Wethouder van Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte
B.A. Revis
Gemeente Den Haag
De voorzitters van Commissie Ruimte en Leefomgeving
DSO/2014.1247 – RIS 279664 0652485081
17 december 2014 Welkom in Den Haag - een agenda voor de stadentrees van Den Haag Geachte voorzitter, In het coalitieakkoord Haagse Kracht is de ambitie geformuleerd om Hagenaars en bezoekers een welkom gevoel te geven in de buitenruimte. De komende jaren zal de gemeente met investeringen in de buitenruimte een impuls geven aan de ontwikkeling van de stad. Een goede buitenruimte zorgt voor een prettige woon-, werk- en winkelomgeving. We houden vast aan de reeds hoge technische standaard (schoon-heel-veilig) en voegen daar de inzet op de sociale en economische betekenis van de openbare ruimte aan toe. We sturen op de bijdrage van de buitenruimte aan het vestigingsklimaat, het leefklimaat en het ondernemingsklimaat van Den Haag. Het programma Stadsentrees vormt een belangrijk element hierin In deze agenda ‘Welkom in Den Haag’ zet ik uiteen hoe ik invulling ga geven aan dit programma. Hierover ga ik graag met u in gesprek. In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “Welkom in de Buitenruimte De stad die we met z’n allen delen krijgt hart en ziel in de buitenruimte. Thuis is privé; buiten op straat ontmoet je je stadsgenoten, kun je spelen, ontspannen, sporten, feesten en genieten. Ook de gebouwen, van moderne skyline tot historische gevels, bewonderen we vanaf de straat. Wat we buiten ervaren is een gedeelde ervaring en door ontmoetingen op straat gaan we meer naar elkaar omzien. [...] Stadsentrees We investeren in de buitenruimte rond onze stadsentrees. Allereerst in de entrees via de stations, omdat daar dagelijks enorm veel stadsgenoten en bezoekers gebruik maken van de buitenruimte. Maar we hebben ook oog voor de toegangswegen van de stad. Zo maken we de opknapbeurt van de stadsentree A12 af door de toegang vanaf de Malietoren te vergroenen en verduurzamen en door de ruimte tussen Malieveld en Zuid-Hollandlaan prettig en mooi in te richten voor wandelaars en fietsers. We trekken de Haagse Loper door naar de Theresiastraat.”
Max Jeleniewski
DSO/2014.1247
2
Geen tweede kans voor een eerste indruk Met ‘Welkom in Den Haag’ zetten we in op het versterken van de kwaliteit van onze stadsentrees. Dit zijn de plekken waar grote aantallen bezoekers en bewoners van Den Haag de stad binnenkomen en weer verlaten. Per station bijvoorbeeld enkele tienduizenden treinreizigers per dag, op Centraal Station tot een kleine 100.000 dagelijkse treinpassagiers en via de A12/Zuid-Hollandlaan 55.000 auto’s. Stadsentrees zijn logistieke knooppunten. Maar ook de plek waar bedrijven en instellingen zich gevestigd hebben, waar mensen elkaar ontmoeten, waar leven op straat is. Voor nieuwkomers is een stadsentree de plek van de eerste indruk van de stad, de plek waar Den Haag zich presenteert. Voor vertrekkers is het de plek van de laatste herinnering aan de stad, het beeld dat je met je meeneemt.
Stadsentree: Haags thema Stadsentrees zijn in alle steden ter wereld te vinden. De identiteit van de stadsentrees in Den Haag kenmerkt zich op de volgende wijze: -
De geografische ligging van onze stad karakteriseert onze stadsentrees. De ligging aan de kust in relatie met de intensieve infrastructuurverbinding maakt lange lijnen dwars door de stad door naar de kust. Dit is bijvoorbeeld historisch herkenbaar aan de bijna 350 jaar oude Scheveningseweg.
-
Den Haag heeft een belangrijke verzorgingsfunctie in de regio. Veel mensen van buiten de stad maken gebruik van de voorzieningen die onze stad te bieden heeft. Dagelijks bezoeken talloze bewoners van de Haagse regio onze stad voor werk, winkelen, onderwijs, zorg en vermaak.
-
Den Haag vervult functies die normaliter door de hoofdstad van een land worden vervuld. Het regeringscentrum en ons internationale profiel zorgen niet alleen voor een dynamisch woonwerkverkeer maar is tevens een belangrijke in- en uitstroom van binnen- en buitenlandse bezoekers. Met alle ministeries, het provinciehuis en de gemeente is de overheid een grote werkgever in Den Haag. Daarnaast zijn er hoofdkantoren van grote nationale en internationale bedrijven gevestigd, alsmede vele ambassades en internationale instellingen. Veel van deze kantoren domineren de skyline rond het Centraal Station en de Utrechtse Baan. De druk op de regionale en nationale infrastructuur, de A12 en de A4 en het spoorwegnet, is enorm. Naast het Centraal Station en het Hollands Spoor krijgt Station Laan van NOI de laatste jaren steeds meer kenmerken van een derde hoofdstation van Den Haag.
-
De Hofstad Den Haag is al eeuwenlang de stad van het koningshuis. Op vele plekken is de koninklijke signatuur van de stad terug te vinden.
-
Den Haag is als tweede toeristen- en cultuurstad meer en meer in trek. Het rijke culturele aanbod is een van de belangrijkste toeristische trekkers. Het Mauritshuis en het Gemeentemuseum programmeren meerdere keren per jaar grote tentoonstellingen voor een breed publiek. Het Binnenhof, Madurodam en Scheveningen zijn enkele van de vele iconen van de stad. Ook het evenementenbeleid is succesvol. In 2019 gaat het nieuwe Dans- en Muziekcomplex in het Spuikwartier open. De toeristensector groeit en het college zet in op verdere groei van deze sector. Dit brengt veel bezoekers van binnen en buiten Nederland met zich mee.
-
De laatste jaren is ook de kennissector in Den Haag sterk in opkomst. Op de campus bij Hollands Spoor studeren 30.000 studenten. De Haagse vestiging van de Leidse Universiteit groeit boven verwachting. The Hague Security Delta maakt een vliegende start. Ook dit genereert een forse bezoekersstroom.
Stadsentrees zijn dus bij uitstek de plekken waar beleving, ontmoeting en een goed vestigingsklimaat gestalte krijgen, welkom in de buitenruimte!
