ANBO – de Periodiek informatieblad van de ANBO Zoetermeer Jaargang 14 Nummer 3
April 2010
Afdeling Zoetermeer / Benthuizen Telefoon: 079-3427023 of 06-23225739
Colofon
ANBO-de is een uitgave van de ANBO afdeling Zoetermeer Secretariaat en ANBO-bureau:
Jan van Beierenlaan 1098A 2722 VG Zoetermeer Contacttelefoon 079 - 342 70 23 of 06 - 232 25 739 E-mailadres:
[email protected] Website : www.anbo.nl/zoetermeer Telefonisch bereikbaar: Maandag en donderdag van 10.00-13.00 uur
Samenstelling afdelingsbestuur:
Voorzitter: 1e secretaris: 2e secretaris: Penningmeester: Lid: Lid: Asp. lid: Asp. lid:
Koos Graniewski Jan Stekelenburg vacature Piet Makkus Tonny van Dommelen Saskia van Dieren Sjef Put Ruud Baart
Tel.: 3616340 Tel.: 3413686 Tel.: 3410655 Tel.: 3314671
Sociaal raadsman:
Sociaal Raadsman van ANBO Zoetermeer/Benthuizen, Cees van den Bosch, is op dinsdag en donderdag telefonisch bereikbaar van 14.00 tot 16.00 uur. Zijn telefoonnummer is: 079 3414572
Redactie:
Tonny van Dommelen, Carla Jacobs, Rosalie van der Meer en Koos Graniewski Eindredactie Will Lammers E-mail:
[email protected] Beheer website: Ron van Haastrecht Redactieadres: zie boven bij Secretariaat/ANBO-bureau
Coördinator verspreiding ANBO-de:
Annie Polderman. Telefoon: 3169691 of 06-36051478 E-mail:
[email protected] Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 17 mei 2010 2
In deze ANBO-de vindt u: Colofon............................................................................................2 Van het bestuur................................................................................4 Beknopt verslag van de Algemene Ledenvergadering van de ANBO Zoetermeer/Benthuizen op 23 maart 2010...........................4 OSO-nieuws....................................................................................7 Filmvoorstellingen voor ouderen...........................................................7
Uitbreiding ANBO activiteiten......................................................11 Digitale techniek..................................................................................11 Computerhulp......................................................................................11
Ophaalschema ANBO/Pasteur Dagtocht.......................................11 Schema Touringcar 1...........................................................................11 Schema Touringcar 2...........................................................................12
Gezellige Dag op zaterdag 2 oktober.............................................12 Verslag van de Gezellige Dag van 10 april....................................13 Heeft u een kamer voor een student?.............................................14 ZoetermeerPas, maak er gebruik van !...........................................14 En toen waren er computers...........................................................15 Doorgeven gegevens aan de afdelingsledenadministratie..............20
3
Van het bestuur Koos Graniewski, voorzitter In deze ANBO-de leest u het korte verslag van onze Algemene Ledenvergadering in maart. Om te proberen meer leden bij de vergadering te betrekken sloot de vergadering af met een lunch. De lekkerbekken in het bestuur dachten dat een lunch een wervende werking zou hebben. Dat bleek helaas niet het geval. Gelukkig zag het bestuur wel veel vertrouwde gezichten van ANBO-ers die als vrijwilliger veel werk voor onze club verzetten. Op de vergadering maakten de leden kennis met twee aspirant bestuursleden, Ruud Baart en Sjef van Put. In een volgende ANBO-de zult u nader kennis met hen kunnen maken. Het bestuur is blij dat er toch weer belangstelling is voor een bestuursfunctie. De komende maanden lopen Ruud en Sjef mee met het bestuur. Een eventuele formele benoeming gebeurt in de eerstvolgende Algemene Ledenvergadering. In de vergadering nam Joop Venis afscheid als bestuurder. Zij had de termijn van acht jaar er al ruimschoots opzitten, maar zij was – evenals Tonny van Dommelen nu nog – gelukkig bereid wat langer als bestuurslid aan te blijven. We zullen Joop missen. Haar opbouwende kritiek en goede contacten met veel leden zijn eigenlijk onmisbaar om een organisatie goed te kunnen leiden. Gelukkig blijft ze als vrijwilliger actief als leider van de literatuurclub. Op de vergadering was ook Ron van Haastrecht. Hij is, als opvolger van Jinny van der Ploeg, onze nieuwe webmaster. Gezien zijn deskundigheid en ervaring hoopt het bestuur dat de website kan worden uitgebouwd, waardoor ANBO-nieuwtjes eerder bij leden met een internetaansluiting bekend kan zijn. Zie www.anbo.nl/zoetermeer.
