Sport- en beweegaanbod

Masters Trendweken Organisatie: Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie Contactpersoon: heer Herman Jansen Contactpersoon 2: Erkenningen: Goed beschreven

Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Masters Trendweken is een beweegaanbod voor Masters (45-plussers). Een “Masters Trendwekenlessenserie” bestaat uit twaalf lessen. Elke lessenserie heeft een bepaald thema. De Masters Trendweken duren minimaal acht weken. De gymnastiekvereniging kiest dus uit de lessenserie minimaal acht lessen. Afhankelijk van de hoeveelheid lessen die binnen één serie wordt aangeboden kunnen er twee tot vier lessenseries (thema’s) in één seizoen worden gepland. Door deel te nemen aan de Trendweken zijn de Masters gedurende de aangeboden weken klant van de vereniging zonder direct lid te worden. Voor de vereniging dus dé uitdaging om elke serie van Trendweken zo attractief mogelijk te maken dat de Masters ook de volgende lessenserie gaan volgen. De lessenseries kunnen worden afgesloten met een lifestyle activiteit. De lessenseries worden jaarlijks aangevuld met nieuwe series die de Masters aanspreken. Hierdoor zijn de Trendweken altijd actueel en sluiten zij aan bij wat de Masters willen.De aan te bieden thema’s worden door een vereniging zelf gekozen en kunnen eventueel in overleg met de deelnemers worden aangevuld of aangepast. Inmiddels volledig uitgewerkte thema’s zijn: Sport en Spel -Allerlei sport en spelspelen zoals slagbal, volleybal, ringhockey. Bewegen op muziek -Oefenvormen op muziek zoals aerobics, steps, met verschillende materialen. Buitenactiviteiten -Sportief wandelen, nordic walking, discgolf, klootschieten. Winterlessen -Als voorbereiding op de wintersport of fit de winter in te gaan SeniorenPlus (70+) -Speciaal voor deze doelgroep: opa en oma kleinkindles, stoelgym. Lentefris & Zomerstrak

1/9

-Diverse oefenvormen om lichaam in vorm te brengen. Yoga en Pilates -Is in ontwikkeling De deelnemers krijgen les van gediplomeerde trainers die kennis hebben van het aanbod maar ook oog hebben voor de individuele mogelijkheden van de deelnemer.

Doel van het sport- en beweegaanbod Het hoofddoel van Masters Trendweken is om de vereenzaming van ouderen tegen te gaan, hen vitaal te houden en daardoor langer zelfstandig te laten functioneren. Het tegengaan van vereenzaming geldt met name voor de oudere oudere (70+). Voor de oudere van 45 tot 70 jaar biedt het Trendweken programma veel beweging en daardoor een langer zelfstandig functioneren. Het vitaal houden van de leeftijdsgroep 45– 70 jaar is ook met het oog op de steeds verder oplopende ziektekosten van groot belang. Subdoelen zijn dan ook : - Ouderen bouwen door deelname aan Masters Trendweken een sociaal netwerk op of breiden dit uit. - Ouderen gaan door deelname aan Masters Trendweken duurzaam meer bewegen.

Hoofddoel Het hoofddoel van Masters Trendweken is om de vereenzaming van ouderen tegen te gaan, hen vitaal te houden en daardoor langer zelfstandig te laten functioneren. Het tegengaan van vereenzaming geldt met name voor de oudere oudere (70+). Voor de oudere van 45 tot 70 jaar biedt het Trendweken programma veel beweging en daardoor een langer zelfstandig functioneren. Het vitaal houden van de leeftijdsgroep 45– 70 jaar is ook met het oog op de steeds verder oplopende ziektekosten van groot belang.

Subdoelen - Ouderen bouwen door deelname aan Masters Trendweken een sociaal netwerk op of breiden dit uit. - Ouderen gaan door deelname aan Masters Trendweken duurzaam meer bewegen.

Doelgroep De einddoelgroep van Masters Trendweken zijn ouderen vanaf 45 jaar. Deze groep is op basis van leeftijd in drieën gedeeld: - Masters in de leeftijd van 46 - 60 jaar - de leeftijdsgroep 60-70 jaar - de oudere oudere van 70 jaar en ouder. Deze driedeling heeft te maken met verschillen in de wijze van benaderen en de intensiteit van het aangebodene. Een belangrijk uitgangspunt in de verschillende leeftijden is de levensfase waarin de deelnemer zit, de beweegactiviteiten die daarbij horen en bijbehorende focus van Masters Trendweken.

