2015-2019
Schoolplan SBO De Akker
Bovenste foto: locatie Sliedrecht Onderste foto: locatie Werkendam
Inhoud 1
2
3
Inleiding ................................................................................................................................4 1.1
Doel en functie van het schoolplan ......................................................................................................................... 4
1.2
Proces tot het komen van het schoolplan ............................................................................................................... 4
1.3
Schoolplan voor beide locaties ................................................................................................................................ 4
1.4
Samenhang met andere documenten ..................................................................................................................... 4
1.5
Uitvoering en vaststelling ........................................................................................................................................ 4
1.6
Evaluatie van het schoolplan ................................................................................................................................... 5
Schoolbeschrijving .................................................................................................................6 2.1
Algemene gegevens................................................................................................................................................. 6
2.2
De leerling- en ouderpopulatie ............................................................................................................................... 6
2.3
Schoolgrootte .......................................................................................................................................................... 7
2.4
Personeel ................................................................................................................................................................. 7
2.5
Situering van de school ........................................................................................................................................... 7
2.6
Analyse van interne en externe factoren ................................................................................................................ 7
2.6.1
Schoolontwikkeling .......................................................................................................................................... 7
2.6.2
Personele ontwikkeling .................................................................................................................................... 8
2.6.3
Resultaten van het onderwijs .......................................................................................................................... 8
2.6.4
Zorg en begeleiding.......................................................................................................................................... 8
2.6.5
Beoordeling inspectie ...................................................................................................................................... 8
2.6.6
Schoolplanperiode 2011-2015 ......................................................................................................................... 8
2.6.7
Oudertevredenheidsonderzoek ....................................................................................................................... 8
2.6.8
Teamtevredenheidsonderzoek ........................................................................................................................ 9
Waar wij voor staan ............................................................................................................. 10 3.1
Identiteit ................................................................................................................................................................ 10
3.2
Opdracht: een school met herkenbaar christelijk onderwijs ................................................................................ 10
3.3
Doelen ................................................................................................................................................................... 11
3.4
Visie ....................................................................................................................................................................... 11
3.5
Missie ( locatie Sliedrecht) .................................................................................................................................... 12
3.6
Kernwaarden (locatie Sliedrecht) .......................................................................................................................... 12
3.6.1
Verbondenheid .............................................................................................................................................. 12
3.6.2
Dienstbaarheid ............................................................................................................................................... 13
3.6.3
Bekwaamheid ................................................................................................................................................ 13
3.6.4
Creativiteit ..................................................................................................................................................... 13
3.6.5
Verantwoordelijkheid .................................................................................................................................... 13
3.6.6
Afhankelijkheid .............................................................................................................................................. 13
3.7
4
Missie (locatie Werkendam) .................................................................................................................................. 14
Pedagogisch-didactisch klimaat ............................................................................................ 15 4.1
Identiteit ................................................................................................................................................................ 15
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
1
4.2
Pedagogisch klimaat .............................................................................................................................................. 15
4.3
Omgaan met elkaar ............................................................................................................................................... 15
4.3.1
Kinderen in de omgang ten opzichte van de Heere ....................................................................................... 15
4.3.2
Kinderen in de omgang met leerkrachten (volwassenen) ............................................................................. 15
4.3.3
Leerkrachten in de omgang met kinderen ..................................................................................................... 15
4.3.4
Kinderen in de omgang met andere kinderen ............................................................................................... 16
4.4
5
6
7
Schoolregels .......................................................................................................................................................... 16
4.4.1
Locatie Sliedrecht ........................................................................................................................................... 16
4.4.2
Locatie Werkendam ....................................................................................................................................... 16
4.5
Onderwijskundig beleid ......................................................................................................................................... 17
4.6
Onderwijskundige uitgangspunten ....................................................................................................................... 17
4.7
Het onderwijs aan groep 1 en 2 ............................................................................................................................ 17
4.8
Het onderwijs in groep 3 t/m 8 ............................................................................................................................. 18
4.9
Digitale hulpmiddelen ........................................................................................................................................... 18
4.10
Vorming en toerusting ....................................................................................................................................... 18
4.11
Engels ................................................................................................................................................................. 18
Zorg en begeleiding ............................................................................................................. 19 5.1
Schoolondersteuningsprofiel ................................................................................................................................ 19
5.2
Extra ondersteuning op de Akker .......................................................................................................................... 19
5.2.1
Kleine groepen met veel structuur ................................................................................................................ 20
5.2.2
Werken met niveaugroepen .......................................................................................................................... 20
5.2.3
Ontwikkelingsperspectief .............................................................................................................................. 20
5.2.4
Gericht op zone van naaste ontwikkeling ...................................................................................................... 20
5.2.5
Sociaal-emotionele ontwikkeling ................................................................................................................... 20
5.2.6
Homogeniteit binnen het team ..................................................................................................................... 20
5.2.7
Deskundigheid, methodieken, en specifieke programma’s ........................................................................... 20
5.2.8
Faciliteiten ..................................................................................................................................................... 21
5.3
Onderwijs aan langdurig zieke kinderen ............................................................................................................... 21
5.4
Leerlingen en passend onderwijs .......................................................................................................................... 21
5.4.1
Toelatingsbeleid ............................................................................................................................................. 21
5.4.2
Begeleiding..................................................................................................................................................... 21
Personeelsbeleid ................................................................................................................. 23 6.1
Professionele cultuur............................................................................................................................................. 23
6.2
Gesprekkencyclus .................................................................................................................................................. 23
6.3
Opleiding, ontwikkeling en coaching ..................................................................................................................... 23
Kwaliteitszorg en opbrengsten ............................................................................................. 24 7.1
Beleidskader bestuur ............................................................................................................................................. 24
7.2
Sturen op kwaliteit ................................................................................................................................................ 24
7.3
Kwaliteitsontwikkeling .......................................................................................................................................... 24
7.4
Kwaliteitsborging ................................................................................................................................................... 24
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
2
8
9
7.5
Kwaliteitsbeoordeling ............................................................................................................................................ 25
7.6
Integraliteit ............................................................................................................................................................ 25
Financieel beleid .................................................................................................................. 26 8.1
Beschikbare middelen ........................................................................................................................................... 26
8.2
Sponsoring ............................................................................................................................................................. 26
Relatie en communicatie...................................................................................................... 27 9.1
Interne communicatie ........................................................................................................................................... 27
9.2
Communicatie met ouders .................................................................................................................................... 27
9.3
Overige externe communicatie ............................................................................................................................. 27
10 Meerjarenbeleid (Sliedrecht) ............................................................................................... 28 10.1
Meerjarenplanning Sliedrecht ............................................................................................................................ 30
11 Meerjarenplanning en -beleid Werkendam .......................................................................... 31 12 Bijlagen ............................................................................................................................... 32 12.1
Methoden en materiaal (Sliedrecht) .................................................................................................................. 32
12.2
Methoden en materiaal (Werkendam) .............................................................................................................. 32
12.3
Overzicht toetsinstrumenten ............................................................................................................................. 33
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
3
1 Inleiding 1.1
Doel en functie van het schoolplan
Dit schoolplan is het beleidsdocument waarin we omschrijven welke school wij willen zijn. Het geeft een verantwoording van onze visie op onderwijs en vorming. De algemene doelen zijn vertaald naar kernwaarden van waaruit het onderwijs wordt vormgeven. Deze kernwaarden geven de richting aan voor de praktische inrichting, inzet van materialen en het dagelijks handelen. De kerndoelen zijn mede bepalend voor de inhoud van ons onderwijs. In dit schoolplan wordt de ontwikkelingsrichting voor de komende jaren beschreven met de daarbij behorende keuzes, voor zover we dat op dit moment kunnen overzien. In dit schoolplan wordt aangegeven hoe de kwaliteit van het onderwijs wordt bewaakt en welke verbeteringen er op grond van de analyses zijn voorgenomen. De functies van het schoolplan 2015-2019 zijn als volgt samen te vatten:
Het is het uitgangspunt voor de planning per schooljaar; Verantwoordingsdocument in de richting van het bestuur en de overheid over de gemaakte keuzes t.a.v. het onderwijskundig beleid, financieel beleid, personeelsbeleid en de kwaliteitszorg; Document ter informatie voor ouders van (potentiele) leerlingen.
1.2
Proces tot het komen van het schoolplan
In het schooljaar 2014-2015 zijn we gestart met de doordenking voor het opstellen van een nieuw schoolplan. Op beide locaties zijn er studiedagen gehouden voor het bepalen van de collectieve ambitie. Hierbij zijn externe begeleiders betrokken. Vooraf zijn de gegevens, die van belang zijn, verzameld. Deze gegevens geven mede de input voor de analyse en de te bepalen richting aan. Een overzicht van de instrumenten die hiervoor gebruikt zijn, zijn te vinden in het document analyse-overzicht schoolplan 2015-2019. Vanuit de teambesprekingen zijn kernwaarden (Sliedrecht) en een collectieve ambitie (Werkendam) opgesteld. Vervolgens is er nagedacht over de concrete invulling hiervan. Op basis hiervan is dit schoolplan tot stand gekomen, met name ook de planning van de voorgenomen activiteiten. Het vertalen van de kernwaarden / collectieve ambitie naar concrete acties is een voortdurend proces. Tussentijds is er een bespreking geweest met het bestuur en de MR. Hierbij is een conceptrichting gepresenteerd. Op deze wijze zijn ook deze geledingen al bij het proces betrokken. Na opstelling van het schoolplan is dit voorgelegd aan het team en vastgesteld. Aansluitend heeft de vaststelling door het bestuur plaatsgevonden.
1.3
Schoolplan voor beide locaties
Dit schoolplan is voor beide locaties (Sliedrecht en Werkendam) hetzelfde. Over het algemeen werken we vanuit dezelfde uitgangspunten. De meeste zaken zijn ook algemeen geldend. Directie en interne begeleiding van beide scholen stemmen de werkwijze zoveel als mogelijk (en nodig) op elkaar af. De laatste jaren ontwikkelt locatie Werkendam zich steeds meer als een zelfstandige locatie. Pedagogische en didactische keuzes worden steeds meer per locatie gemaakt. Een aantal onderdelen in dit schoolplan zijn specifiek voor de desbetreffende locatie. In voorkomende gevallen is de plaats van de locatie toegevoegd.
1.4
Samenhang met andere documenten
Het schoolplan is geen op zichzelf staand document. Voor de uitwerking en verantwoording van de doelen en het behalen van de resultaten zijn andere documenten ook van belang. Al deze documenten zijn op school aanwezig. We noemen er een paar: bestuursbeleidskader, jaarverslag van onze stichting, jaarplannen, schoolgids, protocol beoordelen en belonen, ondersteuningsprofiel van SMW Berséba, ondersteuningsprofiel van SBO de Akker e.a.
1.5
Uitvoering en vaststelling
Het schoolteam stelt zich onder leiding van de directie verantwoordelijk voor de uitvoering van dit schoolplan in de komende jaren. Het bevoegd gezag stelt zich door middel van de akkoordverklaring verantwoordelijk voor het
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
4
ondersteunen en bewaken van wat in het schoolplan is beschreven. Het bevoegd gezag stelt zich garant voor het gericht inzetten van de middelen voor het ondersteunen van dit schoolplan. Jaarlijks geeft de directie een kort overzicht van de behaalde resultaten aan het bestuur. Elk jaar zal bij het opstellen van de begroting nagegaan worden of de prioriteiten, die gesteld zijn met betrekking tot de uitgaven, overeenkomen met de doelen van het schoolplan.