DSO/2014.1247
3
Intermezzo: het Rome van Sixtus V Domenico Fontana schreef in 1589: “Onze heer wenste de weg te effenen voor hen die, uit vroomheid of op grond van geloften vaak een bezoek brengen aan de heilige plaatsen van de stad Rome en in het bijzonder de zeven kerken die zo geroemd worden om hun grote aflaten en reliquiën. Hij heeft zeer gerieflijke en rechte straten aangelegd. Zo kan men te voet, te paard of met een koets van elke gewenste plaats in Rome praktisch langs één rechte lijn naar de bekende heiligdommen gaan.“ Fontana beschreef het plan dat in opdracht van paus Sixtus V aan het eind van de 16e eeuw voor Rome was gemaakt. Toen Sixtus aan de leiding van de Rooms-Katholieke kerk kwam te staan, verkeerde de stad in een diepgaande crisis. De staatskas was leeg, de stad was in verval. Sixtus was realiseerde zich dat hij het enorme aantal pelgrims en andere bezoekers van Rome kon benutten om de stad er weer bovenop te helpen. Daarvoor moest hij op de eerste plaats de infrastructuur op orde brengen. De nauwe, overbevolkte en onoverzichtelijke straatjes, die zorgden voor langdurige vertragingen, liet hij vervangen door brede, rechte wegen tussen de belangrijkste heiligdommen. De stad kon daardoor de toestroom van bezoekers op een veel efficiëntere en meer gastvrije manier verwerken. Tegenwoordig zouden we zeggen dat Sixtus de verdiencapaciteit van de stad vergrootte. Maar deze ingrepen waren meteen ook een forse impuls voor de lokale economie. Er werd weer gebouwd in de stad, waarmee de bouwsector werd gestimuleerd. Langs en rondom de nieuwe wegen ontstond nieuwe bedrijvigheid om het verblijf van de stadsbezoekers te ondersteunen en te veraangenamen. De watervoorziening werd verbeterd. Tegenwoordig zouden we zeggen dat Sixtus investeerde in een voor de bezoekers van Rome attractieve stad. Hij vergrootte de verdiencapaciteit van de stad, stimuleerde de lokale economie en het vestigingsklimaat en verbeterde de leefbaarheid. Maar Sixtus deed nog iets meer dan dat. Op een ets van Bordino uit 1588 zien we dat Sixtus niet alleen de belangrijkste kerken in zijn stratenplan opnam, maar ook Romeinse monumenten. Daarmee verbond hij de wereld van de kerk met die van de Romeinse oudheid, niet alleen als idee maar als iets dat elke bezoeker van Rome daadwerkelijk zou gaan ervaren. Hij gaf – letterlijk –aan de basis de identiteit van Rome als heilige en eeuwige stad. In onze tijd zouden we dit een knap staaltje stadsmarketing noemen. Van Sixtus kunnen we leren hoe belangrijk het is om te investeren in de gastvrije ontvangst van bezoekers van de stad. Investeren in de bereikbaarheid en doorbloeding van de stad, in de aanjagende werking die dat kan hebben op leefbaarheid en vestigingsklimaat. En dat de identiteit, de kernkwaliteiten van een stad daarbij in de buitenruimte zichtbaar gemaakt kunnen worden.
Opgave stadsentrees a.
Stadsentrees
Stadsentrees zijn die plekken in de stad waar veel bewoners en bezoekers de stad binnenkomen en weer verlaten. Dit brengt een reeks van opgaven en aandachtspunten met zich mee. Voor de stadsentree zelf zijn dat: verbinden, ontsluiten, verblijven en beleven. Knooppunt van verbindingen Grote aantallen mensen passeren per dag een stadsentree, te voet, per fiets, met openbaar vervoer of per auto. Het zijn in-, uit- en overstappers. Een stadsentree is dus op de eerste plaats een knooppunt van verkeersstromen die soepel en efficiënt moeten worden georganiseerd zodat al deze mensen zo min mogelijk hinder van elkaar ondervinden. Ze moeten zo snel mogelijk naar hun plek van bestemming kunnen gaan.
DSO/2014.1247
4
Ontsluiting van adressen Een stadsentree zelf is een adres, de ‘poort’ naar de stad. Voor veel functies een goede vestigingsplaats. Rondom stadsentrees bevinden zich functies die het knooppunt ondersteunen (parkeergarage, fietsenstalling, tramhalte, OV-winkel, VVV, krantenkiosk, broodjeszaak) en die van de bereikbaarheid van het knooppunt profiteren (hotels, winkels, onderwijs, kantoren). De adressen rondom een stadsentree moeten hier optimaal van profiteren en de economische potentie van de plek optimaal benutten. Verblijfsgebied en ontmoetingsplaats Niet iedereen is bij een stadsentree op weg naar of van een trein, bus of tram. Soms staan we even te wachten, luisteren naar een straatmuzikant, maken we een praatje, schuilen we voor de regen of zitten we even in de zon. En we zoeken elkaar op bij een stadsentree om samen naar een concert of een evenement te gaan of, te demonstreren voor een goede zaak, Den Haag is tenslotte de regeringsstad. Ontmoeten en verblijven zijn onderdeel van een stadsentree. Dit betekent dat er een prettige zitgelegenheid moet zijn, dat er bomen en luifels zijn om het buitenklimaat te veraangenamen en dat er goed geplaatste verlichting is. Beleven van de plek Een stadsentree is de plek waar mensen niet alleen elkaar, maar ook de stad met zijn bijzondere kwaliteit ontmoeten. Waar een bepaald gevoel kan worden opgeroepen van gastvrijheid en inspiratie. Waar de stad zich etaleert en mensen welkom heet. Het is dus van belang om het karakter van de plek op te sporen, te benoemen en vorm te geven. Ook een stad kan maar één keer een eerste indruk van zichzelf geven. b.
