schoolplan SBO de Piramide

schoolplan 2009-2012 SBO de Piramide

2

Voorwoord Voor u ligt het Schoolplan van de speciale school voor basisonderwijs (sbo) de Piramide in Hoorn voor de schoolplanperiode 2009 – 2012. Dit schoolplan is het beleidsdocument, waarin we aangeven welke keuzen we voor de nabije toekomst van het onderwijs op deze school hebben gemaakt. De algemene doelen van onze school (de missie) hebben we vertaald naar de dagelijkse praktijk. We beschrijven hoe we ons onderwijs in willen gaan richten, welke materialen we daarbij gebruiken en hoe we dat organiseren. De kerndoelen zijn mede bepalend voor ons onderwijs. We geven aan hoe we de kwaliteit van ons onderwijs bewaken en welke verbeteringen we op grond van de interne analyse willen aanbrengen in de nabije toekomst. Het schoolplan geeft aan bestuur, team en ouders duidelijkheid over wat we willen bereiken met het onderwijs op deze school en hoe we dat dagelijks vorm geven. In de vorige schoolplanperioden heeft de Piramide zich ontwikkeld, door middel van een intensief ontwikkeltraject, van fusieschool voor MLK en LOM onderwijs tot een speciale school voor basisonderwijs. In deze achterliggende periode zijn veel onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen op gang gebracht, die de nieuwe SBO-school en haar personeel beter zou moeten toerusten voor haar taak en opdracht: onderwijs verzorgen aan een zeer heterogene groep kinderen met speciale onderwijsbehoeften, die zich in toenemende mate kenmerkt door een combinatie van didactische achterstanden en sociaal emotionele problematiek. In deze periode zijn bouwstenen voor het huidige Schoolplan gevormd door middel van het werken vanuit een helder schoolontwerp, beproeven in de praktijk en het evalueren van de resultaten. Het daarbij verzamelde materiaal dient als uitgangspunt voor de schoolontwikkeling in de komende jaren. Zoals bekend is dit document niet gereed gekomen op het moment dat het wettelijk verplicht was. De belangrijkste reden die hieraan ten grondslag ligt, is gelegen in het feit dat binnen het Samenwerkingsverband WSNS Hoorn 1 (2301) ervoor is gekozen om afstemming te zoeken in de Schoolplannen van alle participerende scholen. Dit geldt met name ten aanzien van het differentiëren en het werken met de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Een werkgroep van directeuren is er niet in geslaagd om een advies te formuleren vóór 1 augustus 2008. Het Schoolplan is niet slechts een wettelijke verplichting, maar vormt ook een kans om goed doordacht beleid te maken en zodoende de school vorm te geven naar eigen ideeën. Daarbij vormen de wettelijke kaders uiteraard tevens de grenzen, maar het geeft de mogelijkheid eigen accenten aan te brengen en in de loop van de tijd naar een eigen identiteit te groeien. Het in dit Schoolplan vastgelegde beleid voor de komende jaren kan worden getoetst aan de resultaten zoals deze jaarlijks zullen worden beschreven in de Schoolgids. Op deze wijze zullen ouders, andere belangstellenden en professionals op de hoogte blijven van de onderwijskundige ontwikkelingen binnen de Piramide. Daar waar het van belang is de resultaten vast te leggen ten behoeve van de dagelijkse gang van zaken in de onderwijspraktijk op school, worden deze opgenomen in de Organisatiegids. Daarmee vormt de trits Schoolplan (ontwikkelingsbeleid), Schoolgids (verantwoording van de behaalde resultaten) en de Organisatiegids (beschrijving van de gevolgen voor de interne organisatie) een eenheid, waarmee kwaliteitsontwikkeling en -verankering in de organisatie gewaarborgd wordt. Het schoolteam heeft onder leiding van de directie gewerkt aan de totstandkoming van het schoolplan.

Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

3

In eerste instantie zijn gegevens verzameld, die duidelijk maakten, welke positie de school innam op de verschillende beleidsterreinen. Daarbij is gebruik gemaakt van de volgende gegevens: - het IST rapport van de inspectie van het schoolbezoek op 29 en 30 mei 2001; - het rapport van het PKO van de inspectie op 29 mei 2005; - het rapport van het gesprek van de inspectie met het schoolbestuur op 30 oktober 2008; - de rapportage en de conclusies van het Zelfevaluatie Instrument; - evaluatiegegevens binnen bestuurs- en directieoverleg van het SWV; - de jaarlijkse evaluaties; - in- en uitstroomgegevens van de leerlingen; - het periodieke onderzoek van inspectie; - de opbrengsten van de interne studiedagen; - de opbrengsten van de taalpilot; - de resultaten van de enquête van de oudertevredenheid. Op basis van deze gegevens en informatie over nieuwe en op handen zijnde ontwikkelingen heeft het schoolteam tijdens een studiedag opnieuw de missie en de visie van de school vastgesteld. Op deze studiedag zijn ook nadrukkelijk de eigen wensen van de personeelsleden aan bod geweest. Daarna is door het team de richting aangegeven waarin de school zich zou moeten ontwikkelen door het vaststellen van de eerder genoemde strategische keuzes. Het schoolteam stelt zich onder leiding van de directie verantwoordelijk voor de uitvoering van dit schoolplan in de komende drie jaar. Het bevoegd gezag stelt het schoolplan vast en bewaakt mede door het kwaliteitsbeleid hetgeen in het schoolplan is beschreven. De directie stelt het schoolbestuur jaarlijks op de hoogte van de bereikte doelen door middel van een jaarverslag en door middel van periodieke verslaggeving. Tot slot is een woord van dank op zijn plaats aan allen die hebben bijgedragen, in woord of daad, aan de realisering van dit plan.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

4

Vaststelling Het schoolplan is vastgesteld in de vergadering van het schoolteam, d.d. 04-11-2009

J.van Berkum.

directeur

Het schoolplan is vastgesteld in de vergadering van de MR van de school, d.d. 10-12-2009

M.Dekker - Wolthuis.

Voorzitter van de MR.

Het schoolplan is vastgesteld door het bestuur van de school, d.d. 19-11-2009

J. Bommerson


Voorzitter van het bestuur van de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs te West-Friesland.

SBO de Piramide

27 oktober 2009

5

Bijlage 1 Model schoolontwerp SBO

Domein 2 Relatie SBO met SWV (o.a. PCL, AB)

Ondersteuningsfunctie Domein 1: Algemeen Beleid: Missie/Visie (onderwijsconcept)

Onderwijsfunctie Domein 3: het orthopedagogisch- didactisch handelen

klimaat werkvormen en middelen

-

klimaat wekvormen en middelen

Domein 4: Onderwijsaanbod Het orthopedagogisch aanbod

Het orthodidactisch aanbod

Domein 5: Onderwijsorganisatie/onderwijstijd

Interne zorg Externe zorg

-

Kenmerken orthodidactisch handelen

Domein 8: Kwaliteit

Kenmerken orthopedagogisch handelen

- Schoolniveau - Groepsniveau/Individueel niveau

Domein 6:Handelingsplanning -

Groepsniveau: Groepsplanning (Groepsplan) Individueel niveau: Individuele handelingsplanning (IHP)

Domein 7: Opbrengsten -

Schoolniveau Groepsniveau/Individueel niveau

Domein 9: Condities -

-

materiële en financiële randvoorwaarden externe contacten leerlingenvervoer historie


SBO de Piramide

27 oktober 2009

6

Schoolplan 01-08-2009 tot 31-07-2012

Pagina:

Voorwoord

2

Inhoudsopgave

6

Hoofdstuk 1:

Inleiding Doelen van het plan Functies van het plan Procedure voor het opstellen van het plan Verwijzingen Status van het plan Evaluatie van het plan

8

Hoofdstuk 2:

Algemeen Beleid Domein 1 Missie/Visie • Interne ontwikkelingen • Externe ontwikkelingen • Communicatie beleid o Beleidsvoornemens intern o Beleidsvoornemens extern

10

Hoofdstuk 3:

Ondersteuningsfunctie Domein 2 Relatie SBO met SWV

14

Hoofdstuk 4:

Onderwijsfunctie Domein 3 Het orthopedagogisch-didactisch handelen • Kenmerken (ortho)pedagogisch handelen o Klimaat o Werkvormen en middelen • Kenmerken (ortho)didactisch handelen o Klimaat o Werkvormen en middelen Domein 4 Het onderwijsaanbod • Het (ortho)pedagogisch aanbod • Het (ortho)didactisch aanbod o De instrumenteel-cursorische vakken o De wereldoriënterende vakken o De muzisch-expressieve vakken Domein 5 Onderwijsorganisatie/onderwijstijd • Schoolniveau • Groepsniveau • Individueel niveau Domein 6 Handelingsplanning • Groepsniveau (groepsplan) • Individueel ((IHP – Ontwikkelingsperspectief)

16


SBO de Piramide

18

31

33

27 oktober 2009

7

Domein 7

Domein 8

Hoofdstuk 5:

Opbrengsten • Schoolniveau • Groepsniveau • Individueel niveau Kwaliteitszorg • Interne zorg • Externe zorg

Condities Domein 9

43

48 • • • • • •

Leerling- en ouderpopulatie De inzet en ontwikkeling van personeel o Huidige situatie o Beleidsvoornemens Materiële en financiële randvoorwaarden Externe contacten Leerlingenvervoer Historie

Hoofdstuk 6: Onze beleidsvoornemens, totaaloverzicht en planning


39

SBO de Piramide

54

27 oktober 2009

8

Hoofdstuk 1

Inleiding.

Dit schoolplan is geschreven op basis van een schoolontwerp zoals dat nu landelijk wordt gehanteerd. Dit schoolontwerp is door Jan Hooiveld (APS) in de jaren 1998-2000 gerealiseerd, mede door zijn betrokkenheid in de schoolontwikkeling van SBO de Piramide. Hierin wordt de leidraad voor het schoolplan gevonden dat is opgebouwd rond negen domeinen (zie inhoudsopgave). De school was in die periode bezig om zich opnieuw te profileren binnen een fusietraject van een MLK-school en een LOM-school. Ook is een zelfevaluatie-instrument voor SBO scholen ontwikkeld op basis van dit schoolontwerp van Hooiveld door Wil Jaeger, Tjitze Bouwmeester en Jan de Bekker en uitgegeven door het Seminarium voor Orthopedagogiek in samenwerking met Fontys/Windesheim in 2007. Het spreekt voor zich dat dit zelfevaluatie-instrument gebruikt wordt in het kwaliteitsbeleid van de school. Doelen van ons plan als school (bestuur, directie, team en medezeggenschapsraad) vaststellen wat voor de periode van 1 augustus 2009 t/m 31 juli 2012 voor onze school het onderwijskundig beleid, personeelsbeleid, financieel- en materieel beleid, relationeel beleid is en wat het beleid ten aanzien van de kwaliteitszorg, en van deze beleidsterreinen een samenhangend geheel maken; dit beleid zo vast te stellen dat het gebruikt kan worden voor planmatige schoolontwikkeling met formulering van eigen beleidsvoornemens; voldoen aan de wettelijke verplichtingen te beschikken over een schoolplan; het plan te baseren op een gemeenschappelijke visie vanuit een gedragen schoolconcept. Functies van het plan Dit plan zal fungeren als: Uitgangspunt voor de onderwijskundige beleidsplanning per schooljaar; Basis voor richtinggevende ontwikkeling van onze school; Verantwoordingsdocument in de richting van de landelijke overheid. Procedure voor het opstellen en vaststellen van het plan Dit schoolplan is opgesteld door de directie van de school met inbreng van teamleden. Hun inbreng was vooral van belang bij de beschrijving van onze school (incl. de opdracht van onze school), de onderwijskundige vormgeving van onze school en bij het formuleren van onze beleidsvoornemens. Bij beschrijving van inzet en ontwikkeling van ons personeel en het financieel/materieel beleid kan veelal verwezen worden naar het bestuursbeleid m.b.t. deze zaken. Op deze terreinen worden uitsluitend schoolspecifieke aanvullingen vermeld voor zover relevant. Verwijzingen In dit schoolplan wordt verwezen naar: de schoolgids van de school; de organisatiegids van de school; het document zorgstructuur van de school; het personeelsbeleidsplan van het bevoegd gezag van onze school; het financieel beleidsplan van het bevoegd gezag van onze school; het zorgplan van het samenwerkingsverband waartoe onze school behoort.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

9

Status van het plan Het schoolplan is besproken met de oudergeleding van de medezeggenschapsraad. De medezeggenschapsraad heeft ermee ingestemd. Dit schoolplan is vastgesteld door het bestuur. Evaluatie van het plan Bij het evalueren van de jaarplanning zal telkens het betreffende jaar uit hoofdstuk 6 van het schoolplan bijgesteld worden met instemming van de MR. Evaluatiegegevens die bij het opstellen van het volgende plan pas verwerkt zullen worden, zullen als aantekening bij de betreffende hoofdstukken en paragrafen worden genoteerd. Ook het bevoegd gezag van de school zal zich periodiek (2x per jaar) laten informeren over de schoolontwikkeling. Opmerkingen zullen in de jaarlijkse evaluatie van de jaarplanning worden meegenomen.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

10

Hoofdstuk 2: Domein 1:

Algemeen Beleid. Missie, Visie, waarden en fysieke symbolen.

Interne ontwikkelingen In het schooljaar 2007-2008 is een traject gestart om opnieuw de missie en de visie van de school vast te stellen. In dit traject, dat is begeleid door een extern bureau, zijn niet alleen alle teamleden, maar ook ouders betrokken om zodoende een missie te realiseren met voldoende draagkracht. Allereerst is er vanuit een gemeenschappelijk startpunt gekeken naar de status van de organisatie: Wat voor een organisatie zijn wij? “Wij zijn een speciale basisonderwijsorganisatie waar kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en vanuit die rol ondersteunen wij ouders, leerkrachten en scholen op het gebied van opvoeding en scholing in West-Friesland.” Visie: “Onze actuele kennis, vaardigheden, inzichten en passie voor ons vak stelt kinderen met speciale opvoedings- en onderwijsbehoeften in staat maximaal gebruik te maken van hun aanwezige talenten.” Om deze visie te vertalen naar de dagelijkse (onderwijs)praktijk hebben we waarden geformuleerd welke voor onze organisatie het meest belangrijk zijn: Professionaliteit Passie Eerlijkheid Excellence Kindgerichtheid Deze waarden zijn te vertalen in fysieke symbolen, d.w.z. concreet waarneembaar gedrag. Professionaliteit Ons vermogen om volgens vastgestelde kwaliteitsnormen te werken, onafhankelijk van situatie of gebeurtenis. • We geven elkaar feedback; gevraagd en ongevraagd, over kennis, vaardigheden, attitude en afspraken • We kunnen samenwerken met alle betrokkenen binnen en buiten de school • We zijn deskundig in de didactiek van de bij ons in gebruikzijnde methoden en stellen ons voortdurend op de hoogte van nieuwe inzichten en ontwikkelingen; delen dit met collega’s en passen dit toe • We tonen in ons werk onze gezamenlijke visie, uitgangspunten en inzichten • We houden elkaar scherp op het werken met de BIO competenties (Beroepen in het onderwijs = BIO) • We zorgen ervoor dat aan alle voorwaardenscheppende aspecten voor goed onderwijs is voldaan Kindgerichtheid Het ontwikkelen en uitvoeren van acties die bijdragen aan het welzijn van het kind. • Wij laten onze oprechte interesse in het kind zien door persoonlijke aandacht • Bij alles wat we doen vragen we ons af wat werkt om dit kind zich optimaal te laten ontwikkelen Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

11

• • • •

We stemmen onze reacties en ons handelen af op de eigenheid, de talenten, de mogelijkheden en de behoeften van het kind We corrigeren (individuele) kinderen liever niet centraal en ook niet in bewoordingen als ‘altijd’ en ‘nooit’, en luisteren naar hun verhaal We zijn helder, voorspelbaar, betrouwbaar en positief naar kinderen en zorgen op die manier voor een veilig klimaat We zorgen voor regelmatige, adequate contacten met ouders in het belang van het kind

Eerlijkheid Zeggen wat je wilt, wanneer je wilt en hoe je het wilt direct tegen betrokkene(n). • Kritiek, op- of aanmerkingen bespreken we met de betreffende persoon. Eventuele verdere acties bespreken we correct • Als we merken dat we mopperen, is het tijd om te reflecteren (Bij wie moet ik zijn? Wat is mijn punt?) • Vermijd aannames; vraag altijd na (ANNA), en wees helder • We beschouwen in onderlinge verhoudingen oprecht onze eigen rol • We geven ouders feitelijke en specifieke informatie over de vorderingen van hun kind • We houden ons aan gemaakte afspraken, we informeren elkaar tijdig als dit niet lukt en dragen mede zorg voor een oplossing Passie Jezelf volledig uiten: waar je goed in bent en waar je plezier in ervaart. • Wij grijpen elke gelegenheid aan om ons te verdiepen in ons vak • Wij zijn blij met ons vak en tonen plezier in ons werk (inspirerend) • We zoeken altijd positief en optimistisch naar oplossingen • We ‘stralen’ in gesprekken en gedrag naar kinderen, ouders, collega’s en onderling uit dat we genieten van ons werk (inspirerend) • Onze passie is een onuitputtelijke bron van energie, inzet en creativiteit om het door ons gestelde doel te bereiken Excellence De wil om verder te gaan dan gangbare prestaties. • We faciliteren initiatieven om te excelleren • We geven elkaar de ruimte en de mogelijkheden om het beste in jezelf te laten zien • We stimuleren elkaar met steun, adviezen en complimenten om beter te worden • We staan voor ons werk en durven dat te laten zien • We activeren elkaar ons te scholen en te specialiseren ten behoeve van de kwaliteit van onze lerende organisatie Deze waarden en de uitwerking in fysieke symbolen vormen het dagelijkse uitgangspunt van ons werken met elkaar, met de kinderen, met hun ouders en met alle anderen die bij ons werk betrokken zijn. Ook zal de samenwerking met onze externe partners zich laten kenmerken door de hierboven genoemde waarden. De fysieke symbolen zijn de basis waar onze samenwerking zich door laat (her)kennen. Externe ontwikkelingen Ten tijde van het schrijven van dit plan zijn een aantal externe ontwikkelingen van groot belang voor de positie van SBO de Piramide binnen de Bestuurscommissie waartoe de


SBO de Piramide

27 oktober 2009

12

school behoort; binnen het Samenwerkingsverband, waarvan de school deel uitmaakt en binnen de regio, waarin de school participeert. •

•

•

Binnen de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs in West-Friesland. In het licht van Passend Onderwijs per 2011 heeft het bevoegd gezag van de school, dat tevens het bevoegd gezag is van een school voor (Voortgezet) Speciaal Onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen, zich tot doel gesteld om organisaties te realiseren die in het (traject naar) Passend Onderwijs een sterke positie in kunnen nemen. In een door een extern adviseur begeleid traject richt men zich vooral op: o Strategisch Beleid van de scholen; o Kwaliteitsbeleid om uit te kunnen groeien tot dé partner in de regio voor kinderen met speciale onderwijsbehoeften; o Communicatiebeleid en PR; o Inrichting van een adequate organisatie. De beleidsvisie van het bevoegd gezag is te verwachten vóór de zomervakantie 2009. Binnen het Samenwerkingsverband Stichting WSNS Hoorn 1. Op dit moment vinden er binnen het Samenwerkingsverband gesprekken plaats om nadere samenwerking te onderzoeken met twee aanpalende samenwerkingsverbanden in de regio. De gedachte om de zorgstructuren van de verbanden aan elkaar te verbinden om kwalitatief sterker en efficiënter te worden kan op relatief korte termijn (2 tot 4 jaar) leiden tot een andere positie van de school in haar ondersteuningsfunctie. Binnen de regio West-Friesland. In de regio West-Friesland is er een structureel overleg tussen Primair en Voortgezet Onderwijs gerealiseerd in het Platform PO-VO. Sinds twee jaar participeren ook de REC’s in dit overleg. Dit Platform heeft in brede kring het gesprek over Passend Onderwijs geëntameerd. Dat heeft ertoe geleid dat dit Platform de regierol toebedeeld heeft gekregen. Inmiddels is een startsubsidie verkregen waarmee de projectorganisatie kan worden gefinancierd. De ontwikkeling van Passend Onderwijs in de regio kan maken dat herbezinning op de positie van de school noodzakelijk wordt.

