Raadsvergadering – gemeente Hattem Verslag van de vergadering d.d. 12 mei 2014 (17.30 uur) Aanwezig: Raadsleden: mevrouw K. Broekhuis-Bonte (PvdA) (vanaf agendapunt 4), de heer L.S. van Dijk (CDA), de heer M. van Duinen (CDA), de heer J.Th. van der Heeden (D66), de heer F.M. Hospers (CDA), de heer T.B. Juk (CDA), de heer J.G. Kers (ChristenUnie), de heer E.P.J. Kort (D66), de heer E. Kwakkel (D66), de heer H.J. Leskens (ChristenUnie), mevrouw W. van Regteren-de Boer (PvdA), de heer R.H. van der Sleen (VVD), mevrouw D.J. Tigchelaar-van Oene (VVD), mevrouw B.J. van der Worp-Westerik (ChristenUnie) en mevrouw M.D. Zuidwijk (VVD) Wethouders: de heer A.G. Borst en de heer L. Teuben Afwezig:
---
Voorzitter: Griffier:
de heer J.W. Wiggers mw. J.G. Langendoen
Tijd:
17.30 – 19.15 uur
1. Opening, vaststelling agenda en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom. De agenda wordt vastgesteld conform het concept. 2.
Vaststellen van de verslagen van de raadsvergaderingen van 26 en 27 maart 2014 en van 14 april 2014 (hamerraad) De verslagen worden ongewijzigd vastgesteld. Naar aanleiding van: Mevrouw Tigchelaar geeft aan dat haar fractie nog wacht op de inlossing van de toezegging op pagina 1 van het verslag van 26 maart.
3. Spreekrecht voor de burgers De heren P.T. Pel, E.G.A. Krisman en H. Venema en de dames B. Schuttel (voorzitter a.i. Raad van Bestuur Hanzeheerd De Bongerd) en C.P. Veltkamp-Van der Worp spreken in naar aanleiding van agendapunt 4. De bijdragen van de heren Pel en Krisman zijn als bijlagen bij dit verslag opgenomen. De voorzitter interrumpeert bij het tweede punt dat de heer Pel aan de orde stelt (over het stilzwijgen van het college). Hij wijst erop dat het college na de commissievergadering niet aan zet was omdat het voorstel inmiddels bij de raad lag. De heer Pel repliceert dat de omgevingsvergunning een zaak is en blijft van het college. Mevrouw Schuttel geeft haar bijdrage als titel mee: ‘Wordt Hanzeheerd De Bongerd bedreigd met sluiting?’ De raad van bestuur vraagt zich al geruime tijd af waarom in een periode van afbouw van capaciteit in Hattem 32 plaatsen voor zware zorg worden bijgebouwd. De oude plannen zijn destijds in overleg met De Bongerd gemaakt. Daarbij is afgesproken dat De Bongerd in tweede instantie verpleeghuisplaatsen zou kunnen realiseren. Sinds anderhalf jaar is de situatie echter totaal veranderd. Cliënten met een zorgzwaarte van 1 tot 4 kunnen niet meer binnen de muren van een zorginstelling wonen. Daardoor dreigt in de zorginstellingen een teveel aan capaciteit te ontstaan. Dat probleem heeft nogal wat publiciteit gekregen. In een recent rapport onderbouwt de Hof van Blom dat er in Hattem te weinig verpleeghuisplaatsen zouden zijn. Dat rapport bevat een aantal onjuistheden. Enkele jaren geleden is het onderscheid tussen een verzorgingshuis en een verpleeghuis nagenoeg komen te vervallen. Vanaf dat moment is de financiering van beide soorten huizen gelijkgetrokken. Om in de toekomst te kunnen blijven bestaan, is De Bongerd zich gaan omvormen tot een instelling
1
voor zware zorg (verpleeghuiszorg). In het genoemde rapport wordt gesteld dat er in 2015 78 verpleeghuisplaatsen nodig zijn. Op dit moment zouden er maar 16 zijn (in De Bongerd, geëxploiteerd door Het Baken). De 32 extra plaatsen bij de Hof van Blom zouden dan hard nodig zijn. Tegelijk wordt gesteld dat De Bongerd 64 plaatsen heeft voor lichte zorg. Die gegevens zijn onjuist. Op dit moment wonen in De Bongerd 29 mensen met een lichte zorgvraag en 32 mensen met een zware zorgvraag. Verder woonden in de Hof van Blom begin 2013 al 16 mensen met een zorgzwaartepakket van 5 of hoger. In totaal zijn er op dit moment in Hattem dus al (16+32+16=) 64 verpleeghuisplaatsen. Daarnaast zullen in De Bongerd in de nabije toekomst nog eens 29 appartementen vrijkomen voor bewoners met een zware zorgvraag. Als de plannen voor de Hof van Blom doorgaan, ontstaat in totaal een capaciteit van 140 à 150 plaatsen voor zware zorg. Onlangs is in een overleg aangegeven dat de capaciteit in Hattem in 2017 te groot zal zijn. Het risico dat De Bongerd nu loopt, is dat er appartementen leeg komen te staan. Gaat in Hattem het ene worden gebouwd en het andere afgebouwd? Zijn de risico’s die Hanzeheerd loopt in de overwegingen meegenomen? Mevrouw Schuttel was ook verbaasd over de plannen voor het ijsbaanterrein. Een tijdje geleden heeft ze bij de gemeente nagevraagd wat voor woningen daar zouden komen. Die vraag hield ook verband met nieuwbouwplannen van De Bongerd. Ze kreeg toen te horen dat het woningen zouden zijn voor alle leeftijden. Nu leest ze dat het een gemengd woonzorggebied gaat worden. Dat roept bij haar de vraag op of er voor De Bongerd in de toekomst nog ruimte is om zich verder te ontwikkelen. Ze vindt dat de raad de geschetste ontwikkelingen in ieder geval in zijn overwegingen moet meenemen. Mevrouw Veltkamp constateert dat het dossier van de Hof van Blom steeds dikker wordt, omdat er steeds meer informatie bij komt. Onlangs is een presentatie gegeven met cijfers van Driezorg. Die cijfers zijn echter niet volledig. In de bijlage die bij de stukken van de brede commissie is gevoegd, staat een cijfermatige onderbouwing, maar bij de presentatie werd niet over een overschot gesproken, terwijl dat er wel is. Vanuit de raad zijn geen kritische vragen over de cijfers gesteld. Heeft men die cijfers wel gelezen? Het aantal plekken bij de Stichting Oude Vrouwen is vergelijkbaar met het aantal plekken aan het Uilennest. Dat zit dus ook in de genoemde cijfers. Er is dus het een en ander wat niet klopt. Mevrouw Veltkamp wil graag weten of ze nog antwoord krijgt op de vragen die zij op 14 april heeft gesteld. In het rapport over de ijsbaanlocatie staat dat de parkeerdruk en de verkeersdruk verbeterpunten zijn. Dat rapport is opgesteld door de gemeente. Waarom wordt daar op dit moment dan geen punt van gemaakt? De heer Venema herhaalt zijn pleidooi van de vorige keer om de tijd te nemen voor bezinning. Hij vindt het jammer dat zijn zienswijze niet bij de raadsstukken zat. Kort geleden las hij een berichtje in de krant over een ouder iemand die tijdens een verhuizing was overleden. Oude bomen moet men niet verplanten. De verbouwingen zouden in zoverre beperkt moeten blijven dat er geen mensen hoeven te verhuizen. Het verbaast de heer Venema dat de oude gemeenteraad een besluit over dit onderwerp neemt. Hij wenst de raad veel wijsheid toe.