Omgevingsopgave
De stadsentrees waar we aan gaan werken bestaan al jaren en zijn volop in bedrijf. Het zijn dynamische gebieden. De infrastructuur van en rondom een stadsentree is voortdurend in ontwikkeling. Reizigersaantallen groeien. De verdeling tussen verschillende vervoersvormen verandert. Nieuwe vormen van transport (elektrische auto’s, speciale bakfietsen) en vernieuwd materieel (Randstadrail) vragen om nieuwe voorzieningen. De stadsentrees moeten herkenbaar zijn. Het is duidelijk dat je aankomt (of vertrekt) uit Den Haag. Daarom is het nodig dat de stadsentrees een duidelijk en herkenbaar Haags profiel hebben. Belangrijke elementen daarbij zijn de kwaliteit van de buitenruimte. Het moet duidelijk zijn dat het Den Haag is. Dit kan door middel van de gekozen materialen en in het ontwerp van de buitenruimte. Routering, markante kunstvormen en verlichting kunnen helpen de herkenbaarheid van Den Haag te vergroten. Op deze manier functioneren de stadsentrees als prikkels om de stad verder te ontginnen. Ook de omgeving van de stadsentrees is voortdurend in beweging. Voor functies die belang hebben bij een excellente bereikbaarheid, is een stadsentree een aantrekkelijke vestigingslocaties waar vaak in hoge dichtheden gebouwd wordt. Rondom stadsentrees wordt voortdurend ontwikkeld en gebouwd. Een goede buitenruimte is daarmee een uitnodiging aan private partijen om te investeren in hun vastgoed. Het optimaal benutten van de stadsentrees voor dit doel is dan ook een van de doelstellingen van de agenda voor de stadsentrees. De agenda voor de stadsentrees sluit aan bij andere opgaven voor de stad. Onder andere het Binnenstadsplan 2010-2020, inclusief het Uitvoeringsconvenant 2014-2018, de Haagse Nota Mobiliteit, Meerjaren programma Fiets, de Parkeernota, Werelds Netwerk aan Zee, de Tophaltes, de Nota Binnenwater 2013-2015 en het Netwerk Randstad Rail (NRR) spelen een belangrijke rol. De opgave van de agenda is de dynamiek rondom de stadsentrees efficiënt te organiseren en de eventuele hinder zoveel mogelijk te beperken.
DSO/2014.1247
5
Aanpak stadsentrees Het programma stadsentrees is een logisch vervolg op eerder ingezette (investerings)besluiten en ontwikkelingen op de toegangspoorten naar de stad. De afgelopen jaren is een aantal investeringen al gerealiseerd of is daartoe besloten. Met deze investeringen, waarover de raad eerder geïnformeerd is, worden tientallen miljoenen besteed aan de verbetering van onze stad. Het programma stadsentrees versterkt deze ontwikkelingen en zorgt ervoor dat op deze plekken ook daadwerkelijk een warm welkom in onze stad ontstaat. In sommige gevallen betreft het nieuwe zaken, soms is het een noodzakelijke plus op een eerdere investering. Dit programma richt zich op de extra investeringen die in de investeringsimpuls uit het coalitieakkoord zitten. Per project is aangegeven hoeveel dit betreft. Een samenvattende tabel is aan het einde van dit stuk opgenomen.
Investerings impuls stadsentrees Genomen besluiten, w.o. Werelds Netwerk aan Zee (Busplatform, Laan van Noi), Tophalte HS, Stationsentree Laakhavenzijde, Tophalte CS, Rotterdamsebaan Gerealiseerde ontwikkelingen, w.o. Den Haag Nieuw Centraal, deel Haagse Loper (Anna van Burenplein), deel HS, stadsentree A12
Binnen het programma Stadsentrees zijn de volgende plekken benoemd waar extra geïnvesteerd gaat worden om de bezoekers gastvrij te verwelkomen. Belangrijke aandachtspunten bij alle stadsentrees zijn de routering, verlichting en markering: De huidige situatie zal in beeld worden gebracht en de reizigers-aantallen zullen worden bijgehouden. Daarnaast wordt het bestaande netwerk van contacten, overleggen en lopende programma’s in kaart gebracht. De verschillende stadsentrees zullen in overleg met bewoners en ondernemers verder worden ontwikkeld. Aan de hand van de vier functies van stadsentrees (verbinden, ontsluiten, verblijven en beleven) worden kansen benoemd en binnen een samenhangend perspectief, maatregelen ontwikkeld voor verbeteringen. Routering, verlichting en herkenbare aankleding van de openbare ruimte is daarbij heel belangrijk. Daarnaast worden lopende en te verwachten bouwactiviteiten (in de buitenruimte en in vastgoed) geclusterd tot samenhangende en beheersbare eenheden, waarover eenduidig gecommuniceerd kan worden. Van nieuwe maatregelen worden de effecten gemeten. Wat levert een bepaalde ingreep op voor de loopstromen in het gebied, voor de sociale veiligheid, voor de herkenbaarheid de kwaliteit van de stad.
DSO/2014.1247
6
De Projectenkaart (projecten in uitvoering en gepland) van de stadsentrees, exclusief stadsentree Beatrixkwartier en Rotterdamsebaan.
We richten ons in deze agenda op negen stadsentrees: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1.
Centraal Station Haagse Loper, met doortrekking naar Theresiastraat Koekamp, incl. KJ-plein Stadsentree A12/Malieveld Station Hollands Spoor Stadsentree Loper Oude Centrum Stadsentree Beatrixkwartier/Station Laan van NOI Stadsentree Scheveningen Rotterdamsebaan- Binckhorst
Den Haag Centraal Station
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “De prachtige vernieuwing van het Centraal Station is bijna klaar. De komende periode willen we het station nog aantrekkelijker maken voor reizigers. Met de HTM/NS-gelden geven we het busplatform opnieuw vorm.” 1.1 Korte beschrijving Het busplatform is het grootste busknooppunt in de regio. Samen met RandstadRail en de tramlijnen zorgen de bussen ervoor dat je vanuit Den Haag Centraal het grootste gedeelte van de Haagse agglomeratie en regio kunt bereiken per OV. Het is daarmee een heel belangrijke stadsentree van Den Haag. Den Haag Centraal Station heeft 3 in- en uitgangen. Twee van die entrees zijn verbonden aan de Haagse Loper, die wordt besproken onder 3. De entree aan het KJ-plein wordt verder besproken onder 4.
