Sport- en beweegaanbod

7x7 45+ voetbal Organisatie: Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond Contactpersoon: heer Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond Contactpersoon 2: mevrouw Irene Dekker Erkenningen: Goed beschreven

Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting In een vergrijzende samenleving biedt 45+ voetbal volop kansen. Geen pijlsnelle jonge aanvallers op roze schoenen en verdedigers die spelen op buitenspel, maar gewoon lekker een potje voetballen met en tegen leeftijdsgenoten. Dat is het 7x7 45+ voetbal van de KNVB, een welkome aanvulling op de bestaande (veteranen) competities. Bij deze nieuwe voetbalvorm spelen de teams in zeventallen, op een half speelveld tegen spelers die minimaal 45 jaar oud zijn. Onbeperkt wisselen is toegestaan en de buitenspelregel is afgeschaft. Het KNVB 45+ voetbal is door spelers in de doelgroep met veel enthousiasme ontvangen. ons land telt namelijk ruim 2 miljoen mannen in de leeftijdscategorie van 40-65 jaar, van wie 25% in het verleden heeft gevoetbald. Voor veel van hen is het reguliere voetbal, waarbij elk weekend een wedstrijd van tweemaal 45 minuten op het programma staat, om praktische of fysieke redenen geen optie. Het 45+ voetbal biedt enorme kansen om ouderen voor de voetbalsport en dus ook voor de voetbalvereniging te behouden. Daarnaast biedt het concept de vereniging nog een aantal andere interessante voordelen, zoals het aanboren van nieuwe vrijwilligers, een betere bezetting van de accommodatie (bv. op ochtenden en de vrijdagavond) en een hogere kantineomzet. De vereniging kan zelf (intern) aan de slag met het opzetten van dit aanbod. De KNVB biedt ondersteuning aan clusters van verenigingen in de opstartfase aan. Hierbij zet de KNVB ondersteuners in. Gedurende de interventie werkt de KNVB samen met verenigingen en mogelijke andere betrokken partijen toe naar een structureel toernooien competitieaanbod voor 7x7 45+ voetbal. Aan de jaarlijkse serie 7x7 45+ toernooien, die samen met Continental worden georganiseerd, doen nu al enkele duizenden voetballers en ex-voetballers uit de doelgroep mee.

1/8

Doel van het sport- en beweegaanbod Het primaire doel van de interventie is het structureel verhogen van zowel het sport- en beweeggedrag als het lidmaatschap van sportverenigingen. Met de ontwikkeling van 7x7 45+ voetbal probeert de KNVB enerzijds voetballers zo lang mogelijk voor de voetbalvereniging en -sport te behouden en anderzijds ex-voetballers hier weer bij te betrekken. Doelen op het niveau van de eindgebruiker zijn: - Deelnemers aan 45+ voetbal bewegen en sporten meer. Door deelname aan 45+ voetbal sporten deelnemers minimaal 1x per week meer. - Verbeteren van het sociale welbevinden van deelnemers. Door deelname aan 45+ voetbal ervaren deelnemers meer sociale contacten en een betere conditie. Daarnaast zijn er meerdere subdoelen op het niveau van de vereniging te benoemen. Deze doelen zijn een gevolg van het goed uitvoeren van de interventie: - Meer kader/vrijwilligers voor de vereniging Door de aanwas van nieuwe leden en/of behoud van bestaande leden is het mogelijk om extra vrijwilligers aan te trekken c.q. te behouden en zodoende het kader van de vereniging ter versterken. - Betere bezetting accommodatie Met het aanbieden van de 7x7 45+ voetbalvorm vinden er op andere momenten wedstrijden, trainingen en toernooien plaats. Hierdoor vindt er een betere bezetting van de accommodatie plaats.