Op verzoek van de heer Kers gaat de heer W.J.Rave, directeur-bestuurder van Driezorg in op een aantal dingen die in de inspraakbijdragen naar voren zijn gebracht. De heer Rave heeft dingen gehoord die pertinent onjuist zijn. Daar zou hij graag in detail op ingaan, maar vanwege de beschikbare spreektijd moet hij zich tot een aantal punten beperken. Hij is het ten dele eens met de stelling van de heer Venema dat men oude bomen niet moet verplanten. Tegelijk verbaast die stelling hem, omdat dezelfde inspreker in de brede commissie een verhuizing naar De Venus in Zwolle als oplossing noemde. Driezorg probeert de bouwtijd zo kort mogelijk te houden en zoveel mogelijk bewoners te laten terugverhuizen. De heer Rave bestrijdt dat Driezorg commerciële woningen gaat bouwen. Volgens hem maakt men vaak de fout dat men zorgwoningen verwart met senioren- of aanleunwoningen. De 32 verpleeghuisplaatsen zijn een jaar of zeven geleden door het ministerie aan Driezorg toegewezen. Daar is toen ook een goed overleg over geweest met De Bongerd. De beide instellingen zijn samen ingegaan op het verzoek van de gemeente Hattem om die verpleeghuisplaatsen te realiseren. Op dit moment verblijven diverse personen die van jongs af aan in Hattem hebben gewoond in een verpleeghuis elders in de regio en daarbuiten. De verpleeghuisplaatsen worden aangevuld met 24 zorgwoningen. Driezorg heeft er nooit een geheim van gemaakt dat voor die zorgwoningen een indicatie nodig is. De stelselherziening die momenteel in dit land wordt doorgevoerd, bevestigt dat er in de toekomst juist een tekort zal zijn aan volwaardige zorgwoningen. Daarbij gaat het om mensen die meer zorg nodig hebben dan – bijvoorbeeld – de toekomstige bewoners van het Uilennest. Bij deze zorgwoningen wordt de scheiding van wonen en zorg volledig doorgevoerd. Alle woningen moeten binnen de huurtoeslag vallen. In de plannen voor het ijsbaanterrein gaat het om een ander type woningen. Daar moeten mensen in komen die
2
bijvoorbeeld hun huidige woning en/of hun tuin niet meer kunnen onderhouden. Bij die mensen kan sprake zijn van aan lichte zorgvraag.
4. Beëdiging van mevrouw Broekhuis als raadslid Mevrouw Broekhuis ondertekent de gedragscode voor raadsleden. De voorzitter leest de tekst van de verklaring/belofte voor. Mevrouw Broekhuis neemt die voor haar rekening met de woorden: “Dat verklaar en beloof ik.” De voorzitter feliciteert haar en overhandigt haar namens de raad een bos bloemen. 5.
Verklaring van geen bedenkingen Uitbreiding en renovatie Woonzorgcentrum Hof van Blom (besluit nr. 31)
De fracties van D66, VVD en CDA geven aan dat zij na de inspraakbijdragen behoefte hebben aan een schorsing. Wethouder Teuben wil graag een laatste pleidooi houden. Met instemming van de raad doet hij dat nog voor de schorsing. Hij wijst erop dat het regeringsbeleid om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen niet betekent dat de behoefte aan beschermd wonen bij ouderen zal afnemen. Ouderen die te maken krijgen met gebreken, zullen zelf kunnen kiezen voor woonvormen met meer zekerheid en veiligheid. Als ze zichzelf nog redelijk kunnen redden zal dat bijvoorbeeld een appartement zijn dichtbij voorzieningen. Vandaar het succes van het Uilennest en de lopende plannen voor seniorenhuisvesting in duurdere appartementen. Er zijn ook ouderen die te goed zijn voor een Wlzinstelling, maar wel ondersteuning nodig hebben. Zij vormen een doelgroep die de komende jaren alleen maar groter wordt. De vraag naar passende woonvormen voor deze groep zal dus toenemen. Zorginstellingen als Hanzeheerd en Driezorg zoeken op dit moment naar mogelijkheden om daar zo goed mogelijk op in te spelen. Het betoog van mevrouw Schuttel wijst ook in die richting. Op eigen terrein ziet Driezorg voor deze doelgroep mogelijkheden door de verpleeghuisplekken in de Hof van Blom te combineren met aanleunappartementen. De voorzieningen die deze mensen nodig hebben, liggen dan letterlijk op een steenworp afstand. Bezwaarmakers vinden dat deze vorm van ouderenhuisvesting maar op het ijsbaanterrein moeten worden gerealiseerd. Driezorg en Triada hebben ook jarenlang geprobeerd gezamenlijk een financieel haalbare oplossing op dat terrein te vinden. Als gevolg van het veranderende overheidsbeleid is dit niet gelukt. Woningcorporaties worden steeds meer aan banden gelegd en ook zorginstellingen zullen hun investeringslasten meer zelf moeten dragen. Triada zag geen kans meer om te blijven participeren. Driezorg moet nu dure investeringen voor Wlz-zorg combineren met andere investeringen, zoals de nu geplande aanleunappartementen. Bezwaarmakers en tegenstanders in de raad realiseren zich te weinig dat zorginstellingen die tot voor kort hun exploitatie konden baseren op de AWBZ niet zomaar even de knop om kunnen zetten. Deze instellingen moeten andere mogelijkheden zoeken om hun exploitatie sluitend te kunnen houden. Dat is een hele opgave als slechts een kwart van de gebouwen van de zorginstelling nog wordt gefinancierd via de Wlz. Het is daarom goed dat Driezorg wat de Hof van Blom betreft de handdoek niet in de ring heeft gegooid, maar op eigen grond een combinatie van zorgaanbod en veilig wonen realiseert. De wethouder hoopt dat de raad zijn betoog niet taxeert als ‘misselijkmakende demagogie’, zoals een inspreker dat in de commissievergadering deed. Hij benadrukt dat de raad zich ook geen juk moet laten opleggen door het college. De raad krijgt soms wel het verwijt dat hij dat doet, maar hij zal die diskwalificatie