#Rond(d)e Tafel RISICOANALYSE ELEKTRISCHE INSTALLATIES
Erik Remels CRH
Kristof Wellens Atecon 28.04.2016
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
1
Inhoud #Rond(d)e Tafel • • • • • • •
Reglementering – KB 04/12/2012 Uitwendige invloedsfactoren Netsystemen BA4/BA5 Dossier elektrische installatie(s) Checklijst Voorbeelden #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
2
KB 4/12/2012 • Art. 1: – Van toepassing op WG en WN – Gelijkgestelden volgens KB 4/08/1996
• Art. 2: – Dit besluit is van toepassing op de elektrische installaties bestemd voor: • Productie • Omvorming • Transport • Verdeling • Gebruik
f < 10.000Hz – Gelegen in gebouwen of op terreinen van de onderneming of de inrichting van een WG. #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
3
KB 4/12/2012 • Art. 3: – Inrichting: de geografisch afgebakende plaats die deel uitmaakt van een onderneming of een instelling, en die onder de verantwoordelijkheid valt van een WG die er zelf N tewerkstelt. – Gelijkgesteld met inrichting: installaties die door de WG uitgebaat worden.
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
4
KB 4/12/2012 • Art. 3 - §1 – 3°: Wat is een oude elektrische installatie? – Installaties < 1/10/1981 • Geen BA4/BA5
– Installaties < 1/01/1983 • Wel BA4/BA5
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
5
KB 4/12/2012 • Art. 4: Risicoanalyse – De werkgever voert, overeenkomstig artikel 8 van het KB van 27/03/1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, een risicoanalyse uit van elke elektrische installatie waarvan hij de houder is. – Ten minste de volgende risico’s moeten opgespoord en eveneens geëvalueerd worden: • • • • • •
De risico’s voor elektrische schokken door rechtstreekse aanraking. De risico’s voor elektrische schokken door onrechtstreekse aanraking. De risico’s te wijten aan ontlading en lichtbogen. De risico’s te wijten aan potentiaalspreiding. De risico’s te wijten aan ophoping van energie, zoals in condensatoren. De risico’s te wijten aan overspanning ten gevolge van inzonderheid, fouten die kunnen ontstaan tussen actieve delen op kringen op verschillende spanning, van het schakelen en van atmosferische ontlading. #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
6
KB 4/12/2012 • Art. 4: Risicoanalyse • De risico’s voor oververhitting, brandwonden, brand en ontploffing, veroorzaakt door elektrische uitrusting. • De risico’s te wijten aan overstromen. • De risico’s te wijten aan een spanningsdaling en het wederopkomen van de spanning. • De risico’s inherent aan het gebruik van elektrische energie en de werkzaamheden aan elektrische installaties. • De niet elektrische risico’s die te wijten kunnen zijn aan een fout of een slecht functioneren van een elektrische uitrustingscomponent, zoals stuurorgaan of stuurstroombanen.
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
7
KB 4/12/2012 • Art. 5: Evaluatie Risico’s • Bij de evaluatie van de in artikel 4 bedoelde risico’s houdt de werkgever ten minste rekening met de volgende parameters: • De spanningsgebieden; • De absolute conventionele grensspanning en de relatieve conventionele grensspanning; • Het systeem van de aardverbindingen; • De uitwendige invloeden; • De eventuele inplanting van de elektrische installatie in een exclusieve ruimte van de elektrische dienst in de zin zoals bedoeld door het AREI; • De eventuele aanwezige andere factoren die de ernst van de risico’s kunnen beïnvloeden, inzonderheid de aanwezigheid van andere elektrische of niet elektrische installaties en vreemde geleidende delen.
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
8
KB 4/12/2012 • Art. 10: Werkzaamheden aan elektrische installaties – De werkgever zorgt er voor dat de werkzaamheden aan de elektrische installatie worden uitgevoerd overeenkomstig de artikelen 192 tot 197 en 266 van het AREI.
• Vastgelegde termijnen: – Het KB van 4/12/2012 legt de volgende termijnen vast in afdeling VIII: – 31/12/2014 --> Risicobeoordeling en algemene preventiemaatregelen – 31/12/2016 --> Voldoen aan de minimale voorschriften betreffende de uitvoering van de elektrische installatie. – 31/12/2018 --> De termijn van 2016 mag overschreden worden met een maximale termijn van 2 jaar mits akkoord van de preventieadviseur en het Comité voor het verstrijken van die datum een gedetailleerd uitvoeringsplan opstelt. #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
9
Uitwendige invloeden • Art. 19 – Installatievoorwaarden van elektrisch materieel in functie van zijn omgeving – De keuze en het gebruik van elektrisch materieel gescheiden in functie van de aanwezige uitwendige invloeden in overeenstemming met de door de ministers, die respectievelijk Energie en Arbeidsveiligheid onder hun bevoegdheid hebben en dit ieder wat hem betreft, getroffen besluiten of bij ontstentenis daarvan, in akkoord met de vertegenwoordiger van het in artikel 275 bedoeld erkend keuringsorganisme. – Wanneer nochtans het elektrisch materieel door constructie de vereiste eigenschappen niet bezit, mag het toch worden gebruikt op voorwaarde dat het bij het installeren wordt voorzien van een bijkomende bescherming waardoor gelijkwaardige eigenschappen worden verzekerd. #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
10
Uitwendige invloeden – Deze bijkomende bescherming mag de werking van het aldus beschermd elektrisch materieel niet schaden. – De uitwendige invloeden alsmede de zones waarin deze van toepassing zijn, worden bepaald op basis van gegevens verstrekt door de uitbater van de installatie. Deze gegevens zijn aangebracht op één of meerdere plannen van de inrichting of de installatie. – Deze plannen dienen te worden goedgekeurd en geparafeerd door de exploitant of zijn vertegenwoordiger en de vertegenwoordiger van het erkend organisme bedoeld in artikel 275. – De bepalingen van de twee voorgaande leden zijn niet van toepassing op elektrische installaties in huishoudelijke lokalen of plaatsen.
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
11
Uitwendige invloeden Indeling • De U.I. bestaan uit 3 groepen: GROEP A Omgevingsfactoren
B Persoonsgebonden invloeden
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
C Structuursgebonden invloeden
12
Uitwendige invloeden • 1ste letter specifieert de groep – Groep A → invloeden met betrekking tot het milieu – Groep B → invloeden met betrekking tot personen – Groep C → invloeden met betrekking tot de structuren • De 2e letter specificeert de specifieke invloed: – AA → invloed van de omgevingstemperatuur – BA → bevoegdheid van personen • Na de 2e letter komt er een cijfercodering. Dit cijfer is maat aangevend en is bepalend voor de te nemen acties. – BA kan gespecificeerd worden met een cijfer gaande van 1 tot 5. – BA5 → Dit is een vakbekwaam persoon volgens art. 47 van het AREI #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
13
Uitwendige invloeden AD – Aanwezigheid van water Code
Omschrijving
Voorwaarden
Voorbeelden
AD1
Te verwaarlozen aanwezigheid van water
Over het algemeen geen sporen van vochtigheid
Droge ruimten, bv. Woonkamers, kamers, burelen, …
AD2
Tijdelijk vochtig
Verticaal vallende waterdruppels. Toevallige vorm van condensatie van vocht of toevallige afwezigheid van waterdamp
Tijdelijk vochtige ruimten, bv. Bepaalde keukens, kelders, overdekte terrassen, wc’s, individuele garages, …
AD3
Vochtig
Vloeien van water langs wanden of over vloeren. Besprekenkeling met water. Water in de vorm van regen (max. 60° t.o.v. de verticale)
Vochtige ruimten, bv. Vuilnislokalen, bij-stations van stoom of warm water, …
AD4
Nat
Vloeien en spatten van water in alle richtingen
Natte ruimten, bv. Werven, sauna’s, koelkamers, …
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
14
Uitwendige invloeden Code Omschrijving
Voorwaarden
Voorbeelden
AD5
Besproeid
Waterstralen onder druk en in alle richtingen
Blootgestelde ruimten, bv. Stortbaden, stallen, slagerijen, …
AD6
Inwerking van watermassa’s
Wassen met waterstraal en watermassa’s
Pieren, kaaien, stranden
AD7
Overstroomd
Diepte van water ≤ 1m
Ondiepe baden, bv. deze van fonteinen
AD8
Ondergedompeld
Diepte van het water > 1m
Diepe baden
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
15
Uitwendige invloeden AA AD AE AF AG AH AK AL AM
144 + 225 84 + 226 29 + 227 146 + 228 147 + 229 148 + 230 149 + 231 149 + 231 139 + 232
AN BA BB BC BD BE CA CB
232 47 + 233 31 + 234 47 + 234 101.02 + 234 101.03 + 234 101.04 101.05
Temperatuur Aanwezigheid van water Vreemde vaste lichamen Corrosieve of vervuilende stoffen Mechanische belastingen Trillingen Flora Fauna Zwerfstromen, magnetische, elektrostatische of ioniserende invloeden Zonnestraling Bekwaamheid van personen Toestand van het menselijk lichaam Contact aardpotentiaal Mogelijkheid tot ontruiming Behandeld of opgeslagen goederen Bouwmaterialen Structuur van het gebouw
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3
4 4 4 4
5 5
6 6
3
4
5
6
3 3 3 3 3
4
5
4 4 4
3
4
7 7
8 8
16
Uitwendige invloeden
AA AD AE AF AG AH AK AL AM
144 + 225 84 + 226 29 + 227 146 + 228 147 + 229 148 + 230 149 149 139 + 232
AN BA BB BC BD BE CA CB
232 47 + 233 31 + 234 47 + 234 101.02 + 234 101.03 + 234 101.04 101.05
Omgevingstemperatuur Aanwezigheid van water Vreemde vaste lichamen Corrosieve of vervuilende stoffen Mechanische belasting Trillingen Flora Fauna Zwerfstromen, magnetische, elektrostatische of ioniserende invloeden Zonnestraling Bekwaamheid van personen Toestand van het menselijk lichaam Contact aardpotentiaal Mogelijkheid tot ontruiming Behandelde of opgeslagen goederen Bouwmaterialen Structuur van het gebouw
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
4/5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 3*
3 2 2
Refter
Reserve
Stock banden, olie, …
Atelier
Winkel
Normaal
Beschrijving
Artikel
Uitwendige invloedsfactor
Lokaal
2 3*
2
2 3
2
2**
2
2**
3
2 2 2
17
Uitwendige invloeden
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
18
Netsystemen Actieve beveiliging • A.R.E.I. art. 78 – 82 – – – –
Naam bestaat uit min. 2 letters 1ste letter: betrekking op de actieve delen 2de letter: betrekking op de massa’s 5 mogelijke letters: • • • • •
T = Terre – aarde I = Isolation – isolatie N = Neutre – nulgeleider C = commun – gemeenschappelijk S = séparé – gescheiden
– Indien 2de letter = N relatie tussen N en PE #Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
19
Netsystemen
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
20
BA4 / BA5 WERKNEMER • • • • •
Scholing Opleiding Kennis Ervaring …
INSTALLATIE • HS-installatie • LS-installatie • Netsysteem • Materiaal • Machines • IP-graad
ACTIVITEITEN • Onder-, buiten- of in de nabijheid van spanning • Schakelwerken • Inspectie, controle • Onderhoud • …
• …
TRACEERBAAR
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
21
BA4 / BA5 TOEKENNING BA4/BA5
DOCUMENT
• Naam v/d WN • Beschrijving v/d werkzaamheden • Beschrijving v/d elektrische installaties: • Waaraan gewerkt • Waar nabij gewerkt
• Beperkingen • Geldigheidsduur • Voorwaarden voor behouden attest
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
22
Dossier elektrische installatie(s) Aanwezig Onderdeel
JA
NEE
Toestand OK
NOK
NVT
Opmerking
Deel 1: Schema’s X
Schema Laagspanning (art. 16) Schema Hoogspanning (art. 17)
X
X
Zie commentaar
Aardingsschema (art. 17)
X
X
Zie commentaar
Overzicht blokschema
X
Deel 2: Dossiers Dossier Uitwendige Invloeden (art. 19)
X
X
Zie commentaar
Dossier Vitale Stroombanen (art. 104)
X
Zoneringsdossier (art. 105)
X
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
23
Dossier elektrische installatie(s) Deel 3: Berekeningsnota’s Kabelberekeningen (art. 117)
X
Berekeningen tegen bescherming O.A. (art. 80)
X
Kortsluitberekeningen (art. 118)
X
Deel 4: Controles Hoogspanning Gelijkvormigheidsverslag (art. 272)
X
X
Verslag voorlaatste controlebezoek (art. 272)
X
X
Verslag laatste controlebezoek (art. 272)
X
X
Register 3-maandelijks bezoek (art. 267)
X
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
X
Zie commentaar
24
Dossier elektrische installatie(s) Laagspanning Gelijkvormigheidsverslag (art. 270)
X
Verslag voorlaatste controlebezoek (art. 271)
X
Verslag laatste controlebezoek (art. 271)
X
Deel 5: Overige Opleidingsdossiers werknemers Instructies eerste hulp Lijst werknemers BA4-BA5
X X
X
Zie commentaar
X
Zie commentaar
X X
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
25
Checklijst
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
26
Voorbeelden Nr.
Risico
VT
NVT
1.
Rechtstreeks aanraking
X
2.
Onrechtstreekse aanraking
X
3.
Ontladingen
X
4.
Lichtbogen
X
5.
Potentiaalspreiding
X
6.
Ophoping van energie
X
7.
Overspanning
X
8.
Atmosferische ontlading
9.
Actieve delen op verschillende Un
X
10.
Oververhitting
X
11.
Ontploffing
X
12.
Brand
X
13.
Overstroom
X
14.
Spanningsdaling
X
15.
Wederopkomen Un
X
16.
Inherent gebruik
X
17.
Werken aan elektrische installaties
18.
Slecht functioneren van sturing
X
19.
Fout in sturing
X
Opmerking
X
X
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
27
Voorbeelden
• Welke risico’s? • Welke maatregelen te treffen?
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
28
Voorbeelden
• Welke risico’s? • Welke maatregelen te treffen?
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
29
Voorbeelden
• Welke risico’s? • Welke maatregelen te treffen?
#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016
30