Hoofddoel Subdoelen Doelgroep De einddoelgroep van het aanbod bestaat uit voetballers en ex-voetballers* in de leeftijdscategorie 45+. Deze groep bestaat uit 2 subgroepen, te weten: 1. de groep 45- tot 65-jarigen die nog deelnemen aan het arbeidsproces en veelal in de avond of in het weekend sporten; 2. de groep 60/65-plussers die gepensioneerd zijn en ook overdag kunnen en willen sporten. Deze beide groepen vallen ook weer uiteen in meerdere subdoelgroepen, namelijk: 1. Leden van de vereniging (behoud) 2. Ex-leden die in deze doelgroep vallen (werving) 3. (Groot-)ouders van jeugdleden 4. Buurtbewoners, inwoners wijk/stad/regio Binnen de beschreven subdoelgroepen bestaat nog steeds een flinke diversiteit. Zo zijn er gepensioneerden die ooit al hebben gesport, maar door veranderende leefomstandigheden of een blessure zijn afgehaakt. Het kan echter ook gaan om volwassenen die nog nooit/nauwelijks hebben gesport en sporten dus echt nog moeten leren kennen. Intermediaire doelgroepen; - Docent KNVB (ondersteunt bij uitvoering op verenigingsniveau) - Trainers van de voetbalvereniging (uitvoeren interventie) - Buurtsportcoaches, combinatiefunctionarissen (uitvoeren interventie) De organisatie vindt plaats bij een voetbalvereniging, maar ook andere verenigingen en instanties kunnen worden betrokken bij het aanbod. Middels samenwerking het sportaanbod (de interventie) te verbreden en te versterken: - Andere voetbalverenigingen (deelname voor toernooien, wedstrijden) - Fysiopraktijken (ondersteuning bij afname Fitcheck) - Gemeenten (o.a. samenwerking op gebied van communicatie)

2/8

- Bedrijven (mogelijke samenwerking op gebied van sponsoring) *Nederland land telt ruim twee miljoen mannen in de leeftijdscategorie van 4065 jaar, van wie 25% in het verleden heeft gevoetbald.

Intermediaire doelgroep

Probleembeschrijving Probleem

Aanpak Strategie De vereniging kan zelf aan de slag met het opzetten van het 7x7 45+ voetbal met behulp van de 45+ Starterskit. In het handboek staan alle stappen beschreven welke verenigingen kunnen doorlopen om uiteindelijk het voetbalaanbod binnen de vereniging te ontwikkelen. Hieronder kort de methodische stappen. Stap 1: De organisatie Hoe zet je 7x7 45+ voetbal op binnen je vereniging. Deze stap beschrijft hoe je met weinig tijd en moeite het aanbod binnen de vereniging een plek kan geven. Stap 2: Communicatie Om zoveel mensen te betrekken en te bereiken is communicatie een belangrijk onderdeel. Zowel interne als externe communicatie is belangrijk. Hoe kun je vrijwilligers en deelnemers werven? De communicatiematerialen worden kant-en-klaar aangereikt. Stap 3: Fitcheck Om deelnemers goed voor te bereiden heeft de KNVB een fitcheck ontwikkeld voor verenigingen. Een vereniging kan op een eenvoudige manier de test afnemen. Dit om het risico op aandoeningen te minimaliseren. Stap 4: Trainingsvormen Daarnaast zijn er specifieke trainingen voor 45-plusser geschreven. Trainers en/of spelers kunnen de trainingen gebruiken om een team voor te bereiden op een wedstrijd en/of toernooi. Hierbij ligt het accent op het onderhouden van de conditie en blessurepreventie. Stap 5: Samenwerking Door samen te werken met de KNVB en andere partijen kan de vereniging zich versterken. Er worden voorbeelden geschetst van lokale organisaties waarmee samenwerkingsvormen kunnen worden aangegaan.

Samenwerking Met andere voetbal- en sportvereniging in de omgeving kan er samenwerking worden gezocht. Denk hierbij aan de organisatie van toernooien, wedstrijden, evenementen. Daarnaast kan er samen worden gewerkt met Fitnesscentra (deelnemers extra laten sporten), Fysiotherapeuten c.q. –praktijken (samenwerking t.b.v. de fitcheck) en Gemeenten (o.a. het aanbod binnen de gemeente verder te communiceren, Buurtsportcoaches aan te stellen , etc.). Dit alles om het totale aanbod te kunnen faciliteren en de communicatie te optimaliseren. Andere voorbeelden van samenwerking staan beschreven in het handboek. Zie onderdeel 4a: Ondersteuning.