ongetwijfeld niet serieus nemen. Hij is goed in staat zelf zijn afwegingen te maken. Het college heeft het nodige voorwerk gedaan. De conclusie daaruit was dat de plannen van Driezorg inpasbaar zijn in de omgeving. De afstand van de geplande bebouwing tot de bestaande woningen is bijna overal meer dan 30 meter. Met beplanting en de nodige goede wil kan, waar nodig, veel worden gedaan om inkijk te voorkomen. Er blijft sprake van een goede en zorgvuldige ruimtelijke ordening. De wethouder blijft van mening dat in Hattem wordt geprobeerd op de juiste plaatsen de juiste woonproducten te realiseren. Het college heeft jarenlang gewerkt aan de wens om in Hattem meer verpleeghuisplekken te krijgen. Raadsbreed werd er steeds weer op aangedrongen haast te maken. Het duurde allemaal veel te lang. Nu ligt er, ondanks het gewijzigde overheidsbeleid, eindelijk een oplossing. Het college adviseert dan ook er verder geen gras over te laten groeien. Het woord is nu echter helemaal aan de raad. Wethouder Borst denkt dat de discussie over noodzaak en ruimtelijke inpassing inmiddels lang en breed is gevoerd. De plannen zijn nog bij lange na niet toereikend. Er is in ons land sprake van een dubbele vergrijzing. Dat betekent dat heel veel mensen zorg nodig zullen hebben en die zorg moet dichtbij hun woning te krijgen zijn. De wethouder denkt dat vier van de vijf insprekers geen nieuwe feiten naar voren hebben gebracht. Het heeft hem verbaasd dat van de kant van Hanzeheerd De
3
Bongerd een vijfde inspreker zich meldde. Er is altijd sprake geweest van goed overleg met De Bongerd. Bovendien komt deze bijdrage op een erg laat moment. In de commissievergadering was nog alle ruimte geweest om over de aangedragen cijfers door te spreken en de opgeworpen vragen te beantwoorden. De wethouder benadrukt dat het hier om een heel belangrijk project gaat, vooral voor de mensen die wachten op een verpleeghuisplek. Zij moeten niet langer worden gedwongen elders hun heil te zoeken. Daarom moet een beslissing niet langer worden uitgesteld. De Bongerd gaat ook bijbouwen, voor verschillende doelgroepen, maar het zal nog een aantal jaren duren voordat dat project gerealiseerd kan worden. Daar kan men niet op wachten. De wethouder begrijpt de bezwaren van de omwonenden, maar wijst er wel op dat er veel aandacht is gegeven aan een goede ruimtelijke inpassing. Het blijft een ontwikkeling die voor een aantal burgers niet ideaal is, maar het algemeen belang vraagt erom dat een positieve beslissing wordt genomen. Schorsing van 18.19 – 18.40 uur De heer Van der Heeden geeft aan dat de informatie van de kant van Hanzeheerd voor zijn fractie als een onwelkome verrassing kwam. De informatie riep vragen op over de onderbouwing van de behoefte aan de plaatsen die Driezorg wil realiseren. D66 hecht veel waarde aan discussie en besluitvorming op basis van feiten. De heer Van der Heeden belicht het project vanuit de historie. Het gaat om een belangrijk project voor deze gemeente. Driezorg geeft op deze manier een antwoord op ontwikkelingen die al decennialang aan de orde zijn. Een van die ontwikkelingen is de groeiende noodzaak om de kosten van langdurige zorg in de hand te houden. Daarnaast is vanaf 2008 stapsgewijs de integrale bekostiging doorgevoerd. Zorginstellingen moeten nu hun eigen vastgoed bekostigen uit de prestatievergoeding voor verpleging en verzorging. Daarmee staan ze voor financieringsproblemen en voor grotere risico’s. Een derde ontwikkeling is dat vanaf 2013 voor de lichtere zorgvraag stapsgewijs het scheiden van wonen en zorg wordt ingevoerd. De huidige situatie van de Hof van Blom voldoet niet meer aan de eisen van de tijd. Met de omvang die de instelling nu heeft, is een rendabele exploitatie niet mogelijk. Vooral in de middelzware en zware zorg ziet Driezorg mogelijkheden om de continuïteit van de onderneming te garanderen. Toen de plannen van het ijsbaanterrein verschoven naar het eigen terrein van Driezorg, zijn de omwonenden daar direct bij betrokken. Het oorspronkelijke ontwerp sloot goed aan bij de kleinschalige bebouwing aan de Kleine Gracht. Om onduidelijke redenen heeft Welstand dat ontwerp afgekeurd. Het is toen ingrijpend aangepast, niet alleen aan de eisen van welstand, maar ook aan de wensen van omwonenden. Daarmee is kwaliteit ingeleverd (het atrium in de oostelijke vleugel). In de raad van december heeft D66 de gevraagde intentie gesteund om een verklaring van geen bedenkingen af te geven. Daarmee kon de planologische procedure worden vervolgd. De fractie gaf haar steun a. omdat het plan voldeed aan de planologische en wettelijke eisen; b. omdat de maatschappelijke behoefte aan het voorgestelde aantal verpleeghuisplekken en zorgwoningen voldoende onderbouwd was. Ze had wel vragen over een derde criterium: de vraag of voldoende tegemoet was gekomen aan gerechtvaardigde wensen van omwonenden. De verwachting was echter dat bezwaren die nog leefden, konden worden ondervangen door fysieke maatregelen of door een schadevergoeding. In de commissievergadering van april kwamen omwonenden met argumenten die voor D66 voor een deel nieuw waren. De fractie wilde toen overleg met Driezorg en met de omwonenden voordat ze haar definitieve standpunt zou bepalen. Mee daarom ging het voorstel niet naar de hamerraad. D66 vindt sowieso dat een zo belangrijk voorstel niet in een hamerraad kan worden afgedaan. Het gewenste overleg heeft inmiddels plaatsgevonden. Driezorg heeft nieuwe maatregelen toegezegd om de belasting voor de woonomgeving