Sport- en beweegaanbod

Sport Zorgt Organisatie: Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij Contactpersoon: heer Wouter Schols Contactpersoon 2: Erkenningen: Goed beschreven

Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Een grote groep jongeren binnen de jeugdhulpverlening kan niet meekomen in regulier sportaanbod. Verschillende onderliggende, vaak zich in gedrag uitende problemen liggen hieraan ten grondslag. Sport Zorgt creëert voor deze groep sportaanbod waardoor ze met de juiste begeleiding van specifiek geschoolde vechtsportdocenten deel kunnen nemen aan sportactiviteiten. Maar sport zorgt doet meer. Vechtsport kent een eeuwenoude traditie in het begeleiden van sporters bij persoonlijke ontwikkeling. Verschillende pedagogische thema’s komen aan bod tijdens (verantwoorde) vechtsport beoefening. Sport Zorgt draagt bij aan een positieve gedragsverandering van jongeren binnen de thema’s weerbaarheid en agressieregulatie. Sport Zorgt kent een eigen ontwikkelde methodiek gericht op weerbaarheid en agressieregulatie en het creëren van een sociaal pedagogisch klimaat. Bij de inzet van vechtsport als pedagogisch instrument staat niet het aanleren van sport specifieke technieken centraal. Het doel is om de persoonlijke ontwikkeling van de sporter te bevorderen. De basis van de zogenaamde ‘agressieregulatie en weerbaarheidmethodiek’ wordt gevormd door het werken aan verschillende (psychosociale) thema’s vanuit een integrale aanpak. Zowel fysieke, mentale als emotionele elementen hebben hier een plek. Deelnemers worden in een vechtsportomgeving uitgedaagd om zowel fysiek, mentaal als emotioneel op een bewuste wijze te handelen. In de Sport Zorgt interventie wordt specifiek gewerkt met jongeren uit de jeugdzorg of uit het speciaal onderwijs. In de aanpak is het creëren van een juiste toeleiding en het aangaan van een intensieve samenwerking met de jeugdzorg en het onderwijs een belangrijk uitgangspunt. De interventie bestaat uit drie uitvoerende pijlers, namelijk: 1. Wijksport aanbod In het wijkaanbod verzorgt de club lessen voor iedereen in de buurt. In deze lessen vormt de inzet van sport als middel de basis. Iedereen kan kennismaken met de maatschappelijke en pedagogische thema’s uit vechtsport onder begeleiding van geschoolde ‘budopedagogen’.

1 / 17

2. Vechtsport Plus Dit aanbod, voor jongeren uit de jeugdhulpverlening of speciaal onderwijs, is geïntegreerd in de reguliere lessen van de club. Het gaat uit van de intrinsieke waarden van vechtsport, waarbij jongeren met lichte tot matige gedragsproblemen begeleid worden door een docent die specifieke begeleiding op de gedragsthema's kan leveren. Tijdens de interventie wordt impliciet aan gedragsdoelen gewerkt door middel van een zo normaal mogelijk sportaanbod. Het aanbod wordt geïntegreerd in de bestaande lessen, waarbij wel extra aandacht is voor de deelnemende jongeren vanuit het speciaal onderwijs of de jeugdhulpverlening. 3. Vechtsport met een Missie Hierbij wordt een specifieke gedragsinterventie aan jongeren met duidelijke agressie- en/ of sociale weerbaarheidproblemen individueel of in kleine homogene groepen aangeboden. Tijdens de interventie wordt er expliciet en methodisch gewerkt aan agressieregulatie en/of sociale weerbaarheid. Een speciaal ontwikkelde én in de praktijk getoetste beslissingsboom zorgt ervoor dat de juiste jongeren in één van de twee laatste aanpakken stromen. De jeugdzorgorganisatie en/ of speciaal onderwijs instelling selecteert de doelgroep aan de hand van de criteria in de beslissingsboom.

Doel van het sport- en beweegaanbod De hoofddoelstelling van Sport Zorgt is het realiseren, bij ten minste tweederde van de deelnemers, (12 – 21 jaar) uit de jeugdhulpverlening en het speciaal onderwijs, van positieve gedragsverandering na deelname aan de interventie. Deze gedragverandering wordt waargenomen vanuit het perspectief van jongeren, hulpverleners/ docenten en trainers en stelt de deelnemers in staat weloverwogen en proportioneel te reageren op agressieve gedragsimpulsen en/ of reageren op (vanuit de eigen beleving) bedreigende situaties. Hieronder volgt een korte samenvatting van de subdoelstellingen die in de interventie worden nagestreefd: Doelgroep • Het verhogen van de sociale weerbaarheid en / of het reguleren van agressie van deelnemende jongeren (1) Het reguleren van agressie • Bij reguleren van agressie hebben we het over het terugdringen van agressieve gedragproblematiek vanuit sociaal ecologisch perspectief. In dit perspectief is de agressieve gedragsproblematiek een product van complexe interactie tussen persoonlijkheidskenmerken en externe risicofactoren in het gezin, op school en in de vriendengroep. • Aangezien de jongere deelneemt aan de interventie kunnen alleen de risicofactoren in de persoon direct aangepakt worden. Deze persoonlijk risicofactoren worden o.a. gevormd door: o Lage egoveerkracht o Hoge agressietolerantie o Lage impulscontrole o Tekort aan cognitief emotionele vaardigheden o Laag zelfvertrouwen o Antisociaal gedrag (2) Verhogen van de sociale weerbaarheid • voorkomen dat emotionele gedragsneigingen voorrang nemen op de meer systematische en regelgebaseerde behandeling van gevaarlijke situaties. Globaal komen hierbij aan de orde: het vooraf herkennen van potentieel gevaarlijke situaties, het tevoren plannen van handelingen die de kans op gevaar verkleinen, het onderkennen van emoties als ze optreden bij zichzelf en andere betrokkenen, het beteugelen van die emoties, en het gebruik van technieken die zo weinig mogelijk door emoties gestoord worden. • Het werken aan fysieke, mentale en sociaal-emotionele competentieontwikkeling. • Verhogen van de zelfwaargenomen competentie van jongeren bij het reguleren van agressie en reageren in bedreigende situaties • Deelname van 30 jongeren uit de jeugdhulpverlening/ speciaal onderwijs aan de aanpakken ‘Vechtsport Plus’ en ‘Vechtsport met een Missie’ per jaar. Tussen beide aanpakken is geen onderscheid te maken in bereik. Belangrijke voorwaarde is dat de instroom op maat is. De partners in jeugdhulpverlening en onderwijs selecteren de jongeren en verwijzen door naar het aanbod wat voor het individu het beste aansluit op de behoefte. Verderop in dit document worden deze selectiecriteria beschreven. • Deelname van 40-50 jongeren in de wijk (zie doelgroep beschrijving) per jaar • Doorstroming van (een deel van) de doelgroep naar het reguliere aanbod van de club. Organisatie