Beknopt verslag van de Algemene Ledenvergadering van de ANBO Zoetermeer/Benthuizen op 23 maart 2010 Jan Stekelenburg, secretaris 27 leden hebben de presentielijst getekend, 7 leden hadden te kennen gegeven dat zij verhinderd waren. 4
Besluiten: 1. Het verslag van de algemene ledenvergadering van 19 maart 2009, wordt samen met het daaraan gevoegde verslag kascommissie 2008 goedgekeurd. Opm.: Van het hoofdbestuur is geen reactie gekomen op onze brieven over onze betalingen. 2. Mededelingen: a. Op 19 maart is een brief van de gezamenlijke bonden gestuurd naar de informateur en de Zoetermeerse politieke partijen over onze wensen en prioriteiten m.b.t. de inhoud van een nieuw collegeprogramma. De brief wordt in de ANBO-de gepubliceerd. b. De nieuwe webmaster van onze internetsite is Ron van Haastrecht. 3. Jaarverslag 2009: a. De jaarlijkse brief van het hoofdbestuur met de vraag om een extra bijdrage wekt irritatie, ook al omdat de inkomsten daarvan volledig aan de afdelingen voorbijgaan; het afdelingsbestuur beraadt zich op een brief hierover aan het hoofdbestuur. Het jaarverslag wordt goedgekeurd. 4. De wijziging van het beleidsplan 2009-2010 was noodzakelijk geworden doordat wij vanaf april 2009 geen betaalde beleidsmedewerker meer in dienst hadden en zijn overgegaan naar een organisatie met uitsluitend vrijwilligers. Een groot deel van de gemeentelijke subsidie kan nu worden aangewend in de vorm van vrijwilligersbijdragen om de belangrijkste doelen van de afdeling te bereiken: a. belangenbehartiging, b. activiteiten voor leden en c. organisatie. Het gewijzigde beleidsplan wordt goedgekeurd. 5. Financieel verslag 2009: a. De penningmeester geeft een toelichting op een aantal zaken; de balans is positief en biedt, bij ongewijzigd beleid van de gemeente ruimte voor nieuwe initiatieven voor 5
activiteiten voor leden, zoals ict-cursussen, voorlees-teams, e.d. b. De kascommissie heeft het verslag goedgekeurd, de vergadering verleent het bestuur decharge. c. De gewijzigde begroting 2010 wordt vastgesteld. 6. Bestuursmutatie: a. Jan Stekelenburg wordt benoemd tot secretaris, Saskia van Dieren tot bestuurslid. b. De heren Sjef van Put en Ruud Baart hebben zich aangemeld als kandidaat bestuursleden, zij nemen zitting in het bestuur en kunnen na 3 maanden, in overleg met het bestuur, besluiten of de benoeming definitief wordt. De formele benoeming geschiedt t.z.t. door de algemene ledenvergadering. c. De bestuurstermijn van Tonny van Dommelen wordt met 1 jaar verlengd. d. Joop Venis treedt af en wordt door de voorzitter bedankt voor al het werk dat zij in de afgelopen 9 jaar voor de ANBO heeft gedaan. 7. Begroting 2011: a. De begroting wordt vastgesteld met als kanttekening dat zij is opgesteld met de ‘kennis van nu’. b. De vergadering benoemt de heren Haksel en Verroen in de kascommissie 2010, met mevrouw Duivenstijn als plaatsvervangend lid. 8. De voorzitter sluit de vergadering en nodigt de aanwezigen uit voor de lunch. NB: Tussen punt 5 en 6 is de vergadering onderbroken voor een korte pauze. Na de pauze hield de heer Peter Vergers een inleiding over ‘Pluspunt, ontdek je talenten’. Afgesproken werd dat in de ANBO-de (en mogelijk de bladen van de andere ouderenbonden) een oproep komt voor deelnemers. Een eventuele cursus kan dan in september a.s. plaats vinden. Met de heer Vergers was afgesproken, dat hij hiervoor het benodigde materiaal zou aanleveren. 6
Bij het ter perse gaan van dit blad was dit nog niet gebeurd. De redactie
OSO-nieuws Koos Graniewski Filmvoorstellingen voor ouderen José Olrich, van Bioscoop Utopolis, berichtte de ANBO dat hij bezig is om speciale middagvoorstellingen voor 50-plussers op te zetten. Veel ouderen gaan liever niet ’s avonds naar de bioscoop en vinden het ook wel prettig als er niet teveel rumoerige jeugd in de zaal zit. De ANBO juicht het initiatief toe en hoopt dat het Utopolis lukt om een middagprogramma te realiseren. De ANBO wil hieraan medewerking verlenen door de programma’s in de ANBO-de op te nemen. Een probleem kan zijn dat er tussen de redactievergadering en het bij de leden bezorgen van de ANBO-de zo’n veertien dagen ligt. Wel is het mogelijk, voor leden die een internetaansluiting hebben, om op onze website de meest recente filmgegevens op te zoeken. Het initiatief van Utopolis is uiteraard onder de aandacht gebracht van de twee andere ouderenbonden.
