Jaarverslag
JAARVERSLAG - 8ste boekjaar
Verslag aan de algemene vergadering van 12 mei 2009 Gids van de aandeelhouder Agenda van de aandeelhouders
Investor Relations
12 mei 2009 19 mei 2009
Marc Mombaerts Finance Manager Tel. : +32 (0)2 557 30 98 Fax : +32 (0)2 557 31 02 e-mail :
[email protected]
> >
lgemene vergadering A Uitbetaling van het dividend
Distrigas-aandeel in 2008 (in euro) Bruto dividend Roerende voorheffing Nettodividend
196,96 49,24 147,72
Uitbetaling van het dividend Het nettodividend na roerende voorheffing voor het boekjaar 2008 bedraagt 147,72 euro per maatschappelijk aandeel.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 1
Voorwoord
2008 zal voor Distrigas in meer dan één opzicht een bijzonder jaar blijven. Het jaar werd in de eerste plaats gekenmerkt door de consolidering van onze positie in onze markten, door de verkoop van Distrigas & C° (hoofdzakelijk transitactiviteiten) en de intrede van Eni als nieuwe meerderheidsaandeelhouder. 2009 kondigt zich evenwel aan als een moeilijker jaar aangezien heel wat van onze industriële klanten rechtstreeks worden getroffen door de recessie. De recessie die de wereldeconomie treft, dreigt de fundamenten van onze economie zelf aan te tasten. Vandaag moet Europa, dat ons vrede en welvaart heeft gebracht, er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de verworvenheden van de voorbije decennia niet onderuit worden gehaald door protectionistische maatregelen. Vooral op het vlak van energie zijn de uitdagingen die ons wachten enorm. De snelle terugval van de aardgasproductie in Europa en de toenemende afhankelijkheid van steeds verder gelegen bronnen maken dat gigantische investeringen in de ontwikkeling van productie- en transportinfrastructuur nodig zijn, en daarvoor is een stabiel Europees regelgevend kader vereist. De vrijmaking van de Europese markt en de druk van de concurrentie hebben de aardgasmaatschappijen ertoe gedwongen om het pad van de traditioneel op technische uitmuntendheid gefocuste strategie te verlaten ten voordele van de ontwikkeling van nieuwe commerciële competenties. Dit is de Europese context waarbinnen Distrigas haar activiteiten wist te ontwikkelen door in te spelen op opportuniteiten die zich aandienen op deze vrijgemaakte markt. Wij zijn ervan overtuigd dat de komst van Eni een bijzonder goede zaak is, zowel voor de Belgische markt over het algemeen als voor Distrigas in het bijzonder. Eni is vooral gekend als één van de grootste oliemaatschappijen wereld-
2 | Jaarverslag 2008 | distrigas
wijd, maar zij is ook op het vlak van de omzet van aardgas de grootste Europese aardgasleverancier én een marktleider voor wat duurzame ontwikkeling in de olie- en gassector betreft. Bovendien is Eni een grote producent van aardgas, met inbegrip van vloeibaar aardgas (LNG) en grote volumes aardgas die bestemd zijn voor Eni transiteren via ons land. Deze elementen dragen bij tot de leveringszekerheid van onze klanten. Dat is, zoals wij in het begin van dit jaar hebben gezien, voor heel Europa een kritische uitdaging. Klantentevredenheid is de belangrijkste doelstelling van Distrigas en van alle medewerkers. Dit betekent dat wij onze klanten concurrerende prijzen, bevoorradingszekerheid en contractvoorwaarden op maat bieden. Hiervoor hebben wij een uitgebreide portefeuille aan langetermijninkoopcontracten samengesteld. Onze langetermijninkoopcontracten kunnen de totaliteit van onze behoeften dekken en vormen als het ware de ruggengraat van onze portefeuille. Zij waarborgen de bevoorradingszekerheid en –flexibiliteit voor onze klanten en de competitiviteit van onze prijzen dankzij de periodieke prijsheronderhandelingen in functie van de evolutie van de markt. Bovendien optimaliseert Distrigas voortdurend haar bevoorrading door constant actief in te spelen op opportuniteiten die zich aanbieden op de kortetermijnmarkten. Dit laat ons
Erwin Van Bruysel Afgevaardigd bestuurder
toe om onze klanten goede prijzen aan te bieden in vergelijking met andere Europese landen en dit ondanks het feit dat België geen aardgasproducent is. Honderd procent van het gas dat wij invoeren via pijpleiding komt uit West-Europa. Verder importeren wij vloeibaar aardgas of LNG vanuit Qatar, land met de derde grootste aardgasreserves en grootste LNG producent ter wereld.
Jean Vermeire Voorzitter van de Raad van bestuur
Ondanks de bijzondere context, die gerelateerd is aan de wijziging van referentieaandeelhouder en de economische recessie, is Distrigas er in 2008 in geslaagd haar ambities waar te maken. Alle personeelsleden hebben er alles aan gedaan om de groei van de vennootschap veilig te stellen en om onze klanten de best mogelijke dienstverlening te bieden. Wij willen hen hiervoor dan ook van harte bedanken.
LNG is immers één van de beste alternatieven inzake diversificatie voor een groot deel van Europa. Door de technologische vooruitgang en de grote toename van de efficiëntie doorheen de LNG-keten, krijgt Europa toegang tot steeds verder afgelegen aardgasbronnen. Sinds meer dan 25 jaar draagt LNG bij tot de diversificatie van de aardgasbronnen van Distrigas. Distrigas blijft de grootste LNG invoerder van het land via de aardgasterminal van Zeebrugge. Dat Distrigas in de snel evoluerende gasmarkt met innovatie vooroploopt, heeft zij vorig jaar nogmaals bewezen door als een der eerste aardgasbedrijven ter wereld LNG te herladen in Zeebrugge voor uitvoer naar markten in Korea, Spanje en Portugal. In deze context prijzen we ons gelukkig met Eni als aandeelhouder. De langetermijnbevoorradingsportefeuille van Eni en de belangrijke aardgasproductie, inclusief LNG, waarover Eni beschikt, vormen een bijkomende zekerheid voor de bevoorrading van onze klanten en de ontwikkeling op lange termijn van onze commerciële activiteiten in noordwest Europa.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 3
Jaarverslag
Samenvatting
Gids van de aandeelhouder
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
Jaarverslag
Voorwoord.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Synthese van de geconsolideerde jaarrekeningen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Geconsolideerde rekeningen in IFRS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Activiteiten en resultaten van de dochterondernemingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Synthese van de jaarrekeningen van Distrigas nv (volgens Belgische normen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Belangrijkste risico’s en onzekerheden waarmee de Vennootschap wordt geconfronteerd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Onderzoek en ontwikkeling.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 OBA richtlijn.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Aanmeldingen aan de CBFA (art.74 § 6, wet 01.04.2007). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Bezoldiging van de commissaris. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Vooruitzichten voor 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Corporate Governance 2008
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Raad van bestuur.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Overzicht van de mandaten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Comités opgericht in de schoot van de raad van bestuur.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Dagelijks bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Bepaling van de Belgische Corporate Governance Code waarvan Distrigas nv in 2008 is afgeweken.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Geconsolideerde jaarrekeningen
31 Geconsolideerde balans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Geconsolideerde resultatenrekening.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Staat van geboekte opbrengsten en kosten.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Geconsolideerd kasstroomoverzicht .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Bijlagen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Verklaring van de verantwoordelijke personen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Verslag van de commissaris .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jaarrekeningen van Distrigas nv
..................................................................................
4 | Jaarverslag 2008 | distrigas
135
Balans en resultatenrekening op 31/12/2008 (volgens Belgische normen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Synthese van de geconsolideerde jaarrekeningen Overeenkomstig het Wetboek der Vennootschappen heeft de raad van bestuur de eer u het jaarverslag voor het boekjaar 2008 van uw Vennootschap en de Groep voor te stellen en u de jaarrekeningen, afgesloten op 31 december 2007, ter goedkeuring voor te leggen. Het voorwoord van de voorzitter van de raad van bestuur en de gedelegeerd bestuurder geeft, samen met het activiteitenverslag, een overzicht van de activiteiten in het boekjaar 2008.
Voorafgaande opmerkingen De geconsolideerde financiële rekeningen, afgesloten op 31 december 2008, werden opgesteld conform de IAS / IFRS normen zoals aanvaard binnen de Europese Unie en werden afgesloten op basis van dezelfde boekhoudmethodes als het vorige boekjaar. De resultaten die Distrigas & C° genereerde in de eerste jaarhelft van 2008 en de meerwaarde die werd gerealiseerd bij de verkoop van dit filiaal worden beschouwd als beëindigde activiteiten overeenkomstig IFRS 5. De kerncijfers die in 2007 werden meegedeeld werden dienovereenkomstig herverwerkt.
2008
2007
Evolutie
5 936,27
4 125,83
1 810,44
Courant bedrijfsresultaat (EBIT)
323,51
279,54
43,97
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering (*)
510,66
231,73
278,93
Kerncijfers (IFRS)
(in miljoen euro)
Opbrengsten uit gewone bedrijfsvoering
Netto financieel resultaat Bedrijfsresultaat na netto financieel resultaat Aandeel in het nettoresultaat van verbonden ondernemingen volgens de vermogensmutatiemethode
56,47
32,27
24,20
567,13
264,00
303,13
0,10
0,44
-0,34
567,23
264,44
302,79
-166,48
-79,07
-87,41
Nettoresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
400,75
185,37
215,38
Nettoresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
387,89
111,39
276,50
Nettoresultaat van de periode
788,64
296,76
491,88
3,11
2,65
0,46
785,53
294,11
491,42
1 117,98
418,58
699,39
Resultaat vóór belastingen Belastingen
Aandeel van derden Aandeel van de Groep in het nettoresultaat van de periode Nettoresultaat per aandeel (in EUR)
* Omvat het courant bedrijfsresultaat (EBIT), alsook de schommeling in de reële waarde van financiële instrumenten die met aankoop- en verkoopverrichtingen van energie verband houden, evenals de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van activa.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 5
Jaarverslag
Toelichting bij de kerncijfers en de balans van het jaar 2008 Opbrengsten uit de gewone bedrijfsvoering (omzet) (+ 43,9% of + 1 810,4 miljoen euro) In 2008 bedraagt de geconsolideerde omzet, vastgesteld overeenkomstig de IFRS-standaarden, 5 936,3 miljoen euro. Dat betekent een stijging van 1 810,4 miljoen euro (+43,9%) ten opzichte van het vorige boekjaar. Deze sterke stijging wordt enerzijds verklaard door de stijging van de gasprijzen van het ene boekjaar tot het andere (+1 345 miljoen euro ten opzichte van 2007), vooral in de eerste negen maanden van het jaar, en anderzijds door de aanzienlijke toename van de volumes in de arbitrageverkoop. Courant bedrijfsresultaat (EBIT) (+ 15,8% of + 44 miljoen euro) Ondanks de minder gunstige marktvoorwaarden en de economische recessie die werd ingezet in het laatste kwartaal van 2008 is het courante bedrijfsresultaat (EBIT) met 44 miljoen euro gestegen ten opzichte van het vorige boekjaar (+ 15,8%). Het bedraagt 323,5 miljoen euro. Deze stijging wordt vooral verklaard door de betere bedrijfsprestaties van de arbitrageactiviteiten ten gevolge van de volatiliteit van de spotmarkten die meer arbitragemogelijkheden creëerde. Resultaat uit gewone bedrijfsvoering (+ 120,4% of + 278,9 miljoen euro) Naast de hierboven toegelichte stijging van het courante bedrijfsresultaat, werd de verbetering van het resultaat uit gewone bedrijfsvoering gunstig en aanzienlijk beïnvloed (+ 200 miljoen euro) door het effect van de valorisatie aan marktprijs van de dekkingscontracten op de aan- en verkoop van grondstoffen (IAS 39) alsook door het resultaat van de verkoop van de participatie van 5% in Interconnector (IUK) Limited (+ 32 miljoen euro), die al haar vruchten afwierp in de eerste jaarhelft van 2008.
6 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Nettoresultaat uit de voortgezette activiteiten (+ 215,4 miljoen euro) Rekening houdend met de verbetering van het financiële nettoresultaat (+ 24,2 miljoen euro) en de belastingstijging (87,4 miljoen euro), bedraagt het nettoresultaat dat werd gegenereerd door de voortgezette activiteiten 400,8 miljoen euro, dat is 215,4 miljoen euro meer dan in 2007. De stijging van het financieel nettoresultaat wordt verklaard door het gecombineerde effect van de verbeterde financiële nettopositie van de Groep en de stijging, vooral in de eerste drie kwartalen van 2008, van de rentevoeten op beleggingen. De belastingstijging bedraagt 166,5 miljoen euro aan het einde van het boekjaar tegenover 79,1 miljoen euro tijdens de vorige periode. Ze wordt verklaard door de stijging van het resultaat vóór belastingen. Het gemiddelde belastingtarief blijft stabiel van het ene boekjaar tot het andere en bedraagt om en bij de 29%. Nettoresultaat uit de beëindigde activiteiten (387,9 miljoen euro) Het nettoresultaat uit de beëindigde activiteiten omvat enerzijds het nettoresultaat van het filiaal Distrigas & C° in de eerste jaarhelft van 2008 (61,9 miljoen euro) en anderzijds de meerwaarde die werd geregistreerd bij de verkoop van dit filiaal (326 miljoen euro). Balans Het balanstotaal aan het einde van het boekjaar bedraagt 4 460,94 miljoen euro, een stijging van 1 495,19 miljoen euro ten opzichte van het vorige boekjaar. Deze stijging wordt vooral verklaard door de toepassing van de beoordelings- en boekingsprincipes die zijn vereist door de standaard IAS 39 betreffende de valorisatie van de afgeleide instrumenten (ongeveer + 1 miljard euro op de actief- en passiefzijde van de balans).
Kasstromen (+ 468,8 miljoen euro) De operationele activiteiten genereerden tijdens het boekjaar 2008 kasstromen van 173,1 miljoen euro, vergelijkbaar met die van het vorige boekjaar (167 miljoen euro). De negatieve financieringskasstromen (-186,3 miljoen euro) zijn voornamelijk het gevolg van de uitbetaling, in mei 2008, van het dividend van Distrigas nv voor het boekjaar 2007 (176,6 miljoen euro). De stromen in de beleggingskasstromen (484,1 miljoen euro) zijn vooral het gevolg van de stromen geregistreerd bij de verkoop van de participaties in Distrigas & C° (430 miljoen euro) en Interconnector (IUK) Limited (5%) (49 miljoen euro).
Dividend (Distrigas nv) - 21,6% Op basis van de geauditeerde vennootschapsrekeningen van Distrigas nv (Belgian GAAP), afgesloten op 31 december 2008, bedraagt de nettowinst 235,6 miljoen euro. Niettemin, conform de statuten, wordt het dividend van de Groep Distrigas bepaald op basis van het netto lopend resultaat (buiten uitzonderlijk resultaat van 51 miljoen euro) van Distrigas nv. Als gevolg, zal de raad van bestuur de Algemene vergadering der aandeelhouders voorstellen een brutodividend toe te kennen van 196,96 euro per maatschappelijk aandeel. Dit stemt overeen met een nettodividend van 147,72 euro per maatschappelijk aandeel na aftrek van de roerende voorheffing van 25%.