2 / 17

• Organiseren van de drie aanpakken in de lokale situatie van de vechtsportclub • Initiëren van een structurele samenwerking tussen sport en jeugdhulpverlening/ (speciaal)onderwijs • Verbeteren van de samenwerking van vechtsportclub(s) met organisaties die werken met kwetsbare jongeren • Creëren van een veilige en verantwoorde vechtsportomgeving aan de hand van het Fight Right Keurmerk • Creëren van een passend aanbod dat aansluit bij de wensen, behoeften en niveau van jongeren (met gedragsproblemen) • Verbeteren van het imago van de club en de pedagogische mogelijkheden van vechtsport in het algemeen Trainers • Opleiden van vechtsportdocenten tot docent weerbaarheid en agressieregulatie • Blijvende beroepscompetentie ontwikkeling van trainers door intervisietrajecten

Hoofddoel Hoofddoel van Vechtsport Zorgt is met de inzet van vechtsport het reguleren van agressie of het verhogen van de (sociale)weerbaarheid van jongeren en daarmee bijdragen aan positieve gedragsverandering en/of het aanleren van gedragsalternatieven. Om beweegaanbod te realiseren voor deze doelgroep zal de sport naar de jongeren toe gebracht worden: Sport zorgt in de buurt! Hierbij kent de juiste toeleiding van de jongeren een belangrijke focus aan de hand van het ontwikkelde meetinstrument; ‘de beslissingsboom’.

Subdoelen • Het verhogen van de sociale weerbaarheid en / of het reguleren van agressie van deelnemende jongeren. • Het werken aan fysieke, mentale en sociaal-emotionele competentieontwikkeling. • Initiëren van een structurele samenwerking tussen sport en jeugdhulpverlening/ (speciaal)onderwijs • Het verbeteren van de samenwerking met organisaties die werken met kwetsbare jongeren. • Creëren van een veilige en verantwoorde vechtsportomgeving in de buurt aan de hand van het Fight Right Keurmerk • Opleiden van vechtsportdocenten tot docent weerbaarheid en agressieregulatie • Het creëren van een passend aanbod dat aansluit bij de wensen, behoeften en niveau van jongeren (met gedragsproblemen). • Doorstroming van de doelgroep naar het structurele aanbod van de club

Doelgroep Deelname aan het wijkaanbod is gericht op jongeren in de leeftijd van 10 – 24 jaar. De doelgroep van het Plus en Missie aanbod bestaat uit jongeren met een agressie- of weerbaarheidprobleem die afkomstig zijn uit de jeugdhulpverlening of het (speciaal)onderwijs. Om de juiste doelgroep door te verwijzen naar het juiste aanbod is er een uitgebreide doelgroep beschrijving beschikbaar met inhoudelijk indicatoren en een beslissingsboom voor het doorverwijzen naar één van de drie aanpakken.

Intermediaire doelgroep De uitvoering van de interventie wordt georganiseerd vanuit de lokale vechtsportclub. Doorstroming naar structureel sporten van de doelgroep zal bij deze lokale club plaatsvinden. Minimaal één hoofdtrainer (minimaal opleidingsniveau is niveau 3 van de KSS in de eigen tak van vechtsport) wordt opgeleidt tot docent weerbaarheid en agressieregulatie. Deze trainer zal de uitvoerende lessen verzorgen binnen de interventie. Binnen de interventie zal lokaal een samenwerking met één of meerdere jeugdhulpverleningsinstanties en/of (speciaal)onderwijsinstellingen worden aangegaan. Vanuit deze partners wordt de doelgroep bereikt en doorverwezen naar het uitvoerende aanbod.

3 / 17

Probleembeschrijving Probleem Sport Zorgt is ontstaan vanuit het in 2006 gestarte programma ‘Meedoen alle jeugd door sport’. Onderdeel van dit programma waren zogenoemde zorgtrajecten. Deze zorgtrajecten hadden het oogmerk de specifieke kenmerken van sport te benutten voor opvoedings- en integratiedoelen van de (allochtone) jeugd. De MO-groep jeugdzorg, betrokken bij de initiatie van de zorgtrajecten, verwoordde de oorspronkelijke aanleiding voor de zorgtrajecten als volgt:” De kern van een sport-zorgtraject is dat het primair gericht is op gedragsverandering en dat het onderdeel is van een hulpverleningsplan of behandelplan”. Om dit te realiseren was de belangrijkste eerste stap om sport en de jeugdhulpverlening tot elkaar te laten komen. Door het integreren van sport in de jeugdhulpverlening werd er specifiek aanbod gecreëerd voor jongeren in de jeugdhulpverlening. Betrokkenen van bonden, verenigingen en Jeugd & Opvoedhulp benadrukken dat sport een belangrijke waarde kan hebben als aangrijpingspunt (aansluitingsprincipe) en als energiebron voor de hulpverlening van jongeren in de jeugdzorg. In de sport ligt de focus niet op de problemen van deze jongeren, maar op hun mogelijkheden en krachten. Daardoor draagt sport bij aan een positief zelfbeeld, vormt het een uitlaatklep, bevordert het sociale vaardigheden en is het bovendien een manier voor de jongeren om de aansluiting met de maatschappij weer te vinden of te behouden. Uit het onderzoeksrapport van de DSP Groep ‘Sport zorgt’ (2011)blijkt dat zo'n driekwart van de deelnemende jongeren baat lijkt te hebben bij deelname aan een van de sportzorgtrajecten. Hulpverleners en trainers zien verbetering op het vlak van zelfdiscipline en doorzettingsvermogen, samenwerking, zelfbeeld en zelfvertrouwen, zelfbeheersing en agressieregulatie, omgaan met feedback en/of het omgaan met regels en het nakomen van afspraken. Ook stromen veel deelnemers (naar schatting ongeveer een kwart) door naar structurele deelname aan de reguliere sport. Onder de titel ‘Tijd voor Vechtsport’ werd vechtsport als instrument ingezet voor de begeleiding van de doelgroep. Deze sport-zorgtrajecten gingen uit van de vormende waarden van de vechtsporten gericht op twee thema’s: 1. Agressieregulatie 2. Sociale weerbaarheid Vechtsport kent een eeuwenoude traditie in het begeleiden van sporters bij persoonlijke ontwikkeling. Vele vechtkunsten hebben het woord 'do' in hun naam staan, zoals juDO, taekwonDO, aikiDO. Dit 'Do' verwijst naar het Chinese 'Tao' vanuit het Taoïsme. Do is dan ook de Japanse en Koreaanse vertaling van Tao en betekent 'de Weg' of 'de Manier'. Het beoefenen van een vechtkunst wordt door toevoeging van het woord 'do' gezien als het bewandelen van de Weg om zelfrealisatie te bereiken. Hoewel niet alle vechtkunsten 'do' of 'Tao' in hun naam hebben, is het 'bewandelen van de Weg' altijd impliciet aanwezig. Sport zorgt sluit aan op: - de Beleidsbrief sport “Sport en Bewegen in Olympisch perspectief”; waarin het kabinet aangeeft er belang aan te hechten dat succesvolle initiatieven uit recente programma’s navolging verdienen, het innovatiepotentieel te ondersteunen en de samenwerking tussen lokale partijen te versterken. Meer specifiek het programma Sport en Bewegen in de Buurt: o meer beweging bij jeugd stimuleren (doelgroep: kinderen vanuit de Jeugdzorg) ; o lokaal sportaanbod versterken (jeugdzorg en sport maken gebruik van elkaars expertise) ; o stimuleren verbinding tussen sportverenigingen en publieke en private partners in de buurt (samenwerking sport en jeugdzorg en gemeente); o uitbreiding en verbreding van de regeling combinatiefunctionarissen (combinatiefunctionaris voor verbinding Sport en Jeugdzorg). - Herziening stelsel jeugdzorg: decentralisatie o vergroot mogelijkheid voor gemeentelijke co- financiering/beleidsinbedding o sluit aan bij de stelseldiscussie omdat door sportzorgtrajecten jongeren zoveel mogelijk binnen een normale maatschappelijke context hulp krijgen, bovendien door samenwerking tussen partijen op lokaal niveau. In de looptijd van ‘Meedoen’ hebben twee verschillende onderzoeken plaatsgevonden naar (1) de effecten van vechtsportbeoefening op jongeren (‘Beloften van vechtsport’, 2010 Elling en Wisse) en (2) de inzet van vechtsport in de jeugdzorg (‘vechtsport in de jeugdzorg’, 2011 Buysse en Duijvestijn). De uitkomsten en aanbevelingen van deze onderzoeken vormen de uitgangspunten voor de vertaling van de pilot projecten naar de interventie Sport Zorgt. Vooral de integratie van sport binnen de jeugdhulpverlening (type aanbod) en de selectie, plaatsing en doorstroming van de doelgroep (meer op maat) waren de belangrijkste aanpassingen. Hiervoor is er

