Akker
P R A AT
Tuinvereniging Langs de Akker Amstelveen
Voorjaar 2016
Akker
PRAAT
Van de redactie De scheidslijn tussen winter en voorjaar is in deze Akker praat duidelijk aanwezig. Op het terrein van de evene menten was de afgelopen periode een rustige, maar het verenigingsleven ging door en de redactie was erbij! Vooral in de vorm van het winterwerk was er veel te bele ven. Inclusief het plezier van de deelnemers, zijn de spo ren van enkele geslaagde winterwerkdagen in woord en beeld terug te vinden in dit nummer. De Lijsterbesoever kreeg een opknapbeurt. Dit betreft ui teraard niet de beplanting-in-winterrust, maar wel het wil genvlechtwerk langs de paadjes en de waterpartijen rond het schiereilandje met lijsterbes. Via het bruggetje kunt u dit schiereilandje betreden en zo het pad volgen achter onze tuinwinkel langs. Op de foto’s een voorproef je, maar als straks de zorgvuldig gemaakte en onderhou den aanplant groeit en bloeit, is een wandelingetje een must! Algemeen werkcoördinator Ankie Colenbrander legt in haar artikel nog eens uit waarom. De ijsvogelwand werd ook flink opgeknapt. Laat de foto’s maar spreken! De redactie houdt u graag op de hoogte wanneer in dit onderkomen deze bijzondere vogel wordt gesignaleerd. In deze Akkerpraat ook weer de vaste rubriek 'Uw waarne mingen' door Gerda Dorreboom. Zij verslaat de periode januari tot en met juni 2015. Frans Picavet vraagt uw attentie voor de solitaire bijen, die bijna zouden worden vergeten door alle aandacht voor de honingbij. Het voorjaar wordt beeldend beschreven door André Schaefers. Met zijn bijdrage laten we de afgelopen winter definitief achter ons. Ook Henri Kroll brengt ons in lentesfe ren met zijn artikel over het speenkruid. Maar deze auteur heeft ons nog meer te bieden. Dankzij zijn botanische kennis kunt u goed geïnformeerd uw rondgang over de Lijsterbesoever maken en weet u alles over de bomen die op de parkeerplaats zijn aangeplant. Inspirerend is zijn verslag over het uitvliegen van een kool mezennest in zijn vaste rubriek ‘Verbazingwekkend dieren gedrag’. Want wie wil er niet zelf zo'n aandoenlijke erva ring meemaken? In zijn eveneens vaste rubriek ‘De tuin van…’ komt een van onze langstzittende tuinleden aan bod. Nieuwsgierig geworden? De redactie kan zich niet anders voorstellen en wenst u dan ook veel lees- en kijkplezier! Maria Vlaar
2
Inhoud 3 5
Van de voorzitter Bezint eer ge begint!
6 7 8 9
De Lijsterbesoever IJsvogelwand Uw waarnemingen Amberbomen op het parkeer terrein De tuin van ... An Poot
13
p. 13
Van de voorzitter
p. 6
p. 11
Beste Leden, Na een relatief zachte winter, een mooi opgeknapt parkeerterrein en nieuwe heggen langs het Spireapad, gaan wij ons nu richten op de tuinkeuring van volgend jaar. Met de Groencommissie zijn verschillende plannen doorgenomen voor renovatie en nieuwe aanplant deze zomer. De Ecohoek krijgt een nieuwe indeling zodat ook daar de planten een betere kans krij gen en het geheel overzichtelijker wordt. De Groencommissie be steedt veel aandacht aan verschillende plekken die nog wat extra zorg nodig hebben. De salamandermuur is inmiddels gebouwd en ziet er heel goed uit, nu de salamanders nog. Met de overgebleven plant jes van de nieuwe heggen is naast de zeecontainers bij de ingang een hegje aangelegd. Het stuk zwarte aarde wordt nog beplant. Zo zal ons park bij de entree er fraaier gaan uitzien. Stronken zijn daar nu niet meer welkom, dat zult u begrijpen. Hier zoeken we nog een op lossing voor. Wij hebben een tuinlid gevraagd de bomen op het parkeerterrein een jaar lang water te geven zodat deze de kans krijgen goed aan te slaan. In de boomvakken worden bodembedekkers geplant, wat ho pelijk ook een mooi aanzien geeft. Wel vragen wij u bij het parkeren rekening te houden met de plantvakken. Wij wensen u een zeer mooie zomer toe. Elizabeth Schweers
P. 5 P. 9 Nieuwe leden 37 Mw. Mulder 51 Mw. Cramer 73 Dhr. van Voorst 123 Dhr. van Beek Het bestuur heet u van harte wel kom en wenst u veel tuinplezier.