Intermediaire doelgroep De intermediaire doelgroep van de Master Trendweken zijn de trainers van de gymnastiekverenigingen. Landelijk worden nieuwe trainers geworven en geschoold. Deze opleiding doen wij ook samen met de CIOS-sen onder de naam seniorensport opleiding. Trainers die al een diploma hebben stimuleren we door het aanbieden van bijscholingen Trendweken. Hier leren de lesgevers weken met de kant en klare lessenseries. Tevens wordt hierdoor de kwaliteit gewaarborgd die de KNGU wil geven aan de inhoud van de Masters Trendweken.

2/9

Probleembeschrijving Probleem In de sportnota “Tijd voor Sport – Bewegen, Meedoen en Presteren” (2007) staat geschreven dat met sport een antwoord gegeven kan worden op nieuwe uitdagingen. Uitdagingen om bijvoorbeeld een gezondere samenleving te bewerkstelligen. Sport bevordert immers een gezonde leefstijl, voorkomt ziektes, verhoogt de arbeidsproductiviteit en leerprestaties. Maar sport is meer dan dat alleen. Het draagt ook bij aan integratie van specifieke groepen of individuen en draagt bij aan de sociale cohesie. Sport is niet alleen een zinvolle vrijetijdsbesteding om te beoefenen, ook vele vrijwilligers zijn in en voor de sport actief. Door de vergrijzing zijn er steeds meer ouderen in de maatschappij, die langer zelfstandig blijven. Nederland telde in 2011 ruim 2,6 miljoen 65-plussers (15,6% van de totale bevolking), waarvan bijna 800.000 80-plussers. Dit aantal zal de komende jaren blijven stijgen. In 2040 is 25,6% van de bevolking 65+, dat zijn 4,6 miljoen mensen. (CBS) Voor een goede fysieke en mentale gezondheid van ouderen zijn een actieve leefstijl en betrokkenheid bij de samenleving van belang. Uit cijfers blijkt dat in 2007 ongeveer 70% van de 55- tot 75-jarigen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) voldoet. Onder 75-plussers was dat 45%. Van de 55-plussers voldeed ruim de helft aan de Fitnorm (minimaal 3 maal per week ten minste 20 minuten intensief bewegen): 50% van de vrouwen en 55% van de mannen. (RIVM; Nationaal Kompas). Van de ruim 2,6 miljoen 65plussers voelt bijna 1 miljoen zich eenzaam. 4% van de 65-plussers, meer dan 100.000 mensen, voelen zich ernstig tot uiterst eenzaam. (TNS/NIPO, november 2008). Zelf actief blijven, bijvoorbeeld door deelname aan (laagdrempelige) activiteiten vermindert eenzaamheid en de kans op sociaal isolement (prof. Jenny Gierveld, VU Amsterdam op www.ouderenfonds.nl). Samenwerking… het woord zegt het al. “Samen”…“met elkaar”, “niet alleen” “één voor allen, allen voor één”. En “werken” is een werkwoord hetgeen iets zegt over “iets doen”, “iets ondernemen”, “actie”, “aan de slag”, … Vanwege de jarenlange ervaring met de doelgroep ouderen en het hebben van goed opgeleide docenten heeft de KNGU haar verantwoordelijkheid genomen en heeft in 2007 een pilot gedraaid van Masters Trendweken. De KNGU heeft in het pilotjaar, naast de ondersteuning van verenigingen bij de opstart/uitbreiding van een sportaanbod voor 46-plussers, producten ontwikkeld ten behoeve van het project. Met het inzetten van de Masters Trendweken is het mogelijk de vereenzaming van met name de oudere ouderen tegen te gaan (70+). Voor de oudere van 45 tot 70 jaar biedt het Trendweken programma veel beweging en daardoor een langer zelfstandig functioneren. Het vitaal houden van de leeftijdsgroep 45-70 jaar is ook met het oog op de steeds verder oplopende ziektekosten van groot belang. Door het optimaal benutten van de KNGU infrastructuur, inzetten van gymnastiek in al haar verschijningsvormen als middel bij het realiseren van maatschappelijke doelen door samen een bijdrage te leveren aan: - de totstandkoming van een sportieve samenleving - de waarden die het kabinet hoog in het vaandel heeft: gezond leven; - een samenleving waarin men sportief met elkaar omgaat; - kwaliteitsverbetering en uitbreiding van het sport- en beweegaanbod.