Bijgevolg bedragen de geldmiddelen en de kasequivalenten 1 491,2 miljoen euro aan het einde van het boekjaar, te vergelijken met 1 022,4 miljoen euro aan het einde van het vorige boekjaar.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 7
Jaarverslag
Geconsolideerde rekeningen in IFRS
2008
2007
715,51
743,80
-28,29
30,89
330,46
-299,57
Financiële leasevorderingen
115,94
134,05
-18,11
Voor verkoop beschikbare deelnemingen
115,70
160,69
-44,99
Afgeleide instrumenten
393,95
103,49
290,46
54,35
0,00
54,35
4,68
15,11
-10,43
3 745,43
2 221,95
1 523,48
274,37
193,63
80,74
18,11
17,54
0,57
1 070,75
784,38
286,37
879,05
191,55
687,50
1 491,19
1 022,40
468,79
11,96
12,45
-0,49
TOTAAL DER ACTIVA
4 460,94
2 965,75
1 495,19
Eigen vermogen
1 751,90
1 343,08
408,82
66,23
66,23
0,00
1 670,62
1 262,80
407,82
Minderheidsbelangen
15,05
14,05
1,00
LANGETERMIJN PASSIVA
675,27
440,53
234,74
Samenvatting van de geconsolideerde balans (in miljoen euro) VASTE ACTIVA Immateriële en materiële vaste activa
Uitgestelde belastingsactiva Andere vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Financiële leasevorderingen Handelsvorderingen en andere vorderingen Afgeleide instrumenten Geldmiddelen en kasequivalenten Andere vlottende activa
Maatschappelijk kapitaal Reserves
Voorzieningen, pensioenen en soortgelijke voordelen
Evolutie
75,72
3,35
72,37
0,00
152,25
-152,25
Andere financiële schulden
29,71
38,94
-9,23
Uitgestelde belastingverplichtingen
72,82
72,40
0,42
497,02
173,59
323,43
2 033,77
1 182,14
851,63
22,70
25,40
-2,70
0,00
16,26
-16,26
Financiële leaseschulden
Afgeleide instrumenten KORTETERMIJN PASSIVA Voorzieningen Financiële leaseschulden Andere financiële verplichtingen Andere financiële schulden Afgeleide instrumenten Andere kortetermijn passiva TOTAAL DER PASSIVA
8 | Jaarverslag 2008 | distrigas
9,23
82,44
-73,21
903,86
729,91
173,95
1 041,56
290,55
751,01
56,42
37,58
18,84
4 460,94
2 965,75
1 495,19
Geconsolideerde staat van de evolutie van het eigen vermogen (in miljoen euro) Het eigen vermogen evolueerde als volgt gedurende het jaar:
Maatschappelijk kapitaal
Boekhoudwaarde per 31.12.2007
66,23
Reserves
Reserve verbonden met dekkingsinstrumenten
Overige reserves
Totaal van de reserves
102,16
4,98
1 155,66
1 262,80
14,05
1 343,08
-176,61
-176,61
-2,12
-178,73
785,53
785,53
3,11
788,64
-31,59 -166,86
Overige variaties Boekwaarde per 31.12.2008
66,23
Totaal
Reserve van voor verkoop beschikbare deelnemingen
Uitgekeerde dividenden Nettoresultaat over de periode Variatie van de reële waarde van voor verkoop beschikbare deelnemingen Variatie van de reële waarde van dekkingsinstrumenten
Minder heids belangen
70,57
-161,88
-31,59
-31,59
-166,86
-166,86
-2,65
-2,65
0,01
-2,64
1 761,93
1 670,62
15,05
1 751,90
Samenvatting van de geconsolideerde kasstroomtabel (in miljoen euro)
Thesaurie bij aanvang periode Operationele kasstromen
2008
2007
1 022,40
976,57
173,10
167,03
Investeringskasstromen
484,11
-7,12
Financieringskasstromen
-186,32
-109,94
Variatie wisselkoers en consolidatiekring Netto-evolutie thesaurie Thesaurie bij afsluiten periode
-2,10
-4,14
468,79
45,83
1 491,19
1 022,40
distrigas | Jaarverslag 2008 | 9
Jaarverslag
Activiteiten en resultaten van de dochterondernemingen
Dochterondernemingen van Distrigas Situatie op 31 december 2008
Interconnector Zeebrugge Terminal cvba
51%
56%
7,3%
48%
Interconnector (UK) Ltd
Finpipe esv
11,4%
0,11%
Sofipar nv 99,89%
Huberator nv
Rhodigaz sas
10,0%
DISTRIGAS
50%
Geconsolideerde dochterondernemingen Niet geconsolideerde dochterondernemingen
Zie ook bijlage 7 “Filialen, geassocieerde ondernemingen, joint ventures en voor verkoop beschikbare participaties”
10 | Jaarverslag 2008 | distrigas
99,8%
100%
Transfin nv
Distri RE nv
Distri RE nv
Interconnector (UK) Ltd
(aandeel Distrigas 100%) Dankzij deze herverzekeringsmaatschappij naar Luxem burgs recht kunnen sommige risico’s die aan de activiteiten van Distrigas verbonden zijn, doeltreffender worden beheerst en beheerd. Het gaat over risico’s waarvoor de capaciteit van de verzekerings- of herverzekeringsmarkt ontoereikend of te duur is.
(aandeel Distrigas 11,4%) De Vennootschap Interconnector (UK) Ltd (afgekort IUK) werd opgericht door een consortium van Europese aardgasbedrijven om de leiding tussen het Britse aardgasnet (Bacton) en het net op het vasteland (Zeebrugge) te bouwen en te exploiteren.
Deze Vennootschap sloot het boekjaar af met een winst van 5,93 miljoen euro.
Op 29 april 2008 heeft Distrigas 5% van de deelneming in Interconnector (UK) Limited aan Electrabel verkocht. Na deze transactie behoudt Distrigas 11,4% in Interconnector (UK) Limited.
Finpipe esv (aandeel Distrigas 56% en Sofipar 7,3%)
Sofipar nv (aandeel Distrigas 0,11% en Transfin 99,89%)
Transfin nv (aandeel Distrigas 99,8%) Het economisch samenwerkingsverband Finpipe, dat in 1991 werd opgericht, is eigenaar van de leiding ZeebruggeBlaregnies (transit van Noors gas via Zeepipe) en de vTnleiding tussen Zeebrugge en Eynatten, met een aftakking naar Zelzate. Voor deze leidingen werd met Fluxys een leasing- en exploitatiecontract afgesloten. Het nettoresultaat van het boekjaar van Finpipe bedraagt 5,79 miljoen euro. Het nettoresultaat van het boekjaar van Sofipar en Transfin bedraagt repectievelijk 14,11 en 957,46 miljoen euro. Transfin realiseerde een hoog nettoresultaat dankzij de verkoop van de meerderheidsparticipatie (98%) van deze vennootschap in Distrigas & C° cva.
Interconnector Zeebrugge Terminal cvba (aandeel Distrigas 51%) De Vennootschap Interconnector Zeebrugge Terminal (IZT) omvat het beheer van de ontvangstinstallaties van de Interconnector in Zeebrugge. Het nettoresultaat van het laatste boekjaar bedraagt 0,53 miljoen euro.
Rhodigaz sas (aandeel Distrigas 50%) Rhodigaz sas werd in december 2001 opgericht door Distrigas en Rhodia Energy sas voor het onderhandelen, afsluiten en uitvoeren van contracten voor vervoer en opslag van aardgas in Frankrijk. Deze Vennootschap sloot dit boekjaar af zonder winst noch verlies.
Huberator nv (aandeel Distrigas 10%) Huberator is de operator van de hub van Zeebrugge en verleent in deze hoedanigheid diensten aan de bedrijven die op de hub actief zijn. Fluxys nv heeft een meerderheidsparticipatie van 90% in Huberator. Het nettoresultaat van het boekjaar bedraagt 4,88 miljoen euro.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 11
Jaarverslag
Synthese van de jaarrekeningen van Distrigas nv (volgens Belgische normen) De rekeningen van Distrigas nv worden opgemaakt overeenkomstig het Belgisch boekhoudrecht dat soms aanzienlijk van het IAS/IFRS-referentiekader afwijkt, vooral met betrekking tot de boeking van de reële waarde van financiële instrumenten (zie onder andere bijlage 2.16).
Kerncijfers
2008
2007
Verschil
8 431,98
5 703,73
2 728,25
Winst uit gewone bedrijfsvoering voor belasting
265,51
343,12
-77,61
Nettoresultaat
235,57
235,48
0,09
Cashflow
304,21
247,95
56,26
Eigen vermogen
468,51
371,33
97,18
79,56
102,90
-23,34
8 431,98
5 703,73
2 728,25
(in miljoen euro)
Omzet
Vaste activa
Synthese van de resultatenrekening van Distrigas nv (in miljoen euro)
Omzet Bedrijfsresultaat Financieel resultaat Winst uit gewone bedrijfsvoering voor belasting
457,65
417,32
40,33
-192,14
-74,20
-117,94
265,51
343,12
-77,61
Uitzonderlijk resultaat
51,08
0,00
51,08
Belasting op het resultaat
81,02
107,64
-26,62
235,57
235,48
0,09
238,78
237,75
1,03
235,57
235,48
0,09
3,21
2,27
0,94
238,78
237,75
1,03
77,00
57,92
19,08
138,39
176,62
-38,23
23,39
3,21
20,18
Nettoresultaat
Bestemming van het resultaat van Distrigas nv (in miljoen euro) Te bestemmen resultaat
Resultaat van het boekjaar
Overgedragen winst van vorig boekjaar
Bestemming
Beschikbare reserves
Vergoeding van het kapitaal
Overgedragen resultaat
Overeenkomstig de statutaire bepalingen zal aan de Algemene vergadering de uitkering van een bruto dividend per aandeel van 196,96 euro, hetzij 147,72 euro netto worden voorgesteld.
12 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Belangrijkste risico’s en onzekerheden waarmee de Groep wordt geconfronteerd Operationele, commerciële en financiële risico’s De belangrijkste risico’s en onzekerheden waaraan Distrigas is blootgesteld, zijn van uiteenlopende aard: operationeel (evenwicht tussen aankoop en verkoop), commercieel (energieprijzen, kredietrisico’s) en financieel (wisselkoersen renterisico’s). Om die risico’s te dekken heeft Distrigas procedures opgesteld en gespecialiseerde teams samengesteld die de verschillende risicoblootstellingen op continue en gecentraliseerde basis opvolgen. Het beleid van Distrigas inzake risicobeheer staat beschreven in de bijlage 2.16 ‘financiële instrumenten’ van het jaarverslag. Distrigas gebruikt financiële instrumenten om zich in te dekken tegen risico’s verbonden aan de schommelingen van de energieprijzen, alsook tegen wisselkoersrisico’s en schommelingen van de interestvoeten. Om haar omzet te bepalen, baseert Distrigas zich zowel op de rechtstreekse meetgegevens bij het merendeel van de grote klanten als op verbruiksramingen in de segmenten die slechts jaarlijks gemeten worden. Sinds de liberalisering is Distrigas afhankelijk geworden van informatie van de verschillende netwerkbeheerders. Aangezien de definitieve toewijzingen van geleverde hoeveelheden op leveringspunten waar verschillende leveranciers en voortverkopers actief zijn soms verschillende maanden vertraging oplopen, ontstaat er een grotere onzekerheidsmarge dan in het verleden. Aangepaste maatregelen moeten ervoor zorgen dat dat risico tot een minimum wordt beperkt. De volledige openstelling van de markt en de ervaring van de netwerkoperatoren opgedaan sinds de start van de liberalisering, zouden moeten bijdragen tot de terugkeer naar een genormaliseerde situatie. In overeenstemming met de praktijk in de sector, hebben de aardgasaankoopcontracten van Distrigas bepalingen die voorzien in een periodieke herziening van de commerciële voorwaarden. Deze onderhandelingen kunnen langer duren dan het fiscale jaar. Bijgevolg kunnen prijsaanpassingen de kosten voor de aankoop van gas uit de voorgaande perioden beïnvloeden. Transit activiteiten In overeenstemming met de engagementen die werden ingediend bij de Europese Commissie door Gaz de France en Suez op 13 oktober 2006 in verband met de aangemelde fusie tussen deze ondernemingen, moest Distrigas haar commercialiseringsactiviteiten van transitcapaciteit, die werden uitgeoefend door Distrigas & C°, overdragen aan Fluxys.
Op 1 juli 2008 hebben Distrigas en Transfin hun respectievelijke aandelen in Distrigas & C° verkocht aan Fluxys en Huberator krachtens de Distrigas & Co verkoopovereenkomst. Ten tijde van deze overeenkomst was (en zo is het nog altijd op datum van dit Jaarverslag) de waarde van de transitactiviteiten uitgevoerd door Distrigas & C° onderhevig aan een belangrijke mate van onzekerheid. Deze onzekerheid is voornamelijk een gevolg van: de beslissingen van de CREG van 15 mei 2008 en 6 juni 2008 met betrekking tot de voorlopige transittarieven. Deze beslissingen deden onder meer de vraag rijzen naar de toepasselijkheid van de onderhandelde transittarieven onder de overeenkomsten tussen Distrigas & C° en shippers (gebruikers van het transitnetwerk); het beroep ingesteld tegen deze beslissingen door Fluxys, Distrigas, Distrigas & C° en andere shippers Er moet worden opgemerkt dat in een arrest van 10 november 2008 het Hof van Beroep van Brussel de beide beslissingen van de CREG heeft geschorst; en het indienen van een wetsontwerp door de Minister van Energie van de Belgische Federale Regering dat kan bijdragen tot meer stabiliteit van het wetgevend kader met betrekking tot de doorvoertarieven. Als gevolg van deze onzekerheid hebben Fluxys en Distrigas een overeenkomst afgesloten, gebaseerd op een overeengekomen waarde van tenminste 350 miljoen euro voor de activiteiten inzake commercialisering van Distrigas & C°’s transitcapaciteiten, met evenwel de mogelijkheid van een opwaartse prijsherziening die zal worden toegepast indien wettelijke, reglementaire of juridische beslissingen de waarde van deze activiteit doen stijgen boven de 350 miljoen euro. Toezeggingen vanwege Distrigas aan de Europese Commissie met betrekking tot haar verkoopcontracten op de Belgische markt De Europese Commissie voerde sinds 2005 een onderzoek naar de aardgasleveringscontracten van Distrigas op de Belgische markt. In dit kader heeft Distrigas een reeks toezeggingen gedaan aan de Europese Commissie. De Europese Commissie heeft in oktober 2007 een beslissing genomen die deze toezeggingen bindend maken voor Distrigas voor een periode van vier jaar (van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2010). Door deze beslissing van de Europese Commissie kwam tevens een eind aan het door haar gevoerde onderzoek. De toezeggingen garanderen o.a. dat in elk kalenderjaar gemiddeld 70% van de distrigas | Jaarverslag 2008 | 13
Jaarverslag
door Distrigas geleverde aardgasvolumes aan industriële gebruikers en elektriciteitsproducenten in België voor concurrentie zal openstaan (cfr. http://ec.europa.eu/comm/ competition/antitrust/cases/decisions/37966/en.pdf). Distrigas heeft inmiddels aan de Europese Commissie gerapporteerd dat zij, zowel voor 2007 als voor 2008, de toezeggingen heeft nageleefd. Evolutie van het wetgevend kader De evolutie van het wetgevend kader in de Belgische en Europese aardgasmarkt heeft potentieel een aanzienlijke invloed op de activiteiten van Distrigas en haar filialen.
Onderzoek en ontwikkeling Distrigas doet niet zelf aan onderzoek en ontwikkeling op fundamenteel technisch vlak. Niettemin kan Distrigas Gas Services, haar kenniscentrum voor aardgastechniek, een operationele process-ervaring van meer dan 25 jaar voorleggen en toepassen in diverse sectoren en processen. Het stelt zijn know-how ter beschikking van de industriële klanten, onder meer via meetcampagnes, operationele bijstand of investeringsadvies met betrekking tot rationeel energiegebruik (REG). Distrigas Gas Services volgt daarnaast zowel de evoluties op van waterstof (H2) als energiedrager, alsook de aardgaskwaliteit (Wobbe-Index, nieuwe analysetechnieken) en isolatiematerialen. Daartoe zijn lopende contacten met instituten en universiteiten van groot belang. Zo neemt Distrigas deel aan het Vlaams Innovatie Stimulans Netwerk-Brandstofcellen van het VITO.
OBA richtlijn In het kader van de omzetting naar Belgisch recht van de richtlijn OBA (2004/25/CE van 21 april 2004) zal de lezer hierna een verwijzing vinden naar relevante inlichtingen die mogelijk een invloed hebben in geval van openbare overnamebieding. Al deze inlichtingen worden beschreven in de Statuten en in het Corporate governance charter van Distrigas. Deze documenten zijn beschikbaar op de internet site van de Vennootschap (Over Distrigas - Beleggersinfo Corporate governance): de structuur van het aandeelhoudersschap (kapitaal, bijzonder aandeel van de Belgische staat, aandeelhoudersovereenkomst): zie blz. 8 tot 13 van het Corporate governance charter en titel II en IV van de Statuten; de regels die van toepassing zijn voor de benoeming van de raad van bestuur en mandaten (Titel III van de
14 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Statuten en blz. 17 en volgende van het Corporate governance charter).
Aanmelding aan de CBFA (art.74 § 6, wet 01.04.2007) De aanmeldingen van de aandeelhouder kunnen op de website van Distrigas geraadpleegd worden in de rubriek “Beleggersinfo > Aandeelhoudersstructuur”.
Bezoldiging van de commissaris Tijdens de buitengewone algemene vergadering van 15 december 2008, na voorlegging aan de ondernemingsraad en gevolg gevend aan het advies van het audit comité, werd PricewaterhouseCoopers benoemd tot nieuwe commissaris, ter vervanging van Deloitte Bedrijfsrevisoren. De jaarlijkse bezoldiging van Deloitte Bedrijfsrevisoren, werd vastgelegd op een bedrag van 162 000 euro niet-geïndexeerd, waarvan 123 867 euro werden ten laste genomen voor het boekjaar 2008. Bovendien werden er in de loop van het boekjaar 2008 bijzondere erelonen toegekend voor een bedrag van 166 252 euro, naar aanleiding van aanvullende prestaties aan de commissaris Deloitte BV o.v.v.e. CVBA Bedrijfsrevisoren in het kader van de interne controle (SOX 404) activiteiten, van de naleving van verplichtingen op grond van het Wetboek van vennootschappen in verband met de verkoop van de dochteronderneming Distrigas & C°, de oprichting van de eerste ondernemingsraad na de verkiezingen van mei 2008 en ten slotte, aan de nieuwe verplichtingen opgelegd aan beursgenoteerde bedrijven in termen van halfjaarlijkse rapportering (IAS 34). De honoraria van PricewaterhouseCoopers voor 2008 bedragen 136 500 euro niet-geïndexeerd. Bovendien werden er in de loop van het boekjaar 2008 bijzondere erelonen toegekend voor een bedrag van 245 709 euro, naar aanleiding van aanvullende prestaties aan de commissaris PricewaterhouseCoopers in het kader van de interne controle (SOX 404) activiteiten en in het kader van de toepassing van de IFRS normen .