1.6
Evaluatie van het schoolplan
Aan het einde van elk schooljaar wordt bepaald in welke mate de doelstellingen tot dan toe zijn behaald. Op basis van deze evaluatie en de voorgenomen doelstellingen zoals die in dit schoolplan zijn verwoord, worden de nieuwe jaarplannen opgesteld. In het schooljaar 2018-2019 wordt het totale schoolplan geëvalueerd om te komen tot een schoolplan voor de volgende periode. Op deze wijze is er een cyclisch proces. In de schoolgids wordt jaarlijks een beknopte weergave gegeven van de resultaten van het afgelopen jaar. Tevens wordt er inzicht gegeven in de voornemens van het toekomende jaar. Op deze wijze wordt er verantwoording afgelegd aan de ouders / verzorgers. In de schoolgids wordt verder alle relevante informatie opgenomen die van belang is voor ouders.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
5
2 Schoolbeschrijving 2.1
Algemene gegevens
De Akker is een school voor speciaal basisonderwijs en gaat uit van de Stichting voor speciaal onderwijs op reformatorische grondslag in de regio Zuid-Holland Zuid. Onder deze stichting vallen ook SBO De Wijngaard en de Rank, een school voor ZMLK/MG. De school heeft twee locaties. De hoofdlocatie is gevestigd in Sliedrecht en de nevenlocatie bevindt zich in Werkendam. In hetzelfde gebouw in Sliedrecht is een nevenlocatie van SO school de Rank gevestigd. De school participeert in het landelijk samenwerkingsverband Berséba. Gegevens hierover zijn te vinden op www.berseba.nl. Schooladres hoofdlocatie Postadres Telefoon Algemeen e-mailadres Schoolleiding Brinnummer
Rondo 321, 3363 LB Sliedrecht Postbus 320, 3360 AH Sliedrecht 0184-410220
[email protected] M.W. Aarnoudse,
[email protected] 24DE
Schooladres nevenlocatie Postadres Telefoon Algemeen e-mailadres Locatieleider Brinnummer
Sportlaan 4a, 4251 GD Werkendam Postbus 320, 3360 AH Sliedrecht 0183-502711
[email protected] L. de Bruijn,
[email protected] 24DE01
Stichting
Stichting voor speciaal onderwijs op reformatorische grondslag in de regio Zuid-Holland Zuid J.F. Voorthuyzen,
[email protected] W.J. van Wijngaarden D. van Heteren 30185
Directeur bestuurder Voorzitter Secretaris Bestuursnummer
2.2
De leerling- en ouderpopulatie
Kinderen worden bij ons op school geplaatst, nadat er een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) is afgegeven door het zorgloket van Berséba. In principe hanteren we drie instroommomenten: na de zomervakantie, na de kerstvakantie en begin april. Indien nodig zijn er mogelijkheden voor crisisplaatsing. De regio waaruit de kinderen voor de Akker in Sliedrecht komen wordt grofweg begrensd door de Alblasserwaard (tussen de Noord en de A27) en het eiland van Dordrecht. De regio voor de locatie Werkendam betreft alle leerlingen onder de Merwede en boven de Merwede is de begrenzing de A27. Kinderen, afkomstig van een basisschool behorend bij het samenwerkingsverband Berséba, waarvan ouders plaatsing op onze school wensen, worden toegelaten. Van ouders wordt gevraagd om de grondslag te onderschrijven. Kinderen die niet behoren bij het betreffende samenwerkingsverband waarvan ouders plaatsing op onze school toch wensen, worden in principe, mede vanwege wettelijke voorschriften, toegelaten. Na een persoonlijk gesprek worden de ouders verzocht de grondslag te onderschrijven of te respecteren. Hierbij geldt dat zowel ouders als leerlingen zich conformeren aan het beleid van de school en zich constructief opstellen bij activiteiten, die direct voortvloeien uit de identiteit van de school. Indien er sprake is van verhuizing gelden dezelfde uitgangspunten. De algemene ambitie is dat we een school willen zijn voor alle kinderen uit de regio, die horen bij ons samenwerkingsverband en die op een reguliere school niet meer verder kunnen. Het betreft dus kinderen met specifieke onderwijsbehoeften. Op onze school worden de kinderen met een clusterindicatie in de reguliere groepen geplaatst. Ongeveer 20 procent van de leerling-populatie zijn kinderen met gedragsmatige problematieken (leerlingen met een zogenoemde cluster 4-indicatie).
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
6
2.3
Schoolgrootte
Het leerlingaantal van onze school is tot op heden redelijk stabiel, in Sliedrecht zien we een lichte stijging. Hoe dat zich in de toekomst gaat ontwikkelen onder invloed van passend onderwijs is onzeker. De verwachting is dat het leerlingaantal zal dalen. Hieronder een weergave van het aantal leerlingen op de peildatum van 1 oktober van het betreffende jaar.
Leerlingaantal per 1 oktober 120 100 80 60 40 20 0 2011
2012 Sliedrecht
2.4
2013
2014
Werkendam
Personeel
Het team bestaat naast de directeur (werkzaam op locatie Sliedrecht), adjunct-directeur (werkzaam op locatie Werkendam) uit leerkrachten (waaronder drie intern begeleiders), onderwijsassistenten, logopedisten, managementassistenten en een conciërge.
2.5
Situering van de school
De locatie in Sliedrecht is sinds 2011 in Sliedrecht gevestigd in een nieuw gebouw. Dit gebouw biedt ook een onderkomen aan de nevenlocatie van de Rank, een school voor speciaal onderwijs en onderdeel van dezelfde stichting. Het gebouw is tegelijk gebouwd met de kerk en staat daaraan vast. Het gebouw staat in de nog verder te ontwikkelen nieuwbouwwijk Baanhoek. De locatie bevindt zich tegenover trein- en busstation Sliedrecht-Baanhoek en naast de afrit van de A15. Hierdoor is deze locatie heel goed bereikbaar. De locatie Werkendam zit al, sinds de vestiging in Werkendam, in noodlokalen die geplaatst zijn op het terrein van de Groenewegenschool. De gebouwelijke situatie van deze locatie is slecht en werkt belemmerend voor het geven van het onderwijs. Gelukkig is er perspectief, in 2017 zullen we het naastgelegen gebouw van de openbare school kunnen betrekken. De locatie bevindt zich dichtbij het centrum van Werkendam.
2.6
Analyse van interne en externe factoren
Hieronder volgt een beknopte analyse vanuit de gegevens die zijn verzameld ter voorbereiding op dit schoolplan. In dit schoolplan zijn deze gegevens niet uitgebreid opgenomen. (Zie ook paragraaf 1.2). Het meerjarenbeleid en de meerjarenplanning zijn mede op basis van al deze gegevens en analyse en de keuzes die gemaakt zijn, tot stand gekomen.
2.6.1 Schoolontwikkeling De schoolontwikkeling laat in de laatste jaren een redelijk stabiel beeld van leerlingen zien. We werken handelingsgericht en gaan er steeds meer toe over om de leerkracht hierin voldoende vrijheid te geven om het op die wijze vorm te geven, die bij hem of haar past. De individuele leerlingen worden gevolgd door het opstellen van een ontwikkelingsperspectief (OPP). Hierin wordt duidelijk wat de mogelijkheden van het kind zijn en hoe het kind presteert in relatie tot zijn mogelijkheden. Als team hebben we een collectieve ambitie (Werkendam) en kernwaarden
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
7
(Sliedrecht) geformuleerd. Dit is de dragende grond van ons onderwijs. Van hieruit worden keuzes gemaakt en wordt het onderwijs vormgegeven. Het aantal leerlingen per locatie was tot voor kort vrij stabiel. De toekomst is erg onzeker. We zien een dalende trend in de aanmeldingen. Dit is met name voor de locatie Werkendam een zorgelijke ontwikkeling. In de komende periode wordt hierover, in samenwerking met collega S(B)O scholen van ons samenwerkingsverband, een analyse uitgevoerd. Op basis van deze analyse kan er een plan van aanpak worden opgesteld en / of de koers voor de toekomst worden bepaald.
2.6.2 Personele ontwikkeling Het ziekteverzuim is de laatste jaren gedaald. In de afgelopen jaren waren er diverse collega’s met zwangerschapsverlof. De leerkrachten die voor hun zwangerschapsverlof fulltime werkten, zijn na het verlof parttime gaan werken. Dit heeft ervoor gezorgd, dat er meer parttimers in de organisatie werken, die hun maximaal haalbare uren werken. Dit heeft veel impact op de organisatie en de leerlingen. Tegelijkertijd is vervanging moeilijk te organiseren. De populatie leerlingen maakt het moeilijk om niet bekende leerkrachten voor de groep te laten staan. De trend is, dat we in vrijwel alle groepen te maken hebben met geïndiceerde cluster 4-problematiek. Dit lijkt eerder toe te nemen dan af te nemen. Dit vraagt veel deskundigheid van het personeel.
2.6.3 Resultaten van het onderwijs Er is toenemende aandacht voor de resultaten van het onderwijs. De resultaten van de schoolverlaters worden opgenomen in de schoolgids en het jaarverslag. De resultaten liggen voor alle vakgebieden hoger dan de minimum normering. De tussentijdse resultaten worden besproken tijdens de groepsbesprekingen. Indien nodig worden er interventies gedaan.
2.6.4 Zorg en begeleiding We ervaren een toenemende verdichting van de problematieken. Dit wordt mede veroorzaakt door onze ambitie, dat we een school willen zijn voor alle leerlingen in onze regio van ons samenwerkingsverband. Tegelijkertijd is het voor het voortbestaan van onze locaties ook van belang, dat we deze leerlingen opvangen. Dit vraagt een verdere ontwikkeling van onze expertise. Door de transitie van de jeugdwet zijn de structuren veranderd. Dit vraagt de nodige inspanning en momenten van overleg. Aangezien we een school zijn met een regionale uitstraling hebben we met veel verschillende gemeenten te maken.
2.6.5 Beoordeling inspectie Beide locaties zijn bij het laatste inspectiebezoek (Sliedrecht in 2014 en Werkendam in 2015) als voldoende beoordeeld. De resultaten van de schoolverlaters zijn hoog te noemen voor wat betreft de populatie. Ook de begeleiding van de leerlingen (in het bijzonder de wijze waarop het OPP wordt opgesteld en bijgesteld) wordt als positief beoordeeld. Voor wat betreft het kwaliteitsbeleid zijn er aandachtspunten. Het betreft dan vooral het systematisch bijhouden van de kwaliteitscyclus.
2.6.6 Schoolplanperiode 2011-2015 In de achterliggende jaren is er hard gewerkt aan de uitvoering van de gestelde doelen uit het schoolplan 2011-2015. Op beide locaties zijn er diverse methodes en methodieken vervangen of aangepast. Dit is een voortdurende ontwikkeling. De organisatie draagt steeds meer elementen van de professionele cultuur. Het werken met leerwerkgroepen is hiervan een dragend voorbeeld. Aan het begin van deze periode stonden we nog middenin de ontwikkeling van het HandelingsGericht Werken (HGW). Inmiddels is deze werkwijze helemaal eigen gemaakt en vormt dit de basis van waaruit wij werken.
2.6.7 Oudertevredenheidsonderzoek De tevredenheid van ouders, die vanuit dit onderzoek naar voren kwam, is groot. Een aantal aandachtspunten zijn genoemd, waaronder het gedrag van de leerlingen op het plein en tijdens het schoolkamp. Daarnaast zijn er enkele opmerkingen gemaakt over het geven van voldoende informatie wat tijdig verschijnt.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
8
2.6.8 Teamtevredenheidsonderzoek De uitkomst hiervan is wisselend, ook voor wat betreft de locaties. Het gebouw wordt in Sliedrecht bijzonder goed gewaardeerd, terwijl dat een groot knelpunt is in Werkendam. Daarnaast scoren de onderdelen werkklimaat, interne communicatie en personeelsbeleid wat lager. Vooral de werkdruk en werkbelasting wordt als een knelpunt ervaren.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
9
3 Waar wij voor staan 3.1
Identiteit
Het doel van onze school is het geven van onderwijs in het licht van de grondslag. De grondslag van de school luidt hetzelfde als die van de stichting waarvan de school uitgaat. Hierin vinden we onze inspiratie en begrenzing. De Stichting belijdt en aanvaardt de Bijbel als het onfeilbare Woord van God. Ze is de enige grondslag voor leer en leven. Zij onderschrijft daarbij de Drie Formulieren van Enigheid, zoals deze zijn vastgesteld door de Nationale Synode, gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619, als op de Heilige Schrift gegrond. 1 Korinthe 13:13 ‘En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie; doch de meeste van deze is de liefde.’