Aanpak Strategie Rolverdeling bond-gemeente-vereniging-andere partner De gymnastiekvereniging is de uitvoerder van de interventie. Nadat voor die plaats/wijk de juiste doelgroep is bepaald (45 – 60 ; 60- 70 of 70 +) zoekt de vereniging de meest geschikte accommodatie uit. De vereniging zorgt voor het inplannen van de Master Trendweken en het aanstellen van de technische leiding (de

3/9

trainers). Deze trainers zijn in staat (eventueel na een bijscholing) de lessenseries aan te bieden. De KNGU ondersteund de clubs die aan de Masters Trendweken deelnemen door het aanbieden van oefenstof, technische instructie en PR materialen. Samen met de club wordt de lessenserie bepaald die het best past bij de wijksamenstelling. De gemeente speelt een belangrijke rol waar het gaat om semi-actieve burgers in beweging te brengen. Dat begint met het beschikbaar hebben van accommodatie voor de duur van de interventie. Trendweken De lessen die bij de trendweken horen zijn voor 6 thema’s volledig uitgewerkt. Deze zes thema’s zijn: • Sport en Spel - Allerlei sport en spelspelen zoals slagbal, volleybal, ringhockey. • Bewegen op muziek - Oefenvormen op muziek zoals aerobics, steps, met verschillende materialen. • Buitenactiviteiten - Sportief wandelen, nordic walking, discgolf, klootschieten. • Winterlessen - Als voorbereiding op de wintersport of fit de winter in te gaan • SeniorenPlus (70+) - Speciaal voor deze doelgroep: opa en oma kleinkindles, stoelgym. • Lentefris & Zomerstrak Diverse oefenvormen om lichaam in vorm te brengen. Elk thema bestaat uit 12 lessen van 60 minuten, die een vaste structuur hebben. Elke les begint met een warming-up, gevolgd door de verdere uitwerking van het thema. De eerste lessen uit de serie kennen altijd veel aandacht aan het elkaar leren kennen. Maar ook krijgt de trainer door de opbouw van de les, met name tijdens de warming-up, de gelegenheid zijn deelnemers te leren kennen in hun fysieke (on)mogelijkheid.

Samenwerking Samenwerking zal gezocht worden met de gemeente als het gaat om het organiseren van de Master Trendweken. De gemeente kan worden geholpen, door een gymclub, bij het verminderen van de vereenzaming van ouderen in de wijk. De gemeente is vaak ook de verhuurder van de accommodatie en daarom noodzakelijk bij de toewijzing hiervan. Afhankelijk van de gekozen doelgroep kan de samenwerking ook essentieel zijn met een zorgaanbieder in de wijk. Als de club gaat voor de oudere oudere en daarvoor de Master Trendweken wil gaan organiseren is contact met de zorgaanbieder een must. Binnen de club is samenwerking nodig met het technisch kader. Het is immers dit kader dat straks in de praktijk de Masters Trendweken gaat aanbieden. Als een club kiest voor een bepaald Master Trendweken thema (bijvoorbeeld Nordic walking) maar niet de trainer daarvoor in dienst heeft dan moet het technisch kader van buiten de club komen.

Duur en intensiteit Een serie van de Masters Trendweken kent een minimum van 8 weken. Het maximum is niet vastgelegd en is een vrije keus van de gymclub. De KNGU adviseert de verenigingen om twee blokken van 15 weken aan te bieden. De doelgroep sport gemiddeld 30 weken zodat het seizoen met 15 weken voor 31 december en 15 weken na 1 januari goed is verdeeld. Dus een Masters Trendweken serie duur minimaal 8 en maximaal 15 weken. De deelnemer sport dan 60 minuten per week gedurende de serie. Uitzondering zijn de Masters Trendweken ‘Moving in open air’ (sportief wandelen en nordic walking), die buiten plaatsvinden. Deze kennen meestal een lesduur van 1 ½ uur. Deze aanpassing is gedaan op verzoek van de deelnemers die deze serie hebben gevolgd.

Opzet van de interventie Een serie van de Masters Trendweken kent een minimum van 8 weken. Het maximum is niet vastgelegd en is een

4/9

vrije keus van de gymclub. De KNGU adviseert de verenigingen om twee blokken van 15 weken aan te bieden. De doelgroep sport gemiddeld 30 weken zodat het seizoen met 15 weken voor 31 december en 15 weken na 1 januari goed is verdeeld. Een Masters Trendweken serie duurt dus minimaal 8 en maximaal 15 weken. De deelnemer sport dan 60 minuten per week gedurende de serie. Uitzondering zijn de Masters Trendweken ‘Moving in open air’ (sportief wandelen en nordic walking), die buiten plaatsvinden. Deze kennen meestal een lesduur van 1 ½ uur. Deze aanpassing is gedaan op verzoek van de deelnemers die deze serie hebben gevolgd