Brief aan de gemeente over de politieke wensen van de ouderenbonden Op 17 maart j.l. discussieerden bestuurders van de ouderenbonden over de politieke wensen van ouderen in Zoetermeer. Dat resulteerde in een brief met wensen. Het OSO stuurde deze brief op 19 maart j.l. naar de Zoetermeerse informateur, Patrick van Domburg. Alle lijsttrekkers en toekomstige fractievoorzitters ontvingen een kopie. Op de Algemene Ledenvergadering van 23 maart j.l. beloofde ik deze brief in de ANBO-de op te nemen.
7
Dat doe ik bij deze. Zoetermeer, 19 maart 2010 Aan de formateur, de weledelgestrenge heer mr. P.J.M. van Domburg en de lijsttrekkers van de overige fracties van de gemeente Zoetermeer Betreft: inpassing wensen OSO Geachte dames en heren, Hierbij vraag ik uw aandacht voor de wensen van de Stichting Overleg Samenwerkende Ouderenbonden Zoetermeer. Het OSO ziet die wensen graag terug in de politieke plannen en komend programma van het college van Burgemeester en Wethouders. Het OSO vertegenwoordigt in Zoetermeer de belangen van alle ouderen, waarbij het OSO extra aandacht besteedt aan kwetsbare ouderen. In Zoetermeer treedt relatief meer vergrijzing op dan in de ons omliggende gemeenten. Van deze groeiende groep ouderen krijgt een meegroeiend deel helaas te maken met lichamelijke - of geestelijke beperkingen.
OSO-wensen
Minimabeleid. Op 16 februari j.l. ontving wethouder Haan het FNV-rapport ‘Lokale Monitor Werk, Inkomen en Zorg 2009’. In dat rapport scoorde de gemeente Zoetermeer positief ; Zoetermeer past een goed sociaal beleid toe. Dat verheugt het OSO. Het OSO vindt dat dit beleid ook de komende vier jaar voortgezet dient te worden. Wel vraagt het OSO aandacht voor een groep ouderen die met hun AOW en een klein pensioen net boven 120% van het minimum loon uitkomt. Door overschrijding van die inkomensgrens lopen ze bepaalde rechten mis. Ze komen niet in aanmerking voor vrijstelling gemeentelijke belasting en ontberen de ZoetermeerPas. Daarnaast kan hun financiële ruimte afkalven als ze zorg nodig hebben en een relatief hoge bijdrage moeten betalen in het kader van de Wmo (of AWBZ).
8
Het OSO stelt hoge prioriteit aan zorg en wonen. ᴑ Verplegingbehoevende Zoetermeerse ouderen moeten in Zoetermeer zelf verpleegd kunnen worden. Het is daarom noodzakelijk een tweede verpleeghuis in Zoetermeer te bouwen, gezien het tekort aan verpleeghuisbedden nu en in de toekomst. De gemeente schat het tekort aan verpleeghuisbedden in 2028 op 829. Een tweede verpleeghuis voorkomt dat oudere Hagenaars die indertijd hun kinderen volgden naar Zoetermeer in hun laatste levensfase terug moeten naar een verpleeghuis in Den Haag, ver van (klein)kinderen, kennissen en vroegere buren. Dat is ongewenst, mede omdat zo’n verhuizing waarschijnlijk betekent dat de ouderen minder bezoek krijgen van (werkende) (klein)kinderen, kennissen en voormalige buren. Blijven wonen in Zoetermeer voorkomt ook vereenzaming. ᴑ
Bouw van betaalbare en levensloopbestendige woningen met een terras of balkon.