Communicatie beleid o Beleidsvoornemens intern Om een goede communicatie te realiseren in het team, met het middenmanagement en met de directie is er twee jaar geleden een communicatiecursus gedaan met het team. Op basis van ervaringsleer heeft de HOW-Company een training verzorgd. Het komende jaar zijn we voornemens om elkaar te trainen hoe we elkaar aan moeten spreken op de waarden, waarvan we in onze organisatie hebben gezegd dat ze belangrijk zijn. In fases gaan we door deze training heen. Eerst het MT (management team)en daarna met het team. Vanuit onze professionele rol zullen we in het schooljaar 2009-2010 de communicatie in de zorgstructuur tegen het licht houden van de 1-zorgroute en met name de communicatie met ouders. o Beleidsvoornemens extern Nadat het team is getraind hoe met elkaar om te gaan in de communicatie, zullen we ook met onze partners volgens de benoemde waarden moeten communiceren. Onze partners kunnen we onderscheiden in een tweetal groepen. De eerste groep bestaat uit de ouders en de kinderen van onze school. De tweede groep bestaat uit professionals uit onderwijs en instellingen voor jeugdzorg en jeugdhulpverlening in de breedste vorm.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

13

Ook wordt er communicatiebeleid en PR-beleid ontwikkeld in het traject met het bevoegd gezag. Consequenties voor de meerjarenplanning 2009-2010 In dit schooljaar staat het geven van feedback aan elkaar centraal ten aanzien van de fysieke symbolen van de missie en visie. Uitkomsten van het bestuursbeleid voor wat betreft het strategisch beleid; het kwaliteitsbeleid; PR en communicatie zullen worden ingepast in het algemeen beleid van de school. De managementstructuur onder het bestuur zal dit jaar veranderen. Dat heeft directe consequenties voor het leidinggeven binnen de school en de locaties. 2010-2011 De managementstructuur zal vanaf het begin van het jaar anders zijn vormgegeven. Uitkomsten van het bestuursbeleid voor wat betreft het strategisch beleid; het kwaliteitsbeleid; PR en communicatie zullen worden ingepast in het algemeen beleid van de school.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

14


Ondersteuningsfunctie. De relatie van SBO de Piramide met het Samenwerkingsverband.

SBO de Piramide is de enige speciale basisschool van Samenwerkingsverband Hoorn 1. Naast onze school nemen er nog 26 basisscholen deel. In totaal bedienen deze scholen circa 5600 leerlingen. Het deelnamepercentage van het SWV bedraagt ongeveer 3,5 % en is ligt stijgend geweest de afgelopen jaren. Voor meer kengetallen van het SWV kunnen het Zorgplan en de Veranderingsparagrafen worden nageslagen. Veranderingsparagrafen worden vanaf het schooljaar 2009-2010 Voortgangsrapportages genoemd. Hierin staan ook de doelstellingen en acties vermeld voor de periode augustus 2007 tot en met juli 2011 voor het SWV in het algemeen en voor SBO de Piramide in het bijzonder. Behalve de functie van een speciale basisschool heeft de school ook een belangrijke ondersteuningsfunctie in het samenwerkingsverband. Diverse personeelsleden hebben een functie in de zorgstructuur van het samenwerkingsverband. Het personeel dat hiertoe wordt ingezet is in dienst van het bestuur van de Piramide en wordt voor een bepaalde omvang conform de afspraken in het Zorgplan vergoed uit de middelen van het Samenwerkingsverband. Er is dus sprake van een grote wederzijdse afhankelijkheid. Niet alleen in personele zin, maar ook in financieel en beleidsmatig opzicht. De Coördinatiegroep De directeur van SBO de Piramide is lid van de Coördinatiegroep van het SWV. Samen met twee andere leden uit het basisonderwijs wordt beleid voorbereid ten behoeve van de zorgstructuur van het SWV en ten behoeve van de differentiatiecapaciteit en kwaliteitsverbetering van de deelnemende scholen. In het totale beleid van het samenwerkingsverband voert de Coördinatiegroep de regie. Afstemming tussen het zorgbeleid van de basisscholen en het zorgbeleid van de SBOschool vindt plaats middels een 1-zorgroute gebaseerd op handelingsgericht diagnostiek/werken enerzijds en middels structurele aandacht voor en afspraken over differentiatie anderzijds. Dit beleid wordt met de directeuren verder ontwikkeld en na besluitvorming in het bestuur van het SWV geïmplementeerd op de scholen. De Permanente Commissie Leerlingzorg (PCL) Het SWV heeft een zogenaamd ‘smalle’ PCL. Dit wil zeggen dat de PCL beoordeelt of de procedure tot een SBO advies zorgvuldig is gevolgd en of het SBO advies inhoudelijk volgens de criteria is afgegeven. De directeur van SBO de Piramide is lid van de PCL, tezamen met een directeur uit het reguliere basisonderwijs en een onafhankelijk voorzitter van de onderwijsbegeleidingsdienst. De Adviescommissie Leerlingzorg (ACLZ) Deze commissie beoordeelt op basis van handelingsgerichte diagnostiek de hulpvragen ten behoeve van de kinderen in het SWV, die door middel van onderwijskundige rapporten (OKR) en de door ouders ingevulde gezinsvragenlijst worden ingediend. Deze dossiers worden door een casemanager bekeken, waarna vervolgens door de casemanager aangestuurde onderzoekers van deze commissie proberen om de hypothese, die de casemanager heeft voorbereid, te toetsen. Deze onderzoeken leiden in een integratiebespreking tot handelingsgerichte adviezen. De mensen in deze adviescommissie zijn allen werkzaam op de onderwijsbegeleidingsdienst of op SBO de Piramide. Eén van de twee casemanagers is de adjunct directeur van de Piramide. Daarnaast levert de school medewerkers ten behoeve van psychologisch onderzoek; ten behoeve van pedagogisch-didactisch onderzoek; ten behoeve van een onderzoek in het kader van (school)maatschappelijk werk; ten behoeve van onderzoek in het kader van logopedie en/of Motorische Remedial Teaching. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

15

De Expertgroep Sinds een aantal jaren is er in het SWV een Expertgroep gerealiseerd. Deze Expertgroep is er ten behoeve van de leerkrachten op de basisscholen. Indien zij hulpvragen hebben over hun eigen aanpak in relatie tot leerlingen of ten aanzien van klassenmanagement kunnen zij een beroep doen op leden van deze Expertgroep. De expertise van de leden van deze groep beslaat het totale onderwijskundige aanbod dat kan worden geboden vanuit de onderwijsbegeleidingsdienst en SBO de Piramide. Participatie in de Zorgteams van de basisscholen. Enkele medewerkers van SBO de Piramide participeren in de Zorgteams van de basisscholen en ondersteunen op die wijze de zorgstructuur. Zij brengen algemene onderwijskundige expertise in. Administratieve en secretariële ondersteuning Het SWV maakt gebruik van secretariële en administratieve ondersteuning door medewerkers van SBO de Piramide. Zorgplan en Voortgangsparagrafen. Eens per 4 jaar wordt door het SWV een Zorgplan opgesteld. Daarin wordt beschreven wat het zorgbeleid voor die periode in het SWV zal zijn en hoe dit wordt geregeld. Doelen en acties zijn beschreven. Ook de doelen en de acties die men vanuit het SWV met haar speciale basisschool, SBO de Piramide, heeft. Jaarlijks wordt dit Zorgplan geëvalueerd en worden aanpassingen beschreven. Dit gebeurt in veranderingsparagrafen. In deze plannen zijn ook de verplichtingen van het SWV aan SBO de Piramide beschreven. Kwaliteitsbeleid. Behalve een evaluatie is het ook noodzakelijk om kwaliteitsbeleid te voeren in het SWV. Dat de wijze waarop SBO de Piramide in het SWV functioneert daarin zal moeten worden meegenomen is vanzelfsprekend. Het SWV onderzoekt op dit moment op welke wijze er kwaliteitsbeleid gevoerd moet worden.

Consequenties voor de meerjarenplanning 2009-2012 Medewerkers van SBO de Piramide zullen worden geschoold om te participeren in de ‘Expertgroep’ van het samenwerkingsverband. Medewerkers van SBO de Piramide zullen worden geschoold om te participeren in de zorgteams van de basisscholen


SBO de Piramide

27 oktober 2009

16

Hoofdstuk 4: Domein 3

Onderwijsfunctie Het (ortho) pedagogisch-didactisch handelen.

1. (ortho) pedagogisch handelen - klimaat - werkvormen en middelen Bij het orthopedagogisch handelen ligt het accent op de persoonlijkheidsontwikkeling, waarbij met name de sociaal-emotionele (gedrags)ontwikkeling extra aandacht krijgt. Orthopedagogisch handelen veronderstelt dat alle activiteiten, gericht op de ondersteuning van zorgleerlingen, intentioneel zijn. Het orthopedagogisch klimaat Het klimaat wordt in school bewust gebruikt voor de sociaal-emotionele ondersteuning van de leerlingen. Het gaat om een klimaat waar communicatie en interactie, acceptatie en herstel van vertrouwen en het gevoel van veiligheid, centraal staan en waar de leraren werken vanuit een gemeenschappelijke grondhouding naar de leerlingen. Deze grondhouding kenmerkt zich door een adaptieve en oplossingsgerichte benadering. Alle schoolmedewerkers hanteren de volgende gezamenlijk geformuleerde fysieke symbolen: • Wij laten onze oprechte interesse in het kind zien door persoonlijke aandacht. • Bij alles wat we doen vragen we ons af wat werkt om dit kind zich optimaal te laten ontwikkelen. • We stemmen onze reacties en ons handelen af op de eigenheid, de talenten, de mogelijkheden en de behoeften van het kind. • We corrigeren (individuele) kinderen nooit centraal en niet in bewoordingen als ‘altijd’ en ‘nooit’, en luisteren naar hun verhaal. • We zijn helder, voorspelbaar, betrouwbaar en positief naar kinderen en zorgen op die manier voor een veilig klimaat.. • We zorgen voor regelmatige, adequate contacten met ouders in het belang van het kind. Kinderen leren hun mogelijkheden op alle ontwikkelingsdomeinen kennen en herkennen. Ze krijgen de gelegenheid de grenzen op te zoeken van hun leerstijl en worden gemotiveerd om kennis te verwerven die ze wijzer en weerbaar maakt. In de visie en vormgeving van het orthopedagogisch handelen maakt de school aan ouders duidelijk waar ze voor staat met betrekking tot de persoonlijkheids- en gedragsontwikkeling van leerlingen, waarbij het kind zich op de Piramide kan ontwikkelen naar eigen mogelijkheden. Met betrekking tot de gedrags- en sociaal-emotionele ontwikkeling maakt SBO de Piramide door middel van het orthopedagogisch handelen bewust gebruik van werkvormen en middelen die op de gedragsontwikkeling zijn ingesteld. Dit betreft onder andere afwegingen met betrekking tot: Individueel werken of samenwerken, Werken in een grote groep of een kleine groep, Gebruik van programma’s ten behoeve van de sociaal-emotionele ontwikkeling, Inzet van extra ondersteuning buiten de groep, Inzet van SVIB


SBO de Piramide

27 oktober 2009

17

Bij domein 4 “het onderwijsaanbod” op orthopedagogisch gebied wordt nader op ingegaan op de mogelijkheden die de Piramide biedt. 2. (ortho)didactisch handelen Bij het (ortho)didactisch handelen ligt het accent op de leerontwikkeling van de leerling. Het omvat de aspecten orthodidactisch klimaat, onderwijs op maat en orthodidactische werkvormen en middelen. Orthodidactisch handelen veronderstelt dat alle activiteiten, gericht op de ondersteuning van zorgleerlingen, intentioneel zijn. Het orthodidactisch klimaat. SBO de Piramide streeft naar een leerklimaat waarbinnen de leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen binnen hun mogelijkheden. Hierbij gaat het om het inrichten van een uitdagende leeromgeving, met heldere rollen van leraar en leerling tijdens het leren, en het goed hanteren van tijd en ruimte bij het leren. Het klimaat kenmerkt zich door een adaptieve en oplossingsgerichte benadering. We gaan uit van wat kinderen wel kunnen en gaan op zoek naar de grenzen van hun kunnen en kennen. Kinderen moeten de gelegenheid krijgen de grenzen op te zoeken van hun eigen leerstijl en moeten gemotiveerd worden om kennis te verwerven die ze wijzer en weerbaar maakt. De leraar herkent de specifieke ondersteuning- en instructiebehoeften van de leerlingen en is in staat hieraan tegemoet te komen. Factoren als instructie, verwerking, motivatie, leerstijlen, uitdagen en ondersteunen, maatwerk, gebruik van ruimte en tijd worden bewust gehanteerd met het oog op de leerontwikkeling van de leerlingen. Onderwijs op maat houdt in dat de school een aanbod heeft voor gespecificeerde doelgroepen, rekening houdt met verschillen in instructiebehoefte, verschillen in ontwikkelingsmogelijkheden en uitzicht biedt op actief en zelfstandig leren.

Bij domein 4 “het onderwijsaanbod” wordt nader ingegaan op de didactische werkvormen die worden gehanteerd.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

18

Domein 4

Het onderwijsaanbod.