In Memoriam p. 7 Tuinvereniging Langs de Akker
38 Dhr. Gille Met oprechte deelneming na mens het bestuur.
3
Groep 1 Gerda Dorreboom 133
Groep 4 Freek Smit 39
Groep 6 Feiko van der Ban 50
17. Mw. van der Graaf 18. Mw. van Dillen 20. Mw. Gomes 23. Mw. Dekker 52. Mw. Capel 115. Dhr. Mathot 135. Mw.van Schaik 160. Mw. Walraven 170. Mw. Roemer 172. Dhr. Weisz 174. Mw. Scholz 175. Mw. Koole 177. Dhr. Canter 185. Mw. Simonetti
31. Dhr. Doody 41. Dhr. Schaefers 67. Mw. van der Heyde 79. Dhr. van Vugt 83. Mw. Claasen 84. Dhr. Kouw 112. Mw. Leen 116. Dhr. Kuijper 127. Dhr van den Berg 145. Mw. de Vos-Mooijaart 155. Dhr. Overweg
60. Mw. van der Brugh 85. Dhr. Koek 87. Mw. Hall 99. Mw. Heeringa 100. Mw. Koppendraaier 111. Mw. Oosterhout 125. Mw. Muller 151. Dhr. Kreeft 153. Mw. Niekoop 158. Mw. Dekkers 162. Mw. de Gruyter 173. Dhr. Rassam
Groep 2 Ankie Colenbrander 33 1. Mw. Hoekstra 28. Mw. Molenwijk 29. Mw. van Hoften 37. Mw. Tauro 82. Mw. Lelieveld 88. Mw. Howell 93a. Mw. Heerkens 93b. Dhr Rijkers 119. Mw. Vermeer 130. Mw. Gabanyan 150. Dhr. Bauwens 154. Mw. Hogerhuis 179. Mw. Oostenrijk
4
Algemeen werk data 2016: Groep 1 (Gerda Dorreboom) groep 2 (Ankie Colenbrander) groep 3 (Thijs van de Heuvel) groep 4 (Freek Smit) werken op: 9 april – 14 mei – 11 juni 9 juli – 13 augustus 10 september – 8 oktober 19 november Groep 5 (Wil van Ginkel) groep 6 (Feiko van der Ban) groep 7 (Hans Oskam) groep 8 (Mw. Albeslo) werken op: 23 april – 28 mei – 25 juni 23 juli – 27 augustus 24 september – 22 oktober 19 november Opgelet: Iedereen moet 6 x 2 uur werken en om 9.45 uur aanwezig zijn.
Groep 7 Hans Oskam 169 8. Dhr. Starink 26. Dhr. Aardema 80. Mw. Sevenster 94. Dhr. Kalwij 102. Dhr. de Jonge 105. Dhr. Apostu 113. Dhr. Busch 121. Mw. Helder 124 Dhr. Benistant 131. Mw. Pierens 147. Mw. Adema 178. Dhr. Bakalis
Groep 3 Thijs van de Heuvel 104
Groep 5 Wil van Ginkel 181
Groep 8 Mevrouw Albeslo 171
3. Mw. Geerling 5. Dhr. Commandeur 11. Mw. Jonker 15. Dhr. van Kuijk 24. Dhr. Scheunhage 54. Dhr. de Vries 126. Mw. Haringa 129. Dhr. Zincken 156. Dhr. Robbé 183. Dhr. Snoek
10. Dhr. Zurr 36. Dhr. Ouwens 46. Dhr. Mulder 61. Dhr. Goudriaan 65. Mw. Wallheimer 97. Mw. de Boer 101. Mw. Bouwer 106. Dhr. Ket 110. Mw. Kraan 140. Mw. de Vos - Wendela 141. Mw. Ruhof 180. Mw. Asmerom
27. Dhr. Kroll 68. Dhr. van Ommen 69. Dhr. Connolly 117. Dhr. van Marle 128. Mw. van Balderen 132. Mw. Kalpoe 136. Dhr. Straatman 138. Dhr. de Groot 149. Mw. Woudstra 165. Mw. Kloosterman 176. Mw. Könst 182. Mw. Bouwman
Voorjaar 2016
Lezing over bijen
Bezint eer gij begint!
Op zaterdag 21 mei om 14.00 uur komt Henk Kooij (van de bijenver eniging tegenover ons) naar onze kantine om een lezing te houden over bijen. Bijen en wespen worden vaak over één kam geschoren, en dat is onterecht. Aan de hand van een korte film zal Henk uitleggen waarom wij niet bang hoeven zijn voor bijen. Bijen zijn nuttig. Ze zorgen voor beter fruit, mooiere bloemen en, als het een beetje wil, ook voor wat honing in de kasten. Er is gelegenheid voor het stellen van vragen. U bent van harte uitgenodigd om deze lezing bij te wonen. Het bestuur
Op 7 april heb ik gekeken naar het wetenschapsprogramma De Ken nis van Nu op NPO 2. In dit programma werd een pleidooi gehouden voor de wilde bijen en voor met name de hommels (zie foto) ten op zichte van de honingbij. De honingbij werd in dit programma terloops vergeleken met ‘de kip onder de vogels’. Men was van mening dat hommels voor sommige gewassen betere bestuivers zijn dan honing bijen, zoals voor tomaten en paprika’s. Per bloembezoek brengen zij bij appels meer stuifmeelkorrels op de stempel dan honingbijen waar door succes op bevruchting groter is. De vrees werd uitgesproken dat bij een teveel aan honingbijen er te weinig nectar en stuifmeel over blijft voor de hommel. Immers, beide eten uit dezelfde ruif. Toen ik ons reglement voor het houden van de honingbij las, schrok ik in eerste instantie. Vier imkers die twee bijenkasten mogen houden met een eventuele tijdelijke uitbreiding naar drie. Niet omdat ik tegen de honingbij ben of tegen imkers, maar het te verwachten aantal ho ningbijen baart mij zorgen. Op internet* lees ik: "Het aantal bijen in een kast is variabel. Na de winter is het aantal bijen op het laagste punt. Door voedselgebrek en door de kou zijn veel bijen gestorven. Op dit punt zijn er ongeveer 10.000 bijen in een kast, (tenminste als de varroamijt en andere para sieten het bijenvolk niet gedecimeerd hebben, FP). Vanaf