing Jaarlijkse evaluatie en aanpassing Evaluatie

Parkeerbeleid

Ruimtelijk

Afstemming

Autoluwe lussen

Mobiliteit

Fase 3

Ruimtelijk

Timing (2016 - 2018) 2016

2016 - 2018

2017

2017 Jaarlijks Jaarlijks (tot 2018) In functie van ontwikkeling (KRC, Shopping 1, Bosdel) Afhankelijk van fase 1 en 2

5.6. Methodiek Het is essentieel voor een stad dat de continue toestroom van mogelijke acties en actiepunten gegarandeerd kan blijven. Echter, dit is over het algemeen het moeilijkst om te bewerkstelligen. In hetgeen volgt worden een aantal methoden aangereikt om zowel het hele handelscentrum van Genk, handelaars, potentiële starters als betrokkenen binnen beleid en administratie te stimuleren tot het bijdragen van nieuwe actiepunten. Eens actiepunten aangeleverd zijn, is het aan de stad om te evalueren of deze binnen de visie geïntegreerd kunnen worden en of dit wenselijk is. Aandachtspunten hierbij zijn het benodigde budget, de timing en de eventuele prioriteit van de voorgestelde actie(s).

5.6.1. De ‘gouden driehoek’ Een stad dient de ontwikkeling van haar detailhandel te zien binnen volgende ‘gouden driehoek’:


171

Stad met visie / ambitie

o

Ontwikkelaars

Virtueel

o

Investeerders

(vastgoed)plan

o

Retailers

van stad in 2018

o

Handelaars

5.6.1.1. Stad met visie / ambitie In het voorliggend strategisch-commercieel plan van stad Genk werden zowel de visie als het ambitieniveau welomlijnd. Het is aan het bestuur en de administratie van de stad om alles in het werk te stellen om deze visie te bewerkstelligen. Hiertoe dient men bewust te zijn van de positie die de stad inneemt binnen de ‘gouden driehoek’. Een goede communicatie met onder andere ontwikkelaars en een goed beeld van het virtueel (vastgoed)plan van de stad zijn hiertoe onontbeerlijk. 5.6.1.2. Virtueel (vastgoed)plan van stad in 2018 Om de welomlijnde ambitie en visie van de stad te verwezenlijken, moet gekeken worden naar de nodige toekomstige ontwikkelingen. Het virtueel (handels)beeld van de stad werd geschetst in punt 3.6 van deel 2 in dit strategisch-commercieel plan. Om dit beeld realiteit te doen worden tegen 2018, dient een overzicht te worden gemaakt van welke ontwikkelingen waar gerealiseerd kunnen worden, hoeveel vierkante meters dit inhoudt, welke branches er thuishoren, welke bepalingen gelden en dergelijke meer. Al deze informatie kan opgenomen worden in een technisch handboek. Met dit virtueel vastgoedplan kan de stad haar visie en ambitie kracht bijzetten in de contacten met potentiële investeerders, ontwikkelaars, retailers en handelaars. Bovendien is het een hulpmiddel om gaandeweg het ‘einddoel’ niet uit het oog te verliezen. Bijkomend kan de stad haar leegstand eveneens inventariseren, opdat toekomstige ondernemers snel een overzicht krijgen van ontwikkelingsmogelijkheden in Genk. Deze informatie, gekoppeld aan GIS én aan het (virtueel) handboek, zal ondernemers, makelaars,


172

eigenaars en andere stakeholders op een efficiënte manier een overzicht geven van de detailhandel in Genk. 5.6.1.3. Ontwikkelaars, investeerders, retailers en handelaars Uiteraard kan de stad niet alle toekomstige ontwikkelingen zelf realiseren. Investeerders en ontwikkelaars zullen contacten leggen met het bestuur en de administratie van de stad om af te toetsen wat de mogelijkheden in Genk zijn. Met het virtueel (vastgoed)plan en de gegevens in verband met leegstand in de hand kan de stad deze mensen optimaal informeren. Bovendien zullen (grotere) investeerders de proactieve houding van de stad als een pluspunt zien. Ze weten immers dat hun eventuele ontwikkelingen vanuit de stad gesteund zullen worden en dat deze binnen de visie van de stad passen. Ook handelaars en retailers kunnen terecht bij de stad om de (her)lokalisatie van hun eventuele investeringen te optimaliseren. Belangrijk bij al deze contacten is het niet alleen het bespreken van de ideale ontwikkelingen op hun ideale locatie, maar ook het aftoetsen van mogelijke acties die deze ontwikkelaars, investeerders, retailers en handelaars zien om het totale toekomstbeeld van de stad te realiseren. De stad kan in deze fungeren als single point of contact voor potentiële ondernemers, zonder daarbij de rol van makelaars en / of eigenaars over te nemen. Een betere begeleiding van potentiële ondernemers komt hierdoor tot stand.