ᴑ
Ouderen willen best een grote, goedkope woning inruilen voor een comfortabel en ruim appartement. Het knelpunt is vaak de (te) hoge huur. In Nederland zijn corporaties die flexibele huren hanteren; huur naar draagkracht voor mensen met een laag inkomen. De gemeente kan dit stimuleren, zoals de gemeente nu starters financieel steunt of gaat steunen.
ᴑ
Realiseren van een woonservicezone in Rokkeveen met kleinschalige voorzieningen voor verzorging- of verplegingbehoevende ouderen. Hoewel de meeste ouderen zolang mogelijk in hun (huidige) woning willen blijven, is dat niet altijd mogelijk of gewenst. Bij dementie zal een zeker (blijvend) toezicht nodig zijn en sommigen willen ter bestrijding van eenzaamheid liever in groepsverband verzorgd of verpleegd worden. Soms is het nodig dat iemand tijdelijk in een beschermde omgeving verblijft. Bijvoorbeeld in een herstelperiode na een ziekenhuisopname.
Mobiliteit Parkeerplaatsen met oplaadpunten voor scootmobielen bij ouderenwoningen, zorgcomplexen en kleinschalige voorzieningen voor verzorging- of verplegingbehoevende ouderen. 9
Steeds meer ouderen maken voor hun dagelijks vervoer gebruik van een scootmobiel. Parkeren geeft problemen; scootmobielen vormen vaak obstakels in hallen en gangen van huizen en zorgcomplexen. Hierdoor bestaan nu al onveilige situaties bij bijvoorbeeld brand. Bij de bouw van ouderenwoningen en zorgcomplexen is over het algemeen weinig aandacht voor het andere praktische effect van scootmobielgebruik; er moeten wel voldoende oplaadpunten zijn. Die parkeerplaatsen en oplaadpunten horen gemakkelijk toegankelijk en op een veilige plek gelegen te zijn. Veiligheid Veiligheid in en om de woningen van ouderen, maar ook op straat, tijdens het winkelen en in het openbaar vervoer. Nog te vaak lezen we in de krant dat ouderen het doelwit zijn van diefstal met geweld en andere criminaliteit. Het OSO stelt het op prijs om uw reactie op onze wensen te vernemen. Ook zijn we graag bereid om onze wensen toe te lichten. Namens de stichting OSO, mr. drs. J.E. Graniewski, secretaris
Vooraankondiging 55 plus Expo Zuid-Holland in Ahoy te Rotterdam op vrijdag 5 november 2010 De zomer moet nog komen, maar toch is het OSDO alweer bezig herfstactiviteiten te regelen. En hoewel de details over de 55 plus Expo in Ahoy nog niet bekend zijn, heeft het OSO een bus gereserveerd. Leden van de ouderenbonden en gepensioneerde FNV-ers kunnen gratis met de bus naar Ahoy. De totale kosten van uw bezoek aan Ahoy zijn € 6,-. U kunt de busreis en het bezoek aan Ahoy boeken door € 6,- over te maken op girorekening 3996766 t.n.v. de penningmeester van de ANBO Zoetermeer/Benthuizen, met vermelding van (1) Expo Ahoy (2) de busreiziger(s) voor wie het geld is overgemaakt, en (3) uw telefoonnummer. 10
Zodra we meer gegevens krijgen over de vertrektijden van de bus (van Zoetermeer naar Rotterdam en omgekeerd) of andere informatie, hoort u dat van ons.
Uitbreiding ANBO activiteiten Het doet ons plezier u te kunnen mededelen, dat het aantal ANBO activiteiten sinds kort is uitgebreid met de volgende onderwerpen:
Digitale techniek −
Hulp bij problemen met b.v. de NS kaartjesautomaat, digitale camera, mobiele telefoon e.d. Contactpersoon Thea Nuijen . Bereikbaar onder (079) 3610261.
