Wethouder van Sociale zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport,
Rabin S. Baldewsingh
Gemeente Den Haag
De voorzitter van Commissie Samenleving De voorzitter van Commissie Bestuur
BSW/2015.36 – RIS 281392 0707526427
[email protected]
23 maart 2015 Aanvalsplan Jeugdwerkloosheid 2015-2018: Werk maken van Haagse jongeren
1. Inleiding Met dit aanvalsplan jeugdwerkloosheid investeren we in de toekomst van onze stad. Ondanks de vele inspanningen, blijft de jeugdwerkloosheid een hardnekkig probleem. We leggen ons hier echter niet bij neer. In onze stad hoort geen enkele jongere aan de kant te staan. Zij verdienen goede ondersteuning voor het vinden van een baan en het behalen van een zo hoog mogelijk diploma, ondersteuning op maat waar dat nodig is en voldoende perspectief in hun wijk. Daarom hebben we in het coalitieakkoord “Vertrouwen op Haagse Kracht” het volgende afgesproken: “Aanpak van de werkloosheid van 5.000 jongeren krijgt prioriteit en we focussen daarbij op jongeren zonder startkwalificatie, schoolgaande jongeren op zoek naar een stage of leerwerkbaan, en jongeren met een niet-westerse achtergrond”. Consequenties van jeugdwerkloosheid werken door, zowel op de korte als langere termijn. Wanneer een jongere te lang aan de kant staat, nemen zijn of haar kansen op de arbeidsmarkt af. Het bieden van voldoende kansen aan deze groep is cruciaal. Een groot deel van deze jongeren is nu nog niet voldoende in staat om zonder hulp van de gemeente een plek op de arbeidsmarkt te vinden. Onze jongeren moeten optimaal voorbereid de arbeidsmarkt betreden. Het college werkt met een programmatische aanpak “Economie en Werkgelegenheid”. Langs deze weg komen drie onderling samenhangende agenda’s tot stand: Den Haag maakt werk; Kenniseconomie en Versterking van de stedelijke economie. Dit aanvalsplan jeugdwerkloosheid is de concrete uitwerking van de acties en maatregelen die we nemen om de jeugdwerkloosheid aan te pakken in Den Haag en maakt onderdeel uit van het aanvalsplan Den Haag maakt werk. De maatregelen en acties in de eerste pijler meer jongeren naar school vinden plaats onder verantwoordelijkheid van wethouder KIJO.
Niels Scheepbouwer
BSW/2015.36
2
Met dit aanvalsplan jeugdwerkloosheid bundelen we de krachten van gemeente, onderwijsinstellingen en werkgevers. Dat doen we in de stad en op regionaal niveau. Met veel van de projecten en inspanningen in dit plan hebben we inmiddels ervaring opgedaan. Daarom kunnen we effectieve maatregelen voortzetten en uitbouwen. Daarbovenop zetten we extra in op de bestrijding van jeugdwerkloosheid in de Haagse wijken. Hierdoor is dit aanvalsplan jeugdwerkloosheid ambitie- en richtinggevend voor de Haagse aanpak van jeugdwerkloosheid voor de komende jaren. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat het aanvalsplan een levend document blijft. Alleen door samen te werken en in te spelen op de nieuwste ontwikkelingen kunnen we de jeugdwerkloosheid bestrijden en een halt toeroepen.
2. Om welke jongeren gaat het? Aantal geregistreerde werkzoekende (gw) jongeren tot 27 jaar Den Haag Opleidingsniveau gw jongeren Den Haag* Geen startkwalificatie MBO 2-4 Havo/VWO HBO/WO (hoogopgeleid) Aantal jongeren <27 bijstandsuitkering Den Haag Bron: UWV, Werk.nl – Socrates
1 januari 2014
1 januari 2015
5.056 1 januari 2014
5.114 1,1% 1 januari 2015 % van het totaal op 1 januari 2015 2.969 58% 1.476 28,9% 290 5,7% 378 7,4%
3.034 1.412 283 327 1 januari 2014
1 januari 2015
2.133
2.349
Stijging %
Stijging % 10,1%
In bovenstaand overzicht is te zien dat Den Haag ruim 5.000 geregistreerde werkzoekende jongeren1 kent. Hiervan zitten er nu 2.349 in de bijstand. Dit betekent dat het overgrote deel van de ruim 62.000 Haagse jongeren zelf zijn weg vindt naar school of werk. Een deel kan echter niet zonder ondersteuning. We zetten daarom in op de activering van de groep Haagse jongeren die aan de kant staat en op zoek is naar werk of school. Uitgangspunt is hierbij dat we de dienstverlening zo inzetten dat zoveel mogelijk jongeren de reguliere route kunnen volgen. We hebben daarmee nog niet alle werkloze jongeren in beeld. Op grond van een eerste analyse van de dienst SZW wordt ingeschat dat rond de 2.000 jongeren, die nu nog niet in beeld zijn bij de gemeente, hulp nodig hebben bij het vinden van werk of opleiding. We willen met dit aanvalsplan ook deze groep jongeren beter in beeld brengen. Kenmerken van deze groep jongeren Wel/geen startkwalificatie Uit de bovenstaande tabel blijkt dat het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren zonder startkwalificatie2 met bijna 60% zeer hoog is. Onder jongeren in de bijstand is dit percentage nog hoger. Daarom is terug naar school het startpunt van onze jeugdwerkloosheidsaanpak. We moeten echter ook realistisch zijn. Veel van deze jongeren zijn niet zonder reden uitgevallen in het onderwijs. Vaak moeten eerst andere problemen worden opgelost voordat de weg naar onderwijs of werk begaanbaar is. Daarnaast is deze groep niet altijd schoolbaar of leerbaar.
