Klaar Voor Onderwater 88
a1 J a a r g a n g 2 7P angri.n 88
Onderzeedienst
Juni 2004
Reünistenvereniging Klaar Voor Onderwater In dit nummer: Uitvaart van onze “Oude Koningin”
1
In Memoriam
2
Reünie Torpedomakers 2005
2
De bemanning Hr.Ms. KXIV
3
Geachte redactie
4
Bezoek onze website
4
Herdenking Indië–monument
5
Een nieuwe rubriek
5
Voorgeschiedenis (Buitenveld) 6 Installatie van het Comité Nederlandse Veteranedag
7
Duikboot naar Nederland
8
Voorjaars / zomerreis Dolfijn
9
COZD Presentatie bij ALV
10
Herdenking 4 mei 2004
12
Opa Siem Spruijt nog actief...
14
Gedicht bij Knipsel
16
Jaarverslag 2003 financiën
16
Atelier CRICA
17
Baksmaten
18
Verslag ALV 20 april 2004
19
Bronbeek 2004
20
Genant
22
Uitvaart van onze “Oude Koningin” Op 30 maart jl. was onze vereniging, in persoon van onze voorzitter, door hare Majesteit de Koningin uitgenodigd voor de uitvaartdienst van haar moeder, prinses Juliana, in de Nieuwe Kerk te Delft bij te wonen. Het was een plechtige, bijzondere en op de oude Koningin toegesneden dienst die allen in de kerk aanwezig diep ontroerde. De gekroonde “J”geborduurd in het vaandel van de onderzeedienst duidt aan dat het vaandel is toegekend in haar regeerperiode. Door haar persoonlijke uitreiking van het vaandel zal de onderzeedienst en allen die daar dienen of gediend hebben zich met haar verbonden weten. Driekus Heij
Pagina 2
Klaar Voor Onderwater 88
Colofon Verschijnt 4 maal per jaar in een oplage van 1190 exemplaren. Voorzitter D. Heij Bremlaan 14 6866 DP Heelsum 0317-3170 63
In Memoriam
Met leedwezen geeft het bestuur kennis van het overlijden van onze leden; 26 januari 2004 25 maart 2004
Secretaris W.R. Segaar Laan van Oud Poelgeest 30 2341 NL Oegstgeest 071-5726472
[email protected]
D. Plug J.C. Derez
68 jaar 65 jaar
Scheveningen Heemskerk
Wij zullen hen in eerbiedige herinnering blijven gedenken.
Redactie KVO W.P.P. Falkmann Middelzand 5306 1788 HC Den Helder 0223-642668
[email protected] Redactie KVO W.P. van der Veeken Jolstraat 74 1784 NL Den Helder 0223-630265 Penningmeester A. Prins Heiligharn 166 1785 SP Den Helder 0223-635455 2 e Penningmeester A. Schouten Langevliet 7 1759 LE Callantsoog 0223-643848
[email protected] 100 Jaar OZD Jhr. R.A. Snouck Hurgronje Molenweg 9 1766 HL Wieringerwaard 0224-221884
[email protected] Vert. COZD LTZ2oc J Wijnants Onderzeedienst/BUOPS Postbus 100 00 1780 CA Den Helder 0223-653444
Contactpersoon voor bestuursaangelegenheden, waaronder aanmelding nieuwe leden, adreswijzigingen en overlijden is de penningmeester A. Prins Contactpersoon voor contributie betaling is de 2e penningmeester A. Schouten De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen in te korten, te weigeren of te verplaatsen naar een andere editie. Tevens is zij niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden kopij.
Erelid van de vereniging zijn:
J.H. van Rede A. Prins M.A. van Dwingelen
Reünie Torpedomakers 2005 Op 19 mei 2005 zal de 5-jaarlijkse reünie van (oud)- torpedomakers plaats gaan vinden, ter viering va n het 130 jarig bestaan van de Torpedodienst. De organisatie van deze reünie is nog op zoek naar (oud) torpedomakers, welke nog niet in ons adressenbestand zijn opgenomen. Dit mogen ook burgermedewerkers zijn, welke in het torpedobedrijf hebben gewerkt of nog werkzaam zijn. Heeft u als torpedomaker gediend, of kent u iemand die als torpedomaker (heeft) (ge)dient(d) en twijfelt u of uw /zijn adresgegevens bekend zijn bij de organisatie, neem dan contact op via onderstaand adres/telefoon of e- mail adressen: Secretaris Reünie Commissie Torpedomakers Marinebedrijf, Afdeling logistiek BWS B & 0 Hal Kamer 1-009 Postbus 10.000 1780 CA Den Helder Tel: 0223-656263 Of:
[email protected] [email protected]
Contributie De minimale contributie bedraagt € 5 per jaar Betaling moet voor 1 maart overgeschreven zijn, wil men als lid ingeschreven blijven. Zij die reeds lid zijn, krijgen in de december KVO een acceptgiro bijgesloten. Buitenland leden worden verzocht contant via penningmeester, of via een kennis in Nederland te betalen i.v.m. de hoge overschrijvingskosten. Gironummer vereniging : 39.28.464. t.n.v. Onderzeedienst Reünistenvereniging Heiligharn 166 1785 SP Den Helder
B EZOEK O N Z E WEBSITE http://www.agwegman.veteranen.nl/
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 3
De bemanning van Hr.Ms. KXIV
Bovenstaande foto is van de bemanning van Hr.Ms. KXIV na de tocht naar Noord Borneo in December 1941. Tijdens deze patrouille had van Well Groeneveld tijdelijk het commando i.v.m. ziekte van de aangewezen commandant P.A. Mulock van de Vlies Bik. De Hr.Ms. KXVIII , van Well Groenveld’s boot, was op dat moment in groot onderhoud. De tijdens deze tocht verdiende onderscheidingen voor de vernietiging van Japanse schepen staan achter de betreffende namen. Het is een krantenfoto, die gemaakt is tussen 27-12-1941 en 4-1-1942. Staande van Links naar Rechts Kpl. Machinist van Haalem Inl. olieman ? Inl. matroos ? Sgt. Telegrafist Munze Kpl. Machinist Warbout Maj. Torpedomaker Brouwer Bronzen kruis Maj. Machinist Hammer Sgt. Mach Haasdijk Maj. Monteur Terhaar Bronzen kruis Sgt. Torpedomaker van Dam Schipper Maes Bronzen kruis Kpl. Monteur Min Kpl. Mach Terbeek Kpl. Torpedomaker van der Ende Sgt. Monteur van Bessem Kpl. Torpedomaker Bruggemans Kwartiermeester Haffert Matroos 1 Speksnijder Bronzen kruis Konstabel maat Scholte Matroos 1 Assink Kpl. Telegrafist kmr Middleton Bronzen kruis Kpl. Machinist kmr Post Inl. Olieman ?
Ltz 3 Ltz 2 Ltz 1 OMSD kmr.