te beperken. De bezwaren van omwonenden zijn begrijpelijk, maar gezien de genoemde maatregelen niet onoverkomelijk. Buiten deze maatregelen ziet D66 ook geen mogelijkheden om aan de bezwaren tegemoet te komen. De extra parkeerdruk als gevolg van de uitbreiding van de Hof van Blom is zeer beperkt. De algemene conclusie van de fractie is dat het plan op de juiste wijze tot stand is gekomen. Mevrouw Tigchelaar vindt het een ongelooflijk moeilijk dossier. De raad moet een afweging maken tussen het algemeen belang en de respectievelijke belangen van Driezorg en de omwonenden. In december heeft de VVD niet ingestemd met de intentie om een verklaring van geen bedenkingen af te geven. De fractie wilde een onderbouwing en heeft die ook gekregen. Daar stonden echter heel andere cijfers in dan die zojuist zijn genoemd. Toen mevrouw Tigchelaar naar deze vergadering toeging, was ze van plan met het voorstel in te stemmen. Ze was ervan overtuigd dat de geplande zorgwoningen nodig zijn. Het was jammer voor de omwonenden dat ze op die plek moesten komen, maar er was wel een mooie oplossing voor hen bedacht. Nu is ze haar overtuiging weer kwijt. Ze betreurt het dat de gemeente niet goed de regie heeft gevoerd in deze materie. In Zwolle kent men een brede alliantie voor zorg en wonen. Daar bekijkt men samen hoe een antwoord kan worden gegeven op de komende veranderingen in de zorg. Zo had het in Hattem ook moeten gaan. De VVD zal nu tegenstemmen, maar doet dat met pijn. Ook deze fractie wil voldoende zorgwoningen in
4
Hattem. De VVD is een sociale partij. Haar probleem is echter dat niet duidelijk is of de zorgwoningen die in dit plan worden voorzien echt nodig zijn. De heer Van Duinen constateert dat in Hattem een tekort is aan volwaardige verpleeghuisplaatsen. Het CDA heeft daar steeds veel aandacht voor gehad. In dat tekort kan een moderne Hof van Blom voorzien. Daarnaast moet de gemeente formeel toestemming geven om op het terrein naast de Hof van Blom te mogen bouwen. Dat is een juridische kwestie. Het gaat in deze bespreking dus over een ruimtelijk plan en niet over alles wat erbij wordt gehaald. De welstandscommissie heeft het plan akkoord bevonden. De directeur van Driezorg heeft verzekerd dat hij er alles aan zal doen om de omwonenden tegemoet te komen op het gebied van privacy en groen. Het CDA hoopt dat de nieuwe wethouder erop zal toezien dat dit gebeurt. Inmiddels heeft Hanzeheerd de raad uitgenodigd voor een gesprek over haar toekomstplannen. De raad heeft die uitnodiging met beide handen aangegrepen en is bereid na te gaan hoe hij vanuit zijn rol hulp kan bieden. Al met al staat het CDA volmondig achter het voorstel om een verklaring van geen bedenkingen af te geven. De heer Leskens laat weten dat de ChristenUnie de mening van het college deelt dat de ingediende zienswijzen geen aanleiding geven om de ontwerpverklaring van geen bedenkingen te herzien. De fractie vindt de realisatie van 32 verpleeghuisplekken naast 24 zorgwoningen heel belangrijk. Dit project is nodig om in een tijd van toenemende vergrijzing de zorg voor kwetsbare ouderen te kunnen garanderen, in het kader van een gezonde exploitatie. De ChristenUnie heeft een aantal opmerkingen van insprekers en omwonenden getoetst. Overleg met omwonenden heeft geleid tot een opschuiving van het nieuwe complex in noordelijke richting. De privacy van de families Veltkamp en Krisman wordt gewaarborgd. Driezorg heeft toegezegd dat in goed overleg een beplantingsplan zal worden gemaakt. De nokhoogte blijft binnen de huidige grens en past bij de Hattemse identiteit. Op de tekeningen is dat niet goed te zien, maar de heer Rave heeft verzekerd dat het klopt. De nooddeur aan de kant van de Kleine Gracht wordt niet gebruikt als alternatieve in- of uitgang. Van de ChristenUnie mag op deze manier een einde komen aan een proces dat zo’n tien jaar heeft geduurd. De fractie is wel benieuwd naar de plannen van Hanzeheerd. Ze zal zeker ingaan op de uitnodiging voor een gesprek. De ChristenUnie vraagt zich ook af of er een verantwoordelijkheid voor het college ligt als Driezorg en Hanzeheerd er samen niet goed uitkomen. Zelf denkt de fractie dat deze organisaties professioneel genoeg zijn om in dat geval zelf een oplossing te zoeken. Mevrouw Broekhuis wijst de insprekers erop dat de heer Rave van Driezorg en de heer Van der Ven van Triada op uitnodiging van de raad begin 2011 in een raadsvergadering zijn geweest. Op dat moment werd al duidelijk dat de Hof van Blom zou worden verbouwd en uitgebouwd. Het gaat dus allemaal niet met stoom en komend water. De raadsleden hebben er ook diverse keren over gesproken, zowel met belanghebbenden als in hun vergaderingen. Als het aan de PvdA ligt, wordt dit langlopende proces deze avond afgesloten met brede steun van de raad. Unaniem zou nog mooier zijn geweest, maar dat blijkt niet te kunnen. De PvdA-fractie heeft de afgelopen week twee keer – voor radio Hattem en in de Dijkpoorter – het verwijt gekregen dat zij slordig met de feiten omgaat of zelfs de feiten verdraait. Beide keren kwam het verwijt van D66. Daarom wil mevrouw Broekhuis nog even een aantal feiten op een rij zetten: 1. Driezorg heeft besloten de Hof van Blom te verbouwen en uit te breiden. Op meerdere momenten is er overleg geweest met omwonenden. 2. De omwonenden hebben al in een vroeg stadium hun bezwaren duidelijk gemaakt. De raad heeft daar kennis van kunnen nemen, in ieder geval op 16 december 2013. 