Vooruitzichten voor 2009 Conform haar strategie zal Distrigas de groeimogelijkheden op de Europese markt blijven benutten. De verdere ontwikkelingen van de regelgeving, zowel nationaal als in Europa, beïnvloeden de toekomstige activiteiten. Bovendien moeten we er opnieuw op wijzen dat de prijsevoluties op de Europese energiemarkt voor Distrigas – net als voor alle andere energiehandels-ondernemingen – significante schommelingen van het resultaat met zich kunnen brengen, en daardoor ook een grotere onzekerheid omtrent de vooruitzichten scheppen. Bovendien is de diepte en de duur van de huidige recessie een bijkomende onzekerheidsfactor.
Brussel, 11 maart 2009 De raad van bestuur
distrigas | Jaarverslag 2008 | 15
Corporate Governance
Corporate Governance 2008
Inleiding - Evolutie Zoals aangegeven in de voorgaande jaarverslagen, hanteert Distrigas nv (de Vennootschap) reeds jarenlang best practices inzake de werking van de Vennootschap. Daarvoor inspireerde ze zich op de aanbevelingen die m.b.t. corporate governance werden geformuleerd. Na de goedkeuring van het Corporate Governance Charter door de raad van bestuur op zijn vergadering van 21 december 2005, werden de statuten van de Vennootschap aangepast tijdens de buitengewone algemene vergadering van 9 mei 2006. In 2008 heeft de Vennootschap zich in hoge mate geschikt naar de bepalingen van de Corporate Governance Code die de Corporate Governance Commissie heeft uitgewerkt. Deze Commissie werd opgericht op initiatief van het Verbond van Belgische Ondernemingen, Euronext Brussels en de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen. Naast het vermelde Charter vormt dit hoofdstuk van het jaarverslag het andere luik van de “passende openbaarmaking” die wordt aanbevolen door de hiervoor vermelde Belgische Corporate Governance Code.
16 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Raad van bestuur Samenstelling van de raad van bestuur De statuten voorzien dat de raad van bestuur uit maximum 21 leden bestaat. De leden van de raad van bestuur worden benoemd voor een maximale termijn van 6 jaar. Hun mandaat is hernieuwbaar.
> Vóór de verkoop van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel nv in de Vennootschap aan Eni Gas & Power Belgium nv De bestuurdersmandaten zijn als volgt verdeeld: 1 uitvoerend bestuurder, de gedelegeerd bestuurder en 20 niet-uitvoerende bestuurders, waarvan 5 onafhankelijke in de zin van artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen en de Belgische Corporate Governance Code.
Uitvoerend bestuurder Erwin Van Bruysel is gedelegeerd bestuurder van Distrigas. Hij is jurist van opleiding en behaalde zijn diploma aan de universiteit van Gent. In 1978 vervoegde hij de juridische dienst van Distrigas. Van 1996 tot aan de partiële splitsing van het voormalige Distrigas was hij directeur van het departement “Gas supply and Transit Services”. Vervolgens werd hij benoemd als directielid van de nieuwe Vennootschap Distrigas. Hij is bestuurder bij verschillende filialen van Distrigas alsook bij Eurogas en Febeg en hij vertegenwoordigt Distrigas in het Uitvoerend comité van de Internationale Groep van LNG-Invoerders (GIIGNL).
Niet-uitvoerende bestuurders Willy Bosmans is burgerlijk ingenieur elektrotechniek. Hij vervoegde de energiesector in 1972 en was gedelegeerd bestuurder van Distrigas van 2001 tot eind 2004 evenals van Electrabel van 1999 tot eind 2004. Van 1 januari 2005 tot 30 oktober 2008 was Willy Bosmans voorzitter van de raad van bestuur en het strategisch comité van Distrigas. Joseph Castermans, licentiaat in bedrijfsbeheer (ULG ) en gegradueerde in Business Administration (ULB-CEPAC), is sinds 1972 actief in de energiesector. In mei 2003 vervoegde hij Electrabel, waar hij verantwoordelijk is voor de verkoop. Yvan Dupon, licentiaat handels- en financiële wetenschappen, begon zijn loopbaan in de gas- en elektriciteitssec-
tor in 1962. Hij is erebestuurder van Electrabel, waar hij verschillende operationele verantwoordelijkheden heeft waargenomen. Tot 31 december 2003 oefende hij de functie van directeur-generaal Distributie van Electrabel uit. Jean-François Escarmelle, doctor in de toegepaste economische wetenschappen (Universiteit Mons/Hainaut), voormalig professor aan de Universiteit van Mons Hainaut. Hij is General Manager van IDEA, voorzitter van Be TV Belgium en de C.H.F. (Coopérative Hennuyère de Financement). Hij is tevens vice-voorzitter van Publi-T en bestuurder van SOCOFE en SRIW. Jean-Pierre Hansen, burgerlijk ingenieur elektromechanica, licentiaat economische wetenschappen en doctor-ingenieur begon in 1975 te werken in de gas- en elektriciteitssector. Hij is gedelegeerd bestuurder van Electrabel sinds 1 januari 2005. Hij is voorzitter van Fluxys, lid van het Uitvoerend comité van GDF SUEZ, voorzitter van het Comité de Politique Energétique van GDF SUEZ en verantwoordelijk voor de afdeling Benelux en Duitsland van GDF SUEZ. Hij is bestuurder van ArcelorMittal en ondervoorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen. Hij is tevens hoogleraar economie aan de UCL en aan de Ecole Polytechnique (Parijs). Philip Heylen, licentiaat in de rechten (Universiteit Antwerpen). Momenteel oefent hij de functie uit van schepen voor Cultuur, Toerisme, Bibliotheken, Monumentenzorg en Erediensten van de Stad Antwerpen. Hij is voorzitter van de raad van bestuur van de afvalverwerkingsinstallatie ISVAG in Wilrijk en lid van de raad van bestuur van het Havenbedrijf Antwerpen. Hij is ook ondervoorzitter van de raad van bestuur van de Koninklijke Vlaamse Opera en het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Emmanuel van Innis, doctor in de rechten, is sinds 1971 actief in de gas- en elektriciteitssector. Hij is bestuurder van SUEZ-TRACTEBEL en lid van het Uitvoerend comité van GDF SUEZ, waar hij verantwoordelijk is voor de Directie leidinggevende kaderleden. Hij is voorzitter van Contassur en Insutrel, van Telfin en van CEF, vice-voorzitter van Fabricom en SUEZ Energy Services España, bestuurder van GDF SUEZ Energie Services (France), GDF SUEZ Energy North America, Cosutrel, GDF SUEZ University, Acea Electrabel Produzione en Fabricom France. Hij is eveneens voorzitter van het Verbond van Ondernemingen
distrigas | Jaarverslag 2008 | 17
Corporate Governance
van Brussel, bestuurder van Banimmo, Lithobeton en SN Airholding en lid van het directiecomité van het Verbond van Belgische Ondernemingen. Hij is bestuurder van Electrabel sinds 1992, vice-voorzitter sinds 1998 en lid van het strategisch comité sinds 2003. Gérard Lamarche, licentiaat economische wetenschappen aan de Universiteit van Louvain-La-Neuve en het Institut du Management de l’INSEAD (Advanced Management Program for SUEZ Executives). Hij volgende eveneens een opleiding aan Wharton International (Forum-Global Leadership Series). In februari 2003 werd hij benoemd tot adjunct directeur-generaal belast met Financiën van de groep SUEZ. Hij oefent momenteel de functie uit van directeur-generaal Financiën van de groep GDFSUEZ. Robin Leyssens, handelsingenieur Solvay (ULB), titularis van een Master of Business Administration Certificate (KUL) en van een Executive Program INSEAD, begon bij de Interne Audit van Tractionel in 1982 en heeft ervaring opgedaan in het bankwezen bij Bank Degroof (19831986). Robin Leyssens was directeur van het departement Corporate & Project Finance van Tractebel van 1983 tot 2003. Van 2003 tot 2005, was Robin Leyssens Chief Financial Officer van Electrabel. Sinds 2005 was hij centraal directeur van de Groep SUEZ, belast met de Directie Financiën en Fiscaliteit. Sinds de fusie met Gaz de France is hij verantwoordelijk voor de leiding van de financiële filialen van de groep GDF SUEZ. Claude Marinower, licentiaat in de rechten, is advocaat aan de Balie van Antwerpen en gemeenteraadslid van de Stad Antwerpen. Hij diende zijn ontslag in als bestuurder van Distrigas op 26 februari 2008. Zijn mandaat werd door de heer Luc Janssens overgenomen, voorlopig benoemd door de raad van bestuur van 19 maart 2008. De heer Luc Janssens werd definitief tot bestuurder benoemd door de gewone algemene vergadering van 13 mei 2008 om de opdracht van de heer Claude Marinower te voltooien; zijn opdracht zal een einde nemen na afloop van de gewone algemene vergadering van 2013. Luc Janssens is licentiaat in de rechten. Hij is advocaat bij Elegis (Antwerpen) en waarnemend burgemeester van Kapellen. Patrick Moenaert, licentiaat in de politieke en sociale wetenschappen (sociologie K.U.Leuven), is burgemeester van de Stad Brugge.
18 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Josly Piette, eresecretaris-generaal van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV), is burgemeester van Bassenge sinds 4 december 2006. Philippe Pivin, licentiaat in de rechten, is advocaat aan de Balie van Brussel, Brussels volksvertegenwoordiger, burgemeester van Koekelberg en bestuurder bij Sibelga en Interfin. Jean Vermeire, burgerlijk ingenieur elektromechanica (Rijksuniversiteit Gent) en Master of Business Administration (Berkeley, University of California). Na een internationale loopbaan bij Chevron Corporation vervoegde hij het voormalige Distrigas in 1989 als commercieel directeur Verkoop, Inkoop en Transit. In 1997 werd hij benoemd tot directeur-generaal Trading & Operations. Na de partiële splitsing van Distrigas (november 2001) was hij tot eind januari 2005 directeur-generaal van de nieuwe vennootschap Distrigas. Hij is lid van de Raad van commissarissen van de Nederlandse Gasunie nv, van de International Advisory Board van Gasol plc en voorzitter van de Internationale Groep van LNG-Invoerders (GIIGNL). Xavier Votron, burgerlijk ingenieur elektriciteit en licentiaat in de nucleaire wetenschappen. Van mei 2000 tot maart 2006 was hij directeur-generaal Productie, Distributie en IT van Electrabel. Sinds april 2006 was hij centraal directeur van SUEZ belast met hernieuwbare energieën en de bevordering van onderzoek en technologische innovatie. Sinds juli 2008 is hij Directeur Hernieuwbare Energie bij GDF SUEZ.
Onafhankelijke bestuurders Luc De Bruyckere, licentiaat bedrijfspsychologie (Universiteit Gent) en houder van een Master of Business Administration (Vlerick Management School), is voorzitter van Ter Beke nv, voorzitter van de groep Volvo ACG, voorzitter van de raad van bestuur van Group Joos, ondervoorzitter van VOKA/VEV, vice-voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), bestuurder van l’Union Wallonne des Entreprises (UWE ), onafhankelijk bestuurder van Neuhaus nv, bestuurder van Vlerick Management School, van Guberna en van VMA.
Jozef Deman, burgerlijk ingenieur (scheikunde). Hij werkte 35 jaar voor ESSO (nu Exxon-Mobil) waar hij diverse technische en operationele functies uitoefende. Hij was 13 jaar lang directeur van de ESSO-raffinaderij in Antwerpen. Hij is erelid van de Commissie voor Wetenschappen en Techniek van de “Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten”. Philippe Lallemand, licentiaat in de rechten, is lid van het directiecomité van Ethias, verantwoordelijk voor de Directie Collectiviteiten. Hij is eveneens bestuurder van Sowalfin, van Be Tv en van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij. Baron Baudouin Michiels is doctor in de rechten en licentiaat in de sociale wetenschappen. Gedurende meer dan 30 jaar, tot mei 2001, oefende hij verschillende functies en mandaten uit binnen de groep Philip Morris en haar filiaal Kraft Foods. Hij is voorzitter van Unibra nv en van Fost Plus, voorzitter en gedelegeerd bestuurder van de Belgacom Stichting, bestuurder van Guberna, bestuurder van Tessenderlo Chemie nv, NMC (Noël Marquet Corporation) en Cipari SA. Ludy Modderie is industrieel ingenieur mechanica en licentiaat criminologie. Hij is algemeen directeur van TMVW in Gent. Hij is tevens expert bij IMEWO en FINIWO.
Patrick Gekiere, beleidsadviseur Energie, kabinet van de Minister van Economie, Energie, Buitenlandse Handel en Wetenschapsbeleid, tot 11/03/2008. Davine Dujardin, op 15/05/2008, verantwoordelijke Energie - kabinet van de Eerste Minister Hervé Parmentier, op 15/05/2008, kabinetsdirecteur kabinet van de Minister van Klimaat en Energie.
Trustee In het kader van het fusieontwerp van de groepen SUEZ en Gaz de France en de verbintenis tot desinvestering van Distrigas nv die de SUEZ Groep is aangegaan ten opzichte van de Europese Commissie, werd de heer N. De Cannière (ING Bank) door de Europese Commissie aangeduid om – in haar naam en voor haar rekening – toezicht te houden op het bestuur van de Vennootschap tot het ogenblik waarop de deelneming van SUEZ in Distrigas effectief aan een derde overnemer is overgedragen. Sinds zijn benoeming woonde de heer N. De Cannière in deze hoedanigheid de vergaderingen van de raad van bestuur en van het strategisch comité bij.
Secretariaat Michaël Delmée trad op als secretaris van de raad van bestuur en nam in die hoedanigheid deel aan de vergaderingen.
Vertegenwoordigers van de federale regering Overeenkomstig de bepalingen van, enerzijds, de wetten van 29 april 1999 en 26 juni 2002 en, anderzijds, de koninklijke besluiten van 16 juni 1994 en 5 december 2000, heeft de federale regering de mogelijkheid om twee vertegenwoordigers in het Uitvoerend comité (op heden het “strategisch comité”) en de raad van bestuur te benoemen met specifieke bevoegdheden verbonden aan het “bijzondere aandeel” dat door de Belgische Staat wordt aangehouden. De vertegenwoordigers van de federale regering zetelen met raadgevende stem. De volgende personen werden aangesteld als vertegenwoordigers van de federale regering: Maria-Isabella Detand, beleidsadviseur Energie, hoofd van de cel Energie, kabinet van de Minister van Economie, Energie, Buitenlandse Handel en Wetenschapsbeleid, tot 11/03/2008.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 19
Corporate Governance
> Wijzigingen naar aanleiding van de verkoop (met uitwerking op 30 oktober 2008) van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel nv in de Vennootschap aan Eni Gas & Power Belgium nv Naar aanleiding van de verkoop van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel nv in de Vennootschap aan Eni Gas & Power Belgium nv (de voltooiing van deze transactie vond plaats op 30 oktober 2008) werd de samenstelling van de raad van bestuur gewijzigd. De bestuurdersmandaten zijn als volgt verdeeld: 1 uitvoerend bestuurder, de gedelegeerd bestuurder, 20 nietuitvoerende bestuurders, waarvan 4 onafhankelijke in de zin van artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen en de Belgische Corporate Governance Code. Jean Vermeire werd door de raad van bestuur van 30 oktober 2008 benoemd als voorzitter van de raad van bestuur met onmiddellijke ingang na de sluiting van de vergadering. Tien bestuurders hebben hun ontslag ingediend (uitwerking met ingang van 30 oktober 2008): Luc De Bruyckere Robin Leyssens Willy Bosmans Xavier Votron Yvan Dupon Jozef Deman Jean-Pierre Hansen Joseph Castermans Emmanuel van Innis Gérard Lamarche
Niet-uitvoerende bestuurders De raad van bestuur van 30 oktober 2008 heeft de volgende personen gecoöpteerd ter vervanging van de ontslagnemende bestuurders: Camillo Michele Gloria werd benoemd ter vervanging van Willy Bosmans. Hij werd door de raad van bestuur benoemd als ondervoorzitter van de raad van bestuur. Camillo Michele Gloria is houder van een universitair diploma in Mechanical Engineering van de “Politecnico” van Turijn. Hij werkte 10 jaar voor de FIAT groep als verantwoordelijke voor de werking van de engineering
20 | Jaarverslag 2008 | distrigas
company. Vervolgens werkte hij 7 jaar voor Italgas S.p.A. als Senior Vice President voor Corporate Development, Diversification en International Activities. In 1997 werd hij eerst aangesteld als Managing Director en vervolgens als CEO van Fiorentina Gas S.p.A., een dochtervennootschap van Italgas S.p.A. In 2001 werd hij aangesteld als Senior Vice President International Markets voor Snam S.p.A. en op heden is hij Senior Vice President International Business Markets voor Eni’s Gas & Power Division. Barbara Benzoni werd benoemd ter vervanging van Yvan Dupon. Ze is juriste van opleiding en behaalde haar diploma aan de “Università degli Studi” van Milaan. Ze werkte 3 jaar bij het advocatenkantoor Rinaldi en trad in 1998 toe tot Snam S.p.A. in de juridische afdeling. Ze werd er verantwoordelijk voor de juridische bijstand aan de afdelingen Gas Supply and International Sales. In 2006 werd ze aangesteld als verantwoordelijke voor de juridische bijstand bij contracten en M&A voor Eni S.p.A. Sinds 2007 is zij Legal Affairs Senior Vice President voor Eni Gas & Power Division. Fabio Marchetti werd benoemd ter vervanging van JeanPierre Hansen. Hij is in het bezit van een universitair diploma in de Politieke Wetenschappen, een Master in European Studies (Europacollege - Brugge) en een Master in diplomatieke aangelegenheden (SIOI - Rome). Hij begon zijn carrière in 2000 als Corporate Affairs Manager en daarna als Deputy Head of the EU Government Affairs Office bij JT International, de derde grootste tabaksproducent ter wereld. In 2006 verliet hij JTI om Unilever te vervoegen als verantwoordelijke voor de External Institutional Affairs voor de “Home & Personal Care” business unit. In 2008 vervoegde hij Eni, waar hij aangesteld werd als Head of the EU Public Affairs Office. Paolo Carmosino werd benoemd ter vervanging van Emmanuel van Innis. Hij is jurist van opleiding. Hij vervoegde Eni in 1978, als Legal Studies Expert, waarna zijn carrière zich verder ontwikkelde binnen de financiële afdeling, eerst als hoofd van de afdeling Italian Domestic Loans en vervolgens als Financial Operations Vice President. In 1996 vervoegde hij EniFin S.p.A. als hoofd van de afdeling Medium/long term loans. Na deze ervaring werd hij benoemd tot Vice President en CEO van Eni International Bank, de vennootschap die financiële en bankdiensten aan de Eni Groep verleent. Sinds 2006 rapporteert hij aan de CFO van Eni als Senior Vice President Finance.