5.6.2. Stimuleren van nieuwe acties Binnen het handelsgebeuren in stad Genk dient een continue stimulans gecreëerd te worden die het opborrelen van mogelijke acties aanwakkert. De communicatie tussen handelaars en stad ligt nooit stil. Echter, specifieke actie-genererende momenten dienen ingebouwd te worden. Het organiseren van brainstormsessies rond bijvoorbeeld innovatie, ruimtelijk-visuele structuur en evenementen is hiertoe ideaal. Om een optimale return te genereren kunnen sommige van deze sessie begeleid worden door experten op dit vlak. Ook sessies zonder begeleiding kunnen uiteraard zeer waardevol zijn. Een andere mogelijkheid is het organiseren van een jaarlijkse of tweejaarlijkse studiereis naar inspirerende steden en gemeenten in binnen- en buitenland. Een blik op andere


173

handelscentra zal inspirerend werken. Nadien kan eventueel verder gebrainstormd worden rond hoe deze voorbeelden op maat van Genk geïmplementeerd kunnen worden. Verder is het oprichten van werkgroepen rond de verschillende actieniveaus een zeer goede manier om het actieplan dat in gang wordt gezet door dit strategisch-commercieel plan niet te doen verwateren. Tweemaandelijks kan de stad samenzitten met deze werkgroepen om nieuwe actiepunten te evalueren, indien gewenstverder uit te werken en te implementeren in het actieplan. Tot slot zal opzetten van een innovatiecentrum, in het kader van het actieplan ‘ondernemingsvriendelijke gemeente’ van de Vlaamse Regering, voor een innovatieboost zorgen.

5.6.3. Communicatie Een degelijke communicatie van huidige en toekomstige acties is een noodzakelijke voorwaarde om het actieplan consequent leven in te blazen. Betrokken partijen dienen op de hoogte te zijn van wat leeft binnen het handelsapparaat van de stad. Op die manier worden acties optimaal ondersteund van onder uit en kunnen nieuwe ideeën of mogelijke addities opborrelen. Bij het aanvangen van een nieuw actiepunt, het ingaan van een volgende fase van een specifiek actiepunt en / of het afronden van een actiepunt dienen handelaars, investeerders, retailers, ontwikkelaars en andere betrokkenen geïnformeerd te worden.


174

6.

Verklarende

woordenlijst

en

beschrijving

nieuwe

aanbodsvormen 6.1. Verklarende woordenlijst !

Baanwinkelconcentraties: Koopzones waarlangs ruimtebehoevende zaken zich vestigen.

!

Bruin –en witgoed: deze branche omvat radio, tv, computer, huishoudelijke onderdelen, telecom, electro en witgoed (witgoed bevat ondermeer wasmachines en droogkasten)

!

Dagelijkse goederen: Voedings- en genotmiddelen en artikelen op het gebied van persoonlijke verzorging. In de praktijk gaat het hierbij om supermarktaanbod, aanbod in levensmiddelenspeciaalzaken, drogisterij- en parfumeriezaken.

!

Drogist: Detaillist die voornamelijk producten verkoopt voor lichamelijke verzorging aangevuld met andere producten zoals onderhoudsproducten, snoepgoed,…. Bekende voorbeelden van een drogist zijn Kruidvat en Di.

!

Funshoppen: Dit is winkelen voor het plezier, als vrijetijdsbesteding (hiertoe behoren branches als kleding, interieurinrichting en dergelijke)

!

Koopattractie: de koopattractie wordt gemeten aan de hand van het aandeel in de totale omzet dat van de buiten de eigen gemeente afkomstig is.