3/8

Duur en intensiteit Het opzetten van het 7x7 45+ voetbal binnen de vereniging is niet gekoppeld aan een looptijd. De mate van intensiteit (tijdspad) per stap wordt bepaald door de uitvoerder. Een ondersteuningstraject (Zie onderdeel "Ondersteuning") heeft echter wel een looptijd. Dit is afhankelijk van de te doorlopen stappen en de startdatum van het traject. Een traject kan worden doorlopen binnen één seizoen. De mate van intensiteit worden door de samenwerkende verenigingen en de KNVB vooraf bepaald en kan variëren van vier tot 8 maanden.)

Opzet van de interventie Locatie en uitvoerders

Overdraagbaarheid Ondersteuning Partijen die met 7x7 45+ voetbal willen gaan starten dienen dit vooraf altijd verplicht bij de KNVB, als eigenaar en ervaringsdeskundige op het gebied van deze interventie, kenbaar te maken. Om de lokale implementatie en evaluatie van het 7x7 45+ voetbal succesvol te laten verlopen, dient vervolgens het gewenste (vanuit de aanvragende partij) en/of noodzakelijke (vanuit de KNVB als interventie eigenaar) niveau van ondersteuning te worden besproken. Hierbij gelden vanuit het oogpunt van kwaliteitsbewaking altijd een aantal (minimale) verplichte ondersteuningonderdelen, mogelijk aangevuld met een aantal optionele onderdelen. De verplicht af te nemen ondersteuning van de KNVB (als interventie eigenaar) zijn: afname van de 45+ starterskit en kennisoverdracht / intervisie door een KNVB expert. 45+ starterskit: De starterskit bestaat onder meer uit een handboek dat stapsgewijs helpt om deze voetbalvorm bij de vereniging op te starten. Naast advies over de organisatie en werving van deelnemers, geeft het handboek voorbeelden van specifieke trainingen en een fitcheck. Daarnaast bestaat het pakket uit materialen om de zichtbaarheid binnen de vereniging te vergroten, zoals hesjes, bidons, bierviltjes, etc. Kennisoverdracht/intervisie: De KNVB projectmedewerker kan op lokaalniveau ondersteuning bieden o.a. om samenwerking met andere verenigingen te begeleiden. Naast een introductiegesprek, waarbij de starterskit wordt overhandigd en uitgelegd, is er kennisoverdracht op gebied van het opzetten van de organisatie en de werving/communicatie. Tevens wordt het doorlopen traject door de KNVB projectmedewerker geëvalueerd. Optionele ondersteuning is het inzetten van extra materialen t.b.v. communicatie & werving en inzet van KNVB trainers. De ondersteuning is beschreven in het plan van aanpak en bestaat globaal uit de volgende zeven stappen: Stap 1: Informeren en enthousiasmeren van de voetbalverenigingen Stap 2: Besluitvorming over het 45+ voetbalproject Stap 3: Ontwikkelen verenigingsplannen 45+ voetbal Stap 4: Werving van de deelnemers aan 45+ voetbal Stap 5: Start van de 45+ voetbal activiteiten bij de verenigingen Stap 6: Organisatie van een afsluitend 7x7 voetbaltoernooi Stap 7: Organisatie van structurele 45+ voetbalactiviteiten Zie voor kosten van de diverse ondersteuningsmogelijkheden de begroting van het 7x7 45+ voetbal.

4/8

Handleiding Voor de verenigingen is er de Starterskit, hierin staat een complete handleiding beschreven. Voor ondersteuning op lokaal niveau, voor clusters van verenigingen, heeft de KNVB het plan van aanpak "Starten met 45+ voetbal" geschreven.