Zittend van Nieuwenhuizen Brunsting Bronzen leeuw van Well Groeneveld MWO 4e kl. Wutrich Bronzen leeuw
Ltz 2 kmr.
v.d. Kroft
Hurkend en zittend Inl. Hofmeester Sikoes Inl. Matroos 1 ? Telegrafist kmr. Merkelbach Inl. Matroos Stahaja Bronzen kruis Matroos 2 de Haan Orde van Oranje Nassau in brons Inl. Olieman ? Inl. Kpl. Kok ? Niet aanwezig Matr. Seiner 1 de Jeu ( met verlof ) Sgt. Mach Willemse ( hospitaal )
Fred Gommers
Pagina 4
Klaar Voor Onderwater 88
Geachte redactie,
Geachte redactie,
In “Klaar Voor Onderwater” nr. 87 blz. 13 stond “een nieuwe rubriek”. Daar stond één woord tweemaal verkeerd. Het word OOST behoorde OZD te zijn. Piet v.d. Hoeven
Met veel plezier heb ik het artikel over het thuisfrontcomité gelezen. In grote lijnen is het verhaal correct weergegeven. De indruk wordt gewekt dat ik alleen de motor was, dat is echter niet het geval. Samen met Joke Gagel en Wil Huls hebben wij het initiatief genomen om te proberen alle “Tonijn meisjes” bij elkaar te krijgen. Dankzij de steun van Vlam Jan Brandsma en Vlop Jan van Selms is het gelukt om in 1976 voor het eerst een “thuisfrontavond” op de onderzeedienst te organiseren. Het toenmalig hoofd Personeelszorg marine KTZ F. Meijer nodigde mij uit voor een gesprek n.a.v. die eerste thuisfrontavond. Uit dat gesprek bleek dat de Marineleiding geen idee had wat er leefde onder de vrouwen van de opvarenden. Het gevolg was in 1979 Het Thuisfrontcomité.
B EZOEK O N Z E WEBSITE http://www.agwegman.veteranen.nl/ Het is U waarschijnlijk nooit opgevallen maar achter deze regel schuilt een bron aan informatie over onze vereniging. De PC (internet) fanaten wisten het natuurlijk allang. Zij konden de door Ton Wegman gemaakte Home- Page van de vereniging rustig bekijken, terwijl de niet internetter het moet doen met in zwart/wit gedrukte “Klaar Voor Onderwater”. Als U de site bezocht heeft zult U, net zoals de redactie, tevreden zijn met de door Ton Wegman opgezette en bijgehouden webside. Ton bedankt namens alle bezoekers van jou side. De redactie
Anne Marie Heij
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 5
Herdenking bij Indië-monument Nieuwerkerk aan den IJssel Op zaterdag 14 augustus om 20.00 uur, zal bij het lndië- monument aan de Kerklaan ter hoogte van nummer 42, de jaarlijkse herdenking plaatsvinden van militairen en burgers, die in de periode 19411951 zijn omgekomen in voormalig NederlandsIndië. De oprichting van het monument in 1998 is destijds een initiatief geweest van een aantal militairen, die deel hebben genomen aan de politionele acties tussen 1945 en 1951 in voormalig Nederlands-Indië. Op verzoek van de Indische naoorlogse generatie heeft het college van burgemeesters en wethouders in 2001 besloten de herdenking een bredere inhoud te geven. Met name zal ook de Indische naoorlogse generatie - zij die bevrijd werden uit de Japanse periode - bij de herdenking betrokken worden. Stichting Evenement is op verzoek van het gemeentebestuur belast met de feitelijke organisatie. Een deputatie van oud-militairen en de Indische naoorlogse generatie zullen hun medewerking verlenen. Net als voorgaande jaren zal de herdenking beginnen bij het raadhuis, Raadhuisplein 1. Een ieder die aan de herdenking wil deelnemen, kan meelopen vanaf het raadhuis naar het monument. Vertrek vanaf het raadhuis is gepland om 19.45 uur.
Voor achtergrond informatie zie: http://rogge174.speed.planet.nl/ Downloads/070902s.pdf
“Een nieuwe rubriek” Met (een buik vol) dienstjaren maar als “Baroe “ geplaatst bij de OZD. Na een korte periode op de Walrus geplaatst, daarna op de Dolfijn aan het einde van haar reparatie periode. Zoals elke boot na de reparatie komt de tijd van opwerken, afregelen en inschieten. U kunt dit zich wel herinneren. Ook hoort daarbij het ontsnappen vanuit een duiktank. Wij voeren daarvoor naar Bergen in Noorwegen. De bemanning werd ondergebracht op de Noorse Basis Haakonsvern. Op deze basis kregen wij instructies in zowel Engels als Nederlands over de te volgen procedure. Na deze instructies gingen wij de ontsnapping oefeningen doen. De Noren hadden één Nederlands woord geleerd! Op zijn Noors / Nederlands kwamen de beroemde woorden er uit: “Sta klaor, Sta Klaor”. Het zijn worden die je niet meer vergeet. Voor mij de eerste en waarschijnlijk laatste keer ontsnappen in Haakonsvern, daarna menigmaal in Gosport. In die tijd gingen we voor afregelen van de sonar apparatuur naar Toulon. Daar lagen we een aantal weken. Wie kan zich daar de enorme slagkruisers nog voor de geest halen? Schepen waarvan zij mij toen vertelden dat de lopen van de hoofdkanonnen ( 3 loops ) 30 cm. waren. De namen: Jean Bath en de Rechelieu of iets in die geest. Op een dag kwamen er leden van de Afrikaanse Marine aan boord. Zij wilden de boot eens goed bekijken. Met weemoed zeiden zij dat helaas door het Nederlands beleid in zake de apartheid politiek de Franse boten van de Dauphen klasse inclusief wijntank waren aangekocht. Zij hadden in principe de drie cilinder in oorspronkelijke versie (met 4 diesels) willen aankopen. Piet v.d. Hoeven
Pagina 6
Klaar Voor Onderwater 88
De voorgeschiedenis van de Onderzeedienstbasis (Buitenveld) te Den Helder 1961 tot 1978 Het ontstaan van de Marinierskazerne Willemsoord. De Marinierskazerne “Willemsoord” werd in gebruik genomen in 1839. De kazerne stond gelijk naast het “KIM”, dat later gereed gekomen is. Na zeventig jaar kreeg deze Marinierskazerne een andere bestemming omdat het detachement Mariniers sterk was ingekrompen. In 1911 werd de Marinierskazerne “Willemsoord” in gebruik genomen door de vloot en werd de kazerne gebruikt voor het opleiden van zeemiliciens, Kolenopslag en de Krijgsraad met de daarbij behorende gevangenis. De naam werd toen veranderd in Marine-kazerne “Willemsoord”. Voor deze kazerne lag het wachtschip Hr.Ms. “Koningin Emma” dat ook tot het complex “Willemsoord” behoorde. Tijdens de ongeregeldheden van 1914 (1e WO) en 1939 (2e WO) kwamen alle zeemiliciens en het reserve personeel van de vloot op in deze kazerne. Tijdens de 2e Wereldoorlog is de kazerne zwaar beschadigd, het gebouw dat in gebruik was door de Krijgsraad met de daarbij behorende bijgebouwen waren weggebombardeerd. Na de 2e Wereldoorlog is de kazerne weer door de marine in gebruik genomen en werden de twee logementschepen Hr.Ms.”Hertog Hendrik” en Hr.Ms.”Neptunes” aan de kazerne “Willemsoord” toegevoegd. Toen in 1960 bekend werd dat de Onderzeedienst van uit Rotterdam naar Den Helder zou komen, moesten er nog twee gebouwen worden bij gebouwd. Een gebouw voor de officieren, staf en kantoren, het ander gebouw voor de onderofficieren, ziekenboeg en tandarts. Deze twee gebouwen werden gebouwd op de plaats waar voor de 2e WO de gebouwen van de Krijgsraad stonden.
De drie hoofdgebouwen op de nieuwe onderze edienstbasis kregen de volgende namen. Het Officiersgebouw kreeg de naam “Dundee” vernoemd naar de plaats waar de onderzeedienst in de 2e WO was gehuisvest. Het Onderofficiers gebouw de naam “Soerabaja”, naar de basis in de Oost. Het slaapgebouw voor de Korporaals en Manschappen de naam “Waalhaven”, gelijk aan de naam van de onderzeedienstbasis te Rotterdam waar de onderzeedienst na de 2e WO weer is opgebouwd. Op 16 juni 1978 verhuisde de staf en de magazijnen van de onderzeedienst naar het gerenove erde gebouw “Flevo” op steiger 19 dat nu de naam “Waalhaven” kreeg. Op 15 september werd de Basis Technische Werkplaats (BTW) in gebruik genomen met de naam “Soerabaja”.
Bronvermelding: Dhr. W.van Haaren medewerker traditiekamer OZD Het boek “De Nederlandse Onderzeedienst 1906-966”
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 7
Installatie van het Comité Nederlandse Veteranendag Spreker: Staatssecretaris C. van der Knaap 11 februari 2004 Koninklijke hoogheid, dames, mijne heren, Ik heet u allen van harte welkom hier op het Ministerie van Defensie. We zijn vandaag bijeen voor het markeren van een belangrijke stap in de totstandkoming van de Landelijke Veteranendag. Allereerst wil ik u allen natuurlijk hartelijk danken voor uw komst. Maar ik wil u nog meer bedanken voor uw bereidheid, om aan het organiserende comité van de Nederlandse Veteranendag deel te nemen. In het bijzo nder wil ik ook U, Koninklijke Hoogheid, hiervoor bedanken. We zijn allen zeer verheugd dat u de tijd heeft gevonden hier aanwezig te zijn en dat u zich wilt inzetten voor de veteranen in onze samenleving. Ik heb begrepen dat u zich eerst uitgebreid wilt orienteren op een eventuele rol in en rond het Comité Nederlandse Veteranendag. Ik wens u hierbij alvast veel succes. Vanaf volgend jaar krijgt Nederland een speciale dag voor de "veteraan". Maar wat is nu eigenlijk een veteraan? De "Dikke Van Dale", het stalen fundament onder de Nederlandse taal, hanteert een ouderwetse uitleg: - oud, een beproefd soldaat -Iemand die in zijn vak is oud geworden en er in doorkneed is Een uitleg die in onze samenleving gebruikt wordt, waarbij men het woord veteraan niet alleen hanteert in een militaire context. Ook in de politiek of de sportwereld kom je immers het begrip veteraan tegen. De medische wereld brengt het woord veteraan zelfs in verband met een vreselijke ziekte. Wat ik hiermee wil aangeven is, dat niet iedereen in onze samenleving automatisch bij het woord veteraan, denkt aan een gewezen militair, jong of oud, die voor zijn land aan de frontlijn heeft gestaan. Als men echter al denkt aan een militaire veteraan, dan wordt dit vooral in verband gebracht met de oude veteranen uit de Tweede Wereldoorlog of van de Politionele acties in Nederlands-Indië. Conflicten van inmiddels meer dan 50 jaar geleden. Wat veel mensen echter niet weten is dat Nederland momenteel ruim 130.000 militaire veteranen telt. En dat hiervan bijna de helft jonger is dan 50 jaar. Libanon, Cambodja, Bosnië, Ruanda, Afghanistan, of Irak, de lijst met vredesoperaties waaraan Nederlandse militairen hebben deelgenomen wordt ieder
jaar langer. Omdat de militair van vandaag de veteraan van morgen is, groeit de groep van jonge veteranen gestaag in omvang. Deze veteranen staan midden in de samenleving, hebben gewoon een baan, een gezin en leiden een normaal bestaan. Van de buitenkant zie je niets wat op een militair verleden wijst. Van diezelfde buitenkant kun je ook niet zien dat deze jonge mensen ooit ver van huis, onder zeer moeilijke omstandigheden, namens Nederland, belangrijk werk hebben verricht. Wat we echter hebben geleerd van onze oude veteranen is dat niet alle militairen zonder schade van militaire operaties terugkeren. Onaangename herinneringen, onverwerkt leed, wroeging, het zijn aan het moeilijke werk gerelateerde gevoelens, die zich later geregeld kunnen opdringen. Waar een veteraan, jong en oud, daarom baat bij heeft is een go ede nazorg van Defensie en waardering vanuit de samenleving. Een veteraan heeft daar niet alleen baat bij, hij heeft er ook recht op! Vroeger bestond er geen echte nazorg, een veteraan moest het zelf maar zien te redden. Maar dankzij, met name, de Indië-veteranen, die zich in de jaren tachtig hebben ingezet voor een algehele verbetering van de positie van de veteraan, heeft Defensie de laatste jaren het been flink bijgetrokken. In tegenstelling tot vroeger krijgen veteranen tegenwoordig wèl goede nazorg. Het mede door Defensie in 2000 opgerichte Veteraneninstituut speelt hierin een zeer belangrijke rol. Als het gaat om waardering en respect heeft Defensie ook niet stil gezeten. Zo is vorig jaar bijvoorbeeld het veteraneninsigne ingevoerd. Met dit insigne, dat zowel oude als jonge veteranen mogen dragen, is de onderlinge herkenbaarheid vergroot en de zichtbaarheid in de samenleving versterkt. In dit licht kan ook het afgelopen najaar door mij in Roermond onthulde monument voor de Nederlandse militaire slachtoffers van vredesoperaties, wo rden gezien. Met dit monument hebben nu ook de jonge veteranen een plek om hun gevallen kameraden te herdenken. Als het gaat om het veteranenb eleid, ben ik van mening dat Defensie op de goede weg is. Om daar zeker van te zijn, bekijkt op dit moment oud-Inspecteur- generaal der Krijgsmacht, generaal Cees de Veer, in hoeverre het huidige veteranenbeleid volledig is. Zijn advies verwacht ik
Pagina 8
in april tegemoet te zien. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de Nederlanders, ondanks een geringe directe betrokkenheid, wel veel waardering hebben voor de deelname van Nederlandse militairen aan vredesoperaties. Het blijkt echter ook dat men niet veel van vredesoperaties weet en dat men zich weinig betrokken voelt. Van een breed maatschappelijk gedragen veterane ncultuur is daarom geen sprake. Onverschilligheid ligt dan ook snel op de loer. Hoewel Defensie al veel doet, kan het zelf niet zorgen voor maatschappelijke erkenning van veteranen. Zoiets moet ook vanuit de samenleving zelf groeien. We kunnen die erkenning echter wel stimuleren. Daarom heeft de regering, met steun van het parlement, besloten om een landelijke veteranendag te organiseren. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten of het Verenigd Koninkrijk, kent Nederland die op dit moment niet. Weliswaar worden allerlei veteranenbijeenkomsten en reünies georganiseerd door militaire eenheden of krijgsmachtdelen, maar deze hebben een lokaal, vaak besloten en strikt militair karakter. Bij deze evenementen ligt de nadruk vooral op het samenzijn en herdenken, en minder op maatschappelijk draagvlak en erkenning. De commissie-Van Eekelen heeft mij afgelopen zomer een prima advies gegeven over hoe een landelijke dag er in grote lijnen uit zou kunnen zien. Hoe we tot een dag kunnen komen met een nationaal, maatschappelijk en informatief karakter. Bij deze, wil ik de commissie hiervoor nogmaals bedanken. Het is nu aan u, leden van het comité, om na te denken over de invulling van zo´n dag. Een dag die, om in koninklijke termen te spreken, een kroon op het veteranenbeleid moet worden. Niet voor niets zal de veteranendag gehouden worden op de verjaardag van Nederlands bekendste veteraan, Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard. Meneer Loudon, u als aanstaand voorzitter, wil ik het advies meegeven de specifieke achtergrond die ieder lid van uw comité meedraagt, optimaal te gebruiken. Naast kennis van veteranen zijn tal van civiele disciplines in het comité vertegenwoordigd: het onderwijs, de media, de sport, de provincies en de gemeentes. Daarnaast heeft u natuurlijk de steun van onze Kroonprins. Dus ik kan stellen dat u mag werken met een bijzonder verstandig team van invloedrijke mensen. Ik zie daarom uw voorstellen met belangstelling en vertrouwen tegemoet. Koninklijke hoogheid, dames en heren, Ik heb aangegeven dat bij het woord veteraan vaak aan oude mensen wordt gedacht. De uitleg in de
Klaar Voor Onderwater 88
"Dikke Van Dale", biedt voor jonge veteranen vooralsnog geen ruimte. Ik denk dan ook dat het tijd is voor een nieuwe beschrijving: "Iemand die namens de Nederlandse samenleving als militair ooit een actieve bijdrage heeft geleverd aan vrede en veiligheid in de wereld." Als wij samen deze dag tot een succes weten te maken, beloof ik u dat ik persoonlijk de redactie van ons nationaal woordenboek zal vragen haar achterhaalde definitie onmiddellijk aan te passen. Uw voorstellen voor de inrichting van de Veteranendag zullen mij daarbij ongetwijfeld helpen. Ik wens u daarom veel succes en wil u nogmaals, mede namens alle 130.000 veteranen in Nederland, bedanken voor het aanvaarden van deze belangrijke taak!
Eerste duikboot naar Nederland
ALKMAAR - Het zou een mooie aanwinst zijn voor het nautisch themapark Cape Holland: een replica van de eerste duikboot die ooit gemaakt werd. Er bestaan vergevorderde plannen om deze replica, gemaakt door de Alkmaarse wetenschapper Cornelis Drebbel, naar Alkmaar te halen. De replica, nu nog in Engeland, is gemaakt voor een programma van de BBC over de wetenschapper. De affiniteit van de Engelsen met Drebbel is niet vreemd, want zijn duikboot maakte in 1622 een geslaagde proefvaart in de Theems. De duikboot werd door middel van spierkracht voortbewogen: de bemanning gebruikte daartoe roeiriemen. Het vaartuig zou naar Alkmaar komen in verband met het 750 jarig bestaan van die stad. Drebbel werd in 1572 in Alkmaar geboren. Eind 1604 of begin 1605 vertrok hij naar Engeland. Vanaf 6 juni is in het Stedelijk museum in Alkmaar een tentoonstelling over de uitvinder te zien. NHD 19-03-04
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 9
Aangeleverd door G.Mutsaers
Drie maanden van huis zonder mobiele telefoon, internet, E-mail, DVD’s (videobanden) en direct wachtlopen als je Den Helder binnenkwam. De walploeg bracht daar later enige verlichting in. Je wist niet beter. (Redactie)
Pagina 10
Klaar Voor Onderwater 88
COZD Presentatie Reunisten vereniging op 20 april 2004 Het is me een genoegen dat ik uw bijeenkomst kan bijwonen en mij de mogelijkheid wordt geboden enkele woorden tot u te richten. Deze gelegenheid wil ik dan ook gaarne gebruiken om: Mezelf voor te stellen. Een aantal van de belangrijkste taken van de huidige onderzeeboten te vermelden. In het kort aan te geven wat onze activiteiten zijn geweest in de laatste periode. En tenslotte iets te vermelden over de reorganisatie binnen Defensie, maar dan vooral binnen de KM en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de onderzeedienst. Kennismaking Mijn naam is Peter de Harder en ben sinds 4 februari 2004 Commandant Onderzeedienst. Een functie die ik lange tijd als grote wens bij me droeg en ik kan dan ook zeggen dat ik zeer blij verrast was en me zeer vereerd voelde toen me deze functie werd aangeboden. Ik deed de commandanten opleiding in 1986, toen nog in Engeland. Na mijn commando van de Tijgerhaai en een periode op de Operationele school heb ik de proefvaart van de Walrus en tenslotte het eerste deel proeftocht Dolfijn uitgevoerd. In 1975 was mijn eerste plaatsing aan boord van de drie cilinder Dolfijn, eind 1991 mijn laatste aan boord van de Walusklasse boot Dolfijn. Na enkele plaatsingen op verschillende fregatten, na een plaatsing in het buitenland en vervolgens een aantal jaren in het Haagse bij Marinestaf, Directie Materieel en de MIVD, ben ik 4 feb. weer bij de Onderzeedienst teruggekeerd. Taken De taken die onze onderzeeboten op het ogenblik kunnen worden opgedragen zijn in het kort de vo lgende. Er zijn natuurlijk geen radicale veranderingen opgetreden, maar wel is er sprake van een aantal accent verschuivingen de laatste jaren. Langdurig en ongemerkt inlichtingen verzamelen. Het vergaren van inlichtingen in het algemeen blijkt op het ogenblik een belangrijke taak te zijn en heeft vooral politiek een hoge prioriteit. Het is een activiteit die we in het verleden al deels uitvoerden, maar in het kader van terreurbestrijding, drugsbestrijding en crisisbeheersingoperaties, wordt hieraan een bredere invulling gegeven. Dit wordt ook in de opwerk perioden meer meegenomen. Bijdragen aan de Joint, gezamenlijke, maritieme en amfibische taakgroepen, waarvan we met een onder-
zeeboot steeds meer een geïntegreerd deel gaan uitmaken. Voorbeelden zijn het samenwerken met de Amerikaanse Carrier Battle groups, het eigen Eskader en de toekomstige NATO reaction forces (NRF’s). En op kleinere schaal natuurlijk ook met fregatten, vliegtuigen en helicopters tijdens b.v. drugsbestrijding. Inzet van Special forces, waarmee op heimelijke wijze eenheden zoals commando’s aan land kunne n worden gezet en opgehaald en mogelijk nabij boorplatformen. We doen dat middels de float on float off methode en de exit en reentry methode. We zijn aan het onderzoeken of nog andere, snellere methodes toepasbaar zijn. Bescherming van maritieme en amfibische eenheden, met name tijdens het uitvoeren van landoperaties, door b.v. nabij die eenheden te surveilleren en een belangrijke bijdrage te leveren aan beeldopbouw boven en onderwater. Leveren van precisie slagkracht middels de aan boord aanwezige torpedo’s. Daarmee kan desnoods scheepvaart worden geneutraliseerd en een effe ctieve blokkade worden opgezet. Bij de krijgsmachtdelen wordt nu veel aandacht gegeven en tijd besteed aan precisie geleide munitie. Voorzien in training voor eigen en bondgenootschappelijke eenheden, om de geoefendheid tegen onderzeeboten op peil te brengen en houden. Een activiteit die ogenschijnlijk in belang is afgenomen, maar nog wel op de programma’s staan.
Activiteiten Een aantal activiteiten die we onlangs en in de toe-
Klaar Voor Onderwater 88
komst gaan uitvoeren, zijn: Patrouilles, waarbij verscheidene van de bovengenoemde taken kunnen worden uitgevoerd. Verscheidene operaties in multi- nationaal dan wel bondgenootschappelijk verband, waarbij het bove nstaande ook aan de orde kan komen. Voorbeelden zijn o.a. de operaties nabij de Servische kust en nog niet zo lang geleden die in de Perzische Golf in het kader van Enduring Freedom. Een groot scala aan oefeningen, zowel internationaal als nationaal, met allerlei soorten maritieme en amfibische eenheden, waarbij ook special forces onder gerekend moet worden. Tevens wordt daarbij voorzien in training voor een ieder en op verschillend niveau. Daarbij zal het nieuwe concept van de NATO NRF ook een belangrijke rol gaan innemen. Het opwerken van onderzeeboten, om de boot en bemanning inzet gereed te krijgen en te houden. Dit wordt gedaan door verschillende teams, bestaande uit onderzeedienst personeel, die de boot zowel tegen de kant liggend als op zee bezoeken en aftesten. De commandanten opleiding. Tot bijna 10 jaar terug werd deze opleiding voor nucleaire en conventionele onderzeeboten door de Engelsen gegeven. Voor conventionele onderzeebootcommandanten is, nadat de Engelsen hun Upholders hadden weggedaan, deze opleiding naar NL over gegaan. Naast de Nederla nders potentiële onderzeebootcommandanten als studenten, wordt ook meegedaan door Australië, Canada, Amerika, Denemarken en soms uit enkele ZuidAmerikaanse landen zoals Brazilië. Het is een hoog aangeschreven cursus die we éénmaal per jaar uitvoeren. Dit in goede samenwerking met de Enge lsen, omdat zij hun opleiding tegelijkertijd uitvoeren. Zodoende kan veel worden gecombineerd. Indien u vandaag in het bezit komt van de avondkrant Parool, kunt u daarin een uitgebreide reportage over deze opleiding lezen. (Toevoeging achteraf: Het artikel is verschenen in het Parool van zaterdag 24 april 2004) Reorganisatie Het moge u bekend zijn dat de Defensie organisatie behoorlijk aan het reorganiseren is. Dat is een giga ntische operatie, het overkoepelende project heet dan ook Samson. Als onderdeel daarvan is een ander groot project opgestart, welke de inrichting van het Operationeel commando CZM (voor het gemak noemen we het OCKM, maar de naam gaat nog zeker veranderen) vorm moet geven. In november vorig jaar (2003) is reeds de hoofdlijnenschets door de Admiraliteit goedgekeurd, waarin staat aangegeven dat
Pagina 11
de groepen in hun huidige hoedanigheid gaan ve randeren. In maart is een volgend document, het Project initiatie document goedgekeurd waarmee de bestuurlijke inrichting en het model van het OCKM is goedgekeurd. Het komt neer op een int egratie van het korps Mariniers en een proces gerichte organisatie, waarin drie grote directies zijn terug te vinden. Binnen deze drie directies zullen de huidige groepen worden opgedeeld. Welke vorm, wie voor de afstemming van de verschillende processen zorg draagt en op welke wijze, wie verantwoordelijk is voor het eindproduct onderze eboot en op welke wijze, is nog niet geheel duid elijk. Ook staat nog open wie en hoe het aanspreekpunt, de adviseur en de vertegenwoordiger van de Nederlandse onderzeeboten wordt geregeld. Het plan is dat deze zaken nu worden uitgewerkt, de processen nu verder worden ingevuld zodat eind dit jaar de nieuwe organisatie kan worden voorgesteld. Begin volgend jaar zal dan met een werkorganis atie worden gestart. Daarmee wil ik mijn verhaal afsluiten en u hartelijk danken voor de aandacht. Peter de Harder
Pagina 12
Klaar Voor Onderwater 88
Herdenking 4 mei 2004 Toespraak COZD KTZ P. de Harder
hoop op een beter en rechtvaardig bestaan.
Excellentie, geachte dames en heren, Officieren, Onderofficieren en manschappen van de Onderzeedienst.
Het Onderzeedienstmonument dient om de gevallenen te eren en geeft ons daarbij iets tastbaars, zodat wij op gepaste wijze kunnen gedenken en herdenken. Hetzelfde geldt voor de Militaire Willemsorde uitgereikt aan de Onderzeedienst, eveneens in juni 1947, voor haar moedige gedrag en grote offers gebracht op de wereldzeeën. De MWO hangt trots aan het vaandel uitgereikt door Koningin Juliana in juli 1964.
Vandaag zal in Nederland op tal van plaatsen de slachtoffers worden herdacht van de Tweede Wereldoorlog en de slachtoffers van oorlogen en vredesmissies daarna. Herdacht worden diegenen die hun leven gaven voor onze vrijheid, 59 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Herdenken en vieren is niet alleen iets van het verleden, maar dient ook een actieve houding in het heden te zijn. Waar mensen samenleven, bestaat vrijheid alleen als me nsen die met elkaar delen. Daarvoor is een actieve betrokkenheid nodig bij de samenleving waar wij deel van uitmaken. Mensen kunnen vrijheid maken en breken en een eenmaal verworven vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Het instandhouden van vrijheid vraagt betrokkenheid en verantwoordelijkheid van iedereen die vrijheid liefheeft. Het Onderzeedienstpersoneel is hier vandaag bijeen, om samen met nabestaanden en enige belangstellenden, de onderzeedienstmannen te herdenken die in de tweede wereldoorlog, ten gevolge van hun werk en inzet bij de Onderzeedienst, waar ook ter wereld, zijn omgekomen. Wij doen dit bij het Onderzeedienstmonument, dat bestaat uit het gedenkteken dat op 20 juni 1947 door de toenmalige Koningin Wilhelmina is onthuld en de twee plaquettes die in 1999 op 4 mei hieraan zijn toegevoegd. Het Onderzeedienstmonument brengt tot uitdrukking dat de Koninklijke Marine en.... in het bijzonder de Onderzeedienst, nooit zal vergeten welke offers er gebracht zijn tijdens de strijd om de vrijheid. Bij dit monument krijgen we de gelegenheid om uiting te geven aan ons respect, waardering en ontzag voor onze gevallenen. We kunnen de namen lezen van de vele slachtoffers die zijn omgekomen. Bij het aanschouwen van het monument komen de persoonlijke verhalen tot leven. Ze vertellen ons over de oorlog en geweld, maar vooral ook over moed, kracht en niet aflatende hoop. Hoop op vrede, op veiligheid,
In de strijd voor de vrijheid keerden zes boten niet terug in de thuishaven. Een Onderzeebootmoederschip werd getorpedeerd, een zevende onderzeeboot werd in de thuishaven vernietigd en er waren ongevallen die allemaal te maken hadden met de oorlogstoestand. En bij al deze gebeurtenissen sneuvelden vele onderzeebootmannen. Niet alleen mannen die zijn omgekomen bij gevechtshandelingen, maar ook zij die op een andere wijze door hun dienen bij de Onderzeedienst zijn omgekomen, herdenken wij. Zij hebben het hoogste goed, hun leven, gegeven voor het bevechten van de vrijheid, om die aan ons te kunnen doorgeven. Zij hebben daarvoor met een ongekende inzet en loyaliteit hun plicht tot het laatste moment uitgevoerd, terwijl zij hun naasten in onzekerheid moesten achterlaten. Dit dwingt bij ons diep respect af. Jegens de slachtoffers, de ove rlevenden en de nabestaanden. Verreweg de meeste Nederlanders hebben deze oorlog niet zelf meegemaakt. Toch zijn zij en dus wij er onvermijdelijk mee verbonden, want iedere oorlog grijpt diep in, generaties lang, Oorlog laat wonden achter, die de tijd maar langzaam, langzaam heelt. Zij laten littekens achter, zichtbaar voor wie er naar kijken wil. Na zoveel jaren is een terugblik nog steeds van groot belang, want wat toen plaats vond is voor de jeugd nauwelijks te begrijpen en moeilijk onder woorden te brengen door de oude generatie. We moeten beseffen hoe bevoorrecht wij zijn, te leven in een democratische rechtstaat, met vrijheid
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 13
van meningsuiting, met vrijheid van godsdienst, hoe moeizaam de omgang ermee soms ook is. We moeten beseffen hoe kwetsbaar die waarden zijn, en hoe belangrijk het is daarvoor op te komen, altijd opnieuw. We moeten beseffen dat dit de geschiedenis is van ons land. Onze gezamenlijke geschiedenis. Wij herdenken hen die de moed vonden om voor die waarden te vechten, en die daarvoor de hoogste prijs moesten betalen.
gen het terrorisme weer dringend gevraagd.....en geboden.
Het zou evenwel een illusie zijn te veronderstellen dat in de 21e eeuw conflicten en geweld kunnen worden uitgebannen. Dat neemt echter niet weg dat we ernaar moeten blijven streven in zoveel mogelijk delen van de wereld dezelfde vrijheden te bewerkstelligen als wij in Nederland sinds 1945 mogen ervaren. Veiligheid en vrijheid blijven nog steeds voor velen buiten bereik van het dagelijks bestaan en lijken lichtjaren verwijderd. Brandhaarden zorgen elke dag weer voor schrikbarende beelden op televisie. Reportages en beelden over Tsjetsjenië, Indonesië, uit diverse Afrikaanse landen, uit het Midden Oosten, uit Irak, spreken boekdelen. Ze roepen afschuw en onbegrip op. Vrijheid is dus geen vanzelfsprekendheid, maar zal altijd tegen bedreigingen beschermd moeten worden. Juist omdat vrijheid een verworvenheid is waarvoor zo hard gestreden is, een onbetaalbaar goed waarvoor mensen en samenlevingen offers hebben gebracht, is het onze plicht alles in het werk te stellen om die vrijheid door te kunnen geven.
Voor het huidige Onderzeedienstpersoneel is deze plechtigheid een moment van overdenking en een moment om stil te staan bij het feit dat het militair zijn ook kan betekenen dat niet meer wordt teruggekomen van een inzet in een crisisgebied.
Na de gebeurtenissen op 11 september en door de strijd in de vele crisisgebieden is de realiteit van vrijheid en onvrijheid weer bijzonder actueel. Dit heeft voor de Onderzeedienst ook daadwerkelijke gevo lgen gehad. Ook wij moeten er rekening mee houden dat we voor de strijd om de vrijheid in of nabij deze gebieden kunnen worden ingezet. Immers de onderzeeboot is en blijft een militair instrument dat in alle conflicten waar een maritieme aanwezigheid gewenst is, uiterst nuttig, van grote waarde en indien noodzakelijk zeer slagvaardig kan zijn. Dat wordt onderkend op het hoogste militaire en politieke niveau.... .....En dat blijkt want in deze tijd worden onze die nsten bij de handhaving van de internationale rechtsorde en in het bijzonder in de internationale strijd te-
Reeds verscheidene keren hebben we een boot voor langere duur in dat kader op een missie gestuurd, waaraan ook de nodige risico’s zitten. Toch staan wij in ons dagelijks werk niet als vanzelfsprekend stil bij de gedachte dat bij de huidige crisisbeheersingsoperaties ook slachtoffers zouden kunnen vallen.
U zult vandaag met persoonlijke herinneringen, een gebed of bloemen, alle op het hele monument genoemde onderzeebootmannen herdenken. Ik zal, als uiting van dankbaarheid, erkenning en respect voor hen die vielen, tezamen met de chef der equipage, namens het huidige Onderzeediens tpersoneel, een krans leggen ter nagedachtenis aan onze gevallenen. Ik nodig nu de heren Heij en Snouck Hurgronje uit om een krans te leggen namens de leden van de reünistenvereniging van de onderzeedienst. Dames en heren, u wordt nu in de gelegenheid gesteld bloemen te leggen bij het monument.
Pagina 14
Klaar Voor Onderwater 88
Misschien de enige manier om meneer Alzheimer buiten de deur te houden
Opa Siem Spruijt nog zo actief als een jonge vent LEERDAM –‘Rooie’ Siem Spruijt is 85jaar. Maar hij heeft de energie van een jonge vent. 's Morgens om zes uur zit de Leerdammer al achter zijn computer: om te chatten met oude kameraden uit de oorlog of om vluchten te maken met de Flight Simulator 2004. “Het is misschien de enige manier om meneer Alzheimer buiten de deur te houden.” Pas rond z'n tachtigste ontdekte de meermalen onderscheiden Spruijt de geneugten van de computer. “Ik had een hartoperatie ondergaan met zes omleidingen. Na een heel actief leven mocht ik van de ene op de andere dag niet meer autorijden en andere gevaarlijke dingen doen. Ik viel in een diep gat. Totdat mijn kleinzoon me adviseerde om een computer te kopen. ‘Opa., je zult een half jaar nodig hebben om het te leren en daarna kom je tijd te kort.' Hij heeft gelijk gekregen.”
Trefwoorden Spruijt weet nog dat onvergetelijke moment dat hij via een zoekmachine de webside traceerde Siem Spruijt: “Ik heb nooit last gehad van oorlogstrauma’s of zoiets.” van een paar oude makkers van de Amerikaanse onderzeeboot COD, die hem in ten we met de O-10 door onze eigen mijnenvelden 1945 het leven had gered. “Ik weet niet meer hoeveel bij Den Helder naar Engeland te ontkomen. De eertrefwoorden ik had ingetikt. Bijna had ik de moed ste jaren hebben we vooral gevaren bij Engeland, opgegeven, toen ik plotseling een ingeving kreeg en Denemarken en Noorwegen. In 1943 zijn we met simpelweg de identiteit USS COD intikte. Tot mijn de O-19 naar Australie vertrokken om onder het stomme verbazing kwam, al ngzaam maar zeker de commando van de Amerikanen tegen de Jappen te homepage van de COD op mijn veertien inch vechten. Het was een boot met veertig mijnen aan schermpje te voorschijn. De reddingsboot was als boord. Het waren de spannendste jaren in mijn leenige voor het nageslacht als museumboot bewaard ven. Jarenlang heb ik in angst geleefd. Diverse magebleven. Sindsdien heb ik intensief emailcontact len zijn we aangevallen door zware dieptebommen. met oude veteranen.” Aan de andere kant hebben we ook heel wat Japan-
Elektrische apparaten Oudere Leerdammers kennen Siem Spruijt nog als de succesvolle ondernemer, die samen met zijn broers aan de Vlietskant een winkel in elektrische apparaten runde. Hij kwam op z’n 35e in de zaak, maar had daarvoor al een avontuurlijk leven achter de rug bij de marine. “Ik kwam daar in 1937 en werd uiteindelijk ingedeeld bij de onderzeedienst. Voor de oorlog heb ik nog gevaren op de O-9. Toen de oorlog uitbrak wis-
se schepen tot zinken weten te brengen.” Op 10 juli 1945 liep de O-19 met volle kracht op een koraalrif. “Na tien meter stond ’ie helemaal stil. Er is van alles geprobeerd om de boot weer vlot te trekken, maar hij zat muurvast. De koraalpunten hadden zich in de mijnengaten geboord. Er was absoluut geen beweging meer in te krijgen.”De bemanning ging er vanuit dat ze reddeloos verloren waren en ten prooi zouden vallen aan de Japanners. Spruijt: “We hadden heel vaak geluk gehad, maar dit keer wist ik zeker dat we het niet zouden red-
Klaar Voor Onderwater 88
den. En datzelfde voelde ik ook bij de andere bemanningsleden. Je hoefde maar naar de koppies te kijken van hen die normaal voor de duvel niet bang waren. Jongens die bekend stonden als de grootste vloekers, lagen nu op hun knieën. Iedereen was in zichzelf gekeerd, met de angst voor hun gezichten. Kastjes werden geopend om naar de foto's van hun naasten te kijken. Er werd quasi normaal met elkaar gepraat. zonder te spreken over het onvermijdelijke.” Er restte echter nog één sprankje hoop. “Je mocht in oorlogstijd slechts één noodsignaal uitzenden. Na een dag vol wanhoop priemde plotseling uit het niets een seinlicht door de duisternis van de Amerikaanse onderzeeboot USS COD, die de totale bemanning van de O-19 heeft opgepikt. Later heb ik begrepen dat dezelfde boot in de oorlog ook het leven heeft gered van George Bush senior.”
Geen trauma Spruijt werd pas in 1953 ontslagen uit de actieve dienst. “Ondanks alles wat ik in mijn jonge jaren heb beleefd, heb ik daarna zo ’n dertig jaar niet meer aan de marine gedacht. Ik heb ook nooit last gehad van oorlogstrauma's of zoiets. Tegenwoordig zie je soldaten die een blauwe maandag in Bosnië zijn geweest en vervolgens aan allerlei stoornissen lijden. ”Spruijt mocht al op zijn 58e met pensioen. De eerste twaalf jaar besteedde hij al zijn tijd aan zijn motorjacht. Daarna werd hij een fanatiek modelvlieger. Maar ook maakte hij met vrienden wekelijks zijn rondjes in Cessna of Piper-sportvliegtuigen. “Ik was copiloot, wist alles van de toestellen, maar had geen vliegbrevet. Als je met een auto een kilometer te hard rijdt, krijg je al een boete. Zodra je eenmaal met de wieltjes van de grond bent, is er geen agent die jou controleert.” Op z'n 76e maakte Spruijt nog een parachutesprong. “Dat was tijdens een show in Gorinchern van de modelclub. Daar kwamen jaarlijks duizenden mensen op af, maar daar zat nooit een Leerdammer bij. Tijdens een vergadering heb ik gezegd: als ik een sprong mag maken, zorg ik voor honderden Leerdamse toeschouwers. Vervolgens heb ik een krant zo gek gekregen, dat ze voor publiciteit zorgden. En dat had succes. Er kwamen zo'n vijfhonderd Leerdammers naar mijn verrichtingen kijken.”
Computer Tegenwoordig is Siem Spruijt helemaal maf van de computer. “Ik sta 's morgens om zes uur op en ben dan zeker een uur aan het chatten met veteranen van
Pagina 15
de USS COD. Veel computergebruikers komen met vragen over van alles en nog wat. Meestal kan ik die problemen wel oplossen.” Twee dagen in de week begeleidt hij oudere computergebruikers in het Emmahuis. “lk geef geen les, maar help mensen op weg, of zoals ik dat zelf altijd uitdruk: ik help mensen op het paard. Ik wil op mijn leeftijd geen verplichtingen meer. De eerste keer dat ik daar was, zat de hele recreatiezaal vol met oudjes. ‘Ik zie het al’, zo begon ik, ‘jullie zijn allemaal dom.’ Iedereen schrok gelijk wakker. Wat nou, hoorde ik ze denken. Het voordeel was wel dat ik gelijk alle aandacht had. ‘Maar wees gerust mensen’, zo ging ik verder, ‘want ik ben nog veel dommer. En die computer is het domst van allemaal. Want als je die geen instructies geeft, dan doet ’ie helemaal niks.’ Een jonger iemand had zoiets natuurlijk nooit kunnen zeggen, maar omdat ik zelf ook oud ben werd dat geaccepteerd.”
Flight Simulator Minstens een paar uur per dag is Rooie Siem aan het werk met zijn Flight Simulator 2004. Op zijn bureau in zijn hobbykamer staan drie monitors naast elkaar opgesteld. “Ik vlieg niet met een helikopter of met een Boeing, dat is te ingewikkeld. Maar gewoon met een Cessna of Piper. Die toestellen kan ik dromen. Ik vlieg over New York naar willekeurig elke andere bestemming in Amerika. Binnenkort komt er ook een versie met een Nederlandse kaart op de markt. Dan kun je zo over Leerdam vliegen. Dat lijkt me prachtig.” Spruijt is actief voor zijn leeftijd. "Ik denk nog precies hetzelfde als toen ik twintig was. Ik weet dat je niet alleen je lichaam, maar ook je hersenen moet oefenen. Dat zouden meer mensen van mijn leeftijd moeten doen. Het is misschien een van de manieren om meneer Alzheimer buiten de deur te ho uden. Ik zou niet kunnen bedenken waarom ik geen honderd jaar zou worden.” De belevenissen van Siem Spruijt zijn te lezen op zijn eigen website: http://home.wanadoo.nl/s.spruijt/ Tekst: Dick Aanen Het Kontakt 7 januari 2004
Pagina 16
Klaar Voor Onderwater 88
Zij sprak geen taal van woede en verwijten, Zij sprak geen woorden van verbeten haat Zij sprak ‘t. Zij, die ‘t diepste werd getroffen: “Er is een trouw, die nimmermeer vergaat.” Zij wist te putten uit de zuiv’re bronnen van hooger wijsheid en van hooger macht God gaf aan Haar, die ‘t zwaarste heeft te dragen, de grootste liefde en de grootste kracht. Komt, leeren wij ons leed in fierheid lijden Komt, gaan wij verder, dapper, vroom en stil, omdat de hoogste Vrouwe uit den lande dit van ons, haar burgers, alzoo wil.
Knipsel afkomstig uit het archief van Wijnand Claes
Jaarverslag 2003 over de financiën van de vereniging Inkomsten over 2003 Contributie Bijdrage reunie Rente Diversen Extra winst 2002 Totaal Inkomsten 11.822,32
Uitgaven over 2003 € 9.088,96 1.819,54 882,31 30,50 1,01 € 11.822,32
Bestuurskosten 100 jaar OZD Afschrijving Reunie KVO Verzekeringen Diversen Totaal
- Uitgaven = Winst - 9.880 = 1.941,97
Vermogen van de vereniging per 31 december 2002 Saldo winst: Vermogen van de vereniging per 31 december 2003
€ 28.815,51 1.941,97 € 30.757,48
€ 1.730,83 180,00 574,25 1.753,30 5.476,25 73,44 92,28 € 9.880,35
+
Klaar Voor Onderwater 88
Pagina 17
Geachte redactie, Ik heb een aantal cartoontekeningen gemaakt met als inspiratiebron het boek “Van Baroe tot Branie” en twee ervan stuur ik u mee in deze brief, misschien is het leuk om ze af te drukken in KVO. Ook heb ik enkele bestaande hertekent zoals, katje halen en sloep naar de wal. Hoogachtend: Chr. Caanen. Burg.Bovensstraat 10 6122 ED Buchten
[email protected]
Pagina 18
Klaar Voor Onderwater 88
Original Message From: "Ton Klinkenberg" To: Redactie KVO Sent: Tuesday, April 20, 2004 9:12 PM Subject: OZD reünie
Baksmaten, Vandaag 20 april was de reünie van de OZD reünistenvereniging. Hij werd gehouden op "Bronbeek" bij Arnhem. Samen met mijn maatje Jos Crompvoets die hooguit een half uurtje rechtop kan zitten ben ik met de camper (plaats om eventueel te liggen) om 8 uur 's morgens vertrokken vanuit Brunssum. Na een rustige rit in mooi weer kwamen we om 10.30 uur aan op het "Bronbeekterrein" waar alles goed geregeld was ivm. parkeren en toezicht. Doordat Jos zich enorm verheugde op deze dag heeft hij de hele rit naast me gezeten. Ongelooflijk wat zoiets met een mens kan doen. In de zaal aangekomen zagen we al gelijk een stel bekenden hetgeen resulteerde in uitbundige welkomst ceremonies en uiteraard de nodige opmerkingen het uiterlijk betreffende. De koffie stond klaar en we waren in no time gesettled. Art Brouwer had een massagebed meegenomen voor Jos en we hebben dat gelijk met verkrachte eenden, sorry vereende krachten voor hem opgezet zodat hij alles op tafel hoogte mee kon maken. Maar Jos zou Jos niet zijn als hij voorlopig niet mee kon maken wat wij allen meemaakten. Dus bleef hij zolang mogelijk zitten, totdat het hem teveel werd en hij plat moest. Vele vroegere maatjes gezien en gesproken, waaronder PL (Peter Jansen). Het is toch altijd een gebeurtenis op zichzelf om een E- mail maat in levende lijve mee te maken. Dan kun je ook het een en ander eens met mekaar bespreken. En met Peet in het bijzonder. De hap was echt voortreffelijk, trouwens de hele organisatie, en na nog een tijd nagepraat te hebben zijn we om half vier huiswaarts gegaan. Vanaf deze plaats wil ik iedereen bedanken voor de wijze waarop deze dag mogelijk is gemaakt en dan niet alleen de maatjes, maar ook het bestuur van de OZD reünistenvereniging. Ook niet te vergeten was de charmante bediening............ Jongens het was weer "Ouwejongens-krentemik". Voor nu de groeten en tot @ls Ton Klinkenberg
Alle Reünie 2004 foto’s in deze KVO zijn van Fulps van Oosten en Nick Kuyper.
Klaar Voor Onderwater 88
Verslag van de Algemene Ledenvergadering van dinsdag 20 april 2004 De voorzitter opende de vergadering ten 11.02 uur. Hij verwelkomde de aanwezige leden, in het bijzo nder de heer J.H. van Rede, erelid van de vereniging, en de commandant van de Onderzeedienst, KTZ P. de Harder. Zes leden hebben bericht van verhindering gestuurd. De voorzitter verzocht de secretaris de namen van de, sinds de laatste ALV overleden leden te noemen. Na voorlezing van de namen en waarbij Koningin Juliana tevens werd genoemd, werd door allen staande een minuut stilte in acht genomen om de overleden vrienden te herdenken. De voorzitter stelde voor de agenda te wijzigen, zodat daarin plaats kwam voor het, in overeenstemming met de statuten, voorlezen van het verslag van de vorige ALV, de benoeming van ereleden en na de vergadering een toespraak van de commandant van de Onderzeedienst. De voorzitter deed de volgende mededelingen: Het ledental van de vereniging is opgelopen tot 1157 per 1 maart 2004. De voorzitter was aanwezig bij de commandooverdracht van de Onderzeedienst. De voorzitter vertegenwoordigde op 30 maart de vereniging bij de uitvaart van Koningin Juliana in de Nieuwe Kerk te Delft. In verband met de viering van de 400-ste geboortedag van Michiel de Ruyter in 2007, zal de viering van 100 jaar Onderzeedienst worden vervroegd naar 2006. De reünie zal worden gehouden op de woensdag voor de Nationale Vlootdagen in Den Helder. In het najaar wordt een symposium voorzien en op 21 december de officiële viering.
Pagina 19
Een ieder werd nogmaals opgeroepen verhalen, foto’s en ander materiaal met betrekking tot de geschiedenis van onze onderzeedienst ter beschikking te stellen. Vervolgens las de voorzitter het verslag van de vorige ALV voor. Dit werd door de vergadering goedgekeurd. De eerste penningmeester gaf een overzicht van de financiële toestand van de vereniging. Dat gaf geen aanleiding tot vragen. De secretaris las de bevindingen van de kascontrole commissie voor. De vergadering verleende decha rge voor het gevoerde beleid, waarop de vergadering applaus gaf en de voorzitter met zijn hamer op de tafel sloeg. De voorzitter gaf uitleg over het bestuursvoorstel om een erelid te benoemen en het gewijzigde inzicht, dat aanleiding was voor het nieuwe voorstel om zowel de heer M.A. van Dwingelen als de heer A. Prins voor te dragen voor het erelidmaatschap. De vergadering gaf door applaus te kennen het voorstel te steunen. De voorzitter stelde vast dat beide heren met ingang van 20 april 2004 tot erelid van de vereniging zijn benoemd. De secretaris zal hen daarvan schriftelijk op de hoogte stellen. Bij de rondvraag bleek dat bij de aanwezige leden geen vragen leefden. De voorzitter wenste allen een fijne reünie toe en sloot de vergadering te 11.21 uur, waarna hij zijn stoel ter beschikking stelde aan de COZD. De toespraak van COZD was duidelijk, de rijsttafel ouderwets heerlijk, het bier en andere drankjes waren vloeibaar, de traditionele gezelligheid was optimaal, de locatie voor herhaling vatbaar. De secretaris.
Het schaduw bestuur
Pagina 20
Klaar Voor Onderwater 88
Bronbeek
Klaar Voor Onderwater 88
20 april 2004
Pagina 21
Pagina 22
Klaar Voor Onderwater 88
GENANT
H
ij was 24 jaar en jong en dynamisch. Had zijn eerste stappen op de maatschappelijke ladder net achter de rug en zat vol met ambities. In gedachten verzonken fietste hij naar zijn vriendin, het weekend stond voor de deur en het beloofde een paar lekkere luie dagen te worden. Plotseling werd zijn aandacht getrokken door een beweging op de grond. Het bleek een mol te zijn die verdwaald was in de gang. De lezer zal wellicht zijn wenkbrauwen fronsen want een gang is toch de natuurlijke omgeving van een mol maar deze keer niet. Dit was een fietsgang en deze liep door een tunneltje onder de weg door. Nu had zijn vader hem altijd voorgehouden dat elk levend wezen, wat in nood verkeerd en hulp nodig heeft, geholpen moet worden. Dus fiets aan de kant en oppakken die mol. Dit leek eenvoudig maar meneer mol was het daar niet mee eens en in zijn angst gaf hij de jonge man een stevige knauw. Het beest verwensend bracht hij hem evengoed naar een veilige en leefbare plek en vervolgde zijn weg. De beet deed toch wel zeer en hij vroeg zich af of hij er mee naar de dokter moest gaan en na enig wikken en wegen ging hij naar de ziekenboeg op de marinebasis. Toen hij de dienstdoende verpleger moest uitleggen hoe hij aan de beet was gekomen en dat hij door een mol was gebeten draaide deze zich om en liep met de lippen stijf op elkaar geklemd de behandelkamer uit. Niet veel later klonk er een enorm gebrul door de klapdeuren heen. Nieuwsgierig en met een bang voorgevoel gluurde hij door de klapdeuren, daar zag hij enkele verplegers zich schaterend voorover buigen terwijl ze zich krampachtig aan het meubilair vasthielden. Er was er één die rolde daadwerkelijk van zijn bureaustoel af onderwijl uitproestend ‘Je bent jong en je wil wat, kom bij de Marine en laat je bijten door een mol!’ ‘O, hou alsjeblieft op!’, proestte de ander. ‘Ik kan niet meer’. Voorzichtig sloot hij de klapdeuren weer en wat later kwam de verpleger weer binnen en zei met een stalen gezicht ‘Ik heb even overlegd maar het lijkt ons niet nodig dat we er iets aan doen’, terwijl hij een pleister over het wondje plakte. Een beetje verbolgen en in zijn wiek geschoten verliet de jonge marineman het pand om alsnog met weekend te gaan. Maandag halverwege de ochtend werd hij gebeld door de chefziekenboeg, of hij maar meteen naar de ziekenboeg wilde komen voor een tetanusinjectie. Na overleg met de arts leek hen dat toch beter en zo haalde hij toch zijn gelijk. Maar maanden lang werd er her en der door de verplegers aan elkaar gevraagd:’Heb jij al gemolt vandaag?’ of ‘ik zou wel eens even willen mollen’ maar een veel gebezigde uitspraak was ‘liever één mol in de hand dan ....” Dick de Jong
kijk ook eens op: http://www.dj-producties.nl/