1 2
We gaan hierbij uit van de bij het UWV geregistreerde werkzoekende (gw) jongeren. Een startkwalificatie is een Havo-, VWO- of MBO-2-diploma
BSW/2015.36
3
Jongeren met een uitkering Het aantal jongeren dat een bijstandsuitkering ontvangt, is in 2014 met meer dan 10% gestegen. De extra inzet van dit aanvalsplan is nodig om deze stijging een halt toe te roepen. De eerste tekenen van licht herstel worden zichtbaar. Zo begint de stijging van het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren in Den Haag af te vlakken. Kwetsbare jongeren Er zijn jongeren die niet alleen werkzoekend zijn, maar zichzelf ook met andere problemen geconfronteerd zien (waaronder gedragsproblemen, schulden, onveilige thuissituatie). Deze kwetsbare jongeren hebben extra aandacht en maatwerk nodig met de stap op weg naar school of werk. Daarnaast stromen de jongeren van het Praktijkonderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs (PrO/VSO) vaak direct uit naar de arbeidsmarkt of naar de entreeopleiding, maar hebben daar veelal extra zorg, tijd en/of begeleiding nodig en hebben tevens een verhoogd risico om uit te vallen. Voor deze jongeren zijn speciale trajecten en oplossingen nodig. Werkloosheid in de wijk De werkloosheid onder niet-westerse migranten jongeren is een stuk hoger dan onder autochtone jongeren, zie ook hoofdlijnenbrief Integratie (RIS 280888) . Onderzoek naar de situatie in Den Haag leert dat het werkloosheidspercentage onder deze groep ruim twee keer zo hoog is als het gemiddelde. We richten ons daarom op de wijken waar de jeugdwerkloosheid het hoogst is zoals Den Haag Zuidwest, Transvaal en de Schilderswijk. We gebruiken de methodiek van de wijkaanpak (vinden, verbinden, aanpakken) om deze doelgroep extra te ondersteunen en zo ook discriminatie tegen te gaan.
3. De opgave Om de jeugdwerkloosheid werkelijk een halt toe te roepen, zijn voldoende banen nodig. Met name voor laagopgeleide jongeren is daaraan een tekort, mede doordat veel hoger opgeleide jongeren onder hun niveau werken. We richten we ons bij de begeleiding naar werk op sectoren waar volgens het SEOR rapport “Arbeidsmarktverkenningen Haaglanden 2014-2018” kansen liggen, bijvoorbeeld horeca en detailhandel. Te veel jongeren volgen nog een opleiding die onvoldoende aansluit op de arbeidsmarkt. Een gebrek aan stageplekken en Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) plekken zorgt ervoor dat jongeren niet de werkervaringen op kunnen doen die zij nodig hebben om voldoende aan te sluiten op de vraag van de arbeidsmarkt. Zeker gezien de huidige (flexibele) arbeidsmarkt moet gezorgd worden voor een versteviging van de positie van jongeren door een goede opleiding die aansluit op de arbeidsmarkt. Voor economische groei is een goed opgeleide beroepsbevolking nodig. Jongeren die afhaken, omdat zij te veel problemen hebben, moeten worden opgespoord en weer naar school of werk worden geleid. Daarom bekijken we in Den Haag per jongere waar voor hem of haar kansen en mogelijkheden liggen. Het voorkomen en bestrijden van jeugdwerkloosheid werkt alleen als we intensief met alle betrokken partijen samenwerken en we nog meer inzetten op preventie op school en in de wijk. Daarom luidt onze ambitie: Ons doel is om in de jaren 2015–2018 in totaal 5000 jongeren geheel of gedeeltelijk naar werk of school te begeleiden, waarvan minimaal 4000 jongeren uit de bijstand. Dat willen we realiseren via vier pijlers: Meer jongeren naar school Meer jongeren aan het werk Meer ondersteuning op maat voor kwetsbare jongeren Meer jongeren in de wijk met een toekomstperspectief
BSW/2015.36
4
Voor de eerste twee pijlers geldt dat hiermee in de afgelopen jaren ervaring is opgedaan en we de acties en maatregelen die goed werken continueren en waar nodig intensiveren. Voor de derde en vierde pijler geldt dat we volop bezig zijn deze uit te werken en ontwikkelen. Hierbij hanteren we de volgende uitgangspunten We werken bij alle onderdelen van het aanvalsplan vanuit een centrale opgave om de Haagse jeugdwerkloosheid aan te pakken: Geen enkele jongere hoort aan de kant. Iedereen zit of op school of op een (leer)werkplek, en doet op die manier actief mee in de maatschappij. We zetten de dienstverlening zo in dat het grootste deel van de jongeren de reguliere route kan volgen naar werk en school. We gaan uit van de brede doelgroep van jongeren: jongeren met en zonder startkwalificatie, laag en hooggeschoold, migrantenjongeren en kwetsbare jongeren (met belemmeringen en/of multiproblematiek). Zelfredzaam staat voorop. We stimuleren de eigen kracht en verantwoordelijkheid van jongeren. Waar maatwerk en hulp nodig is, worden jongeren extra ondersteund. Waar mogelijk worden werkarrangementen en werkervaringsplaatsen gecombineerd met scholing. We doen het samen en werken intensief samen met alle partners, zoals onderwijsinstellingen, en werkgevers.