4 / 17

een vernieuwde aanpak gekomen, waarbij er drie vormen van aanbod worden aangeboden. Deze vormen zijn: 1. Wijksport lessen 2. Vechtsport Plus 3. Vechtsport met een Missie Daarnaast is voor de selectie van de doelgroep een beslissingsboom ontwikkeld. Ook is het domein het speciaal onderwijs naast jeugdzorg toegevoegd aan de interventie.

Aanpak Strategie 1. Voorbereidingsfase Om specifiek sportaanbod (op maat) voor de beschreven doelgroep te initiëren en het inzetten van(vecht)sport als pedagogisch instrument binnen een samenwerking met jeugdhulpverleningsorganisaties en/ of het (speciaal) onderwijs is kwaliteit essentieel. Aan de basis van de interventie staat kennisoverdracht over de methode en de randvoorwaarden om vechtsport op een veilige en verantwoorde wijze als instrument in te zetten. Daarvoor wordt een ondersteuningstraject voor de vechtsportorganisatie aangeboden waardoor de club voldoet aan de criteria van het Fight Right Keurmerk (zie C: kwaliteitsbewaking). Daarnaast worden de trainers die voor de uitvoering van het traject verantwoordelijk zijn, opgeleid tot docent weerbaarheid en agressieregulatie (zie C: kwaliteitsbewaking). In Nederland zijn er overigens al een aantal vechtsportorganisaties die aan beide voorwaarden voldoen. Dan zal deze fase overgeslagen worden dan wel veel korter zijn. 2. Organisatiefase Het organiseren van de drie uitvoeringstrajecten wordt uitgewerkt in een werkplan. Het NIVM heeft hier adviseurs voor in dienst die met de lokale organisaties de werkwijze gaan implementeren binnen de lokale situatie (zowel binnen de jeugdhulpverlening/ speciaal onderwijs, als de vechtsportclub). De samenwerking met lokale partners uit het speciaal onderwijs en jeugdzorg wordt in deze fase aangegaan. Samenwerking met partners in de jeugdhulpverlening en/of (speciaal) onderwijs is essentieel. Deze partners dragen zorg voor de instroom van de doelgroep. Om dit te realiseren, is zowel inhoudelijk informatie voor de partners over de interventie als wel een uitgebreide doelgroep beschrijving en beslissingsboom beschikbaar. 3. Uitvoeringsfase De geschoolde docenten van de lokale club verzorgen het aanbod in de drie aanpakken; wijkaanbod, vechtsport plus en vechtsport met een missie. De methode in de lessen wordt gevormd door de in de opleiding ‘docent weerbaarheid en agressieregulatie’ gedoceerde methode. In deze methode staat de inzet van vechtsport als instrument centraal. Binnen de methode wordt de themagerichte lesopbouw gevolgd als didactisch model. De begeleiding wordt geïntegreerd in de begeleiding vanuit de jeugdhulpverlening. De doelen worden vertaald naar gedragsthema’s waaraan gewerkt wordt vanuit een fysieke benadering (sport). In deze methode vormt het werken aan verschillende psychosociale thema’s vanuit een integrale aanpak waarbij fysieke, mentale en emotionele elementen behandeld worden. De inhoud van de lessen is niet gestandaardiseerd. Veel gebruikte psychosociale thema’s in relatie met sociale weerbaarheid en agressieregulatie zijn: • Herkennen en erkennen van emoties • Stellen van grenzen • Persoonlijke integriteit • Omgaan met druk en stress • Zelfbeheersing • Doorzetten De opbouw van een themagerichte les ziet er als volgt uit: • Introductiefase • Probleemoriëntatie fase • Leerfase • Toepassingsfase • Samenvattende afsluiting De introductiefase De introductiefase is te vergelijken met de warming-up. Het verschil is, dat het niet alleen fysiek van aard is. Vaak begint de introductiefase met een kort praatje waarin een praktisch voorbeeld wordt aangehaald. Er wordt

5 / 17

bijvoorbeeld een persoonlijke ervaring besproken of en een geweldsituatie op straat. De aard van de situatie komt overeen met het thema van de les. In de introductie wordt de leerling zowel fysiek, mentaal, sociaal als emotioneel voorbereid op de les. De probleemoriëntatie fase In deze fase wordt het lesthema explicieter neergezet. De leraar c.q. trainer legt het probleem nog een keer voor aan de jongere/ groep. En dan komt het. De leraar c.q. trainer gaat vervolgens niet zelf het initiatief nemen. Hij creëert een situatie waarin de jongere zelf eerst een oplossing proberen te vinden. Deze lesfase eindigt met een inventarisatie van alle gevonden oplossingen. De leerfase De leerfase begint met een analyse van de gevonden oplossingen in de voorgaande fase. Er wordt geprobeerd algemene principes te vinden; een rode lijn in alle gevonden oplossingen. Het is mogelijk, dat er een specifieke techniek moet worden aangeleerd. Voorbeeld hiervan zijn ademhalingstechnieken. Op dat moment verandert de rol van de leraar van coach naar instructeur. Het kan ook zijn dat de leraar er voor kiest om verschillende oplossingen te trainen. Er zijn dus verschillende mogelijkheden. De toepassingsfase Wanneer de verschillende oplossingen zijn doorgenomen of de benodigde techniek is getraind, dan wordt er teruggeschakeld naar het probleem. Waarom trainen we dit nu op de mat en wat kun je hiermee buiten de sport? Het toepassen van het geleerde in een werkvorm met feedback naar de toepassing buiten de sportsetting vormt de kern van deze fase. De samenvattende afsluiting De samenvattende afsluiting heeft overeenkomsten met de cooling-down. Dit op dezelfde wijze als de introductie met de warming-up. Dat wil zeggen, dat de samenvattende afsluiting niet alleen fysiek van aard is. Voor inhoudelijke beschrijving en voorbeeld werkvormen is er een cursusboek ontwikkeld. De docenten ontvangen deze bij deelname aan de cursus DWA. Gedurende één jaar volgen de docenten een intervisie traject (dus na behalen van de opleiding tot docent weerbaarheid en agressieregulatie) waarin ze samen met andere Sport Zorgt-docenten begeleid worden in het werken met de doelgroep. In deze fase stromen de jongeren, geselecteerd door de lokale partner(s), in naar de verschillende aanpakken. De trainers betrekken in deze fase ouders via gesprekken bij de voortgang van de interventie gericht op de effecten van de lessen op de deelnemende jongeren. Het inzichtelijk maken van de resultaten buiten de vechtsportles. 4. Evaluatiefase In deze laatste fase worden de resultaten beschreven en wordt de verantwoording naar eventuele opdrachtgevers gedaan. De duur van de voorbereidingsfase en organisatie fase is gezamenlijk gemiddeld 6 – 12 maanden. De duur van de uitvoeringsfase is afhankelijk van de lokale vraag. behoefte, het beschikbare budget voor uitvoering en/ of opdrachten. De minimale omvang is één jaar, gekoppeld aan de duur van het intervisietraject.