Achter de kinderen zien we de school met de kerk (locatie Sliedrecht). Wat mooi, de kleuren van de regenboog en de raamstijlen zien we terug in de kleuren van de lucht. De regenboog ontstaat door de aanwezigheid van licht en water. Licht en water zorgen ervoor dat alles kan groeien en ontwikkelen. De regenboog is ook het symbool van Gods verbond. Tevens wijst het ons op de trouw van God.
3.2
Opdracht: een school met herkenbaar christelijk onderwijs
Een school heeft een maatschappelijke opdracht. Deze is vastgelegd in de wetgeving van de overheid. In deze wet worden de uitgangspunten, doelen en inhouden van het onderwijs kort geformuleerd. Een school met een identiteit heeft daarnaast nog een opdracht vanuit een beginsel. Dit beginsel ligt voor ons vast in het Woord van God, de Bijbel. Vanuit dit beginsel geven we inhoud aan de maatschappelijke opdracht. Het samen luisteren naar Gods Woord en ons bezig zijn daardoor te laten richten, vormt het hart van ons onderwijs. Zo willen wij met de kinderen omgaan, hen helpen en onderwijzen. Onze hulp en zegen is daarbij van de HEERE onze God te verwachten.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
10
Wij wensen ons onderwijs te geven op grondslag van de Bijbel. Op verschillende plaatsen in, dit voor ons, gezaghebbende Boek vinden we richtlijnen voor onderwijs en opvoeding. Binnen onze school willen we ons van harte houden aan deze opdracht voor alle tijden. De kern daarvan kunnen we lezen in Psalm 78, vers 1 t/m 8. We lezen in vers 4 t/m 7 : 4 Wij zullen het niet verbergen voor hun kinderen, voor het navolgende geslacht, vertellende de loffelijkheden des Heeren, en Zijn sterkheid en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft. 5 Want Hij heeft een getuigenis opgericht in Jakob, en een wet gesteld in Israël; die Hij onze vaderen geboden heeft, dat zij ze hun kinderen zouden bekend maken; 6 Opdat het navolgende geslacht die weten zou, de kinderen, die geboren zouden worden; en zouden opstaan, en vertellen ze hun kinderen; 7 En dat zij hun hoop op God zouden stellen, en Gods daden niet vergeten, maar Zijn geboden bewaren.
3.3
Doelen
Vanuit onze identiteit en onze opdracht formuleren we enkele primaire doelen. Deze zijn algemeen geformuleerd:
Het doel van de opvoeding is het wandelen in de vreze van de HEERE. Alleen dan kan er sprake zijn van een Bijbelse volwassenheid, die vooral betrekking heeft op het geloofsleven. De school is een opvoedingsmilieu en onderwijsomgeving met een eigen taak en verantwoordelijkheid. Het gezin is het eerste en natuurlijke opvoedingsmilieu. Op de tweede plaats komt de kerk met vooral een taak in het geestelijk leidinggeven aan een christelijke opvoeding. De school - op de derde plaats - moet niet alleen rekening houden met de eerste twee opvoedingsmilieus, maar ook met de grote invloed van 'medeopvoeders' van de jeugd. Opvoeden en onderwijzen zijn niet te scheiden. Onderwijzen is niet mogelijk zonder dat we daarin en daardoor opvoeden. Opvoeden wordt hier gedefinieerd als het (bege)leiden tot een zelfstandige, God naar Zijn Woord dienende persoonlijkheid (een deel uit het opvoedingsdoel, dat is geformuleerd door prof. Waterink). Het is een leiden tot de volwassenheid. Daaronder rekenen we het opvoeden van de mens vanuit de reformatorische levensbeschouwing, het ontwikkelen van een gezindheid, werken aan houding en gedrag, het ontwikkelen van de mens als relationeel wezen met normen en waarden, maar ook het ontwikkelen van een kritisch vermogen. Het is een ontwikkelen van een levenshouding, overeenkomstig de normen en waarden vanuit Gods Woord. We doen dit door er met de kinderen over te spreken en voorbeelden te geven. In opvoeding en onderwijs dient het kind de gelegenheid te krijgen zich hierin te oefenen, opdat het leven naar Gods Woord zijn levenshouding kan en mag worden. Voor kinderen in het Speciaal Basis Onderwijs zijn er veel beperkingen, maar voor God mogen ze leven zoals hierboven geformuleerd met hun gaven en mogelijkheden. De normen en waarden, die wij in onderwijs en opvoeding de leerlingen willen overdragen, ontlenen wij aan Gods Woord. De hoofdregels vinden wij in de ’Tien Geboden’, zoals we deze in Exodus 20 lezen. Samengevat in één hoofdsom: God liefhebben boven alles en onze naaste liefhebben als onszelf. De onderwijs- en opvoedingsrelatie houdt een gezagsrelatie in. Onderwijzen en opvoeden zijn doelgerichte activiteiten. Dit vereist een uitoefenen van tucht. Tucht staat hier in verband met ‘teugel’; het in juiste banen leiden. Dit betreft zowel de onderwijskundige als ook de opvoedkundige ontwikkeling van het kind. Het verzorgen van speciaal basisonderwijs aan kinderen in de leeftijd van 4 t/m 13 jaar. Kinderen voor wie vaststaat, dat ze overwegend op een zodanige orthopedagogische en ortho-didactische benadering is aangewezen, dat zij op een speciale school voor basisonderwijs moeten worden opgevangen. Om goede resultaten te bereiken, wordt er kwalitatief goed onderwijs gegeven, wat passend is voor de doelgroep. Het uitgangspunt is wat kinderen kunnen. Vandaaruit wordt het aanbod vormgegeven, zodat er groei en ontwikkeling plaatsvindt. De onderwijskundige doelen zijn enerzijds gerelateerd aan de doelstellingen, zoals die in de Wet Primair Onderwijs (WPO) zijn omschreven, anderzijds (en aanvullend) aan de visie op de Speciale School voor Basisonderwijs, zoals beschreven in dit schoolplan.
Het pedagogisch klimaat van de school moet van dien aard zijn dat het kind ervaart, dat de levensbeschouwing in de praktijk functioneert. Dit zal merkbaar zijn in een wederzijds gevoel van vertrouwen, het bieden van een juist gedoseerde ondersteuning en het ervaren van een uitdaging om te leren.
3.4
Visie
Onderstaande uitspraken geven onze visie weer vanuit de grondslag. Onze kernwaarden hebben een directe verbinding met deze uitgangspunten.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
11
Uit de Bijbel leren wij, dat alle mensen door God zijn geschapen naar Zijn beeld, met het doel om te leven tot lof en eer van God. Door hun moedwillige ongehoorzaamheid aan en afval van God zijn alle mensen zondige schepselen geworden. Ze zijn geneigd tot al het kwaad. Die zondige neigingen zijn dagelijks terug te vinden in het leven van volwassenen en van onze leerlingen. In Gods grondeloze liefde zoekt Hij herstel met de zondige mens. Daartoe gaf Hij Zijn Zoon, Jezus Christus, als Zaligmaker. Voor een ieder is er bekering en vernieuwing nodig. Dat is mogelijk voor een ieder die in Hem gelooft. Voor degenen die in Hem geloven is er herstel van de verbroken verhouding met God, is er zaligheid en vrede en het eeuwige leven in Gods koninkrijk. Dan pas beantwoordt de mens weer aan zijn levensdoel. Elk kind is een uniek schepsel van God. Elk kind heeft een unieke samenstelling aan vermogens, talenten en geschiktheden (gaven en eigenschappen) meegekregen. Elk kind heeft God en de naaste nodig om die gaven en eigenschappen zodanig te ontplooien dat ze worden aangewend tot eer van de Schepper en tot dienst van de naaste. Elk kind kan gestalte geven aan de plaats die hij inneemt in de maatschappelijke en culturele situatie, in afhankelijkheid van God.
3.5
Missie ( locatie Sliedrecht)
De Akker – samen groeien 3.6
Kernwaarden (locatie Sliedrecht)
Bij het proces van de totstandkoming van het schoolplan hebben we zes kernwaarden geformuleerd, die voor ons leidend zijn. Deze kernwaarden staan gefundeerd op de Bijbelse grondslag en worden verwoord met de woorden: geloof, hoop en liefde.
Deze kernwaarden geven de richting aan die we gaan. Planning en uitvoering van concrete activiteiten worden gespiegeld aan deze kernwaarden. De kernwaarden komen uit in ons handelen.
3.6.1 Verbondenheid
Samen rondom de Bijbelse waarden en normen. Gods Woord gaat elke dag open; Betrokken op elkaar. Samen leren, elkaar ondersteunen en helpen;
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
12
Lief en leed met elkaar delen; Er is een sfeer van onderling vertrouwen, respect, zelfvertrouwen en liefde.
3.6.2 Dienstbaarheid
Dienstbaar aan God, de kinderen, ouders en collega’s; Leren om de minste te zijn is in balans met eigenheid; Duidelijk zijn over wat we kunnen en willen; Elk kind wordt door ons gezien en positief benaderd.
3.6.3 Bekwaamheid
Zeggen wat je doet en doen wat je zegt; Uitgangspunten van de professionele cultuur zijn leidend voor ons handelen; Onderwijsontwikkelingen tellen. We werken effectief en efficiënt; Kwaliteiten en talenten worden benoemd en benut zodat een leerling op zijn niveau verder ontwikkelt; Kennis en vaardigheden (op) doen, toepassen en delen; We handelen vanuit mogelijkheden en / of kansen en niet vanuit belemmeringen; Wij werken voortdurend aan onze eigen ontwikkeling.
3.6.4 Creativiteit
De gezamenlijke gedrevenheid en passie ontwikkelen en uitwerken. Elkaar inspireren; Betrokkenheid door aan te sluiten op de belevingswereld; Het durven loslaten van de geijkte werkvormen en andere invalshoeken willen kiezen; Leren door doen.
3.6.5 Verantwoordelijkheid
We maken keuzes en stellen prioriteiten; Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen handelen; Iedereen is verantwoordelijk voor het uitdragen en uitvoeren van onze visie en missie. Dit overstijgt de grenzen van individuele taken en bevoegdheden; Kinderen kunnen veel zelf, maar dat kunnen ze niet altijd alleen; Kinderen moeten leren om zelf verantwoordelijkheid te dragen door o.a. keuzemogelijkheden te bieden.
3.6.6 Afhankelijkheid
Wij weten ons afhankelijk van onze Schepper en Onderhouder van ons leven.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
13
3.7
Missie (locatie Werkendam)
Groeien op de Akker!
Op het schilderij is te zien waar we als school voor staan en gaan. Aan het begin van de loopbaan zien we het kind met de ouders/ verzorgers en de leerkracht afgebeeld. Het kind komt vaak ‘beschadigd’ onze school binnen. De leerkracht gaat in samenwerking met de ouders / verzorgers op zoek naar het beste voor het kind met als doel dat het kind straks goed kan functioneren in de maatschappij als een zelfstandige, God naar Zijn Woord dienende persoonlijkheid. Dit doen we door te zaaien; vanuit Gods Woord, maar ook door de leerstof aan te bieden dat aansluit bij het niveau en de mogelijkheden van het kind. We willen het kind voldoende bagage meegeven, zodat het de reis zelfstandig kan voortzetten. Het doel van onze school symboliseren we door een stip op de horizon (de parel). Dat doel (groeien op de Akker) kunnen we met elkaar bereiken door biddend en dankend te werken aan een goed schoolklimaat, betrokkenheid op elkaar en op het eigen ontwikkelingsproces en professionele leerkrachten. Dan krijgen we ouders, leerlingen en leerkrachten die dankbaar zijn voor het groeien van de leerlingen op de Akker.