Computerhulp −
Diensten worden tegen een redelijke vergoeding verricht. Geen voorrijkosten binnen Zoetermeer en Benthuizen Contactpersoon Loek Schermer. Bereikbaar onder 06-24763230
Ophaalschema ANBO/Pasteur Dagtocht donderdag 20 mei 2010, rondrit Zeeland Er zal met 2 bussen worden gereden
Schema Touringcar 1 Groepsleidster ANBO: Mw. E.C.A.v.d.Meer, Telefoon 015 3693345 Vertrek 08.50 uur 09.00 uur 09.15 uur
Reginagang, bushalte Albrandswaard, ingang Duitslandlaan, bushalte OVERZIJDE Leliënborch
Touringcar 2 komt aan op het Theaterplein, om de hoek bij de Duitslandlaan. De deelnemers die niets van ons hebben vernomen, dienen 11
bij touringcar 1 in te stappen. De anderen moeten in touringcar 2 plaats nemen.
Schema Touringcar 2 Vertegenwoordigster ANBO: Mw.J.Hoogeveen-v.Spijk, Telefoon 079 3428376 Vertrek 08.40 uur 08.50 uur 09.00 uur 09.15 uur
Parkdreef, halte Ouderenbus Lijnbaan bij winkelcentrum wooncentrum Gondelkade 33 Theaterplein om de hoek v.d. Duitslandlaan, de deelnemers waarmee dit is afgesproken stappen hier in.
Wij hopen om ongeveer 21.00 uur weer in Zoetermeer terug te zijn. Wij verzoeken u dringend 5 minuten vóór uw vertrek aanwezig te zijn. In de touringcars is het gebruik van de veiligheidsriemen verplicht. De ANBO wenst u een hele prettige dag toe. Wij maken u er nog even op attent dat er reeds 85 personen zijn aangemeld. Er zijn nog enkele plaatsen vrij. S.Weverling tel.079 3419332
Gezellige Dag op zaterdag 2 oktober Annie Polderman Zaterdag 10 april hielden we weer onze Gezellige Dag in ’t Centrum. Een verslag hiervan treft u hierna aan (zie pag. 13 ). We hebben ook al de datum voor de volgende Gezellige Dag gepland, namelijk 2 oktober 2010, dus noteer het alvast in uw agenda. Over het programma wordt u later geïnformeerd. U kunt zich alvast inschrijven door middel van het aanmeldingsformulier achterin de papieren uitgave van deze ANBO-de. 12
Verslag van de Gezellige Dag van 10 april Wouter Raphet Meeng De dag begon een beetje mistig, maar al gauw brak de zon door en het beloofde een fraaie dag te worden, wat fris maar met veel zon. Hoewel de opening om 10.30 uur zou zijn, was het gebouw 't Centrum al vóór 10:00 uur redelijk gevuld met ANBO – leden. Oudere mensen zijn bijna steeds op tijd en zeker als er een gezellig programma op het ‘menu’ staat. De pianist Robin van Haastrecht speelde alvast enkele pianostukjes, terwijl de vrijwilligers rond gingen met koffie en een slagroomsoesje. Zoals gebruikelijk werd de dag geopend door Tiny Duivenstijn, die allereerst de heer Klaas Bakker van de stichting Touche uit Amsterdam aankondigde. Klaas Bakker, die piano en schoolmuziek studeerde, verzorgde al jaren concert programma's, o.m. voor zorginstellingen, en combineerde dat met andere kunstvormen. Deze keer had hij een video programma samengesteld op muziek van Tsjaikovski; ‘De Jaargetijden’, bestaande uit twaalf korte muziekstukjes ingeleid door telkens een kort gedicht van een Russische dichter, dat Klaas Bakker zo goed als het kon in het Nederlands had vertaald. Er zijn natuurlijk maar vier jaargetijden, maar dat is de muzikale vrijheid van de componist en daar Nederland 12 provincies telt, bracht dat Klaas Bakker op het idee van elke provincie een aantal videobeelden van markante plekken te maken, waarbij hij in het kort steeds interessante bijzonderheden vertelde die zeker niet bij een ieder bekend zijn. Om er enkele te noemen: over de provincie Zeeland liet hij een videobeeld zien van de toren van het oorspronkelijke plaatsje Koudekerke dat eeuwen geleden werd verzwolgen door de zee; alleen de kerktoren bleef gespaard en dient nu o.m. als een baken voor de scheepsvaart en als trekpleister voor