Met ingang van 1 augustus 2006 zijn de nieuwe kerndoelen van kracht voor de eerste 2 groepen van de het primair onderwijs. Vanaf 1 augustus 2009 gelden ze voor alle groepen . De indeling die in de kerndoelen opgenomen is, wordt hierna aangehouden. Kerndoelen zijn streefdoelen. Ze geven aan wat iedere school in ieder geval nastreeft bij de leerlingen. 3 kanttekeningen 1. Doelen omschrijven het eind van het leerproces. Niet de wijze waarop deze doelen worden bereikt, aan de hand van welke didactiek 2. Inhouden en doelen dienen zoveel mogelijk op elkaar te worden afgestemd, verbinding te hebben met het dagelijks leven en in samenhang te worden aangeboden 3. Doelen die voor alle leergebieden van belang zijn: goede werkhouding, gebruik leerstrategieën, reflectie op eigen handelen, leren uitdrukken van gedachten en gevoelens, respectvol luisteren en kritiseren van anderen, verwerven van informatie, ontwikkelen van zelfvertrouwen, respectvol en verantwoordelijk omgaan met elkaar, zorg voor en waardering van de leefomgeving. Om de kerndoelen te vertalen naar de dagelijkse onderwijspraktijk worden leerlijnen en tussendoelen gebruikt. Een leerlijn geeft voor een bepaald leergebied aan hoe een leerling van een bepaald beginniveau tot het kerndoel komt. Tussendoelen zijn bepaalde momenten in de leerlijn. De leerlijnen en tussendoelen maken het mogelijk dat de leerkracht de ontwikkeling van een kind goed kan volgen en zo een leidraad heeft om de kerndoelen te behalen. Per leergebied zal worden beschreven hoe het onderwijs op SBO de Piramide vormgegeven wordt. Tevens worden in een overzicht die doelen aangegeven die de komende 3 jaar veranderd, c.q. ingevoerd zullen worden. Nederlandse taal Hieronder wordt begrepen: Leesonderwijs Mondeling taalonderwijs Taalbeschouwing, waaronder strategieën Schriftelijk taalonderwijs Schrijven en Spelling Leesonderwijs Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Voor het voorbereidend lezen wordt o.a. gebruikt: de map ‘fonemisch bewustzijn’ (uitgave CPS), en het boek ‘werken aan taalbewustzijn’ (expertisecentrum Nederlands) Basismethode leesonderwijs: In het eerste leesjaar (te vergelijken met groep 3 van het basisonderwijs) staat het aanleren van letters centraal. Hier wordt de methode ‘de leesweg speciaal’ voor gebruikt (CED-groep Rotterdam) Voor het voortgezet technisch lezen is de methode ‘leeslijn/leesweg’ aangepast aan het speciaal onderwijs: Leesweg Plus. Dit is een aanvulling op het onderdeel Leesweg van de methode Leeslijn van Thieme Meulenhoff. Leesweg plus bevat een weekplanning, aanvullende oefenstof bij elk instructieaspect, flitskaarten en oefeningen op zinniveau bij de laagste AVI-niveaus en aandacht voor voordrachtslezen. Het programma heeft de volgende inhoudelijke kenmerken: Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

19

Oriënteren, Decoderen, Toepassen, Herhalen, Verbreden. De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Uitgangspunten voor het leesonderwijs op SBO de Piramide zijn: • Hoge doelstellingen, een vooruitgang van 2 AVI instructieniveaus per jaar, (2 wegboeken per schooljaar) • Intensiteit, het programma vergt een intensieve aanpak, per week een hoofdstuk, • Motivatie, de koppeling van oefeningen aan tekst werkt motiverend, daarnaast worden vorderingen voor de kinderen zichtbaar gemaakt door middel van grafiekjes. De organisatie van het lezen: Omdat de niveauverschillen in een groep meestal groot zijn wordt in circuitvorm gewerkt. We gaan daarbij uit van maximaal 3 instructiegroepen. Nadat bepaald is op welk niveau een kind gaat starten, het instructieniveau, wordt een werkschema gebruikt om de hulp te plannen. In de werkschema’s bij de niveaus 5 t/m 8 wordt ook verwezen naar leesbladen uit de map ‘speciale leesbegeleiding’ van Luc Koning. Op basis van overdracht van GSO-gegevens van juni, start elke groep na de zomer binnen 3 weken met het leesonderwijs. De leescoördinator is voor de leerkrachten vraagbaak en kan bij de start van het leesonderwijs desgewenst ondersteunen. De leescoördinator komt in alle groepen twee keer observeren: in september en februari, indien nodig vaker. Deze observaties betreffen het werken met de methode Leesweg Plus. Na de observaties volgt een gesprek met de leerkracht. Toetsing: We maken een onderscheid tussen methodeonafhankelijke toetsen en methodeafhankelijke toetsen. De toetsen tijdens het GSO zijn methodeonafhankelijk. De resultaten op deze toetsen worden verwerkt op de didactische kaart. Voor kinderen in de fase van het voorbereidend lezen wordt standaard de ‘signaleringslijst beginnende geletterdheid’ ingevuld. Vallen kinderen daarop uit, dan wordt de checklist ingevuld. (protocol leesproblemen en dyslexie SBO) Naar aanleiding van resultaten wordt gekeken welke interventies gepleegd moeten worden. Het leeslogboek wordt ingevuld: • Als een leerling binnenkomt met een leesniveau beneden AVI 2 en al meer dan 1 jaar leesonderwijs heeft gehad. • Bij stagnatie tot AVI 6. Van stagnatie is sprake als een kind gemiddeld minder dan 2 AVI instructieniveaus vooruit gaat per jaar. In het leeslogboek wordt de stand van zaken beschreven en de interventies, met het effect. De leescoördinator ondersteunt de leerkracht bij het invullen van signaleringslijsten en leeslogboeken, en geeft adviezen voor het maken van handelingsplannen. Deze werkwijze staat beschreven in de in elke klas aanwezige mappen (toetsmappen en gebruikersmappen methode). De leescoördinator verzamelt een kopie van de logboeken/signaleringslijsten. In een bespreking wordt bepaald welke interventies in de klas plaats kunnen vinden. Vervolgens kan worden bepaald of een kind in aanmerking komt voor speciale leesbegeleiding buiten de groep. Voor de speciale leesbegeleiding buiten de groep wordt gebruik gemaakt van Connect klanken en letters, Connect woordherkenning, Connect vloeiend lezen, en Ralfi. Logopedist en leescoördinator begeleiden kinderen met Connect.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

20

In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • Boekpromotie met als doel leesbevordering. In 2009-2010 komt in de vorm van allerlei activiteiten Boekpromotie aan de orde, om het lezen op de Piramide te bevorderen. Activiteiten: Boekpromotie naar aanleiding van Vernieuwend Niveau Lezen, Voorleesontbijt, Voorleeskampioen, Schrijver Centraal, Activiteiten m.b.t. de Kinderboekenweek in combinatie met Taalprojecten en Tijdschrift per klas. In 2010 zullen alle hierboven genoemde onderdelen een structureel karakter krijgen. • Het vergroten van de leesvaardigheid bij kinderen door (ook) gebruik te maken van de invloed van de ouders op de leesontwikkeling in diverse facetten. Eind van het schooljaar 09/10 is het protocol ouderbetrokkenheid lezen klaar. Daarna wordt het in gebruik genomen/ toegepast. Onderdelen kunnen zijn: Informatieverstrekking aan ouders (bijv. over daisyspelers) o Informatie aan ouders over dyslexieverklaringen en -bureaus e.d. o Afspraken maken op de Piramide over adviezen voor het lezen thuis. o Adviezen voor het lezen thuis o Materiaal verzamelen voor het lezen thuis. • Op de Piramide wordt volgens de laatste inzichten gewerkt aan begrijpend lezen, met een nog nader te bepalen uniforme werkwijze, die voor iedereen duidelijk is, zodat er sprake is van een goede doorgaande lijn en de mogelijkheid om goed te kunnen differentiëren. Daarbij wordt de werkwijze van ‘Taaltrapeze’ in de overwegingen meegenomen. In het schooljaar 2009/2010 worden mogelijkheden daartoe onderzocht. Mondeling taalonderwijs en taalbeschouwing Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Basismethode: Taaltrapeze. Taaltrapeze is een mondelinge en schriftelijke taalmethode voor leerlingen in het SBO en het SO. Naast deze mondelinge (taal om te leren, taal om te communiceren) en schriftelijke taal (informatieverwerving en strategisch schrijven) besteedt Taaltrapeze aandacht aan taalbeschouwing (woordenschat, woorden zinsbouw, taalbegrippen). Woordenschatuitbreiding vindt plaats middels uitgangspunten van het viertaktmodel (voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren), (Verhallen&Verhallen). De methode is opgebouwd aan de hand van de 3 pijlers van interactief taalonderwijs, te weten, sociaal leren, authentiek leren en strategisch leren. De methode werkt aan de hand van thema’s, en biedt mogelijkheden tot klassikaal werken, differentiatie en zelfstandig werken. Op de Piramide wordt gewerkt met de delen 1 t/m 6. Taaltrapeze voldoet aan de kerndoelen Differentiatie buiten de groep middels: Denkstimulerende gespreksmethodiek (DGM) volgens Marion Blank. DGM is bedoeld om taal te leren gebruiken in situaties die uitstijgen boven het hier en nu. DGM is ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Marion Blank. Belangrijke principes van DGM zijn: - Gerichte vraagstelling door de volwassene. - Gedifferentieerde analyse van de antwoorden van het kind. - Doelgericht inspelen op deze antwoorden. - Het kind krijgt de mogelijkheid zijn antwoorden aan de werkelijkheid (de activiteit) te toetsen.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

21

- het kind leert op eigen denkkracht tot een goede oplossing komen. DGM bestaat uit het voeren van dialogen, denkgesprekken, tijdens diverse activiteiten. Zo'n gesprek ziet er als volgt uit: stap 1: de volwassene stelt een denkvraag; het kind geeft antwoord. stap 2: de volwassene analyseert het antwoord. stap 3: de volwassene speelt in op het antwoord door de vraag te vereenvoudigen of een moeilijker vraag te stellen. De vier niveaus van abstractie die Blank bij het stellen van een denkvraag hanteert zijn: 1. het weergeven van opvallende informatie of erop reageren. 2. aangeduide en minder opvallen kenmerken weergeven of erop reageren. 3. herstructureren van waarnemingen en ervaringen. 4. reflecteren en beredeneren. Extra materialen die ingezet worden zijn: Piccolo Humpie Dumpie Speurneus Nieuwsbegrip De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Op basis van leeftijd van de kinderen in de groep worden de verschillende delen van ‘Taaltrapeze’ gehanteerd. Deel 1: 5,6 jarigen Deel 2 en 3 onderbouw 6,7,8 jarigen Deel 4 en 5 middenbouw, 9,10,11 jarigen Deel 6, bovenbouw, 11,12,13 jarigen Elk schooljaar worden alle thema’s gedaan. Daarbij ligt op de Piramide het accent vooral op de doelen mondelinge taal en de woordenschatdoelen. Ten aanzien van de differentiatie van het schriftelijk werk, wordt gevarieerd naar eigen inzicht op basis van wat de groep nodig heeft. Zelfstandig werken (zelfstandig werkboek en kopieerbladen) wordt vooral gebruikt voor kinderen die voor het tweede jaar een thema krijgen. Begrijpend lezen komt op een andere manier (buiten Taaltrapeze) aan de orde. Kinderen die tijdens de groepsbespreking gesignaleerd worden met zwakke taalvaardigheid/taalgebruikproblemen, en waar differentiatie in de groep niet voldoende effect oplevert, kunnen in aanmerking komen voor de volgende aanpakken: 1. Voorinstructie door de leerkracht 2. Voorinstructie door de logopedist 3. Meedoen in een groepje denkstimulerende gespreksmethodiek 4. Logopedische behandeling In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • Schooljaar 2009/2010 worden na een 2-jarig implementatietraject voor het eerst alle thema’s gedaan. Daartoe is aan het begin van het jaar een jaarplanning uitgereikt. Aan het eind van het schooljaar wordt dit geëvalueerd. Dit heeft betekent dat er bij de start van het schooljaar in de methode keuzes zijn gemaakt. Wat doen we vooral wel en wat niet. Dit is gebeurd in overleg met taalcoördinator, leescoördinator en leerkrachten. • Een besluit nemen ten aanzien van het wel/niet afnemen van de methodegebonden toetsen. • Oriënteren op structurele aanpak van het begrijpend lezen, op basis van nieuwste inzichten onder andere ten aanzien van effectieve leesstrategieën. • Oriënteren op toetsen van begrijpend lezen in de midden- en bovenbouw. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

22

Schriftelijk taalonderwijs: Schrijven Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Methode: Mijn Eigen Handschrift De doelstelling van schrijfonderwijs is als volgt samen te vatten: een doelmatig handschrift ontwikkelen. Het kind kan in een vlot tempo schrijven, kan een tijd lang schrijven en het persoonlijk handschrift is leesbaar voor anderen. Om dit te bereiken is Mijn eigen Handschrift opgebouwd rond drie domeinen: motorisch-technische vaardigheid,grafische vormgeving, versnelling van het schrijftempo. De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Schrijven: Naast het gebruik van de methode ‘mijn eigen handschrift’ wordt er ondersteuning geboden door de leerkracht M.R.T. en/of de kinderfysiotherapeut bij het ontwikkelen van een goede motoriek. Ook worden (in sommige groepen) doelwoorden uit de methode Taaltrapeze geoefend volgens de uitgangspunten van de methode ‘Mijn eigen handschrift’. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Door de werkgroep schrijven wordt het volgende aangepakt: • Eind schooljaar 2009 – 2010 werkt elke groep volgens vastgestelde leerlijnen met schrijven. • Eind schooljaar 2009 – 2010 staat er een duidelijke opbouw op papier over het gebruik van schrijfmaterialen. (De werkgroep inventariseert de schrijfmaterialen die op SBO de Piramide gebuikt worden en komt met een voorstel over het gebruik van de schrijfmaterialen: • Het gebruik van potlood, balpen, vulpen, gel-pen, het gebruik van grippertjes, gebruik computerprogramma, de liniatuur van de schriften, de inzet van Type-basic als compensatie. • Hoe worden de toetsen gebruikt op de Piramide? (De werkgroep inventariseert hoe het schrijven op dit moment wordt getoetst en maakt een voorstel hoe we gaan toetsen met schrijven) • Wanneer zet je fysiotherapie/MRT in om de fijne motoriek beter te ontwikkelen. (De werkgroep gaat in samenwerking met de kinderfysiotherapeute criteria op papier zetten wanneer Fysiotherapie/MRT ingezet moet worden om fijne motoriek te ontwikkelen) • Wanneer kies je voor blokschrift en wanneer voor verbonden schrift? (De werkgroep zet een aantal criteria op papier) • Wat zijn de raakvlakken van het schrijven met de methode “Taaltrapeze”.

Schriftelijk taalonderwijs: Spelling Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Methode: Spelling in de Lift. Spellingleergang waarin de leerstof in zeer kleine eenheden is verdeeld. Stap voor stap komen alle aspecten van de spelling aan de orde. Hierbij worden de volgende leerstrategieën gebruikt: regelstrategie, analogie en visuele inprenting. De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Over het algemeen werken we in circuitvorm. Iedereen is in de groep op een gelijk moment met spelling bezig. Instructiegroep aan tafel, de rest zelfstandig. In sommige groepen wordt niet altijd instructie gegeven en werken de kinderen zelfstandig door tot een bepaald punt. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

23

Aantal keren spelling per week: 2 tot 4 keer. Over het algemeen wordt geprobeerd de groep van hetzelfde niveau bij elkaar te houden. Stimuleren, voorinstructie en extra werk worden gebruikt om hiervoor zorg te dragen. Extra werk is bijvoorbeeld: bibliotheekboek, computer, Stenvert, Spelling in de Lift-plus. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • De leescoördinator gaat 2009/2010 de handleiding van Spelling in de lift doornemen en een overzicht maken van alle spellingregels die in de methode worden aangeboden. Op die manier wordt een doorgaande instructielijn duidelijk. Een aantal spellingregels kan nog op kaart gezet worden. (voor in de klas ) De Leescoördinator gaat de handleidingen nazien om te kijken of de didactische aanwijzingen overzichtelijk gemaakt kunnen worden. Er komt een aparte map/methode spelling voor iedere leerkracht, zodat iedereen een overzichtelijke handleiding in de klas heeft en we een eenduidige manier van werken krijgen. • Op locatieoverleg 2009/2010 zullen de volgende discussiepunten nader besproken en uitgewerkt worden: Hoe organiseren we de spellinglessen in de groep? Gaan we groepsdoorbroken werken? Wat gebruiken we als extra materiaal? Wanneer zet je werkwoordspelling in? Ga je alle stof aanbieden of maken we een verdeling per jaargroep?

Totaal te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Nederlandse Taal: Lezen: Boekpromotie Ouderbetrokkenheid Begrijpend lezen Taal Invoering en evaluatie 8 thema’s per jaar, Een besluit nemen ten aanzien van afname Taaltrapeze-toetsen Structurele aanpak begrijpend lezen Oriënteren op toetsen voor begrijpend lezen bovenbouw Schrijven: Realiseren van een doorgaande lijn. Realiseren van een eenduidige aanpak; Gebruik methode, Materiaal, Remediëren Samenwerking/afstemming met fysiotherapie en MRT

Spelling: Realiseren doorgaande lijn. Realiseren eenduidige aanpak; Instructie, Leermiddelen, Toetsing, Remediëren.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

24

Rekenen en Wiskunde Hieronder wordt begrepen: Wiskundig inzicht en handelen Getallen en bewerkingen Meten en meetkunde Wiskundig inzicht en handelen Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Methode: Alles telt Maatschrift ten behoeve van 2e leerlijn Leergang wegen Leergang klokken Extra-werk mappen ‘Alles telt’ is een methode realistisch rekenen van groep 1 tot en met 8. ‘Alles telt’ is een methode met duidelijke uitgangspunten. Zoals één onderwerp per les, en 40% van de tijd instructie, 60% zelfstandig werken. Daarbij is er speciale aandacht voor zwakke rekenaars. Zij verwerken de stof op hun eigen niveau in speciaal voor hen ontwikkelde werkschriften van de tweede leerlijn: de Maatschriften. Naast ‘Alles telt’ en het Maatschrift wordt extra aandacht besteed aan wegen en meten en klokkijken. De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Op basis van het GSO van juni, wordt het nieuwe schooljaar gestart met groepen ingedeeld naar niveau. Elke ochtend, 5 dagen per week, wordt in deze groepen groepsdoorbroken rekeninstructie gegeven. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van rekenen, die tijdens de groepsbespreking worden gesignaleerd kunnen gebruik maken van extra instructie. De leden van de werkgroep rekenen worden ingezet voor diagnosticering. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • De werkgroep rekenen heeft schooljaar 2008/2009 met name ingezet op microniveau: zorgen dat er materiaal is voor uitvallers bijvoorbeeld. Komend schooljaar 2009/2010 zal gekeken worden wat er nodig is om een goede leerlijn neer te zetten met de methode “Alles telt” en een toevoeging voor de uitvallers (bijvoorbeeld ‘Maatwerk’). • Structurele evaluatie van de methode ‘Alles telt’ tijdens de locatie-overleggen, welke moeten leiden tot adviezen aan het Managementteam ten aanzien van het te voeren beleid voor rekenen. Deze evaluatie vindt minimaal 2x per jaar plaats • Ten aanzien van ‘Maatwerk’ zal in het schooljaar 2009/2010 een scholing gevolgd worden door een van de leden van de werkgroep. In het schooljaar 2010/2011 wordt de methode ‘Maatwerk’ gebruikt als derde leerlijn. • In het schooljaar 2009/2010 worden ‘extra-werk’ mappen gemaakt ten behoeve van automatisering en herhaling. In de jaren daarna worden deze mappen systematisch aangevuld. • Beoordeling van het software pakket behorende bij de methode in het schooljaar 2009/2010. • Ontwikkeling van een leergang klokkijken, die intensief in de methode kan worden ingepast in het schooljaar 2009/2010. Vanaf het schooljaar 2010/2011 wordt deze leergang gebruikt. • Ontwikkeling van een leergang wegen, die intensief in de methode kan worden ingepast in het schooljaar 2009/2010. Vanaf het schooljaar 2010/2011 wordt deze leergang gebruikt. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

25

• Getallen en bewerkingen Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Onderbouw: Methode: Alles telt Maatschrift ten behoeve van 2e leerlijn Extra-werk mappen De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Op basis van het GSO van juni, wordt het nieuwe schooljaar gestart met groepen ingedeeld naar niveau. Elke ochtend, 5 dagen per week, wordt in deze groepen groepsdoorbroken rekeninstructie gegeven. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van rekenen, die tijdens de groepsbespreking worden gesignaleerd kunnen gebruik maken extra instructie. De leden van de werkgroep rekenen worden ingezet voor diagnosticering. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • De werkgroep rekenen heeft schooljaar 2008/2009 met name ingezet op microniveau: zorgen dat er materiaal is voor uitvallers bijvoorbeeld. Komend schooljaar 2009/2010 zal gekeken worden wat er nodig is om een goede leerlijn neer te zetten met de methode “Alles telt” en een toevoeging voor de uitvallers (bijvoorbeeld ‘Maatwerk’). • Structurele evaluatie van de methode ‘Alles telt’ tijdens de locatie-overleggen, welke moeten leiden tot adviezen aan het Managementteam ten aanzien van het te voeren beleid voor rekenen. Deze evaluatie vindt minimaal 2x per jaar plaats • Ten aanzien van ‘Maatwerk’ zal een scholing gevolgd worden door een van de leden van de werkgroep. • Beoordeling van het software pakket behorende bij de methode. • In het schooljaar 2009/2010 worden ‘extra-werk’ mappen gemaakt ten behoeve van automatisering en herhaling. In de jaren daarna worden deze mappen systematisch aangevuld.