Locatie en uitvoerders Samenwerking zal gezocht worden met de gemeente als het gaat om het organiseren van de Master Trendweken. De gemeente kan worden geholpen, door een gymclub, bij het verminderen van de vereenzaming van ouderen in de wijk. De gemeente is vaak ook de verhuurder van de accommodatie en daarom noodzakelijk bij de toewijzing hiervan. Afhankelijk van de gekozen doelgroep kan de samenwerking ook essentieel zijn met een zorgaanbieder in de wijk. Als de club gaat voor de oudere oudere en daarvoor de Master Trendweken wil gaan organiseren is contact met de zorgaanbieder een must. Binnen de club is samenwerking nodig met het technisch kader. Het is immers dit kader dat straks in de praktijk de Masters Trendweken gaat aanbieden. Als een club kiest voor een bepaald Master Trendweken thema (bijvoorbeeld Nordic walking), maar niet de trainer daarvoor in dienst heeft dan moet het technisch kader van buiten de club komen. Locaties: De Masters Trendweken worden binnen de gymclub uitgevoerd. Dit betekent dat afhankelijk van het gekozen thema de lessen in een gymzaal kunnen worden uitgevoerd, maar ook heel goed buiten gehouden kunnen worden. De medewerking van de gymclub is noodzakelijk omdat daar het technisch kader aanwezig is om de Masters Trendweken verantwoord aan te kunnen bieden. Tevens worden de deelnemers gestimuleerd om na de Masters Trendweken blijvend te komen bewegen binnen de vereniging.

Overdraagbaarheid Ondersteuning In de handleiding staat goed beschreven wat er nodig is om met de Trendweken te starten en welke acties nodig zijn om de Trendweken structureel in de vereniging in te bedden. Voorbeelden voor een begroting en het maken van promotie worden gegeven. Er worden ook adviezen gegeven voor een inventarisatie van de randvoorwaarden van betreffende omgeving: aantal ouderen, mannen, vrouwen, ander sportaanbod voor ouderen etc. Een club die wil beginnen kan binnen het district of landelijk contact leggen met de consulent die alle nodige materialen (inclusief de handleiding) bij de club komt afleveren met daarbij een ondersteuningsaanbod. Dit aanbod bestaat uit het 2 of 3 avonden samen met de club oppakken van de Master Trendweken. Actuele informatie omtrent de Master Trendweken wordt bijgehouden, en voor de clubs en andere ondersteuners toegankelijk, op de website van de KNGU. De KNGU organiseert jaarlijks meerdere bijscholingen voor trainers die lesgeven aan de Masters. De lesgevers worden hierdoor bekendgemaakt met de lessen uit de lessenseries. Zij leren werken met de thema’s om zodoende de lessen verantwoord te laten verlopen.

Handleiding Ja, in de handleiding staan de volgende aspecten beschreven: - Randvoorwaarden staan helder beschreven (wie, wat, waar, hoeveel (menskracht, materiaal en financiën), welke deskundigheid heb je nodig, functieprofielen, welke samenwerkingspartners, en wat zijn eventuele

5/9

knelpunten/valkuilen zijn voor aanpassing aan de lokale situatie. - Doelgroep wordt nauwkeurig omschreven, waarbij zoveel mogelijk relevante kenmerken van de doelgroep in kaart zijn gebracht - Doelen zijn omschreven, waarbij indien van toepassing onderscheid wordt gemaakt in primaire doelen (bijv. meer bewegen) en verder gelegen doelen (bijv. gezondheidswinst) - Methodiek om de interventie op te zetten (benodigde handelingen, materialen) staat in detail uitgeschreven - De handleiding is afgestemd op de beoogde uitvoerders (met name ook ten aanzien van de inhoud van de activiteiten: volgorde, duur, frequentie en intensiteit).

Kwaliteitsbewaking De kwaliteit van het aangebodene wordt bewaakt in de vorm van voorgeschreven oefenmateriaal (Lessenseries). Tevens zijn/worden de lesgevers bijgeschoold in het lesgeven aan Masters.