3. D66 heeft op 16 december 2013 de ontwerpverklaring van geen bedenkingen akkoord bevonden. De heer Haverkort zei toen dat hij zich drie redenen kon voorstellen om het plan niet uit te voeren: a. het past niet in de planmatige ontwikkeling van de gemeente; b. het past niet bij de algemene ontwikkeling met betrekking tot ouderen en zorgbehoevenden. c. het levert teveel problemen op in de omgeving. De eerste twee redenen waren voor D66 niet aan de orde. De derde reden vond de fractie meer plausibel, maar niet zo zwaarwegend dat een belangrijke maatschappelijke ontwikkeling erdoor geblokkeerd moest worden. D66 ging dus in principe akkoord met het plan. 5. In de commissievergadering van 14 april 2014 vonden zowel de VVD als D66 het plan niet rijp voor afhandeling in de hamerraad. D66 wilde eerst nog eens met omwonenden spreken. Daardoor liep het proces vertraging op. 6. De PvdA heeft in december 2013 in de Hof van Blom de nodige informatie over het plan ingewonnen. Daarbij zijn ook de bezwaren van omwonenden aan de orde geweest. Tegelijk is gesproken met omwonenden die geen bezwaren hebben. Dat alles leidde ertoe dat de PvdA met het plan kon instemmen. 7. Na 14 april hebben de nieuwe coalitiepartijen veel moeite gedaan om dit dossier af te handelen voor de installatie van een nieuw college. De PvdA hoort graag van D66 welke van deze feiten niet zorgvuldig zijn weergegeven of verdraaid zijn. Dan kan daar in alle openheid over gesproken worden. De heer Van der Heeden wil de discussie ook graag in dit huis voeren en niet via ingezonden stukken in kranten. Hij wil niet ingaan op de reactie van de heer Haverkort op ingezonden stukken van de PvdA. Verder wil hij graag weten wat er niet klopte in wat hij voor de radio heeft gezegd. De
5
PvdA heeft in diverse bladen gesteld dat D66 tegen het plan zou zijn. Dat was in ieder geval een onjuiste voorstelling van zaken. De heer Van der Heeden heeft zojuist zelf ook gerefereerd aan wat zijn fractie heeft gezegd in de raadsvergadering van december en hoe zij daar vervolgens mee is omgegaan. Mevrouw Broekhuis merkt op dat de PvdA een artikel in de Dijkpoorter heeft geplaatst onder de kop: ’Voorlopig geen verpleeghuisplaatsen bij de Hof van Blom’. Volgens haar was dat de realiteit na 14 april. Het plan had op 14 april zijn beslag kunnen krijgen, maar D66 hield dat tegen omdat er nieuwe feiten aan het licht zouden zijn gekomen. De voorzitter wijst op de afspraak dat een voorstel alleen naar de hamerraad gaat als alle fracties daarmee instemmen. De regel is echter dat een voorstel in een gewone raadsvergadering wordt afgehandeld. Er zijn op 14 april dus geen laakbare dingen gebeurd. Mevrouw Broekhuis heeft dat laatste ook niet gezegd. Haar punt was dat het voorstel niet rijp was voor de hamerraad, terwijl D66 op 16 december voor het plan was en na die datum geen nieuwe zienswijzen zijn ingebracht. Daar heeft de PvdA in de Dijkpoorter haar verbazing over uitgesproken. De heer Van der Heeden geeft aan dat het in december ging om het uitspreken van een intentie, met het oog op het vervolg van de procedure. Met die intentie heeft zijn fractie toen ingestemd. D66 is nooit tegen het plan geweest. Mevrouw Broekhuis bestrijdt dat het om een intentie ging. De raad gaf een ontwerpverklaring van geen bedenkingen af. Mevrouw Broekhuis legt een stemverklaring af. Het meest belangrijke en verheugende feit van deze vergadering is dat na een discussie van vele jaren over verschillende opties eindelijk gestart kan worden met de realisatie van de broodnodige verpleeghuisplekken en verzorgingsappartementen. Dit feit kan helemaal op het conto van de vertrekkende wethouders Teuben en Borst worden geschreven. Het gaat om een zaak van groot maatschappelijk belang, waar ook de PvdA zich al die jaren voor heeft ingezet. De fractie zal te zijner tijd voor Hanzeheerd dezelfde inspanning verrichten. De heer Van der Heeden legt ook een stemverklaring af. Dit plan voorziet in een grote behoefte. Het grote tekort aan verpleeghuisplaatsen voor mensen die een zware zorgvraag hebben, moet op korte termijn worden opgelost. D66 betreurt dat de onderbouwing in deze vergadering weer een punt van discussie is geworden. De fractie zal in de toekomst haar best doen om op dit punt meer duidelijkheid te krijgen. Driezorg heeft de behoefte aan zorgplaatsen tijdig onderkend en haar verantwoordelijkheid genomen. Door zorgwoningen te realiseren die op termijn ook kunnen worden aangepast voor mensen met een zwaardere zorgvraag, houdt Driezorg rekening met de exploitatiemogelijkheden op langere termijn. De organisatie heeft zich ook tijdig tot de inwoners gewend en is bereid in samenspraak met hen te zorgen voor een terreininrichting die de bezwaren gedeeltelijk kan ondervangen. D66 kan dan ook met het voorliggende voorstel instemmen. De fractie roept de bewoners van de Kleine Gracht op om alsnog te proberen met Driezorg tot overeenstemming te komen over gewenste maatregelen en af te zien van een gang naar de Raad van State.
Besluit: Het voorstel van het college wordt aangenomen met 12 stemmen voor (CDA, ChristenUnie, D66 en PvdA) en 3 stemmen tegen (VVD). 6.
Ingekomen stukken (lijst 4-2014) (besluit no. 35)
Mevrouw Van Regteren vraagt of de gemeente al een uitspraak heeft ontvangen over het verzoek om een voorlopige voorziening inzake het bestemmingsplan ‘Hattemse Loo’. Wethouder Teuben antwoordt dat de voorlopige voorziening op 27 mei aan de orde komt. Hij denkt dat de zaak zelf daarna snel behandeld zal worden en hoopt dat er binnen twee maanden een uitspraak zal zijn.