Marco Diotti werd benoemd ter vervanging van Robin Leyssens. Hij is in het bezit van een boekhoudkundig certificaat. Hij was achtereenvolgens verantwoordelijk voor de geconsolideerde balans, Financial Planning and Analysis en voor Subsidiaries Administrative Coordination and Reporting. Nu is hij actief als Vice President Sector Accounting voor Eni Gas & Power Division.
hij gedurende twee jaar bij McKinsey & Company. Na een korte ervaring bij CitiGroup in New York, zette hij zijn carrière bij McKinsey verder waar hij voornamelijk betrokken was bij projecten in de afdelingen Banking en Oil & Gas. Hij vervoegde de Eni Groep in 2007 als lid van het kabinet van de CEO. In november 2008 werd hij aangesteld als Head of International Sales van Eni’s Gas & Power Division.
Francesco Giunti werd benoemd ter vervanging van Xavier Votron. Hij bezit een universitair diploma economie van de “Università Commerciale Luigi Bocconi” van Milaan. Voordat hij Snam S.p.A. vervoegde, werkte hij bij de Regione Lombardia als onderzoeker in economische aangelegenheden. In 1986 vervoegde hij Snam S.p.A., waar hij diverse functies uitoefende, onder meer als verantwoordelijke voor de economische analyses. Vervolgens werd hij aangesteld als verantwoordelijke voor de relaties met ondernemingen en daarna voor de pricing en marktplanning. In juli 2004 werd hij aangesteld als Senior Vice President for Risk Management, Portfolio Balancing and Relations with Authorities van de Gas & Power Division van Eni.
Onafhankelijk bestuurders
Massimiliano Marches werd benoemd ter vervanging van Jozef Deman. Hij is in het bezit van een universitair diploma in de wiskunde en natuurkunde van de “Università degli Studi” van Milaan. Hij begon zijn professionele carrière bij Snam S.p.A. binnen de Eni Groep, eerst studies opstellend over hernieuwbare energiebronnen en vervolgens als Gas Contracts and Pricing Manager, zowel in de afdeling Sales als de afdeling Supply. Hij zette zijn carrière verder als International Marketing Manager en werd in 2004 benoemd als Supply Negotation Manager. Giulio Ruffo della Scaletta werd benoemd ter vervanging van Joseph Castermans. Hij is in het bezit van een universitair diploma in economie van de “Università La Sapienza” van Rome en een MBA diploma van de “Columbia Business School” van New York. Zijn huidige functie bij Eni is Vice President for International Business Development in de Gas & Power Division. Vooraleer hij Eni vervoegde, werkte hij bij AT Kearney en Confindustria. Cristian Signoretto werd benoemd ter vervanging van Gérard Lamarche. Hij is in het bezit van een universitair diploma burgerlijk ingenieur van de “Politecnico” van Milaan en een MBA diploma van de “Columbia Business School” van New York. Onmiddellijk na afgestudeerd te zijn, werkte
Luc De Bruyckere werd benoemd ter vervanging van Luc De Bruyckere Ter herinnering: de andere onafhankelijke bestuurders zijn, zoals eerder vermeld, de heren Philippe Lallemand, Baron Baudouin Michiels en Ludy Modderie. De buitengewone algemene vergadering van de aandeelhouders van 15 december 2008 heeft de benoeming in hoedanigheid van bestuurder van de Vennootschap bevestigd van: Camillo Michele Gloria, Luc De Bruyckere, Barbara Benzoni, Fabio Marchetti, Paolo Carmosino, Marco Diotti, Francesco Giunti, Massimiliano Marches, Giulio Ruffo della Scaletta en Cristian Signoretto. Hun mandaat neemt een einde onmiddellijk na de jaarvergadering van 2013.
Trustee Per brief van 14 november 2008 heeft de heer N. De Cannière gemeld niet langer te zullen deelnemen als Trustee aan de vergaderingen van de raad van bestuur en het strategisch comité van de Vennootschap.
Secretariaat Michaël Gillis is secretaris van de raad van bestuur en neemt in die hoedanigheid deel aan de vergaderingen.
Bevoegdheden en beraadslagingen Overeenkomstig artikel 18 van de statuten beschikt de raad van bestuur over de meest uitgebreide bevoegdheden om alle handelingen van bestuur of beschikking uit te voeren die de Vennootschap aanbelangen, uitgezonderd de bevoegdheden die krachtens de wet of de statuten voorbehouden zijn aan de algemene vergadering. De belangrijkste onderwerpen die de raad van bestuur in 2008 heeft besproken en/of over beraadslaagd heeft zijn: de analyse van de jaarrekeningen 2007 en halfjaarrekenin-
distrigas | Jaarverslag 2008 | 21
Corporate Governance
gen 2008 van de Vennootschap en haar dochterondernemingen; de voorbereiding van de gewone algemene vergadering van 13 mei 2008 (o.a. de vernieuwing van het mandaat van sommige bestuurders en de benoeming van nieuwe leden van de raad van bestuur); de voorbereiding van de buitengewone algemene vergadering van 15 december 2008 (o.a. de benoeming van nieuwe leden van de raad van bestuur, wijziging van de statuten en benoeming van een nieuwe commissaris); het budget 2009; de vooruitzichten van de Vennootschap vanuit strategisch oogpunt; de fusie SUEZ/Gaz de France en de gevolgen ervan voor de Vennootschap Distrigas; het verkoopsproces van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel SA in de Vennootschap; de bevoorrading en het commercieel beleid, alsook de belangrijke contracten die in deze domeinen zijn afgesloten; de ontwikkelingsprojecten; de verkoop van Distrigas & C° door Distrigas nv en Transfin nv aan Fluxys nv en Huberator nv; de verkoop van een deel van de participatie in Interconnector (UK) Limited door Distrigas nv aan Electrabel nv; de beslissingen van de Creg van mei en juni 2008 inzake voorlopige doorvoertarieven toe te passen door Fluxys nv; het verplicht openbaar overnamebod van Eni Gas & Power Belgium sa op de aandelen van Distrigas nv; de recente ontwikkelingen inzake corporate governance; de activiteitenverslagen van de deontoloog, belast met het toezien op de naleving van de waarden van de Vennootschap; de activiteitenverslagen van de Comités van de raad; de evolutie van de thesaurie. Daarenboven werden de nieuwe leden van de raad die door de gewone algemene vergadering van 13 mei 2008 werden benoemd, begin juni uitgenodigd voor een opleidingssessie rond de activiteiten van de groep (bevoorradingsbeleid, commercieel beleid, beleid inzake risicobeheer…). Begin 2009 heeft de raad de jaarrekeningen 2008 afgesloten en de bijeenroeping van de gewone algemene vergadering van 12 mei 2009 voorbereid.
22 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Periodiciteit van de vergaderingen De raad van bestuur vergaderde tien maal in 2008. De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen bedroeg 74% De heren Van Bruysel, De Bruyckere en Lallemand woonden alle vergaderingen bij. De heren Heylen, Modderie en Moenaert woonden negen vergaderingen bij. De heren Bosmans, Deman, Vermeire en Baron Michiels woonden acht vergaderingen bij. De heren Dupon, Hansen, Leyssens, Votron en Janssens woonden zeven vergaderingen bij. De heer Escarmelle woonde zes vergaderingen bij. De heren Castermans, Piette en Pivin woonden vijf vergaderingen bij. De heer van Innis woonde vier vergaderingen bij. De heren Lamarche, Marinower, Gloria, Carmosino, Marchetti en Ruffo woonden één vergadering bij.
Beslissingsmodaliteiten binnen de Raad Quorum De raad van bestuur kan enkel geldig beraadslagen en beslissingen nemen indien minstens de helft van de bestuurders aanwezig of vertegenwoordigd is. De bestuurders kunnen zich door één van hun collega’s laten vertegenwoordigen.
Meerderheid De beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen van de aanwezige of vertegenwoordigde bestuurders.
Schriftelijk en unaniem aangenomen resolutie. Op 13 november 2008 heeft de raad van Bestuur, overeenkomstig artikel 521 van het Wetboek van Vennootschappen en artikel 15 van de statuten van de Vennootschap, bij hoogdringendheid, gelet op de korte termijn binnen dewelke de raad van bestuur aan de CBFA en Eni Gas & Power Belgium sa moest meedelen of het ontwerp van prospectus van Eni Gas & Power Belgium sa in het kader van het verplicht openbaar overnamebod op de aandelen Distrigas leemten vertoonde of gegevens bevatte die de effectenhouders van de vennootschap konden misleiden, schriftelijke resoluties aangenomen.
Emolumenten van de bestuurders en de vertegenwoordigers van de regering De algemene vergadering der aandeelhouders van 2005 heeft beslist om de emolumenten van de bestuurders vast te leggen op een te indexeren globaal jaarbedrag van 243 750 euro. Er werden geen tantièmes of presentiegelden uitgekeerd en de Vennootschap verleende geen enkele lening aan de bestuurders. De bestuurders hebben bovendien geen enkele ongebruikelijke verrichting met de Vennootschap gerealiseerd. De raad heeft eveneens het recht om de reiskosten en onkosten van de leden van de raad van bestuur terug te betalen. In 2008 ontving elke bestuurder 8 279,72 euro in die hoedanigheid voor de uitoefening van een mandaat dat het volledige jaar bestreek. In voorkomende gevallen werd een pro rata temporis aanpassing gemaakt van dit bedrag. Bijkomende bedragen worden uitgekeerd aan de leden van de Comités die in de schoot van de raad van bestuur werden opgericht en aan de voorzitter van het strategisch comité en/of de raad.
Vergoeding van de bestuurders in 2008 Bestuurders BOSMANS Willy VAN BRUYSEL Erwin CASTERMANS Joseph DE BRUYCKERE Luc DEMAN Jozef DUPON Yvan ESCARMELLE Jean-François HANSEN Jean-Pierre HEYLEN Philippe van INNIS Emmanuel JANSSENS Luc LALLEMAND Philippe LAMARCHE Gérard LEYSSENS Robin MARINOWER Claude MICHIELS Baudouin MODDERIE Ludy MOENAERT Patrick PIETTE Josly PIVIN Philippe VERMEIRE Jean VOTRON Xavier GLORIA Camillo BENZONI Barbara CARMOSINO Paolo DIOTTI Marco GIUNTI Francesco MARCHES Massimiliano MARCHETTI Fabio RUFFO Giulio SIGNORETTO Cristian Totaal
Totaal (in euro) 17 126,54 12 419,58 6 850,62 13 134,13 11 275,93 10 275,93 8 279,72 10 275,93 8 279,72 13 701,24 6 533,04 17 559,44 6 850,62 6 850,62 1 792,05 17 559,44 12 419,58 12 419,58 8 279,72 8 279,72 12 419,58 6 850,62 3 572,76 1 429,10 2 143,65 2 143,65 2 143,65 2 143,65 1 429,10 1 429,10 2 143,65 248 011,67
Bovendien werd een bedrag van 252 701,34 euro ten laste genomen in het kader van adviesopdrachten uitgevoerd door de heer J. Vermeire.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 23
Corporate Governance
Vertegenwoordigers van de federale regering (die aan de vergaderingen van de raad van bestuur en het strategisch comité deelnemen met een adviserende stem): Detand Maria-Isabella Gekiere Patrick Davine Dujardin Hervé Parmentier Totaal
Totaal (in euro) 0 0 7 860,06 7 860,06 15 720,12
In 2008 toegekende vergoeding aan de gedelegeerd bestuurder: Het vaste gedeelte van de vergoeding van de heer Van Bruysel bedraagt 259 000 euro. Het variabele gedeelte voor het jaar 2008 bedraagt 105 000 euro. De gedelegeerd bestuurder geniet een overlijdensverzekering, een hospitalisatie- en ziekteverzekering en maaltijdcheques. Conform de regels die van toepassing zijn in de gas- en elektriciteitssector in België geniet hij ook een aanvullend pensioenplan en krijgt hij een wagen ter beschikking. Er is geen bijzondere bepaling voorzien in verband met de aanwerving en het vertrek van de gedelegeerd bestuurder.
Overzicht van de mandaten Titel
Leeftijd op12/05/2009
Einde van het mandaat
Voorzitter
64
AV 2013
Gedelegeerd bestuurder
56
AV 2013
Bestuurder
55
AV 2013
Onafhankelijk bestuurder
63
AV 2013
B. Benzoni
Bestuurder
41
AV 2013
P. Carmosino
Bestuurder
54
AV 2013
J.F. Escarmelle
Bestuurder
61
AV 2013
M. Diotti
Bestuurder
47
AV 2013
P. Heylen
Bestuurder
40
AV 2013
Fr. Giunti
Bestuurder
49
AV 2013
Naam J. Vermeire E. Van Bruysel C. Gloria L. De Bruyckere
Ph. Lallemand
Onafhankelijk bestuurder
47
AV 2013
L. Janssens
Bestuurder
44
AV 2013
M. Marches
Bestuurder
54
AV 2013
F. Marchetti
Bestuurder
33
AV 2013
B. Michiels
Onafhankelijk bestuurder
67
AV 2013
L. Modderie
Onafhankelijk bestuurder
53
AV 2013
P. Moenaert
Bestuurder
60
AV 2013
J. Piette
Bestuurder
65
AV 2013
Ph. Pivin
Bestuurder
54
AV 2013
G. Ruffo
Bestuurder
36
AV 2013
C. Signoretto
Bestuurder
34
AV 2013
24 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Comités opgericht in de schoot van de raad van bestuur
Periodiciteit van de vergaderingen en beraadslagingen
strategisch comité
Het strategisch comité vergaderde vijf maal in 2008 en heeft, ter voorbereiding van de beslissingen van de raad van bestuur, de volgende punten onderzocht:
Samenstelling De voorzitter van het strategisch comité wordt benoemd door de raad van bestuur. De statuten voorzien dat het strategisch comité uit 7 leden bestaat. Voorzitter Willy Bosmans, tot 30/10/2008 Camillo Michele Gloria, vanaf 30/10/2008 Leden Erwin Van Bruysel, gedelegeerd bestuurder Yvan Dupon, tot 30/10/2008 Jean-Pierre Hansen, tot 30/10/2008 Philippe Lallemand Patrick Moenaert Jean Vermeire, tot 30/10/2008 Massimiliano Marches, vanaf 30/10/2008 Francesco Giunti, vanaf 30/10/2008 Cristian Signoretto, vanaf 30/10/2008 Vertegenwoordigers van de federale regering met adviserende stem Maria-Isabella Detand, tot 11/03/2008 Patrick Gekiere, tot 11/03/2008 Davine Dujardin, vanaf 15/05/2008 Hervé Parmentier, vanaf 15/05/2008 Secretariaat Michaël Delmée was secretaris van het strategisch comité tot 30/10/2008 en werd vanaf 30/10/2008 vervangen door Michaël Gillis.
Opdrachten Het strategisch comité bereidt de besluiten voor die ter goedkeuring aan de raad van bestuur worden voorgelegd. De verslagen van het strategisch comité aan de raad van bestuur dienen hiervoor als basisinstrument. De gedelegeerd bestuurder brengt aan het strategisch comité verslag uit over de activiteiten die onder het operationele beheer vallen.
de analyse van de jaarrekeningen 2007 en halfjaarrekeningen 2008 van de Vennootschap en haar dochterondernemingen; de strategie; het budget 2009; de evolutie van de bevoorrading en de nationale en internationale (o.a. statistieken) verkoop van aardgas; de fusie SUEZ-Gaz de France en de gevolgen ervan voor Distrigas; het verkoopsproces van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel SA in de Vennootschap; de ontwikkelingsprojecten; de verkoop van Distrigas & C° door Distrigas NV en Transfin NV aan Fluxys NV en Huberator NV; de verkoop van een deel van de participatie in Interconnector (UK) Limited door Distrigas NV aan Electrabel NV; de beslissingen van de Creg van mei en juni 2008 inzake voorlopige doorvoertarieven toe te passen door Fluxys NV; het verplicht openbaar overnamebod van Eni Gas & Power Belgium SA op de aandelen van Distrigas NV; de recente ontwikkelingen inzake “Corporate governance”; herziening en regelmatige bijwerking van de delegaties van bevoegdheden en mandaten; het verslag van de deontoloog; de evolutie van de thesaurie.