4. Wat gaan we doen? Aanpak: projecten en acties Pijler 1 - School: meer jongeren naar school Voor zowel de jongere als de samenleving is het van belang dat jongeren een schooldiploma halen. Een diploma vergroot de kansen op de arbeidsmarkt. Het beleid is er op gericht dat jongeren minimaal een startkwalificatie halen, dat wil zeggen een Havo-, VWO- of MBO 2-diploma. Jongeren die nog recht hebben op studiefinanciering en naar school kunnen, hebben geen recht op een uitkering en moeten eerst de mogelijkheid van scholing benutten. Scholing wordt hierbij gezien als een voorliggende voorziening op de bijstand. Onze eerste zorg is dat de Haagse jongeren hun schoolloopbaan goed doorlopen en afmaken. Onze tweede zorg is dat de jongeren een goede en weloverwogen keuze maken voor een vervolgstudie en beroep en dat ze de benodigde stages en leerbanen kunnen vinden. Onze derde zorg is dat in het geval van voortijdige uitval, de jongere geholpen wordt om of terug te gaan naar school of naar werk. Wethouder KIJO is de verantwoordelijk wethouder bij de pijler school. Doelen: Minder jongeren verlaten school voortijdig, we verminderen ons uitvalspercentage richting het landelijk gemiddelde. Meer jongeren maken met behulp van Geslaagd in het Vak 2.0 een goede loopbaanstart. Meer bedrijven en organisaties stellen stageplaatsen ter beschikking. Meer jongeren worden naar school geleid. Alle jongeren die schoolbaar en leerbaar zijn behalen minimaal hun startkwalificatie. Meer jongeren worden gestimuleerd hun diploma op een zo hoog mogelijk niveau te halen. Gerichte aanpak om voortijdige schoolverlaters weer op weg te helpen Het Rijk heeft als doelstelling om in 2016 landelijk het aantal voortijdige schoolverlaters terug te dringen naar een uitvalspercentage van 2,0%. In Den Haag werken we hier hard aan. We raken nu aan de 'harde kern' van schooluitval: de jongeren die moeilijk zijn in te sluiten binnen de huidige vangnetten. De VSVcasemanagers bekijken met de jongere welke ondersteuning deze nodig heeft om terug te keren naar onderwijs. Deze begeleiding is maatwerk; met gesprekken en huisbezoeken motiveert de casemanager de jongere om terug naar school te gaan. Wanneer dit niet haalbaar is gaan zij samen op zoek naar een passende oplossing: dagbestedingstrajecten en activiteiten bij bedrijven met als doel instromen in het onderwijs of naar de arbeidsmarkt.
BSW/2015.36
5
In de ongeveer 10 VSV-trajecten zijn ongeveer 270 plaatsen op jaarbasis beschikbaar. Om nog meer jongeren naar school te begeleiden wordt het aantal casemanagers uitgebreid. In het voorjaar komen we met de uitwerking van de bredere aanpak voortijdig schoolverlaten. Sterke schakels tussen de onderwijssoorten Om te voorkomen dat jongeren tussen wal en schip raken als zij van het ene onderwijstype naar het andere overstappen zijn de volgende maatregelen genomen. - Overstap van het VMBO naar het MBO In het project ‘De Overstap’ worden VMBO-leerlingen actief begeleid naar een passende opleiding binnen het middelbaar beroepsonderwijs. De aanpak is waardevol gebleken en wordt de komende jaren ook regionaal uitgebouwd. Op jaarbasis zijn ca. 15 extra leerwerkbanen nodig om de overstap voor jongeren van het VMBO naar het MBO goed te laten verlopen. - Overgang van praktijkscholen naar vervolgonderwijs Tot op heden was het zo dat op jaarbasis ca. 80 jongeren van praktijkscholen doorstromen naar het MBO-1, en soms ook MBO-2. Deze aanpak staat onder druk omdat het Ministerie van OCW de eisen aan de taal- en rekenvaardigheden van jongeren in het MBO heeft verzwaard. Hierdoor zijn de kansen voor praktijkschoolleerlingen om een MBO-diploma te halen geslonken. De staatssecretaris wil nu hieraan tegemoet komen met maatregelen die er toe moeten leiden dat leerlingen een vakdiploma of een doorstroomdiploma halen. Dit nieuwe beleid vraagt om hernieuwde afspraken tussen de praktijkscholen en ROC Mondriaan. Op grond van recente cijfers is aan te geven dat op jaarbasis ook voor deze jongeren ca. 15 extra leerwerkbanen nodig zijn. - Van voorgezet speciaal onderwijs naar vervolgonderwijs Den Haag kent enkele scholen voor voortgezet speciaal onderwijs bestemd voor chronisch zieken of voor jongeren met gedragsproblemen. Een deel van deze jongeren, heeft de potentie om door te stromen naar het MBO en sommigen kunnen het HBO aan. Hierbij is maatwerk geboden. Dit zal de komende jaren verder ontwikkeld worden. Stages: de knelpunten aanpakken Hebben jongeren eenmaal de juiste (vervolg-)opleiding gekozen, dan dragen combinaties van werken en leren eraan bij dat jongeren hun opleiding succesvol kunnen afronden. Al naar gelang het opleidingsniveau doen jongeren werkervaring op via een stage of leerwerkbaan. Voor jongeren die een voltijdse MBO- of HBO-opleiding volgen, is de stage een verplicht onderdeel van de studie. Aangezien aanbod en vraag niet altijd op elkaar aansluiten en de arbeidsmarkt voortdurend in beweging is, is het beleid gericht op het helpen wegwerken van knelpunten en het vernieuwen van bestaande aanpakken. Zo levert de inzet van Social return bij aanbestedingen van de gemeente veel jongeren een stageplek op. - Hiervoor is in de achterliggende periode een range aan projecten en activiteiten opgezet, zoals Pimp your house en Pimp your portiek, stageplaatsen bij de renovatie Rode Dorp, leerwijkcentra voor stages in de zorg en welzijn en stages bij internationale werkgevers. - Eén van de prioriteiten is het versterken van stagebureaus bestaande uit netwerken van onderwijspartners, werkgevers en de gemeente. Dat is hard nodig nu per 1 augustus 2015 de inzet van de Kenniscentra voor Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven, grotendeels wegvalt. De gemeente heeft hierbij een stimulerende rol. - We willen structurele afspraken maken met het Rijk om meer stageplekken en leerwerkplekken te creëren voor MBO-studenten van het ROC Mondriaan bij de Rijksoverheid. - De beschikbaarheid van alle gemeentelijke stages wordt inzichtelijk gemaakt via een stagebank. Voor scholieren die er niet in slagen via de geëigende kanalen een stage- of leerwerkplek te vinden is er extra stagebemiddeling via het WSP. We inventariseren met het ROC Mondriaan voor welke scholieren in welke richtingen dat een probleem is en maken daarbij gebruik van de werkgeverscontacten van het WSP. Onderdeel hiervan is de begeleiding van scholieren voor de stage, zoals met cv- en vaardigheidstraining.
