Samenvatting Het Greencrowd-project “Waterkrachtcentrale Kratochvil” heeft als doel geld op te halen voor een waterkrachtcentrale op het terrein van camping-pension Kratochvil in Tsjechië. De Nederlandse eigenaren van dit vakantieverblijf in de streek Zuid-Moravië zijn medio 2012 gestart met de bouw van een waterkrachtcentrale. De centrale bestaat uit een groot schoepenrad dat 60 huishoudens in de omgeving zal voorzien van elektriciteit. Door het crowdfunden van de waterkrachtcentrale kunnen mensen die de productie van 100% schone energie een warm hart toedragen of simpelweg op zoek zijn naar een zinvolle investering, helpen de centrale te realiseren. Om het project extra aantrekkelijk te maken, kunnen donateurs profiteren van een voordelig verblijf op de pittoreske camping dan wel in het pension Kratochvil. De eigenaar van de camping maakt gebruik van een regeling vanuit de Tsjechische overheid om productie van groene stroom te stimuleren. Het gebruik van waterkracht op deze manier is voor de Tsjechische overheid belangrijk en de overheid stimuleert de elektriciteitsproductie met een ruime vergoeding. De eigenaar heeft al € 40.000,- geïnvesteerd in de aanleg van de centrale en heeft nog € 80.000,- nodig voor de voltooiing. Het betreft hier crowdfunding voor de voorfinanciering van het project. Door te investeren, draagt u dus daadwerkelijk bij aan de totstandkoming van het project. Crowdfunders kunnen zowel doneren als investeren. Het streven is in totaal € 80.000,- bijeen te brengen, waarmee de technische voltooiing, projectkosten en ingebruikname van de waterkrachtcentrale betaald kunnen worden.
Wie investeert, kan zijn of haar geld vast zetten voor een periode van vijf danwel acht jaar. De lening wordt annuïtair afgelost en de crowdfunders ontvangen een gemiddelde jaarlijkse rente van 6% (bij vijf jaar investering) respectievelijk 8% (bij acht jaar investering) over de restschuld. Investeerders betalen in tegenstelling tot donateurs pas op het moment dat het totaalbedrag is ingelegd. Stichting Greencrowd heeft inmiddels diverse zekerheden voor de crowdfunders ingebouwd, waaronder een pandakte op het pension Kratochvil. Mede daardoor is de risicorating “B” is van toepassing op dit project. 2 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
Inhoudsopgave Samenvatting........................................................................................................................................... 2 1. Aanleiding project ............................................................................................................................... 4 2. Doel project ......................................................................................................................................... 4 3. Waterkracht......................................................................................................................................... 4 4. Waterkrachtcentrale Kratochvil .......................................................................................................... 4 5. Crowdfunden ....................................................................................................................................... 4 6. Financieel rendement waterkrachtcentrale ........................................................................................ 5 7. Financieel rendement crowdfunders (investeerders) ......................................................................... 6 8. Aanbod voor donateurs....................................................................................................................... 7 9. Garanties en risico’s ............................................................................................................................ 8 10. Proces bij doneren en investeren...................................................................................................... 8 11. Namen en adressen ........................................................................................................................... 9 12. Definities en afkortingen ................................................................................................................. 10 13. Bijlagen ............................................................................................................................................ 11
3 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
1. Aanleiding project Pension-camping Kratochvil in de streek Zuid-Moravië in het zuiden van Tsjechië is gelegen bij een voormalige waterkrachtcentrale. De Nederlandse eigenaar van de camping heeft reeds in 2006 een vergunning verkregen voor het renoveren van de centrale. De eigenaar heeft reeds € 40.000,- aan renovatiewerkzaamheden zelf gefinancierd en zoekt nog € 80.000,- voor de voltooiing van de installatie. De Tsjechische overheid geeft een aanzienlijke vergoeding voor stroomopwekking door kleinschalige waterkrachtinstallaties. Het project is daarom zeer rendabel. Voor de nog benodigde financiering van het systeem hoopt Kratochvil op enthousiaste crowdfunders. Zij kunnen geld geven voor de waterkrachtcentrale (doneren) of geld uitlenen (investeren). Investeerders krijgen hun inleg mét rente terug en delen op die manier in het financiële rendement dat aan de waterkrachtcentrale toe te schrijven is.
2. Doel project Het project ‘Waterkrachtcentrale Kratochvil’ heeft als doel de volledige renovatie van de waterkrachtcentrale op het campingterrein te realiseren. Zodoende kan voor circa 60 huishoudens groene stroom worden opgewekt. Door het crowdfunden kunnen mensen die het project een warm hart toedragen, of simpelweg op zoek zijn naar een zinvolle investering, helpen dit te realiseren.