januari legt de koningin haar eerste eieren. Dit gaat in het begin langzaam, maar rond mei legt ze zo’n 2000 eieren per dag. In de zomer is het aantal bijen op zijn hoogtepunt. Er zijn dan tussen de 30.000 en 35.000 bijen aanwezig." Een rekensommetje is gauw gemaakt. Vier maal twee kasten van 30.000 is 240.000 honingbijen bovenop het grote aantal dat er al is van de imkerij aan de overkant. In het hoogseizoen wordt dat op ons park al gauw meer dan een miljoen honingbijen! Is zoveel wel verstan dig? Verder lees ik dat bloembezoekers, zoals hommels en andere wilde bijen, door een teveel aan honingbijen worden verdrongen. Bo vendien is de hommel een beschermde diersoort. Een tuinvereniging die het natuurlijk tuinieren hoog in het vaandel heeft, moet naar mijn idee ervoor zorgen dat hommels, andere wilde bijen, zweefvliegen en vlinders ook een kans krijgen. Willen we de vier stippen behouden dan is biodiversiteit ook wat deze insecten betreft een vereiste, en die verdwijnt bij een overdaad aan honingbijen. Mijn pleidooi is, en nu strijk ik de imkers op ons park wellicht tegen de haren in, helemaal geen bijenkasten op ons tuinenpark te plaatsen. *Veel van wat ik hierboven beschrijf is in allerlei artikelen terug te vin den op internet, waaronder 'een kijkje in de bijenkorf'. Op de website van De Kennis van Nu kunt u de uitzending over de wilde bij, de hom mel terugzien. Frans Picavet, tuin 143
Tuinvereniging Langs de Akker
5
De lijsterbesoever Aan de oever bij het winkeltje groeien twee grote bomen: een vlakbij de winkel en een op het (schier)eilandje: lijsterbessen. Tijdens het winterwerk zijn de vlechthekjes weer hersteld. Ben Hunia heeft drie vogelhuisjes ge maakt. En tijdens de laatste win terwerkdag op 30 maart is de aarde onder het bruggetje verwij derd, zodat het poeltje in verbin ding staat met de sloot. Vorig jaar zijn er schelpenpaadjes aange legd zodat er niet steeds over de planten wordt gelopen. Het is altijd spannend wat er weer gaat groeien. De primula's zijn al bijna weer uitgebloeid. Binnenkort verschijnen als eerste de dotter bloemen, vergeet-mij-nietje, het longkruid, smeerwortel, enzo voorts. We proberen bij elke plant een naambordje te zetten. Het is de bedoeling om de oever een 'natuurlijk aanzien' te geven, met veel vaste planten; wilde planten. We willen een gebiedje creëren waar ook vlinders en hommels op af komen. In de plantenkas van de tuin wor den soorten gezaaid die uiteinde lijk in de oever worden geplant. Dat gebeurt niet altijd voorspoe dig want de slakken en ander on gedierte doen ook hun best. Maar we houden vol. We doen ook nog een poging om wat te composteren. Achter de schuur staan twee compost bakken. Het is leuk om af en toe eens over het gebiedje te lopen en te kijken wat er groeit. In April gaan we met het alge meen week weer verder met ons oevertje. Ankie Colenbrander, tuin 33
6
Voorjaar 2016
IJsvogelwand Op 9 maart was er opnieuw een winterwerkdag met schitterend weer. De opkomst was goed; on geveer een tiental mensen had de weg weten te vinden naar ons tuinenpark om zich aan te sluiten bij de Winterploeg. Afgezien van de gezelligheid die
Tuinvereniging Langs de Akker
er volop was, kon er heel wat werk worden verzet. Eén van de werkzaamheden betrof de aan leg van een nieuwe ijsvogelwand. De nieuwe wand is te vinden ach ter de kantine en vanuit de lijster besoever of de fietsenparkeer plaats te bereiken. De overburen aan de andere kant van het water hebben geluk;
zij kunnen vanuit hun tuin de ijs vogelwand uitstekend gade- slaan. Willen deze overburen misschien een berichtje aan de redactie sturen, mochten zij een of meer ijsvogels waarnemen? Maria Vlaar
7
De Lijsterbes In mei en juni staan de lijsterbessen weer in volle bloei. Jaren geleden zijn deze bomen op ons tuinenpark aangeplant in de lijsterbesoever. De witte bloesem vinden we niet bepaald aangenaam ruiken, maar heel wat insecten worden juist aangelokt door deze geur. De lijsterbes, die in bijna heel Europa inheems is, blijkt bijzonder te zijn. Er profiteren namelijk veel levende wezens van de Sorbus aucuparia, zoals hij in het Latijn heet. Niet alleen insecten die in het voorjaar uit de bloemen hun voedsel halen en als dank zorgen voor de bestui ving, maar ook veel vogelsoorten leven op en van de lijsterbes. Al vanaf eind juli zie ik vanuit mijn tuin deze bomen bij de lijsterbesoever barstensvol prachtige, oranje bessen hangen. Vogels zoals merel en lijster (uiteraard!) zijn gek op