BSW/2015.36
6
Jongeren helpen met een goede loopbaanstart Eén van de voorwaarden voor een geslaagde loopbaan is een realistisch beeld van de arbeidsmarkt. Met name voor jongeren die een beroepsgerichte opleiding volgen, is het van belang dat zij inzicht hebben in de vaardigheden die nodig zijn om een bepaald beroep te kunnen uitoefenen. Door leerlingen al vroeg in het proces bewust te maken van wie zij zijn en wat zij (moeten) kunnen, helpen wij de jongeren beter op weg naar een goede loopbaanstart. Loopbaanoriëntatie vormt de basis voor het maken van een betere keuze voor een vervolgopleiding en biedt jongeren de kans actief kennis te maken met de arbeidsmarkt. - Loopbaanoriëntatie VMBO Onlangs is loopbaanoriëntatie verplicht gesteld in het VMBO. In Den Haag maken jongeren in de loop van hun VMBO-tijd kennis met beroepen en bijbehorende vervolgopleidingen op het MBO. Hiertoe worden interactieve vormen van studie- en beroepskeuzevoorlichting georganiseerd en kunnen jongeren zich via de site www.bekijkjetoekomstnu.nl nader oriënteren, ook op de kansen op werk en stages/leerwerkbanen. Daarnaast zijn er bedrijfsbezoeken, komen oud-leerlingen terug naar hun school en is er een beroepenmanifestatie Spots on jobs. - Loopbaanoriëntatie praktijkscholen en voortgezet speciaal onderwijs Spirit4you heeft ondersteuningsmateriaal voor loopbaanoriëntatie op de praktijk- en VSO-scholen gemaakt. Hier wordt nu ervaring mee opgedaan. Onderwijs beter laten aansluiten op de arbeidsmarkt, Geslaagd in het vak 2.0 In maart 2014 ontving de Raad de regionale Actieagenda Geslaagd in het vak 2.0, onderwijs en arbeidsmarkt verbinden in Haaglanden 2014-2017, (RIS 272740). In de actieagenda staan de concrete acties voor de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt voor de verschillende sectoren. U wordt regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen rond Geslaagd in het vak 2.0. Daarom willen wij hier volstaan met enkele voorbeelden. - Vanwege de grote behoefte aan vakmensen is ROC Mondriaan een MBO-opleiding mechatronica in Delft gestart met maar liefst twee klassen. - Er is een opleiding commercieel technicus, waarmee beter ingespeeld wordt op de ZZP-positie van werkers in bijvoorbeeld de bouw. - Bij zorgopleidingen wordt meer aandacht besteed aan domotica (huisautomatisering).
Pijler 2 - Werk: meer jongeren aan het werk We gaan zoveel mogelijk preventief te werk. De aanpak van de jongeren begint al voor zij in het proces van aanvraag van de uitkering zitten. Het Werkgeverservicepunt Den Haag ondersteunt jongeren die zich melden voor een bijstandsuitkering bij terugkeer naar school en of werk. Met de toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt wordt steeds meer de omslag gemaakt van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd naar flexibele, kortdurende contracten. Gelet op de nieuwe ontwikkelingen en op de gewenste vermindering van het aantal mensen dat afhankelijk is van een bijstandsuitkering willen we de jongeren in ieder geval aan het werk krijgen, altijd waar mogelijk via duurzame arbeid, maar ook waar dat nu nog niet aan de orde is. Elke maand dat een jongere aan het werk is, werkervaring opdoet en niet afhankelijk van een uitkering, is daarbij winst. Doelen: Meer jongeren worden preventief en zo vroeg mogelijk begeleid naar school of werk. Meer jongeren worden naar werk begeleid. Meer jongeren in re-integratie volgen (flankerend) een opleiding. Meer jongeren worden sneller naar werk geleid en zitten minder lang in de bijstand. De Sluitende Aanpak Voor Den Haag hebben we onze eigen overkoepelende Sluitende Aanpak ontwikkeld. Het is een vangnet waarmee alle Haagse jongeren die zich melden voor een bijstandsuitkering geholpen worden. Dit door hen de weg naar school en werk te wijzen en waar nodig de eventuele belemmeringen voor school en werk (samen) weg te nemen. Per maart 2015 krijgen alle jongeren die zich melden voor een bijstandsuitkering met de Sluitende Aanpak te maken.