DSO/2014.1247
7
Busplatform Het uitgangsprincipe is al het openbaar vervoer (trein, randstadrail, tram, bus), fietsen en voetgangers onder een dak te brengen. Hiervoor dient het busplatform te worden heringericht en van een nieuwe overkapping te worden voorzien. Doel hiervan is om het comfort van busreizigers te verhogen: kortere looproutes, meer overzichtelijkheid vanuit de wachtruimte gezien, capaciteit om meer bussen te kunnen verwerken en een goede doorstroming van bussen te realiseren. Tenslotte wordt een nieuwe wachtruimte voor bussen voorzien. Daar past de huidige inrichting van het busplatform niet goed bij. Door de perrons met een kwartslag te draaien kunnen de arriverende reizigers de bussen vanuit de wachtruimte makkelijk zien en bereiken. Dit leidt tot een prettiger verblijfsklimaat en een betere toegang tot de Openbaar Vervoer Terminal. Fietsenstalling Anna van Buerenstraat Aan de Anna van Burenstraat wordt een fietsenstalling gerealiseerd. Het betreft een fietsenstalling met een capaciteit van 1.100 fietsen. Het voorontwerp voor de fietsenstalling aan de zijde van de Anna van Buerenstraat is in 2013 vastgesteld. De aanbesteding van het werk heeft plaatsgevonden. 1.2 Afbakening entree Tot het plangebied behoort het Centraal Station inclusief het busplatform en een klein deel van het Prins Bernhardviaduct. Het busplatform functioneert als ontvangstruimte van de stads- en streekbussen. Tevens zorgt het voor de infrastructuur voor touringcars en trein- en tramvervangend busvervoer.
DSO/2014.1247
1.3 Planning Busplatform 2de kwartaal 2015 3de kwartaal 2016 Eind 2017/begin 2018
8
VO naar de Raad Start bouw herinrichting en overkapping Oplevering herinrichting en overkapping
Fietsenstalling Anna van Buerenstraat 4de kwartaal 2014 Gunning 1ste kwartaal 2015 (1 april) Oplevering 1.4 Beschikbaar budget Busplatform: Investeringen busplatform: Bestaande financiering: Geplande aanvullende financiering: 2.
€ 18-20 miljoen. € 10 miljoen Werelds Netwerk aan Zee; € 2,8 miljoen Grondexploitatie DHNC. Beter Benutten 2; Haaglanden, Provincie Zuid-Holland.
Haagse Loper, doortrekken naar Theresiastraat
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “We trekken de Haagse Loper door naar de Theresiastraat.” 2.1 Korte beschrijving De Haagse Loper kent het Centraal Station als middelpunt en loopt van het Spui/ Grote Marktstraat tot aan de Theresiastraat. Het is één van de drukste looproutes van Den Haag. Aan de ene kant is het een drukke voetgangersverbinding van het Centraal Station naar de winkelkern en dan met name de Grote Marktstraat. Aan de andere kant van het Centraal Station maakt de Haagse Loper de (voertgangers-) verbinding met het Beatrixkwartier en Bezuidenhout. Met name voor deze zijde geldt dat de verbinding nog niet optimaal is. Om die reden heeft het college er voor gekozen de Haagse Loper door te trekken naar de Theresiastraat. Voor de hele loper is een schetsontwerp opgesteld. De loper zal in fasen worden aangelegd, iedere keer in relatie met de bouwplannen langs de Haagse Loper. Belangrijk hierbij is het centraal stellen van de voetganger. Voor de deelgebieden Anna van Buerenplein, Anna van Buerenstraat, Turfmarkt fase 1a (De Kroon) worden op dit moment de voorbereidingen gedaan, cq zijn gedaan voor de uitvoering volgens planning.
DSO/2014.1247
9
Voor het Anna van Buerenplein worden gewerkt aan de aankleding/verlichting van de pilaren van het tramviaduct. De verlichting wordt bekeken in samenhang met de verlichting van de onderdoorgang Koninklijke Bibliotheek. Op dit moment wordt de doortrekking van de Haagse Loper naar de Theresiastraat Theresiastraat (conform college-akkoord) nader uitgewerkt. Het betreft hier voornamelijk het verbeteren van de aansluiting vanaf de aansluiting bij de Grotiusplaats en de oversteek over de Prins Clauslaan. Voor de aansluiting van de Haagse Loper met de Theresiastraat zal gestart worden met een verkenning van de mogelijke maatregelen. Deze maatregelen worden bekeken in samenhang met de laatste ontwikkelingen van het pand van Buitenlandse Zaken en Grotiusplaats. 2.2
Afbakening
De Haagse Loper loopt vanaf het Spui/Grote Marktstraat naar het Centraal Station en van het Centraal Station tot de Theresiastraat, inclusief de oversteek van de A12. 2.3 Planning 2de kwartaal 2015 3de kwartaal 2015 3de kwartaal 2015
Anna van Buerenplein Anna van Buerenstaat Turfmarkt fase 1a (De Kroon)
DSO/2014.1247
2de kwartaal 2016 4de kwartaal 2016 2017 2019 2019
10
Turfmarkt fase 1b (Wijnhaven) Onderdoorgang Rijnstraat 8 Aansluiting Theresiastraat Openbare ruimte rondom Stadhuis Spuiplein
2.4 Beschikbaar budget Anna van Buerenplein wordt gefinancierd uit de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal voor een bedrag van € 3,6 miljoen. Turfmarkt fase 1a en 1b, openbare ruimte rondom stadhuis en deel van het Spuiplein worden gefinancierd uit de grondexploitatie Haagse Loper, € 8,1 miljoen. Voor de aansluiting naar de Theresiastraat is € 2 miljoen indicatief beschikbaar uit de Investeringsimpuls stadsentrees. 3.
Verbinding KJ-plein en Koekamp
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “Het Koningin Julianaplein krijgt een mooie verbinding met de Koekamp en we zetten ons in voor een ondergrondse fietsparkeerplaats. Initiatieven voor de bebouwing van het KJ-plein worden positief benaderd als zij bijdragen aan deze twee ambities. Daarbij zijn ook de looproutes en zichtlijnen vanuit het station naar centrum, Nieuw Babylon en de Koekamp van belang. Er komt hier een aanlegsteiger voor de rondvaart.” 3.1. Korte beschrijving Het Koningin Julianaplein ligt er op dit moment nog niet goed bij. De openbare ruimte wordt niet optimaal benut en de relatie met de Koekamp is (nog) niet goed. Die relatie is belangrijk omdat dit de verbinding legt tussen het Centraal Station en de historische binnenstad met al haar culturele instellingen. Recent is een verkenning uitgevoerd om te bezien hoe op korte termijn een oplossing voor het fietsparkeren gerealiseerd kan worden en wat het perspectief is voor toekomstige bovengrondse bebouwing en de opbrengsten daarvan. Doel is te komen tot een invulling van het plein waarbij aandacht wordt besteed aan de samenhang met Koekamp, de looproutes van en naar het station, het Haagse Bos en een totaaloplossing voor het fietsparkeren te vinden. Dit laatste draagt ook bij aan logische fiets- (KJ-plein) en looproutes (Haagse Loper). Parallel aan deze agenda ontvangt de raad hierover een brief. Hierbij liggen kansen om de relatie tussen Koekamp en het KJ-plein te verbeteren. De voetgangers- en fietsverbinding vanaf Den Haag Centraal Station richting Haagse Bos is niet optimaal. De huidige voetgangersverbinding direct achter de Malietoren is verre van aantrekkelijk. Staatsbosbeheer heeft de ambitie om hun terrein met het hertenkamp een voor publiek aantrekkelijker uitstraling te geven. De scheiding is erg abrupt en het hertenkamp is nu niet toegankelijk voor belangstellenden en vormt voor wandelaars in het gebied eerder een barrière dan een attractie. Samen met Staatsbosbeheer zal een plan worden opgesteld.