Kwaliteitsbewaking Tijdens een ondersteuningtraject 7x7 45+ voetbal is de KNVB actief betrokken en bewaakt het de kwaliteit van implementatie. Tevens evalueert de KNVB de verzorgde ondersteuningstrajecten middels de daarvoor beschikbare evaluatieformulieren. Het gerealiseerde 7x7 45+ aanbod binnen de vereniging wordt vervolgens niet meer structureel vanuit de KNVB geëvalueerd. Na implementatie zijn de uitvoerders (verenigingen) verantwoordelijk voor de kwaliteitsbewaking binnen de vereniging. Aan de uitvoerders worden verder geen uniforme eisen gesteld t.a.v. het opleidingsniveau van de betrokkenen. Wel worden alle verenigingen die een starterskit aanvragen door de KNVB centraal geregistreerd, om periodiek mee te kunnen communiceren. De KNVB onderzoekt daarnaast onder verenigingen structureel (o.a. via enquêtes) de landelijke ontwikkeling van het 7x7 45+ voetbalaanbod om hiermee mogelijke knelpunten en aanvullende behoeften in kaart te brengen. Tenslotte wordt de organisatie van de jaarlijkse KNVB 7x7 45+ toernooien en -competities door de KNVB geregistreerd en geëvalueerd onder verenigingen en voetballers. Hierbij worden deelnemers geregistreerd als lid waardoor het aantal deelnemers aan 7x7 45+ voetbal en hun contactgegevens bekend zijn.

Materialen Implementatie

Randvoorwaarden Draagvlak Door in te spelen op maatschappelijke trend (vergrijzing) en behoeften (passend sportaanbod) is er ruim draagvlak bij verenigingen en deelnemers voor het 7x7 45+ voetbal. Daarnaast is het aanbod bewezen effectief* op het beweeggedrag van deelnemers en afgestemd op de wensen en eisen van de einddoelgroep, zoals kleiner veld, kortere speelduur, homogene groep, aandacht voor sociale aspecten. Op lokaal niveau starten steeds meer voetbalverenigingen met deze voetbalvorm. Andere samenwerkingspartners, zoals gemeenten, richten zich op dezelfde doelgroep en hebben daarbij overeenkomstige doelstellingen (de gemeente om inwoners meer te laten bewegen, de vereniging om de ledengroei te stimuleren). Hierdoor ontstaat er automatisch draagvlak. Daarnaast is 7x7 45+ voetbal opgenomen als interventie in het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB), onderdeel geweest in de Proeftuin ‘’Nieuwe Sportmogelijkheden’’ van NOC*NSF en heeft het als pilot gediend in de Beweegkuur Sport van het NISB. *Resultaat onderzoeksrapport Inzicht in de effecten van een viertal sportprojecten op de mate van lichamelijke activiteit . Bron Nivel Instituut, 2011. Citaat: ‘’Effect op beweeggedrag van de deelnemers: Op basis van de resultaten van het onderzoek lijken de deelnemers sinds hun deelname aan het 45+ voetbal meer te zijn gaan bewegen. Ruim 60% voldoet tijdens deelname aan het 45+ voetbal aan de Combinorm. Verder is het niet onwaarschijnlijk dat deelname aan het 45+ voetbal een afname van lichamelijke activiteit voorkomt, en met name bij (ex-)voetballers. Voor 62% van de deelnemers is het 45+ voetbal een reden geweest om weer te beginnen met

5/8

voetbal, nadat ze gestopt waren. Negen procent was van plan te stoppen, maar is door het 45+ aanbod toch blijven voetballen. De overige 29% is als spelend lid van deze/een andere vereniging doorgestroomd naar het 45+ voetbal.’’

Deskundigheid Voor het opzetten van 45+ voetbal zijn geen specifieke eisen. Uitzondering: het uitvoeren van de Fittest moet door een fysiotherapeut gebeuren

Bereik 45 gemeenten/regio's (clusters van verenigingen) en 400 sportverenigingen. 45+ voetbal heeft de potentie om het 3200 verenigingen in het hele land aan te bieden, in dus alle regio?s en gemeenten.

Locaties Minimaal 5 gemeenten/regio's, 25 sportverenigingen:

Aantal deelnemers In totaal zijn er ongeveer 8500 deelnemers structureel aan het sporten bij een vereniging. Daarnaast hebben er in het verleden 9000 sporters deelgenomen aan (eenmalige) evenementen.