toeristen. Verder het wadlopen van de provincie Friesland naar het eiland Ameland, een flinke wandeling van zeker vier uur, waarbij de deelnemers regelmatig door plassen en modder moesten. Ook het fraaie coulisselandschap van Overijssel en de hellingbossen van Zuid Limburg, de bloemen mozaïeken in de Bollenstreek en de oude boer met een arrensledetocht langs de IJssel, kortom teveel om alles te vermelden. Tijdens de pauze speelde Robin van Haastrecht wederom pianomuziek terwijl de vrijwilligers de drankjes rond brachten en een heerlijke bonbon. Niet alleen de videobeelden met de muziek van Tsjaikovski, maar zeker ook de ontspannen en plezierige wijze van presenteren zorgden voor een 13
prima begin van deze dag. De heer Klaas Bakker mag vaker komen, want hij verzorgt nog een drietal andere videoprogramma's over diverse onderwerpen. En ja, de Chinese maaltijd smaakte weer voortreffelijk en de dames deden als vanouds hun uiterste best het een ieder naar de zin te maken. De middag werd besloten met een Bingo, natuurlijk weer goed verzorgd door het echtpaar Rijksen. En wat niet eerder was gebeurd; ik won zowaar een prijs: een mooie doos gevuld met Belgische pralines. Na afloop van opnieuw een fijne en goed verzorgde Gezellige Dag werden we nog verrast met een mandje mooie voorjaarsbloemen.
Heeft u een kamer voor een student? Koos Graniewski De stichting SOlink bemiddelt tussen ouderen die het prettig vinden om wat leven in huis te hebben en studenten die een betaalbare kamer zoeken. De gemeente staat positief tegenover het werk van SOlink en verwees hen door naar het OSO; Saskia van Dieren en ik spraken met de heren Van der Graaf en Van Eijsden. Het idee achter SOlink is enerzijds om vereenzaming van ouderen te voorkomen en anderzijds studenten een rustige kamer te bieden. SOlink selecteert zowel de ouderen als de studenten en bij een geslaagde combinatie gaat SOlink met beide partijen een contract aan. De student betaalt de huur aan SOlink. De oudere krijgt hooguit een bescheiden vergoeding. Het moet de oudere dus niet primair om inkomsten uit kamerverhuur gaan. Voor meer informatie verwijs ik naar www.solink.nl en de volgende ANBO-de. Bij voldoende belangstelling onder de ouderen kan er t.z.t. een (OSO)bijeenkomst worden belegd.
ZoetermeerPas, maak er gebruik van ! Saskia van Dieren Met de ZoetermeerPas kunnen alle Zoetermeerders met een laag inkomen gratis of met korting deelnemen aan verschillende activiteiten op het gebied van sport, cultuur en ontspanning. Zo krijgt u korting op het lidmaatschap 14
van een sportvereniging, hoeft u voor enkele attractieparken geen toegang te betalen, kunt u gratis lid worden van de bibliotheek, ontvangt u een forse korting bij het Stadstheater, kunt u een paar keer per jaar gratis zwemmen en nog veel meer. De ZoetermeerPas is er voor alle Zoetermeerders met een netto maandinkomen tot 120% van de geldende bijstandsnorm. Voor gehuwden / samenwonenden vanaf 65 jaar is dat 1543,50 euro netto per maand en voor een alleenstaande vanaf 65 jaar is dit 1123,37 euro netto per maand. Het maakt niet uit of u spaargeld heeft. De pas is geldig voor één persoon en voor één jaar. Voor informatie over de ZoetermeerPas, kunt u terecht bij de afdeling Werk, Zorg en Inkomen van de gemeente Zoetermeer. Op werkdagen is de balie op Markt 2 (stadhuistoren) geopend tussen 09.00 en 16.00 uur. Ook kunt u op werkdagen tussen 09.00 en 12.30 uur bellen met 14 079. Wilt u de ZoetermeerPas aanvragen? Het aanvraagformulier vindt u op internet www.zoetermeer.nl. U kunt het formulier ook ophalen en invullen bij de balie van WZI of telefonisch aanvragen. Let op dat u de bewijsstukken meestuurt of meeneemt.