DSO/2014.1247
11
De Nota Binnenwater 2013-2015 omschrijft een 25-tal acties om het water beter 'beleefbaar' te maken en om het recreatieve en commerciële gebruik van het water te stimuleren. Eén van de acties betreft het aanleggen van rondvaartvoorzieningen nabij Hollands Spoor en Centraal Station. Daar is de wens de Dr. Kuyperdam (gereed in februari 2015) doorvaarbaar te maken. Er ontstaat dan de behoefte aan goede voorzieningen zowel vóór (Koekamp) als na de dam (Madurodam en Haringkade). Het college doet hierover een voorstel in 2016. 3.2. Gebiedsafbakening Gelet op het bovenstaande wordt de gebiedsafbakening als volgt: Koningin Julianaplein - Rijnstraat –Bezuidenhoutseweg - Koningin Julianaplein inclusief de Koekamp.
3.3. Planning 2016/2017 Start bouw van de ondergrondse fietsenstalling. 2018 Oplevering fietsenstalling 3.4 Beschikbaar budget De ontwikkeling van het Koningin Julianaplein valt binnen de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal (DHNC). Voor de financiering van een fietsenstalling van een groot aantal plekken zijn middelen in de grex DHNC gereserveerd. Dit is gebaseerd op een geïntegreerde ontwikkeling. Voor het verbeteren van de verbinding met de Koekamp is indicatief een budget van € 2,5 miljoen beschikbaar uit het budget Investeringsimpuls Stadsentrees. 4.
Stadsentree A12/Malieveld
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “Zo maken we de opknapbeurt van de stadsentree A12 af door de toegang vanaf de Malietoren te vergroenen en verduurzamen en door de ruimte tussen Malieveld en Zuid-Hollandlaan prettig en mooi in te richten voor wandelaars en fietsers.”
DSO/2014.1247
12
4.1 Korte beschrijving Eind 2013 is een verbetering van de Stadsentree Utrechtsebaan gereedgekomen. De aansluiting van de Utrechtsebaan op de N44 ziet er nu een stuk beter uit dan voorheen en is ook verkeerskundig overzichtelijker geworden. Er is een groene middenbermberm aangelegd, met nieuwe bomen en een grasberm. De verkeersinstallaties zijn vernieuwd. Ook de middenberm van de N44 heeft een groenere uitstraling gekregen. Deze verbetering van de stadsentree betreft een eerste fase van een groter project. De eerste fase van het project stadsentree Utrechtsebaan/A12 is tot stand gekomen in goed overleg met Staatsbosbeheer, de eigenaar van de grond. De aanleg van de Laan van Europa met extra bomenrijen en betere voet- en fietspaden heeft de langzaam verkeer route richting Provinciehuis verbeterd. De kwaliteit van het meest kenmerkende groengebied van Den Haag is de afgelopen jaren door deze ontwikkelingen vooruitgegaan. Met de tweede fase verbetering stadsentree Utrechtsebaan kan een belangrijke extra impuls gegeven worden. Een impuls voor de relatie tussen stad en Haagse Bos. De entree zelf is voor een deel al aangepakt, maar dat kan verder doorgetrokken worden via de ZuidHollandlaan/Benoordenhoutseweg naar de Koningskade (Boorlaan). Met name zal hier aandacht zijn voor verlichting en de relatie tussen Malieveld en Haagse Bos. Er zijn mogelijkheden om werk met werk te maken omdat voor de Benoordenhoutseweg tussen van Alkemadelaan en Utrechtsebaan binnenkort groot onderhoud gepland is. Dan zou die weg een royale groene berm kunnen krijgen omdat we de weg beter gaan indelen/ Het gedeelte van het plan ter hoogte van de Bezuidenhoutseweg is (nog) niet gerealiseerd. De ambitie is om naast de bak van de Utrechtsebaan aan beide zijden nieuwe bomenrijen te planten met betere groeimogelijkheden. Ook de aansluiting van Koekamp/Malieveld naar het Haagse Bos voor voetgangers en fietsers kan stukken beter (zie ook entree KJ-plein – Koekamp). 4.2 Afbakening entree De stadsentree A12/Malieveld loopt vanaf de Malietoren tot de Benoordenhoutseweg/Zuid-Hollandlaan, inclusief de omgeving van de Boorlaan. De entree heeft een directe relatie met de stadsentree Koekamp (inclusief Koningin Julianaplein).
DSO/2014.1247
4.3 Planning 2de kwartaal 2015 4de kwartaal 2015 2016
13
Nota van Uitgangspunten/projectdocument Voorlopig Ontwerp naar commissie Uitvoering
4.4 Beschikbaar budget Indicatief budget vanuit investeringsimpuls stadsentrees: € 2,5 miljoen boven op de huidige investeringen. 5.
Station Hollands Spoor
Het hele gebied rond station Hollands Spoor is volop in verandering. Station Hollands Spoor is de historische entree tot de stad. Er komt een nieuw Stationsplein; overzichtelijk, gezellig en veilig. Een plek die straks bruist van de activiteiten, midden in het centrum van het Haagse studentenleven. Het is het beginpunt voor een korte verrassende wandeling naar de Haagse binnenstad via de Loper Oude Centrum, en aan de andere kant naar de Haagse Hogeschool. Een knooppunt ook van hoogwaardig openbaar vervoer. Dit alles brengt het gebied tot leven, en trekt nieuwe investeerders en voorzieningen aan zoals horeca en winkels. 5.1 Korte beschrijving. Het station Hollands Spoor is het oudste station van Den Haag. Het is het tweede hoofdstation voor treinreizigers van Den Haag en is in tegenstelling tot het station Den Haag Centraal geen kopstation. Treinen richting Rotterdam en Amsterdam stoppen er. Het station werd geopend in 1843 en had 1 hoofdingang aan de kant van het centrum. Met de ontwikkeling van Laakhaven in de jaren 90 kreeg het station een nieuwe entree aan Laakhaven zijde. In 2013 is tussen NS stations, Prorail en de gemeente Den Haag een samenwerkingsovereenkomst gesloten met als doel de planontwikkeling van een nieuwe stationsentree aan de Laakhavenzijde te organiseren. Het plan voorziet in 800 m2 commerciële ruimte met op het dak een fietsdek met 2500 fietsparkeerplaatsen. Met het verlengen van de stationstunnel ontstaat een nieuw publieke ruimte van ca. 2500 m2. Op dit moment zijn de werkzaamheden in uitvoering. Dit zal binnen de huidige financiële kaders plaatsvinden. De plannen voor de periode 2014-2017 zijn: Planvorming en ontwikkeling kleine belastingkantoor; Transformatie van grote belastingkantoor met invulling met andere functies; Realisatie van de nieuwe stationsentree aan de Laakhaven zijde.