de sappige, rijpe vruchten. De onverteer de zaden poepen ze weer uit en daarmee dragen ze bij aan de ver spreiding van deze boomsoort. In de nazomer verorberen soms een den de afgevallen bessen die al een tijdje liggen te gisten en te rotten rond de lijsterbesbomen. Stomdronken waggelen deze dieren met volle buik weg, struikelend over hun poten. Wat een maf gezicht is dat! Ook de mens profiteert al eeuwenlang van de voedselrijke lijsterbes sen. Ik weet nog goed, dat mijn vader mij jaren geleden vertelde, dat hij in Oostenrijk met vakantie was. Hij zag vanuit zijn hotelkamer, hoe iemand boven in een lijsterbesboom was geklommen. De man was druk bezig om trossen met rijpe bessen af te knippen om ze daarna voorzichtig in een mand te leggen. Van de hoteleigenaar hoorde mijn vader, dat er likeur van gemaakt werd. Tot mijn verbazing haalde mijn vader thuis een fles lijsterbessenlikeur tevoorschijn die hij als souvenir uit Oostenrijk had meegenomen en schonk mij een glaasje in. Het smaakte voortreffelijk. Ik was verbaasd dat lijsterbessen werden gegeten. In Nederland hoor de je altijd dat deze bessen giftig zouden zijn. Het blijkt dat je onrijpe bessen beslist niet moet eten omdat daar inderdaad giftige stoffen in zitten. In gekookte bessenmoes is het gif verdwenen en is het vrucht vlees (zonder de zaden) heel smakelijk. Jam gemaakt van lijsterbes sen met wat toegevoegde appel, rozebottel en/of citroen moet een ware lekkernij zijn. De Latijnse soortnaam van de lijsterbes is aucuparia, dat zoiets bete kent als ‘vogelvangst’. Daar gaan we tegenwoordig gelukkig niet meer aan beginnen. In plaats daarvan kunnen we beter genieten van ‘vrije vogels’ in de lijsterbesboom. Henri Kroll, tuin 27
Vogels Bij het verenigingsgebouw zag een oplettend tuinlid op 22 janua ri een grote bonte specht die van tak tot tak in de abelen aan het foerageren was. Ook op 3 fe bruari in tuin 20 gezien. 23 april dook hij opnieuw in tuin 150 of 156 op. Man heeft een opvallende rode nekvlek en rode onderbuik. Bij vrouw ontbreekt de rode nekvlek. Wie broedt de 5-8 eieren uit tus sen april en juni? Voornamelijk de man! Uitzonderlijk! Ter info: de kleine soort is zo groot als een mus én vrij zeldzaam.
8
Omstreeks begin februari werd een roodborstje ‘mijn voetstap pen volgend’ in tuin 50 en 99 be keken. Dezelfde tijd zag tuinlid van tuin 20 nog twee roodborst jes, een boomklever, vier pimpelmeesjes en een groen ling bij haar voedertafels. Waar werd de zanglijster als eer steling gespot? Op de parkeer plaats op 9 februari. Half februari vloog een staart mees in tuin 20. Drie weken later, op tuin 56, waren er twee stuks te bewonderen. Ja, broedtijd. Het legsel is van 8-12 eieren, tussen maart en juni.
Uw waarnemingen Op 23 februari lieten twee matkoppen en een winterkoning zien hoe ze voedsel zochten op tuin 50. Tevens in de Ecohoek, gelijktijdig met een roodborst al zingend. Het is half maart en daar zie ik een paartje fazant in het weiland noordzijde flaneren. Een maand later vliegt een vrouw fazant bij mijn binnenkomst tegen mijn ser reraam op. Paniek. Rustig staan blijven. En ja hoor, ze vloog weg eck, eck roepend’. Legsel 8-12 ei eren, juni-september.
Voorjaar 2016
Amberbomen op het parkeerterrein De zieke essen op het parkeerter rein zijn vervangen door amber bomen. Hieronder een korte be schrijving van de amberboom (Li quidambar styraciflua).
Deze loofboom komt oorspronke lijk uit het oosten van de Verenig de Staten en wordt als sierboom sinds 1688 in Europa aangeplant. De Amberboom groeit in Europa
januari - juli 2015
Een week later vloog een buizerd in de lucht met zijn typerend kat tengemiauw gezien op tuin 150. Op 24 mei liet de koekoek (foto boven) zich horen. Ja, het is leg tijd. Bij welke vogel(s) ga je één ei leggen? Per seizoen kan zij 9-20
De tjiftjaf in tuin 99, op 3 april. Een ransuil was hem nog voor in tuin 150 op 25 maart. Half april was me toch vlakbij een groenling zeer lang nasaal aan het zingen. Vast om een vrouwtje te behagen. Hopelijk vindt zij het mooi! Tuinvereniging Langs de Akker