Aanwezigheidsgraad op de vergaderingen De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen bedraagt 86%. De heren Van Bruysel, Lallemand en Moenaert woonden alle vergaderingen bij. De heren Bosmans en Vermeire woonden vier vergaderingen bij. De heer Dupon woonde drie vergaderingen bij. De heer Hansen woonde twee vergaderingen bij. De heren Gloria en Giunti woonden één vergadering bij.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 25
Corporate Governance
Auditcomité
Samenstelling Het Auditcomité bestaat uitsluitend uit niet-uitvoerende bestuurders, waarvan de meerderheid onafhankelijke bestuurders zijn. De voorzitter van de raad van bestuur zit het Auditcomité niet voor. De leden van dit Comité worden benoemd door de raad van bestuur. Het is als volgt samengesteld: Baron Baudouin Michiels, voorzitter, onafhankelijk bestuurder; Jozef Deman, onafhankelijk bestuurder, tot 30/10/2008; Emmanuel van Innis, bestuurder, tot 30/10/2008; Ludy Modderie, onafhankelijk bestuurder; Marco Diotti, bestuurder, vanaf 30/10/2008; Paolo Carmosino, bestuurder, vanaf 30/10/2008; Luc De Bruyckere, onafhankelijk bestuurder vanaf 30/10/2008.
Opdrachten Het Auditcomité staat de raad van bestuur bij voor de controle van de rekeningen en de betrouwbaarheidsanalyse van de financiële informatie, de opvolging van de auditactiviteiten en de taken die de commissaris vervult, en voor het risicobeheer en de analyse van de organisatie van de interne controle. Het Auditcomité heeft onbeperkte toegang tot alle informatie en tot het personeel van de Vennootschap. De bevoegdheden van het Auditcomité strekken zich uit over Distrigas nv en de dochterondernemingen waarover de Vennootschap controle uitoefent.
Verslagen De notulen van de vergaderingen van het Auditcomité worden op de zetel van de Vennootschap ter beschikking gehouden van alle leden van de raad van bestuur en van de commissaris. Het Auditcomité brengt aan de raad van bestuur regelmatig verslag uit van de uitvoering van zijn taken. Het identificeert de kwesties waarvoor het van mening is dat een actie of een verbetering noodzakelijk is en formuleert aanbevelingen over de te nemen maatregelen. De voorzitter van het Auditcomité legt de jaarlijkse en halfjaarlijkse activiteitenverslagen voor aan de raad van bestuur.
26 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Periodiciteit van de vergaderingen en beraadslagingen Het Auditcomité vergaderde vijf maal in 2008 en onderzocht de volgende punten: de analyse van de jaarrekeningen 2007 en halfjaarrekeningen 2008 van de Vennootschap en haar dochterondernemingen; het verslag van de deontoloog; de wettelijke verplichtingen inzake transparantie; de analyse van het werkprogramma van de interne audit 2008 de analyse van de Management Letter van de commissaris voor 2007 de analyse van het werkprogramma 2008 van de commissaris; het onderzoek van de onafhankelijkheid van de commissaris van de Vennootschap; het ontslag van de commissaris (Deloitte Bedrijfsrevisoren) en de aanstelling van een nieuwe commisaris (PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren); en de erelonen van de commissaris (audit en non-audit). Bovendien heeft het Comité begin 2009 de (geconsolideerde en maatschappelijke) jaarrekeningen 2008 onderzocht.
Aanwezigheidsgraad op de vergaderingen De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen bedraagt 76%. De heren Michiels en Modderie woonden alle vergaderingen bij. De heer Deman woonde drie vergaderingen bij. De heer van Innis woonde twee vergaderingen bij. De heer Carmosino woonde één vergadering bij. Benoemings- en bezoldigingscomité
Samenstelling Het benoemings- en bezoldigingscomité bestaat uitsluitend uit niet-uitvoerende bestuurders, waarvan de meerderheid onafhankelijke bestuurders zijn. De leden van dit comité worden benoemd door de raad van bestuur. Het is als volgt samengesteld: Emmanuel van Innis, voorzitter, tot 30/10/2008 Camillo Michele Gloria (voorzitter), vanaf 30/10/2008 Luc De Bruyckere, onafhankelijk bestuurder
Philippe Lallemand, onafhankelijk bestuurder Baron Baudouin Michiels, onafhankelijk bestuurder
analyse van de bezoldiging van traders (geen link met tradingswinsten);
Opdrachten
voorstelling van een nieuw lid van het Directieteam, en bespreking van de nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling in de Directie.
Het benoemings- en bezoldigingscomité staat de raad van bestuur bij met het oog op: het formuleren van aanbevelingen aan de raad van bestuur inzake de bezoldiging, het pensioenstelsel, de voordelen in natura en de diverse geldelijke rechten, waaronder in desbetreffend geval de toekenning van inschrijvings- of aankoopopties van aandelen van de Vennootschap, die toegekend worden aan de gedelegeerd bestuurder; het formuleren van aanbevelingen aan de raad van bestuur over de bezoldiging van de leden van de raad van bestuur; het goedkeuren van het door de gedelegeerd bestuurder voorgestelde beleid inzake de bezoldiging van de Directieleden van de Vennootschap.
Verslagen De notulen van de vergaderingen van het Comité worden bewaard op de zetel van de Vennootschap. De voorzitter van het Comité stelt de activiteitenverslagen voor aan de raad van bestuur.
Periodiciteit van de vergaderingen en beraadslagingen Het benoemings- en bezoldigingscomité vergaderde 2 maal in 2008 en onderzocht de volgende punten: de aanbevelingen aan de raad van bestuur over de vernieuwing van de mandaten van de leden van de Raad, alsook over de benoeming van nieuwe leden; evaluatie van doelstellingen en performantieindicatoren 2008 van de gedelegeerd bestuurder; de aanbevelingen over de vergoeding (vast en variabel) van de gedelegeerd bestuurder; kennisname van de evaluatieresultaten 2008 en vergoeding van de Directieleden (vast en variabel); analyse en aanbevelingen aan de raad van bestuur inzake bijzondere verloning in het kader van de begeleiding van het overnameproces; analyse en aanbevelingen aan de raad van bestuur inzake de omvorming van een bestaand systeem van bijzondere incentives met het oog op continuïteit;
In 2008 heeft het benoemings- en bezoldigingscomité zich 2 maal schriftelijk uitgesproken over voorstellen aangaande de benoeming van nieuwe leden van de raad van bestuur.
Aanwezigheidsgraad op de vergaderingen De aanwezigheidsgraad op de vergaderingen bedraagt 100% voor de heren Gloria, van Innis, Michiels, Lallemand, en 50% voor de heer De Bruyckere . In de schriftelijke besluitvorming was er 100% participatie en unanimiteit over de voorgelegde voorstellen. Comité 524 Een comité van drie onafhankelijke bestuurders, zoals voorzien in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen, werd in de schoot van de raad van bestuur opgericht om zich uit te spreken over de termen en voorwaarden van bepaalde verrichtingen, volgend uit de implementatie van de toezeggingen gedaan door Suez tegenover de Europese Commissie in het kader van het fusieproject tussen Gaz de France en Suez, tussen de Vennootschap en/of haar dochterondernemingen en één of meer verbonden ondernemingen. Het comité omschrijft de aard van de beslissing of verrichting, beoordeelt het bedrijfsmatige voor- of nadeel voor de vennootschap en voor haar aandeelhouders. Het begroot de vermogensrechtelijke gevolgen ervan en stelt vast of de beslissing of verrichting al dan niet van aard is de vennootschap een nadeel te berokkenen dat in het licht van het beleid dat de vennootschap voert, kennelijk onrechtmatig is. Indien het comité de beslissing of verrichting niet kennelijk onrechtmatig bevindt, doch meent dat zij de vennootschap benadeelt, verduidelijkt het comité welke voordelen de beslissing of verrichting in rekening brengt ter compensatie van de vermelde nadelen.Het comité brengt een schriftelijk gemotiveerd advies uit bij de raad van bestuur, onder vermelding van elk van de voormelde beoordelingselementen.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 27
Corporate Governance
In 2008, heeft de raad van bestuur geoordeeld dat voor twee verrichtingen het advies van een comité van onafhankelijke bestuurders, zoals voorzien in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen, vereist was. Telkens werd door het comité in kwestie, na een grondige analyse van de voorgestelde verrichting, een positief advies verstrekt aan de raad van bestuur.
Samenstelling Het Comité 524 bestond uit drie onafhankelijke bestuurders: Baron Baudouin Michiels, Jozef Deman en Philippe Lallemand.
Secretariaat Michaël Delmée, secretaris van de Raad, trad op als secretaris van het Comité 524.
Dagelijks bestuur De operationele leiding van de Vennootschap, waaronder haar dagelijks bestuur, wordt toevertrouwd aan de gedelegeerd bestuurder. Bij de uitoefening van deze taak wordt de gedelegeerd bestuurder bijgestaan door een directieteam dat hij voorzit en leidt. Directieteam > Samenstelling tot 26 november 2008: Erwin Van Bruysel, gedelegeerd bestuurder, John Peuteman, directeur Marketing & Sales, Yves Vercammen, Chief Financial Officer, Henri Cattoor, Head of Portfolio Management, Operations and Trading, Ivo Slootmaekers, Head of HR, Administration & Communication.
Secretariaat Ivo Slootmaekers verzorgt het secretariaat van het directieteam. > Samenstelling vanaf 26 november 2008: Erwin Van Bruysel, gedelegeerd bestuurder, Jadran Trevisan, Chief Financial Officer Yves Vercammen, Head of Portfolio Management, Operations, Trading & IT, John Peuteman, Director Marketing & Sales, Henri Cattoor, Head of Strategy & Business Development Ivo Slootmaekers, Head of Human Resources. Secretariaat Ivo Slootmaekers verzorgt het secretariaat van het directieteam Het directieteam besteedde bijzondere aandacht aan de volgende punten: de evolutie van de aankoopcontracten op lange termijn; het LNG-beleid en de ermee verbonden logistiek; de nationale en internationale verkoop; het fysieke gasevenwicht op basis van de bevoorrading en de behoeften; de logistiek (gastransport, opslag, terminal, ...); de prijsevolutie op de energiemarkten; de voorbereiding van de financiële staten, de financiële strategie en de planning, strategie, projecten en participaties; de regelgevende aspecten (o.a. het mededingingsrecht); de voorbereiding en opvolging van de door de raad en zijn comités genomen beslissingen (audit, interne controle, ...); “Corporate governance” en ethiek; de fusie SUEZ/Gaz de France en de gevolgen ervan voor Distrigas; het verkoopsproces van de meerderheidsparticipatie van Suez-Tractebel SA in de Vennootschap; het integratieproject Eni-Distrigas; de interne organisatie en verbetering van de bedrijfsprocessen; het human resources beleid, de procedures en acties; de interne en externe communicatie;
28 | Jaarverslag 2008 | distrigas
verschillende projecten ter verzelfstandiging van de Distrigas-organisatie, zoals onder andere zelfstandige IT-organisatie, … Periodiciteit van de vergaderingen De directie vergadert in principe één maal per week na bijeenroeping door de gedelegeerd bestuurder. De gedelegeerd bestuurder stelt de agenda van de directievergadering op. Vergoeding In 2008 kreeg het directieteam (de bezoldiging voor de functie van gedelegeerd bestuurder niet inbegrepen) een vast globaal bedrag van 660 453 euro toegewezen. Bovendien werd in 2008 een variabel totaalbedrag van 170 000 euro toegekend.
Op 29 oktober 2008 werd PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Filip Lozie, voorgesteld om benoemd te worden als nieuwe commissaris voor een periode van 3 jaar (met inbegrip van de controle van de jaarrekening over het boekjaar 2008). De Buitengewone algemene vergadering der aandeelhouders van 15 december 2008 besliste tot de benoeming van PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Filip Lozie, als nieuwe commissaris voor een periode van 3 jaar (met inbegrip van de controle van de jaarrekening over het boekjaar 2008). De vergoeding van de commissaris wordt vastgesteld voor het boekjaar 2008 op 327 300 euro en voor de boekjaren 2009 en 2010 op 367 415 euro.
Commissaris Op 29 oktober 2008 bood Deloitte Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Jurgen Kesselaers, zijn ontslag aan als commissaris van de vennootschap met ingang van 15 december 2008. De vergoedingen van Deloitte Bedrijfsrevisoren in verband met de uitoefening van het mandaat binnen de Vennootschap vanaf 1 januari 2008 bedragen 123 867 euro.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 29
Corporate Governance
Bepaling van de Belgische Corporate Governance Code waarvan Distrigas nv in 2008 is afgeweken. Zoals aangekondigd en na de goedkeuring van het Corporate Governance Charter, werden de statuten van de Vennootschap Distrigas tijdens de buitengewone algemene vergadering dd. 9 mei 2006 herzien om de voornoemde documenten op elkaar af te stemmen. De termijn van de mandaten van de raad van bestuur is volgens de statuten evenwel maximum zes jaar, en niet vier jaar zoals vermeld in de Belgische Corporate Governance Code (bepaling 4 6), teneinde deze te laten samenvallen met de duur van de politieke mandaten op gemeentelijk niveau.
30 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Geconsolideerde jaarrekeningen
Inhoudstafel
Jaarrekeningen Geconsolideerde balans Geconsolideerde resultatenrekening Staat van geboekte opbrengsten en kosten Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Bijlagen bij de geconsolideerde jaarrekeningen 33 35 37 38
Bijlage 1 Conformiteitsverklaring
40
Bijlage 2 Basis van de presentatie
42
Afsluitingsdatum en voorstelling van jaarrekening Consolidatieprincipes Verrichtingen in vreemde valuta Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Voor verkoop beschikbare deelnemingen Voorraden Vorderingen - Geldmiddelen en kasequivalenten Maatschappelijk kapitaal Andere reserves en niet-uitgekeerde winsten Voorzieningen Personeelsbeloningen Handelsschulden en overige vlottende verplichtingen Actuele en uitgestelde belastingen op het resultaat Gebeurtenissen na sluitingsdatum Financiële instrumenten Boeking en waardering van opbrengsten Plannen voor inschrijving op en aankoop van aandelen Niet courant activa aangehouden voor verkoop en beïndigde activiteiten
42 42 43 43 44 44 45 45 45 45 45 45 46 46 46 46 48 49 49
Bijlage 3 Markante feiten
50
Bijlage 4 Segmentrapportering
51
Bijlage 5 Immateriële vaste activa
55
Bijlage 6 Materiële vaste activa
56
Bijlage 7 Filialen, geassocieerde deelnemingen, joint ventures en voor verkoop beschikbare participaties 58 Bijlage 8 Rechten en verplichtingen voortvloeiend uit financiële leasecontracten 62 Bijlage 9 Operationele leasecontracten (groep als leasinggever)
65
distrigas | Jaarverslag 2008 | 31
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 10 Andere vaste activa
66
Bijlage 11 Voorraden
67
Bijlage 26 Aanvullende informatie over de bedrijfskosten naar aard
93
Bijlage 27 Andere bedrijfskosten
95
Bijlage 12 Handelsvorderingen en overige vorderingen
68
Bijlage 13 Geldmiddelen en kasequivalenten
Bijlage 28 Courant bedrijfsresultaat (EBIT)
96
70
Bijlage 29 Financiële opbrengsten
98 99
Bijlage 14 Andere vlottende activa
71
Bijlage 15 Maatschappelijk kapitaal
Bijlage 30 Financiële kosten
72
Bijlage 31 Andere afgeleide financiële instrumenten
100
Bijlage 16 Minderheidsbelangen
74
Bijlage 17 Voorzieningen
Bijlage 32 Resultaat van het boekjaar
114
75
Bijlage 33 Verbonden partijen
116
Bijlage 34 Bezoldiging van de directie leden
121
Bijlage 35 Winst per aandeel
122
Bijlage 36 Dividenden
123
Bijlage 37 Gebeurtenissen na afsluitingsdatum
124
Bijlage 38 Verbintenissen buiten balans Eventuele activa/verplichtingen
125
Bijlage 39 Geconsolideerde staat van de evolutie van het eigen vermogen
128
Bijlage 40 Evolutie van de consolidatieperimeter van de beëindigde bedrijfsactiviteiten
130
Verklaring van de verantwoordelijke personen
133
Verslag van de Commissaris
134
Bijlage 18 Personeelsbeloningen Bijlage 19 Handelsschulden en overige schulden
76 80
Bijlage 20 Andere financiële schulden op lange en korte termijn 81 Bijlage 21 Uitgestelde belastingsvorderingen en -verplichtingen Bijlage 22 Belastingen op het resultaat
84 88
Bijlage 23 Andere kortlopende verplichtingen
90
Bijlage 24 Omzet
91
Bijlage 25 Andere bedrijfsopbrengsten
92
Jaarrekeningen van Distrigas nv Balans & resultatenrekening op 31/12/2008 135
32 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Geconsolideerde balans - Activa Bijlagen
Boekjaar
Vorig boekjaar
Verschil
715 513
743 801
-28 288
(in duizenden euro)
VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa Materiële vaste activa
5 6-9
760
789
-29
30 134
329 674
-299 540
Verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode
7
235
1 508
-1 273
Financiële leasevorderingen
8
115 941
134 050
-18 109
Voor verkoop beschikbare deelnemingen
7
115 700
160 686
-44 986
Uitgestelde belastingsactiva
21
54 347
Afgeleide instrumenten
31
393 948
103 488
290 460
Andere vaste activa
10
4 448
13 606
-9 158
VLOTTENDE ACTIVA
54 347
3 745 415
2 221 959
1 523 456
Voorraden
11
274 365
193 627
80 738
Financiële leasevorderingen
8
18 109
17 551
558
Handelsvorderingen en andere vorderingen
12
1 054 243
778 644
275 599
16 507
5 734
10 773
Fiscale vorderingen Afgeleide instrumenten
31
879 046
191 550
687 496
Geldmiddelen en kasequivalenten
13
1 491 190
1 022 400
468 790
Andere vlottende activa
14
11 955
12 453
-498
4 460 928
2 965 760
1 495 168
TOTAAL DER ACTIVA
distrigas | Jaarverslag 2008 | 33
Geconsolideerde jaarrekeningen
Geconsolideerde balans - Passiva Bijlagen
Boekjaar
Vorig boekjaar
Verschil
1 751 895
1 343 085
408 810
(in duizenden euro)
EIGEN VERMOGEN Kapiteal en reserves voorbehouden voor de aandeelhouders Maatschappelijk kapitaal
15
Andere reserves Ingehouden winsten Totaal Minderheidsbelangen
16
LANGETERMIJN PASSIVA
66 228
66 228
302 377
244 293
58 084
1 368 243
1 018 510
349 733
1 736 848
1 329 031
407 817
15 047
14 054
993
675 262
440 524
234 738 67 174
Voorzieningen
17
67 177
3
Pensioenen en soortgelijke voordelen
18
8 543
3 351
5 192
Financiële leaseschulden
8
152 246
-152 246
Andere financiële schulden
20
29 707
38 939
-9 232
Uitgestelde belastingverplichtingen
21
72 820
72 399
421
Afgeleide instrumenten
31
497 015
173 586
323 429
2 033 771
1 182 151
851 620
KORTETERMIJN PASSIVA
22 700
25 397
-2 697
16 264
-16 264
Voorzieningen
17
Financiële leaseschulden
8
Andere financiële schulden
20
9 232
82 443
-73 211
Handelsschulden en andere schulden
19
865 531
675 083
190 448
38 327
54 829
-16 502
Fiscale schulden Afgeleide instrumenten
31
1 041 557
290 553
751 004
Andere kortetermijn passiva
23
56 424
37 582
18 842
4 460 928
2 965 760
1 495 168
TOTAAL DER PASSIVA
De bijlagen maken integraal deel uit van deze resultatenrekening.