We hebben dit uitgewerkt in vier speerpunten (stippen op de horizon) 1) 2) 3) 4)
De leerlingen worden meer verantwoordelijk voor hun eigen leerproces; Ouders worden meer betrokken bij de school; Er wordt meer praktijkrijk en handelend onderwijs gegeven; We vormen op school expertgroepen en we delen meer kennis met elkaar.
Deze vier speerpunten worden vertaald naar een concrete aanpak voor de dagelijkse praktijk. Hiervoor zijn werkgroepen gevormd die hier mee bezig zijn. We houden leerwerkbijeenkomsten om kennis met elkaar te delen en verder te werken aan onze collectieve ambitie. In het benoemen van het groeien op de Akker willen we ook onze afhankelijkheid belijden. Zonder onze God is er geen sprake van groei. Het is God die de wasdom geeft. Dit betreft alle terreinen van het leven. Dit geldt voor hart, hoofd en handen.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
14
4 Pedagogisch-didactisch klimaat In dit hoofdstuk wordt weergegeven hoe het onderwijs in hoofdlijnen wordt vormgegeven. Vaak voorzien van concrete voorbeelden. Daarnaast wordt er verwezen naar andere documenten, waarvan sommigen nog in ontwikkeling zijn.
4.1
Identiteit
De identiteit is het bestaansrecht van onze bijzondere school. De identiteit is bepalend voor de keuzes die worden gemaakt. Ze is ook zichtbaar in ons handelen, in het gegeven onderwijs, in de gebruikte methodieken, enz.
De school houdt de kinderen Gods onfeilbaar Woord voor, opdat ze door Woord en daad leren leven en God boven alles liefhebben. We geven de Bijbelse geschiedenissen door o.a. door de Bijbelse vertelling; we leren, zingen en bespreken de psalmen en geestelijke liederen; We vieren de christelijke feesten; We geven op grond van de Bijbel aan de kinderen normen en waarden door, zodat ze leren met elkaar om te gaan, zoals God dat van ons vraagt. Hiervoor zijn klassengesprekken van groot belang; We bereiden de kinderen voor op een geseculariseerde samenleving; We werken aan de weerbaarheid van de kinderen, zodat ze als christenen kunnen leven in deze wereld: niet alleen zeggen wat onbijbels is, maar ook wat wel goed is.
4.2
Pedagogisch klimaat
We streven ernaar dat elk kind zich in de klas en op school veilig voelt door een vertrouwde omgeving te creëren. Orde, rust en structuur zijn van groot belang en vormen een gezamenlijke verantwoordelijkheid. We leren kinderen om te gaan met de verschillen binnen en buiten de klas. Kinderen worden gestimuleerd om zelfstandig te werken. De omgang van de groepsleerkracht ten aanzien van de leerling dient zowel leidend als begeleidend te zijn, zodat de kinderen hun gaven en mogelijkheden zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Binnen onze school wordt aandacht gegeven aan de beleefde en gehoorzame omgang met allen, die boven hen staan. Aandachtspunten hierbij zijn: een zodanig pedagogisch klimaat scheppen, waarin de kinderen geaccepteerd worden en het gevoel hebben erbij te horen; liefde, orde en gezag zijn belangrijk; aandacht voor sociaal-emotioneel functioneren van de leerling; didactisch rekening houden met de mogelijkheden van de leerling; orde, netheid en gezelligheid bevorderen door de inrichting van de lokalen; eisen stellen aan het leerlingenwerk qua netheid en niveau; kinderen diverse taken en verantwoordelijkheden in de school geven, zoals bv. klassendienst; aandacht voor de naaste: zending en financiële adoptie en acties voor een goed doel.
4.3
Omgaan met elkaar
Ieder kind vraagt om zijn eigen benadering: elk kind is uniek. Persoonlijke ontmoetingen en een goede relatie met elk kind zijn van onschatbare waarde. Op een school is er sprake van verschillende niveaus van omgang. De hele dag door is er sprake van omgang. Basisprincipe in de opvoeding en omgang met elkaar op school is respect en meeleven met elkaar. Respect voor de Ander (de Heere), de ander (zijn medemens) en het andere (de omgeving). We maken het respect hebben voor alles hieronder heel concreet.
4.3.1 Kinderen in de omgang ten opzichte van de Heere
Luisteren naar God (bij Bijbellezing) en luisteren naar zaken, die te maken hebben met God (Bijbelvertelling); Met eerbied spreken tegen God (gebed); Met eerbied spreken over God. (houdt ook in: geen misbruik van Zijn Naam, niet vloeken ed.)
4.3.2 Kinderen in de omgang met leerkrachten (volwassenen)
Kinderen dienen gehoorzaam te zijn; Je respect tonen komt ook tot uiting in hoe je de meester of juf tegemoet treedt. Beleefdheid en goede omgangsvormen worden verwacht.
4.3.3 Leerkrachten in de omgang met kinderen De leerkracht is zowel leidend als begeleidend. Leerkrachten hebben respect voor de leerlingen. Dat kan blijken in verschillende dingen: Naar hen te willen luisteren;
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
15
Eerlijk te zijn / rechtvaardig te zijn (in het ‘recht spreken’, straffen, belonen); Niet kwetsen; Hun problemen te zien en hen zoveel als mogelijk is, daarmee te helpen; Hun mogelijkheden zien en van hieruit verder bouwen.
4.3.4 Kinderen in de omgang met andere kinderen We moeten kinderen voortdurend leren ook respect te hebben voor elkaar. Dit is voor veel kinderen bij ons op school moeilijk. Juist op het sociale vlak liggen soms hun problemen. Omdat ze vaak nog ‘jonger’ zijn in hun sociale ontwikkeling dan gezien hun kalenderleeftijd van hen mag worden verwacht; ze zijn dan nog erg egocentrisch ingesteld / kunnen zich moeilijk in de positie van een ander verplaatsen. Dit kan ook vanwege hun problematiek, maar ook omdat ze vaak eerst doen en dan pas denken. Het respect hebben voor elkaar kunnen we in verschillende situaties tegenkomen: Als een ander problemen heeft, help je elkaar (in tegenstelling tot een ander hard te gaan uitlachen, als deze zich bezeert of er iets mislukt); Ervoor te zorgen dat een ander het goed naar zijn zin heeft / fijn vindt als jij er bent. Je zegt iets leuks tegen je medeleerling i.t.t. nare dingen of scheldwoorden; gewoon te kijken als iemand in je buurt is of iets aan het doen is i.t.t. iemand te plagen; een grapje is pas leuk, als een ander dat ook leuk vindt; iemand mee te laten spelen als hij dat graag wil; ook te doen wat een ander wil; maar ook: geen ruw of verkeerd taalgebruik; Ervoor zorgen dat een ander niet door jouw in de problemen komt; Kinderen in de omgang met de wereld om zich heen (natuur / materialen). Het is van belang dat kinderen zich bewust worden van de wereld om hen heen. Zij zijn medeverantwoordelijk voor het bewaren van de schepping. Zorg voor de omgeving houdt in, dat ze zorgvuldig met hun spullen omgaan en de omgeving waarin ze verkeren, opgeruimd houden.
4.4
Schoolregels
Wat hierboven gezegd is rondom verschillende typen omgang resulteert in de hieronder genoemde basisgedragsregels. Alle andere afspraken en regels voor in de klas en op het plein zijn hiervan afgeleid. Op beide locaties zijn deze regels in overleg met de leerlingen en personeel opgesteld. Om deze reden zijn de regels voor de locaties dan ook verschillend.
4.4.1 Locatie Sliedrecht Eerbied voor God en respect voor elkaar, de hele dag door in woord en gebaar.
Pesten en kwetsen is niet goed, zorg juist dat je aardig doet.
Luisteren ze niet bij ‘STOP IS STOP’? Zoek dan de juf of meester op.
Voor oud en jong, groot en klein: voor iedereen wil je aardig zijn.
Hoe leuk het buiten ook was, kom wel rustig in de klas.
Binnen en buiten is alles tiptop, spullen ruim je altijd op.
4.4.2 Locatie Werkendam Wij gebruiken de naam van de Heere eerbiedig
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
Wij zijn beleefd tegen iedereen op school.
16
Aandacht vragen we op een gewenste manier.
4.5
Wij laten zien, dat we weten, hoe we samen spelen en samen leren..
Wij gaan als jongens met meisjes en meisjes met jongens om, zoals de Heere ons leert in de Bijbel.
Wij zorgen goed voor onze spullen.
Wij spreken de waarheid.
Wij maken schoolwerk huiswerk.
ons en
Onderwijskundig beleid
Bij het vormgeven van het onderwijs beogen we het realiseren van de kerndoelen. We bieden de kinderen de mogelijkheid de leerstof tot en met groep 8 van de basisschool zich eigen te maken. De praktijk op onze school is echter wel, dat dit niet voor iedereen haalbaar is. Hieraan kunnen verminderde verstandelijk vermogens, belemmeringen in hun sociale en emotionele ontwikkeling, thuissituatie, enz. aan ten gronde liggen. Meestal is er een combinatie van factoren die de ontwikkeling belemmeren. Binnen de mogelijkheden die de kinderen hebben, streven we naar een ononderbroken ontwikkelingsproces. Bij het vormgeven van ons onderwijs doen we dat in het besef dat onze kinderen opgroeien in een multiculturele samenleving. We maken gebruik van actuele methoden (zie bijlage) en moderne middelen, om uitvoering te kunnen geven aan onze opdracht en om de onderwijsinhoud goed vorm te geven. ICT-toepassingen worden zoveel als mogelijk geïntegreerd in ons aanbod en bij onze aanpak.
4.6
Onderwijskundige uitgangspunten
Vanuit onze missie en kernwaarden/ collectieve ambitie werken we aan geven we gestalte aan de inrichting van ons onderwijs. Dit is gericht op deelname aan het vervolgonderwijs en aan de maatschappij in zijn geheel. Dit wordt als volgt nader uitgewerkt:
4.7
We bieden identiteitsgebonden onderwijs voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften vanwege hun leer- en/of gedragsproblemen en die daardoor gewoon basisonderwijs niet kunnen volgen; Belangrijke randvoorwaarde die wij hiertoe hanteren is het bieden van structuur en veiligheid, zodanig dat kwetsbare kinderen met beperkingen, binnen hun mogelijkheden, kunnen groeien; Wij rusten leerlingen zoveel als mogelijk toe op hun eigen niveau en sluiten aan bij wat ze kunnen (HGW) om hen daarmee voor te bereiden op de voor hen best passende plaats in de maatschappij (via vervolgonderwijs). We zijn een onmisbare schakel in het bieden van een dekkend netwerk van identiteitsgebonden voorzieningen. In het kader van Passend onderwijs mogen er geen kinderen thuiszitten. Verder zijn wij als SBO-school ook onderdeel van het kenniscentrum voor het SWV; Het onderwijs wordt afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen binnen de groep waarin zij zitten. Dit principe doet recht aan de door God gegeven gaven en talenten van de leerlingen. We hanteren hierbij de uitgangspunten van HGW;
Het onderwijs aan groep 1 en 2
Uitgangspunt bij het onderwijs in groep 1 en 2 is de ontwikkeling van de kinderen. Kinderen ontdekken de wereld om zich heen door spel. Er worden daarom veel spelactiviteiten aangeboden. Het onderwijs wordt thematisch opgezet. Activiteiten in de kring en in de hoeken zijn hierop afgestemd. De thema’s die we kiezen, staan dicht bij de belevingswereld van de kinderen. De inhoud van activiteiten wordt mede bepaald door de ontwikkelingslijnen van het Ontwikkel Volg Model (OVM). Het OVM gebruiken we om de ontwikkeling van de kinderen in beeld te brengen en goed te kunnen volgen en ons onderwijs daarop af te stemmen.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
17
De periode dat de kinderen in groep 1 en 2 zitten, is tevens een observatieperiode. Aan het eind van groep 2 wordt een keuze gemaakt voor het vervolgonderwijs van de kinderen.