langzaam (2,5 m in 10 jaar) en heeft veel zon nodig. De naam van de boom houdt verband met de hars die zich in de bast bevindt: ‘amber’ is het En gelse woord voor barnsteen, een fossiele hars. De jonge boom heeft een kegel vorm. Later wordt de boom bre der met een eironde tot ronde vorm. Hij heeft vlezige wortels, die heftig sap afgeven als ze bescha digd worden. Het blad lijkt nogal op dat van de esdoorn. Er is een gemakkelijke manier om ze van elkaar te on derscheiden. De esdoorn heeft overstaande bladeren, bij de am berboom staan ze verspreid op de tak. Het blad van de amber boom heeft mooie herfstkleuren: dieprood, geel en oranje. Stuk gewreven bladeren geven een aangename zoete geur af. De jonge bast is roodbruin, later wordt deze grijsbruin en heeft diepe richels van kurkachtig ma teriaal, net als bij een aantal iepensoorten De boom is eenhuizig en bloeit in april en mei met eenslachtige bloemen. Daarna worden bolvor mige vruchthoofdjes gevormd. Henri Kroll, tuin 27
eieren in mei en juni leggen! Dan zijn vele kleine zangvogels de pi neut! Vaak kiezen de koekoeken de soort waarbij ze zelf zijn opge groeid. Bij de buren zat een zanglijster vanaf een berkenboomtak luid te kwelen, ik word er zo vrolijk van. Kijk af en toe eens naar de lucht, want dan kan u zomaar ooievaars over ons complex zien vliegen, zoals de tuinleden van tuin 63 er twee zagen op 12 juni. Tevens zagen ze op 14 juni een stel goudvinken, op zoek naar een nestplaats, dat meestal goed verborgen is, waarin ze 4-6 eieren
9
leggen van april-juli. Zie foto onder in een kruisbessenstruik. M: rechts, V: links. Opnieuw laten de grote bonte spechten zich zien. Op 15 juni in tuin 72 zelfs drie stuks (ouders met één kind? Andere combi’s ook mogelijk!). En op 25 juni bij de tui nen 135/138 zat er één lekker op de brievenbus. Vlinders en andere insecten Ra, ra hoe zit dat? Erg vroeg in het voorjaar, het is 18 februari, werd op tuin 63 een zwerm bijen van ongeveer 250 in getal gezien. Wordt vervolgd! Op een prachtige lentedag 8 maart werd in tuin 27 de eerst op getekende Citroenvlinder ge zien. Erna nog in tuin 133 en op de parkeerplaats al fladderend van struik tot struik op 8 april. Weer een maand later opnieuw in tuin 27. In tuin 72 de eerste Dagpauwoog op 15 maart. Een parelmoervlinder* is geno teerd op tuin 63 in de moestuin, van de zon genietend op 14 juni. Na boeken- en internetonderzoek kom ik uit op misschien een Klei ne parelmoervlinder, die uit de duinen (hun biotoop) op zwerf tocht is gegaan. Het zijn zonaan bidders! Voedsel: vnl. viooltjes. In tuin 68 nóg een aparte vlinder: de Kolibrievlinder die op 20 juni stil hangend in de lucht nectar aan het opzuigen was.
10
Deze trekvlinder vanuit Zuid-Euro pa en Noord-Afrika, komt hier om zich voort te planten. Ze houden van buisvormige bloemen waarin ze met hun roltong van wel 2 à 3 cm (= lichaamslengte) binnen dringen. Hun vleugels bewegen ze zó snel dat wij dat niet zien en als stilstaand waarnemen (zie foto linksonder). Nu nog enige diersoorten Ze bedrijven de liefde op het pad. Welke diersoort zou dat toch kun nen zijn? Aan U! Tuin nr. 63 weet het antwoord. In tuin 9 kwam een egel drinken/ eten uit bakjes vanaf 9 april. Er wordt goed voor hem/haar ge zorgd in een speciale hoek tuin! En een grote pad, tuin 27, op 11 mei en 1 juni: weer een pad die niet wilde dat ik wiedde. Leuk! Maar van, vermoedelijk parende, karpers tussen lidsteng (waterzui veraar) aan oeverkant werd hij blij. Het is een goed teken dat er weer vissen zijn in de sloten. Bij navraag coördinator Marleen Andriessen Vogelwerkgroep IVN: Zwartkop is aannemelijker in onze biotoop. Glanskop komt hele maal niet voor in onze omgeving en Matkop misschien een enke ling als uitstapje vanuit het Gooi. Verder niet in Noord-Holland! Het was opnieuw een uitdaging om uw notities te beantwoorden en te beschrijven. Waarnemin genlijst hangt in de kruiwagen ruimte met foto’s. NB. ‘Beleef de Lente’ is weer in volle gang’ op de website van Vroege Vogels met bosuilen, ijs vogels, ooievaars etc. Nieuw: wei devogels, gaat het zien! Gerda Dorreboom, actief met Na tuurlijk Tuinieren op ons tuinpark
Bericht uit het bostuintje (15) De laatste bamboe Herinnert u zich nog mijn ver haal over de bamboe? De bamboe staat in het stuk bos, grenzend aan mijn tuin. Het rit selt zo lekker en het is een para dijs voor vogeltjes. Maar het is ook een grote, hoge, donkere plek waar ik op uitkijk vanuit mijn terras. Weinig wil er groei en, ook al omdat de bamboe zich niet aan grenzen houdt en met nieuwe scheuten mijn tuin binnendringt, zomaar tussen mijn schaduwminnende plan ten. Op een dag, ergens in de herfst, was de bamboe verdwe nen. Ik merkte het niet meteen op want ze hadden een klein stukje, net op mijn tuin, laten staan. Ik kon er al wel door heen kijken, de bamboe filter de het licht, het was een veel vriendelijker aanblik. Weer wat later was het laatste