Meten en meetkunde Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Methode: Alles telt Leergang meten Extra-werk mappen De volgende werkwijzewordt gehanteerd: Op basis van het GSO van juni, wordt het nieuwe schooljaar gestart met groepen ingedeeld naar niveau. Elke ochtend, 5 dagen per week, wordt in deze groepen groepsdoorbroken rekeninstructie gegeven. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van rekenen, die tijdens de groepsbespreking worden gesignaleerd kunnen gebruik maken extra instructie. De leden van de werkgroep rekenen worden ingezet voor diagnosticering. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: • Structurele evaluatie van de methode ‘Alles telt’ tijdens de locatie-overleggen, welke moeten leiden tot adviezen aan het Managementteam ten aanzien van het te voeren beleid voor rekenen. Deze evaluatie vindt minimaal 2x per jaar plaats • Ontwikkeling van een leergang meten, die intensief in de methode kan worden ingepast in het schooljaar 2009/2010. Vanaf het schooljaar 2010/2011 wordt deze Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

26

•

leergang gebruikt. In het schooljaar 2009/2010 worden ‘extra-werk’ mappen gemaakt ten behoeve van automatisering en herhaling. In de jaren daarna worden deze mappen systematisch aangevuld.

Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Rekenen en Wiskunde: • Implementatie tweede leerlijn met behulp van de methode ‘Maatwerk’. • Ontwikkeling leergang wegen met behulp van methode ‘Alles telt’. • Ontwikkeling leergang klokkijken met behulp van de methode ‘Alles telt’. • Ontwikkeling leergang meten met behulp van methode ‘Alles telt’.

Oriëntatie op jezelf en de wereld: Mens en samenleving Natuur en techniek Ruimte Tijd Burgerschapskunde en cultuurbeleid zijn ondergebracht in de beschrijving van de kerndoelen onder Oriëntatie op Mens en samenleving. Mens en samenleving Hiervoor gebruiken wij onder andere de volgende materialen: Kanjertraining Met de Kanjertraining wordt aan de volgende doelen gewerkt: • De leerkracht wordt gerespecteerd. • Pestproblemen worden hanteerbaar/lossen zich op. • Leerlingen durven zichzelf te zijn. • Leerlingen voelen zich veilig. • Leerlingen voelen zich bij elkaar betrokken. • Leerlingen kunnen hun gevoelens onder woorden brengen. • Leerlingen krijgen meer zelfvertrouwen. Verkeersonderwijs Er worden verkeerslessen gegeven. In de bovenbouw wordt gewerkt met de materialen van Veilig Verkeer Nederland: Op Voeten en Fietsen en de Jeugd Verkeerskrant. Ook wordt meegedaan aan het landelijk schriftelijk en praktisch verkeersexamen. Themamappen, waaraan ook excursies kunnen zijn verbonden.(bv. naar de huisvuilcentrale) Schooltelevisie De volgende werkwijze wordt gehanteerd: Kanjertraining wordt in alle groepen structureel ingezet. De daarna genoemde materialen worden naar eigen bevinden van de leerkracht ingezet. De kerndoelen staatsinrichting en geestelijke stromingen komen incidenteel aan de orde. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Bezinnen op inhoud en een doorgaande lijn.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

27

Natuur en techniek Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Nieuws uit de natuur (schooltelevisie) Project techniek kisten van de OBD Themamappen Leefwereld De volgende werkwijze wordt gehanteerd: De bovengenoemde materialen worden naar bevinden van de leerkracht ingezet

In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Bezinnen op inhoud, eventuele aanschaf methode en de doorgaande lijn in de school. • In het schooljaar 2009/2010 wordt door de werkgroep (met input van het team) uitgezocht op welke wijze gewerkt gaat worden aan de kerndoelen 40 t/m 46.

Ruimte Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Schooltelevisie Themamappen Leefwereld Topografie aan de hand van kaarten en atlas De volgende werkwijze wordt gehanteerd: De bovengenoemde materialen worden naar bevinden van de leerkracht ingezet. In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Bezinnen op inhoud, eventuele aanschaf methode en de doorgaande lijn in de school. • In het schooljaar 2009/2010 wordt door de werkgroep (met input van het team) uitgezocht op welke wijze gewerkt gaat worden aan de kerndoelen 47 t/m 50.

Tijd Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Schooltelevisie Divers materiaal uit verschillende methodes Themamappen Pilot werken met proeflessen uit de methode Brandaan. (Brandaan laat kinderen ervaren dat zij ook zelf geschiedenis maken. Iedereen heeft zijn eigen invloed op de wereld van morgen. De methode maakt kinderen nieuwsgierig naar hoe het "toen" was. Levensechte illustraties en spannende verhalen geven hun het gevoel alsof zij erbij zijn. Brandaan legt een duidelijk verband tussen het verleden en heden, zodat geschiedenis betekenis krijgt. Brandaan is een bijzondere reis door de tijd voor kinderen van groep 3 t/m 8. Alle kerndoelen worden behaald in 25 weken. Dat is inclusief de toetsen, de tien tijdvakken en alle vensters uit de canon) De volgende werkwijze wordt gehanteerd: De bovengenoemde materialen worden naar bevinden van de leerkracht ingezet In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Bezinnen op inhoud, eventuele aanschaf methode en de doorgaande lijn in de school. • In 2009/2010 werkt elke groep aan kerndoel 52 en 53 met vastgestelde wijze, waarbij afspraken zijn gemaakt over tussendoelen per bouw. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

28

Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Oriëntatie op jezelf en de wereld: Het werken aan de kerndoelen ’Oriëntatie op jezelf en de wereld’, zal gefaseerd worden aangepakt, waarbij voor en tijdens het invoeringsproces gekeken wordt naar de juiste werkwijze (methodisch of projectmatig, eigen groepsleerkracht of teamteaching, roostertijden) De pilot met de methode “Brandaan” zal worden geëvalueerd en als basis dienen voor het nemen van vervolgstappen, zodat eind schooljaar 2009/2010 elke groep volgens vastgestelde leerlijnen aan kerndoelen “tijd” werkt. Schooljaar 2009/2010 wordt door de werkgroep WO uitgezocht op welke wijze gewerkt gaat worden aan kerndoelen “ruimte” Schooljaar 2009/2010 wordt door de werkgroep WO uitgezocht op welke wijze gewerkt gaat worden aan kerndoelen “natuur en techniek”

Kunstzinnige oriëntatie Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren (kerndoel 54): • • •

Muziek, zingen gekoppeld aan een thema /schoolkamp. Kunstzinnige vorming; elk schooljaar worden door alle groepen projecten aangevraagd bij de kunstcompagnie. Gekoppeld aan thema’s (schoolkamp, voorjaarsmarkt, taaltrapeze) worden diverse materialen gebruikt, waarbij de aspecten kleur, vorm, textuur en compositie een rol spelen. Daarnaast worden tekeningen en ruimtelijke werkstukken gemaakt.

Leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren (kerndoel 55): Dit is onderdeel van het pedagogisch handelen, in alle groepen wordt het werk bekeken met elkaar en nabesproken. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed (kerndoel 56): Aandacht hiervoor is er tijdens onder andere museumbezoek en stadswandeling. De volgende werkwijze wordt gehanteerd • Continueren van cursus- en voorstellingaanbod van de Kunstcompagnie • continueren van cursusaanbod van Mak-Blokweer. • Theater en museumbezoek • Passend bij het thema verwerking door drama, knutselen, tekenen, zingen, spelen en bewegen. • Afsluiting van een Taaltrapeze-thema met bijvoorbeeld een tentoonstelling of een videoverwerking. • Groepsdoorbroken knutselen (Sint Maarten, Sinterklaas, Kerst en andere feesten) In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Tentoonstellingen houden, Presentaties van opbrengsten in projecten


SBO de Piramide

27 oktober 2009

29

Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Kunstzinnige oriëntatie: Continueren ingezet beleid.

Bewegingsonderwijs Hiervoor gebruiken wij de volgende materialen: Bewegingsonderwijs door vakleerkrachten gymnastiek en leerkrachten met aantekening Met het bewegingsonderwijs hanteren we de uitgangspunten van het “GIP model” en de “Kanjertraining”. Tevens worden de lessen gegeven aan de hand van de leerlijnen en kerndoelen van het basisonderwijs. Aan de hand van deze werkwijze bieden we in de gymlessen structuur en duidelijkheid. Motorische remedial teaching Beweegweek Schoolzwemmen Eigen sportdagen Sportevenementen; zoals het voetbaltoernooi, de scholierenveldloop, Fun in Athletics en Schoolschaatsen De volgende werkwijze wordt gehanteerd; De leerlingen van SBO de piramide hebben 2 keer in de week bewegingsonderwijs. Deze lessen duren 45 minuten en worden verzorgd door de vakleerkracht lichamelijke opvoeding. Sommige groepen krijgen 1 keer in de week van de vakleerkracht les en 1 keer in de week van hun groepsleerkracht, die in het bezit is van een gymaantekening. De overige groepen krijgen twee keer in de week van de vakleerkracht gym les. Er is op elke locatie een vakleerkracht bewegingsonderwijs aanwezig. Tevens wordt er Motorisch Remedial Teaching (MRT) gegeven. Op beide locaties wordt dit door de vakleerkracht bewegingsonderwijs verzorgd. Ouders worden hier nauw bij betrokken. Voorts is een kinderfysiotherapeut aanwezig op SBO de Piramide die leerlingen, die daarvoor in aanmerking komen, behandelt. Ook kunnen leerlingen opgegeven worden voor de weerbaarheidtraining, deze training wordt verzorgt door de schoolmaatschappelijk werkster. Tijdens de gymlessen en ook bij de reguliere lessen wordt er gebruik gemaakt van de Kanjertraining. De MRT is een vorm van zorgverbreding. Als algemene zorgverbredende maatregelen, zoals extra zorg tijdens de les bewegingsonderwijs en bij het spelen op het schoolplein, te weinig effect hebben gehad, kan gekozen worden voor een vorm waarin extra onderwijstijd wordt besteed aan deze kinderen. Dat wil zeggen dat er extra lestijd wordt gecreëerd om deze kinderen te helpen in hun bewegingsontwikkeling. Voor de signalering en analyse van de motorische problemen kan gebruik gemaakt worden van de volgende mogelijkheden: 1. Met behulp van een observatie- en registratiemethode (Waaronder video-opnames) 2. Naar aanleiding van observaties waaruit blijkt dat het kind niet kan meekomen of last heeft van zijn motorische onvermogen. 3. Doorverwijzing naar een kinderfysiotherapeute. 4. Signalering door leerkracht, ouders of vakleerkracht gym.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

30

In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Doorgaande lijn vastgelegd in het vakwerkplan bewegingsonderwijs, Voortzetting van de afstemming MRT en fysiotherapie Voortzetting beweegweek als jaarlijks terugkerend project op beide locaties Voortzetting organisatie sportdagen Voortzetting organisatie deelname aan externe sportevenementen in overleg met en ondersteuning van groepsleerkrachten

Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning Bewegingsonderwijs: - Schrijven schoolplan bewegingsonderwijs. - Samenwerking/afstemming fysiotherapie en MRT. - Structurele opzet van een beweegweek op beide locaties in combinatie met voedingslessen.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

31

Domein 5

Onderwijsorganisatie en onderwijstijd

Schoolniveau In 2003 is een doorgaande lijn ontwikkeld, waarbij door de gehele school in de klassenorganisatie, herkenbare en gemeenschappelijke elementen zichtbaar zijn, die het zelfstandig werken van kinderen mogelijk maken en stimuleren. Er zijn bouwstenen aangereikt om een gemeenschappelijke werkwijze te bereiken, die recht doet aan de instructie - en ondersteuningsbehoefte van de kinderen en de functie van de sbo-school. Zo worden de groepen heterogeen samengesteld. Kinderen van verschillend intelligentieniveau en van diverse niveaus van sociaal-emotioneel functioneren worden bewust bij elkaar in de groep geplaatst. Deze samenstelling leidt direct tot de consequentie dat in de groepen gedifferentieerd wordt naar diverse niveaus van onderwijsbehoeften en ondersteuningsbehoeften. Er kan een relatie worden gelegd tussen de groepssamenstelling en de mogelijkheden om het differentiatiemodel binnen redelijke grenzen te hanteren. In de loop der jaren is er inmiddels kennis verzameld over de grenzen van de differentiatiecapaciteit op groepsniveau en de indelingscriteria op grond waarvan groepen worden samengesteld. Het uitgangspunt binnen de klassenorganisatie wordt in algemene zin gevonden in klassikale instructie, al dan niet met voorinstructie op een wijze die veel kenmerken heeft van het GIP – model. Daarnaast wordt er, tot een maximum van drie niveaus, in instructiegroepen gedifferentieerd. Bij uitzondering wordt er individuele instructie geboden. Ook worden meer er flexibele onderwijsarrangementen aangeboden, omdat de differentiatie in brede heterogene groepen als knelpunt wordt ervaren. Het betreft hier het ervaringsgebied Rekenen met de methode Alles Telt. Hier wordt groepsdoorbroken gerekend, om beter tegemoet te kunnen komen aan de instructiebehoefte van kinderen bij het rekenonderwijs. De Commissie Wijnen heeft in haar beschrijvingen van de onderwijstijd richtlijnen aangegeven ten aanzien van de tijd die per leerstofgebied zou moeten worden gebruikt. Voor SBO de Piramide worden globaal gezien, de volgende uitgangspunten gehanteerd. Nederlandse taal 35% Rekenen/wiskunde 20% Oriëntatie op mens en maatschappij 15% Oriëntatie op natuur en techniek 10% Kunstzinnige oriëntatie 10% Bewegingsonderwijs en spel 10%

Interne begeleiders observeren klassensituaties en coachen betrokken leerkrachten op de thema’s zelfstandig werken, differentiëren en klassenorganisatie. In de jaarplanning van interne begeleiders worden afspraken voor groepsbesprekingen met de leerkrachten opgenomen, waarin bovenstaande elementen, naast de bewaking van de voortgang van de leerlingen worden meegenomen. In het overleg van directie en IB-ers wordt de voortgang van het onderwijs bewaakt en worden knelpunten besproken. Binnen SBO zijn er diverse taken en functies bij het personeel neergelegd om de rol als gespecialiseerde basisschool uit te kunnen oefenen. Zo kennen we in de school de volgende taken en functies: • Mondelinge taalexperts • Leesexperts • Rekenexperts • Logopedie Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

32

• • • • • •

Motorisch Remedial Teachers Ergotherapie Fysiotherapie Orthopedagogie Psychologie Gedragsdeskundigheid

Groepsniveau De klassenorganisatie zal in toenemende mate zichtbaar zijn ingericht om zelfstandig werken van kinderen mogelijk te maken. Het gedrag van leerkrachten zal dit meer kunnen ondersteunen doordat het handelingsrepertoire is uitgebreid. Omdat dit zelfstandig werken in de onderbouw extra begeleiding nodig heeft wordt in die groepen gebruik gemaakt van klassenassistenten. Bij het begeleiden van leerkrachten op dit punt staat het praktisch werken binnen het klaslokaal centraal en is het doel de werkwijzen van leerkrachten verder te optimaliseren. Via het introduceren van het GIP - model in de hele school wordt bijgedragen aan het ontstaan van een doorgaande lijn op het gebied van zelfstandig werken, klassenorganisatie en differentiëren. Doel is het verder uitbouwen van GIP als schoollijn met gezamenlijke afspraken. IB-ers begeleiden leerkrachten bij het opstellen van groepsplannen en de noodzakelijke wijzen van differentiëren. In de weekroosters van de groepen is de globale verdeling van de onderwijstijd, zoals hierboven is vermeld, het uitgangspunt. De leerkrachten schrijven dagelijks het dagrooster op het bord. Dit biedt de leerlingen houvast en structuur gedurende hun schooldag. Voor de jongste kinderen wordt het dagprogramma in pictogrammen weergegeven.