!

Koopkrachtafvloeiing:

Mate

waarin

inwoners

van

een

bepaald

gebied

hun

detailhandelsbestedingen plaatsen bij gevestigde winkels buiten dat gebied. !

Koopkrachtbinding: Mate waarin inwoners van een bepaald gebied besteden bij winkels die in dat gebied gevestigd zijn.

!

Niet-dagelijkse goederen: Alle detailhandelsartikelen die niet behoren tot de dagelijkse artikelensector.

!

Runshoppen: Dit is doelgericht winkelen. Men wil snel en efficiënt de aankopen.


175

Bereikbaarheid en parkeerfaciliteiten spelen hierbij een belangrijke rol. !

Service supermarkt: Een supermarkt die zich door haar service en kwaliteitsniveau onderscheidt van andere supermarkten

!

Vloerproductiviteit:

Gemiddelde

omzet

in

gevestigde

winkels

per

m!

winkelvloeroppervlak. !

Voorzieningenniveau: het aanbod aan diensten (privé én overheid), commerciële goederen en/of culturele activiteiten die een bepaald gebied (de regio, de stad, een woonkern of een bedrijventerrein) ondersteunen.

!

Warenhuis: Een grote winkel waar artikelen van allerlei branches worden verkocht. De artikelen zijn verspreid over diverse afdelingen en geconcentreerd in één gebouw. Bekende voorbeelden zijn Hema, Bijenkorf , V&D en Galeria Inno.

!

Winkelvloeroppervlak (wvo): De voor publiek toegankelijke, zichtbare, overdekte en ommuurde winkelruimte (dus excl. magazijn, kantoor, en dergelijke).

6.2. Nieuwe aanbodsvormen !

Regionale shoppingcentra op stadsrandlocaties Regionale shopping centra (vaak overdekt) hebben een omvang van 50.000 tot 100.000 m!

detailhandel

in

combinatie

met

een

leisure

(horeca,

bioscoop,

bowling,

sportfaciliteiten, etc.). In dergelijke centra zijn vaak dezelfde winkels te vinden zoals we die ook in de binnensteden aantreffen. Het bezoekmotief is zowel recreatief als doelgericht. Regionale shoppingcentra hebben een (boven)regionale verzorgingsfunctie en zijn vaak te vinden op stadsrandlocaties. De bereikbaarheid met de auto en openbaar vervoer is goed vanuit de ligging aan de stadsrand en het ruime parkeren is veelal gratis. Bekende voorbeelden van een regionaal shopping centrum in België zijn het Wijnegem shopping centrum in Wijnegem en het Waaslandcentrum in Sint-Niklaas. In het buitenland kunnen onder andere worden genoemd Bluewater in Londen en het Trafford Centre in Manchester. De komst van dergelijke centra heeft in de praktijk geleid tot aanzienlijk negatieve omzeteffecten in


176

traditionele winkelcentra en tot leegstand in de binnensteden. In het buitenland is dan ook vaak een rem gezet op een verdere ontwikkeling van deze shoppingcentra. In Genk is een aantal jaren geleden een initiatief voor een regionaal shopping center (het Fenix-project) afgewezen, omdat absolute prioriteit is toegekend aan een verdere ontwikkeling van het centrum van Genk.

!

Factory Outlet Centra Een FOC is een complex met uitsluitend fabriekswinkels waar merkartikelen tegen sterk gereduceerde prijzen rechtstreeks door de producent aan de consument verkocht worden. Veelal gaat het om overjarige producten, B-keus of artikelen met schoonheidsfoutjes. De omvang

van

dergelijke

centra

beslaat

meestal

circa

10.000

tot

20.000

m!

winkelvloeroppervlakte. De branchering bestaat in het algemeen voor 60 à 70% uit mode, 10% uit sport, 10% uit huishoudelijke artikelen en het overige deel uit overige branches. Het prijspeil ligt doorgaans op circa 60 à 70% van het prijspeil in ‘gewone’ winkels. Een goede bereikbaarheid en parkeermogelijkheden zijn essentieel. FOC’s hebben een sterk regionaal en bovenregionale verzorgingsfunctie. Momenteel zijn er in België twee FOC’s aanwezig, namelijk in Maasmechelen en in Messancy. Naast deze twee reeds aanwezige FOC’s is er nog een tweetal in voorbereiding; namelijk Verviers en Gent.