DSO/2014.1247
5.2
14
Afbakening entree.
De enge definitie is dat de entree Hollands Spoor bestaat uit alleen het stationsgebouw met inbegrip van de fiets-voetgangerstunnel en het project nieuwe stationsentree Laakhaven. Binnen het NS domein is het fietsparkeren opgenomen. De ruime definitie is dat aan de entree wordt toegevoegd: Het Stationsplein aan de centrumzijde inclusief het vastgoed waaronder het Kleine en Grote belastingkantoor; De buitenruimte aan zowel centrum zijde als zijde Laakhaven; 5.3 Planning Stationsentree Laakhaven zijde 2014 Een “construct and design” aanbestedingsproces is vrijwel gereed. Het VO+ van de nieuwe publieke ruimte wordt hierin meegenomen 1e kwartaal 2015 Prijsvorming en gunning, start bouwrijp 2015 Start bouw 2017 Oplevering entree De buitenruimte, inclusief de uitvoering van Netwerk Randstad Rail (NRR) aan de centrumzijde, zijn integraal ontworpen maar hebben een gescheiden planningsdynamiek. Openbare ruimte is in 2014 opgeleverd. NRR wordt opgeleverd in 2016. 5.4 Beschikbaar budget Voor de stationsentree Laakhavenzijde is een kaderstellend budget beschikbaar van € 16,2 miljoen. Gemeente € 4,35 miljoen uit het programma “Beter benutten” NS stations € 7,70 miljoen ProRail € 4,15 miljoen uit het programma “Ruimte voor de fiets” Voor de aanpassing van de Lage Waldorpstraat ter hoogte van het nieuwe plein (tegenover het Johanna Westerdijkplein) heeft de gemeente € 0,4 miljoen (Beter benutten) beschikbaar. De ontwikkeling van het vastgoed is voor rekening van particulieren.
DSO/2014.1247
6.
15
Stadsentree Loper Oude Centrum
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “De directe omgeving van het station Hollands Spoor wordt de komende jaren vernieuwd. We maken van de “Loper Hollands Spoor-Oude Centrum” (in het collegeakkoord staat nog “Rode Loper”, de naam in inmiddels gewijzigd), de verbinding naar het centrum tot de Grote Marktstraat, een veilige en aantrekkelijke route en gaan actief zoeken naar mogelijkheden om de leegstaande Belastingkantoren een nieuwe bestemming te geven. In samenhang daarmee knappen we de buitenruimte in het Oude Centrum op, zodat dit een levendige wijk kan worden, met veel ruimte voor creatieve initiatieven. Dit doen we samen met bewoners en ondernemers. Met de Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) pakken we meer rotte kiezen aan. We zorgen voor een vermindering van overlast op straat door een integrale aanpak.” 6.1 Korte beschrijving De loper Hollands Spoor-Oude Centrum verbindt het station Hollands Spoor met de binnenstad, de Grote Marktstraat. Het is daarmee een belangrijke stadsentree. In de route van Hollands Spoor naar de Binnenstad is op bepaalde delen de afgelopen jaren veel verbeterd. De route is echter niet af: de route is niet duidelijk herkenbaar en onvoldoende aantrekkelijk. De verbinding van Hollands Spoor naar de binnenstad is cruciaal voor het Oude Centrum en een aanjager voor het gebied. Door in de Loper Oude Centrum te investeren zullen meer mensen door het gebied lopen en fietsen en gaat Hollands spoor fungeren als goede stadsentree voor het centrum. De investering van het college is bestemd voor de inrichting en aankleding van de route. De nieuwe Loper Oude Centrum begint op het Stationsplein en loopt via de Stationsweg en Wagenstraat naar de binnenstad. De inrichting van de buitenruimte van de Loper Oude Centrum is vanwege de verschillende ingrepen in tijd en kwaliteit zeer divers. Daarnaast zijn er recentelijk verkeerskundige en functionele keuzes gemaakt -in samenhang met de inrichting van het Stationsplein, brede deel Stationsweg en de Wagenstraat- die bepalend zijn voor de verdere inrichting van de Loper. Zo is de Loper onderdeel van een geplande sterfietsroute en is de route van buslijn 18 verlegd. Dit vraagt om herijking van het profiel en een nieuwe inrichting van de oversteek van de Stille Veerkade.
6.2 Afbakening entree De loper Hollands Spoor-Oude Centrum begint op het Stationsplein en loopt via de Stationsweg, Wagenstraat naar de binnenstad tot de Grote Marktstraat.
DSO/2014.1247
6.3 Planning 1ste kwartaal 2015 3de kwartaal 2015 2016 - 2017
16
Nota van Uitgangspunten/Programma van Eisen Bestuurlijke vaststelling projectdocument openbare ruimte Realisatie (mede afhankelijk van afstemming met andere werkzaamheden)
6.4 Beschikbaar budget Het college heeft indicatief € 6 miljoen beschikbaar gesteld voor de loper Hollands Spoor-Oude Centrum en aanpak openbare ruimte in het Oude Centrum. Parallel ontvangt de raad een brief over de agenda Oude Centrum. 7.