34 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Geconsolideerde resultatenrekening Bijlagen
Boekjaar
Vorig boekjaar
Verschil
Opbrengsten uit gewone bedrijfsvoering
24
5 936 268
4 125 828
1 810 440
Andere bedrijfsopbrengsten
25
163 771
38 149
125 622
Bedrijfskosten
26
-5 776 534
-3 884 440
-1 892 094
Gasinkoopkosten
26
-5 296 246
-3 752 286
-1 543 960
-19 172
-15 945
-3 227
-2 215
-2 049
-166
-907
-173
-734
(in duizenden euro)
Personeelskosten Afschrijvingen
26/5/6
Waardeverminderingen Andere exploitatiekosten
27
-457 994
-113 987
-344 007
Courant bedrijfsresultaat (EBIT) (*)
28
323 505
279 537
43 968
Resultaat op verkoop van deelnemingen beschikbaar voor verkoop
31 590
31 590
Variatie van de reële waarde van de financiële activa en passiva bestemd voor transactiedoeleinden
31
155 565
-47 910
203 475
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering (**)
32
510 660
230 551
280 109
Financiële opbrengsten
29
65 447
44 040
21 407
Opbrengsten uit deelnemingen
29
-2 521
6 379
8 900
Opbrengsten uit financiële leasing
11 594
12 378
-784
Rente-opbrengsten
47 474
22 762
24 712
-8 985
-11 665
2 680
0
0
0
-6 189
-5 896
-293
Financiële kosten
30
Kosten van financiële leasing Kosten van andere financiële schulden Andere financiële opbrengsten/kosten
30
-2 796
-5 769
2 973
Aandeel in het nettoresultaat van de verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode
7
105
440
-335
567 227
264 442
271 195
Resultaat vóór belastingen Belasting op het resultaat
22
-166 476
-79 073
-87 403
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
32
400 751
185 369
215 382
Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
40
387 894
111 390
276 504
788 645
296 759
491 886
Resultaat van het boekjaar Nettoresultaat van minderheidsbelangen Nettoresultaat aandeel van de Groep
3 111
2 660
451
785 534
294 099
491 435
Nettoresultaat van de Groep per aandeel (in euro)
35
1 118
419
699
Winst per aandeel - aandeel Groep (in euro)
35
1 118
419
699
Nettoresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten per aandeel (in euro)
35
566
260
306
Winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten per aandeel (in euro)
35
566
260
306
De bijlagen maken integraal deel uit van deze resultatenrekening. distrigas | Jaarverslag 2008 | 35
Geconsolideerde jaarrekeningen
(*) Courant bedrijfsresultaat (EBIT) Het courante bedrijfsresultaat (EBIT) is een door de Distrigas-groep gehanteerde indicator voor een “niveau van bedrijfsprestaties dat kan worden gebruikt om de recurrente prestaties te voorspellen”. Het courante bedrijfsresultaat (ook wel “recurrente bedrijfsresultaat” genoemd) is een door het management gebruikt kengetal dat het gemakkelijker maakt om inzicht te krijgen in de prestaties van de groep exclusief elementen die vanwege hun ongewone, abnormale of onregelmatige aard niet met voldoende zekerheid kunnen worden voorspeld. Voor Distrigas zijn deze elementen de afstoting van activa en de waardering van financiële instrumenten van het operationele type op basis van de marktprijs (Mark to Market). Deze elementen worden als volgt gedefinieerd: Afstoting van activa: deze post omvat de meerwaarden op voor verkoop beschikbare financiële activa. Waardering van financiële instrumenten van het operationele type op basis van de marktprijs: deze post komt overeen met veranderingen in de reële waarde (bepaald op basis van de marktprijs) van grondstof- en gasgerelateerde financiële instrumenten die niet worden beschouwd als financiële instrumenten die voor handels- of afdekkingsdoeleinden worden aangehouden. Deze contracten worden afgesloten in het kader van de economische afdekking van operationele transacties in de energiesector. De verandering in de reële waarde van deze instrumenten, die in overeenstemming met IAS 39 moet worden opgenomen in het resultaat, wordt afzonderlijk vermeld op een specifieke regel in de winst-en-verliesrekening (Verandering in de reële waarde van financiële activa en financiële verplichtingen die voor transactiedoeleinden worden aangehouden), omdat deze verandering significant kan zijn en onvoorspelbaar is. (**) Resultaat uit gewone bedrijfsvoering Omvat het courant bedrijfsresultaat (EBIT), alsook de schommeling in de reële waarde van financiële instrumenten die met aankoop- en verkoopverrichtingen van energie verband houden, evenals de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van activa.
36 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Staat van geboekte opbrengsten en kosten Boekjaar
Vorig boekjaar
Verschil
788 645
296 759
491 886
-2 508
3 250
-5 758
(in duizenden euro)
Resultaat van het boekjaar Actuariële verschillen op verbintenissen na uitdiensttreding Variatie van de reële waarde van de voor verkoop beschikbare participaties
-31 590
63 687
-95 277
Variatie van de reële waarde van de indekkingsinstrumenten
-166 860
13 481
-180 341
Opbrengsten en kosten onmiddellijk in eigen vermogen geboekt
-200 958
80 418
-281 376
587 687
377 177
210 510
3 110
2 658
452
584 577
374 519
210 058
Totaal van geboekte opbrengsten en kosten (*) Nettoresultaat van minderheidsbelangen Nettoresultaat aandeel van de Groep
(*) Deze rubriek omvat bedragen die rechtstreeks zijn opgenomen in eigen vermogen verbonden aan de beëindigde activiteiten ten belope van -601 duizend euro (-977 duizend euro op 31/12/2007). Zie ook bijlage 39 (Geconsolideerde staat van de evolutie van het eigen vermogen).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 37
Geconsolideerde jaarrekeningen
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Boekjaar
Vorig boekjaar
788 645
296 759
Ontvangen dividenden
-6 746
-10 100
Betaalde rente
13 255
22 284
-71 953
-54 008
(in duizenden euro)
Operationele activiteiten Resultaat van het boekjaar Aanpassingen voor:
Ontvangen rente Wisselkoersverschillen Belastingen Aandeel in het nettoresultaat van de verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode Dividend uit de verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode Afschrijvingen Voorzieningen Reële waarde IAS 32/39 Afschrijving van de reserve verbonden aan de indekkingsinstrumenten Andere verschillen Meerwaarden op de vervreemding van activa
2 098
4 142
193 795
131 553
-105
-440
500
0
9 914
17 530
65 869
-38 040
-181 188
46 710
-910
-1 481
736
331
-357 557
Minderwaarden op de vervreemding van activa Waardeverminderingen Operationele kasstroom vóór wijziging van het werkkapitaal Voorraadwijzigingen
2 542
376
458 895
415 616
-80 743
33 812
Wijziging handelsvorderingen
-308 660
-65 461
Wijziging van handelsschulden
227 731
-85 179
-124 126
-131 758
173 097
167 030
Betaalde belastingen Netto kasstroom van de operationele activiteiten Investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa
-179
-644
Investeringen in materiële vaste activa
-394
-2 206
Investeringen in andere vaste activa Investeringen in beschikbare participaties voor verkoop
-4 765 -4 000
Verkoop van materiële vaste activa Verkoop van andere vaste activa
9 159
Verkoop van beschikbare participaties voor verkoop - Beëindigde aktiviteiten
479 521
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten
484 107
38 | Jaarverslag 2008 | distrigas
500
-7 115
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (vervolg) Boekjaar
Vorig boekjaar
-176 614
-131 927
(in duizenden euro)
Financieringsactiviteiten Dividenden uitgekeerd door de moedermaatschappij Dividenden uitgekeerd aan derden Ontvangen dividenden Wijziging van financiële leasevorderingen Wijziging van financiële leaseschulden Betaalde rente Ontvangen rente
-2 122
-2 122
6 746
10 100
17 551
17 030
-8 132
-15 754
-13 255
-22 284
71 953
54 008
-82 443
-18 993
Netto kasstroom van de financieringsactiviteiten
-186 316
-109 942
Geldmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het jaar
1 022 400
976 569
-2 098
-4 142
1 491 190
1 022 400
Wijziging van andere financiële schulden
Effect van wisselkoersverschillen Geldmiddelen en kasequivalenten op het einde van het jaar
De nettokasstroom die kan worden toegewezen aan de activiteiten exploitatie, investeringen en financiering van de activiteiten die werden stopgezet, vindt u in Bijlage 40. De operationele activiteiten van de Groep Distrigas hebben voor 173,10 miljoen euro kasstromen gegenereerd tijdens het boekjaar 2008. Tijdens diezelfde periode hebben de investeringsactiviteiten 484,11 miljoen euro aan kasmiddelen opgeleverd, hoofdzakelijk uit de verkoop van 5% van de participatie die door de Vennootschap werd aangehouden in Interconnector (UK) Limited (48,96 miljoen euro) en uit de verkoop van de participatie van de Groep in Distrigas & C° (430,63 miljoen euro) (Bijlagen 7 en 40).
De negatieve evolutie van de financieringsactiviteit (-186,32 miljoen euro) stemt voornamelijk overeen met de betaling van het dividend van de Vennootschap voor het boekjaar 2007 (176,61 miljoen euro). Bijgevolg bedragen de totale geldmiddelen en kasequivalenten van de Groep 1 491,19 miljoen euro op het einde van het boekjaar, ofwel een stijging met 468,79 miljoen euro tegenover vorig boekjaar.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 39
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 1
Conformiteitsverklaring
Distrigas nv (hierna “de Vennootschap” genoemd), is een Vennootschap naar Belgisch recht. De geconsolideerde jaarrekening omvat die van de Vennootschap, haar dochterondernemingen, haar geassocieerde deelnemingen, gezamenlijk gecontroleerde entiteiten en voor een bijzonder doel opgerichte entiteiten (hierna gezamenlijk “de Groep” genoemd). De geconsolideerde jaarrekening wordt opgemaakt met inachtneming van alle bepalingen van het IFRS-referentiekader (“International Financial Reporting Standards”) zoals door de Europese Unie goedgekeurd. IFRS moet worden begrepen als alle standaarden (IAS – “International Accounting Standards” - en IFRS) en interpretaties (SIC – “Standing Interpretations Committee” - en IFRIC – “International Financial Reporting Interpretations Committee”) die door de IASB (“International Accounting Standards Board”) zijn uitgevaardigd en gepubliceerd en die op de afsluitingsdatum van toepassing zijn, behoudens de uitzonderingen die in het referentiekader zijn voorzien. De eventuele keuze van de bestuursorganen om een standaard vervroegd toe te passen, voor zover die vervroegde toepassing is toegelaten, zal specifiek in de waarderingsregels worden vermeld. De volgende standaarden, wijzigingen van de standaarden en interpretaties zijn verplicht van toepassing op het boekjaar 2008:
Interpretatie IFRIC 11 (IFRS 2: Group and Treasury Share Transactions)
Wijziging van de standaarden IAS 39 en IFRS 7 (Reclassification of Financial Assets)
Na analyse werd besloten dat ze niet van toepassing zijn op de activiteiten van de Groep en dus geen impact hebben op de geconsolideerde jaarrekening. De volgende standaarden, wijzigingen van de standaarden en interpretaties zijn verplicht van toepassing na 2008 en werden door de Groep niet vervroegd toegepast.
40 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Standaard IFRS 8 (Operating Segments), die recent werd gepubliceerd, is van toepassing op de boekjaren vanaf 1 januari 2009. De analyse van de mogelijke impact van deze standaard op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep, met name op de weergave van de sectoriële informatie, wordt momenteel uitgevoerd. Hetzelfde geldt voor de volgende standaarden, wijzigingen van de standaarden en interpretaties die werden gepubliceerd maar door de Europese Unie nog niet werden goedgekeurd.
Wijziging van de standaard IAS 1 (Presentation of Financial Statements),
Wijziging van de standaard IAS 23 (Borrowing Costs),
Wijziging van de standaard IAS 27 (Consolidated and Separate Financial Statements),
Wijziging van de standaard IFRS 2 (Share-based Payment),
Wijziging van de standaard IFRS 3 (revised 2008) (Business Combinations),
Wijzigingen van de standaarden IAS 32 en IAS 1 (Financial Instruments: presentation – puttable financial instruments and obligations arising on liquidation),
Wijziging van de standaard IAS 39 (Financial Instruments: Recognition and Measurement),
Wijzigingen van de standaard IFRS 1 (First time adoption of IFRS) en de standaard IAS 27 (Cost of an Investment in a Subsidiary, Jointly Controlled Entity or Associate),
IFRS 1 (First time adoption of IFRS (revised 2008)),
Improvements to IFRS,
Interpretatie IFRIC 12 (Service Concession Arrangements),
Interpretatie IFRIC 13 (Customer Loyalty Programmes),
Interpretatie IFRIC 14, IAS 19 (Employee Benefits Update),
Interpretatie IFRIC 15 (Agreements for the Construction of Real Estate),
Interpretatie IFRIC 16 (Hedges of a Net Investment in a Foreign Operation),
Voor zover de Groep weet, is er momenteel geen enkel element dat zou aangeven dat de weerhouden parameters in hun geheel niet geschikt zijn. Ook is er geen weet van een evolutie die de voorziene bedragen significant zou kunnen beïnvloeden.
Interpretatie IFRIC 17 (Distributions of non-cash assets to owners). De toepassing van de wijziging van de standaard IAS 1 (revised 2007) zal een verandering meebrengen in de informatie die in de geconsolideerde jaarrekening moet worden geleverd. De toepassing van de andere wijzigingen en interpretaties zou geen significante of materiële impact hebben op de jaarrekening van de Groep.