! Retailparks Onder een retailpark wordt een concentratie verstaan van grootschalige winkels. Dergelijke centra zijn planmatig opgezet en bevinden zich vaak aan de randen van de stad. Veel voorkomende branches in retailparken zijn doe-het-zelf, woninginrichting, tuincentra,

electro,

speelgoed,

babyartikelen,

kleding

en schoenen

en

uiteraard

supermarkten. De omvang van retailparken varieert van 20.000 tot 40.000 m! winkelvloeroppervlakte verspreid over minimaal 10 vestigingen. Het verzorgingsgebied is (boven)regionaal. Retailparken zijn met de auto zeer goed bereikbaar en beschikken over veel – vaak gratis – parkeerfaciliteiten. Een bekende voorbeeld van een retailpark in België is het Frun retailpark in Arlon (Hydrion).

! Thema- en vermaakscentra Er zijn verschillende typen thema- en vermaakcentra. We gaan hier op een aantal voorbeelden in.

Woonmall


177

In een woonmall presenteert een groot aantal aanbieders hun aanbod rond het thema wonen. Woonmalls zijn vaak overdekt en presenteren zich als een geheel naar buiten. Zij liggen over het algemeen op goed bereikbare locaties. De kritische massa van een woonmall bedraagt minimaal 8 tot 10 vestigingen met minimaal een totale omvang van 25.000 à 30.000 m!. Voorbeelden van woonmalls in Nederland zijn Alexandrium III in Rotterdam en Villa ArenA te Amsterdam. In België zijn deze nog niet aanwezig.

Tuinboulevard Momenteel in België nog niet aanwezig. In Nederland is tuinboulevard Gardenz in het Limburgse Sittard-Geleen een bekend voorbeeld van een themacentrum dat zich geheel richt op het tuin- en buitengebeuren. De tuinboulevard bestrijkt een gebied van 10 ha, waarop circa 30.000 m! verkoopruimte gerealiseerd is. In dit centrum, dat is opgezet als een boulevard, is alles te vinden op het gebied van de tuin, de overgang van de tuin naar de woning en de overgang van de tuin naar het echte buitenleven. Tuinboulevards hebben een (boven)regionale verzorgingsfunctie. In België zijn dergelijke themacentra nog niet aanwezig.

Mobiliteitsboulevard Een nieuwe ontwikkeling betreft een in Nederland (Rotterdam) door BAM Vastgoed en Fortis

gepland

mobiliteitscentrum.

In

dit

mobiliteitscentrum

worden

diverse

voorzieningen gerealiseerd die te maken hebben met mobiliteit. Onderdeel van deze mobiliteitsboulevard

is

een

detailhandelscomponent

van

circa

60.000

m!.

Ook

mobiliteitsboulevards zijn tot nu toe nog onbekend in België.

Voedingsboulevard In

Veghel

(Nederland)

Brabant

wordt

mogelijk

een

landelijk

innovatie-

en

informatiecentrum rond het thema voeding (Dutch Food Experience) gevestigd. Er wordt gerekend op 1,5 à 2 miljoen bezoekers. DFE staat voor 'optimale foodbeleving'. In het informatiecentrum is alles te vinden (en te proeven) over voedsel. Naast een commerciële doelstelling wil DFE bezoekers bewuster maken van het voedsel dat zij dagelijks eten. Verder wil het centrum toegevoegde waarde creëren voor de voedingsmiddelenindustrie, de stedelijke regio, de provincie Brabant en Nederland.

Zorgboulevards Een zorgboulevard is een concentratie van zorgfuncties en zorggerelateerde functies (commercieel en niet-commercieel), vaak in een gebouw of een verzameling gebouwen


178

met

een

overeenkomstige

uitstraling.

Een

ziekenhuis

vormt

veelal

de

drager.