Samenwerking Bij de uitvoering van de interventie zijn vier partijen betrokken: 1. De lokale vechtsportaanbieder; verantwoordelijk voor de uitvoering van de trajecten. De vechtsportaanbieder levert de trainers die de lessen verzorgen en organiseert de drie aanpakken uit de interventie. Uit onderzoek (2010, Elling en Wisse; 2011, Buysse en Duijvestijn)blijkt dat de rol en kwaliteit van de trainer essentieel is. In deel 4C: kwaliteitsbewaking wordt verder ingegaan op de randvoorwaarden voor de club en de trainer. 2. Het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij; verantwoordelijk voor de kennisoverdracht, ondersteuning, implementatie en kwaliteitsbewaking van de interventie. 3. Lokale jeugdhulpverleningsinstanties en/of (speciaal) onderwijsinstellingen; verantwoordelijk voor het

6 / 17

doorverwijzen van de doelgroep aan de hand van de Sport Zorgt beslissingsboom en integreren van het aanbod in de begeleiding/ behandelplannen van de doelgroep. 4. Gemeente en buurtsportcoach; Stelt het lokale netwerk ter beschikking en is verantwoordelijk voor de toegeleiding van deelnemers naar het wijksport uur en promotie van de interventie onder wijkbewoners en lokale partners in de jeugdhulpverlening en speciaal onderwijs. Uitgangspunt in de samenwerking tussen de verschillende partners is dat iedere partner bijdraagt op de eigen beschreven expertise. De adviseur van het NIVM brengt de verschillende partijen bij elkaar en ondersteund bij de implementatie van de interventie lokaal. De samenwerking wordt formeel bekrachtigd in een convenant.

Duur en intensiteit De Duur en intensiteit van de drie aanpakken varieert. Vechtsport met een Missie Deze interventie bestaat uit een begeleidingstraject van 8 lessen met bij aanvang een intake en een eindevaluatie. Vanuit de eindevaluatie kan er in overleg met de betrokken jeugdhulpverlener gekozen worden voor een verlenging van het traject met nogmaals 8 lessen. De duur van een les is 1 uur. Vechtsport met een Missie maakt onderdeel uit van het behandelplan van jeugdzorg of het onderwijsprogramma van de speciaal onderwijsinstelling. De intensiteit van het traject wordt in overleg met de jongeren en de partners per jongere ingepland. Vechtsport Plus Deze interventie vindt plaats tijdens de reguliere lessen van de club. Op speciale uren wordt er een extra trainer aangesteld die de begeleiding van jongeren met gedragsproblemen op zich neemt. Minimale omvang en intensiteit is 1 uur per week. Jongeren worden regulier lid van de sportvereniging. De doorlooptijd van de ‘Plus’-begeleiding is afhankelijk van de behoefte aan (blijvende) extra begeleiding van de jongere. Zodra verwacht wordt dat de jongeren zonder extra begeleiding kunnen meedoen, zal in overleg met de begeleider vanuit jeugdzorg en/of onderwijs besloten worden dat doorstroming naar reguliere lessen zonder deze extra begeleiding mogelijk is. Opmerking: jongeren uit jeugdzorg en/of speciaal onderwijs hebben vaak een lage sociaal economische achtergrond. Zodra er problemen zijn met bijvoorbeeld contributie wordt er gekeken naar lokale fondsen (jeugdsportfonds, stichting leergeld of gemeentelijke regelingen). De adviseur van het NIVM ondersteunt hierbij. Wijksport lessen Het wijkaanbod heeft een omvang van 1 uur per week. Op een vast moment wordt het wijkuur georganiseerd.

Opzet van de interventie De Duur en intensiteit van de drie aanpakken varieert. Vechtsport met een Missie Deze interventie bestaat uit een begeleidingstraject van 8 lessen met bij aanvang een intake en een eindevaluatie. Vanuit de eindevaluatie kan er in overleg met de betrokken jeugdhulpverlener gekozen worden voor een verlenging van het traject met nogmaals 8 lessen. De duur van een les is 1 uur. Vechtsport met een Missie maakt onderdeel uit van het behandelplan van jeugdzorg of het onderwijsprogramma van de speciaal onderwijsinstelling. De intensiteit van het traject wordt in overleg met de jongeren en de partners per jongere ingepland. Vechtsport Plus Deze interventie vindt plaats tijdens de reguliere lessen van de club. Op speciale uren wordt er een extra trainer aangesteld die de begeleiding van jongeren met gedragsproblemen op zich neemt. Minimale omvang en intensiteit is 1 uur per week. Jongeren worden regulier lid van de sportvereniging. De doorlooptijd van de ‘Plus’-begeleiding is afhankelijk van de behoefte aan (blijvende) extra begeleiding van de jongere. Zodra verwacht wordt dat de jongeren zonder extra begeleiding kunnen meedoen, zal in overleg met de begeleider vanuit jeugdzorg en/of onderwijs besloten worden dat doorstroming naar reguliere lessen zonder deze extra begeleiding mogelijk is. Opmerking: jongeren uit jeugdzorg en/of speciaal onderwijs hebben vaak een lage sociaal economische achtergrond. Zodra er problemen zijn met bijvoorbeeld contributie wordt er gekeken naar lokale fondsen

7 / 17

(jeugdsportfonds, stichting leergeld of gemeentelijke regelingen). De consultant van het NIVM ondersteunt hierbij. Wijksport lessen Het wijkaanbod heeft een omvang van 1 uur per week. Op een vast moment wordt het wijkuur georganiseerd.