En toen waren er computers.... Ron van Haastrecht, webmaster De naam “computer” is afkomstig van het Engelse woord: to compute = rekenen. Het Engelse woord is trouwens weer afkomstig van het computare in het Latijn, hetgeen ook rekenen betekent (en in het Frans terugkomt als compter = tellen).
Reconstructie van een Romeinse abacus, in het RGZ museum Mainz
“Rekenen” en “wiskunde” mag dan voor veel mensen een hobby zijn, de meeste mensen hebben er altijd al een hekel aan gehad. Al heel vroeg in de geschiedenis werden er hulpmiddelen gebruikt, zoals het telraam of de abacus bij de Romeinen en de 15
Chinezen. Voor de Romeinen was een mechanisch hulpmiddel een bittere noodzaak. Probeert u zelf maar eens een berekening met Romeinse cijfers uit te voeren. Maar ondanks het gebruik van een telraam bleef het rekenen toch nog een arbeidsintensieve taak. Het heeft echter nog verbazend lang geduurd voor er nieuwe ontwikkelingen kwamen. In 1623 werd een rekenmachine ontwikkeld door de Duitser Wilhelm Schickard. Een verbeterde versie, de "pascaline" was afkomstig van de filosoof Blaise Pascal, in 1645. Pascal Een pascaline, met de gegraveerde produceerde deze rekenmachine handtekening van Pascal in 1652 in de filosofische verondersteling dat zijn vader dan meer tijd voor hem zou hebben. De laatste, zijnde belastingontvanger van beroep, had veel tijd nodig voor al zijn telwerk. De pascaline werkte beduidend sneller dan een telraam, maar het gebruik vereiste toch nog enig mathematisch inzicht. De pascaline kon alleen optellen. Voor aftrekken moest de gebruiker een optelling met het “9complement” doen. Het voert te ver om dit mathematische begrip hier te verklaren voor de leek, maar het is in ieder geval duidelijk dat het gebruik van deze machine nog ingewikkeld kon zijn.
Operationele differentieel machine, in het Computer History Museum in Californië, in 1991 gebouwd naar ontwerp van Babbage.
16
In 1822 begon Charles Babbage aan de ontwikkeling van een aantal bijzondere rekenmachines. Machines die eenvoudiger in het gebruik waren, omdat ze niet alleen voor de uitkomsten van de berekeningen zorgden, maar ook de stappen daar naar toe verzorgden. De differentieel machines van Babbage
hadden tandwielen die als geheugen dienden en tandwielen waaruit het rekendeel was opgebouwd. Eigenlijk hadden ze de zelfde mogelijkheden als onze computers nu. De vrouw van Babbage was Ada Lovelace1, zij was degene die de apparatuur van haar man "programmeerde". Het beroep "programmeur" is blijkbaar veel ouder dan veel mensen zich nu realiseren. Er was echter één heel groot bezwaar tegen de ontwerpen van Babbage, de precisietechniek vereist voor het produceren van de tandwielen was nog niet beschikbaar in de 19e eeuw. Ponskaartapparatuur werd in 1890 in gebruik genomen voor de verwerking van de volkstelling in de Verenigde Staten. Het bureau voor de statistiek aldaar is nog steeds verplicht iedere tien jaar een volkstelling te houden. De verwerking van de gegevens zou naar schatting dertien jaar duren, dus de resulterende statistieken en daaraan te koppelen belastingwetgeving zouden niet helemaal zinvol zijn. Dank zij de ponskaartapparatuur van Herman Hollerith kon de volkstelling in 1897 worden afgerond. Het gebruik van ponskaarten is een idee dat is De 1e tabulator machine van Hollerith in 1890. overgenomen van de Invoer van ponskaarten ging met de hand, de op weefgetouwen van Jacquard, klokken gelijkende telwerken werden aangestuurd door elektromagneten. die in 1801 waren ontworpen. Hollerith is doorgegaan met de ontwikkeling van nieuwe series ponskaartapparatuur. Zijn bedrijf is later samengevoegd met andere bedrijven en het bedrijf dat na de fusie ontstond is nog steeds het grootste computerbedrijf ter wereld: IBM. Tijdens de 2e wereldoorlog werden de ontwerpen van Babbage uit de 19e eeuw herontdekt. Men kwam op het idee dat het inmiddels mogelijk moest zijn dergelijke apparaten te bouwen gebruik makend van de elektronische / elektrische componenten die op dat ogenblik beschikbaar waren. In 1944 In de begintijd van het internet werd een nieuwe programmeertaal ADA naar deze eerste programmeur (programmatrice?) genoemd. 1