Stadsentree Beatrixkwartier/Station Laan van NOI
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “Samen met de NS knappen we de ruimte rond station Laan van NOI op, waarbij we de NS aansporen om fietsparkeren te verbeteren. Daarbij richten we ook de route naar het Beatrixkwartier opnieuw in en maken een logische en mooie verbinding voor fietsers en voetgangers.” 7.1 Korte beschrijving Station Laan van NOI geldt als de openbaar vervoer entree van het Beatrixkwartier en ook voor Leidschendam-Voorburg. Verbeteren van deze stadsentree betekent een aantrekkelijke verbinding tussen het station en de Beatrixlaan. In het kader van de Investeringsagenda Werelds Netwerk aan Zee zijn middelen beschikbaar gesteld om de buitenruimte bij het station Laan van NOI te verbeteren. Tevens is met NS overeengekomen dat zij investeren in het station. Tegelijkertijd heeft het Rijk besloten om het gebouw van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (60.000 m2) af te stoten. In de Samenwerkingsovereenkomst afstoot Rijkspanden is vastgelegd dat de gemeente meewerkt aan het mogelijk maken het leegkomende gebouw te verkopen en her te ontwikkelen.
DSO/2014.1247
17
Beide vraagstukken maken een integrale benadering van het stationsgebied nodig, te meer omdat station Laan van NOI ook het station is van de tweede kantorenlocatie van Nederland, het Beatrixkwartier. Zodoende wordt samen met NS, Rijk en HTM gewerkt aan het opstellen van een Nota van Uitgangspunten. Het perspectief waar deze nota zich op richt is de ontwikkeling van een campusomgeving welke zich aan beide zijden van het spoor bevindt. De thematiek voor deze campus is Security en Safety en richt zich in eerste instantie op bedrijven die werken aan slimme oplossingen op dit gebied en op opleidingen rond deze thematiek en kan zodoende bijdragen aan de Haagse kenniseconomie. De thematiek voor de campus omgeving is breder dan die van de HSD welke zich specifiek richt op Security. Essentieel voor een geslaagde campusontwikkeling is een prettige buitenruimte waar volop mogelijkheden zijn om elkaar te ontmoeten. In 2015 start de voorbereiding voor het verbeteren van de buitenruimte voor het station, onder andere door het aanpassen van een deel van de HTM infrastructuur, het beter inpassen van de resterende HTM infrastructuur, en het herinrichten van de buitenruimte. Ruimte en positie voor langzaam verkeer is uitgangspunt bij het ontwerp en er wordt ruimte gecreëerd voor verblijf en ontmoeting. Tegelijkertijd wordt in 2015 het ontwerptraject voor de uitbreiding van de stationshal in gang gezet en worden nieuwe fietsvoorzieningen gerealiseerd waardoor het mogelijk wordt het stationsplein vrij van fietsen te houden. Voor NS zijn de belangrijkste ontwerpuitgangspunten dat het ontvangstdomein wordt uitgebreid: een ruimere stationshal met een aantal voorzieningen gericht op de reiziger in het “grab-and-go” segment: koffie/broodjes, tijdschriften e.d. In 2016 wordt tot realisatie van de stationshal overgegaan. Daarnaast worden de looproutes vanaf station Laan van NOI naar het Beatrixkwartier (Wilhelmina van Pruisenweg en Schenkkade) opnieuw ingericht. De nieuwe inrichting zal beter aansluiten bij de uitstraling van de openbare ruimte van het Beatrixkwartier. Ook wordt geïnvesteerd in betere bewegwijzering vanaf het station naar het Beatrixkwartier. Aan de zijde van Leidschendam-Voorburg wordt de looproute vanaf het station naar de tram/bushalte aan de laan van NOI verbeterd. Langs de route is ruimte voor ontmoeting. Tenslotte wordt ruimte geboden voor tijdelijke initiatieven die bij kunnen dragen aan verlevendigen van het gebied. 7.2 Afbakening entree Het gebied waar de Nota van Uitgangspunten, die de raad in 2015 ontvangt, zich op richt wordt begrensd door de Laan van NOI, Van Alphenstraat (zijde Leidschendam-Voorburg), Schenkkade en de Beatrixlaan.
DSO/2014.1247
7.3 Planning 1ste kwartaal 2015 1ste kwartaal 2015 2015 - 2016
18
Start voorbereidingen stationsplein Nota van uitgangspunten Herinrichting plein
7.4 Beschikbaar budget Vanuit de investeringsagenda Werelds Netwerk aan Zee is € 5 miljoen beschikbaar voor het verbeteren van de buitenruimte en € 1,5 miljoen voor verbouwing van het station. Aanvullend hierop is voor verbetering van de Beatrixlaan indicatief € 2 miljoen indicatief beschikbaar vanuit de investeringsimpuls stadsentrees. Het Rijk heeft toegezegd om vooruitlopend op de verkoop een niet specifiek benoemd bedrag te investeren in een verbetering van de plint van het voormalige SZW gebouw zodat een betere aansluiting tussen buitenruimte en het gebouw ontstaat. 8.
Stadsentree Scheveningen
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “De buitenruimte aan de kust moet weer aantrekkelijk worden voor bewoners, toeristen en ondernemers. We denken daarbij aan een opknapbeurt voor de Noordboulevard tot aan het Zwarte Pad, de strandopgangen, belangrijke straten, een nieuwe impuls aan buurtgroen met een ‘duin’-ervaring en het verbeteren van de verkeersdoorstroming en -veiligheid.”
DSO/2014.1247
19
8.1 Korte beschrijving De succesvolle vernieuwing van het zuidelijk deel van de Boulevard door Manuel de Solà-Morales geeft, gecombineerd met bouwinitiatieven bij de Noordboulevard, en nieuwe eigenaren voor pier en Kurhaus aanleiding om kwaliteit van de Noordboulevard in harmonie te brengen met het zuidelijk deel van de boulevard. Daarnaast is de toegang tot Scheveningen-bad voor de toerist weinig uitnodigend. Het einde van de Zwolsestraat, de kop van de Kurhausweg, het Circusplein, het Palaceplein, de Gevers Deynootweg vormen de entree van Scheveningen. Die verdient een integrale, structurele aanpak van de buitenruimte, zoals die van De Kern Gezond in binnenstad: De Kust Gezond voor Scheveningen. 8.2 Afbakening entree De entree van Scheveningen behelst: Gevers Deynootweg, einde van de Zwolsestraat, de kop van de Kurhausweg en het Palaceplein.
8.3 2015
Planning Planvorming stadsentree Scheveningen, in het verlengde van het programma De Kust Gezond.