BSW/2015.36
7
De komende tijd gaan we de Sluitende Aanpak doorontwikkelen op de bestrijding van de jeugdwerkloosheid in de Haagse wijken. De kracht zit in de preventieve werking: de weg naar school, hulpverlening en/of werk wordt al ingezet voordat men een bijstandsuitkering heeft. Dit doen we door: - Nauwe samenwerking tussen de partijen die met de jongeren van doen hebben: Voortijdig Schoolverlaten (dienst OCW/VSV), Sociaal Casemanagement (dienst SZW), ROC Mondriaan, maar ook de hulp- en zorg verlenende instanties zoals het Jeugd Interventie Team (JIT) e.d. - De jongeren worden uitgenodigd voor een groepsbijeenkomst waar doormiddel van toetsing zelfredzaamheid, leerbaarheid en taalniveau wordt bepaald. - Alle deelnemende partijen bekijken in hun eigen registratiesystemen of de jongere reeds bekend is, zodat direct maatwerk geleverd kan worden. - Er volgt dan een individueel gesprek waarin de juiste route wordt besproken. School, werk of zorg en waar nodig de inzet van flankerende en re-integratievoorzieningen, zoals het sollicitatiecentrum of hulp bij het oplossen van schulden. Zo worden jongeren al voordat de uitkering is toegekend naar school of werk bemiddeld. 200 extra BBL plekken Voor jongeren die werken en leren willen combineren, bestaat binnen het MBO een variant van vier dagen werken op een leerwerkbaan en één dag naar school. Deze zogenaamde Beroepsbegeleidende leerweg (BBL) combineert leren en werken bij een erkend leerbedrijf. De gemeente stimuleert een uitbreiding van het aantal leerwerkbanen van opleidingen in de groei- en tekortsectoren, waarbij speciale aandacht is voor functies in de wijk als het gaat om leerwerkbanen binnen het MKB. Een deel van deze leerwerkbanen ca. 100 tot 120 moet beschikbaar komen voor jongeren van een praktijkschool en jongeren uit het voortgezet onderwijs die doorstromen naar het MBO. Voor jongeren die zich melden voor een bijstandsuitkering zonder startkwalificatie, maar die niet schoolbaar en leerbaar zijn creëren we ook extra BBL plekken. Daarnaast zal de gemeente als werkgever zelf ook meer ruimte creëren voor leerwerkbanen binnen haar diensten. De totale ambitie in dit kader is 200 extra leerwerkbanen in vier jaar tijd. Leerwerkcheques en startersbeurzen Den Haag kent twee instrumenten voor jongeren om werkervaring op te doen: de leerwerkcheque en de startersbeurs. Hiermee kunnen jongeren met een maandelijkse vergoeding gedurende maximaal tien respectievelijk zes maanden werkervaring opdoen in het bedrijfsleven. Zo kunnen zij hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten en verbeteren. De leerwerkcheque is bedoeld voor Haagse jongeren tot 27 jaar op zoek naar een BBL plek en jongeren met een diploma op MBO-2, of MBO-3 niveau. De Startersbeurs is er voor jongeren in de leeftijd van 18 tot 27 jaar met een MBO-4, HBO- of WO-diploma. Eind 2014 hebben we de 100e leerwerkcheque uit kunnen reiken. Er zijn op jaarbasis 100 leerwerkcheques en 60 startersbeurzen beschikbaar. Werkgeversarrangementen met scholing en taal Voor jongeren, die niet meer terug naar school kunnen, maar ook nog niet direct plaatsbaar zijn op een reguliere baan, realiseren we jaarlijks met werkgevers 200 werkgelegenheidsarrangementen. Zo mogelijk met baangarantie en begeleiding (job coaching). Ook Haagse jongeren zonder uitkering (nietuitkeringsgerechtigden, ofwel nuggers) kunnen gebruik maken van de arrangementen. - Waar nodig wordt flankerende scholing ingezet om verdere kwalificatie te realiseren (bijvoorbeeld taal-, computerles en werknemersvaardigheden). - Via banenmarkten en speedmeets worden jongeren in contact gebracht met werkgevers. Versnelling uitstroom uit de bijstand Voorkomen dat jongeren te lang van de bijstand gebruik moeten maken is belangrijk. We ontwikkelen, daarom in 2015 een aanpak hoe we meer jongeren die al langer in de bijstand zitten eruit kunnen helpen. Hoe langer jongeren in de bijstand zitten hoe kleiner de kans is dat het ze lukt om weer aan het werk te komen. - Voor de doelgroep worden periodiek ‘Jong op Koersdagen’ georganiseerd om jongeren in aanraking te blijven brengen met werkgevers en scholen.
BSW/2015.36
-
8
We screenen het bestand van jongeren die al langer in de bijstand zitten. Kansrijke jongeren uit het zittend bestand worden via de Sluitende Aanpak geholpen. Via bel-, sms- en mailacties enthousiasmeren we jongeren die al langer in de bijstand zitten.
Peer to peer benadering We benutten de kracht en ideeën van jongeren en geven ruimte aan initiatieven. Jongeren weten vaak zelf goed hoe jongeren benaderd moeten worden. Ze spreken dezelfde taal en zijn in het bijzonder goed in staat werkloze jongeren weer te motiveren. - Met de jongeren van ‘Skills van de straat’ starten we in het tweede kwartaal van 2015 om jongeren in de eerste maanden, nadat ze een baan hebben gevonden vanuit de bijstand met persoonlijk contact te motiveren en ondersteunen. - De Broekriem is een project dat zich richt op jonge hoog opgeleide werkzoekenden die veelal geen uitkering hebben. Via o.a. bijeenkomsten leren zij vaardigheden om een nieuwe baan te vinden en werken ze samen met andere jonge baanzoekers aan het vinden van werk. Jongere als startende ondernemer De arbeidsmarkt vraagt steeds meer flexibele inzet en ruimte voor zelfstandig ondernemerschap. Daarom brengen we zelfstandig ondernemerschap meer onder de aandacht bij jongeren. - Jongeren met een uitkering worden via Bureau Zelfstandigen bij het Werkgeversservicepunt en via diverse projecten zoals de Buzinezz club gestimuleerd en begeleid naar zelfstandig ondernemerschap. In de afgelopen periode zijn meer dan 40 jongeren gestart bij de Buzinezz club. - We bekijken samen met private fondsen en banken de kansen om als gemeente actief te bemiddelen op bedrijfsovername door jongeren bij pensionering van een ondernemer. Jeugdpool Door de intensieve publiek private samenwerking met Tempo-Team kunnen we jongeren sneller bedienen. De jeugdpool is structureel ingericht om een groep jongeren flexibel in te kunnen zetten bij een netwerk van werkgevers. Op deze wijze willen we dit jaar zo’n 100 jongeren aan de slag helpen bij een werkgever. - Bij de jongerenbalie van Tempo-Team op een gemeentelijke locatie, worden de mogelijkheden van de dienstverlening van de gemeente gecombineerd met een overzicht van alle vacatures voor jongeren. Gemeente Den Haag als werkgever en ambassadeur De gemeente Den Haag is zelf een van de grootste werkgevers in de regio. Vanuit dat oogpunt menen wij dat de gemeente ook het goede voorbeeld moet geven aan de andere werkgevers in de stad. Daarom ondernemen we de onderstaande acties: - De gemeente biedt momenteel al een traineeprogramma's voor jonge medewerkers met een WOen HBO-opleiding. Daar komt een traineeprogramma voor MBO-studenten bij. - In het kader van de wijkaanpak ontwikkelen we wijk-traineeships, waarbij trainees in de wijk worden ingezet om ondernemers te adviseren, start ups te begeleiden, business cases te schrijven en dergelijke. Zo doen de trainees enerzijds relevante ‘hands on’ ervaring op en worden ondernemers in de wijk laagdrempelig ondersteund. We zoeken bij de ontwikkeling hiervan samenwerking met onderwijsinstellingen en samenwerkingsverbanden zoals de Academie van de Stad. - We creëren meer stages, leerwerkplekken en werkervaringsplekken voor jongeren, waaronder BBL-plekken, leerwerktrajecten waarbij extra aandacht wordt gegeven aan jongeren met een geringe kans op werk en we maken nieuwe afspraken over stages bij de gemeente Den Haag samen met de onderwijsinstellingen. - We onderzoeken de mogelijkheden van duobanen waarbij medewerkers van 60 jaar en ouder voor maximaal 50% met deeltijdpensioen gaan waarbij een groot deel van de vrijkomende vacatureruimte wordt benut voor instroom van (werkloze)jongeren. - Als werkgever van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt wil het college 200 beschutwerkplekken en 100 garantiebanen realiseren. Een deel hiervan zal aan jongeren ten goede komen.