3. Waterkracht Waterkracht is één van de meest rendabele vormen van duurzame energie. Uit de stroming van het water in een rivier kan elektriciteit worden opgewekt via het aandrijven van een generator. In gebieden met veel en snelstromend water wordt deze techniek veelvuldig toegepast. Landen als Noorwegen en Brazilië halen bijvoorbeeld het grootste deel van hun elektriciteit uit rivierwater. Dankzij de goed ontwikkelde technologie, de minimale impact op de leefomgeving en een goede kosteneffectiviteit is waterkracht een interessante investering.
4. Waterkrachtcentrale Kratochvil De waterkrachtcentrale Kratochvil wordt gebouwd in opdracht van de Nederlandse eigenaar van camping en pension Kratochvil in Tsjechië. De eigenaar heeft een concessie voor afname van minimaal 1,04 m³ per seconde aan water uit een nabijgelegen rivier. Met dit water wordt een molenrad aangedreven met daaraan gekoppeld een generator voor elektriciteitsproductie. Doordat het water het hele jaar door stroomt, kan het molenrad continu elektriciteit produceren met een vermogen van 20-30 kW. Zodoende levert het rad voldoende stroom voor circa 60 huishoudens.
5. Crowdfunden Crowdfunden is het bij elkaar brengen van een investering door een (grote) groep mensen. Er zijn verschillende vormen van crowdfunding, waaronder doneren en investeren. Bij doneren schenkt 4 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
iemand geld, bij investeren leent iemand geld uit. De partij die het geld ontvangt, zorgt ervoor dat deze lening wordt terugbetaald en keert daarbij een vooraf besproken rentepercentage uit. Crowdfunden is, naast een innovatieve manier van financieren, een proces dat extra waarde met zich meebrengt: het kan duurzame-energie-projecten voor een breed publiek tastbaar en beleefbaar maken. In het geval van de waterkrachtcentrale Kratochvil kunnen donateurs en investeerders voordelig gebruikmaken van de nabijgelegen camping en het pension. Bezoekers kunnen op deze manier tijdens een vakantie genieten van de mooie omgeving en hun éigen waterkrachtcentrale in bedrijf zien. De leningen die investeerders beschikbaar stellen, worden annuïtair afgelost. Dit betekent dat investeerders jaarlijks niet alleen rente ontvangen, maar ook een deel van de inleg retour krijgen. De looptijd van de lening is 5 of 8 jaar en de gemiddelde jaarlijkse rente over de restschuld is 6% respectievelijk 8%.
6. Financieel rendement waterkrachtcentrale Elektriciteitsopwekking uit waterkracht is een economisch aantrekkelijke activiteit onder de Tsjechische regelgeving. Om deze uitspraak te staven, is een model gemaakt waarin alle kosten en opbrengsten tegen elkaar worden afgezet. Kosten De investering in de waterkrachtcentrale bestaat enerzijds uit bouwkundige werkzaamheden aan het wateraanvoerkanaal en bevestigingsconstructie voor het molenrad. Deze kosten zijn reeds door de eigenaar gemaakt. Anderzijds bestaan de kosten uit de hardware van de waterkrachtinstallatie. Dit betreft het molenrad, as en lagers, riem- en elastiekkoppelingen voor krachtoverbrenging, versnellings-tandwielkast, generator, et cetera. Kosten voor onderhoud worden niet in de systeemexploitatie meegenomen, aangezien de eigenaar deze kosten indien van toepassing voor eigen rekening zal nemen. Opbrengsten De fabrieksgarantie op de componenten is afgegeven voor 5 jaar. De eigenaar zal een all-riskverzekering afsluiten op de complete installatie, zodra deze is opgeleverd. Gedurende een looptijd van vijf jaar is de werking van de installatie dus volledig verzekerd. Het verkooptarief voor teruglevering van de elektriciteit is op dit moment omgerekend € 0,1323 per kWh. De afgelopen jaren laten een gemiddelde prijsstijging van 5% per jaar zien. Hoewel hier geen garanties op afgegeven zijn, is de verwachting dus dat een prijs van minimaal € 0,1323 ook de komende 5 jaar de vergoeding is. Kosten versus opbrengsten De bovengenoemde schets van kosten en opbrengsten resulteert in een exploitatie waarbij het systeem zichzelf na vier tot vijf jaar heeft terugverdiend.
5 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
De investering in de waterkrachtinstallatie is dus zeer kosteneffectief. Sterker nog: de eigenaar van de installatie kan het zich veroorloven crowdfunders uit de 5-jaars-tranche binnen die tijdsperiode hun inleg mét rente terug te betalen.
7. Financieel rendement crowdfunders (investeerders) In de onderstaande tabellen en grafieken staan de kasstromen voor crowdfunders (investeerders) weergegeven voor een investering van 5 jaar tegen een annuitaire lening van 6% rente per jaar respectievelijk een investering van 8 jaar tegen een annuïtaire lening van 8% rente per jaar.
Voorbeeld: € 50,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans Voorbeeld: € 250,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans Voorbeeld: € 1.000,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans
€ € € €
2013 50,00 11,87 -38,13 -38,13
€ € € €
2013 250,00 59,35 -190,65 -190,65
€ € € €
2013 1.000,00 237,40 -762,60 -762,60
€ € € €
2014 11,87 11,87 -26,26
€ € € €
2014 59,35 59,35 -131,30
€ € € €
2014 237,40 237,40 -525,21
€ € € €
2015 11,87 11,87 -14,39
€ € € €
2015 59,35 59,35 -71,95
€ € € €
2015 237,40 237,40 -287,81
€ € € €
2016 11,87 11,87 -2,52
€ € € €
2017 11,87 11,87 9,35
€ € € €
2016 59,35 59,35 -12,60
€ € € €
2017 59,35 59,35 46,75
€ € € €
2016 237,40 237,40 -50,41
€ € € €
2017 237,40 237,40 186,98
Ontwikkeling geldstroom bij investering 5 jaar € 400,00
Totale balans
€ 200,00 €1
2
3
4
5
€ -200,00
€ 50,- investering
€ -400,00
€ 250,- investering € 1.000,- investering
€ -600,00 € -800,00 € -1.000,00
Jaar
Kasstroom van investering voor 5 jaar tegen annuitaire lening van 6% per jaar
6 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
€ 50,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans
2013 50,00 8,70 -41,30 -41,30
€ € € €
2014 8,70 8,70 -32,60
€ € € €
2015 8,70 8,70 -23,90
€ € € €
2016 8,70 8,70 -15,20
€ € € €
2017 8,70 € 8,70 € -6,50 €
2018
€ € € €
€ 250,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans
2013 250,00 43,50 -206,50 -206,50
€ € € €
2014 43,50 43,50 -162,99
€ € € €
2015 43,50 43,50 -119,49
€ € € €
2016 43,50 43,50 -75,99
€ € € €
2017 43,50 € 43,50 € -32,48 €
2018
€ € € €
€ 1.000,- investering Inleg Annuïteit (rente + aflossing) Jaarbalans Totale balans
2013 € 1.000,00 € € 174,01 € € -825,99 € € -825,99 €
2014 174,01 174,01 -651,97
€ € € €
2015 174,01 174,01 -477,96
€ € € €
2016 174,01 174,01 -303,94
€ € € €
2017 174,01 € 174,01 € -129,93 €
2019
8,70 € 8,70 € 2,20 €
8,70 € 8,70 8,70 € 8,70 10,91 € 19,61 2019
43,50 € 43,50 € 11,02 €
2020
43,50 € 43,50 43,50 € 43,50 54,53 € 98,03
2018 174,01 € 174,01 € 44,09 €
2020
2019
2020
174,01 € 174,01 174,01 € 174,01 218,10 € 392,12
Ontwikkeling geldstroom bij investering 8 jaar € 600,00 € 400,00
Totale balans
€ 200,00 €1
2
3
4
5
6
7
8 € 50,- investering
€ -200,00
€ 250,- investering € 1.000,- investering
€ -400,00 € -600,00 € -800,00 € -1.000,00
Jaar
Kasstroom van investering voor 5 jaar tegen annuitaire lening van 6% per jaar
8. Aanbod voor donateurs en grote investeerders De eigenaar heeft voor donateurs een mooi aanbod bedacht. Donateurs krijgen namelijk bij iedere € 100,- investering een overnachting voor één persoon in pension Kratochvil cadeau. Bij iedere € 50,ontvangt de donateur een gratis overnachting op de camping. Bij donaties van € 1.000,- of hoger krijgen donateurs tevens een vermelding met hun naam op de waterkrachtinstallatie. Voor investeerders van een bedrag van € 5.000,- of meer geldt het aanbod van een week overnachting voor 2 personen in pension Kratochvil. 7 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
9. Garanties en risico’s Wie geld in de waterkrachtinstallatie investeert, leent het feitelijk via stichting Greencrowd uit aan de Tsjechische SRO pension-camping Kratochvil-molen. Dit crowdfundingsproject gaat om de voorfinanciering van een waterkrachinstallatie. Het risico voor crowdfunders is dat de SRO de rente en/of aflossing van de leningen niet kan betalen. Om een inschatting te geven van de grootte van dit risico, koppelt stichting Greencrowd een rating aan ieder project, waarbij classificatie ‘A’ een zeer veilige investering betekent en classificatie ‘F’ overeenkomt met een risicovolle investering. Factoren die van invloed kan zijn op de inkomsten uit het waterkrachtproject (en dus het risico dat crowdfunders hun inleg en rente niet uitgekeerd krijgen), zijn: 1) Het technisch functioneren van het systeem; 2) de hoeveelheid geproduceerde elektriciteit op de locatie. Deze parameter is immers van directe invloed op de cashflow-balans van het project; 3) De hoogte van het teruglevertarief inclusief subsidie; 4) De financiële positie van de eigenaar. Om deze risico’s te ondervangen zijn de volgende maatregelen genomen: 1) Op de componenten van de waterkrachtcentrale zit een garantie van 5 jaar (zie bijlage C); 2) Het systeem zal worden verzekerd voor een bedrag van omgerekend € 40.000,-; 3) Een concessie van de Tsjechische lokale overheid op gegarandeerde wateraanvoer van 1,04 m³/s voor een periode van 28 jaar; 4) Een pandgarantie van de eigenaar van de SRO pension-camping Kratochvil-molen; 5) Voor het teruglevertarief is uitgegaan van het gemiddelde tarief van de afgelopen 10 jaar; 6) De crowdfunders betalen pas zodra de tranches zijn volgeschreven.
Op basis van deze situatie is de risicorating van dit project vastgesteld op rating B – beperkt risico.
10. Proces bij doneren en investeren Doneren Nadat u zich heeft geregistreerd/aangemeld op de website van stichting Greencrowd, wordt u na het volgen van de optie ‘doneren’ direct naar de betaalomgeving geleid. U kunt vervolgens het bedrag van uw keuze overmaken.
8 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
Investeren Wie investeert, moet een paar extra handelingen verrichten. Nadat u bent ingelogd, een tranche heeft gekozen en een investeringsbedrag heeft bepaald, wordt automatisch een crowdfundingsovereenkomst gegenereerd. Deze dient u te ondertekenen en samen met een kopie van uw ID-bewijs retour te sturen naar het antwoordnummer van stichting Greencrowd (per e-mail is ook mogelijk). Zodra het totale benodigde bedrag is verzameld, ontvangt u een betaallink van stichting Greencrowd, waarmee u de feitelijke investering kunt afronden. Het kan dus een tijdje duren voordat u daadwerkelijk wordt verzocht te betalen. U ontvangt het eerste bedrag aan rente en aflossing exact een jaar nadat u de investering heeft gedaan. De laatste annuïteit met rente ontvangt u op de dag dat de looptijd van uw tranche voorbij is.
11. Namen en adressen Initiatiefnemer
John de Vrieze Cervená Lhota 37 67507 Cervená Lhota/ Cihalin www.kratochvil.nl
Verantwoordelijkheid crowdfunding
Stichting Greencrowd Utrechtseweg 310, gebouw H02 6812 AR Arnhem www.greencrowd.nl
9 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
12. Definities en afkortingen 1. Stichting Greencrowd (Greencrowd) Stichting Greencrowd brengt Crowdfunders en Kredietnemers via haar website bij elkaar teneinde een Kredietovereenkomst tot stand te laten komen en verplicht zich tot het voeren van alle daaruit voortvloeiende administratieve en financiële afhandelingen. Stichting Greencrowd is statutair gevestigd en kantoorhoudend te Arnhem. Het staat Greencrowd steeds vrij voor de uitvoering van de door haar te verrichten werkzaamheden derden in te schakelen. Greencrowd is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van tekortkomingen van die derden. 2. De Crowdfunder (Crowdfunder) De natuurlijk persoon die zijn privémiddelen of zakelijk vermogen beschikbaar stelt ten behoeve van de totstandkoming van de Kredietovereenkomst, dan wel de rechtspersoon die vanuit zijn onderneming zakelijk vermogen ter investering beschikbaar stelt. 3. De Kredietovereenkomst (Kredietovereenkomst), Crowdfundingovereenkomst of Investeringsovereenkomst De overeenkomst waarmee de Geldlening of Schuldbekentenis wordt bekrachtigd en waarin de betalingsvoorwaarden, rentes en verdere uit de Kredietovereenkomst voortvloeiende verplichtingen worden beschreven. 4. De Geldlening (Geldlening) Lening van geld waarbij rente over de af te lossen som moet worden betaald aan de uitlener of kredietverschaffer. 5. De Hoofdsom (Hoofdsom) De verschuldigde som geld uit hoofde van de Geldlening waarbij de lopende of vervallen rente buiten beschouwing wordt gelaten. 6. De Tranche (Tranche) Een deel van een totale geldsom.
10 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
13. Bijlagen A. Concessie lokale overheid
11 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
12 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
13 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
14 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
15 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
16 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
17 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
18 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
B. Offerte waterkrachtinstallatie
19 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
20 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
21 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
22 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië
C. Garantieverlening
23 Informatiememorandum Waterkrachtcentrale Tsjechië