Besluit: De raad besluit unaniem conform de voorstellen in de rechterkolom. 7.
Rondvraag
Mevrouw Van Regteren refereert aan de rioleringswerkzaamheden die binnenkort in de omgeving Hogenkamp/Randweg gaan plaatsvinden. De PvdA heeft deze buurt in januari bezocht en veel met omwonenden gesproken. Naar aanleiding daarvan heeft de fractie het college gevraagd om op het moment van herinrichting extra aandacht te besteden aan (onder andere) de groenvoorziening en parkeerproblematiek in deze buurt en de bewoners daarbij te betrekken. In de actieve raadsinformatie over dit onderwerp stond dat de buurtbewoners ook om ideeën zijn gevraagd. De PvdA wil nu graag weten of er ideeën zijn binnengekomen en of die leiden tot een verandering in het oorspronkelijke plan.
6
Wethouder Teuben antwoordt dat er ongeveer twintig reacties zijn gekomen. Die hebben vooral betrekking op de herinrichting, niet op de riolering. Als het gaat om het verkeer en het parkeren, valt er in die buurt nog wel wat te verbeteren. Dat zal in samenspraak met de bewoners gebeuren. Het voorstel is om een aantal inspraak- en informatieavonden te houden. Duidelijk is wel dat niet alle belangen gelijk zijn. Er zal dus draagvlak moeten worden gezocht voor een grootste gemene deler.
8. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 19.15 uur. Na de vergadering wordt nog overlegd over de informatieavond die aansluitend aan de vergadering zou worden gehouden, maar waar het nu te laat voor is. Het presidium zal zich beraden op een nieuwe datum. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Hattem, gehouden op 23 juni 2014. De griffier,
De voorzitter,
7
Bijlage – inspraakbijdragen 1. P.T. Pel Dames en heren raadsleden, Het gaat vanmiddag over een onderwerp dat kennelijk zo belangrijk is dat er een aparte raadsvergadering voor is uitgeschreven. Wij delen met u het grote belang van de zaak en hopen dat dat straks ook uit de beraadslaging mag blijken. De insprekers moeten zich hierbij beperken tot de nieuwe punten, u als raadsleden mag uiteraard alles aan de orde stellen. Ik wil 4 nieuwe punten aan de orde stellen: 1. wettelijke verantwoordelijkheid van gemeenteraad Ik wijs er allereerst op dat de zienswijzen wettelijk niet alleen zijn ingediend tegen de ontwerpomgevingsvergunning (dus de ‘afdeling’ van B&W), maar ook tegen de ontwerp-verklaring van geen bedenkingen (dus de wettelijke verantwoordelijkheid van uw raad). Ik heb niet de indruk dat iemand van u vooraf de reactienota heeft gezien, laat staan dat iemand van u daar enige inbreng in heeft gehad. Ik denk dat het goed is dat dat straks duidelijk boven tafel komt en dat u als raad moet uitspreken dat dit niet uw reactienota is. 2. geen gesprek B&W Een tweede nieuw punt om op te merken is dat ook na de commissievergadering van 14 april 2014 geen gesprek met B&W heeft plaats gevonden. Wij zijn de fracties waarmee wij intussen als omwonenden wel hebben gesproken erkentelijk voor dat overleg. Maar het hele proces van het begin af aan tot nu toe kenmerkt zich door een volstrekt stilzwijgen van het college. Wij vinden dat een zeer ondemocratisch proces. 3. ijsbaanlocatie Herhaaldelijk hebben wij bepleit dat de uitbreiding van zorgwoningen op de ijsbaanlocatie dient plaats te vinden, zowel volgens het beleid van de Provincie als volgens de eigen officiële papieren van de gemeente (Bestemmingsplan, e.d.). In de reactienota op de zienswijzen onder E wordt hierop NIET inhoudelijk ingegaan. De reactie komt hierop neer: ‘u vraagt naar de ijsbaanlocatie, maar wij hebben het over de locatie Hof van Blom’. Zo wordt een inhoudelijke reactie omzeild. En als wij wel iets over de ijsbaanlocatie hoorden, was de boodschap: ‘ja, daar is lang geleden al naar gekeken. Dat is niet mogelijk gebleken en nu niet meer aan de orde’. Niets is echter minder waar. Ik ontving afgelopen vrijdag het rapport “IJsbaanlocatie. Stedenbouwkundig programma van eisen. Gemeente Hattem | februari 2014”. Ik hou het graag even in de lucht. Het is een rapport waarvoor de gemeente Hattem verantwoordelijk is, dus u. Wat lezen we in dit rapport (2 citaten): “De gemeente Hattem wil de IJsbaanlocatie ontwikkelen tot een gemengd woon(zorg)gebied en heeft daarom het initiatief genomen voor het opstellen van een ruimtelijk samenhangende visie voor het gebied.” (inleiding, p. 7) “Bij de ontwikkeling van de IJsbaanlocatie tot woonservicezone wordt de ‘leegte’ gevuld en ontstaat (stedenbouwkundig, PTP) de vraag waar het gebied bij zal horen.” Vanuit dit stadhuis wordt het project begeleid door een van uw medewerkers die is aangesteld en ondertekent als “Projectleider woonservicezone Hof van Blom, locatie IJsbaanterrein.” Wat dus tot nu toe onder de pet gehouden werd, is nu zonneklaar: de locatie IJsbaan is nog volop actueel, er is zelfs sprake van een Projectleider woonservicezone Hof van Blom, locatie IJsbaanterrein. Het argument vanuit Driezorg dat de ijsbaanlocatie te ver weg zou zijn vanaf de bestaande bebouwing aan de Hof van Blom is daarmee dus definitief van tafel. De directeur-bestuurder van Driezorg, dhr. Rave, zit ook gewoon aan tafel als belanghebbende bij het ijsbaanterrein. Als een goed bestuurder, wedt hij niet op één paard, maar op twee. De door Driezorg gewenste zorgwoningen kunnen uitstekend gebouwd worden op het ijsbaanterrein, direct grenzend aan het atrium van Triada en het stedenbouwkundig concept voorziet hierin. Het is dus een nieuw vaststaand feit dat het absoluut niet noodzakelijk is om de zorgwoningen koste wat het kost op de Hof van Blom te drukken. 4. zorgwoningen Nog een laatste punt. Er is veel te doen geweest over de categorieën bewoners die Driezorg in huis wil hebben. Voor de verpleegafdeling is dit duidelijk: het gaat om mensen met een indicatie voor een ZorgZwaartePakket (ZZP) van 5 of meer. Daar is NIEMAND tegen. Voor de zorgwoningen/zorgappartementen ligt dit anders. Tot voor kort kon je daar terecht met een indicatie van 1 t/m 4. Het landelijke beleid is hier structureel gewijzigd: de mensen met een ZZP 1 t/m 3 worden geacht nog thuis te wonen, met zorgondersteuning aan huis. De mensen met een ZZP 4 komen in aanmerking voor een verzorgingshuis. Vandaar dat alle verzorgingshuizen op de krimp-toer zitten. Wat
8
doet nu Driezorg? Die gaat precies tegen het landelijk beleid in en probeert de mensen met een ZZP 1 t/m 3 toch binnen te halen. Dus niet extramuraal bedienen wat het overheidsbeleid is, maar intramuraal bedienen. Daarmee gaat de discussie niet meer over het aanbieden van ouderenzorg als zodanig, wat steeds maar is beweerd. Want de ouderenzorg met ZZP 1 t/m 3 kan ook gewoon aan huis worden verleend en zal ook gewoon aan huis moeten worden verleend. Driezorg gaat nu in strijd met het landelijk zorgbeleid commercieel woningen aanbieden, met als koppelverkoop een zorgpakket. Of het Rijk dat accepteert, is de vraag, maar in elk geval is er ook vanuit dit gezichtspunt absoluut geen noodzaak om dat op deze locatie te doen. Kortom Ook vanuit deze nieuwe gezichtspunten is er nog steeds geen goede grondslag voor afgifte van de VVGB. Wij verzoeken u als Raad dan ook die VVGB niet te verlenen. Dank voor uw aandacht.