BSW/2015.36
-
9
Dit jaar besteedt de gemeente een nieuwe raamovereenkomst aan voor uitzendbureaus. Social return is hierop van toepassing. Wij blijven ons, evenals voorgaande jaren, inzetten om zoveel mogelijk jongeren hier onderdeel van te laten uitmaken. In het kader van het terugdringen van de externe inhuur zullen wij ons inzetten om met name jongeren te laten doorstromen vanuit tijdelijk extern werk naar reguliere banen.
Pijler 3 - Kwetsbare jongeren: meer ondersteuning op maat voor kwetsbare jongeren Een deel van de jongeren in de bijstand kan (nog) niet aan het werk vanwege ernstige problemen. Het gaat om een kleine 1000 jongeren. De situaties lopen uiteen: een deel is dak- en thuisloos, een deel krijgt intensieve begeleiding of gaat onder begeleiding deelnemen aan vrijwilligersactiviteiten en zo verder. De brief van staatssecretaris Bussemaker van 17 december 2014 over kwetsbare jongeren wordt binnenkort in de Tweede Kamer besproken. Dit kan gevolgen hebben voor de rol van de gemeente voor deze groep. Met de afsluiting van de Wajong en de WSW merken we dat sinds 1 januari 2015 meer kwetsbare jongeren vanuit het PrO/VSO zich melden bij de gemeente. Doelen Meer kwetsbare jongeren met een beperking worden geholpen een juiste weg te vinden. Meer jongeren met multiproblemen worden ondersteund de basis op orde te krijgen, terwijl gewerkt wordt aan re-integratie. Forse omslag voor praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Voor jongeren van de praktijkscholen en het voortgezet speciaal onderwijs is de entree op de arbeidsmarkt in deze tijd extra moeilijk. Deze doelgroep heeft te maken met grote veranderingen doordat er geen nieuwe instroom meer mogelijk is in de sociale werkvoorziening en een Wajong uitkering alleen nog mogelijk is voor jongeren zonder arbeidsvermogen. Jongeren vanuit het PrO/VSO zijn voor betaald werk voortaan aangewezen op banen, beschutwerkplekken en garantiebanen die werkgevers al dan niet met steun van de overheid aanbieden. De scholen zien dat hun taak ingrijpend verandert door al deze ontwikkelingen en zij zoeken naar goede afspraken met werkgevers en de gemeente. In regionaal verband worden momenteel met de PrO/VSO scholen in de regio afspraken gemaakt om de overgang van de laatstejaars scholieren naar de arbeidsmarkt te vergemakkelijken. Kwetsbare jongeren naar werk Arbeidsbemiddeling van kwetsbare jongeren via de diverse hulpverleners, zoals het JIT is een specialisme van het Werkgeversservicepunt (WSP). Via een speciale aanmeldprocedure en een speciaal daarvoor ingericht team, kunnen deze en PrO/VSO jongeren direct gebruik maken van de Haagse dienstverlening. Door het structureel voorlichten van de Haagse jongerenwerkers en hulpverleners in de wijken over de rechten en plichten van een bijstandsgerechtigde, alsmede de dienstverlening van SZW, kunnen we de hulpverleners helpen en plaveien we de weg naar WSP om de jongeren, al dan niet met een uitkering, te bemiddelen naar werk. - Met de introductie van de Participatiewet zijn er voor jongeren met een verminderde verdiencapaciteit garantiebanen en beschutwerkplekken beschikbaar ook met social return creëren we voor deze groep extra werkgelegenheid. - Jongeren van het PrO/VSO worden in het kader van de Participatiewet direct onder de hoede genomen door consulenten van het Werkgeversservicepunt. - Het project ‘Jongeren in de Lift’ van De Toekomst organiseert in samenwerking met MKB Den Haag en het Werkgeversservicepunt meerdere malen per jaar ontmoetingsbijeenkomsten voor werkzoekende jongeren en werkgevers. Werkervaringsplaatsen met kwalificering Een aantal jongeren kan tijdelijk niet terug naar het reguliere onderwijs en is nog niet in staat om met begeleiding bij een reguliere werkgever aan de slag te gaan. De gemeente voorziet in alternatieve nazorg-, toeleidings- en dagbestedingstrajecten voor jongeren die niet meer leerplichtig zijn, niet meer naar school kunnen en zelf geen werk kunnen vinden, waarbij wordt gestreefd naar hogere kwalificatie.