Ervaringen met de uitvoering De KNVB heeft onderzoek gedaan en ervaringen van verenigingen en deelnemers in kaart gebracht. 1. "Mooi weer voetballen" door het Mulier Instituut 2. "Inzicht in de effecten van 45+ voetbal op de mate van lichamelijke activiteit" door Nivel 3. "Tevredenheidonderzoek organisatie 7x7 35/45+ toernooien" door KNVB.

Referenten Referenten Naam en functie Syb Bosma (voorzitter)

emailadres [email protected]

telefoonnummer 06-53589973

Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod “Tien voetballers zouden gaan stoppen bij onze club omdat ze niet meer iedere week tegen jonge gasten wilden voetballen. Door het nieuwe 7x7 45+voetbalaanbod zijn ze actief gebleven en doorgestroomd naar de

6/8

donderdagavondgroep. Ze staan niet alleen op het veld maar ook achter de bar, fluiten hun wedstrijdjes bij de jeugd en onderhouden het complex. Dubbele winst!”

Naam organisatie LAC Frisia 1883

Type organisatie vereniging

Website www.lacfrisia1883.nl

Referent 2 Naam en functie Pedro Koning (Coordinator Sportopbouwerk Hoorn)

emailadres [email protected]

telefoonnummer 0229-252621

Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod ’Dankzij de ondersteuning van de KNVB, in samenwerking met de gemeente Hoorn, kunnen verenigingen 7x7 45+ voetbal toevoegen aan het voetbalaanbod. In Hoorn zijn alle zes de verenigingen - De Blokkers, Westfriezen, HSV Sport 1889, Hollandia, Zwaluwen’30 en Always Forward – gestart met 7x7 45+ voetbal. Door dit aanbod zijn oud-leden weer begonnen bij de clubs. De oudere doelgroep in Hoorn blijft op deze manier actief’’

Naam organisatie Gemeente Hoorn (Sportopbouwwerk)

Type organisatie Gemeente

Website www.hoorn.nl / www.sportopbouwwerkhoorn.nl

7/8

Kosten en uren Kosten en uren Een aantal van onderstaande begrotingsposten dienen vanuit kwaliteitsbewaking verplicht bij de KNVB te worden afgenomen (zie ook onderdeel ‘ondersteuning’). Personeel coördinatie: * Vergoeding verenigingscoördinator 7x7 45+ voetbal: 40 uur á € 25 per uur: € 1.000,* Kennisoverdracht en intervisie (implementatie en evaluatie) door KNVB projectmedewerker 12 uur á € 60 per uur: € 720,- (verplicht af te nemen) Personeel uitvoering: * Vergoeding verenigingstrainer 7x7 45+ voetbal:40 uur á € 25 per uur: € 1.000,* Vergoeding verenigingsfysiotherapeut: 10 uur á € 25 per uur: € 250,* Ondersteuning deskundigheidsbevordering door KNVB trainer / docent 5 uur á € 60 per uur: € 300,Activiteit/evenement: * Organisatie 7x7 45+ voetbal promotie activiteiten / toernooien: € 1.000,Materiaal: * Afname KNVB 7x7 45+ starterkit: € 250,- (verplicht af te nemen) Drukwerk: * Afname KNVB 7x7 45+ werving & promotie materialen € 500,Deze begroting is gebaseerd op de ondersteuning- en uitvoeringskosten van 7x7 45+ voetbal bij één vereniging. Wanneer een cluster van meeerdere verenigingen wordt gevormd in een bepaalde stad/regio, dient hier bij met het opmaken van de begroting rekening mee te worden gehouden. Daarnaast zijn de beschreven posten (met name de personele kosten), waaronder KNVB ondersteuning, gebaseerd op gemiddelden en uiteraard afhankelijk van de lokale situatie, de intensiteit van het traject en de noodzakelijke en/of gewenste ondersteuning.

Toelichting op kosten en uren Bijlage 101

8/8