Individueel niveau Differentiatie als instrument om tegemoet te komen aan de instructiebehoefte en de ondersteuningsbehoefte van kinderen wordt nu structureel gebruikt. Er bestaat overzicht over de wijze waarop leerkrachten omgaan met de verschillen tussen kinderen. Het Differentiëren wordt zichtbaar gemaakt in een groepsplan, in verband gebracht met andere vakgebieden en afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kinderen. De leerkrachten maken bewust gebruik van het middel differentiëren om tegemoet te kunnen komen aan behoeften van kinderen.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

33

Domein 6:

Handelingsplanning

De lijn van zorg. Toelating. De Advies Commissie Leerlingenzorg (ACLZ) formuleert op basis van handelingsgerichte diagnostiek met behulp van het door de school aangeleverde onderwijskundig rapport en de door de ouders ingevulde algemene gezinsvragenlijst de hulpvragen van het kind. Nadat een hypothese is geformuleerd door de casemanagers over de specifieke onderwijsbehoefte van het kind, worden diverse medewerkers uit het multidisciplinaire team van de ACLZ ingezet om deze hypothese te onderzoeken. Indien van toepassing wordt informatie opgevraagd bij betrokken instanties. In een integratiebespreking met de ingezette medewerkers van de ACLZ en de medewerkers van de basisschool worden er voor dat kind oplossingsgerichte handelingsvoorstellen geformuleerd. Tijdens deze bespreking wordt bekeken of de basisschool, eventueel met extra ondersteuning, voldoende in staat is om deze handelingsvoorstellen uit te voeren om zodoende tegemoet te komen aan de hulpvragen van het kind, met zijn specifieke onderwijsbehoefte. Mocht de basisschool daartoe onvoldoende of niet in staat zijn, dan wordt er gekeken in welke onderwijssetting wel tegemoet gekomen kan worden aan de onderwijsbehoeften van het betreffende kind. Dit kan bijvoorbeeld een andere basisschool zijn binnen het Samenwerkingsverband (SWV), een voorziening op een Regionaal Expertise Centrum (REC) of op de speciale basisschool van het SWV: SBO de Piramide. Wanneer het kind een advies SBO de Piramide heeft gekregen, dan dienen ouders een beschikking aan te vragen bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL). Wanneer dit advies conform de afspraken in het SWV is gegeven, dan krijgen de ouders van de leerling een beschikking, waarmee het kind kan worden aangemeld bij SBO de Piramide. Formeel beslist het Bevoegd Gezag van SBO de Piramide over toelating. Vanaf schooljaar 2009-2010 wordt door de casemanagers van de ACLZ voor elke nieuwe leerling van SBO de Piramide een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Dit document dient als uitgangspunt en leidraad voor de handelingsplanning van de leerling, als instrument voor de sturing van de didactische en sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. Het ontwikkelingsperspectief wordt in de tweede groepsbespreking van het schooljaar tegen het licht gehouden. Indien vanuit de toetsen ervaringsgegevens een andere, langdurige tendens in ontwikkeling zichtbaar wordt, kan dat aanleiding zijn om het ontwikkelingsperspectief bij te stellen. In elk geval vindt tijdens elke groepsbespreking herijking van de protectieve en belemmerende factoren plaats en worden indien daar aanleiding toe is de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften geherformuleerd. Naast het ontwikkelingsperspectief worden eventueel nadere gegevens vanuit het aangeleverde dossier van de ACLZ verzameld door de intern begeleider en genoteerd op een standaardformulier. Mocht het zo zijn dat er meer recente informatie nodig is voor het kind, dan wordt deze informatie opgevraagd middels het formulier Overdracht Informatie Basisschool. Elke nieuw geplaatste leerling wordt besproken in de Commissie van Begeleiding van de school die op elke locatie eenmaal per maand vergadert. Dit gebeurt in de eerste bespreking aan de hand van de informatie uit het ontwikkelingsperspectief en verdere informatie uit het ACLZ traject.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

34

Plaatsing Wanneer de leerling toelaatbaar is tot de school, gaat men over tot plaatsing. De kinderen worden flexibel geplaatst in de periode van de zomervakantie tot begin april. Gemiddeld is dit 14 dagen na inschrijving. Meestal volgt er eerst een kort kennismakingsbezoek aan de locatie en de groep waar het kind terecht zal komen. Voor de indeling in de groep gelden een aantal criteria: • Leeftijd • Sociaal-emotionele ontwikkeling • Relaties • Prestatie-motivatie • Onderwijskundige ontwikkeling • Intellectuele capaciteiten • De mate waarin een leerling afhankelijk is van een bepaald type leerkracht • Leerkrachtvaardigheden • Groepssamenstelling Alle gegevens van een kind uit de toelating, worden door de IB-er met de groepsleerkracht doorgesproken. Het initiatief gaat uit van de IB-er. De gegevens worden geaccentueerd en toegelicht. De groepsleerkracht en de intern begeleider maken samen een overzicht van de extra zorg. De intern begeleider zal de contacten coördineren en de leerkracht zal de externe hulpverlener van informatie voorzien over het alledaagse reilen en zeilen van de leerling. Plaatsing in nieuwe groep: 1) Basisonderwijs → Speciaal Basisonderwijs. 2) Groep → Groep 3) Locatie → Locatie Ad 1) • De intern Begeleider verzamelt de gegevens vanuit het ACLZ traject, zoals het opgestelde ontwikkelingsperspectief en noteert ook op een standaardformulier de bevindingen vanuit het integratieverslag van de ACLZ en de daarin vermelde handelingsvoorstellen. De leerkracht krijgt het ingevulde formulier. • De Intern Begeleider maakt een overzicht van de handelingsvoorstellen/hulpvragen van nieuwe leerlingen vanuit het ACLZ integratieverslag en bespreekt ze in de CvB. Hieruit volgen eventuele vervolgacties. • Er wordt dit schooljaar een standaardformulier gemaakt voor de terugkoppeling van het Speciaal Basisonderwijs naar het basisonderwijs. Ad 2) • Het standaardformulier interne overdracht wordt ingevuld en door de leerkrachten onderling besproken. • Er is een zorgoverleg tussen de Intern Begeleiders, waarbij alle zorgleerlingen worden besproken. • Ieder schooljaar is er in iedere bouw een introductie- informatiebijeenkomst. Daarin worden alle leerlingen besproken uit de bouw. Ad 3) • Aan het eind van het schooljaar kijken de bovenbouwleerkrachten van locatie Tweeboomlaan een ochtend in de middenbouwgroepen van locatie Scheerder om de kinderen die het komende schooljaar bij deze leerkrachten in de groep komen te observeren en te bespreken. • Het standaardformulier interne overdracht wordt ingevuld en door de leerkrachten onderling besproken. • Er is een zorgoverleg tussen de Intern Begeleiders, waarbij alle zorgleerlingen worden besproken. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

35

Leerlingvolgsysteem. 1) Op groepsniveau 2) Groepsoverstijgend 3) Schooloverstijgend Ad 1) Op groepsniveau Het volgen van de leerlingen in de klassenmap: • Informatiejournaal • Didactische kaart • Sociaal-emotioneel overzicht • Groepsmatrix • Groepshandelingsplan • Excesnotities • Onderwijsplan. Ad 2) Groepsoverstijgend: • Het volgen van de zorgleerlingen in de CvB. • Schoolmaatschappelijk Werk. • Inzet Orthopedagoog. • Fysiotherapie • Logopedie • MRT • Weerbaarheidtraining • Connect leesbegeleiding Ad 3) Schooloverstijgend: • Externe hulpverlening. Gedurende het schooljaar 2009-2010 wordt gestart met de invoering van een webbased digitaal leerlingvolgsysteem (ESIS B). Daarvoor zullen medewerkers geschoold worden, het opzetten en de inrichting van de zorgregistratie zal op voorstel van een werkgroep en in samenspraak met het team worden bepaald. Besloten zal worden over toedeling van de toegangsrechten aan de diverse medewerkers. Het is de bedoeling dat de reeds bestaande registratie in de loop van het schooljaar zal worden ingevoerd in het digitale systeem, zodat met ingang van schooljaar 2010-2011 effectief gebruik gemaakt kan worden van het systeem en vanaf dat moment alle registratie digitaal plaatsvindt.

Handelingsplanning op Groepsniveau. Drie tot vier weken na aanvang van het schooljaar worden alle leerlingen uit een groep besproken met de Intern begeleider en de leerkracht. De leerkracht zorgt ervoor dat de overzichten van het Sociaal-emotioneel LVS, de Groepsmatrix en de Didactische groepshandelingsplannen op diverse vak- en vormingsgebieden zijn ingevuld vóór deze leerlingbespreking. In dit groepshandelingsplan zijn interventies terug te vinden op pedagogisch en/of didactisch gebied. In het groepshandelingsplan is ook terug te vinden of de interventies effectief zijn geweest. Indien nodig staan in het groepshandelingplan individuele doelen en aandachtspunten die het komende jaar van belang zijn voor de leerling, met daarbij behorende concrete interventies.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

36

In de groepsmatrix is te zien op welke didactische niveaus de kinderen presteren en wat de vorderingen van een leerling zijn in sociaal-emotioneel opzicht. De informatie voor de matrix is afkomstig uit de schriftelijke en mondelinge overdracht vanuit de vorige groep, vanuit het dossier bij nieuwe leerlingen of vanuit recente toetsgegevens. Aan de hand van de overdrachtsgegevens en de laatste informatie over de leerlingen maken leerkracht en intern begeleider een groepsplan. Twee keer per schooljaar maakt de leerkracht met de intern begeleider een nieuw onderwijsplan voor iedere leerling. Als uitgangspunt en leidraad wordt, indien dit al is opgesteld, het opgestelde ontwikkelingsperspectief gehanteerd. Verder wordt er voortgeborduurd op eerder opgestelde onderwijsplannen en vinden naar aanleiding van de ontwikkeling en ervaringen aanpassingen plaats. Vanaf schooljaar 2009-2010 wordt door de casemanagers van de ACLZ voor elke nieuwe leerling een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Dit document dient als uitgangspunt en leidraad voor de handelingsplanning van de leerling, als instrument voor de sturing van de didactische en sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. Het ontwikkelingsperspectief wordt in de tweede groepsbespreking van het schooljaar tegen het licht gehouden. Indien vanuit de toetsen ervaringsgegevens een andere, langdurige tendens in ontwikkeling zichtbaar wordt, kan dat aanleiding zijn om het ontwikkelingsperspectief bij te stellen. In elk geval vindt tijdens elke groepsbespreking herijking van de protectieve en belemmerende factoren plaats. In dit plan zijn interventies terug te vinden op pedagogisch en/of didactisch gebied. In het onderwijsplan is terug te vinden of de handelingsplanning effectief is geweest. Daar waar nodig wordt er tevens een Individueel Handelingsplan opgesteld. In dit plan staan de individuele doelen en aandachtspunten die het komende jaar van belang zijn voor de leerling, met daarbij behorende concrete interventies. Dit plan zal worden gemaakt door de groepsleerkracht. Samenwerking met ouders en ondersteuners. Aangezien de contacten met ouders zeer belangrijk zijn, proberen we op school op een aantal momenten dit contact zeer bewust en systematisch te plannen. Hieronder staan een aantal contactmomenten beschreven met een nadere invulling van deze momenten. • Het kennismakingsgesprek. De School Maatschappelijk Werker nodigt de ouders uit voor een kennismakingsgesprek. In dit gesprek komen een aantal vaste gespreksonderwerpen aan de orde: - Voortraject. Van aandachtspunten die er waren in de voor- of vroegschoolse situatie. - Ervaringen op de basisschool en in het traject van de ACLZ/PCL. - Bijzonderheden in de huiselijke situatie. - Prognose over de verwachtingen van de school op basis van huidige cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. Bedreigingen en protectieve factoren. - Het ontwikkelingsperspectief. • Informatieavonden. Aan het begin van ieder schooljaar ontvangt de groepsleerkracht de ouders van de groep en vertelt iets over de wijze van werken, het dagritme, het jaarritme, de zorgstructuur en de klassenafspraken. • Ouderavond naar aanleiding van de handelingsplanning. Op twee avonden per jaar vertelt de leerkracht in een individueel oudergesprek wat de plannen zijn met de groep voor dat jaar en die periode (GHP), en wat de plannen


SBO de Piramide

27 oktober 2009

37

zijn voor de individuele leerling (IHP). Ook het adviesgesprek voor het voortgezet onderwijs hoort in deze cyclus. • •

Ouderavond naar aanleiding van het rapport. Twee keer per jaar rapporteert de leerkracht de ouders over de vorderingen. Dit gebeurt na het GSO in januari en juni. Incidenteel contact naar aanleiding van de leerlingbegeleiding. De interventies zullen met de ouders worden besproken door de leerkracht of de intern begeleider.

Optimale opbrengst handelingsplanning realiseren. De matrices en didactische kaarten worden besproken met de IB-er. Hieruit kunnen nieuwe didactische en pedagogische interventies voortvloeien. De IB-er draagt zorg voor de coördinatie. De uitvoering is de verantwoordelijkheid van de leerkracht. De intern begeleider draagt zorg voor de evaluatie van interventies in de handelingsplanning. Vier trappen van leerlingbegeleiding: Niveau Betrokkenen Plaats 4 CvB Commissie 3 IB-er Groepsbespreking 2 Unit-leraren LLB 1 Leraar Groep

Opmerkingen Een duidelijke hulpvraag moet geformuleerd zijn IB helpt bij aanscherpen van de hulpvraag/groepsplan Leraren helpen elkaar oplossingen zoeken. Leraar kan het vraagstuk zelf oplossen.

Niveau 1. De leerkracht heeft de primaire taak om de leerlingen die aan zijn zorg zijn toevertrouwd zo optimaal mogelijk te begeleiden. Niveau 2. Het doel van de bouwbespreking is het structureel volgen van alle leerlingen op pedagogisch en didactisch gebied. Gesprekspunten zijn vooral gelegen in het bepalen van de instructiebehoefte en de ondersteuningsbehoefte van de leerling. Niveau 3. Aangezien de IB-er een cruciale rol speelt in de zorgstructuur is reeds elders in dit document ruim beschreven wat de taken zijn van de IB-er in relatie tot het werk van de groepsleerkracht en de leerlingbegeleiding. Niveau 4. De Commissie van Begeleiding staat op afstand en zal met haar expertise trachten op hulpvragen van leraren een antwoord te formuleren. Het antwoord ligt dan op de terreinen waar de leraar geen specifieke verantwoordelijkheid of kennis van heeft. In deze commissie hebben zitting: - voorzitter:de adjunct-directeur van de school, tevens casemanager van de A.C.L.Z. - de jeugdarts - de schoolmaatschappelijk werkende - de orthopedagoog - de intern begeleider - de groepsleerkracht (indien noodzakelijk) - op afroep beschikbare deskundigen binnen de school en in incidentele gevallen van buiten de school. De informatie over leerlingen die worden besproken in de CvB kan die commissie bereiken op de volgende manieren: • via de leerkracht in de bespreking met de commissie, • via de intern begeleider (n.a.v. actuele ontwikkelingen, na een leerling-bespreking, na het bespreken van het G.S.O. en het sociaal-emotioneel leerlingvolgsysteem, na de sociale vaardigheidstraining, MRT of S.V.I.B.). • na een gesprek met de ouders door een schoolmaatschappelijk werkende, • na contacten met de externe hulpverleners met een van de leden, Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

38

•

na een oudergesprek of een gesprek met een leerling.

Indien een kind zal worden besproken in de CvB dan dienen, in principe, de ouders daarvan op de hoogte te worden gebracht. Na de bespreking kunnen de ouders zich laten informeren over de uitkomsten van deze bespreking. Van de resultaten van de bespreking en het mogelijke onderzoek wordt een verslag gemaakt en dit wordt toegevoegd aan het leerlingdossier en aan de leerling-map. Overzicht van de aanwezige expertise Naast de aanwezigheid van groepsleerkrachten en IB-ers kent het personeelsbestand van de Piramide ook medewerkers met specifieke expertise. Deze medewerkers kunnen te allen tijde worden geraadpleegd in informeel of het formeel geplande overleg. Het onderstaande overzicht is een opsomming, die waarschijnlijk niet compleet is en vaak geactualiseerd moet worden onder invloed van persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP) en het school ontwikkelingsplan (SOP). • Onderwijskundigen • Weerbaarheidstrainer • Lees- en dyslexie experts • Orthopedagoog • Maatschappelijk werkenden • Rekenexperts • Gedragsspecialisten • Jeugdarts • Logopedisten • JRK-experts • Vakleerkrachten • Taalcoördinator gymnastiek • SVIB-er • Fysiotherapeut • Motorische Remedial • Speltherapie Teacher In de komende schoolplanperiode willen wij de volgende veranderingen realiseren: Vanaf het schooljaar 2009-2010 wordt door de casemanagers van de ACLZ voor elke nieuwe leerling van SBO de Piramide een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Vanaf het schooljaar 2009-2010 zal middels een nieuw ontwikkeld standaardformulier een terugkoppeling over de op de speciale school voor basisonderwijs geplaatste leerling naar de oorspronkelijke basisschool plaatsvinden. Gedurende het schooljaar 2009-2010 wordt gestart met de invoering van een webbased digitaal leerlingvolgsysteem (ESIS B). Daarvoor zullen medewerkers geschoold worden, het opzetten en de inrichting van de zorgregistratie zal op voorstel van een werkgroep en in samenspraak met het team worden bepaald. Besloten zal worden over toedeling van de toegangsrechten aan de diverse medewerkers. Het is de bedoeling dat de reeds bestaande registratie in de loop van het schooljaar zal worden ingevoerd in het digitale systeem, zodat met ingang van schooljaar 2010-2011 effectief gebruik gemaakt kan worden van het systeem en vanaf dat moment alle registratie digitaal plaatsvindt. Totaal te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Handelingsplanning: 2009-2010: Casemanagers stellen voor alle nieuwe leerlingen een ontwikkelingsperspectief op. Nieuw standaard formulier ten behoeve van terugkoppeling aan basisschool. Invoering ESIS B 2010-2011 Overzetten van huidige leerlingregistratie in ESIS B Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

39

Domein 7:

Opbrengsten

Tot voor kort was het werken met opbrengsten van ondergeschikt belang in het (speciaal) basisonderwijs. In algemene zin kan worden gezegd dat er alleen naar het individuele niveau van de leerlingen werd gekeken in relatie tot de opbrengsten. De resultaten van de kinderen werden gevolgd via de toetsen van het Groepsgewijs School Onderzoek (GSO). De resultaten van deze kinderen gaven aan of het onderwijs dat werd geboden al dan niet beklijfde en dat kon betekenen dat het onderwijsaanbod beter moest worden afgestemd op de onderwijsbehoeften van de kinderen. De inzichten van de laatste jaren maken dat de opbrengsten op schoolniveau en op klassenniveau, ook in meer algemene zin, iets zeggen over het onderwijs dat wordt geboden op de school. Voor basisscholen kunnen de resultaten, van bijvoorbeeld CITO-toetsen, worden afgezet tegen een landelijk gemiddelde en daarmee kan het effect van het onderwijs worden gemeten. Voor kinderen binnen het speciaal en speciaal basisonderwijs zijn die resultaten van het effect van het geboden onderwijs veel lastiger te bepalen, omdat de kinderen vanwege speciale onderwijsbehoeften en ondersteuningsbehoeften zich niet volgens een ‘gemiddelde’ ontwikkelen. Maar ook binnen het speciaal en speciaal basisonderwijs moet de behoefte bestaan om de effecten van het geboden onderwijs te volgen en om desgewenst aanpassingen te doen in dat aanbod. Tot voor kort was de cyclus van Opbrengstgericht Werken in het speciaal basisonderwijs op het gebied van de leerprestaties van individuele leerlingen nog niet goed uit te voeren. Er waren onvoldoende instrumenten om op een juiste wijze vast te stellen wat de leerprestaties binnen het speciaal basisonderwijs zouden moeten zijn, deze goed te meten en te volgen om vervolgens het aanbod te plannen. Deze cyclus behelst naar ons idee de volgende punten: 1. Het stellen van doelen Wij zijn vanaf het schooljaar 2007-2008 bezig geweest met het ontwerpen van een model voor ontwikkelingsperspectief. Dit model stelt ons in staat om per leerling een adequaat en reëel ontwikkelingsperspectief op te stellen, op basis van alle relevante gegevens. Daarmee kunnen we op de SBO de Piramide aan betrokkenen (leerling, ouders, inspectie) duidelijk maken welke doelen we met elke individuele leerling op lange, middellange en korte termijn nastreven, door middel van individuele en groepshandelingsplannen. Landelijke ontwikkelingen: • Voor taal en rekenen is het afgelopen schooljaar landelijk een referentiekader samengesteld bestaande uit vier referentieniveaus. In deze niveaus zijn twee kwaliteiten onderscheiden: een fundamentele kwaliteit en een streefkwaliteit. De fundamentele kwaliteit wordt beschouwd als een noodzakelijke kwaliteit voor het in algemeen opzicht goed maatschappelijk functioneren op het terrein van taal en rekenen. Deze referentieniveaus gelden dus als vakinhoudelijke doelen voor taal en rekenen. Voor SBO de Piramide geldt dat een oriëntatie op deze referentieniveaus nog plaats moet vinden. • Het landelijk werkverband zal in het komend jaar de referentieniveaus en het ontwikkelingsperspectief op elkaar afstemmen. Wij zullen de ontwikkelingen in deze nauwlettend volgen en toepassen binnen onze eigen situatie.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

40

2. Het specifiek inrichten van het onderwijsprogramma en –proces. • Voor het specifiek inrichten van het onderwijsprogramma is in de afgelopen jaren de Taalmethode ‘Taaltrapeze’ ontwikkeld welke is toegesneden op de leerlingenpopulatie van onze school. • Daarnaast hebben we op SBO de Piramide de rekenmethode ‘Alles telt’ zo in het onderwijsprogramma ingepast dat zij nu ook bruikbaar is voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften. • In het leesonderwijs heeft de instructie specifieke aandacht gekregen door de focus te leggen op de instructievaardigheden van de leerkracht door coaching van een leescoördinator. • De 1 – zorgroute wordt middels een invoeringstraject in de school geïmplementeerd. In de 1-zorgroute wordt gewerkt met groepsplannen en wordt ondermeer aandacht besteed aan het versterken van handelingsgericht werken (onderwijsbehoeften, groepsoverzichten, groepsplannen en handelingsplannen), het omgaan met verschillen en het voeren van groeps- en leerlingenbesprekingen. Landelijke ontwikkelingen: De SLO inventariseert op dit moment alle leerstof die speciaal geschikt is voor het speciaal basisonderwijs. In de methode ‘Taaltrapeze’ ontbreekt momenteel spelling. Er wordt door de uitgevers gewerkt aan een leerlijn spelling die geïntegreerd kan worden in de methode. Vanuit het SBO-werkverband wordt ook geconstateerd dat om een optimaal onderwijsprogramma en –proces te realiseren, in de nabije toekomst specifieke leerroutes en arrangementen zullen moeten worden ontwikkeld. Door het uitwerken van deze leerroutes worden scholen ondersteund om per leerling een gespecificeerd onderwijsaanbod samen te stellen dat een leerling geleidt naar een uitstroombestemming passend bij zijn ontwikkelingsperspectief. Deze leerroutes worden gekoppeld aan het leerstofaanbod en – als laatste stap – aan complete onderwijsarrangementen. Tevens wordt er geconstateerd dat er bij de scholen ook meer behoefte is aan een leerstofaanbod dat specifiek is toegesneden op het speciaal basisonderwijs, met name voor wereldoriëntatie, sociaal emotionele ontwikkeling en creatieve vaardigheden. 3. Het meten van de opbrengsten Zoals eerder aangegeven werden opbrengsten van het onderwijs op SBO de Piramide tot voor kort alleen op individueel niveau gemeten. Pas in de laatste jaren worden ook op klassen- en op schoolniveau de resultaten gemeten. Het meten van opbrengsten op individueel niveau: Gedurende het jaar worden de vorderingen van de leervakken systematisch getoetst middels methode gebonden toetsen. Behalve met deze methode gebonden toetsen krijgen de leerlingen ook te maken met methode onafhankelijke toetsen. Deze methode onafhankelijke toetsen worden 2x per jaar afgenomen tijdens het Groepsgewijs School Onderzoek (GSO). Eén maal in januari en één maal in (mei)juni. Voor schoolverlaters worden er tijdens het GSO andere toetsen afgenomen. De resultaten van de didactische toetsen worden verwerkt in de didactische kaart. Hierdoor wordt een langdurig overzicht verkregen over de vorderingen van de leerlingen door de jaren heen.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

41

Instrumenten voor het volgen en toetsen van kinderen. Didactisch Pedagogisch -methode gebonden toetsen en observatie- - ABC-werkhoudingslijst lijsten - ABC-gedragslijst -toetsen die ingezet worden bij het G.S.O.: - observatielijsten voor gedrag (Eduforce) Lezen: DMT - SEV AVI - Observatielijsten behorende bij de Spelling: Pi dictee ‘Kanjertraining’. Rekenen: Teije – de Vos Struiksma - van der Leij Cito Ordenen, Tijd en Ruimte -observatielijsten behorende bij het dyslexieprotocol -toetsen die ingezet worden bij de screening van logopedie: TAK Capaciteitenonderzoek: Wisc III TvK SON-R -toetsen gebruikt in de schoolverlatersprocedure: Lezen: Brus AVI Begr. Lezen: Drempelonderzoek Spelling: Drempelonderzoek Rekenen: Drempelonderzoek Woordenschat: Drempelonderzoek (Kapinga)

Toetsen ten behoeve schoolverlatersprocedure: Capaciteiten: NDT/NIO Soc-em. Ontw.: NPV-J VISEON

van

Het meten van de opbrengsten op klassenniveau: De resultaten die worden vermeld op de didactische kaarten van de leerlingen worden ook verwerkt in groepsoverzichten. Ook worden er gegevens verzameld ten aanzien van het niveau van technisch lezen. Deze gegevens worden in het kader van de ‘Taalpilot’, waaraan onze school deelneemt, opgestuurd naar ‘Scholen aan zet’ en worden vergeleken met landelijke cijfers. De resultaten worden teruggekoppeld aan de school. De opbrengsten geven sturing aan het handelen van de groepsleerkracht. Hij/zij wordt daarin bijgestaan door de intern begeleiders en de taal- en leescoördinator van de school. Het meten van de opbrengsten op schoolniveau: De terugkoppeling van gegevens vanuit de ‘Taalpilot’ leveren een bijdrage aan het beleid dat ten aanzien van het leesonderwijs op SBO de piramide wordt gevoerd. Daarnaast hebben we de laatste drie schooljaren (vanaf 2006/2007), op basis van de instroomgegevens in relatie tot de uitstroomgegevens, een kwantitatieve analyse gemaakt van de rendementen van het onderwijs dat op SBO de Piramide wordt gegeven. In absolute getallen is aan te geven wat de intelligentiescore bij instroom was, van de kinderen die een eindadvies (schoolkeuze) hebben gekregen. Op basis van een intelligentiescore tot 75 bij instroom, kun je verwachten dat de uitstroom voor deze kinderen richting Praktijkonderwijs zal zijn. Kinderen met een intelligentiescore


SBO de Piramide

27 oktober 2009

42

boven de 80 zouden moeten kunnen uitstromen in de richting van het Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs (VMBO), al dan niet met leerwegondersteuning. Deze resultaten zijn bekend en zijn hieronder in een tabel weergegeven: Schooljaar 2006-2007. Totaal 31 eindadviezen. MLK niveau (IQ 55 – 75) bij instroom 8 Praktijkonderwijs (17) 8 VMBO LWOO 1 Instelling VSO Cluster 4 LOM niveau (IQ > 75) bij instroom 1 Praktijkonderwijs (14) 13 VMBO LWOO Schooljaar 2007-2008. Totaal 47 eindadviezen. MLK niveau (IQ 55 – 75) bij instroom 9 (23) 12 2 LOM niveau (IQ > 75) bij instroom 3 (24) 20 1

Praktijkonderwijs VMBO LWO Instelling VSO Cluster 4 Praktijkonderwijs VMBO LWOO Instelling VSO Cluster 4

Schooljaar 2008-2009. Totaal 38 eindadviezen. MLK niveau (IQ 55 – 75) bij instroom 11 Praktijkonderwijs (21) 7 VMBO LWO 1 Instelling VSO Cluster 2 1 Instelling VSO Cluster 4 LOM niveau (IQ > 75) bij instroom 2 Praktijkonderwijs (17) 14 VMBO LWOO 1 Instelling Cluster 4 Landelijke ontwikkelingen: • Het Cito heeft in 2008-2009 adaptieve toetsen ontwikkeld specifiek voor het speciaal basisonderwijs om beter dan nu met de bestaande toetsen mogelijk is, het niveau van de leerlingen vast te stellen. De toetsen zijn voor een aantal groepen beschikbaar. In pilots zullen toetsen worden samengesteld voor andere leeftijdsgroepen. • Het SBOwerkverband heeft het afgelopen jaar de uitstroomgegevens van het speciaal basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs per school en op sectorniveau verzameld. Deze uitstroomgegevens kunnen door scholen goed worden gebruikt als doelen in de cyclus in vergelijking met de instroomgegevens. De komende jaren zullen deze uitstroomgegevens opnieuw worden verzameld Volgens het SBOwerkverband moet er nog een specifiek voor het SBO ontwikkeld integraal leerling – opbrengsten volgsysteem worden ontwikkeld. In dit systeem zijn het ontwikkelingsperspectief en resultaten van adaptieve toetsen op eenvoudige wijze geautomatiseerd. Het systeem moet op meerdere niveaus (leerling, groeps- en schoolniveau) het planning- en evaluatieproces ondersteunen. Deze gedachte wordt door SBO de Piramide van harte ondersteund. In de komende schoolplanperiode willen wij ten aanzien van het domein ‘Opbrengsten’ de volgende veranderingen realiseren: • Het schetsen van een ontwikkelingsperspectief van alle kinderen die worden ingeschreven bij SBO de Piramide. • De cyclus van Opbrenstgericht Werken vormgeven binnen SBO de Piramide. • De 1-zorgroute implementeren binnen het onderwijsprogramma en –proces. • Het realiseren van een digitaal LeerlingVolgSysteem (ESIS B). • Het systematisch volgen van het leerrendement van leerlingen en afstemming daarvan met het ontwikkelingsperspectief. • Gebruikmaken van data om daarmee de handelingsbekwaamheid van leerkrachten Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

43

te vergroten.

Domein 8:

Kwaliteitszorg

In dit hoofdstuk beschrijven we op welke wijze wij onze kwaliteit bewaken, borgen en verbeteren. Eerst geven we aan welke aspecten deel uitmaken van onze zorg voor kwaliteit. Vervolgens wordt uiteen gezet op welke wijze we ervoor zorgen dat al deze aspecten in onderlinge samenhang een compleet en evenwichtig kwaliteitssysteem vormen. Voorts beschrijven we waar de komende periode aan gewerkt moet worden. Het in hoofdstuk 2 beschreven gemeenschappelijk startpunt en de visie van SBO de Piramide, waaraan een vijftal waarden met concrete invulling zijn gehangen vormen de basis bij de diverse onderdelen van het kwaliteitsbeleid. Daarnaast loop er een bestuurlijk traject met het oog op het organiseren van passend onderwijs in de regio. Dit heeft gevolgen voor de organisatiestructuur van de scholen vallend onder het bevoegd gezag. Interne zorg De kwaliteitsontwikkeling en kwaliteitsbewaking omvat de volgende 10 elementen, die onderling nauw samenhangen, en die vanuit een helikopterview in de cyclus “plan, do, check, act” leiden tot voortdurende aanpassing en verbetering van het onderwijs: 1. de structurele (trend) analyse van onderwijsopbrengsten. Methode en niet-methode gebonden toetsen uit het leerlingvolgsysteem en de CITO eindtoets. (domein 7) 2. de procesevaluatie m.b.t. de voorgenomen activiteiten naar aanleiding van het schoolplan; 3. de inzet van analyse instrumenten; 4. de veiligheidsenquête voor de leerlingen; 5. de oudertevredenheidspeiling (OTP) en de lerarentevredenheidspeiling (LTP); 6. de risico-inventarisatie en – evaluatie; 7. de resultaten van het inhoudelijk voortgangsoverleg tussen het algemeen bestuur en de directie; 8. de resultaten van het schoolbezoek van de rijksinspectie; 9. de terugkoppeling op het jaarlijkse zorgplan; 10. de kengetallen uit het jaarverslag van de school.

Het systeem van kwaliteitsontwikkeling en kwaliteitsbewaking op de school kent een aanpak op basis van de zogenaamde “kwaliteitscyclus”: 1. Het formuleren en vastleggen van (meerjaren)beleid; 2. Het in beeld brengen van de actuele situatie; 3. Het formuleren en uitvoeren van activiteiten op korte (en middellange) termijn. 4. Het evalueren van de uitgevoerde activiteiten, waarbij centraal staat of één en ander ook daadwerkelijk heeft geleid tot een actuele situatie, die meer in overeenstemming is met de geformuleerde (beleid) doelstellingen dan daarvoor. Het eventueel bijstellen / herformuleren van (meerjaren)beleid. 5. Het in beeld brengen van de nieuwe actuele situatie. 6. Het formuleren en uitvoeren van activiteiten voor de volgende periode. 7. Het evalueren van de volgende periode.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

44

Bij onze kwaliteitszorg maken we onder andere gebruik van de map “zelfevaluatie in het SBO” de kwaliteit in het SBO1, De kern van de kwaliteitszorg is daarbij gevangen in 5 vragen: - Doet onze school de goede dingen? - Doen we die dingen goed? - Hoe weten we dat? - Vinden anderen dat ook? - Wat doen we met die wetenschap? In het zelfevaluatie instrument SBO zijn gestandaardiseerde vragenlijsten opgenomen, en worden andere (aanvullende) vormen beschreven om bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden. Uitgangspunt bij het instrument is het model schoolontwerp SBO van Jan Hooiveld. In dit model worden 9 domeinen in onderlinge samenhang beschreven. Deze domeinen vormen ook de basis voor het schoolplan. De volgende domeinen worden onderscheiden: Domein 1: Algemeen beleid: Missie/visie (onderwijsconcept) Domein 2: Relatie SBO met SWV Domein 3: Het orthopedagogisch en orthodidactisch handelen Domein 4: Het onderwijsaanbod Domein 5: Onderwijsorganisatie/onderwijstijd Domein 6: Handelingsplanning Domein 7: Opbrengsten Domein 8: Kwaliteitszorg Domein 9: Condities In het zelfevaluatie instrument SBO wordt verder gesproken over aanvullende vormen van zelfevaluatie zoals: - observaties - interactieve werkvormen - LVS Observaties in de groepen gebeurt nu als volgt: - ten behoeve van het verbeteren van het leesonderwijs, door de leescoördinator en de adjunct-directeur - ten behoeve van de invoering en borging van de methode Taaltrapeze, met video - ten behoeve van werkproblemen van leerkrachten, door IB’ers en SVIB’er Interactieve werkvormen worden gebruikt tijdens: - het locatieoverleg als er een inhoudelijk onderwerp aan de orde komt - de inhoudelijke studiedagen en algemene personeelsvergaderingen - het bouwoverleg Opbrengsten van het onderwijs worden als volgt in kaart gebracht: - start met vaststellen ontwikkelingsperspectief en leerrendementsverwachting bij binnenkomst in de school aan de hand van het integratieverslag - GSO (toetsingskalender) en de groepsbespreking aan de hand van groepsmatrices en didactische kaart - Specifieke leestoetsen ten behoeve van de Taalpilot - Uitstroom van eindgroepleerlingen

1

Zelfevaluatie in het SBO, auteurs: Tjitse Bouwmeester, Jan de Dekker, Wil Jaegers. Eindredactie: Wil Kreike en Kees Bazuine. Fontys Hogescholen en Seminarium voor Orthopedagogiek.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