Materialen o Handleiding o Projectbeschrijving o Cd-rom o Marketing materialen (flyers, posters, etc.) o Les-/ cursusmateriaal o Website www.kngu.nl o Inzicht in kosten

Implementatie

Randvoorwaarden Draagvlak - De Masters Trendweken kunnen een bijdrage leveren aan het terugdringen van de vereenzaming van de doelgroep en zo een samenwerkingspartner kunnen zijn voor de gemeente. - De doelgroep speelt een rol / is betrokken bij de uitvoering van de interventie; heeft invloed op de invulling van de activiteiten van de interventie. - de vereniging kan in overleg met een gemeente, maar ook met andere partijen zoals zorgverleners een keus maken voor een bepaald thema en voor een specifieke doelgroep, waar door draagvlak wordt gecreëerd en betrokkenheid wordt gestimuleerd. Omdat de aangeboden serie Trendweken kan worden afgesloten met een zogenaamde minimarkt is het voor een club mogelijk de relatie met de sponsor inhoud te geven. Bijvoorbeeld kan een Trendweken serie Winterready (klaar voor de skivakantie ) worden afgesloten met een markt over verantwoorde ski kleding en schoenen. Tevens zijn er clubs die, omdat ze gebruik gaan maken van de oudere oudere lessenserie (70+), binnen de wijk heel gericht contact leggen met de zorginstelling in de wijk. Het geven van de Master Trendweken lessen in het zorgcentrum brengt de club bij de mensen. Het beweegaanbod wordt zo letterlijk binnen de muren van de zorginstelling gebracht. Tevens zijn de gemeenten een belangrijke partner voor het beschikbaar hebben en stellen van de accommodatie. Maar ook voor het heel gericht kunnen benaderen van de doelgroep. De gemeente is immers in het bezit van alle namen en adressen van de doelgroep.

Deskundigheid

6/9

De KNGU kent een volledige opleidingsmogelijkheid voor personen die willen lesgeven aan de Masters. Een lesgever die binnen de clubs les wil geven moet een opleiding op niveau 3 hebben gedaan met specialisatie richting de doelgroep. (niveau 3 Masters) Hierdoor krijgt iemand een lesgeefbevoegdheid om les te geven binnen de vereniging. Door de specialistische richting van de Masters te kiezen krijgt hij/zij gerichte informatie over het verouderingsproces en alle daarbij behorende kennis die nodig is. Als een lesgever één maal zijn niveau 3 opleiding heeft afgerond komt hij/zij in de licentie regeling waarbij een lesgever zijn/haar licentie kan behouden als minimaal 1 bijscholing per jaar wordt gevolgd. (een bijscholing duurt minimaal 3 uur en is gericht op de bevoegdheid.) - door het verplicht volgen van bijscholingen Masters Trendweken leert de lesgever thema lessen binnen de Masters Trendweken.

Bereik Bij 221 sportverenigingen is inmiddels het aanbod gerealiseerd.

Locaties Bij ongeveer 975 verenigingen kunnen de |Masters nu al terecht voor een beweegaanbod. De hierboven genoemde 221 zijn lokaties die naast het reguliere aanbod ook de Masters Trendweken aanbieden.

Aantal deelnemers 3100

Ervaringen met de uitvoering Het aanbod wordt door de deelnemers als zeer prettig ervaren. Moeilijkheid voor de vereniging zelf is het telkens opnieuw vinden van een goed nieuw thema van de Trendweken.

Referenten Referenten Naam en functie Mevr. A Kerklaan voorzitter

emailadres [email protected]

telefoonnummer 0187 - 611457

Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod De ondersteuning en het meedenken was super en het les materiaal was prima, daar maken we nog steeds gebruik van

7/9

Naam organisatie O.N.A. Den Bommel

Type organisatie gymnastiek en volleybal vereniging

Website www.vv-ona.nl

Referent 2 Naam en functie Mevr. Tvan Drongelen leiding

emailadres [email protected]

telefoonnummer 0162 310109

Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod

Naam organisatie GV. ONI 's gravenmoer

Type organisatie gymnastiek vereniging

Website www.oni-gym.nl

Kosten en uren Kosten en uren Les materiaal: Lessenseries Masters Trendweken € 150,-- excl. verzendkosten

8/9

(KNGU verenigingen ontvangen een korting op de lessenseries) prijzen 2012 (ondervoorbehoud van prijs wijzigingen) Materiaal: Er is een materiaal kist samen te stellen met daarin de materialen die worden gebruikt in de lessenseries, maar dat meestal niet binnen de vereniging voorhanden is. (prijs indicatie €350,--, te bestellen via het KNGU bureau) Scholing Masters: 150 euro pp. Locatie: gymzaal. Kosten lokaal afhankelijk. Personeel: uitvoering van de lessen door de leiding (vergoeding per uur afhankelijk van de organisatie)

Toelichting op kosten en uren Het kostenplaatje totaal is lokaal afhankelijk van verschillende factoren (zaalhuur, vergoeding leiding e.d.) en daardoor niet in te vullen met vaste gegevens. Indien u hulp nodig heeft om op lokaal niveau 'op maat' een kostenoverzicht te maken, dan kunt u contact opnemen met de KNGU via; [email protected]

Bijlage 101

9/9