2.
E.G.A. Krisman
Ik wil eerst twee hardnekkige misverstanden/misvattingen uit de weg ruimen: 1. Wij zijn niet tegen verpleegplaatsen. 2. Driezorg en een aantal politieke partijen beweren ons tegemoet gekomen te zijn. Dit is pertinent onjuist. Wij mochten wel inspreken, maar dat had verder geen enkele zin binnen de grenzen die Driezorg stelde. Men is ons dus niet tegemoetgekomen. Sterker nog: Welstand heeft de zaak voor ons verslechterd. Ik kom op een punt dat voor mij nu van belang is en dat aansluit op ‘De kunst van het heldere denken’ waarmee u fouten kunt voorkomen: De confirmation bias Hoe waziger de theorie, hoe sterker de mensen geloven in alles wat hun theorie bevestigt. “Er zijn verzorgingsplaatsen nodig in Hattem en die kunnen alleen gerealiseerd worden op de locatie van De Hof van Blom.” Vraagt u het een gemiddelde Hattemer en hij zal dat beamen. En alles wat deze theorie niet bevestigt (de disconfirming evidence) wordt terzijde geschoven. Daar zitten voor mij de nieuwe punten in: • Overschot aan verzorgingsplaatsen (48) tot minimaal 2020 (uit onderzoek door Driezorg). Nieuw voor mij is dat hier de plaatsen in het Uilennest nog bij opgeteld moeten worden, omdat daar naar het schijnt ook mensen met een indicatie worden opgenomen. • Het tekort aan 29 verpleegplaatsen blijft ook na de realisatie van de 32 verpleegplaatsen bestaan (uit onderzoek Driezorg). Er was behoefte aan veel meer verpleegplaatsen. • Nieuw voor mij is ook dat de heer Rave één disconfirming evidence al tracht te tackelen. Destijds is alles gebaseerd op het onderzoek van Driezorg waarin zij ook aangeeft dat ook mensen zonder zorgvraag in de woningen mogen komen wonen. Dan is het toch raar dat de heer Rave nu ineens komt met de eis dat er een indicatie moet zijn? Hoe betrouwbaar is het als één van de partijen de argumenten eenzijdig verandert? • Nog een nieuw punt voor mij: de ijsbaan was absoluut geen alternatief, aldus dhr. Rave, Hoe vreemd is het dan dat Rave in de klankbordgroep voor de ijsbaan zit en daar dus ook invloed wil hebben? Zijn er dan nu ineens wel mogelijkheden om dit te gaan ontwikkelen? Wat gebeurt er met de huidige bewoners in de nieuwe situaties? • Wat gebeurt er met de mensen die nu moeten verhuizen naar de Venus? Eerder werd ons verteld dat we dat zeker niet moesten willen, omdat je een oude boom niet te vaak moet verplanten. Nu mag het wel? • Waar gaan die mensen weer wonen als de HvB gerealiseerd is? Want als ik het natuurlijk verloop buiten beschouwing laat dan zijn er straks te weinig nieuwe woningen voor deze mensen (van 38 naar 24 plaatsen). Waar blijven dan de 14 overige bewoners? Of hebben deze mensen net allemaal indicatie 5 waardoor ze in het verpleeghuis terecht komen? • Driezorg kan de zorgwoningen ook openstellen voor mensen zonder zorgindicatie of met een beperkte zorgvraag. Als er inmiddels mensen zonder of met een beperkte zorgvraag zijn gaan wonen, moeten nieuwkomers met een zwaardere zorgindicatie het dan maar met mantelzorg doen omdat de ruimte wordt ingenomen door een veel minder hulpbehoevende? Het is vreemd dat er qua indicatienorm geen eisen worden gesteld. Het overheidsbeleid en de maatschappelijke ontwikkelingen weerspreken stellig de realisatie van zorgwoningen
9
• De heer Rave gaat hiermee volledig in tegen het overheidsbeleid om mensen met
zorgindicatie 1,2 en 3 zo lang mogelijk met thuiszorg te helpen. De stijging van de zorgkosten is eenvoudigweg onhoudbaar. Met 80 miljard aan zorg op een budget van 260 miljard moest de overheid de moeilijke bezuinigingsbeslissing maken. • Deze realisatie betekent dus commerciële woningverhuur, maar hiermee wordt een precedent geschapen. Mogen in dit geval willekeurige anderen dan ook zorgwoningen bouwen en die aanbieden aan mensen zonder zorgindicatie?! Ik vraag me af of ze daar een bestemmingsplanwijziging voor krijgen. • Meer informatie heb ik bijgevoegd, met als bron de onderzoeken van Paul Schnabel, voormalig directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau en de Nieuwe toelatingseisen voor het verzorgingshuis. Conclusie Durft u toch eens afstand te nemen van dit plan en kijk ook eens naar de argumenten en feiten die niet in het voordeel van dit plan spreken, de disconforming evidence, namelijk een overschot aan zorgwoningen en ook na uitbreiding een tekort aan verpleegplaatsen. De oplossing is dus om verpleegplaatsen te realiseren in de Hof van Blom en de zorgwoningen op de ijsbaan te situeren. • Het argument dat dit al tien jaar duurt en alleen daarom nu doorgedrukt moet worden, is heel slecht. Dan zouden alle plannen waar men allang aan werkt alleen daarom allemaal meteen gerealiseerd moeten worden? • De