Zorgboulevards zijn momenteel in België nog niet aanwezig. Hetzelfde geldt voor Nederland waar er overigens wel twee in ontwikkeling zijn: Dordrecht en Sittard Geleen. Een

zorgboulevard

is

een

nieuw

concept

en

richt

zich

vooral

op

curatieve

gezondheidszorg. Een dergelijk concept functioneert alleen aansluitend aan een ziekenhuis. Detailhandel is hierbij in ondergeschikte mate aanwezig. Zorgboulevards zijn op dit moment nog onbekend in België, doch in Leuven worden momenteel onderzoeken verricht om te komen tot een dergelijke boulevard bij het universitair ziekenhuis. Een zorgboulevard kan een essentieel element zijn voor de toekomst van ziekenhuizen. Het heeft de potentie om het imago van het ziekenhuis te verbeteren of te versterken. Voor zowel patiënten/bezoekers, medewerkers als specialisten kan het een meerwaarde hebben. Een zorgboulevard kan eveneens bijdragen aan de interactie tussen commerciële partijen en het ziekenhuis en kan extra financiële middelen voor het ziekenhuis genereren. Uitgangspunt moet zijn dat de zorgboulevard een aanvulling vormt voor het ziekenhuis en dat het ziekenhuis geen concurrentie ondervindt van de zorgboulevard. Er bestaat geen eenduidige categorie van voorzieningen die in een zorgboulevard passen. Dit is afhankelijk van het beleid van het ziekenhuis, de afgeleide klantengroepen, de geografische ligging van het ziekenhuis en het beleid van de stad. Grosso modo bestaan er vier hoofdcategorieën van voorzieningen die onderdeel kunnen vormen van een zorgboulevard: !

Medische specialistische zorg dat niet behoort tot de reguliere zorg en daaraan gerelateerde producten en diensten (vb. Laserkliniek, cosmetische chirurgie,...)

!

Zorggerelateerde producten en diensten die niet vallen onder medisch specialistische zorg of eerstelijns zorg (vb. Medische hulpmiddelen, fysiotherapeut, opticien,...)

!

Retailvoorzieningen (vb. Boekenwinkel gespecialiseerd in boeken over gezondheid, hoorstudio,

orthopedische

schoenmaker,

cadeauwinkeltje

voor

wie

iemand

bezoekt,...) !

Met gemeenschap gedeelde facilitaire voorzieningen die gedeeld kunnen worden met meerdere instanties en voorzieningen op of naast het ziekenhuisterrein (vb. onderwijsfaciliteiten delen met andere instanties, vergaderruimten, zorghotel,...)

Het concept ‘zorgboulevard’ past bijgevolg perfect in de huidige ontwikkelingen op de Welzijns- en Zorgcampus te Genk. Het concept van de Welzijns- en Zorgcampus te Genk kan uitgebreid worden in functie van het ‘zorgboulevard-concept’. Het uitbouwen van een zorgboulevard in Genk vormt een belangrijke opportuniteit voor de stad. Het zal


179

bijdragen tot de uitstraling en aantrekkelijkheid van de stad in het algemeen en van het ZOL in het bijzonder.

Onthaastingsboulevards Een nieuw fenomeen is de zogenaamde onthaastingsboulevard. In tegenstelling tot de zorgboulevards,

richten

onthaastingsboulevards

zich

vooral

op

preventieve

gezondheidszorg. Wat de locatietypologie betreft, richten onthaastingsboulevards zich vooral op een aansluiting bij zorgboulevards (ziekenhuizen) of op groene, bosrijke omgevingen. Detailhandel in het concept van een onthaastingsboulevard kan in ondergeschikte vorm voorkomen. Er kunnen ook grootschalige vormen van detailhandel toegevoegd worden. Belangrijke thema’s van het concept: persoonlijke verzorging, ‘bewegen is gezond’, onthaasten, persoonlijk en horeca. Onthaastingsboulevards hebben een

(boven)regionale

onthaastingsboulevard

verzorgingsfunctie. zijn

preventieve

Invullingvoorbeelden

gezondheidsdiensten,

met

van onder

een andere

plastische chirurgie, tandarts, huisarts, manuele therapie, psychologie en diverse alternatieve geneeswijzen, een cluster met non-profit organisaties met onder andere voorlichtings- en adviesdiensten (rugwinkel, geboortewinkel, de witte tanden winkel), kantoren, outdoor en nature center (onder andere sportwinkels), health restaurant, sport en fitness, hotel en beauty farm. Onthaastingsboulevards zijn nog onbekend in België.

