SF beter dan topsport? Presteren onder druk Van tobber naar topper Henk Kraaijenhof jaar geleden: en dit keer won de bison

17-12-2013

SF beter dan topsport? Presteren onder druk Van tobber naar topper Henk Kraaijenhof

Leiderschap Vertrouwen Afspraken Team performance Veelzijdigheid Improvisatievermogen/flexibiliteit Motivatie (de ultieme opoffering) Doorzettingsvermogen Planning en voorbereiding Zorg voor elkaar Innovatie Omgaan met spanning en stress

helping the best to get better


Menselijke activiteiten


Sport: training voor de jacht of het gevecht lopen, springen, paardrijden, zwaardvechten, boksen, worstelen, boogschieten, worstelen, gewichtheffen, speerwerpen, schieten

17.000 jaar geleden: en dit keer won de bison ….. helping the best to get better


1

17-12-2013

wat is stress? (“druk”, “spanning”) Reactie van het organisme op (de perceptie van) een dreiging (verlies!) of discrepantie • organisme = lichaam en geest • reëel of virtueel: levensbedreigend of “in de file staan” • de respons is meetbaar (“leugendetector”)


stressrespons Meetbare fysiologische verandering naar aanleiding van een prikkel 3 systemen: 1. CZS: Modulerend, hersenen: cognitief (wat is het, is het gevaarlijk, kan ik het aan, wat moet ik doen?) 2. AZS: snel en kortdurend: adrenaline 3. SHS: stresshormoon-systeem: langzaam en langdurig: cortisol


survival hormonen • adrenaline: snel en kort • cortisol: langzaam en langdurig (back-up) • actie: energie om te vechten, te vluchten of te presteren = energie produceren • ontwikkeld voor survival in kortdurende levensbedreigende situaties • probleem: constante en langdurige productie!! helping the best to get better

stress meten 1. psychologische vragenlijsten*, observatie van handelen en gedrag (video) 2. hormonen in bloed of speeksel (€€) 3. psychofysiologie: hartslag, ademhaling, hartslagvariatie (HRV), spierspanning (EMG), zweetsecretie (huidgeleiding), hersengolven (EEG), enz. A real-time: op het moment zelf B vóór, na, en bijv. 30 min na de stressor *notoir onbetrouwbaar helping the best to get better


2

17-12-2013

stress meten = over stress weten dodelijk/OS

Wat hebben we gedaan? Intensiteit (impact/belangen

fysiek/EK

verbaal/NK

dreiging/spanningen/lokaal

Frequentie (hoe vaak komt het voor) helping the best to get better

Hartslag tijdens concert

kalm

abstract denken

“staat van alarm”

concreet denken

bedreigd gevoel

emotionele respons

paniek

reactieve respons

reflex

Hartslag tijdens repetitie helping the best to get better


Hoe groter de waargenomen bedreiging, des te primitiever de respons


3

17-12-2013

Huidgeleiding

stress meten • in real-time: dus op het moment van de situatie

Huidgeleiding

4

17-12-2013


Operator A

Meting van emotionele reacties

Operator B

Huidgeleiding – ”angstzweet”, tijdens scenario helping the best to get better




5

17-12-2013

• Buigers ≈70%: doen min of meer wat we van ze mogen verwachten n.a.v. de training • Brekers ≈25%: doen minder dan we van ze mogen verwachten (”trainingskampioenen”) • Bloeiers ≈5%: stijgen boven zichzelf uit

Filmpje NC

“the zone” p r e s t a t i e

weinig stress

teveel stress

optimum

stress helping the best to get better


persoon A

scherp, snel, sterk!

p r e s t a t i e

adrenaline

teveel adrenaline: combat stress: tunnelvisie, audioblock, geheugenverlies, enz. “kip zonder kop”

persoon B

p r e s t a t i e arousal

stress helping the best to get better


denken precisie- sporten: sniper

p r e s t a t i e

kracht- en vechtsporten: ongewapend gevecht

adrenaline-/ cortisolproductie

norm stressor

arousal helping the best to get better


éénmalige, kortdurende stressor

6

17-12-2013

gevarenzone!

adrenaline-/ cortisolproductie

alarmfase

weerstandsfase

herstel

norm

alarmadrenaline-/ fase cortisolproductie

weerstandsfase

uitputtingsfase

“overspannen”

norm “burnout”



Crash: burnout

stress meten m.b.v. Omegawave

Kent u ze nog? • CZS • AZS • SHS


AZS: stress en herstel 9000

8000

7000

Stressindex

6000

5000

Operator A 4000

Operator B

3000

2000

1000

0

Pre

Post-0

Post +30


7

17-12-2013

stress profielen AZS

AZS

AZS

CZS

SHS

RP

SI

Anaer

Pel 1

5,3

6,3

5,0

3,9

4,8

64

92

173

Pel 2

5,2

6,0

4,7

5,9

4,2

65

85

169

• Hoe sterk reageert iemand op stress en met welk systeem? • Aanknopingpunt voor interventies en biofeedback

7 = maximale score




8

17-12-2013

aandacht, reactietijd en beslissingstijd



reactietijd, stressprofiel en stressresponse training



Mindroom: van Milan naar Marines

voorbereiding “Give me six hours to chop down a tree and I will spend the first four sharpening the axe.” Abraham Lincoln President USA

“Proper preparation prevents piss poor performance”



9

17-12-2013

bridge the gap anticipatie

realiteit

Goed voorbereid? Het is de taak van de trainer deze kloof te dichten (of niet te laten ontstaan!) helping the best to get better helping the best to get better

• Bereid je sporters voor op wat ze te wachten staat, met name in emotionele zin! • Dat ze moeten sporten op een sportveld en dat het erom gaat om te winnen, dat weten ze al lang ….


vertrouwen … een steeds zeldzamer goed • • • •

Vertrouwen in jezelf als sporter Vertrouwen in je team Vertrouwen in de trainer/coach Vertrouwen op je voorbereiding/materiaal


innovaties??

LOL



10

17-12-2013

Stress en belastbaatheid meten met Omegawave …….. 10 jaar voor Ajax op het idee kwam …..

Portland, Oregon, USA, July 23, 2010 - Omegawave welcomes personnel from the US Navy Special Warfare Group II to Portland for training in the use of Omegawave's unique physiological assessment technology. For example, the U.S. Navy Special Warfare Group II plans to use its Omegawave System to quantify the cumulative physiological stress that affects the Navy SEAL Teams and Naval Special Warfare Units they train. Joining the US Navy Special Warfare Group II as a recent non-sports related client is the China Institute of Space Medico-Engineering. These organizations are trying to better understand how the personnel they are responsible for are individually adapting to all of the stressors in their lives. They are finding that the information Omegawave produces allows them to better manage stress, accelerate recovery, reduce injuries, and optimize physical training ... whether that training is for sports performance, possible combat situations, or space flight.



take-home • Ook in andere werkvelden kan zinvolle informatie worden verkregen om het werken in de (top-)sport te verbeteren • Presteren onder druk: buiger, breker of bloeier • De belangrijkste rol: JIJ als coach, niet de sportpsycholoog of mental coach! • Presteren onder druk is te leren in de juiste leeromgeving helping the best to get better


Dank voor uw aandacht Vragen?? [email protected] www.vortx.nl www.helpingthebesttogetbetter.com www.bfe.org/webinars Artikel: Topsport in het kwadraat; Coachen, Vol.25, No.3, Augustus 2004, pg.16-19. contact:


11

SF beter dan topsport? Presteren onder druk Van tobber naar topper Henk Kraaijenhof jaar geleden: en dit keer won de bison

Recommend Documents