4.8
Het onderwijs in groep 3 t/m 8
In deze groepen worden de leerlijnen gebruikt, zoals die in de gebruikte methoden zijn verwerkt om het onderwijs vorm te geven. Van de gebruikte methoden is een overzichtslijst opgenomen (zie bijlage). We gebruiken diverse middelen en materialen om het onderwijs zo concreet en praktisch mogelijk te maken. We zoeken op deze wijze naar verschillende ingangen om onderwijs te geven. Dit is een ontwikkelingsrichting die we nog verder vorm willen geven: leren door doen. Voor de sociaal-emotionele ontwikkeling gebruiken we ook in groep 3 t/m 8 het OVM. Er is gekozen voor een aantal basislijnen m.b.t. de sociaal-emotionele ontwikkeling. Vanaf groep 4 wordt er voor rekenen, lezen, taal en spelling groepsdoorbrekend gewerkt. Kinderen gaan vanuit hun stamgroep naar de niveaugroep bij het desbetreffende vak. Op deze wijze kunnen we tegemoet komen aan de niveauverschillen die aanwezig zijn. De stamgroep formeren we indien mogelijk rondom het taalniveau van de leerlingen.
4.9
Digitale hulpmiddelen
Ons uitgangspunt is dat de ICT-middelen en mogelijkheden dienend zijn aan het geven van het onderwijs door de leerkracht. Het is van belang dat het een toegevoegde waarde heeft tijdens het instrueren, verwerken en verdiepen van de leerstof. Randvoorwaarde is daarbij goede hard- en software, wat ook volop aanwezig is. We beschikken over voldoende computers, laptops en tablets om deze veelvuldig te kunnen gebruiken. Leerkrachten en overig personeel beschikken over up-to-date apparatuur, zodat de processen rondom het geven van onderwijs goed uitgevoerd kunnen worden. Leerlingen en leerkrachten beschikken over voldoende vaardigheden, zodat ze ICT-middelen goed kunnen gebruiken.
4.10 Vorming en toerusting Vorming en toerusting is een integraal onderdeel van ons onderwijs en dagelijks handelen. We noemen hierbij een aantal zaken mede vanwege de maatschappelijke en toekomstige ontwikkelingen.
We vinden dat er gericht aandacht nodig is voor het Christen zijn in deze wereld (niet van deze wereld); Er moet aandacht zijn voor culturele aspecten. Er wordt gezocht naar de verbinding tussen de onderwijsinhoud en de werkelijkheid. Excursies zijn dan ook een vast onderdeel van ons lesprogramma; Naast sociale vorming is ook seksuele vorming van groot belang, al ligt hiervoor de primaire taak bij de ouders. Hiervoor Hiervoor wordt de methode Wonderlijk Gemaakt voor groep 7 en 8 gebruikt. In deze schoolplanperiode vindt een oriëntatie plaats op het gebruik van deze methode in groep 1 t/m 8; Kinderen moeten bewust leren omgaan met de media (mediawijs) in een wereld die wordt beheerst door sociale media.
4.11 Engels De maatschappelijke ontwikkeling in een mondiale wereld brengt met zich mee, dat Engels als tweede taal een belangrijke vaardigheid is. Dit vraagt van ons verdere doordenking hoe hier vorm aan gegeven moet worden. Er is geïnvesteerd in een nieuwe methode die de kinderen beter voorbereidt op het vervolgonderwijs. Engels wordt nu gegeven in de groepen 5 t/m 8. We zullen ons oriënteren op mogelijkheden om dit in de groepen 1 t/m 4 ook vorm te geven.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
18
5 Zorg en begeleiding De leerlingen op onze school zijn vanwege hun voorgeschiedenis allemaal zorgleerlingen. Binnen de vormgeving van ons onderwijs wordt door middel van een adequate groepsplanning zoveel mogelijk kinderen op een reguliere wijze die aandacht en begeleiding gegeven die ze nodig hebben. Toch zal het voorkomen, dat leerlingen vanwege hun beperktere mogelijkheden, niet binnen de groepsplanning op een verantwoorde wijze gevolgd kunnen worden. Voor deze leerlingen worden, zoveel als mogelijk binnen het groepsplan, extra doelen opgesteld. De intern begeleider heeft hierin een belangrijke functie. De uitwerking van de zorgstructuur is weergegeven aan de hand van een jaaroverzicht. Hierin zijn alle activiteiten die worden uitgevoerd, opgenomen in de jaarkalender en voorzien van een korte uitleg. Dit document wordt de HGW-cyclus genoemd. Twee maal per jaar worden de leerlingen op de gebieden van rekenen & wiskunde, technisch lezen, begrijpend lezen en spelling met methode-onafhankelijke toetsen getest. We houden zo zicht op de ontwikkeling van de kinderen, zodat we de dagelijkse praktijk daarop beter laten aansluiten. In het IB-handboek is het bovenstaande verder uitgewerkt. Het gebruik van ParnasSys is van groot belang, dit vormt het digitale dossier van onze leerlingen. Een overzicht van de toetsen is opgenomen als bijlage. We ervaren op onze school dat de sociaal-emotionele problematiek zich verdicht. Problemen worden complexer en ingrijpender. Psychiatrische problemen komen regelmatig voor. Steeds meer zien we overlap met het type kind van SBO++ (voorheen o.a. cluster 4). Deze problematiek zal de komende jaren uitdrukkelijk om aandacht blijven vragen. Bovendien beïnvloedt deze problematiek in hoge mate het bereiken van prestaties.
5.1
Schoolondersteuningsprofiel
In het kader van de invoering van passend onderwijs hebben we een schoolondersteuningsprofiel opgesteld. In dit document worden de basisondersteuning en de structurele mogelijkheden van de school omschreven om extra ondersteuning te bieden aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Hierin zijn onze ambities verwoord. Deze zijn in het schoolplan verweven. Naast het hieronder staande schema nemen we hoofdstuk 6 vanuit het schoolondersteuningsprofiel in dit schoolplan op. Voor de verdere inhoud verwijzen we naar het volledige document. Onderstaand schema toont de ondersteuningsstructuur, zoals deze binnen onze school wordt gehanteerd.
Externe instanties
Intern begeleider
5.2
Onderwijsassistent
leerkracht
Extra ondersteuning op de Akker
Door onze werkwijze en specialisatie zijn wij in staat om een breed ondersteuningsaanbod te bieden. Per hulpvraag (oriëntatie en/of aanmelding) wordt er bepaald of de hulp geboden kan worden die een leerling nodig heeft. Het kan zijn dat de vraag groter is dan datgene, wat wij kunnen bieden. Op dat moment vindt er bezinning plaats op wat er nodig is om toch deze hulp te kunnen bieden. We komen dan bij onze ambitie terecht. Hieronder wordt onze algemene werkwijze, organisatie en specialisatie weergegeven, waardoor we in staat zijn om een breed ondersteuningsaanbod te bieden. Onderstaande zaken geven ons de mogelijkheid om beter en verfijnder af te stemmen op wat kinderen nodig hebben (didactisch, pedagogisch en sociaal-emotioneel). De kracht van SBO de Akker zit o.a. in:
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
19
5.2.1 Kleine groepen met veel structuur Binnen onze school wordt gewerkt met kleine groepen. De kleutergroep heeft maximaal 12 leerlingen, andere groepen gemiddeld 15 à 16 leerlingen. Hierdoor krijgen kinderen minder prikkels en is er meer ondersteuning mogelijk en kan er beter worden afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen.
5.2.2 Werken met niveaugroepen Voor rekenen, spelling en lezen wordt er gewerkt met (groepsdoorbrekende) niveaugroepen. Hierdoor zijn we in staat om leerlingen een leerstofaanbod voor de basisvakken te bieden, wat beter aansluit bij het niveau van de leerlingen.
5.2.3 Ontwikkelingsperspectief Voor alle leerlingen wordt er een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Op basis hiervan kunnen we doelgericht werken aan het behalen van dit perspectief. De werkwijze hierover is verder beschreven in het document: werken met OPP.
5.2.4 Gericht op zone van naaste ontwikkeling Het programma en/of de methode is in eerste instantie niet het uitgangspunt. We analyseren wat een kind kan en van daaruit wordt de ontwikkeling en de lesstof opgestart en vormgegeven. Hierdoor wordt er gewerkt aan het versterken van de sociaal-emotionele ontwikkeling (o.a. welbevinden, zelfvertrouwen) Tegelijkertijd dagen we de kinderen uit om een stapje verder in hun leerproces en algemene ontwikkeling te komen.
5.2.5 Sociaal-emotionele ontwikkeling Binnen de dagelijkse gang van zaken is er veel aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Door het bieden van rust, regelmaat, structuur, relatie en respect wordt dit concreet vormgegeven. Daarnaast ervaren kinderen dat ze er mogen zijn, zoals ze zijn. Ze leren dat ze niet de enige zijn met een beperking op welk terrein dan ook. Voor het stimuleren van de ontwikkeling is er een voortdurend positieve benadering en instemmend benoemen met de nadruk op de mogelijkheden. Er is veel aandacht voor het omgaan met elkaar door het voor- en nabespreken van de pauzes en het uitzoeken van conflicten.
5.2.6 Homogeniteit binnen het team Hoewel er binnen het team de natuurlijke verschillen aanwezig zijn (ervaring), is er toch sprake van een zekere homogeniteit. Dit is een natuurlijk proces. Alle personeelsleden zijn gericht op speciale leerlingen (drive, passie) en kunnen daarmee omgaan. Zonder deze vaardigheden zullen ze het werk niet lang volhouden. Dit gegeven zorgt voor een zekere mate van homogeniteit.
5.2.7 Deskundigheid, methodieken, en specifieke programma’s Binnen onze school is er veel kennis en kunde aanwezig, zowel op leergebied als op gedragsgebied. Dit uit zich bijvoorbeeld in het werken met specifieke programma’s en methodieken, die gericht zijn op onze doelgroep. Uit de kengetallen is te zien met welke problematieken (leer, gedrag, fysiek, medisch) we ervaring hebben. We noemen een aantal specifieke zaken zonder helemaal volledig te zijn. 5.2.7.1 Specialisme Logopedie. Op onze school werken eigen logopedisten. Bij instroom worden de kinderen gescreend. Kinderen die op basis van deze screening voor logopedie in aanmerking komen, krijgen deze hulp. Daarnaast is er een nauwe samenwerking tussen logopedisten, leerkrachten en ib-ers om de ondersteuning die de leerlingen nodig hebben, zoveel als mogelijk op elkaar te laten aansluiten. Schoolmaatschappelijk werk. Binnen onze organisatie is het mogelijk om gebruik te maken van schoolmaatschappelijk werk. Hiervoor maken we gebruik van diensten van een externe partij en de mogelijkheden die de gemeente biedt. Deze is op afroep beschikbaar voor ondersteuning van leerkrachten en ib-ers. Daarnaast zijn er mogelijkheden om met de kinderen zelf aan het werk te gaan of contact te leggen met de thuissituatie. Fysiotherapie. Op onze school werkt een fysiotherapeut, die niet in dienst is van de eigen organisatie. Voor kinderen die fysiotherapie nodig hebben, is dit aanbod beschikbaar. Dit geeft rust voor het kind en de ouders, daarnaast is er directer contact tussen fysiotherapeut en leerkracht. Dyslexietraining. Dit wordt verzorgd door een externe organisatie op onze locatie.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
20
5.2.7.2 Specifieke programma’s en methodieken (voor wat betreft de basisvakken) Rekenen. Hiervoor gebruiken wij SRP (Specialistisch Reken Programma). Voor kinderen die niet via de reguliere lessen tot voldoende ontwikkeling komen op het gebied van rekenen komen, bieden we SRP aan. Dit is één van de niveaugroepen. Daarnaast integreren we de werkwijze van Met Sprongen Vooruit. Spelling. Hiervoor gebruiken we PI-Spello. Voor kinderen die niet via de reguliere lessen tot voldoende ontwikkeling komen op het gebied van spelling, bieden we PI-Spello aan. Dit zijn meerdere niveaugroepen. Op de locatie Werkendam wordt PI-Spello als reguliere spellingsmethode gebruikt. Technisch lezen. Hiervoor gebruiken we de methodiek LISBO-lezen. Voor RT gebruiken we Connect lezen en Ralfi lezen. Daarnaast worden kinderen, die dyslexietraining (verzorgd door externen) hebben, extra ondersteund door extra tijd te geven (RT). In de bovenbouw zetten we SPRINT (digitaal voorleesprogramma) in. 5.2.7.3 Deskundigheid en expertise In het algemeen kunnen we stellen dat we voortdurend bezig zijn met het versterken van onze deskundigheid en expertise, zowel door interne scholing als externe scholing. Zo zijn er een aantal leerkrachten die de master SENopleiding en/of SVIB-opleiding hebben gevolgd.