restje bamboe toch uitgespit en ook bomen en struiken waren ver wijderd, ik kon zo het bos inkij ken. Ik heb nu eindelijk ’s och tends zon. Hopelijk kunnen de schaduwplanten er tegen. Veranderen is goed, het hoort bij het leven als bij het wisselen van de seizoenen. De verande ring van de verdwenen bam boe zorgde voor meer verande ring. De eerste keer dat ik in april weer naar de tuin ging, gooide ik in één middag al mijn plastic potten weg, een tuinvriendin bracht het afval hout naar de stort en we snoei den de haagbeuk tot op twee meter hoogte. Licht en ruimte komen nu vanuit onverwachte hoeken mijn tuin binnen. Nieu we aanplant komt tevoorschijn. Het is een andere tuin gewor den. Kan ik het nu nog een bostuintje noemen? Daarover de volgende keer meer. Caluke van Hoften
Voorjaar 2016
Verbazingwekkend dierengedrag (21) Het eerste koolmeesje is uitgevlogen Op een mooie zomerdag riep To de Vries om snel naar haar tuin te komen. Er was geen tijd te verliezen. Toen Anna en ik tuin 54 binnenstormden, werden we weer gemaand tot kalmte. “Het hing al lang in de lucht”, vertelde To opgewonden, “ maar nu is het dan toch gebeurd. Het eerste koolmeesje is uitgevlo gen”. Eigenlijk een groot woord, uitgevlogen, want het jonge vogeltje had zich uit het nestkastje met gespreide vleugels naar beneden ge stort. Nu zat het diertje op de grond tegen het huisje van To en Nico de Vries hulpeloos te piepen en koddig als vliegoefening met zijn vleu gels te wapperen. Er was een aantal jongkies in het nestkastje, die en thousiast hun broertje op de grond aanmoedigden om nu echt het luchtruim te kiezen. Dat deed hij warempel. Als een straaljager met motorpech zeilde hij wat onzeker over onze hoofden om daarna op een boomtak plaats te nemen. Tot ieders verbazing koos het jonge vo geltje even later de schouder van To uit om op te landen. Zij was heel verguld dat zij even zijn ‘moeder’ mocht zijn. Regelmatig had To na melijk de ontwikkeling van ei tot jonge mees gevolgd en er was een hechte band ontstaan tussen de jonge koolmeesjes en To. Heel die dag heeft het vogeltje in tuin 54 geoefend met vliegen en als een beschonkene allerlei capriolen uitgehaald, maar al doende leert men. Daarna heeft het diertje zijn grenzen verlegd en heeft het ook andere tuinen op ons park met een bezoek vereerd. Enige tijd later herhaalde dit hele tafereel zich meerdere keren tot alle meesjes het nestkastje hadden verlaten. Op ons mooie tuinenpark is de koolmees een van de meest voorko mende zangvogels. Als holenbroeder maakt hij zijn nest in boomhol ten, in brievenbussen en in ongebruikte regenpijpen. Ook broedt de koolmees graag in door ons opgehangen nestkastjes met liefst een vlieggat van 32 mm. Er worden dan 7-10 eitjes gelegd, waarvan er meestal 6 tot 8 uitkomen. Ongeveer 60% hiervan wordt volwassen. Bron: Wikipedia Henri Kroll, tuin 27
Tuinvereniging Langs de Akker
11
Eieren en eitjes Mijmeren over eieren in mei op moederdag, dat kan! Dat heb ik als jongen gehad, een gedachtegang over eieren en ei tjes in de natuur. Het leven in de natuur begint, ook bij ons op de tuin, in vijvers, sier- en moestui nen, in bomen, onder stenen, in holletjes en compostbakken en ga zo maar door. Het gebeurt bij vogels, amfibieën, vlinders, bijen, mieren en andere eierenleggers, waarna ze zich ontplooien tot dito schepsels, tot soortgenoten. Allemaal waar! Maar dat zoiets wonderbaarlijks er zo simpel uit zag. Zonder toeters en bellen, heel gaaf, ovaal, de onderkant iets dikker dan de bovenkant, bruin getint en afgewerkt met een mooie egale kalkschaal. Daar dacht ik toen nog niet aan op die tweede zondag in mei bij het ont bijt, toen ik keek naar het kippen ei dat voor mij lag.
Dat ei vóór mij was gekookt, dus ongeschikt voor de voortplanting. Het doel van een ei is, zoals u weet, voor een nieuw leven te zor gen om met soortgenoten hun plaats in de natuur veilig te stel len, voor nu en in komende tij den. En nu komt het, ... zodat ik mijn ei een keer kwijt kan! Waarom hebben onze taaldes kundigen van weleer zoiets be langrijks een plofnaam als EI gegeven? De Fransen gaven een meer res pectabele naam aan een ei, 'oeuf', en ach, ik weet het, vroe ger mocht je nergens poeha van maken in ons land. De kindernamen waren To, An, Jo, Toos en Mien voor meisjes en Co, Ab, Tom, Jan en Kees voor jongens, en kunt u zich nog het liedje herinneren: Ei-Ei, Ei-Ei, Meisje lief je bent van mij!? Zo’n macholiedje, daar hoef je vandaag de dag niet meer mee aan te komen.