BSW/2015.36
10
Er zijn vele projecten zoals onder andere het Ambacht, Sleutelen met Jongeren, Stichting Nelis glazenwassers, Trix en Leren Doen die praktijkervarings- of motiverende dagbestedingstrajecten bieden voor jongeren die extra begeleiding nodig hebben. Pilots voor kwetsbare jongeren - Koetsveldschool (VSO) Op deze school zijn gesprekken gevoerd om een beeld te krijgen van de aanpak rond uitstroom van de VSO jongeren, de vraagstukken die spelen rond bijvoorbeeld de rol van ouders, methodes die worden ingezet, of rol van de partners. Zo wordt geleerd van ervaringen en worden kennis en kunde geïmplementeerd bij het WSP. - ‘Moeilijk plaatsbare doelgroep' Jongeren die moeilijk plaatsbaar zijn worden toegeleid naar werk via een traject van maximaal 18 maanden op de werkvloer bij Haeghe Groep in de sectoren groen en schoon. Daaronder vallen ook de jongeren die uitvallen uit school en werk. Het doel is om ervaring op te doen met deze methode en deze in 2015, na gebleken succes, regulier en breder in te zetten. - Arbeidsmatige dagbesteding Naar aanleiding van zorgen van de PrO/VSO scholen over hoe 'het' met ‘hun’ jongeren zal gaan in 2015, worden vanaf november 2014 vijftien jongeren die op arbeidsmatige dagbesteding zijn geplaatst gedurende een half jaar gevolgd. Op basis van monitoring van het proces, de ervaringen van betrokken partijen (onder andere MEE, Sociaal casemanagement en Sociaal wijkzorgteam), tevredenheid van ouders, school en leerling wordt in 2015 een advies aan het Werkgeversservicepunt uitgebracht. Pilot De Wegwijzer De pilot de Wegwijzer is een plek waar moeilijke gevallen door hulpverleners kunnen worden aangemeld waarna een multidisciplinair team bestaande uit experts vanuit Voortijdig Schoolverlaten (dienst OCW/VSV), Sociaal Casemanagement (dienst SZW), het Werkgeverservicepunt (dienst SZW), ROC Mondriaan en het Jeugd Interventie Team (JIT) gezamenlijk een oplossing zoeken en eventuele problemen wegnemen met als resultaat dat de betreffende jongeren weer (sneller) op school zitten, werken en leren of op een traject daarnaartoe zitten.
Pijler 4 - Wijk: meer jongeren in de wijk met een toekomstperspectief Er is een oververtegenwoordiging van Haagse werkloze jongeren in een aantal wijken, zoals Den Haag Zuidwest, Transvaal en de Schilderswijk. Voor deze jongeren is het vaak lastiger om uit een uitkeringssituatie te komen wanneer leeftijdsgenoten in hun directe omgeving in dezelfde situatie zitten en er een gebrek is aan positieve rolmodellen. Daarnaast wordt deze groep gehinderd door discriminatie op de arbeidsmarkt. Om deze groep jongeren toekomstperspectief te bieden is dichtbij namelijk in de wijk het meest logische niveau om verbinding tot stand te brengen. Met gerichte impulsen waarbij jongeren een duwtje in de rug krijgen om op zoek te gaan naar werk of verdere scholing. Doelen Meer werk in de wijk en meer jongeren uit de wijk aan het werk. Meer van onze werkloze jongeren hebben we in beeld. Minder migranten jongeren worden uitgesloten op de arbeidsmarkt. Samenwerking met Wijkaanpak De samenwerking in de aandachtswijken van de wijkaanpak tussen de stakeholders in de wijken en Werkgeversservicepunt wordt versterkt. Hierdoor ontstaan initiatieven waar in co-productie meer jongeren naar werk geleid worden. Voorbeelden hiervan zijn wijkleerbedrijven, de leerwerkcentra’s (ROC), de wijkbanenmarkten alsook het aansluiten op bestaande evenementen in de diverse wijken. In deze samenwerking wordt gekeken vanuit het perspectief van de kracht van de eigen wijk en wat er nog nodig is om de jongeren uit de betreffende wijk richting school en werk te krijgen.
BSW/2015.36
-
11
Om informatietekorten aan te vullen, organiseert het ‘WSP roadshows’ langs de betreffende partners in de wijk en langs collega’s die in aanraking komen met werkloze jongeren We gaan door met het aantrekkelijker maken van specifieke werktrajecten door (jongeren)campagnes, zoals bij het HWB TrashUre Hunters programma. In het kader van de wijkaanpak zetten we jongeren in de wijk in als wijktrainees. We gebruiken de ‘peer to peer’ benadering waarbij rolmodellen, bijvoorbeeld studenten van de Haagse Hogeschool en de Campus Den Haag, jongeren stimuleren naar school of aan het werk te gaan.