5.2.8 Faciliteiten In onze school is er ondersteuning beschikbaar van onderwijsassistenten (meer handen in de klas). Daarnaast maken we gebruik van vrijwilligers en stagiaires. Indien nodig kopen we extra ondersteuning in bij externen.
5.3
Onderwijs aan langdurig zieke kinderen
De school is verantwoordelijk voor de begeleiding van langdurig zieke kinderen. Het gaat om kinderen die gedurende langere tijd (meer dan twee weken) in een ziekenhuis zijn opgenomen en langdurig thuis ziek zijn. Per situatie zal bekeken moeten worden wat de mogelijkheden zijn om het kind onderwijs te geven. Goed overleg met de ouders en afstemming met medici zijn belangrijk. Overigens geldt het gestelde in deze paragraaf niet voor kinderen die zijn opgenomen in een academisch ziekenhuis of therapeutische behandelcentra, omdat deze een eigen educatieve voorziening hebben. De procedure die wij binnen onze school volgen om in zo’n geval beslissingen te kunnen nemen, is als volgt:
Als duidelijk is, dat een leerling van onze school langer dan twee weken in een ziekenhuis wordt opgenomen of thuis ziek is, neemt de leerkracht of intern begeleider van de school contact op met de ouders om de situatie door te spreken; De groepsleerkracht(en) en de intern begeleider nemen in overleg met de directie en de ouders van het zieke kind het besluit wel of geen externe hulp in te schakelen; De school ontwikkelt in overleg met de ouders een planmatige aanpak, waar nodig met externe begeleiding; De school blijft verantwoordelijk voor de te ontwikkelen aanpak. Tijdens het uitvoeren van de aanpak vindt regelmatig overleg met de ouders plaats.
5.4 Leerlingen en passend onderwijs 5.4.1 Toelatingsbeleid Sinds augustus 2014 is passend onderwijs een feit. Door de zogenaamde zorgwet is het verplicht voor iedere leerling een passende plek te vinden. Om een leerling op onze school te kunnen plaatsen, wordt via de reguliere basisschool een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aangevraagd. Deze aanvraag wordt besproken in het Loket van het samenwerkingsverband. Naar gelang de hevigheid van de problematiek zal het loket contact zoeken met onze school. Heeft een leerling een TLV toegewezen gekregen wordt door directie en IB, bepaald in welke klas deze leerling het beste past. Dit is afhankelijk van de vraag of de school in staat is de hulpvraag van het kind te beantwoorden. Tevens moeten we hierbij de belangen van de andere kinderen van de groep betrekken. Het zou kunnen betekenen dat de school een kind niet toelaat. Wel dienen we een andere, passende, plek voor die leerling te zoeken.
5.4.2 Begeleiding Bij de toelating van leerlingen met een indicatie voor cluster I, II, III of IV (in samenwerkingsverband Berséba, regio randstad wordt niet gesproken over cluster IV, maar over SBO++) wordt vanuit de Commissie van Toekenning altijd contact opgenomen met de school. De school zal bepalen of toelating verantwoord is.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
21
Er is beleid geformuleerd op welke wijze we deze begeleiding vorm geven. De kern hiervan is, dat we kijken naar de onderwijsbehoeften van de leerling. Veel van deze begeleiding krijgt al vorm in ons basisaanbod. Dit omdat ruim 20% van onze leerlingen deze extra begeleiding nodig heeft. Indien nodig worden daar externen bij betrokken (bijv. een ambulant begeleider vanuit het speciaal onderwijs). Basisuitgangspunt van de begeleiding is, dat we deze zoveel mogelijk opnemen in de reguliere werkwijze in de groep. Het is aan het oordeel van de intern begeleider en de leerkracht van de school overgelaten of dit op een verantwoorde wijze plaats kan vinden. Er kunnen situaties zijn, dat afzonderlijke begeleiding buiten de groep voor een kind nodig is. Dit wordt dan in het OPP van de leerling benoemd en beargumenteerd. De benodigde ambulante begeleiding wordt ook in het handelingsplan opgenomen. De intensiteit van deze begeleiding is afhankelijk van de vraag van de school. Bij de ene leerling zal deze dus intensiever zijn dan bij de andere leerling. Bovenstaand beleid, waarin de begeleiding van cluster-leerlingen en SBO++ zoveel mogelijk in het gewone programma in de klas is opgenomen, is een bewust uitgangspunt. De school vindt dat de ontwikkeling van een kind het beste tot zijn recht komt in de context van het omgaan met elkaar in een groep. Bovendien achten we het niet juist dat een leerkracht te maken krijgt met een veelheid aan overleg onder of na schooltijd, omdat dit ten koste gaat van de tijd die voor het onderwijs beschikbaar is.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
22
6 Personeelsbeleid Het personeel is naast drager van de identiteit van de school, vormgever van het onderwijs: pedagogisch, organisatorisch en didactisch. Daarmee vervult een leerkracht een spilfunctie in het verwezenlijken van de doelen van ons onderwijs. Het team werkt vanuit vertrouwen goed samen aan schoolontwikkeling. Onze medewerkers tonen een goede inzet en zijn vakbekwaam. Het team beschikt over voldoende zelfsturend vermogen en veranderkracht om het onderwijs met succes te verbeteren. De school werkt vanuit een pedagogische visie, data-gestuurd, planmatig en resultaatgericht aan de verbetering van haar onderwijs op basis van gedegen analyses. De activiteiten moeten bijdragen aan het bereiken van de missie en de visie van de school. De schoolorganisatie en het onderwijs dat op school wordt gegeven, moeten op adequate en professionele wijze geleid worden. Daarbij heeft de schoolleiding oog voor alle betrokkenen bij de schoolorganisatie en het geboden onderwijs. De schoolleiding beschikt over passende vakbekwaamheden. Het bestuur volgt en stimuleert op effectieve wijze de kwaliteit van het onderwijs.
6.1
Professionele cultuur
In de achterliggende jaren zijn we hard bezig geweest met het versterken van de professionele cultuur. Deze cultuur is een voorwaarde voor een goed functionerende school, waar kwalitatief goed onderwijs wordt gegeven. Daarnaast is het van prominent belang voor het welzijn en welbevinden van het personeel. Vanuit onze kernwaarden en collectieve ambitie wordt er gericht gewerkt aan de professionele cultuur. In de achterliggende jaren hebben we gewerkt aan het denken in oplossingen, reageren we op wat iemand doet en niet op wie iemand is, transparantie, erkende ongelijkheid en spreken we elkaar aan op gedrag. Op de locatie Sliedrecht wordt dat in de komende jaren verder uitgebouwd, waarbij we vooral onze aandacht zullen richten op reflecteren, feedback geven en ontvangen, samen(werkend) leren en timemanagement. Dit is concreter beschreven in het document: Thema’s professionele cultuur 2015-2019.
6.2
Gesprekkencyclus
In 2010-2011 is het protocol ‘beoordelen en belonen’ ontwikkeld en door het bestuur, na instemming door de GMR, vastgesteld. Dit protocol vormt het hart van ons personeelsbeleid. Daarnaast zijn er beleidsdocumenten op dit terrein voor o.m. taakbeleid, deeltijdbeleid, ziekteverzuimbeleid en Arbobeleid. En er is het verplichte document voor ‘evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende functies’. Enkele belangrijke kenmerken van het protocol ‘beoordelen en belonen’:
6.3
We hebben een 2-jarige cyclus. Deze start met het doelstellingengesprek, in het 1 e jaar volgt een functioneringsgesprek en in het 2e jaar sluiten we de cyclus af met een beoordelingsgesprek; Voor elke functie zijn resultaatgebieden geformuleerd. Deze gebieden zijn voor een deel functie-specifiek. Waar mogelijk zijn de resultaatgebieden voorzien van concrete prestatie-indicatoren. Vaste gespreksonderdelen bij alle functies zijn identiteit, communicatie en samenwerking en persoonlijke ontwikkeling; Het sturen op resultaat voorkomt vrijblijvendheid. We willen duidelijkheid over wat van de medewerker verwacht wordt. Maar nadrukkelijk willen we de cyclus ontwikkelingsgericht hanteren. Het gaat om groei, om het nemen en afleggen van verantwoordelijkheid. Instrumenten als bekwaamheidsdossier en persoonlijk ontwikkelingsplan maken hiervan onderdeel uit; In het protocol is ook het beloningsbeleid opgenomen. In het schooljaar 2011-2012 is dit voor het eerst toegepast; In overleg met het personeel is besloten niet mee te doen met de LC-regeling. Het budget wat voor deze regeling beschikbaar is, zal gebruikt worden bij periodieke beloningen conform het beoordelingsgesprek.
Opleiding, ontwikkeling en coaching
Binnen onze school werken we gericht aan het begeleiden van nieuwe personeelsleden. We maken daarbij gebruik van video-interactie-begeleiding. Daarnaast is er volop mogelijkheid om zich verder te bekwamen via studie, scholing, samenwerking, enz. Vanuit de school wordt dit ook gestimuleerd en gefaciliteerd.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
23
7 Kwaliteitszorg en opbrengsten Vanuit onze visie zien we het als onze opdracht om de kwaliteit van ons onderwijs te beschrijven, te ontwikkelen, te borgen en te beoordelen. Deze verschillende aspecten van kwaliteitszorg willen we systematisch aandacht geven. Door het realiseren van een systeem van kwaliteitszorg willen we:
7.1
grip houden op een goede borging van het gerealiseerde beleid van de school; zicht krijgen op aspecten die voor verbetering vatbaar zijn.
Beleidskader bestuur
Op bestuursniveau functioneert een bestuurlijk beleidskader. In dit beleidsdocument is vastgelegd binnen welke kaders het management de ruimte heeft om de schoolontwikkeling gestalte te geven, op welke wijze het management verantwoording aflegt en hoe het bestuur het beleid beoordeelt. Daarmee ligt de inhoudelijke aansturing en vormgeving van het beleid bij het management.