45

De directeur is er verantwoordelijk voor dat het kwaliteitszorgsysteem uitgevoerd wordt. Tot de taken horen onder andere: - Het systematisch doorlopen van de kwaliteitscyclus bij de activiteiten met betrekking tot kwaliteitszorg - Het vastleggen van taken en het bewaken van de samenhang - Het vastleggen en bewaken van teamafspraken - Het creëren van draagvlak - Het bevorderen van professionele kennis en vaardigheden bij de leraren - Het organiseren van een op kwaliteitsverbetering gerichte samenwerking Bij de inrichting van de kwaliteitszorg is het schoolplan het richtinggevende document bij de kwaliteitsverbetering. Daarnaast gebruiken we het jaarlijks op te stellen actieplan om vinger aan de pols te houden en het schoolontwikkelingsplan bij te stellen. Beide documenten hangen nauw met elkaar samen en zijn een belangrijk hulpmiddel bij het systematisch doorlopen van de kwaliteitscyclus. In het schooljaar 2008-2009 is de verkorte vragenlijst door onderwijzend personeel (OP) en onderwijs ondersteunend personeel (OOP) ingevuld. Naar aanleiding van de uitkomsten zijn op domein 3 en 7 de verdiepingsvragenlijsten ingevuld door het onderwijzend personeel. Schoolplancyclus Elementen zijn onder andere: Analyse van de leerling-populatie. Vaststellen OPP en leerrendementsverwachtingen. Instroom- en uitstroomgegevens. Het bepalen van de doelen van de school. Analyse van de huidige situatie aan de hand van de doelstellingen In te zetten instrumenten daarbij zijn - Klassenbezoeken met betrekking tot beleidsvoornemens en schooldoelstelling, maar ook in het kader van het geven van feedback op het onderwijsgedrag. (leescoördinator, adjunct-directeur, directeur, IB’er, SVIB’er) - Functionering- en beoordelingsgesprekken (directie en locatieleiding) - Interviews met ouders (klankbordavonden) - Interviews met kinderen - Interviews met leraren Ten behoeve van de evaluatie van het schoolplan zal in het derde uitvoeringsjaar de balans worden opgemaakt van de resultaten van de afgelopen schoolplanperiode. Naast de eigen gegevens wordt ook gebruik gemaakt van inspectierapporten om inhoudelijk vast te stellen waar de school zich ten aanzien van de onderwijskundige ontwikkeling op dit moment bevindt. Alle gegevens uit deze en hiervoor genoemde acties worden door de directeur geanalyseerd op sterke en zwakke punten (SWOT-analyse). Deze worden gepresenteerd op een studiedag voor het team, waarbij ook informatie wordt verstrekt over relevante ontwikkelingen van dat moment en in de nabije toekomst. Op basis van alle inzichten en ideeën worden missie en visie en waarden waar nodig geactualiseerd en bijgesteld en worden strategische doelen geformuleerd voor de nieuwe schoolplanperiode. Deze visie en de daarop gebaseerde strategische doelen vormen de basis voor de verdere invulling van het schoolplan Gezien de formele status wordt dit document vastgesteld door MR en bestuur van de school. Jaarplancyclus Elk jaar wordt op een inhoudelijke studiedag het afgelopen schooljaar geëvalueerd. Daarbij worden de volgende elementen betrokken: - Missie en visie van SBO de Piramide en de concreet beschreven waarden Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

46

-

Wat werkt er nu niet en welke oplossingen zijn er op korte middellange en lange termijn te formuleren - Elementen zelfevaluatie instrument - Leerresultaten (aan de hand van OPP en LVS) - Opbrengsten werkgroepen - Opbrengsten resultaten jaarlijks actieplan Onder andere op basis van deze evaluatieve studiedag worden beleidsvoornemens geformuleerd met betrekking tot het volgende schooljaar. Onderdeel daarvan zijn de te plannen inhoudelijke studiedagen. Ook het scholingsbeleid sluit namelijk aan op de schoolontwikkeling zoals die is omschreven in het schoolplan, en in het jaarplan. Tevens is er ruimte voor persoonlijke ontwikkeling op basis van de afspraken gemaakt tijdens functioneringsgesprekken. Rapportage vindt plaats aan: bevoegd gezag, medezeggenschapsraad en team. Externe zorg Op basis van het zorgplan van SWV Hoorn 1, wordt vanuit SBO de Piramide mede vorm en inhoud gegeven aan de kwaliteitszorg van het Samenwerkingsverband. In het zorgplan van het SWV Hoorn1 staat het volgende beschreven: “Missie en visie van de St. Samenwerkingsverband WSNS Hoorn 12 Missie: Alle betrokkenen binnen basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) van samenwerkingsverband WSNS Hoorn 1 werken samen verder aan versterking van kwaliteit van onderwijs ten gunste van alle leerlingen die deel uitmaken van dit verband. In de komende jaren ligt de nadruk vooral op het afstemmen op de ondersteuning- en onderwijsbehoeften van onze leerlingen middels differentiatie waarbij scholen van hun bestuur de opdracht hebben gekregen om in hun schoolplan een paragraaf op te nemen waarin staat op welke manier en op welke termijn ze meer differentiatie in hun onderwijs gaan realiseren. Visie: De visie van samenwerkingsverband WSNS Hoorn 1 is gericht op afstemmen van ons onderwijs op ondersteuning- en onderwijsbehoeften van onze leerlingen, vooral middels differentiatie. Door het benoemen van specifieke onderwijsbehoeften doe je uitspraken over wat het kind op een bepaald gebied kan leren in een bepaalde tijd. Specifieke onderwijsbehoeften zijn te beschouwen als kindspecifieke onderwijsdoelen. Kwaliteit van zorg in het sbo: Het samenwerkingsverband WSNS Hoorn 1 draagt zorg voor het in stand houden van een speciale basisschool als belangrijke voorziening van het samenwerkingsverband. Binnen het samenwerkingsverband wordt actief beleid gevoerd om op een zorgvuldige wijze kinderen te plaatsen op bao of sbo en daarmee tegemoet te komen aan hun onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. De speciale basisschool heeft eigen kernkwaliteiten in kaart gebracht die ingezet worden voor de leerlingen binnen de eigen school en binnen de bao – scholen van het samenwerkingsverband. Het sbo zet in op eigen onderwijsinhoudelijke kwaliteitsontwikkeling. Bovendien draagt ze zorg voor een tussentijdse in- en uitstroom van leerlingen. In de komende schoolplanperiode willen wij ten aanzien van de kwaliteitszorg de volgende veranderingen realiseren: In het schooljaar 2009-2010 zullen de vragenlijsten voor onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel van het zelfevaluatiekader worden herhaald.

2

Uit: Zorgplan Samenwerkingsverband Hoorn 1 2007 – 2011 “verder werken aan onderwijskwaliteit”


SBO de Piramide

27 oktober 2009

47

In 2009-2010 zal at-random een vragenlijst naar oudertevredenheid afgenomen worden. Er vindt in 2009-2010 een bezinning plaats naar de wijze waarop de leerlingtevredenheid kan worden bevraagd. Deze leerlingtevredenheid zal in het schooljaar 2010-2011 deel uitmaken van de zelfevaluatie. De 1-zorgroute zal in 2009-2010 als kwaliteitsmiddel worden geïmplementeerd. De 1-zorgroute zal vanaf 2010-2011 structureel worden ingezet.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

48


Condities. Condities

Historie De speciale school voor basisonderwijs de Piramide bestaat 12 jaar. Voor het schooljaar 1996-1997 waren er op beide locaties ook al scholen voor speciaal onderwijs, toen nog buitengewoon onderwijs geheten: een school voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden ‘Dukdalf’ en een school voor Moeilijk Lerende Kinderen, ‘Prinses Beatrix’. De Piramide is gestart met 17 groepen en ongeveer 250 kinderen. Op dit moment telt de school 15 groepen met ruim 200 kinderen. De school is door het beleid van ‘Weer Samen Naar School’ het kloppend hart geworden van het Samenwerkingsverband Hoorn 1, bestaande uit 26 basisscholen en één speciale school voor basisonderwijs. De School voor MLK ‘Prinses Beatrix’ is gesticht in 1950 door de Gemeenschappelijke Regeling en is sindsdien gehuisvest aan de Tweeboomlaan 102a te Hoorn. Deze openbare school had als bevoegd gezag een Gemeenschappelijke Regeling. De toen nog twaalf Westfriese gemeenten hebben deze regeling (vanaf 1949) gebruikt om het openbare onderwijs aan speciale leerlingen te waarborgen en te garanderen. Deze school kreeg later een voortgezette afdeling: School voor Praktische Vorming Ben Hulst en deze school werd later via VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs) MLK Ben Hulst, de huidige Praktijkschool ‘West-Friesland’. De School voor kinderen met LOM ‘Dukdalf’ is in 1971 opgericht door een Bijzonder Neutrale Stichting en was allereerst gehuisvest aan de ‘Onder de Boompjes’, en in een aantal dependances in de stad, totdat er in 1976 een eigen school is gebouwd aan de Scheerder. Ook deze school startte een voortgezette afdeling: ‘VSO (LOM) De Meeuw’. Deze school heeft zich nadien doorontwikkeld tot het OPDC (Orthopedagogisch Didactisch Centrum) West-Friesland. Dit is een school waar VMBO onderwijs met Leerweg Ondersteuning (LWO) op een aparte locatie wordt aangeboden en niet binnen een scholengemeenschap. Na de bestuurlijke fusie in 1996 is de huidige school SBO De Piramide ondergebracht bij de Gemeenschappelijke Regeling als bevoegd gezag. Dit bevoegd gezag heeft het grootste deel van haar taken gedelegeerd aan de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs. Naast de speciale school voor basisonderwijs valt ook de school voor Zeer Moeilijk Lerenden De Eenhoorn en haar afdeling voor 12 tot 20-jarigen Stormvogel onder dit bestuur. Deze school is bestemd voor kinderen met een cognitieve beperking en voor kinderen met een verstandelijke en lichamelijke beperking. Leerling- en ouderpopulatie • Leerlingpopulatie. De scheiding van kinderen op basis van cognitieve, psychiatrische of sociaal-emotionele eigenschappen bestaat in de huidige school niet meer. De groepen zijn wat dit betreft heterogeen van samenstelling. Duidelijke criteria voor een adequate groepssamenstelling zijn moeilijk te geven. Er is een aantal factoren van belang bij de groepssamenstelling. Hierover is eerder gesproken in hoofdstuk 4. In toenemende mate wordt ondertussen duidelijk dat de instroom zich voornamelijk kenmerkt door een combinatie van problematiek, dat wil zeggen dat de enkelvoudige leerproblemen, weliswaar op grond van diverse oorzaken, vrijwel niet meer voorkomen. De “verdichting” van de problematiek heeft in veel gevallen betrekking op de combinatie van cognitieve-, didactische-, en motivatie- en werkhoudingproblemen. Daarnaast is bij


SBO de Piramide

27 oktober 2009

49

•

een niet onaanzienlijk aantal kinderen sprake sociaal-emotionele of persoonlijkheidsproblematiek. Duidelijk is dat de meest kwetsbare kinderen van het Samenwerkingsverband een plek hebben op de Piramide. Het samenwerkingsverband heeft het standpunt ingenomen dat de school niet de meest geëigende plek is om kinderen met een Leerling Gebonden Financiering op te vangen. Toch komt dit in een aantal gevallen wel voor. Daarbij dient te worden aangetekend dat dit standpunt momenteel aan discussie onderhevig is. In de laatste jaren is niet goed te prognoticeren op welke leeftijd de leerlingen op de Piramide zullen instromen. Dat vraagt om een flexibele groepsbezetting, zeker omdat in de laatste jaren kinderen van de basisscholen, na een beschikking van de PCL van het samenwerkingsverband, direct in moeten kunnen stromen in de periode van oktober tot april. Ouders. De kinderen van de Piramide zijn afkomstig uit Hoorn en wijde omtrek. Het Samenwerkingsverband als voedingsgebied beslaat geografisch grofweg het gebied tussen Hoorn, Heerhugowaard en Medemblik. 40% van het aantal kinderen komt van buiten Hoorn, en van de in Hoorn woonachtige kinderen is het grootste deel niet afkomstig uit de directe omgeving van de schoolgebouwen. Dit impliceert dat het in de meeste gevallen niet tot eenvoudige en vanzelfsprekende contacten komt tussen ouders en school. Toch is de rol van ouders zeer belangrijk. De in de opdracht voor de school omschreven wens om zoveel mogelijk tot samenwerking te komen met ouders, in het belang van de ontwikkeling van hun kinderen, vraagt om deze redenen een aanpak die regelmatige contacten waarborgt. Vandaar dat de ouders worden betrokken in het traject van herijking van de visie en missie van de school.

Leerlingenvervoer Aangezien de school een streekfunctie heeft en kinderen uit Hoorn over het algemeen niet in de directe nabijheid van de school wonen, zijn veel kinderen aangewezen op het schoolbusvervoer. Dit wordt momenteel verzorgd door Connexxion. De deelnemende gemeenten hanteren criteria voor deelname aan het leerlingenvervoer. Deze criteria zijn overgenomen uit het advies over leerlingenvervoer van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) Om het vervoer in de regio logistiek voor de gemeenten goed af te handelen is een gezamenlijke regionale dienst in het leven geroepen. Zo’n 2x per jaar wordt er overleg gevoerd tussen scholen, vervoerder en de regionale dienst. Daarnaast is er regelmatig overleg en contact met de chauffeurs om het vervoer zo probleemloos te laten verlopen. Het kan namelijk vervelend zijn voor de leerlingen om hun schooldag te laten verpesten door problemen die zich in het vervoer hebben voorgedaan. De inzet en ontwikkeling van personeel • Huidige situatie De algemene stand van zaken wat betreft personeel tijdens het schrijven van dit Schoolplan is bekend. We zien dat een schoolteam in algemene zin hoofdzakelijk bestaat uit vrouwelijke leerkrachten. Daarbij is parttime werken een gegeven, waarmee we in de komende jaren steeds meer rekening moeten houden. Dit stelt hoge eisen aan het waarborgen van de continuïteit in groepen en de leerlingzorg. Specifiek voor de Piramide (en voor veel andere speciale basisscholen) is het gegeven dat het personeelsbestand zal vergrijzen, ondanks dat er een forse instroom is geweest van nieuwe startende collega’s. Dit zorgt voor een tweedeling van personeel binnen de school, aangezien er weinig leerkrachten in het middensegment (35-50 jaar) zijn.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

50

Het team van de Piramide beschikt over veel ervaring, talent en kwaliteit. Om alle kinderen optimaal te laten profiteren van deze expertise is het van het grootste belang om deze expertise met elkaar te ontdekken, te benoemen en daardoor elkaar en de kinderen ervan te laten profiteren. Om te leren van en met elkaar is, behalve de overlegstructuur, ook het overlegklimaat en de communicatie van groot belang. Om hier zo goed mogelijk op in te kunnen spelen is eerder het competentie-denken geïntroduceerd binnen het personeelsbeleid. Vanuit de wet Beroepen in het Onderwijs (BIO) worden allereerst de 7 leerkrachtcompetenties verkend en gebruikt als reflectiemiddel. In samenhang met de eerder genoemde waarden en fysieke symbolen wordt getracht de communicatie rond de competenties zo concreet mogelijk te laten zijn. Het personeelsbeleid van de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs is vastgelegd in een Personeelsbeleidskader Binnen de ontwikkeling van het personeel staat centraal dat al het onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel deelneemt aan de schoolontwikkeling van SBO de Piramide door te participeren in zelflerende teams. Deze werkgroepen richten zich in de huidige schoolplanperiode op de volgende onderdelen van de schoolontwikkeling met de daarbij vermelde doelstellingen: 1. Werkgroep Lezen: (Zie domein 4 Onderwijsaanbod, bladzijde 17 t/m 19 ) 2. Werkgroep Rekenen: (Zie domein 4 Onderwijsaanbod, bladzijde 23 t/m 25 ) 3. Werkgroep Gedrag: 4. Werkgroep Schrijven: (Zie domein 4 Onderwijsaanbod, bladzijde 21 ) 5. Werkgroep Wereld-oriëntatie: (Zie domein 4 Onderwijsaanbod, bladzijde 25 t/m 27 ) 6. Werkgroep Ouderbetrokkenheid: De werkgroep richt zich op de verhoging van de ouderbetrokkenheid; de vergroting van de ouderparticipatie en de rol van ouders in het onderwijsleerproces. Concrete adviezen zullen door de werkgroep worden geformuleerd en door het managementteam worden meegenomen in aanzetten tot nieuw beleid. 7. Werkgroep Ontwikkelingsperspectief: (Zie domein 6 Handelingsplanning, bladzijde 38 ) 8. Werkgroep Normjaartaakbeleid: De werkgroep evalueert het huidige normjaartaakbeleid en formuleert concrete adviezen. Met managementteam beoordeelt deze adviezen en vormen mogelijk de aanzet tot een nieuw normjaartaakbeleid. Daarnaast hebben de beide scholen onder het bevoegd gezag; SBO de Piramide en de school voor ZML De Eenhoorn met haar afdeling voor VSO De Stormvogel, zich verbonden in een strategisch beleidsprogramma in het kader van positionering van de scholen binnen Passend Onderwijs. In dit programma wordt ook volgens het werkgroepen-model van de zelflerende teams gewerkt op basis van doelstellingen. Hier betreft het 5 werkgroepen met directe lijnen naar respectievelijk de teams en de schoolontwikkeling van beide scholen. De onderwerpen en de doelstellingen van de werkgroepen zijn de volgende: 1. Werkgroep Opbrengstgericht werken: Doel: Door middel van een samenhangend geheel van Ontwikkelingsperspectief, leerrendementen en LVS komen tot optimale resultaten in de ontwikkeling van kinderen. 2. Werkgroep Ambulante dienst:


SBO de Piramide

27 oktober 2009

51

Doel: Het realiseren van één Westfriese ambulante dienst, waarin samenwerking plaatsvindt tussen de drie SBO-scholen in de regio en de ambualnte diensten van de SO scholen die in deze regio actief zijn. 3. Werkgroep Nieuw aanbod: Doel: Door samenwerking binnen de bestuurscommissie een meer compleet; nieuw onderwijs- en zorgaanbod afgestemd op de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van alle kinderen in de basisschoolleeftijd en voor verstandelijk beperkten in de leeftijd van het voortgezet onderwijs. 4. Werkgroep Ouderbetrokkenheid: Doel: Het verbeteren van het betrekken van Ouders in onderwijs en zorg/ wonen/ werken. Het inrichten van een informatiepunt voor ouders. 5. Werkgroep Managementstructuur: Doel: De inrichting verzorgen van een nieuwe managementstructuur die sturing kan geven aan de realisering van visie/missie en doelen van de gehele organisatie.