Gebruik van ramingen Bij de opstelling van de jaarrekening moeten ramingen en hypothesen worden gebruikt voor de waardebepaling van de activa en passiva, de evaluatie van de positieve en negatieve gebeurtenissen op de datum van afsluiting en de opbrengsten en lasten van het boekjaar. Vanwege de onzekerheden die inherent zijn aan elk evaluatieproces, herziet de Groep zijn ramingen op basis van informatie die regelmatig wordt bijgewerkt. Ondanks de inspanningen van de Groep is het mogelijk dat de toekomstige resultaten van de betreffende operaties verschillen van deze ramingen. De significante ramingen die de Groep realiseerde voor de opstelling van de jaarrekening betreffen vooral de evaluatie van de voorzieningen. Wat de raming van de voorzieningen betreft zijn de parameters die een significante impact hebben op het bedrag van de voorzieningen, buiten het eigenlijke kostenniveau, de kalender van deze voorzieningen en de actualisatievoet die wordt toegepast op de kasstromen. Deze parameters worden vastgesteld op basis van de informatie en de ramingen die de vennootschap momenteel het best geschikt acht.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 41
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 2
Basis van de presentatie
1. Afsluitingsdatum en voorstelling van de jaarrekening Afsluitingsdatum De geconsolideerde jaarrekening wordt afgesloten per 31 december, datum van afsluiting van de rekeningen van de Vennootschap. De raad van bestuur heeft op 11 maart 2009 de geconsolideerde jaarrekeningen vastgelegd en de publicatie ervan toegestaan. Indien de afsluitingsdatum van de jaarrekening van een dochteronderneming tussen 30 september en 31 december valt, zal haar jaarrekening als dusdanig worden gebruikt. Indien er zich echter belangrijke gebeurtenissen of transacties zouden voordoen tussen de afsluitingsdatum van de jaarrekening van deze dochteronderneming en de afsluitingsdatum van de Vennootschap, zal er ten behoeve van de consolidatie een situatie op 31 december worden opgemaakt. Hetzelfde is van toepassing wanneer de afsluitingsdatum van de jaarrekening van een dochteronderneming vroeger dan 30 september valt. De jaarrekening van alle ondernemingen die tot de consolidatiekring van de Groep behoren, worden opgemaakt volgens eenvormige boekhoud- en waarderingsmethodes. De cijfers van het voorgaande jaar worden op basis van identieke boekhoudmethodes vastgelegd, behoudens uitzondering.
Voorstelling van de jaarrekening In overeenstemming met IAS 1 (Presentation of Financial Statements) omvat de jaarrekening een winst- en verliesrekening, een balans, een overzicht van de geboekte inkomsten en kosten, een kasstroomoverzicht in overeenstemming met IAS 7 (Cash Flow Statements), en bijlagen die een overzicht geven van de belangrijkste boekhoudmethodes evenals andere toelichtingen. In de winst- en verliesrekening worden de kosten van het boekjaar volgens hun aard gegroepeerd en voorgesteld.
42 | Jaarverslag 2008 | distrigas
In het kasstroomoverzicht worden de kasstromen van de operationele activiteiten volgens de indirecte methode voorgesteld.
2. Consolidatieprincipes De dochterondernemingen worden volgens de methode van de integrale consolidatie geconsolideerd. In overeenstemming met IAS 27 (Consolidated and Separated Financial Statements) worden dochterondernemingen gedefinieerd als ondernemingen waarvan de Vennootschap het financiële en operationele beleid kan sturen, zodat ze voordeel kan halen uit de activiteiten van de dochteronderneming. De jaarrekeningen van de dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle van de Groep een aanvang neemt tot en met de datum waarop die controle ophoudt te bestaan. De voor een bijzonder doel opgerichte entiteiten (in de zin van SIC 12 – Consolidation – Special Purpose Entities) die in wezen worden gecontroleerd door de Groep, worden eveneens volgens de methode van integrale consolidatie geconsolideerd. De “equity”-methode wordt gebruikt voor de geassocieerde deelnemingen. In overeenstemming met IAS 28 (Accounting for Investments in Associates) worden geassocieerde deelnemingen gedefinieerd als ondernemingen waarop de Vennootschap rechtstreeks of onrechtstreeks een aanzienlijke invloed uitoefent, zonder dat deze entiteiten dochterondernemingen of gezamenlijk gecontroleerde entiteiten zijn. Een aanzienlijke invloed wordt omschreven als de bevoegdheid om inspraak te hebben in financiële of operationele beleidsbeslissingen van de betrokken entiteit, zonder evenwel de controle over deze beleidsdomeinen uit te oefenen. De “equity”-methode wordt gebruikt vanaf de datum waarop de aanzienlijke invloed een aanvang neemt tot en met de datum waarop die invloed ophoudt te bestaan. De methode van proportionele consolidatie wordt toegepast op gezamenlijk gecontroleerde entiteiten.
In overeenstemming met IAS 31 (Financial Reporting of Interests in Joint Ventures) worden gezamenlijk gecontroleerde entiteiten gedefinieerd als ondernemingen waarin de Vennootschap samen met andere partijen een economische activiteit uitoefent, op basis van een contractuele overeenkomst en onder gezamenlijke controle. De methode van proportionele consolidatie wordt gebruikt vanaf de datum waarop de gezamenlijke controle een aanvang neemt tot en met de datum waarop die controle ophoudt te bestaan. Alle transacties, saldi, winsten en verliezen tussen de ondernemingen van de Groep die niet gerealiseerd zijn, worden geëlimineerd. Een lijst van de belangrijkste gezamenlijk gecontroleerde dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en entiteiten werd opgenomen in de bijlagen bij de geconsolideerde jaarrekening (bijlage 7).
3. Verrichtingen in vreemde valuta Valuta waarin de geconsolideerde jaarrekening is uitgedrukt De geconsolideerde jaarrekening is opgemaakt in euro, afgerond op het dichtste duizendtal. De euro is eveneens de functionele munt van de Groep, in de zin van IAS 21 (The Effect of Changes in Foreign Exchange Rates).
Verrichtingen in vreemde valuta Verrichtingen in vreemde valuta worden omgerekend aan de wisselkoers die op de datum van de verrichting van toepassing is. Monetaire activa en passiva die in vreemde valuta zijn uitgedrukt, worden omgerekend tegen de slotkoers. De winsten en verliezen die uit deze verrichtingen voortvloeien, alsook uit de omrekening van monetaire activa en passiva die in vreemde valuta zijn uitgedrukt, worden in de winst- en verliesrekening opgenomen. De niet-monetaire activa en passiva die in vreemde valuta zijn uitgedrukt, worden omgerekend tegen de wisselkoers die op de datum van de verrichting van toepassing is.
Buitenlandse activiteiten De jaarrekeningen van de buitenlandse activiteiten van de Groep worden omgerekend in euro op basis van de IAS 21-principes.
Bijgevolg worden de activa en passiva van buitenlandse dochterondernemingen voor alle voorgestelde boekjaren omgerekend in euro tegen de wisselkoers op de afsluitingsdatum. De winst- en verliesrekeningen van buitenlandse dochterondernemingen en van gezamenlijk gecontroleerde entiteiten worden omgerekend in euro tegen de koers die op de data van de transacties van toepassing was (doorgaans de gemiddelde koers, voor zover die tijdens het boekjaar geen al te grote schommelingen vertoont). De eventuele koersverschillen die hieruit zouden voortvloeien, worden in een afzonderlijke rubriek van het eigen vermogen opgenomen. De bestanddelen van het eigen vermogen worden omgerekend tegen de historische wisselkoers.
4. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden in overeenstemming met IAS 38 (Intangible Assets) geboekt en gewaardeerd. Deze boekingscriteria zijn zowel van toepassing op de immateriële vaste activa die van derden werden verworven als op de immateriële activa die intern werden gegenereerd, alsook op de kosten die achteraf worden aangegaan om immateriële vaste activa te ontwikkelen, gedeeltelijk te vervangen of te onderhouden. Alle overige kosten in verband met immateriële vaste activa worden als kosten geboekt op het ogenblik dat ze worden aangegaan. De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen hun aanschaffingsprijs, verminderd met de som van de gecumuleerde afschrijvingen en eventuele waardeverminderingen. Om te bepalen of een immaterieel vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is, past de Groep IAS 36 (Impairment of Assets) toe. De immateriële vaste activa worden lineair afgeschreven over een termijn die met hun geraamde gebruiksduur overeenstemt. Informaticasoftware wordt afgeschreven over een termijn van 5 jaar. De afschrijving van een actief begint wanneer het beschikbaar is voor gebruik en eindigt op de datum waarop het geklasseerd is als beschikbaar voor verkoop of de datum waarop het actief niet langer in de balans wordt opgenomen indien deze datum voorafgaat aan de eerste. De gebruiksduur en de afschrijvingsmethode van immateriële vaste activa worden minstens bij het afsluiten van elk boekjaar opnieuw bestudeerd.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 43
Geconsolideerde jaarrekeningen
5. Materiële vaste activa Activa in eigendom De materiële vaste activa worden in overeenstemming met IAS 16 (Property, Plant and Equipment) opgenomen en gewaardeerd tegen hun aanschaffingsprijs, verminderd met de som van de gecumuleerde afschrijvingen en eventuele waardeverminderingen. De kost omvat de oorspronkelijke aanschaffingsprijs en alle rechtstreeks toerekenbare kosten om het actief op de locatie en in de staat te brengen die noodzakelijk is om te functioneren volgens de door het management voorziene wijze. Wanneer de verschillende bestanddelen van een actief een uiteenlopende gebruiksduur hebben of aan de Groep voordelen verlenen volgens een verschillend tempo zodat er verschillende afschrijvingspercentages en –methodes dienen te worden toegepast, zal de totale kost van het actief over zijn verschillende bestanddelen worden verdeeld en zal elk bestanddeel afzonderlijk worden geboekt en afgeschreven. Deze principes zijn zowel bij de oorspronkelijke boeking als later van toepassing. De onderhouds- en herstellingskosten die niet leiden tot een verhoging van de toekomstige economische voordelen van het actief waarop ze betrekking hebben, worden als kosten geboekt op het ogenblik dat ze worden aangegaan. De kosten van leningen worden in overeenstemming met IAS 23 (Borrowing Costs) gekapitaliseerd. Ze worden bijgevolg in de kosten van het desbetreffende actief opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat ze toekomstige economische voordelen zullen opleveren en indien ze op betrouwbare wijze kunnen worden gewaardeerd. De kosten van leningen die niet aan deze voorwaarden voldoen, worden als kost geboekt tijdens het boekjaar waarin ze zijn gemaakt. De afschrijvingen worden berekend vanaf de datum waarop het actief beschikbaar is voor gebruik, volgens de lineaire afschrijvingsmethode en tegen een percentage dat met de geraamde gebruiksduur van deze activa overeenstemt. In uitzonderlijke gevallen kan voor een andere methode dan de lineaire afschrijving worden gekozen, wanneer die beter overeenstemt met de gebruiksduur van het actief. De belangrijkste gebruikstermijnen die de Groep hanteert, zijn: Methaanschepen
40 jaar
Industriële gebouwen
20 jaar
Leidingen
30 tot 50 jaar
Andere installaties
5 tot 45 jaar
44 | Jaarverslag 2008 | distrigas
De hierboven vermelde gebruikstermijnen worden eenvormig binnen de volledige Groep toegepast. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan zijn geschatte realiseerbare waarde, wordt rechtstreeks een waardeverlies voor dit verschil geboekt in overeenstemming met IAS 36 (Impairment of Assets). De winsten en verliezen op materiële vaste activa die niet langer onder de materiële vaste activa worden opgenomen, komen in het operationeel resultaat. De gebruiksduur, de afschrijvingsmethode alsook de eventuele restwaarde van materiële vaste activa worden minstens bij het afsluiten van elk boekjaar opnieuw bestudeerd.
Activa in leasing De materiële vaste activa omvatten eveneens de activa die in overeenstemming met IAS 17 (Leases) en IFRIC 4 (Determining whether an Arrangement contains a Lease) worden geleasd. De classificatie van leaseovereenkomsten is gebaseerd op de mate waarin aan het eigendom van geleasde activa verbonden risico’s en voordelen bij de leasingnemer liggen. Wanneer vrijwel alle risico’s en voordelen op de leasingnemer worden overgedragen, gaat het om een financiële leasing. De door de Groep geleasde activa worden aanvankelijk opgenomen tegen hun reële waarde of, indien deze lager is, tegen de geactualiseerde waarde van de minimale leasingbetalingen berekend op basis van de impliciete interestvoet van de leasingovereenkomst. In een latere fase zullen deze activa worden verwerkt volgens de waarderingsmethodes die op de activa in eigendom worden toegepast (zie hoger). De afschrijvingstermijn is niettemin beperkt door de duur van de overeenkomst indien er geen redelijke zekerheid over bestaat dat de Groep na afloop van de overeenkomst het eigendom van het actief zal verkrijgen. De betaling van de leasingsommen wordt uitgesplitst tussen de financiële kosten (berekend op basis van een constante interestvoet op het saldo van de schuld) en de afbouw van de schuld die, op het ogenblik van de eerste boeking, met de waarde van het actief overeenstemt.
6. Voor verkoop beschikbare deelnemingen In overeenstemming met IAS 39 (Financial Instruments: Recognition and Measurement) worden de deelnemingen in entiteiten waarover de Vennootschap geen controle, gezamenlijke controle of een aanzienlijke invloed uitoefent, ondergebracht bij de categorie van deelnemingen die voor verkoop beschikbaar zijn (cf. punt Financiële instrumenten).
7. Voorraden De voorraden worden in overeenstemming met IAS 2 (Inventories) gewaardeerd tegen de laagste waarde van de kostprijs of de nettoverkoopwaarde. Het stockeren van aardgas gebeurt aan de gemiddelde maandkostprijs, terwijl de voorraad gewaardeerd wordt aan de gewogen gemiddelde prijs.
8. Vorderingen – Geldmiddelen en kasequivalenten Vorderingen en andere vlottende activa De handelsvorderingen worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde, verminderd met eventuele waardeverminderingen. De overige vlottende activa worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde, verminderd met de waardeverminderingen die doorgevoerd werden om elk identificeerbaar risico te dekken. De waardeverminderingen worden geboekt tijdens het boekjaar waarin ze worden vastgesteld. Aanvullende waardeverminderingen worden geboekt om rekening te houden met hetzij de evolutie van de verkoopwaarde, hetzij met de risico’s inherent aan de aard van de betrokken producten of de gevoerde activiteit.
Geldmiddelen en kasequivalenten De geldmiddelen bestaan uit de kasmiddelen en de direct opvraagbare deposito’s. De kasequivalenten zijn kortlopende en zeer liquide beleggingen die gemakkelijk in een gekend bedrag aan kasmiddelen kunnen worden omgezet, een initiële looptijd van minder dan drie maanden hebben en die aan een verwaarloosbaar risico van waardeverandering onderhevig zijn. De geldmiddelen, de kasequivalenten en de kortlopende deposito’s worden tegen hun nominale waarde in de balans opgenomen.
9. Maatschappelijk kapitaal Deze rubriek bevat het geplaatste maatschappelijk kapitaal, vertegenwoordigd door aandelen van categorie A, B, C en D.
10. Andere reserves en niet-uitgekeerde winsten Deze rubriek bevat de gerealiseerde en niet-uitgekeerde winsten van de Vennootschap en haar geconsolideerde dochterondernemingen. De dividenden worden immers
opgenomen als een verplichting tijdens de periode waarin ze worden uitgekeerd. Deze rubriek omvat ook de schommelingen zonder invloed op het boekhoudresultaat, hoofdzakelijk te wijten aan de boekhoudkundige verwerking van financiële activa beschikbaar voor verkoop en afgeleide financiële instrumenten.
11. Voorzieningen In overeenstemming met de principes van IAS 37 (Provisions, Contingent Liabilities and Contingent Assets) worden er voorzieningen aangelegd wanneer een van de ondernemingen van de Groep een juridische of impliciete verplichting moet nakomen die voortvloeit uit gebeurtenissen die zich in het verleden hebben voorgedaan, waarvan de afwikkeling waarschijnlijk resulteert in een uitstroom van middelen en wanneer het bedrag van deze verplichting op betrouwbare wijze kan worden ingeschat. De voorzieningen worden dus in de balans opgenomen op basis van een zo accuraat mogelijke raming van de uitgaven die nodig zijn om op de balansdatum de huidige verplichting te vereffenen. Deze ramingen zijn gebaseerd op het oordeel van het management van de Vennootschap, aangevuld met ervaringen die met gelijkaardige transacties werden opgedaan. In sommige gevallen zal de Groep een beroep doen op onafhankelijke deskundigen. Gebeurtenissen na balansdatum worden eveneens in aanmerking genomen. Wanneer de impact aanzienlijk is, worden de toekomstige verplichtingen bij de raming van de voorziening geactualiseerd.
12. Personeelsbeloningen De Vennootschap heeft verplichtingen op het vlak van pensioenen, ontslagvergoedingen en verzekeringsregelingen. Deze verplichtingen zijn algemeen van toepassing op alle werknemers. De verplichtingen inzake pensioenen worden berekend volgens het principe van IAS 19 (Employee Benefits). De kostprijs van de toegezegde bijdragenregelingen wordt als een last opgenomen op basis van de opgevraagde bijdragen. De boeking van het bedrag van deze pensioenregelingen en soortgelijke verplichtingen werd verricht op basis van actuariële ramingen indien ze representatief zijn voor de gedefinieerde prestaties. Deze berekeningen houden rekening met de levensverwachting, het personeelsverloop en loonprognoses die met de economische omstandigheden rekening houden. De actualiseringsvoet wordt vastgelegd door verwijzing naar het rendement, op de waarderingsdatum, van obligaties die door eersterangsondernemingen zijn uitgegeven (of door de Staat, indien er geen representatieve markt voor privéleningen bestaat).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 45
Geconsolideerde jaarrekeningen
Tot het boekjaar 2005 werden de winsten en verliezen uit wijzigingen van actuariële hypotheses met betrekking tot de pensioenverplichtingen opgenomen indien ze meer dan 10% bedroegen van de hoogste waarde van de verplichting of van het fonds. Het gedeelte dat deze drempel van 10% overschrijdt, werd vervolgens gespreid over de gemiddelde resterende duur van de loopbaan van de werknemers. De bedragen met betrekking tot regelingen waarvan de verplichtingen hoger zijn dan de fondsen, werden als een voorziening onder het passief geboekt. Sinds het boekjaar 2006 boekt de Groep het geheel van actuariële verliezen en winsten die betrekking hebben op de uitkeringen na uitdiensttreding voor bepaalde prestaties als tegenpost van het eigen vermogen. Die verandering van boekhoudmethode impliceert dat het geheel van actuariële verschillen onmiddellijk wordt geboekt in de voorzieningen voor Personeelsbeloningen. Die verschillen worden rechtstreeks tegengeboekt in het eigen vermogen en de uitgestelde belastingen zonder dat enige afschrijving wordt verrekend in de winst- en verliesrekening.