Tot slot wil ik nog even gezegd hebben dat op onze tuinvereni ging ook heel wat eitjes gedepo neerd worden, door de kikker en het grote koolwitje zo’n duizend stuks. De ondergrondse mieren en de broedende vogels kunnen er op hun beurt ook wat van! Maar wij leggen het af tegen de aantallen eitjes van onze overbu ren, hun bijenkoninginnen leggen zo’n zestienhonderd stuks per dag, hallo! Na deze opsommingen mijmer ik nog even over de kip die toen dat ei voor mij had gelegd. Dat was haar productie voor één dag, zij was een van de zes kippen samen met een haan bij ons in het kippenhok. Als één van de zes een ei had gelegd, liep ze tevre den te tokkelen door het hok, to taal zonder stress, ze hadden een goed leven bij onze moeder, én bij de haan. André Schaefers, tuin 41
Haiku De mooiste schepping
Een ei waarin leven huist
Gaaf in een kalkschaal André Schaefers
12
Voorjaar 2016
Gewoon speenkruid Een typisch voorjaarsplantje Echt geliefd is speenkruid niet onder amateurtuinders. Het ‘on kruid’ kan zich namelijk enorm snel verspreiden. Onder bomen en struiken is dat beslist geen be zwaar. Op andere plaatsen kan het ook niet veel kwaad. In de eerste maanden van het jaar bij temperaturen net boven het vriespunt vormt speenkruid in vochtige loofbossen en onder bladverliezende struiken heel snel een groen tapijt van blaadjes. Speenkruid heeft namelijk zijn voedsel in de voorzomer van het jaar ervoor al opgeslagen in zijn langgerekte wortelknollen. De bladeren van gewoon speen kruid komen, net als die van sneeuwklokje en krokus, bij de
eerste zonnestralen in het vroege voorjaar direct boven de grond. Vrij snel daarna verschijnen bij het speenkruid de heldergele bloemen. Dit jaar begon deze bloei al begin februari. Wat verder in de lente vormen zich in de bladoksels van dit kruid broedknolletjes, die gaan zorgen voor ongeslachtelijke voortplan ting. De verspreiding door zaad is te verwaarlozen. In vroeger tijden werden de jonge blaadjes van speenkruid vóór de bloei geplukt en gegeten vanwe ge het hoge gehalte aan vitami ne C. Aangezien er ook giftige
stoffen in de blaadjes zitten, waarvan de concentratie sterk toeneemt als het plantje gaat bloeien, is het eten ervan niet echt aan te raden. Weidedieren wagen zich dan ook niet aan speenkruid. Terwijl wij het in juni zo druk heb ben met onze tuin, sterft dit bijzon dere plantje ongemerkt boven de grond geheel af. Onder de grond bewaart zij dan haar wortelknol len, vol met voedsel, om in het vroege voorjaar ons weer te kun nen verblijden met het eerste jonge groen. Tekst en fotografie: Henri Kroll
de kantine is open Open in het weekend van 14 -17 uur. De keuken is een paar jaar geleden verbouwd en van alle gemakken voorzien. Je komt als kan tinemedewerker 6x per jaar aan de beurt en het is in plaats van Al gemeen werk. Met evenementen is de kantine ook open. "Je hebt veel contact met mensen", vertelt Christie Annokkeé, "je heet men sen welkom en maakt een praatje. Er is koffie, thee en soep, tosti's en ijsjes. Na afloop ruim je op. Het is altijd gezellig. We kunnen nog mensen gebruiken." Je kunt je opgeven bij het bestuur.
Doodzonde van zo’n prachtig, nuttig dier Het is telkens weer schrikken als je een dood dier in de sloot ziet drij ven. Ik veronderstelde dat het weer een haas zou zijn, die bij het kie zen van het hazenpad in de sloot beland was en daar niet meer uit kon komen. Dichterbij gekomen zag ik dat het een vogel was met lange oorpluimen. Het was dus een ransuil! Toen ik het dier omdraaide, keek ik in een paar doffe, grijsblauwe ogen. Dat was een luguber gezicht. Hij was dus al een tijdje dood. Normaal zijn de ogen van de ransuil oranje geel. Zijn sterke poten waren naar voren gestrekt. Ontelbare veldmuizen had dit dier nog op ons tuinenpark kunnen vangen dit jaar als hij was blijven leven. Tja, dan heeft deze ransuil de winter op ons park overleefd, legt hij in het begin van de lente alsnog het loodje. Hoe dat komt? Wie zal het zeg gen, maar doodzonde van zo’n prachtig, nuttig dier is het wel! Tekst en fotografie: Henri Kroll Tuinvereniging Langs de Akker
13
De tuin van ... An Poot tuin 19 (aflevering 48)
Op een vrij koude dag begin april bel ik aan bij huisje ‘Zonnestraal’ op tuin 19. Ik word hartelijk ont vangen door eigenaresse An Poot en haar hondje Rody. De zwarte, kortharige teckel kan zo weggelopen zijn uit de strip ‘Jan, Jans en de kinderen’. Binnen heeft An de open haard aange stoken, die een aangename warmte geeft. Mevrouw Poot tuiniert al sinds 1980 op ‘Langs de Akker’. Door haar drukke baan zat zij indertijd veel binnen. Kennissen van haar die op ons park tuinierden, advi seerden haar om een tuin te nemen. Anderen stelden haar voor om een hond aan te schaf fen. Ze heeft het allebei gedaan en heeft daar nooit spijt van ge kregen. Het fraaie huisje kocht ze van een tuinlid, die aannemer was. Hij had het huisje zelf heel degelijk gebouwd en dat is te zien. Het is geheel van steen en heeft een plavuizen vloer. De buitenkant is met hout bekleed. Binnen geniet An op koele dagen van haar schitterende open haard. In de tuin zijn 's zomers vooral
14