Sportcluster Een sportcluster bestaat uit een mix van sportvoorzieningen met sportgerelateerde detailhandel en sportgerelateerde horeca. Multifunctionele sportclusters hebben een regionaal verzorgingsbereik. Invullingmogelijkheden zijn: (subtropisch) zwembad, fitnesscentrum, sporthal, ijsbaan, skatebaan, tennis, squash, klimmuur health en beauty: sauna, thermen, Body Vitaal winkel, vitaminewinkel, homeopathie winkel, waterwinkel grootschalige en kleinschalige detailhandel gethematiseerde horeca: sportcafé, All Stars café Een sportcluster heeft nauwelijks een relatie met retailcentra. Een wisselwerking met retail bestaat voor zover deze gelieerd is aan het sportgebeuren en kleinschalig van aard is. In Genk zal binnenkort bij het KRC Stadion een sportcluster gerealiseerd worden, waarbij onder andere een detailhandelscomponent is

opgenomen van circa

15.000

m!

sport/recreatie gerelateerde detailhandel.


180

Urban Entertainment Center Er is geen eenduidige definitie van een urban entertainment center, doordat er grote verschillen bestaan in omvang, verzorgingsniveau, participanten, thematisering en doelgroepen. Succesvolle clusters presenteren zich als een duidelijk herkenbaar geheel, waarbij het cluster een bestemming op zich wordt. Bij de uitwerking van de clusters is er een onderscheid in schaalniveau: urban entertainment districts (50.000 m! tot 100.000 m!), winkelcentra met urban entertainment, entertainment als onderdeel van een integraal project en perifere entertainment clusters. In het algemeen geldt: hoe groter het centrum hoe

groter

het

verzorgingsgebied.

Urban

entertainment

district

hebben

een

bovenregionale verzorgingsfunctie. (Succes) kenmerken van een urban entertainment center zijn onder andere een mix van entertainment, horeca en retail; grootschalig; massa en mix; hoge dichtheid; levendigheid; variatie in voorzieningen; eigen identiteit en herkenbaarheid. Invullingmogelijkheden zijn: kartbaan, ski- en ijsbanen, skatebanen, bowling, klimhal, kinderspeelpaleis, overige sportvoorzieningen, amusement en virtual reality games, bioscoop en theater, evenementenhal, horeca (thema en sfeer) en retail. Bekend voorbeeld van een Urban Entertainment Center in België is het Bruparc in Brussel.

Super grootschaligen Supergrootschaligen zijn winkels met een omvang groter dan 10.000 m!. Voorbeelden zijn IKEA, Morres, grootschalige bouwmarkten. Supergrootschaligen kennen een solitaire aantrekkingskracht en zijn niet afhankelijk van andere aanbieders. Zij liggen in het algemeen op een goed bereikbare locatie en hebben ruime parkeerplaatsen. De verzorgingsfunctie is (boven)regionaal. Mede vanwege hun omvang zijn zij vaak moeilijk inpasbaar in bestaande retailclusters. Dat is dan ook de reden dat zijn zich vaak solitair vestigen. Het bezoek is zeer doelgericht, maar vindt ook uit recreatief oogpunt plaats (IKEA).

Traffic locaties Traffic locaties zijn locaties die veel mensen naar zich toe weten te trekken op grond van hun specifieke functie. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om benzinestations, NS-stations, ziekenhuizen, hogescholen, universiteiten en transferia, maar ook centrumgebieden. Commerciële functies spelen in op de bezoekerstroom bij deze locaties. Meestal gaat het om gemakswinkels. Daarnaast kan het, afhankelijk van de locatie en het aantal bezoekers, gaan om een drogisterij, cd-winkel, bloemenwinkel, tijdschriftenwinkel, broodjeszaak, snacks en overige horeca, reisbureau, uitzendbureau, etc. Het aanbod is gericht op snelheid en gemak en appelleert aan de momentbehoefte. In het algemeen betreft het


181

kleinschalige functies.


182

Stad Genk. Actualisering Strategisch- Commercieel Plan

Recommend Documents