17
produceerde IBM de eerste versie van een apparaat dat men tegenwoordig een computer zou noemen, de MARK. Het was een apparaat dat gebruik maakte van meer dan 700.000 relais. In 1946 kreeg het Amerikaanse leger de beschikking over de ENIAC, een elektronische computer met 19.000 radiobuizen. De ENIAC kreeg de eer om als eerste elektronische computer te worden aangemerkt. In werkelijkheid was het de tweede. In 1944 hadden de Engelsen al een computer, de Colossus, in gebruik genomen. Alleen deze computer was een geheim project van het leger en de gegevens waren in de archieven verdwenen. Dankzij de radiobuizen was de ENIAC geen zuinige computer wat betreft het stroomverbruik. Het is een apparaat dat zijn eigen energie centrale nodig had en niet ieder bedrijf zou zich een dergelijk systeem kunnen De ENIAC, de 2e elektronische computer, in 1946 voor het Amerikaanse leger gebouwd. veroorloven. De president van de IBM voorspelde in die tijd dat de markt voor computers ongeveer vijf bedrijven zou tellen, waarna alle problemen die te automatiseren waren wel geautomatiseerd zouden zijn. We spreken hier van de computers van de eerste generatie. Met de introductie van de transistor kwamen de computers van de tweede generatie. Hierbij had een De EL-X1, de eerste computer van de Nederlands bedrijf: 2e generatie, in 1958 door het Nederlandse bedrijf Electrologica op de markt gebracht. Electrologica de primeur.
18
De schakelingen die gebruik maken van transistors in plaats van buizen verbruikten aanzienlijk minder energie, en aanzienlijk minder ruimte. Een volledig X1 computersysteem verbruikte tussen de 2 en 3 kilowatt en kon derhalve rechtstreeks op een stopcontact worden aangesloten (in de praktijk bleek dat er wel een stroom begrenzer op moest, want als elders in het kantoor een elektrisch apparaat werd uitgeschakeld, dan kreeg de X1 door inductie vreemde rekenpulsen binnen). Na de tweede generatie kwamen de computers van de derde generatie, waarbij de transistors in geïntegreerde schakelingen (chips) werden opgenomen. De principiële opbouw van de computers is na de eerste generatie haast niet meer veranderd. Het zijn rekenmachines gebleven die beschikken over geheugen voor het bewaren van de rekenresultaten en het opslaan van de instructies voor het bedienen van het rekengedeelte. Inmiddels is wel gebleken dat de markt voor computers beduidend groter was dan in het begin door IBM voorzien. Door het maken van de juiste afspraken is het gebleken dat de rekeninstructies voor allerlei andere zaken kunnen worden gebruikt. Een voorbeeld hiervan is de afspraak dat de getallen 65, 66, 67 enz gebruikt worden voor de symbolen die er uit zien als A, B, C enz. Op die manier kan de rekenmachine in de computer ook worden gebruikt voor berekeningen die resulteren in teksten. Het grote verschil tussen de computers van vroeger en nu zijn eigenlijk alleen maar de afmetingen, capaciteit en de prijs.
Het kernengeheugen van de vroege computergeneraties. Elke ring is een bit dat links- of rechtsom gemagnetiseerd werd en daarmee een waarde 0 of 1 kreeg
19
Neem bijvoorbeeld het geheugen van de X1, dat was gevlochten zoals op bijgaande foto. Een dergelijk geheugen kostte € 3,65 per byte. De computer die ik op het ogenblik gebruik voor het schrijven van dit artikel is er één met een geheugen van 6 miljard bytes. Kunt u zich voorstellen dat ik mij af en toe giga rijk voel als ik met deze computer werk?
Doorgeven gegevens aan de afdelingsledenadministratie In elke ANBO-de treft u een formulier aan om wijzigingen door te geven aan de ledenadministratie. Wilt u zoveel mogelijk gebruik maken van dit formulier. U hoeft de wijzigingen niet meer door te geven aan het hoofdkantoor in Utrecht; dat doen wij voor u.
20