Locatie en uitvoerders Bij de uitvoering van de interventie zijn vier partijen betrokken: 1. De lokale vechtsportaanbieder; verantwoordelijk voor de uitvoering van de trajecten. De vechtsportaanbieder levert de trainers die de lessen verzorgen en organiseert de drie aanpakken uit de interventie. Uit onderzoek (2010, Elling en Wisse; 2011, Buysse en Duijvestijn)blijkt dat de rol en kwaliteit van de trainer essentieel is. In deel 4C: kwaliteitsbewaking wordt verder ingegaan op de randvoorwaarden voor de club en de trainer. 2. Het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij; verantwoordelijk voor de kennisoverdracht, ondersteuning en kwaliteitsbewaking van de interventie. 3. Lokale jeugdhulpverleningsinstanties en/of (speciaal) onderwijsinstellingen; verantwoordelijk voor het doorverwijzen van de doelgroep aan de hand van de Sport Zorgt beslissingsboom en integreren van het aanbod in de begeleiding/ behandelplannen van de doelgroep. 4. Gemeente en buurtsportcoach; Stelt het lokale netwerk ter beschikking en is verantwoordelijk voor de toegeleiding van deelnemers naar het wijksport uur en promotie van de interventie onder wijkbewoners en lokale partners in de jeugdhulpverlening en speciaal onderwijs. Uitgangspunt in de samenwerking tussen de verschillende partners is dat iedere partner bijdraagt op de eigen beschreven expertise. De consultant van het NIVM brengt de verschillende partijen bij elkaar en initieert de samenwerking. De samenwerking wordt formeel bekrachtigd in een convenant. In de bijlage is een voorbeeld projectplan bijgevoegd. Hier is in de bijlage het convenant beschreven..

Overdraagbaarheid Ondersteuning Vanuit het NIVM wordt de interventie actief ondersteund door een ervaren consultant. Binnen het ondersteuningstraject worden clubs, trainers en lokale partners begeleid bij het organiseren en uitvoeren van de interventie. Omvang van de begeleiding op jaarbasis is als volgt: - Advies PR & Communicatie: 10 uur - Ondersteuning beheer en coördinatie; Samenwerking/ draagvlak: 20 uur - Ondersteuning beheer en coördinatie; Uitvoering: 40 uur - Monitoring en evaluatie: 10uur Opleiding DWA (verplicht) De opleiding tot docent weerbaarheid en agressieregulatie is geïntegreerd in de interventie. In deze opleiding wordt de kennis over de methode overgedragen. Intervisie bijeenkomsten (verplicht) De trainers die met de (nieuwe) doelgroep in een nieuw werkveld aan het werk gaan, worden gedurende een jaar begeleid in 6 intervisie bijeenkomsten. Het werken in de jeugdhulpverlening staat centraal. Daarnaast worden ervaringen van de verschillende trainers gedeeld en besproken en is persoonlijke ontwikkeling van de docent een doel.

Handleiding Voor de volledige interventie zijn handleidingen beschikbaar. Voor clubs is er een format voor een projectplan waarin alle lokale afspraken vastgelegd worden. De organisatievormen van de drie aanpakken staan daarin

8 / 17

beschreven. De rol van lokale partners uit de jeugdhulpverlening en een sportzorgt beslissingsboom voor de doorverwijzing van jongeren zijn beschreven. Daarnaast ligt er een volledig opleidingstraject met handboek voor trainers klaar.

HVoor de volledige interventie zijn protocollen beschikbaar. Voor clubs is er een format voor een projectplan waarin alle lokale afspraken vastgelegd worden beschikbaar. De organisatievormen van de drie aanpakken staan daarin beschreven. De rol van lokale partners uit de jeugdhulpverlening en een sportzorgt beslissingsboom voor de doorverwijzing van jongeren zijn beschreven. Daarnaast ligt er een volledig opleidingstraject met handboek voor trainers klaar. Het invoeren van het Fight Right Keurmerk is gestandaardiseerd. Hiervoor is een keuringsprocedure, een adviesrapport en een handleiding voor clubs ontwikkelt

Kwaliteitsbewaking De kwaliteit van het traject wordt op drie niveaus bewaakt: 1. Fight Right Keurmerk Het Fight Right Keurmerk (FRK) onderstreept én waarborgt dat clubs en trainers verantwoord, pedagogisch en veilig omgaan met vechtsport (zie verder beschrijving hieronder) 2. Opleiding trainers De trainer heeft een sleutelrol bij de effecten van vechtsportbeoefening op jongeren. Trainers worden opgeleid in het toepassen van de FUNdamentals methode, die ingaat op het creëren van een sociaal pedagogisch klimaat in de les. Daarnaast staat het didactische principe ‘plezier’ centraal. 3. Intervisietraject In de intervisie bijeenkomsten worden de trainers begeleid bij het werken in dit nieuwe werkveld. In de intervisie is ook ruimte voor de inbreng van persoonlijke onderwerpen door de zorgtrainers. 1. Fight Right Keurmerk Het Fight Right Keurmerk (FRK) onderstreept én waarborgt dat clubs en trainers verantwoord, pedagogisch en veilig omgaan met vechtsport. Om je als club ‘Fight Right' te mogen noemen, moet je aan twee eisen voldoen. Allereerst is dat, wanneer de club aantoonbaar aan alle criteria voldoet, het verkrijgen van een positief Fight Right-adviesrapport. De keuring die hieraan vooraf gaat, wordt uitgevoerd door een onafhankelijke auditor. Daarnaast moet ten minste één trainer van de club opgenomen zijn in het Kwaliteitsregister van de KNKF. Clubs die in aanmerking willen komen voor het Fight Right Keurmerk, onderschrijven tevens de erecode van de vechtsport. Deze luidt als volgt: ‘Vechten gebeurt alleen op de mat of in de ring, en nooit op straat. De technieken die je worden aangeleerd mogen alleen worden gebruikt ter verdediging van jezelf of anderen. Je mag nooit je vechttechnieken gebruiken tegen iemand die zich niet kan verdedigen. Eer, loyaliteit en trouw zijn aan de code zijn belangrijker dan welke vechttechniek, graduatie of titel dan ook.' Kort samengevat kan het FRK als volgt omschreven worden: Het FRK is een kwalitatief en onderscheidend keurmerk voor vechtsportclubs die de maatschappelijke en pedagogische waarde van vechtsport ondersteunen om zo de kwaliteit van het aanbod te verhogen en de veiligheid van sporters te waarborgen. Het keurmerk is een vereiste (behaald of te behalen in projectverband) voor de uitvoering van de interventie. De Fight Right criteria hebben betrekking op de volgende 6 onderwerpen: 1. Algemeen: organisatie van de club 2. Sporters: werving, selectie, informatie 3. Trainers: kwalificaties, taken, evaluatie 4. Activiteiten: uitgangspunten, programmering en evaluatie 5. Accommodaties, hulpmiddelen, materialen 6. Persoonlijke verzorging, veiligheid en gezondheid De volledige lijst van criteria is in het handboek FRK beschikbaar.