In de cyclus van functioneringsgesprekken en beoordelingsgesprekken vormen een aantal elementen, die hierboven zijn genoemd, steeds weer de leidraad. Het gaat om een onderwerpen die centraal staan in de persoonlijke ontwikkelingsplannen, gebaseerd op de BIO-competenties en om de bijdrage aan de schoolontwikkeling, zoals in dit schoolplan beschreven. Het brede kader van de gesprekken wordt gevormd door de visie van de school, de missie en de vertaling daarvan in fysieke symbolen. Externe contacten Naast de contacten in het samenwerkingsverband, zoals ze reeds zijn aangehaald in eerdere hoofdstukken, zijn er nog een aantal andere actoren met welke SBO de Piramide intensieve contacten onderhoud. • Platform POVO-REC (Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Regionale Expertise Centra). In dit platform wordt er regionaal afstemming gezocht tussen het primair onderwijs onderling, met het voortgezet onderwijs en met het speciaal onderwijs. Het betreft hier onderwerpen als de schoolkeuzeprocedure, dyslexieprotocollen, vakantieroosters en andere. Daarnaast is dit platform ook de plek om over de inrichting van de regio te spreken daar waar het gaat om Passend Onderwijs. Er is reeds een startsubsidie verkregen. • Landelijk Werkverband SBO. De school participeert, middels de directeur, in de resonansgroep van het landelijk werkverband. Ontwikkelingen en actualiteiten rondom het speciaal basisonderwijs worden daardoor op de voet gevolgd. • Regionaal Netwerk SBO-scholen. Een netwerk van speciale basisscholen benoorden het Noordzeekanaal komt 3 tot 4x per jaar bijeen om te leren van en met elkaar. • 3 SBO scholen in de regio. Er is structureel contact tussen de 3 SBO scholen ten aanzien van positionering en beleid. • Casemanagersoverleg van de casemanagers van de drie samenwerkingsverbanden in de regio ten behoeve van de afstemming van het zorgbeleid. • OBD Noordwest. Onderwijs Begeleidingsdienst is een historische partner in de leerlingzorg van het samenwerkingsverband. Met name in de ambulante begeleiding en de onderzoeken wordt samengewerkt en worden methodieken op elkaar afgestemd. • Fontys – OSO hogeschool. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

52

•

•

In de regio West-Friesland worden door Fontys-OSO masteropleidingen Special Educational Needs aangeboden. Met het instituut worden afspraken gemaakt over de inhoud van de modules. Ook zijn teamleden van SBO de Piramide betrokken bij de opleiding doordat zij daar als docent gastcolleges verzorgen. Platform Jeugdbeleid West-Friesland. In de regio West-Friesland komen alle instellingen die betrokken zijn bij jeugdbeleid en jeugdzorg bij elkaar om te informeren en om uit te wisselen. Ondermeer de onderstaande zaken worden regionaal opgepakt en uitgewerkt. o Centrum voor Jeugd en Gezin. o Schoolmaatschappelijk werk in zorgteams. o Verwijsindex Risico’s Jeugdigen. o Triple P. o Regionale Aanpak Kindermishandeling. Lokale Educatieve Agenda (LEA)

Huisvestingsituatie Sinds de fusie van de toenmalige scholen voor kinderen met LOM en MLK in 1996 is de school gehuisvest op twee locaties. De jongste kinderen zijn ondergebracht in het gebouw aan de Scheerder 2. De oudere kinderen, vanaf ongeveer 10 jaar, zijn gehuisvest in het gebouw aan de Tweeboomlaan 102A. Beide locaties zijn gelegen in Hoorn. Op de locatie Scheerder zijn aanwezig 8 groepslokalen en een inpandige gymnastiekzaal. De kinderen kunnen gebruik maken van de bibliotheek en het documentatiecentrum, de leerkrachten van de orthotheek (een systematische verzameling hulpmiddelen ten behoeve van het begeleiden van specifieke leer- en ontwikkelingsproblemen) en een personeelskamer, voorzien van werkplekken met een computer. Daarnaast zijn er aparte ruimten voor onderzoek en behandeling. In de gemeenschapsruimte vinden centrale activiteiten plaats. De locatie Tweeboomlaan omvat 7 groepslokalen, een gymnastiekzaal, een handvaardigheidlokaal, een personeelsruimte voorzien van werkplekken met een computer, met een documentatiecentrum en een orthotheek. Daarnaast zijn er diverse ruimten voor onderzoek en behandeling. In de aula vinden gemeenschappelijke activiteiten plaats. Daar is ook een leerlingenbibliotheek. De gymnastiekzaal is in een apart gebouw gehuisvest dat naast de school staat. Dit gebouw is beoordeeld op zijn bouwkundige staat en afgekeurd. In 2009 zal hier een oplossing voor moeten worden gevonden. Het spreekt voor zichzelf dat deze situatie met twee locaties verre van ideaal is. Niet alle aanwezige expertise kan voor alle kinderen worden aangewend en de natuurlijke overgangen in de ontwikkeling van kinderen wordt verbroken door een noodzakelijke verhuizing naar de andere locatie. Een ander nadeel is dat schoolontwikkeling nu separaat plaatsvindt. Ofschoon integraal beleid door de totale school wordt ontwikkeld, vinden er niet uniforme ontwikkelingen plaats op beide locaties, als gevolg van een locatie-eigen cultuur. Doordat ook het personeel soms werkzaam is op beide locaties gaat er veel tijd verloren door het heen en weer reizen. Wanneer men naar de beide gebouwen kijkt is er slechts één ingericht om adequaat onderwijs te verzorgen. Het gebouw op de locatie Tweeboomlaan leent zich daar veel minder voor. Dit is een traditionele ‘gangenschool’, zonder centrale ruimtes. Dat maakt het verzorgen van gedifferentieerd en adaptief onderwijs moeilijk. Natuurlijk is deze huisvestingsproblematiek al meermalen onderwerp van gesprek geweest met de Gemeente Hoorn. Er zijn echter op de korte termijn geen oplossingen voorhanden. Wellicht dat herinrichting van de regio in het kader van Passend Onderwijs hier een nieuw licht op zal laten schijnen.

Materiële en financiële randvoorwaarden Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

53

SBO de Piramide is een financieel gezonde organisatie. Zie daarvoor ook het Financieel Jaarverslag van de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs. De school is natuurlijk niet alleen afhankelijk van de rijksvergoeding. Ook het SWV is verantwoordelijk voor een groot deel van de inkomsten van de school, immers op basis van de 2% regeling is men daartoe verplicht. Daarnaast worden allerlei diensten van medewerkers van SBO de Piramide afgenomen door het SWV. Deze worden vergoed op basis van de reële loonkosten. Wijziging van beleid van het SWV zou ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor het personeelsbeleid van de school, maar dit is niet volgens de verwachtingen en niet volgens de doelstellingen van het Zorgplan. Materieel gezien kent SBO de Piramide ook weinig problemen. In meest noodzakelijke behoeften kan worden voorzien. De school beschikt over adequaat meubilair en over een modern onderwijsleerpakket. Toch is er zowel materieel als financieel gezien natuurlijk altijd reden om de nodige vraagtekens te zetten bij het overheidsbeleid. Juist voor deze groep kinderen bestaat er behoefte aan een ruimere materiële vergoeding. Zij zijn één van de meest kwetsbare groepen in het onderwijs waarvoor de laatste jaren geen extra subsidies zijn toegekend, terwijl in het reguliere onderwijs allerlei budgetten beschikbaar zijn gesteld. Door de ‘verdichting’ van de problematiek op de speciale basisscholen zouden ook hier extra budgetten beschikbaar moeten worden gesteld om het niveau van de geboden expertise tenminste op hetzelfde peil te houden. Te denken valt aan de inzet van klassenassistenten in alle groepen, om leerkrachten te ondersteunen in hun didactische en pedagogische taken, maar ook om de administratieve last het hoofd te bieden. Ook zouden de scholen meer budget moeten krijgen om tegemoet te kunnen komen aan de onderwijsbehoeften van hun kinderen, die veelal op een praktisch niveau liggen.

In de komende schoolplanperiode willen wij ten aanzien van het domein ‘Condities’ de volgende veranderingen realiseren: SBO De Piramide heeft in het kader van Wet BIO de competenties beschreven voor het onderwijzend personeel. Ook voor de andere functies zullen de competenties moeten worden beschreven in het functieboek. Naast de normfuncties zijn er binnen de organisatie nog een aantal niet-norm functies. Deze moeten worden beschreven en worden gewaardeerd volgens de systematiek FUWA-PO. Het betreft hier staffuncties ter ondersteuning van het (centrale) management van de scholen onder het bevoegd gezag. In het schooljaar 2009-2010 zullen deze worden functies worden gewaardeerd. In het kader van de zogenaamde ‘functiemix’ zal er beleid moeten worden gemaakt en worden uitgevoerd. In 2014 zal 14% van het personeel een aanstelling moeten hebben in functieschaal LC. Het schoolbeleid wordt mede vormgegeven vanuit de adviezen van de zelflerende teams of werkgroepen. Al het onderwijzend personeel participeert en de doelstellingen worden per werkgroep aangegeven. Het bestuursbeleid wordt mede vormgegeven vanuit de adviezen van de zelflerende teams of werkgroepen. De doelstellingen worden in het strategisch beleid van de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs aangegeven. De managementstructuur van de scholen onder het bestuur zal met ingang van het schooljaar 2010-2011 ingrijpend wijzigen


SBO de Piramide

27 oktober 2009

54

Hoofdstuk 6:

Beleidsvoornemens, totaaloverzicht en planning

Domein 1: Missie en visie. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 In dit schooljaar staat het geven van feedback aan elkaar centraal ten aanzien van de fysieke symbolen van de missie en visie. Uitkomsten van het bestuursbeleid voor wat betreft het strategisch beleid; het kwaliteitsbeleid; PR en communicatie zullen worden ingepast in het algemeen beleid van de school. De managementstructuur onder het bestuur zal dit jaar veranderen. Dat heeft directe consequenties voor het leidinggeven binnen de school en de locaties. 2010-2011 De managementstructuur zal vanaf het begin van het jaar anders zijn vormgegeven. Uitkomsten van het bestuursbeleid voor wat betreft het strategisch beleid; het kwaliteitsbeleid; PR en communicatie zullen worden ingepast in het algemeen beleid van de school.

Domein 2: Relatie SBO met het Samenwerkingsverband. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2012 Medewerkers van SBO de Piramide zullen worden geschoold om te participeren in de ‘Expertgroep’ van het samenwerkingsverband. Medewerkers van SBO de Piramide zullen worden geschoold om te participeren in de zorgteams van de basisscholen.

Domein 3: Het orthopedagogisch-didactisch handelen. Consequenties voor de meerjarenplanning. De voornaamste consequenties zijn inzichtelijk gemaakt in domein 4

Domein 4: Het onderwijsaanbod. Consequenties voor de meerjarenplanning. Totaal te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Nederlandse Taal: Lezen: 2009-2010 Boekpromotie Ouderbetrokkenheid wordt uitgewerkt ten aanzien van het leesonderwijs. Een voorstel voor een structurele aanpak begrijpen lezen wordt ontwikkeld. Er vindt een oriënteren plaats op toetsen voor begrijpend lezen voor de bovenbouw 2010-2011 Begrijpend lezen structureel invoeren. Toetsen begrijpend lezen worden ingevoerd. Taal: 2009-2010 Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

55

Invoering en evaluatie 8 thema’s per jaar van de methode ‘Taaltrapeze’. Een besluit nemen ten aanzien van afname Taaltrapeze-toetsen 2010-2011 Uniforme aanpak methode ‘Taaltrapeze’ implementeren Schrijven: 2009-2010 Realiseren van een doorgaande lijn. Realiseren van een eenduidige aanpak; Gebruik methode, Materiaal, Remediëren Samenwerking/afstemming met fysiotherapie en MRT Spelling: 2009-2010 Beoordelen van het nieuwe onderdeel Spelling bij de methode ‘Taaltrapeze 2010-2011 Realiseren eenduidige aanpak; Instructie, Leermiddelen, Toetsing, Remediëren. Realiseren doorgaande lijn. Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Rekenen en Wiskunde: 2009-2010 Scholing in de methode ‘Maatwerk’. Ontwikkeling leergang wegen met behulp van methode ‘Alles telt’. Ontwikkeling leergang klokkijken met behulp van de methode ‘Alles telt’. Ontwikkeling leergang meten met behulp van methode ‘Alles telt’. 2010-2011 Implementatie tweede leerlijn met behulp van de methode ‘Maatwerk’. Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Oriëntatie op jezelf en de wereld: 2009-2010 Het werken aan de kerndoelen ’Oriëntatie op jezelf en de wereld’, zal gefaseerd worden aangepakt, waarbij voor en tijdens het invoeringsproces gekeken wordt naar de juiste werkwijze (methodisch of projectmatig, eigen groepsleerkracht of teamteaching, roostertijden) De pilot met de methode “Brandaan” zal worden geëvalueerd en als basis dienen voor het nemen van vervolgstappen, zodat eind schooljaar 2009/2010 elke groep volgens vastgestelde leerlijnen aan kerndoelen “tijd” werkt. De werkgroep WO zoekt uit op welke wijze gewerkt gaat worden aan kerndoelen “ruimte” en “natuur en techniek” 2010-2011 Analoog aan de werkwijze bij ‘Brandaan’ zal ook voor de kerndoelen “tijd” en “natuur en techniek” op basis van een pilot een plan worden opgesteld voor het nemen van vervolgstappen. Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning voor Kunstzinnige oriëntatie: Continueren ingezet beleid. Te realiseren veranderingen ten behoeve van de meerjarenplanning Bewegingsonderwijs: 2009-2010 Schrijven schoolplan bewegingsonderwijs. Schoolplan 2009-2012

SBO de Piramide

27 oktober 2009

56

Samenwerking/afstemming fysiotherapie en MRT. Structurele opzet van een beweegweek op beide locaties in combinatie met voedingslessen. Domein 5: Onderwijsorganisatie, onderwijstijd. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 Vooralsnog geen consequenties. 2010-2011 Vooralsnog geen consequenties.

Domein 6: Handelingsplanning. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 Vanaf dit schooljaar 2009-2010 stellen de casemanagers voor alle nieuwe leerlingen een ontwikkelingsperspectief op. Invoering van een nieuw standaard formulier ten behoeve van terugkoppeling van de ontwikkeling van de leerlingen aan basisscholen. Invoering ESIS B 2010-2011 Overzetten van huidige leerlingregistratie in ESIS B

Domein 7: Opbrengsten. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 Het schetsen van een ontwikkelingsperspectief van alle kinderen die worden ingeschreven bij SBO de Piramide. De 1-zorgroute implementeren binnen het onderwijsprogramma en –proces. Het realiseren van een digitaal LeerlingVolgSysteem (ESIS B). Het systematisch volgen van het leerrendement van leerlingen en afstemming daarvan met het ontwikkelingsperspectief. 2010-2011 Gebruikmaken van data om daarmee de handelingsbekwaamheid van leerkrachten te vergroten. De cyclus van Opbrenstgericht Werken vormgeven binnen SBO de Piramide.


SBO de Piramide

27 oktober 2009

57

Domein 8: Kwaliteitszorg. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 In dit schooljaar zullen de vragenlijsten voor onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel van het zelfevaluatiekader worden herhaald. Een vragenlijst naar oudertevredenheid zal ‘at random’ worden afgenomen. Er zal een bezinning plaats vinden naar de wijze waarop de leerlingtevredenheid kan worden bevraagd. De cyclus van kwaliteitsbeleid zal worden vormgegeven De 1-zorgroute zal als kwaliteitsmiddel worden geïmplementeerd. 2010-2011 Deze leerlingtevredenheid zal in het schooljaar 2010-2011 deel uitmaken van de zelfevaluatie. De 1-zorgroute zal vanaf 2010-2011 structureel worden ingezet.

Domein 9: Condities. Consequenties voor de meerjarenplanning. 2009-2010 SBO De Piramide heeft in het kader van Wet BIO de competenties beschreven voor het onderwijzend personeel. Ook voor de andere functies zullen de competenties moeten worden beschreven in het functieboek. Naast de normfuncties zijn er binnen de organisatie nog een aantal niet-norm functies. Deze moeten worden beschreven en worden gewaardeerd volgens de systematiek FUWA-PO. Het betreft hier staffuncties ter ondersteuning van het (centrale) management van de scholen onder het bevoegd gezag. In dit schooljaar zullen deze worden functies worden gewaardeerd. In het kader van de zogenaamde ‘functiemix’ wordt er beleid gemaakt en uitgevoerd. In 2014 zal 14% van het personeel een aanstelling moeten hebben in functieschaal LC. Het schoolbeleid wordt mede vormgegeven vanuit de adviezen van de zelflerende teams of werkgroepen. Al het onderwijzend personeel participeert en de doelstellingen worden per werkgroep aangegeven. (Doorgaand proces) Het bestuursbeleid wordt mede vormgegeven vanuit de adviezen van de zelflerende teams of werkgroepen. De doelstellingen worden in het strategisch beleid van de Bestuurscommissie Speciaal Onderwijs aangegeven. (Doorgaand proces) 2010-2011 De managementstructuur van de scholen onder het bestuur zal met ingang van het schooljaar 2010-2011 ingrijpend wijzigen


SBO de Piramide

27 oktober 2009

schoolplan SBO de Piramide

Recommend Documents