7.2
Sturen op kwaliteit
De kern van het sturen op kwaliteit is het monitoren van de resultaten van het onderwijs. Hier gaat het om het ‘wat.’ Resultaten gaan voor ons verder dan alleen maar ‘cijfertjes’. Het welbevinden van de leerlingen, de veiligheid, sociale en culturele ontwikkelingen horen hier ook bij. Over het algemeen is dit minder meetbaar, maar daarom niet minder van belang. Daarnaast beschrijven we afspraken die we gemaakt hebben over de kwaliteit van het lesgeven. Hier gaat het om het ‘hoe’. Deze zaken zijn hulpmiddelen om voldoende resultaten met het onderwijs te halen. Waar we wel voor willen waken is dat er een over-load aan protocollen, kijkwijzers, enz. wordt opgesteld. Ook is de vraag terecht of hiermee wel altijd recht mee gedaan wordt aan de verschillen tussen leraren. Erkende ongelijkheid en pluriformiteit zijn immers wezenlijke kenmerken van de professionele cultuur. Het geheel van de genoemde documentatie is te beschouwen als het kwaliteitshandboek van de school, waarvan dit hoofdstuk van het schoolplan ook deel uitmaakt. In deze schoolplanperiode zullen we ons grondig bezinnen op een werkbaar systeem van kwaliteitszorg.
7.3
Kwaliteitsontwikkeling
Vanuit de huidige situatie met het door de school gerealiseerde beleid zal de school zich in de komende jaren verder ontwikkelen (zie volgende paragrafen) om daarmee ook antwoord te geven op de vragen die vanuit de maatschappij op ons afkomen. De school hecht eraan om deze kwaliteitsontwikkeling systematisch te laten plaatsvinden. Dit betekent, dat:
7.4
op basis van de uitgangspunten van dit schoolplan, de opbrengstbeschrijving vanuit het leerlingvolgsysteem, de schoolontwikkeling van het voorgaande jaar en waar mogelijk en nodig jaarlijks kwaliteitsbeoordelingen (na overleg en instemming van het team) door het management van de school een jaarplan zal worden opgesteld, waarin de doelen zo concreet mogelijk zijn uitgewerkt; dit jaarplan na een half jaar tussentijds met het team wordt geëvalueerd en aan het eind van het schooljaar definitief, waarna het management een rapportage schrijft voor het bestuur; de evaluatie van dit jaarplan mede bepalend is voor het opstellen van het nieuwe jaarplan; in het jaarplan aandacht is voor het vasthouden van het in het verleden gerealiseerde beleid. Dit is een speerpunt voor de komende schoolplanperiode.
Kwaliteitsborging
De kwaliteitsbeschrijving zorgt voor een vastlegging van de verworvenheden van schoolontwikkeling. Dit is de eerste stap om niet kwijt te raken. In het jaarplan zal telkens aandacht zijn voor verworvenheden van de school. Daardoor wordt niet alleen gerealiseerd dat eerdere ontwikkelingen verworven blijven, maar ook dat deze steeds opnieuw kritisch tegen het licht worden gehouden en waar nodig aangepast.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
24
7.5
Kwaliteitsbeoordeling
Bij de kwaliteitsbeoordeling zijn de resultaten (in de breedte van het woord) het belangrijkste. Regelmatig beoordelen we de vorderingen van de leerlingen en gaan we daarover in gesprek. De leerkrachten, de IB’ers en de directeur zijn hier ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid bij betrokken. Regelmatig bezoekt de inspectie van het onderwijs de school om in beperkte of meer uitgebreide zin een oordeel uit te spreken over de kwaliteit van het onderwijs op de school. De school wil deze beoordeling beschouwen als goede raad aan de school. Enerzijds om de onderdelen die positief worden beoordeeld vast te houden en anderzijds onderdelen die minder positief scoren, te gebruiken in de bezinning over de schoolontwikkeling. Ook leerlingen, ouders en team spelen een rol in de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. Onder ouders, personeel en de leerlingen zal de komende schoolplanperiode tweemaal een enquête worden uitgezet.
7.6
Integraliteit
In dit schoolplan wordt in aparte hoofdstukken aandacht besteed aan kwaliteitszorg, onderwijskundig beleid, personeelsbeleid en financieel beleid. Dit betekent niet, dat deze als afzonderlijke grootheden moeten worden beschouwd. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om deze geïntegreerd te benaderen. Dit zal jaarlijks zijn uitwerking krijgen in een jaarplan.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
25
8 Financieel beleid 8.1
Beschikbare middelen
De beschikbare middelen worden ingezet om het onderwijs op onze school vorm te geven. De school heeft een meerjarenbegroting, die per saldo positief is. Ons samenwerkingsverband Berséba heeft de bekostiging van de speciale voorzieningen op een goede manier geregeld. Zo worden leerlingen, die anders op het SO geplaatst zouden worden (met name cluster 4) ook in onze SBO-school bekostigd op het niveau van het speciaal onderwijs. Dit heet bij ons SBO++. Voor de overige leerlingen krijgen wij ook een extra vergoeding van 25% voor de verdichting van de problematiek van onze leerlingen. Wat betreft de omvang van onze school zijn we minder zeker. In 2014-2015 maakten we onverwachts nog een sterke groei door. Op het moment dat we dit schoolplan schrijven zien we een kentering. We moeten er zeker rekening mee houden dat dit doorzet, en dan zal het steeds een opgave zijn om de kosten in balans te brengen met de baten die wij ontvangen. Vanaf augustus 2011 zit de locatie in Sliedrecht in een nieuw gebouw. Van dit gebouw maken we samen met SO de Rank dagelijks gebruik. Jaarlijks wordt er een actueel meerjarenonderhoudsplan opgesteld. Dit is de basis voor de voorzieningen en onderhoudskosten. Locatie Werkendam is gehuisvest in noodlokalen. Voor onze populatie een zeer ongewenste situatie. Volgens de planning is er per augustus 2017 een ander gebouw beschikbaar. Dit betreft een bestaand gebouw naast de huidige locatie.
8.2
Sponsoring
Op dit moment wordt er geen gebruik gemaakt van sponsoring. We gaan behoedzaam met sponsoring om. Als sprake is van inbreuk op de identiteit van de school of vereiste invloed op het lesprogramma door gebruik van sponsormateriaal, zal sponsoring geen plaats krijgen. Als wel gebruik gemaakt zal worden van sponsoring, zal daarover in de schoolgids verslag worden gedaan en verantwoording worden afgelegd.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
26
9 Relatie en communicatie Wij vinden goede communicatie met alle betrokkenen van buitengewoon belang. Communicatie is het sleutelwoord voor het goed functioneren van iedere betrokkene in de uitvoering van zijn of haar werkzaamheden. Communicatie is de smeerolie van de organisatie. Openheid, eerlijkheid, duidelijkheid en respect voor de ander en voor jezelf zijn de uitgangspunten in de communicatie.
9.1
Interne communicatie
9.2
Er vindt regelmatig (werk)overleg plaats tussen de leerkrachten. De inbreng van de personeelsleden is daarin groot. Hiervoor wordt tijd gereserveerd; Elke morgen is er tijdens het koffiedrinken een moment, waarop informatie doorgegeven kan worden. Daarnaast maakt iedereen gebruik van postvakken, e-mail en het whiteboard; Er is een open sfeer waarbij iedereen zichzelf mag zijn. We waarderen elkaar in positieve bewoordingen of op andere manieren, we spreken elkaar op ons handelen aan als dat nodig is; Persoonlijke zaken worden onderling in een gesprek behandeld, dit vindt nooit via e-mail plaats; Elke week wordt vanuit de directie een interne nieuwsbrief verspreid. Op deze wijze is het personeel van belangrijke zaken op de hoogte en versterken we het gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de leerlingen en elkaar.
Communicatie met ouders
Communicatie met ouders is van wezenlijk belang voor de ontwikkeling van het onderwijs en de betrokkenheid van de leerlingen. Een belangrijk uitgangspunt is dat we met elkaar spreken en niet over elkaar. Hieronder noemen we een aantal hoofdpunten, de overige informatie is de te vinden in de schoolgids.
9.3
Er zijn diverse geplande momenten in het jaar, waarop we in gesprek gaan met de ouders over de ontwikkelingen van de kinderen; De ouders worden geïnformeerd over het reilen en zeilen van de school via een regelmatige verschijnende nieuwsbrief en via de website; Er zijn groepsouders. Deze ondersteunen de leerkrachten bij activiteiten in de groep. Daarnaast denken ze mee over schoolse zaken en coördineren veel organisatorische zaken; Er is een (G)MR waarmee regelmatig overleg plaatsvindt.
Overige externe communicatie
We onderhouden contacten met externen. Dit is vaak in het belang van het kind of de ontwikkeling van het onderwijs. Daarnaast is het ook van belang voor wat betreft onze plaats binnen ons samenwerkingsverband en in de lokale gemeenschap. Om een goed advies te kunnen geven over welke vorm van voortgezet onderwijs het beste is voor dat kind, vinden we goede contacten en afstemming met het voortgezet onderwijs belangrijk. Er is sprake van warme overdracht van de gegevens eind groep 8 aan de scholen voor voortgezet onderwijs.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
27
10 Meerjarenbeleid (Sliedrecht) Onderhouden, versterken en vernieuwen; in deze volgorde zien we de ontwikkeling voor de komende jaren op onze school. In de achterliggende jaren zijn veel ontwikkelingen in gang gezet en vorm gegeven. Dit alles vraagt om het onderhouden en versterken. Identiteit 1) Mediaeducatie krijgt een plek in ons onderwijsaanbod. We oriënteren ons op de mogelijkheden om kinderen media-wijsheid mee te geven. Mogelijk kan News to Learn worden ingevoerd. 2) Bij de vorming van de leerlingen hoort het onderdeel seksuele vorming. Tot op heden wordt dat in groep 7 en 8 aangeboden. De methode Wonderlijk gemaakt gaat gebruikt worden voor groep 1 t/m 8. Dit naar de mogelijkheden van het rooster en de praktijk van elke dag. Kwaliteit 1) Twee keer in een jaar vindt er een analyse plaats van de resultaten op individueel- en groepsniveau. Deze analyses worden gebruikt om het onderwijs aan de leerlingen en de groep te laten aansluiten bij de ontwikkeling. Dit wordt versterkt door deze resultaten ook op schoolniveau te analyseren. 2) Het is voor ons een worsteling om een bruikbaar kwaliteitsbeleid te hanteren. We willen ervoor waken om een systeem te gebruiken, wat teveel administratieve en bureaucratische rompslomp met zich meebrengt. Tegelijkertijd is het van belang, dat er een cyclisch proces is om de kwaliteit te kunnen realiseren en te volgen. Er vindt oriëntatie plaats op een wijze van zelfevaluatie, dit in samenspraak met de collega-school. 3) De werkwijze rondom het kwaliteitsbeleid wordt beschreven. 4) We gebruiken de instrumenten van een ouder- en personeelsenquête. Dit wordt uitgebreid met een leerling enquête. Deze instrumenten worden om de twee jaar ingezet. Zorg en begeleiding 1) Het ontwikkelingsperspectief neemt een centrale plaats in, in de begeleiding en het volgen van de ontwikkeling van de kinderen. De bespreking met de ouders vindt nog niet gestructureerd plaats. Dat wordt verder vormgegeven. Het doel is om tijdens het kennismakingsgesprek aan het begin van elk schooljaar het ontwikkelingsperspectief te bespreken met alle ouders. 2) Er is een gedragsprotocol en er zijn zes centrale schoolregels opgesteld. In de komende jaren zullen we deze op diverse manieren ons eigen maken. 3) Ons school hanteert diverse toetsinstrumenten. Dit is van belang om de ontwikkeling van de kinderen goed te kunnen volgen. Tegelijk constateren we dat er veel tijd aan besteed wordt, terwijl de relevantie van alle toetsen niet direct duidelijk is. Daarnaast worden toetsen door de kinderen van onze school als erg belastend ervaren. Alle toetsen worden bekeken en er worden keuzes gemaakt welke toetsen gebruikt worden. 4) Wij werken volgens de uitgangspunten van HGW. Dit is inmiddels in ons handelen verweven. Het borgen hiervan is een blijvend aandachtspunt. Tegelijkertijd vindt er voortdurend reflectie plaats op onze werkwijze om de processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Leerstofaanbod 1) In schooljaar 2014-2015 is er een nieuwe methode voor Engels in gebruik genomen. Deze wordt vooral gebruikt in groep 5 t/m 8. We gaan ons oriënteren op mogelijkheden om het onderwijs in de Engelse taal te versterken. 2) De huidige rekenmethode is verouderd en deels niet meer leverbaar. Er wordt een nieuwe methode gekozen. Voor dit proces wordt een jaar uitgetrokken. Aansluitend volgen dan twee jaren van implementatie. De huidige methodiek rondom Met Sprongen Vooruit wordt geïntegreerd. Tegelijkertijd wordt het werken met de referentieniveaus voor rekenen ingevoerd. 3) De nieuwe methode voor natuur en techniek wordt in ons onderwijs geïmplementeerd. Hierbij zijn er meer mogelijkheden om handen en voeten te geven aan het leren door te doen. Het gebruik van de techniekmaterialen, die al op school aanwezig zijn, wordt hierbij geïntegreerd.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