9 / 17

2. Trainers De trainer heeft een sleutelrol bij de effecten van vechtsportbeoefening op jongeren. In de verschillende bijgevoegde onderzoeken wordt hierop ingegaan. Om trainers volledig klaar te stomen wordt er gewerkt vanuit de FUNdamentals methode. Deze methode gaat in op het creëren van een sociaal pedagogisch klimaat in de les. Daarnaast staat het didactische principe ‘plezier’ centraal. Plezier is een belangrijke motivatie tot sportbeoefening en daarnaast leren hersenen die plezier hebben bewuster en beter. In het handboek FUNdamentals worden beide elementen volledig beschreven (zie bijlage). Trainers die de interventie uitvoeren volgen de opleiding tot docent weerbaarheid en agressieregulatie (DWA).DWA vormt de inhoud van lessen binnen de interventie. Beschrijving van de inhoud van de opleiding: Sport is naast een doel een effectief middel om een actieve bijdrage te leveren aan bredere doelen. Met name vechtsport heeft alles in zich om als pedagogisch instrument ingezet te worden. Veel verschillende achterliggende thema’s die voor verschillende groepen van meerwaarde zijn, zitten in deze sporten verweven. In de opleiding ‘Docent agressieregulatie en weerbaarheid’ staat de sport als pedagogisch instrument centraal. Onderwerpen die in de opleiding aan de orde zullen komen zijn: • Verhogen van leerprestaties door plezier • Theorie weerbaarheid • Theorie agressie en geweld • Specifieke didactiek en methodiek agressieregulatie • Specifieke didactiek en methodiek weerbaarheid • Conflictmanagement • Nederlandse cultuur & geweld (juridische aspecten en waarden en normen) • (Interculturele) communicatie (bespreken van beladen onderwerpen) Voor de beoordeling van de opleiding DWA gelden de volgende criteria: - Stages. De cursist loopt gedurende de opleiding 2 stages - Inleveren van 3 beroepsproducten - IP-toets IP-toets staat voor “Integrale Praktijk toets”. Deze IP-toets wordt afgenomen tijdens de examendag. Centraal staat dat de cursist aantoont dat hij of zij beroepscompetent is. Inhoud van de toets bestaat uit 2 delen. Deel 1 is het verzorgen van een les agressieregulatie en/ of weerbaarheid waarin de preventiemethodiek centraal staat, invulling van deze les is aan de cursist zelf. De cursist heeft maximaal 30 minuten de tijd Deel 2 bestaat uit een presentatie aan de toetsingscommissie. In deze presentatie gaat de cursist in op het inzetten van vechtsport als instrument voor agressieregulatie en/ of weerbaarheid. De theoretische achtergronden en praktische koppeling naar vechtsport dient terug te komen. Daarnaast moet de presentatie geschikt zijn om externe partijen (gemeente, scholen, jeugdzorg) te overtuigen van de meerwaarde van vechtsport op deze thema’s. Ook voor dit deel staat een maximale tijd van 30 minuten. 3. Intervisie In de opleiding tot docent weerbaarheid en agressieregulatie wordt de methode om de inhoud van de lessen aan te bieden overgedragen. Met deze methode komen trainers (bij vechtsport Plus en vechtsport met een missie) in aanraking met een nieuwe doelgroep en een nieuw werkveld namelijk de jeugdhulpverlening. In de intervisie bijeenkomsten worden de trainers begeleid bij het werken in dit nieuwe werkveld. Kennis over de jeugdhulpverlening, afbakening van de rol van de trainer, inhoudelijke samenwerking met begeleiders uit de jeugdhulpverlening, communicatie, maar vooral ook professionele ontwikkeling van de trainers zelf zijn onderwerpen die tijdens de intervisiebijeenkomsten worden behandeld. In de intervisie is ook ruimte voor de inbreng van persoonlijke onderwerpen door de zorgtrainers.

De opleiding DWA en het intervisie traject wordt georganiseerd en verzorgd door het NIVM. Het NIVM ondersteunt clubs bij het invoeren van de criteria van het keurmerk. De keuring wordt uitgevoerd door een onafhankelijke auditor. Clubs ontvangen naar aanleiding van de audit een keurrapport. Wanneer de club aan alle criteria voldoet ontvangen ze een keurreglement en na ondertekening van dit reglement de titel Fight Right en het Fight Right schildje. Ook mag de club de naam en het logo gebruiken. Het keurmerk heeft een geldigheidstermijn van drie jaar. In die periode kan een club tussentijds bezoek krijgen van de auditor om te controleren of de club nog aan alle criteria voldoet. Na drie jaar volgt er een herkeuring. Alle uitkomsten van de eerste keuring worden gearchiveerd in een dossier. Dit dossier is de basis voor de herkeuring na drie jaar.

10 / 17

Materialen De volgende materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering van de interventie. Alle materialen zijn toegevoegd als bijlage: Fight Right - standaard keurrapport FRK - FRK quickscan (in kaart brengen huidige situatie en actiepunten bij aanvang) - Handboek FRK voor clubs - beschrijving kwaliteitsregister vechtsport docenten - reglement FRK Opleiding - eindtermen opleiding DWA - cursusboek DWA - -lesvoorbereiding formulier themagericht lesgeven - -stageformulieren cursisten - Handboek FUNdamentals; het creëren van een sociaal pedagogisch klimaat Interventie - Beslissingsboom - Informatie voor partners Communicatie - Folder - Film en beeld

Implementatie

Randvoorwaarden Draagvlak Bij de inzet van vechtsport voor kwetsbare jongeren gericht op positieve gedragsverandering/ gedragsalternatieven zijn binnen de juiste randvoorwaarden erg positieve ervaringen. Draagvlak is daarbij wel essentieel. Om draagvlak te creëren wordt op de volgende onderdelen ingezet: - Imago van vechtsport - Pedagogisch klimaat - Kwaliteit van de trainers - communicatiebeleid Vechtsport heeft nog altijd te maken met een negatief imago. Agressie en geweld zijn in de perceptie van velen nog altijd nauw verbonden met deze sporten. Vooral excessen in de wedstrijdsport dragen bij aan dit negatieve beeld. Door onderzoeken naar de effecten van vechtsportbeoefening en het uitdragen van positieve ervaringen met het aanbieden van vechtsport voor kwetsbare jongeren wordt er actief gewerkt aan een positief imago van vechtsport. Het creëren van positieve randvoorwaarden levert de sleutel voor verantwoord vechtsportonderwijs. Daarnaast kan de beoefening van vechtsport een positieve uitwerking hebben op gedrag, mits de randvoorwaarden positief worden ingevuld. Hierbij wordt gedoeld op de juiste kwaliteiten van de trainer en de aanwezigheid van een veilig en sociaal pedagogisch vechtsportklimaat in de club. In een pedagogisch sportklimaat moeten volgens het NIVM de volgende elementen terugkomen: • Kunnen bouwen op positieve ervaringen • Motivationeel klimaat • Sociale steun • Preventief en repressief beleid tegen fysiek en mentaal misbruik • Morele atmosfeer