haar rozen aan het gazon echte blikvangers. Ze staan er al heel lang, maar hebben natuurlijk veel zon nodig. Een gigantische es in het algemeen groen aan de overzijde van het pad gaf An veel ergernis, omdat die zoveel licht wegnam uit haar tuin. Na een no vemberstorm werd An thuis ge beld door een tuinlid met de me dedeling, dat er een grote boom in haar tuin lag. Ter plaatse stelde An vast, dat de ergernis gevende boom was afgebroken, in het gazon lag en op een haar na het huisje had geraakt. Ze was niet al leen opgelucht met de goede af loop, maar ook blij, dat er vanaf dat moment weer volop zon in de tuin kwam. Het huisje heet nu weer terecht ‘Zonnestraal’. Aan de zijkant van haar huisje kweekt An groenten en fruit, maar heeft net als vele tuinleden, nogal last van allerlei knabbelende beesten, die graag een graantje of meer willen meepikken. Ze had eens een mooi bedje met worte len. Dat beloofde een mooie oogst te worden, totdat ze merkte dat onder het loof alle wortels door muizen waren weggevreten. Aardbeien kweekt An nu in hoog staande bakken, omdat ze heeft ervaren, dat slakken dol zijn op 'zomerkoninkjes’. Haar zwarte bes senstruik wordt vanaf dit jaar af gedekt met een net, omdat vo gels haar vorig jaar te vlug af
waren geweest met oogsten. Om de sperziebonen, die aan stokken groeien, legt An koperen ringen. Dit is een milieuvriendelijke ma nier om slakken af te schrikken. Zodra de slijmballen op de kope ren ringen klimmen, krijgen zij een onaangename schok en trekken ze zich terug. Er moeten alleen geen blaadjes en dergelijke op terecht komen, want dan hebben de slakken een brug om over te steken. Heel apart is het dat er een ap pelboompje in de tuin staat met daaraan twee rassen, ‘Golden Delicious’ en ‘Elstar’ (foto linkson der). Hier zijn op de onderstam twee enten geplaatst van ver schillend ras; een leuke manier van spelen met de natuur. Bij de ingang groeit een taxus. An is driftig aan het zagen geweest om deze boom weg te krijgen, maar is daarmee gestopt. De taxus is namelijk zo eigenaardig uitgegroeid, dat voorbijgangers het een waar ‘kunstwerk’ vinden; u misschien ook wel (foto r.o.). De boom staat direct aan het pad! Henri Kroll
CONTACTGEGEVENS TUINVERENIGING ‘LANGS DE AKKER’ Langs de Akker 2 1186 AB AMSTELVEEN www.langsdeakker.nl OPGERICHT 16 SEPTEMBER 1971 kwalificatie •••• Telefoon: 020-4963724 Voorzitter:
[email protected] Secretariaat:
[email protected] Rabobank: NL67 Rabo 038.23.22.215 INGbank: NL42 INGB 000.56.33.024 Huismeesters: Gerrit Jan Hilbrink en Elizabeth Schweers BESTUUR NAAM voorzitter Elizabeth Schweers vicevoorzitter Arjen Werker secretaris Berry Bruning penningmeester Hans de Ruyter 2e penningmeester Gerrit Jan Hilbrink bestuurslid Jan Ensie bestuurslid Mieke van den Berg REDACTIE hoofdredacteur Maria Vlaar eindredacteur Caluke van Hoften
TUIN 75 89 96 49 62 78 22 98
TELEFOON 020-6413255 020-6473790 06-44484071 06-55991842 020-6417318 06-25034085 020-3454515 020-6180087
COLOFON Lay-out en vormgeving: Maria Vlaar en Caluke van Hoften Fotografie: Maria Vlaar. Foto's bij de volgende artikelen: Uw waarnemingen, De lijsterbes, Amberbomen op het parkeer terrein (artikel), Haiku en Bezint eer ge begint: van internet. Fo to's Verbazingwekkend dieren gedrag: To de Vries. Aan dit nummer werkten verder mee: Henri Kroll, Gerda Dorre boom, André Schaefers, Ankie Colenbrander en Frans Picavet. Drukker: Editoo B.V. te Arnhem De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten, te wijzigen of niet te plaatsen. Niets uit deze uitgave mag wor den overgenomen zonder voor afgaande schriftelijke toestem ming van de redactie. © Copyright 2016 Tuinvereni ging Langs de Akker De Akkerpraat verschijnt in Januari, Mei en September. Kopij kan worden gestuurd naar het e-mail adres van de redactie:
[email protected] Uiterste inleverdata: 15 november (winternummer) 15 maart (voorjaarsnummer) 15 juli (najaarsnummer)
Tuinvereniging Langs de Akker
15
Groene agenda mei - september 2016 Vanaf zaterdag 2 april Vanaf zondag 1 mei
winkel open op za. en zo. van 13.00 - 14.00 uur kantine open op za. en zo 14 - 17 uur
Zondag 8 mei
Natuurexcursie door het Meanderpark, Amstelveen. Start:10 uur het brug getje bij fietspad voor het viaduct, thema: beheren en behouden
Zaterdag 21 mei
14.00 uur in de kantine van LdA: lezing over bijen door Henk Kooij
Zondag 22 mei
rommeltjesmarkt
Zondag 22 mei
Natuurexcursie door het Flevopark, Amsterdam. Start:10 uur ingang van het Flevoparkbad. Insulindeweg 1002, thema: overig
Zondag 12 juni
Fietsexcursie Bovenkip. Start:10 uur begin Middenweg bij de Nesserlaan, Amstelveen, thema: weidevogels
Zondag 26 juni
open dag LdA 11.00 - 15.00 uur
Zondag 26 juni
Natuurexcursie Vliegenbos, Amsterdam. Start:10 uur zuidoost kant van het bos bij de groene ster, thema: recreatie
Zondag 10 juli
Natuurexcursie in de omgeving van De Poel. Start:10 uur bij de Urbanus kerk in Bovenkerk, thema: overig
Zaterdag 13 augustus
barbecue vanaf 17.00 uur
Zondag 14 augustus
Natuurexcursie door het Schinkelbos. Start:10 uur parkeerplaats aan de Bosrandweg, thema: overig
IVN - natuurexcursies
informatie Aleid Offerhaus, tel. 673 91 30
Zondag 28 augustus
Bijendag 14 - 16 uur 'Elsenhove'
Spreekuur bestuur: April t/m september Maart, oktober en november
2e en 4e zaterdag v.d. maand 12.00 - 12.30 uur 2e zaterdag v.d. maand 12.00 - 12.30 uur
Spreekuur bouwcommissie Maart t/m november December t/m februari
(onderdeel technische commissie): 2e zaterdag v.d. maand 12.00 uur tot 12.30 uur geen spreekuur bestuur noch bouwcommissie