lage financieringskosten voor particuliere initiatieven bieden ook veel meer mogelijkheden om projectontwikkelaars aan tafel te krijgen voor het ijsbaanterrein. • Er is ook tijd om met een betere oplossing te komen omdat er een overschot aan zorgwoningen is en dat nog wel even zo blijft. Die tijd kan men dus gebruiken om het ijsbaanterrein tot volle wasdom te laten komen. Verdere informatie bij inspraakbijdrage Prof.dr. Paul Schnabel, Universiteit Utrecht Begroting Rijksoverheid 2014 260 miljard - Gezondheidszorg 80 miljard - Sociale zekerheid 80 miljard (32 miljard AOW) - Onderwijs, C & W 35 miljard - Gemeentefonds 20 miljard Per huishouden 12000 euro zorg, 12000 euro zekerheid, 5000 euro OCW - BBP per huishouden 80.000 euro Verzorgingsstaat blijft onvermijdelijk bestaan, ook na 2014, maar de groei moet afgeremd worden: minder staat, meer samenleving? De echte verandering: van traditioneel progressief naar modern conservatief Voor de 21e eeuw vasthouden aan de verworvenheden van de 20e eeuw: - 1. gevoel van nationale eenheid en samenhang -2. behoud van de sociale zekerheid en de verzorgingsstaat -3. behoeden van de persoonlijke vrijheden Troonrede 2013.... De klassieke verzorgingsstaat verandert langzaam maar zeker in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving….. ‘Klassieke verzorgingsstaat’: verzorging van de wieg tot het graf; Taken : Verzekeren, verzorgen, verbinden, verheffen en ‘verleiden’ Begroting Rijksoverheid 2014 260 miljard - Gezondheidszorg 80 miljard - Sociale zekerheid 80 miljard (32 miljard AOW) - Onderwijs, C & W 35 miljard - Gemeentefonds 20 miljard Per huishouden 12000 euro zorg, 12000 euro zekerheid, 5000 euro OCW - BBP per huishouden 80.000 euro Verzorgingsstaat blijft onvermijdelijk bestaan, ook na 2014, maar de groei moet afgeremd worden: minder staat, meer samenleving? Nederlandse verzorgingsstaat herzien
10
Nieuwe situatie: uitkeringen korter en lager, meer nadruk op reïntegratie en ‘publieke’ plichten; hoger eigen risico, eigen bijdrage in de zorg, striktere indicaties, kleiner pakket in de zorg; meer zelf betalen voor onderwijs; meer eigen inkomsten cultuur; meer lokale verantwoordelijkheid, meer maatwerk en minder geld, dus ook minder gelijkheid.
11
Nieuwe toelatingseisen verzorgingshuis http://www.zorgvoorbeter.nl/ouderenzorg/Nieuwe-toelatingseisen-verzorgingshuis.html 13 januari 2014 Per 1 januari nieuwe regels Sinds 1 januari krijgen ouderen met de indicatie zorgzwaartepakket (zzp) lager dan 4 (dus 1,2 en 3) geen plaats meer in een verzorgingshuis. Dat zijn veelal mensen die moeilijk ter been zijn, weleens iets vergeten, beginnende dementie hebben, hulp nodig hebben bij het uit bed komen, bij het douchen of de maaltijd. In een verzorgingshuis zouden ze op grond van de oude indicatiestelling tot twaalf uur hulp per week krijgen, maar volgens de nieuwe normen is 'zzp 3' gezond genoeg om met de nodige thuiszorg zelfstandig te blijven wonen. Zorgzwaartepakket 4 De trend is dat ouderen met een lichte zorgvraag langer thuis blijven wonen (de zogenaamde ‘extramuralisering’ van de zorg). Ouderen met zzp 1 en zzp 2 kregen vorig jaar al geen indicatie meer voor een verzorgingshuis. Een plaats in het verzorgingshuis is vanaf 1 januari 2014 alleen nog voor mensen vanaf zzp 4. Dit zijn mensen die echt hulp nodig hebben (bijvoorbeeld in een rolstoel zitten of dementie hebben). Een deel van deze groep is krijgt vanaf 2016 echter ook geen toegang meer tot een verzorgingshuis. Als zij voldoende zorg van familie en buren kunnen krijgen, moeten ook zij thuis blijven wonen. Bezuinigingen De maatregelen zijn het gevolg van bezuinigingen van het kabinet-Rutte. Uiteindelijk moet er 3,5 miljard per jaar worden bezuinigd op de langdurige zorg. De ruim 40.000 ouderen met zzp 1, 2 of 3 die nu al een plekje in een verzorgingshuis hebben, mogen hier wel blijven wonen. Snelle veranderingen Patiëntenfederatie NPCF ziet de voordelen van het langer thuis blijven wonen van mensen. De veranderingen gaan nu echter wel heel snel. Patiëntenfederatie NPCF vraagt zich af of de afbraak van sommige maatregelen voor sommige mensen niet sneller gaat dan de opbouw van de juiste faciliteiten, hulp en ondersteuning. Verzorgingshuizen ombouwen tot verpleeghuizen De strengere zzp-normen hebben ook grote financiële gevolgen voor de verzorgingshuizen. Door het wegvallen van de zzp 3-groep worden nu locaties van verzorgingshuizen gesloten. Actiz noemt de leegstand in verzorgingstehuizen tegenstrijdig met de vergrijzingstrend. De groep ouderen - en daarmee de vraag naar zwaardere zorg- stijgt de komende jaren juist. Hiervoor moeten verzorgingshuizen omgebouwd worden tot verpleeghuizen.
12