11 / 17

• Reduceren van angsten en druk • Bevorderen van plezier Het is dan ook niet voor niks dat het NIVM focust op twee pijlers: het versterken van de pedagogische bagage van trainers en het professionaliseren en pedagogiseren van clubs. Dat laatste toetst het NIVM aan de hand van de criteria van het Fight Right Keurmerk. Wedstrijdsport wordt verder niet betrokken bij de uitingen rondom Sport zorgt. Ook staat niet het aanleren van technische vaardigheid (slaan, schoppen, stoeien) centraal, maar de inzet van vechtsport als instrument. Onderdeel van de interventie is PR & communicatie advies van het NIVM. Uitvoerende clubs worden actief ondersteund bij het ontwikkelen van communicatiebeleid en communicatiemiddelen. Kernwaarden voor communicatie zijn: - Professioneel De uitvoerende club is een professionele en betrouwbare organisatie die kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan. Er wordt in de interventie alleen gewerkt met geschoolde trainers en de club voldoet aan de criteria van het Fight Right Keurmerk. - Krachtig Vechtsport vergt innerlijke en fysieke kracht. Met beide gaan we respectvol om. Sport en sportiviteit staan in alles wat we doen centraal. Sport zorgt creëert krachtig en sportief aanbod voor kwetsbare jongeren. Daarbij mogen we dromen, maar blijven we ook stevig met beide voeten op de vloer. - Aansprekend Vechtsport is populair onder een breed publiek. Deze populariteit wordt actief benut bij alle uitingen gericht op de eindgebruikers. Daarnaast moeten de uitingen ook aansprekend zijn voor alle subdoelgroepen en partners. Keuze van beeldmateriaal is daarbij erg belangrijk. In deze keuze zijn de volgende uitgangspunten bepalend: o Sportief o Vriendelijk o Geen wedstrijd sport - Betrouwbaar Het is belangrijk dat samenwerkende organisaties, leden en ouders de clubs als een betrouwbare partner zien. In de communicatie zal het uitdragen van het aanwezige pedagogische klimaat, aanwezigheid van het Fight Right Keurmerk en de aandacht voor pedagogisch-didactisch sterk kader daarom belangrijk zijn. Deze onderdelen vergroten de betrouwbaarheid van de club. - Maatschappelijke betrokken De club moet zich positioneren in de wijk en richting samenwerkende partners als een maatschappelijk betrokken organisatie. Door te etaleren dat de club speciaal aanbod heeft voor kwetsbare jongeren, lokale problematieken wil aanpakken, bijdraagt aan actuele thema’s en samenwerkt met maatschappelijke partners zal zij haar maatschappelijke betrokkenheid kunnen uitdragen. Landelijk draagvlak inzet van vechtsport in de jeugdhulpverlening Om draagvlak voor de mogelijkheden en meerwaarde van sport in de jeugdhulpverlening te creëren zoeken het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij en de Judobond Nederland de samenwerking binnen hun Sport Zorg interventies. De interventies van de JBN en het NIVM sluiten goed op elkaar aan en kunnen elkaar versterken op het gebied van beeldvorming, uitvoering en doelgroepenbereik. Ook heeft het NIVM folder- en beeldmateriaal ontwikkelt wat de inhoud van de interventie en de invloed op deelnemers uit kan dragen bij toekomstige partners.

Deskundigheid Clubs die uitvoering willen geven moeten voldoen aan de criteria van het Fight Right Keurmerk. Clubs die dit niet hebben, gaan vanuit de interventie werken aan het invoeren van de criteria om aan het Fight Right keurmerk te voldoen Trainers moeten de opleiding tot docent weerbaarheid en agressieregulatie volgen en met succes afronden én het intervisie traject volgen. Daarnaast moeten ze in het bezit zijn van een diploma van een sporttechnische opleiding op minimaal niveau 3 van de KSS en in het bezit zijn van een verklaring omtrent gedrag die geen beperkende bepalingen bevat. Voor de buurtsportcoaches, die lokaal de schakel tussen sport en jeugdzorg kunnen vormen, wordt gewerkt aan

12 / 17

o.a. het opstellen van een competentieprofiel buurtsportcoach sport-jeugdzorg. Daarbij zijn onder andere NISB, Jeugdzorg Nederland, het Nederlands Jeugd Instituut en verschillende gemeenten, jeugdzorgorganisaties en sportbonden betrokken.

Bereik 13 gemeenten/stadsdelen 10 scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school 13 sportverenigingen 14 anders, namelijk: jeugdzorgorganisaties

Locaties 8 gemeenten/stadsdelen 10 scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school 8 sportverenigingen 10 anders, jeugdzorgorganisaties

Aantal deelnemers In de periode 2008-2010 heeft de DSP-groep onderzoek gedaan naar 9 sportzorg trajecten in deze periode hebben 292 jongeren deelgenomen aan de trajecten. Na 2010 hebben verschillende trajecten een structurele doorstart gemaakt en zijn er 6 vervolgtrajecten gestart het actuele aantal deelnemers is daarvan nog niet bekend.

Ervaringen met de uitvoering Uit het onderzoeksrapport van de DSP Groep ‘Sport zorgt’ (2011)blijkt dat zo'n driekwart van de deelnemende jongeren baat lijkt te hebben bij deelname aan een van de sportzorgtrajecten. Hulpverleners en trainers zien verbetering op het vlak van zelfdiscipline en doorzettingsvermogen, samenwerking, zelfbeeld en zelfvertrouwen, zelfbeheersing en agressieregulatie, omgaan met feedback en/of het omgaan met regels en het nakomen van afspraken. Ook stromen veel deelnemers (naar schatting ongeveer een kwart) door naar structurele deelname aan de reguliere sport. In de programmaperiode van Tijd voor Vechtsport is gebleken dat de animo voor vechtsport onder jongeren in de jeugdhulpverlening hoog was. De instroom was groot. Het aanpakken van persoonlijke problemen op de genoemde thema’s was herkenbaar voor jongeren. Een zorgtrainer verwoordde het heel treffend: “het is veel gemakkelijker om jongeren vanuit hun eigen gevoel te helpen. Ik ben soms heel boos. Dan werkt het geweldig om samen handschoenen aan te trekken en te kijken wat we kunnen met jouw boosheid. Dit is veel gemakkelijker dan ze een kleurpotlood te geven en ze te laten kleuren hoe boos ze zijn”. Het aantal jongeren wat uiteindelijk het volledige programma doorliep was in deze pilot fase relatief laag. Dit bleek uit verschillende onderzoeken gedurende de projectperiode. De huidige interventie is vanuit de regeling ‘sport in de buurt 2011’ op 6 plaatsen in Nederland in de praktijk getoetst. Hierin werd met name de lokale organisatie van de uitvoeringstrajecten geïmplementeerd. Uit eerste evaluaties met de betrokken partijen is gebleken dat het uitvalspercentage na aanscherping van de interventie ten opzichte van de zorgtrajecten van Tijd voor Vechtsport slechts rond de 10% ligt. De ervaringen uit het verleden zijn verwerkt in het onderzoek ‘vechtsport in de jeugdzorg’(2011, Buysse, Duijvestijn). Op basis van de analyses en aanbevelingen is de definitieve interventie vormgegeven. Deze interventie wordt momenteel in 6 gemeenten in Nederland uitgevoerd. Het volledige rapport met ervaringen, resultaten en aanbevelingen is beschikbaar (zie bijlage). Uit ‘vechtsport in de jeugdzorg’: Drie jaar experimenten met vechtsportprojecten in de jeugdzorg heeft duidelijk gemaakt dat niet zonder meer positieve resultaten optreden. Voorwaarde is dat rekening wordt gehouden met een aantal succesbepalende condities en factoren. Deze gelden tegelijkertijd als aanbevelingen voor toekomstige sport-zorgtrajecten: 1 Focus op de mogelijkheden in plaats van problemen van jongeren uit de jeugdzorg: werk vanuit een positieve