28
4) In de reflectie, die de kinderen hebben gegeven, loopt een rode draad. Deze is te omschrijven als: meer leren door te doen. De komende jaren is dat een speerpunt. 5) Taalfontein is de reguliere taalmethode die op onze school wordt gebruikt. Hierin is het spellingsonderwijs verweven. Daarnaast gebruiken we voor kinderen, die moeilijk tot goed spellen komen, de methode PISpello. We zullen op het gebruik van beide methoden beleid ontwikkelen, zodat het organisatorisch en onderwijskundig uitvoerbaar blijft. 6) Efficiënter inzetten van ICT-mogelijkheden is op alle fronten van groot belang. Bij bijv. de keuze voor nieuwe methoden is het van belang, dat deze voldoet aan een efficiënt en adequaat gebruik van digitale middelen. Dit is een voortdurend proces. Het werken met bijv. Office 365 zal nader onderzocht worden. Personeelsbeleid 1) De nieuwe CAO stelt een ingrijpende wijziging voor o.a. een 40-urige werkweek. Tevens geeft het aanzetten voor het bevorderen van het welzijn van het personeel. Een werkgroep zal hiermee aan de slag gaan om dit verder voor te bereiden en te komen met beleid. Tegelijk met de invoering van de nieuwe CAO willen we ons de komende periode bezinnen op de schooltijden. 2) De werkdruk wordt als hoog ervaren. Het lesgeven aan onze doelgroep vraagt heel veel van de mensen. Er moeten voortdurend keuzes worden gemaakt. Daarnaast vindt er bezinning plaats op werkdruk en werkbeleving en worden er maatregelen genomen om de werkzaamheden beheersbaar te houden. Dit met het oog op het welzijn en welbevinden van alle personeelsleden. 3) Het werken aan de professionele cultuur binnen onze school is van groot belang en vraagt voortdurend onze aandacht. De komende periode werken we gericht aan reflectie, feedback geven en ontvangen, samen(werkend) leren en time-management. 4) Ontwikkeling van onze vakbekwaamheid is voortdurend aanwezig. Naast teamscholingen wordt er door diverse personeelsleden nascholing of training gevolgd. Zo zal er worden ingestoken op het versterken van de ontwikkeling van onze onderwijsassistenten. Zij kunnen de opleiding voor leraarondersteuner gaan volgen. Het bijhouden van een vakbekwaamheidsdossier is de verantwoordelijkheid van de leerkracht zelf. 5) Het optimaliseren van de werkprocessen is een voortdurende zorg. Uitgangspunt is vermindering van de bureaucratie. Hierbij wordt ook kritisch gekeken naar de hoeveelheid overleg en gesprekken wat plaatsvindt.
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
29
10.1 Meerjarenplanning Sliedrecht Per jaar worden deze algemene onderwerpen uitgewerkt in een concreet jaarplan, volgens het model van het jaarplan. 2015-2016
2016-2017
2017-2018
2018-2019
Ouderenquête Personeelsenquête
Identiteit 1 2
Media-educatie SEVO-methode
Kwaliteit 1
Analyseren van resultaten per leerstofgebied, groep en individu
2
Ontwikkelen bruikbaar cyclisch kwaliteitsbeleid (zelfevaluatie) Borgen en beschrijven van huidige werkwijze van alle processen Uitzetten van leerlingenquête (ouder- en personeelsenquête)
3 4
Groepsresultaten op schoolniveau presenteren
Leerlingenquête
Ouderenquête Personeelsenquête
Leerlingenquête
Kiezen nieuwe methode groep 5 en 6
Implementeren nieuwe methode Groep 7 en 8
Implementeren nieuwe methode Groep 3 en 4
Zorg en begeleiding 1 2 3 4
Bespreken OPP met ouders Gedragsprotocol en schoolregels Toetsen herzien HGW-cyclus borgen
Leerstofaanbod 1 2 3 4 5 6 7
Implementeren methode Engels Kiezen en implementeren nieuwe rekenmethode (referentieniveaus) Implementeren natuur- en techniek methode Leren door doen Spellingsonderwijs (gebruik PISpello) Efficiënter inzetten van ICTmogelijkheden (tablets, enz.) Geschiedenismethode
Beleid rondom spellingsonderwijs
Oriëntatie en keuze methode
Methode implementeren
Beheersen van werkdruk
Beheersen van werkdruk
Personeelsbeleid 1 2
3 4 5
Doordenking en invoering nieuwe CAO Gekoppeld aan vorig punt: werkdruk en werkbeleving
Werkgroep gaat aan de slag Bezinning op werkdruk en beleving
Implementeren van beleid Beheersen van werkdruk
Handelen volgens uitgangspunten van professionele cultuur Werken aan de eigen vakbekwaamheid We optimaliseren werkprocessen
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
30
11 Meerjarenplanning en -beleid Werkendam Schooljaar
2015-2016
2016-2017
2017-2018
2018-2019
We vullen afgesproken OVM- lijnen in om meer zicht te krijgen op de ontwikkeling van leerlingen en een groep
We vullen afgesproken OVM- lijnen in om meer zicht te krijgen op de ontwikkeling van leerlingen en een groep
We gebruiken de OVMlijnen ook als hulpmiddel bij het maken van het groepsplan ‘gedrag’
We evalueren het pleinspel en stellen dit bij
We denken na over inrichting nieuw plein
We nemen een nieuw plein in gebruik
We evalueren het gebruik van het nieuwe plein
We geven leerlingen meer inzicht in hun prestaties en geven hen ook meer verantwoordelijkheid
We versterken de autonomie, competentie en relatie. Hierdoor leggen we een basis voor het geven van meer verantwoordelijkheden
We versterken de autonomie, competentie en relatie. Hierdoor leggen we ene basis voor het geven van meer verantwoordelijkheden
We geven leerlingen meer verantwoordelijkheden
We zorgen voor een doorgaande cirkel in de begeleiding van leerlingen
We zorgen voor een doorgaande cirkel in de begeleiding van leerlingen
We zorgen voor een doorgaande cirkel in de begeleiding van leerlingen
We zorgen voor een doorgaande cirkel in de begeleiding van leerlingen
We werken met een nieuwe werkwijze voor wat betreft begrijpend lezen
We evalueren de nieuwe wijze van werken bij begrijpend lezen.
We werken met een gedragsprotocol
We evalueren het werken met het gedragsprotocol
We gaan aan de slag met het tegengaan van pesten. We betrekken hierbij leerlingen, leerkrachten en ouders
We zijn gericht bezig met versterken van autonomie, competentie en relatie bij leerlingen
We implementeren een nieuwe methode begrijpend lezen of een aangepaste werkwijze met de huidige methode
We evalueren de nieuwe wijze van werken bij begrijpend lezen
We oriënteren ons op een nieuwe rekenmethode
Invoering van een nieuwe rekenmethode
We maken een begin met de invoering van PI-Spello als reguliere methode We zijn met elkaar in gesprek over professionele cultuur
We evalueren de invoering van Pi-Spello als reguliere methode
Leerkrachten volgen nascholing in relatie met collectieve ambitie
Leerkrachten volgen nascholing in relatie met collectieve ambitie
Beleidsgebied
Sociaalemotionele ontwikkeling
HGW is een regulier onderdeel geworden van onze werkwijze.
HGW
Lezen
Pedagogisch klimaat
Methoden
Professionaliserin g leerkrachten
We zijn gericht bezig met versterken van autonomie, competentie en relatie bij leerlingen
We oriënteren ons op een nieuwe taalmethode
Leerkrachten volgen nascholing in relatie met collectieve ambitie
Leerkrachten volgen nascholing in relatie met collectieve ambitie
Leerkracht(en) volgen een cursus met sprongen vooruit
Identiteit
We zijn met elkaar en met de leerlingen in gesprek over onze identiteit en delen dit met ouders
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
31
12 Bijlagen 12.1 Methoden en materiaal (Sliedrecht) Voor de inhoudelijke beschrijving en doelstelling van de vak- en vormingsgebieden verwijzen we naar de aanwezige en gebruikte methoden, zoals in het onderstaand schema is weergegeven. Vak/vormingsgebied
Methode
Jaar van aanschaf
Bijbelse geschiedenis Rekenen/wiskunde
Hoor het Woord Wis en reken Speciaal rekenprogramma Met sprongen vooruit Taalfontein groep 4 - 8 Pi-Spello De Leeslijn Pennenstreken Er is geschied De blauwe Planeet Wondering the World
2005 2004
My name is Tom Stepping Up Uit de kunst Basislessen Luisterland Kinderen en hun sociale talenten Wonderlijk gemaakt
2012 2015 2006 2006 2008 2011 2011
Nederlandse taal, begrijpend lezen en spelling Technisch lezen Schrijven Geschiedenis Aardrijkskunde Natuur en techniek Verkeer Engels Tekenen Bewegingsonderwijs Muzikale vorming Sociale en emotionele ontwikkeling
2015 2009 2010 2010 2002 2005 2014 2015
Oriëntatie op vervanging 2015-2016
2019-2020
2015-2016 2017-2018
12.2 Methoden en materiaal (Werkendam) Voor de inhoudelijke beschrijving en doelstelling van de vak- en vormingsgebieden verwijzen we naar de aanwezige en gebruikte methoden, zoals in het onderstaand schema is weergegeven. Vak/vormingsgebied
Methode
Jaar van aanschaf
Bijbelse geschiedenis Rekenen/wiskunde
Hoor het Woord Wis en reken Speciaal rekenprogramma Met sprongen vooruit Taalverhaal Pi-Spello De Leeslijn Pennenstreken Speurtocht De blauwe Planeet Leefwereld
2008 2004
Your own English Uit de kunst Basislessen Luisterland Kinderen en hun sociale talenten Wonderlijk gemaakt
2005 2006 2006 2008 2011 2011
Nederlandse taal, begrijpend lezen en spelling Technisch lezen Schrijven Geschiedenis Aardrijkskunde Natuur en techniek Verkeer Engels Tekenen Bewegingsonderwijs Muzikale vorming Sociale en emotionele ontwikkeling
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
2015 2010 2014 2010 2004 2012 2011 2009
Oriëntatie op vervanging 2015-2016
2018-2019
2015-2016
32
12.3 Overzicht toetsinstrumenten Hieronder het overzicht van de toetsen en toetsinstrumenten zoals we die nu gebruiken. Dit zijn de methode onafhankelijke toetsen. Alle gegevens van deze toetsen worden digitaal opgenomen in ParnasSys. Toetsinstrument Beginnende geletterdheid Utrechtse getalbegrip AVI DMT Rekenen LOVS Spelling LOVS PI-dictee Begrijpend lezen LOVS
Schoolplan SBO de Akker 2015-2019
Groep(en) 1-2-3 1-2-3-4 4 t/m 8 4 t/m 8 4 t/m 8 4 t/m 8 3 5 t/m 8
Opmerkingen Groep 4 laatste onderdelen
Aantal leerlingen in groep 4
33