Leerwerkcentra in de wijk We creëren meer werkervaringsplaatsen voor jongeren in de wijk, waar mogelijk met een baangarantie. In 2014 hebben we met Incluzio het wijkbedrijf ‘Mariahoeve Werkt!’ opgericht voor- en door langdurig werklozen uit de Haagse wijk Mariahoeve. Met Calibris zijn we het WijkLeerbedrijf Centrum gestart. Deze wijkbedrijven bieden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen om werkervaring op te doen en een opleiding te volgen. Daarnaast draagt het wijkbedrijf actief bij aan verbetering van de leefbaarheid en economie van de wijk. Wanneer deze projecten succesvol verlopen zal dit concept verder worden uitgebreid naar nog meer wijken. Ambachtelijk werk We benutten de kansen die ambachtelijk werk biedt. Niet alleen ambachtelijk werk in traditionele zin, maar ook de kansen van ‘nieuw’ ambachtelijk werk. Op dit moment zijn we bezig om de kansen op het gebied van ambachtelijk werk en het stimuleren van de maakindustrie in kaart te brengen. We sluiten hierbij aan om te bezien of er specifieke mogelijkheden liggen in het kader van de aanpak jeugdwerkloosheid. - MKB’ers benaderen we om jongeren uit de (eigen) wijk in dienst te nemen of een stageplek aan te bieden. - Wijkondernemers betrekken we om in hun eigen werkkring naar banen of kansen op een stage voor jongeren te zoeken(ambassadeursfunctie). Naar werk begeleiden als onderdeel van de aanpak van overlast gevende jeugdgroepen In samenwerking met het veiligheidshuis richten we ons op een grote groep jongeren in de wijken die overlast geven. We zetten met de aansluiting van een sociaalcasemanager en werkbegeleider actief in op de begeleiding van meer jongeren richting werk, school of een positieve dag invulling, hetgeen zij nu veelal niet hebben. In de aanpak van deze jongeren richten wij ons op de voorkant. Zo voorkomen we dat een jongere daadwerkelijk een misdrijf pleegt en in de gevangenis terecht komt. Het gaat om het bieden van kansen. We beginnen met één groep jeugdigen die overlast geeft, de groep aan het Joubertplein. Het betreft een persoonsgerichte aanpak met huisbezoek waarbij ook het thuisfront van de jongeren betrokken wordt. Jongeren die nog niet in beeld zijn Een groep van ongeveer 2.000 jongeren is momenteel niet in beeld bij de gemeente. Zij hebben geen uitkering en gaan niet naar school. Aan de kant blijven staan is geen optie en leidt niet alleen tot problemen voor de individuele jongere, maar mogelijk ook tot maatschappelijke problemen in de wijken. Er zijn door de strenge regels omtrent privacy echter geen gegevens van deze jongeren bekend. Dit maakt deze groep lastig in beeld te krijgen. - In regionaal verband werken we aan de ontwikkeling van een analysetool om deze groep jongeren beter in beeld te krijgen. - We gebruiken onze contacten en partners in de wijk om zo meer jongeren in kaart te brengen en te bereiken. Migranten jongeren op de arbeidsmarkt Bij de aanpak van jeugdwerkloosheid is naast aandacht voor de kansarme, kwetsbare jongeren ook extra aandacht gewenst voor de migrantenjongeren. De toename sinds 2009 van werkloosheid onder jongeren is bij niet-westerse migrantenjongeren sterker dan onder autochtone jongeren. Opleidingsniveau en werkervaring verklaren de achterstand maar voor een deel. Bij gelijke kwalificatie blijkt dat de werkloosheid onder migranten hoger is. Hier zijn andere factoren die een rol spelen.
BSW/2015.36
12
Denk aan discriminatie en vooroordelen. Recent ontving u de beleidsbrief Antidiscriminatie (RIS 280887) waarin de acties om discriminatie in Den Haag tegen te gaan staan beschreven. - Het programma Den Haag Inclusief wordt ingezet om migranten (jongeren) gelijke kansen te geven op de arbeidsmarkt. In dit kader organiseert de gemeente speedmeets tussen migranten(jongeren) en potentiële werkgevers.
5. Financiën (kaders) De inspanningen die wij verrichten om de werkgelegenheid voor jongeren te vergroten worden o.a. gefinancierd uit rijks- en gemeentelijke middelen voor jeugd en re-integratiemiddelen. Deze middelen worden begroot en verantwoord op de begrotingspost 623.1.01 Werkgelegenheid. Voor de inspanningen om de jeugdwerkloosheid aan te pakken is voor deze collegeperiode € 12 miljoen extra beschikbaar, onder meer voor het creëren van extra leerwerkplekken, stages, intensieve begeleidingstrajecten en arrangementen met werkgevers voor betaald werk.
6. Uitvoering en monitoring De afzonderlijke acties en projecten uit dit aanvalsplan worden verder uitgewerkt. Bij de uitvoering wordt contact gezocht met jongeren door ze te betrekken bij onze plannen. We rapporteren tweemaal per jaar vanuit de Taskforce Werkgelegenheid naar de raad over de voortgang. Op basis van de resultaten intensiveren we effectieve onderdelen en bouwen we achterblijvende projecten af. Zo is dit aanvalsplan een lerend en levend document, waar nieuwe ontwikkelingen kunnen vragen om bijstellingen en of toevoegingen. Communicatie De afgelopen jaren is door middel van vele projecten inzet gepleegd om de jeugdwerkloosheid aan te pakken. De resultaten van die inzet mogen er zijn, maar we zijn er nog lang niet. Toch zijn er veel jongeren die ondanks de economische crisis een baan of opleiding hebben gevonden die bij hen past. Zij kunnen een voorbeeldfunctie vervullen richting nu nog werkloze jongeren. Het bereiken van jongeren vraagt soms een meer moderne vorm van communiceren, zoals het gebruik van social media. De communicatieaanpak zal zich richten op het informeren, enthousiasmeren, activeren en verleiden van jongeren en werkgevers. Vanuit de Taskforce Werkgelegenheid communiceren we eenduidig over de aanpak van de werkloosheid en de kansen die er liggen.
7. Conclusie De voorgestelde aanpak jeugdwerkloosheid geeft invulling aan de opgave om de grote jeugdwerkloosheid in onze stad aan te pakken. Hiermee zetten we krachtig in via extra leerwerkbanen, intensieve begeleidingstrajecten voor kwetsbare jongeren, leerwerkcentra in de wijk en meer jongeren die naar school geleid worden. We gaan de extra inzet en maatregelen de komende periode met betrokken organisaties in de stad bespreken en verder uitwerken. Vanuit het gedeelde gevoel van urgentie en door de handen ineen te slaan gaan we belangrijke stappen zetten om de jeugdwerkloosheid in Den Haag aan te pakken Rabin S. Baldewsingh, Wethouder van Sociale Zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport.