13 / 17

insteek aan gedragsdoelen. 2 Benut de intrinsieke kracht van vechtsport: leren incasseren, duidelijke regels en structuren, respectvolle omgang en cultuur, hoge (pedagogische) kwaliteit door inzet van goed opgeleide professionals. 3 Voorkom vrijblijvendheid door zowel sportscholen als jeugdzorgaanbieders harde voorwaarden te stellen voor deelname en wederzijdse verwachtingen te expliciteren: zie 4 en 5. 4 Inzet van deskundige, capabele en pedagogisch sterke vechtsporttrainers door zorgvuldige screening, goede scholing (inclusief reflectie en intervisie) en periodieke toetsing van kennis en kunde in de praktijk. 5 Organisatorische verankering van vechtsport binnen de jeugdzorginstelling: zorgvuldige selectie van deelnemers en samenstelling van groepen, en beschikbaar stellen van voldoende coördinatie- en begeleidingsuren. 6 Bied vechtsport in de jeugdzorg aan als een volwaardig product met een duidelijk doel en heldere opzet voor een goed afgebakende doelgroep. Ervaringen buiten de vechtsport Acht andere sportbonden, waaronder de JBN (Judo Bond Nederland) en de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond), hebben in de periode van Meedoen samengewerkt met jeugdzorg. Beide sportbonden werken nog samen met jeugdzorginstellingen in de zogenaamde sportzorgtrajecten. Elke bond heeft een eigen specifieke aanpak ontwikkeld.

Referenten Referenten Naam en functie Pedja Djurdjevic (hoofdtrainer)

emailadres [email protected]

telefoonnummer 06-20172623

Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod 'Sportzorgt is voor mij en mijn organisatie bijna een standaard methode geworden. Na enkele jaren met tal van jeugdzorg instellingen maatwerk te hebben geleverd, werd het echt heel druk in de aanvragen. Met de verscherping en afbakening van de werkwijze die we begin 2012 hebben gemaakt hebben we meer overzicht kunnen creëren en konden we dus ook op voorhand duidelijk zijn richting de partners. De werkwijze in de lessen verandert niet veel, de persoonlijke aandacht en kwaliteit staat voorop. Alleen kunnen we nu door middel van de beslissingsboom mensen gericht plaatsen in een bij hen passend aanbod.'

Naam organisatie

14 / 17

Kimekai Gym

Type organisatie Sportschool

Website www.kimekaigym.n

Referent 2 Naam en functie Willy van Wessel (Integraal Teamleider)

emailadres [email protected]

telefoonnummer 026-3705038

Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Sport Zorgt heeft een specifiek toegevoegde waarde binnen de jeugdzorg omdat zij de oordelen over vechtsport ten positieve ombouwt, een therapeutisch impliciete aanpak geeft aan kwetsbare jongeren èn de samenhang tussen reguliere en speciale sportbeleving versterkt. Het NIVM als organisatie kenmerkt zich door een proactieve en samenwerkingsgerichte houding waarin professioneel en prompt tot innovatie en uitvoering gekomen wordt.

Naam organisatie Pactum Arnhem

Type organisatie Jeugdhulpverlening

Website www.pactum.org

Kosten en uren Kosten en uren 1. Directe kosten: personeel

15 / 17

Advies: op te nemen door de aanvrager • Uitvoering vechtsport met een missie– door lokale budopedagoog – aantal missie trajecten op jaarbasis*€ 600,00 (per traject van 8 weken) * 2 jaar. Het aantal trajecten is afhankelijk van lokale vraag, aantal partners uit jeugdhulpverlening en capaciteit docenten. De interventie eigenaar kan hier bij het schrijven van de aanvraag adviseren. Indicatie: 15 trajecten per jaar. • Uitvoering vechtsport plus – door lokale budopedagoog – advies 2 uur per week * 40 weken per jaar * € 50,00. Ook voor de vaststelling van het aantal uur en definitieve uurtarief kan de interventie eigenaar adviseren • Uitvoering wijksportuur – trainer/ budopedagoog – € 35,00 per les per week.

2. Directe kosten: materieel Advies: op te nemen door de aanvrager • Aanschaf materialen voor uitvoering • Huur accommodatie (voor wijksportuur): op basis van werkelijke kosten met een maximum van 10% van de totale aanvraag • Verplichte onderdelen van de interventie: • Opleiding ‘Docent Weerbaarheid en Agressieregulatie – NIVM – aantal trainers *€ 1225,00 • Intervisie zorg trainers – NIVM – aantal trainers * € 500,00 * 2 jaar (3 bijeenkomsten per jaar) • Pakket kwaliteit en veiligheid: Fight Right Keurmerk – NIVM – € 2.000,00 (éénmalig in jaar 1) • PR, media & communicatiepakket ‘Zorg’ – NIVM/ vormgever/ drukker (+materialen) – € 1.500 * 2 jaar Optioneel, op te nemen door aanvrager: • Sporttechnische opleiding niveau 3 bij eigen sportbond • Drempelverlagende acties

3. Indirecte kosten personeel Advies: op te nemen door de aanvrager • Reiskosten intervisie en opleidingen (op basis van werkelijke kosten) Verplichte onderdelen van de interventie: • Advies en ondersteuning – NIVM – afhankelijk van de omvang van de aanvraag (aantal partners jeugdhulpverlening, clubs, trainers etc.). Indicatie 65 uur per jaar. Interventie eigenaar zal in overleg met de aanvrager vaststellen wat noodzakelijk is voor de lokale situatie. Advies en ondersteuning bij: o Implementatie interventie binnen jeugdhulpverlening/ speciaal onderwijs o Implementatie interventie binnen sportclub o Monitoring en evaluatie Optioneel: • Coördinatie/ projectmanagement club

Toelichting op kosten en uren Neem bij het schrijven van de aanvraag contact op met het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij (interventie eigenaar). Ze ondersteunen u bij het vertalen van de lokale organisatorische keuzes en omvang naar een passende begroting. De tarieven voor uitvoering zijn adviezen op basis van ervaring met eerdere interventies. De weergegeven verplichte onderdelen zijn daadwerkelijk verplicht om op te nemen. Indien een club het Fight Right Keurmerk al heeft behaald vervalt dit verplichte onderdeel. Het keurmerk heeft een

16 / 17

geldigheid termijn. Indien deze termijn verloopt is het wel verplicht een herkeuring op te nemen. Kosten voor herkeuring bedraagt € 240,00 Indien de uitvoerende trainer in het bezit is van het diploma DWA vervalt de verplichte opleiding. De intervisie is altijd verplicht.

Bijlage 101

17 / 17