8.4 Beschikbaar budget Indicatief budget € 2 miljoen uit de investeringsimpuls stadsentrees. 9.
Rotterdamsebaan - Binckhorst
In het coalitieakkoord 2014-2018 schreven we: “De komende jaren wordt de Rotterdamsebaan aangelegd. Daarbij richten we de buitenruimte van de Binckhorst opnieuw in. Dit biedt een kans voor de Binckhorst om zich verder te ontwikkelen als een uitnodigende zone voor experimentele en creatieve ideeën op het gebied van werken en wonen. Goede fietsen OV-verbindingen dragen hieraan bij.” 9.1 Korte beschrijving In de Binckhorst krijgt Den Haag de komende jaren een volledig vernieuwde stadsentree. Door de toevoeging van nieuwe infrastructuur en aanpassingen in de huidige verkeersstructuur, wordt Den Haag beter bereikbaar. De Rotterdamsebaan wordt naast de Utrechtsebaan de belangrijkste entree van de stad voor gemotoriseerd verkeer. Aangevuld met de aanleg van de “Spoorboogweg” (een nieuwe weg in het verlengde van de Regulusweg), ontstaat in de Binckhorst een directe, optimale verbinding tussen centrumring en het hoofwegennet (A12-A4-A13).
DSO/2014.1247
20
De betekenis van de aanleg van deze nieuwe infrastructuur voor de stad is groot en in het bijzonder voor de Binckhorst. Er liggen veel kansen in de Binckhorst. Kansen voor creativiteit, kansen om er te gaan wonen en kansen voor bedrijvigheid. De bekendheid van het gebied onder bedrijven, bewoners en bezoekers zal als gevolg van de ontwikkelingen in de infrastructuur aanzienlijk groeien. De Binckhorst kan hiervan profiteren en in betekenis winnen als aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven, maar ook voor bewoners. De komende jaren wil het college deze kansen oppakken en stappen zetten naar een meer gemengd en intensiever gebruikt stedelijk gebied. De tunnel van de Rotterdamsebaan fungeert als een lange stadspoort langs knooppunt Ypenburg door het groen van de Vlietzone naar het meer stedelijke Binckhorst. Hierdoor ontstaat een heldere overgang tussen de stad, groen en het nationale wegennet. De Binckhorstlaan gaat volledig op de schop. Hier ontstaat een nieuw en aantrekkelijk vestigingsadres. De ontwikkeling van de randen van deze stedelijke toegangspoort kan na 2019 gaan plaatsvinden. Maar ook voor 2019, tijdens de werkzaamheden aan de Rotterdamsebaan zal de Binckhorst als nieuwe, aantrekkelijke stadsentree in beeld komen. De herinrichting van de Regulusweg in 2014 en 2015 geeft een impuls aan het kantorencluster rondom het Maanplein. Bovendien wordt in 2015 de Saturnusstraat opnieuw ingericht en wordt de aansluiting met de A12 verbeterd (programma Beter Benutten). Met de afronding van de nieuwe stedelijke hoofdweg Spoorboogweg in 2015, ontstaat een nieuwe route van de afslag A12/Voorburg naar het centrum. Langs deze weg, krijgt een geïsoleerde achterkant een compleet nieuwe positie in de stad en ontstaan kansen voor particuliere investeringen. Ook investeert dit college in een kwaliteitsverbetering in de verbindingen voor langzaam verkeer. Het project Onderdoorgangen Binckhorstlaan heeft als doel de sociale veiligheid en aantrekkelijkheid van de verbinding voor fietsers en voetgangers met het centrum te verbeteren met onder andere aantrekkelijker groen en verlichting.
DSO/2014.1247
9.2
21
Afbakening
De stadsentree Rotterdamsebaan-Binckhorst betreft de Binckhorstlaan vanaf de nieuwe tunnelmond van de Rotterdamsebaan tot het Schenkviaduct. 9.3 Planning 2015 2015 2015 2015 2015 2015-2018 2016 -2019 2017-2019
Herinrichting en aanpassing bestaande wegenstructuur Binckhorst Aanleg “Spoorboogweg” (in het verlengde van de Regulusweg) Voortzetten voorbereidende werkzaamheden t.b.v. Rotterdamsebaan Kwaliteitsverbetering onderdoorgangen Binckhorstlaan Herinrichting rondom op- en afritten A12 Diverse investeringen in de buitenruimte rondom de 3 havens Aanleg Rotterdamsebaan Herinrichting Binckhorstlaan en omgeving
9.4 Beschikbaar budget De investeringskosten voor de Rotterdamsebaan (incl. Regulusweg, Spoorboogweg) worden gedekt door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Stadsgewest Haaglanden en de gemeente Den Haag. Voor de investeringen rondom de havens in de Binckhorst is € 10 miljoen door het college beschikbaar gesteld. De herinrichting rondom de op- en afritten A12 is gedekt via het programma Beter Benutten. Voor de herinrichting van de onderdoorgangen Binckhorstlaan is € 700.000 beschikbaar (€ 600.000,Programmabegroting 2014 en € 100.000,- vanuit Stadsdeel Laak).
Investeringsimpuls stadsentrees In het coalitieakkoord wordt € 12 miljoen uitgetrokken voor stadsentrees (investeringsimpuls stadsentrees) en € 6,0 miljoen voor de loper Oude Centrum. Deze middelen zijn specifiek bedoeld om het Welkom in Den Haag te accentueren en daarmee ook een echt welkom te zijn voor bewoners en bezoekers van de stad. Ze komen dus bovenop en zijn aanvullend op eerdere toezeggingen en private investeringen.
DSO/2014.1247
22
Stadsentree
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Centraal Station Haagse Loper, met doortrekking naar Theresiastraat Koekamp, incl. KJ-plein Stadsentree A12/Malieveld Station Hollands Spoor Stadsentree Loper Oude Centrum Stadsentree Beatrixkwartier/Station Laan van NOI Stadsentree Scheveningen Rotterdamsebaan- Binckhorst Routering, verlichting en communicatie
Indicatief budget Investeringsimpuls buitenruimte 2,0 miljoen 2,5 miljoen 2,5 miljoen 6,0 miljoen 2,0 miljoen 2,0 miljoen 1,0 miljoen
Vervolg en conclusies Met deze agenda schets ik de uitwerking van het coalitieakkoord voor de stadsentrees. De komende periode ontvangt u voorstellen voor de individuele stadsentrees, voor zover dat niet al het geval is. Ik ga graag met de Raad in gesprek over de agenda Standsentrees. Elk half jaar zal ik u rapporteren over de voortgang van het programma. Ik kijk er naar uit om met dit programma aan de slag te gaan voor een nog mooier en gastvrijer Den Haag. Met vriendelijke groet, B.A. Revis Wethouder Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte
