Recht Op Jaargang 10 nummer 3 april 2000 Inhoudsopgave Redactioneel.................................................................................................................... 2 Van de Voorzitter............................................................................................................. 2 Uit het nieuws ...................................................................................................................... 3 Gedachten van een Activist ............................................................................................... 4 Mediation.............................................................................................................................. 4 Lezing Strafrecht ................................................................................................................. 6
Redactioneel door Jan Weda De nieuwsrubrieken barstten uit hun voegen door alle berichtgeving over het declaratiegedrag van Bram Peper en z’n kornuiten. Er lekker even tussenuit met je vrouw onder het mom van een voor je gemeente belangrijk bezoek aan een ver warm land. Ach, Peper probeerde zichzelf nog boven de wet de verheffen, maar de ongekroonde koning van het land der blaaskaken vluchtte uiteindelijk naar Noorwegen om van daaruit hard te roepen dat hij toch immers 24 uur per etmaal in dienst was van zijn gemeente Rotterdam. Ja, zo kan ik het ook. Reken maar dat heel wat bestuurders in den lande ’s nachts hevig hebben liggen transpireren bij de gedachte dat hun bonnetjes misschien de volgende zouden zijn. Iedere naar zweet stinkende bestuurder heeft wel iets te verbergen, toch? Ik heb mijn neus dus maar eens onder de oksels van mijn medebestuurders gestoken. Geen prettige taak, maar iemand moet het doen. Ik kan u met een gerust hart vertellen dat uw bestuur volledig ‘clean’ is! Recht-even-redig probeert zoveel mogelijk activiteiten voor u te organiseren voor zo weinig mogelijk geld. Onze penningmeester (tot voor kort Maria Kochx, inmiddels opgevolgd door Cor Scholten) beheert streng maar rechtvaardig de kasgelden. En dat er verantwoord met uw contributiegelden wordt omgesprongen, is alleen al merkbaar uit het feit dat de contributie wederom niet is verhoogd. Uw welriekende bestuur nodigt u van harte uit om eens ‘achter de schermen’ van uw vereniging te kijken. Dat kan tijdens de jaarvergadering van 13 april aanstaande. De heer Eduard ter Horst zal na de vergadering een lezing geven, waarna de avond vanwege het tienjarig bestaan van Recht-even-redig met een borrel en een hapje zal worden afgesloten. Kijk voor meer details gauw bij Programma 2000! Tot 13 april!
Van de Voorzitter door Dick Caffa Het is weer zover, onze Recht Op redacteur heeft op subtiele wijze aangegeven dat het weer de hoogste tijd is voor een stukje. Het geeft mij toch een goed gevoel dat dit signaal wordt afgegeven, want de conclusie moet dan toch zijn dat alles op rolletjes loopt en ik er in april best tussenuit kan knijpen. In april hebben wij de reguliere jaarvergadering waarna wij het tien jarig bestaan van onze vereniging Recht-Even-Redig zullen vieren. Gelijk met deze happening zit mijn termijn voor het bestuurslidmaatschap er op. Het is een beetje vreemd terug te zien en te merken dat er al weer zes jaar voorbij zijn na mijn aantreden in het bestuur. De jaren zijn voorbij gevlogen, maar dat is een opmerking die meer voorkomt bij mensen boven de vijftig denk ik.
Het geeft mij een goed gevoel dat onze vereniging er niet alleen financieel goed voor staat maar ook het ledental een stijgende lijn te zien geeft dat geeft vertrouwen in de toekomst. Alleen nog maar hopen dat voor een brede kring van studenten het studeren bij de OU financieel mogelijk blijft. Minister Hermans zal er toch voor moeten waken om zijn snode plannen ten uitvoer te willen brengen. Zelfs ik zal dan bij de tweede kamer met een spandoek in actie komen. (Nieuwe bestuursfunctie "activist in spe"). André van den Akker merkte op dat het studietempo van bestuursleden afnam. Hierbij moet ik verklappen dat het afnemen van mijn studietempo meer gelegen was aan de drukte in mijn baan en zeker niet door activiteiten voor RER. Over studietempo en mogelijkheden wil ik nog wel eens een boom opzetten. Het werken in het bestuur van RER heeft mij veel voldoening gegeven, onder andere door de plezierige samenwerking met de andere bestuursleden. Een lang verhaal zit er niet in, ik wil allen bedanken voor het geduld dat is opgebracht om met mij samen te werken, ik vond het in ieder geval een leuke en leerzame tijd. In ieder geval reken ik er op u te mogen begroeten op de jaarvergadering en viering van ons tienjarig RER bestaan.
Uit het nieuws door Jan Weda World Online slaagt er maar niet in inzicht te geven in de omstreden aandelenhandel van topvrouw Nina Brink. Brink kwam in opspraak toen bleek dat zij kort voor de beursgang ruim tien miljoen aandelen had verkocht aan partner Baystar Capital. Vervolgens heeft Baystar al op de eerste beursdag 1,2 miljoen aandelen World Online verkocht. Online, betekent dat niet ‘aan het lijntje’? Verzekeringsmaatschappij Nationale Nederlanden heeft klanten pornofilms toegestuurd in plaats van voorlichtings- films over pensioenen. Het dupliceerbedrijf heeft per abuis op 500 van de 3000 bestelde banden de verkeerde film gezet. Een klant verklaarde dat de polisvoor- waarden op niets verhullende wijze in beeld werden gebracht.
De anonimiteit van zaaddonoren wordt over twee jaar opgeheven. Volgens minister Borst is opheffing met onmiddellijke ingang niet wenselijk. Zij vreest dat er dan een groot tekort aan zaaddonoren zal ontstaan. Deskundigen wijzen er op dat dit betekent dat de meeste spermabanken rond 2002 op zwart zaad zullen zitten.
Gedachten van een Activist Door een activist Het is maar goed dat ene heer Peper niet op onderwijs geplaatst was want dan hadden wij een ander verhaal. Het is heel verleidelijk iets over het declareren van bonnetjes te zeggen, gepeperde uitspraken over mogelijke rechtszaken daarbij op de koop toe nemend. Laat ik allereerst stellen dat ik begrip heb voor sommige fouten van personen, die in hun positie als bestuurder op een zo goed mogelijke manier willen opereren. Helaas kan ik geen begrip opbrengen voor bestuurders met een redelijk opleidingsniveau, die op een eigen wijze invulling geven aan hun bevoegdheden en deze vervolgens zo ruim uitleggen dat zij, volgens hun zienswijze, daarvoor geen verantwoording meer behoeven af te leggen. In mijn visie gaat het in Rotterdam over "het afleggen van verantwoording over bevoegdheden (uitgaven) bij het uitoefenen van de functie". In het bedrijfsleven is het de normaalste zaak dat er een balans moet zijn tussen bevoegdheden en verantwoordelijkheid. Het handelen van functionarissen en de uitgaven die zij doen moeten te allen tijde verantwoord kunnen worden. Dat past mijns inziens geheel in een democratie. Op het gebied van financiën stuit het mij tegen de borst dat een bestuurder als excuus gebruikt "dat hij vierentwintig uur aan de stad werkte en hij dus kan bepalen wat wel of niet kan" of "dat hij niet op de hoogte was van het feit dat bonnetjes ingeleverd moeten worden". Een klein kind snapt nog wel dat dit niet kan. Het meereizen van familieleden naar verre oorden is òf wel, òf niet functioneel dus moet verantwoord worden. Het is eenvoudig vast te stellen of de verantwoording voldoende is of niet. In de situatie van de betreffende heren moest een dergelijke reis vooraf aangeven en verantwoord worden. Volgens mij zal elke malloot kunnen weten dat het uitgeven van gemeenschapsgeld verantwoord moet worden. Het verweer van de heren is voor mij zeer onvoldoende en het afdekkleed uit het politieke spel moet nog maar in de kast blijven. Er komt nog wel een staartje aan, denk ik dan maar als eenvoudig student. Mijn vertrouwen in dergelijke bestuurders is nul komma nul. Zij zijn niet meer te handhaven als men het vertrouwen in de politiek wil behouden (of terugwinnen). Ik ga maar weer aan mijn eigen studie. Misschien heb ik die nog nodig bij dergelijke gepeperde uitspraken.
Mediation
Door Sybrand Glebbeek Steeds vaker duikt de term "Mediation" op in dagbladen en tijdschriften. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst in het OU-studiecentrum in Zwolle werd door de decaan van de Open Universiteit opgemerkt dat mediation in de toekomst mogelijk als cursus in de rechtenstudie wordt opgenomen. Diverse rechtbanken experimenteren al met mediation. Wie weet zal straks een rechter eerst willen constateren dat een gedegen mediation niet tot resultaat heeft geleid, voor hij kennis wil nemen van een zaak. Wat is mediation eigenlijk en wat betekent het voor een rechtenstudent? Het geschil In de dagelijkse praktijk krijgt iedereen te maken met geschillen. Dat geldt voor particulieren, bedrijven, dienstverleners en hun cliënten, verenigingen, stichtingen enzovoort. Als zo'n geschil niet in een gesprek of door onderhandeling uit de wereld kan worden geholpen, dan is het gebruikelijk dat een derde wordt ingeschakeld - een rechter, arbiter of bindend adviseur - die een beslissing neemt. In feite betekent dit, dat het geschil door de belanghebbenden, degenen om wie het werkelijk gaat, uit handen wordt gegeven. Het is bekend dat dit soort procedures vaak veel tijd en geld kosten en dat de uitkomst onzeker is. In Nederland en het buitenland is dan ook gezocht naar alternatieven voor geschillenbeslechting. Het belangrijkste alternatief is: mediation. Mediation is een vorm van geschillenbeslechting waarbij betrokken partijen met behulp van een mediator tot een gezamenlijke oplossing van het geschil komen. De mediator is een door betrokkenen ingeschakelde professionele onafhankelijke derde, die beschikt over verschillende vaardigheden en technieken om partijen te helpen het geschil zèlf op te lossen. Voorwaarden Voorwaarden voor mediation zijn dat betrokkenen bereid zijn over het probleem te onderhandelen en bereid zijn respectvol met elkaar om te gaan. De keuze voor mediation is altijd een gezamenlijke beslissing. Deskundigen zoals advocaten en accountants kunnen door partijen worden ingeschakeld en hen desgewenst gedurende de gehele mediation terzijde staan. Ook vertrouwelijkheid is een belangrijke voorwaarde van een geslaagde mediation. De betrokken partijen en de mediator verplichten zich tot geheimhouding, tenzij gezamenlijk anders overeengekomen wordt. De voors en tegens Voordelen van Mediation zijn onder andere: snelheid, eenvoud, creativiteit en flexibiliteit en de veelal lagere kosten. Verder behouden de betrokkenen zelf de verantwoordelijkheid voor en grip op de oplossing van hun geschil. En zeker niet onbelangrijk: de relatie tussen de partijen kan middels mediation in stand worden gehouden of zelfs worden verbeterd, doordat partijen begrip krijgen voor elkaars belangen. Niet alle geschillen zijn door Mediation op te lossen. Aan de eerder genoemde voorwaarden moet zijn voldaan. Het staat partijen te allen tijde vrij om de mediation te beëindigen en zich alsnog tot de rechter te wenden. Als nadeel wordt wel genoemd dat, hoewel mediation op basis van vrijwilligheid moet plaatsvinden en de mediator ervoor moet waken dat beide partijen tot hun recht
komen, het kan gebeuren dat er druk op de zwakkere partij wordt uitgeoefend. De mediator is natuurlijk nooit op de hoogte van alles wat er speelt. Een ander nadeel is het opgetreden tijdverlies als de mediation mislukt. Echter, zelfs als een mediation niet tot volledige overeenstemming leidt, is vaak een aantal deelproblemen wel opgelost en zijn misverstanden uit de weg geruimd. Het kostenplaatje Zoals ik hierboven al aangaf, zijn de kosten voor mediation veelal lager dan de kosten van de gebruikelijke rechtsgang. De kosten van een mediator worden berekend naar een uurtarief afhankelijk van het belang van de zaak. Het afgesproken tarief wordt vastgelegd in een schriftelijke "Mediation-overeenkomst". In beginsel draagt iedere partij voor een gelijk deel bij in de kosten van de Mediation. Echtscheidingsmediation Ook bij echtscheiding kan de methode met succes worden toegepast. De gevolgen van een echtscheiding grijpen diep in de levens van alle betrokkenen in: de beide echtgenoten, de kinderen en vaak ook voor anderen in de naaste omgeving van het gezin. Het is belangrijk dat de echtgenoten goed geïnformeerd zijn over deze gevolgen. Zij kunnen zich daartoe ieder wenden tot een eigen advocaat die dan de belangen van de eigen cliënt(e) zo goed mogelijk behartigt. Beide echtgenoten kunnen ook de wens hebben om in zo goed mogelijk overleg tot afspraken te komen. Dit om escalatie en mogelijk hoog oplopende kosten te voorkomen. In dat geval kunnen zij zich wenden tot een mediator die zich heeft gespecialiseerd in bemiddeling. Kenmerkend voor de echtscheidingsbemiddeling is dat de advocaat / scheidingsbemiddelaar beide echtgenoten behulpzaam is om in overleg tot afspraken te komen over de gevolgen van de echtscheiding. Daarin blijft de bemiddelaar neutraal en strikt onpartijdig en ziet hij/zij er op toe dat beider belangen even goed worden behartigd. Een goed verlopen echtscheidingsbemiddeling kan veel tijd en onnodige emotionele schade voorkomen en biedt de mogelijkheid om op een redelijke en verantwoorde wijze uit elkaar te gaan. Een echtscheiding kan niet worden afgewikkeld zonder tussenkomst van een advocaat. Ook daardoor zal in de studie aandacht moeten van een advocaat. Ook daardoor zal in de studie aandacht moeten worden besteed aan mediation.
Lezing Strafrecht Door Jan Weda Donderdag 10 februari hield de heer mr. B. Wolkenfelt op uitnodiging van Recht Even Redig een lezing over strafrecht. Lokatie: OU-studiecentrum te Zwolle. Onder de aanlokkelijke want zeer actuele titel "gebruik van bevoegdheden en dwangmiddelen in het kader van de politietaak" haakte Wolkenfelt in op de discussie die zowel de regering als haar onderdanen momenteel zo bezighoudt. Verdacht
Wie de cursus inleiding strafrecht heeft gevolgd, kent het arrest "Hollende Kleurling" (Hof Amsterdam, 1977) : een kleurling rent ’s nachts door een nogal slecht bekendstaande buurt in Amsterdam. Met zijn linkerhand, gestoken in zijn jaszak, omklemt hij een wikkel met heroïne. Twee surveillerende agenten houden hem staande, omdat zij de situatie verdacht vinden. Een hollende kleurling die uit de richting komt van een drugscafé, dat kan niet goed zijn... De agenten vermoeden dat de man in bezit is van verdovende middelen. De man wordt daarom aangehouden en meegenomen naar het bureau. De verdachte heeft onderwijl de wikkel met heroïne op de grond laten vallen. Volgens het Hof was er geen sprake van een redelijk vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit als bedoeld in art. 27 Sr. Daarom achtte het Hof niet bewezen dat de agenten in de rechtmatige uitoefening van hun bediening werkzaam waren. Gevolg: verdachte werd vrijgesproken. De regulering van de macht Terug naar een recenter verleden: Wolkenfelt kan er in zijn lezing natuurlijk niet omheen: de acties in de Rotterdamse Millinxbuurt. Wolkenfelt citeert NRC: "Iedereen wiens gezicht de politie niet zinde, werd tegen de muur gezet en gefouilleerd". Als burger verkeerde men bij die actie in een volkomen onmachtige positie. De actie riep bij velen dan ook vernietigende reacties op. De meeste buurtbewoners - die zich in hun eigen wijk al lang niet meer veilig voelden - ondersteunden het politieoptreden van harte. Kritiek kwam er vooral van de kant van juristen. Inderdaad, je kunt je afvragen hoe deze actie valt te rijmen met bijvoorbeeld de uitspraak van het Hof in 1977. Wolkenfelt geeft aan dat er een grote behoefte bestaat de macht te reguleren. Wat mag een politieagent nu wel en wat mag hij niet? Om te kunnen begrijpen waarom er zoveel kritiek op de actie in de Millinxbuurt is, geeft Wolkenfelt zijn gehoor een spoedcursus formeel strafrecht. Termen als aanhouding (in of buiten heterdaad), ophouden voor verhoor, ophouden ter identificatie enzovoort passeren de revue. Iemand zomaar fouilleren? Dat mag niet... OvJ De Wit (gesteund door enkele ministers) meende dat in de Millinxbuurt niet ‘zomaar’ werd gefouilleerd. Immers, drugs- en wapenhandel zijn in deze buurt schering en inslag. Aldus is er is een redelijk vermoeden van schuld bij de gefouilleerden. De rechter gaf hem geen gelijk. Volgens de rechter was er geen sprake van verdachten van strafbare feiten. Wolkenfelt is het volkomen met deze uitspraak eens: bevoegdheden zijn gegeven om het strafprocesrecht in goede banen te leiden. Kern voor het onderzoek aan lichaam of kleding: er moet een strafbaar feit gepleegd zijn. Doel en middelen Wolkenfelt wijst ook op een eerdere – eveneens zeer omstreden – actie: de massale aanhoudingen tijdens de top van het Verdrag van Amsterdam op grond van artikel 140 Sr. Volgens Wolkenfelt een constructie om personen voor korte tijd te laten verdwijnen zodat ze geen onheil kunnen aanrichten. De OvJ seponeerde dan ook alle zaken, in de wetenschap dat er geen enkele aanleiding voor vervolging was. Bescherming van het algemeen belang is altijd de reden die men opgeeft bij dergelijke acties. Vraag is natuurlijk of het doel de middelen heiligt. Wolkenfelt meent
van niet. Wolkenfelt is van mening dat de roep om meer bevoegdheden of creativiteit zoals hierboven genoemd tot een verharding van de samenleving leidt. Nieuwsbericht Maar hoe dan de criminaliteit te bestrijden? Dat vergt toch enige creativiteit met behulp van de voorhanden zijnde wetsartikelen? De actualiteit heeft voor dit vraagstuk voor wat betreft ongewenste oproer sinds vandaag mogelijk een antwoord. Wolkenfelt wijst op het nieuwsbericht dat hij deze avond op de radio hoorde. Voor verstoring van de openbare orde is de bestuurlijke ophouding een oplossing: een groep die openbare orde verstoort kan naar een openbare plaats worden gebracht. En ja hoor, de volgende dag las ik op het internet: "DEN HAAG - De Tweede Kamer is in grote lijnen akkoord met een pakket vergaande maatregelen waarmee het kabinet grootschalige verstoringen van de openbare orde wil aanpakken. Daarmee moeten justitie en politie onder meer tijdens het komende Europees kampioenschap voetbal meer mogelijkheden krijgen om relschoppers op te pakken en te bestraffen. Donderdag toonde een meerderheid in de Kamer zich voorstander van het voorstel van minister Peper (Binnenlandse Zaken) om hooligans die van plan zijn rellen te ontketenen, maximaal twaalf uur vast te zetten. Op grond van deze zogenoemde bestuurlijke ophouding kan een burgemeester in noodgevallen groepen relschoppers preventief gevangen laten zetten in schoolgebouwen, lege voetbalstadions of andere afgesloten ruimtes." Discussie Het is inmiddels kwart voor negen. Droge monden vragen om koffie of thee. De discussie, die na de koffie van start moet gaan, begint al met de koffie in de hand. Wie heeft er over dit onderwerp geen mening? Om negen uur kan het publiek zijn hart luchten. Sociale vaardigheden als belangrijk aandachtspunt tijdens de opleiding van politie is volgens sommigen een belangrijke stap in de goede richting. Naar uitgebreidere politiebevoegdheden zou dan wellicht minder vraag zijn. Daar is duidelijk niet iedereen het mee eens. Bovendien schieten we daar nu weinig mee op. Ook het internationaal strafrecht komt aan de orde. Inderdaad. Wij hebben het wel over een oplossing in eigen land, maar welke rol speelt Europa of kan Europa hierin spelen? Wolkenfelt wijst op de grote mate van soevereiniteit binnen het strafrecht. De EU-landen hebben weliswaar het Verdrag van Rome ondertekend, maar de inhoud van het nationaal strafrecht wordt hoogstens bijgesteld op grond van uitspraken van het Europese Hof van Justitie. Langzaam, heel langzaam groeien de verschillende landen op het gebied van het strafrecht naar elkaar toe, aldus Wolkenfelt. De fles goede Bordeaux heeft Wolkenfelt met zijn boeiende lezing over dit op-en-top actuele onderwerp zeker verdiend!