13. Handelsschulden en overige korte termijn verplichtingen De handelsschulden en overige verplichtingen worden tegen hun nominale waarde opgenomen.
14. Actuele en uitgestelde belastingen op het resultaat De belasting op het resultaat van het boekjaar omvat de actuele en de uitgestelde belastingen.
Actuele belasting De actuele belasting is het bedrag van de verschuldigde belasting op de belastbare inkomsten van het verstreken boekjaar, alsook elke aanpassing van de betaalde of nog verschuldigde belastingen met betrekking tot eerdere boekjaren. De actuele belastingen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen. Het bedrag van de actuele belastingen wordt, naargelang het geval, bij de fiscale vorderingen of verplichtingen ondergebracht.
Uitgestelde belasting De uitgestelde belasting wordt volgens de methode van de variabele overdracht of “Liability Method” in overeenstemming met IAS 12 (Income Taxes) berekend op alle tijdelijke
46 | Jaarverslag 2008 | distrigas
verschillen tussen de fiscale waarde van de activa en verplichtingen en hun boekwaarde in de jaarrekening, zonder rekening te houden met de tijd die nodig is opdat deze verschillen zouden verdwijnen. Het bedrag van de uitgestelde belastingen wordt opgenomen onder de vaste activa en langlopende verplichtingen.
15. Gebeurtenissen na afsluitingsdatum De gebeurtenissen die zich na afsluitingsdatum hebben voorgedaan en die bijkomende informatie verschaffen over de toestand van de Vennootschap op afsluitingsdatum (“Adjusting Events”), zijn in de jaarrekening verwerkt. De gebeurtenissen die zich na sluitingsdatum hebben voorgedaan en die geen aanleiding tot aanpassingen geven (“Non Adjusting Events”), worden in de toelichting vermeld indien ze van wezenlijk belang zijn.
16. Financiële instrumenten 16.1 Algemene principes In het kader van haar huidige activiteit beschikt de Groep over verschillende financiële instrumenten zoals bepaald door IAS 32 en IAS 39. Deze instrumenten worden ingezet voor de indekking van bepaalde risico’s waarmee de Vennootschap geconfronteerd wordt. Het beheer van deze financiële instrumenten gebeurt centraal door een risicobeheerscomité (hierna “Het Comité” genoemd) overeenkomstig de doelstellingen en principes die werden bepaald door de Directie. Het Comité beheert de volgende risico’s: 16.1.1. Wisselkoersrisico Om de gevolgen van schommelingen in de wisselkoersen te verminderen,worden de kasstromen in deviezen gedekt door termijncontracten. 16.1.2. Renterisico Er worden algemene richtlijnen toegepast om het renterisico te dekken. Deze omvatten de dekking van interesten die verschuldigd zijn op leningen door middel van rentecaps en -swaps (IRS). 16.1.3. Marktrisico Aangezien de Groep actief is op de grondstoffenmarkt, loopt ze financiële risico’s als gevolg van de prijsschommelingen van deze grondstoffen. Om de weerslag van deze prijsschommelingen op de winst- en verliesrekening onder controle te houden, beschikt de Groep over afgeleide instrumenten, binnen de grenzen bepaald door het Comité.
Dit indekkingsbeleid van marktrisico’s heeft niet alleen betrekking op gasaankoop- en verkoopposities, maar ook op grondstoffen en andere factoren waarop de gasprijs is geïndexeerd. 16.1.4. Kredietrisico De Groep staat vooral in haar arbitragetransacties bloot aan kredietrisico’s ten aanzien van tegenpartijen bij deze transacties. Om deze blootstelling te beperken, bepaalt het Comité individuele en algemene grenzen voor de bedragen voor arbitragetransacties en het gebruik van bankwaarborgen.
16.2 Financiële activa exclusief afgeleide instrumenten Financiële activa (exclusief afgeleide instrumenten) worden op de balans geboekt tegen kostprijs na aftrek van de transactiekosten. De financiële activa bijgehouden tot hun vervaldag, alsook leningen en schulden, worden gewaardeerd volgens kostprijs minus gecumuleerde afschrijvingen volgens de effectieve rentekoersmethode. De “voor verkoop beschikbare activa” die gehouden worden voor transactiedoeleinden, worden aan hun reële waarde geboekt zonder enige vermindering voor de transactiekosten. Eigen vermogen effecten die als “beschikbaar voor verkoop” geklasseerd staan, en die niet genoteerd zijn op een actieve markt en waarvan de reële waarde niet op een betrouwbare manier kan worden bepaald met een alternatieve methode, worden gewaardeerd tegen de kostprijs van de laatste transactie van dezelfde aard. De schommelingen met betrekking tot de reële waarde van financiële activa die beschikbaar zijn voor de verkoop, worden rechtstreeks geboekt in eigen vermogen. Voor activa die bestemd zijn voor transacties worden dergelijke schommelingen van de reële waarde geboekt in de resultatenrekening.
16.3 Financiële passiva exclusief afgeleide instrumenten Met uitzondering van de hiervoor besproken financiële instrumenten, worden de financiële passiva eerst geboekt tegen hun reële waarde, zonder gemaakte transactiekosten. In de loop van de volgende boekjaren worden de financiële passiva gewaardeerd tegen kostprijs minus gecumuleerde afschrijvingen met behulp van de methode van de effectieve rentekoers. Volgens deze methode wordt elk verschil tussen de ontvangen opbrengsten (zonder transactiekosten) en de terugbetalingswaarde geboekt als financieel resultaat voor de duur van de schuld.
16.4 Dekkingsboekhouding en afgeleide instrumenten 16.4.1. Dekkingsboekhouding De Groep maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten ter dekking van haar blootstelling aan wisselkoersrisico’s, aan renterisico’s en aan risico’s met betrekking tot grondstoffencontracten, die voortvloeien uit haar bedrijfs-, financierings- en investeringsactiviteiten. Bij het afsluiten van dergelijke afgeleide financiële instrumenten worden deze door de Groep geïdentificeerd: hetzij
als een instrument ter dekking van de reële waarde van een actief of een passief (“fair value hedge”);
hetzij
als een instrument ter dekking van de cashflow verbonden aan een actief of een passief (“cash flow hedge”).
De Groep past de volgende voorwaarden toe om een afgeleid instrument te erkennen als een dekkingsinstrument: de dekkingsrelatie wordt formeel aangetoond en gedocumenteerd de
dekkingsrelatie is in die mate efficiënt dat de schommelingen in reële waarde of kasstromen toe te schrijven aan het ingedekte risico volledig gecompenseerd worden, en dit overeenkomstig het algemene beleid inzake risicobeheer van de Groep. De aldus opgegeven dekkingsrelaties worden gedocumenteerd vanaf het ogenblik dat ze van kracht worden en de efficiëntie van de dekking kan op een betrouwbare manier worden bepaald. Ten slotte wordt de efficiëntie van de dekkingsrelatie continu geëvalueerd.
Dekking van de reële waarde Fair value hedging is bedoeld om het risico te dekken van de schommeling van de reële waarde van activa en passiva die werden geboekt in de balans. Voor dit soort dekking worden zowel het dekkingselement als het dekkingsinstrument gewaardeerd tegen hun reële waarde. De schommelingen in de reële waarde worden rechtstreeks geboekt in de resultatenrekening. Vanaf het ogenblik dat een dekkingsrelatie niet langer efficiënt is, wordt de daarmee verband houdende dekkingsboekhouding opgegeven. Dekking van de kasstromen Cash flow hedging is bedoeld om het risico te verminderen op kasstroomschommelingen van activa en passiva die werden geboekt in de balans. Het gaat met name om een zeer waarschijnlijke geplande transactie of niet-geboekte vaste
distrigas | Jaarverslag 2008 | 47
Geconsolideerde jaarrekeningen
verbintenissen. De schommelingen van de reële waarde die het resultaat zijn van de dekking van de kasstromen, worden geboekt in de reserve voor dekkingsinstrumenten die is opgenomen in het eigen vermogen. Daarna wordt dit bedrag overgedragen naar het resultaat van het boekjaar waarin het gedekte element het resultaat beïnvloedt. Het niet-efficiënte deel van de dekkingsrelatie wordt onmiddellijk geboekt in de winst- en verliesrekening. Wanneer de dekkingsrelatie niet langer efficiënt is, wordt de daarmee verband houdende dekkingsboekhouding opgegeven en de bedragen die werden geboekt in de reserve voor dekkingsinstrumenten blijven behouden tot op het ogenblik dat de dekkingstransactie wordt geboekt in de winst- en verliesrekening. 16.4.2. A fgeleide instrumenten niet bestemd voor risicodekking Het kan gebeuren dat de Groep inschrijft op afgeleide financiële instrumenten die, ook al dekken ze op economische wijze een welbepaald risico, toch niet voldoen aan de strikte criteria voor toepassing van de dekkingsboekhouding volgens IAS 39. De schommelingen van de reële waarde van dergelijke instrumenten worden rechtstreeks geboekt in de winst- en verliesrekening. 16.4.3. Afgeleide instrumenten besloten in contracten (“embedded derivatives”) Een “embedded derivative” is een onderdeel van een basiscontract dat niet aanzien wordt als een afgeleid instrument, maar dat zelf een afgeleid instrument is. Dit besloten afgeleide instrument verandert bepaalde kasstromen van het gecombineerde contract op net dezelfde wijze als een afzonderlijk afgeleid instrument. Wanneer echter de economische kenmerken en de risico’s van deze “embedded derivatives” niet intrinsiek gekoppeld zijn aan het niet-afgeleide basiscontract, wordt het “embedded derivative” geboekt in de balans als een afgeleid instrument tegen zijn reële waarde, en de schommeling van de reële waarde wordt geboekt in de winst- en verliesrekening. Als het onmogelijk blijkt om de reële waarde van het “embedded derivative” onafhankelijk van het basiscontract te bepalen, wordt de totaliteit van het contract geboekt tegen de reële waarde in de balans en de schommelingen van de reële waarde worden geboekt in de winst- en verliesrekening, overeenkomstig de voorschriften van IAS 39.
16.5 Aan- en verkoopcontracten voor niet-financiële activa Door de activiteit van de Groep worden zeer dikwijls aankoop- en verkooptransacties voor gas afgesloten. Deze transacties worden afgesloten en aangehouden met het
48 | Jaarverslag 2008 | distrigas
oog op de ontvangst of levering van gas voor aankoop of verkoop door de Groep of voor eigen gebruik en kaderen in het beleid van de Groep om het volumerisico te beheersen. Deze contracten vallen bijgevolg in principe buiten het toepassingsgebied van IAS 39 (“own use”).
17. Boeking en waardering van de opbrengsten Een opbrengst wordt vastgesteld wanneer het waarschijnlijk is dat er toekomstige economische voordelen naar de Vennootschap zullen gaan en men deze voordelen op betrouwbare wijze kan waarderen. De opbrengsten van de verkopen van goederen worden geboekt nadat de levering heeft plaatsgevonden en wanneer de overdracht van de risico’s en voordelen voltooid is. In toepassing van norm IAS 18 (Revenue recognition) en IAS 1 (Presentation of Financial Statements) worden de gerealiseerde resultaten van sommige verrichtingen voorgesteld als netto-omzet zodra de betreffende verkoopcontracten zouden kunnen worden gecompenseerd door gelijkaardige aankopen of indien de verkoopcontracten deel uitmaken van ruilstrategieën. In de andere gevallen worden de resultaten voorgesteld als bruto-elementen in de regels “Omzet” en “Aankoop”. Voor het bepalen van haar omzet baseert de Vennootschap zich zowel op de rechtstreeks beschikbare verbruiksmetingen bij de meeste grote klanten als op schattingen van het verbruik bij de segmenten met een jaarlijkse meteropneming. Dit is geen nieuw gegeven, doch de liberalisering heeft de omgeving complexer gemaakt doordat de netten beheerd worden door tal van operatoren op nationaal en regionaal vlak. Daardoor is de Vennootschap onderworpen aan volumetoewijzingen aangeleverd door deze verschillende netwerkoperatoren. Dit brengt een hogere onzekerheid dan in het verleden met zich mee. Er worden adequate maatregelen getroffen om dit risico te beperken. De volledige openstelling van de markt evenals de ervaring opgedaan door de netwerkoperatoren sinds het begin van de liberalisering van de markt, zullen vermoedelijk bijdragen tot een terugkeer van een genormaliseerde situatie. De interesten worden geboekt in functie van de verstreken tijd zodanig dat een getrouw beeld wordt gegeven van het effectieve rendement van het actief. De vergoedingen worden geboekt naargelang ze worden verworven, in overeenstemming met de bepalingen van de akkoorden.
De dividenden worden geboekt wanneer het recht van de aandeelhouder om de betaling te ontvangen, is vastgesteld.
18. Plannen voor inschrijving op en aankoop van aandelen Overeenkomstig de norm IFRS 2 (Share-based Payment) boekt de Groep de transacties waarvan de betaling gebaseerd is op aandelen (plannen voor inschrijving op en aankoop van aandelen toegekend aan het personeel) enkel onder de instrumenten van het eigen vermogen toegekend na 7 november 2002 en nog niet verworven op 1 januari 2005. Voor de overige toekenningen wordt informatie in de bijlagen verschaft. In zover de transacties uitsluitend gebeuren met personeelsleden en in instrumenten van het eigen vermogen worden vereffend, boekt de Groep de reële waarde van de instrumenten van het eigen vermogen die toegewezen zijn aan de personeelskosten, rechtstreeks als tegenwaarde van het eigen vermogen tijdens de aanschaffingsperiode van de rechten. De reële waarde van de toegewezen instrumenten wordt door de Groep gewaardeerd op de datum van toekenning. Ze maakt daarbij gebruik van een binomiaal waarderingsmodel. Op basis van dit model kan rekening worden gehouden met de kenmerken van het plan (uitoefenprijs, uitoefenperiode), de marktgegevens bij de toekenning (risicovrije rente, aandelenkoers, volatiliteit, verwachte dividenden) en een gedragshypothese van de begunstigden.
19. Niet-courante activa aangehouden voor verkoop en beëindigde activiteiten Een niet-courant actief of een groep van af te stoten balanselementen wordt geclassificeerd als aangehouden voor verkoop als de boekwaarde eerder wordt terugverdiend door een verkoopstransactie dan door een voortgezet gebruik. Aan deze voorwaarde is enkel voldaan als het hoogst waarschijnlijk is dat de verkoop zal plaatsvinden en als het actief (of de groep van af te stoten balanselementen) in zijn huidige staat onmiddellijk beschikbaar is voor verkoop. Opdat kan worden beschouwd dat de verkoop hoogst waarschijnlijk zal plaatsvinden moet de entiteit een verkoopplan hebben van het actief (of van de groep van af te stoten balanselementen); er moet een actief programma zijn gestart om een koper te vinden en het plan uit te werken; het actief (of de groep van af te stoten balanselementen) moet actief worden verhandeld voor een verkoopprijs die redelijk is ten opzichte van zijn huidige reële waarde en de
verkoop moet als gerealiseerd worden beschouwd binnen een termijn van één jaar vanaf de datum van classificatie. De activa die zijn geclassificeerd als aangehouden voor verkoop worden geëvalueerd op het laagste bedrag tussen hun boekwaarde en hun reële waarde verminderd met de kosten van de verkoop. Elk bedrag dat de boekwaarde hoger is dan de reële waarde verminderd met de kosten van de verkoop wordt verrekend als een waardevermindering. Zodra de activa geclassificeerd zijn als aangehouden voor verkoop worden ze niet meer afgeschreven. De vergelijkende informatie met de balans van de vorige boekjaren werd niet herverwerkt om de huidige classificatie in de balans van het laatst voorgestelde boekjaar weer te geven. Een beëindigde activiteit is een component van een entiteit die afgestoten is of die geclassificeerd is als aangehouden voor verkoop. Een dergelijke component vertegenwoordigt een bedrijfstak of een belangrijk en afzonderlijk geografisch gebied dat duidelijk kan worden onderscheiden op operationeel vlak en voor de mededeling van financiële informatie. De Groep beschouwt een activiteit als beëindigd op de datum waarop deze activiteit voldoet aan de voorwaarden om te worden geclassificeerd als aangehouden voor verkoop of op de datum waarop deze activiteit werkelijk werd afgestoten. De resultaten van de voortgezette en de beëindigde activiteiten worden in de geconsolideerde jaarrekening afzonderlijk weergegeven. IFRS 5 (Assets held for sale and discontinued operations) preciseert niet welke methode voor de eliminatie van intragroepstransacties moet worden gebruikt bij de berekening en de weergave van de resultaten van de voortgezette en beëindigde activiteiten in de geconsolideerde jaarrekening. Daarom besloot de Groep het resultaat van de voortgezette activiteiten te berekenen en weer te geven op de manier waarop het zal worden berekend en weergegeven na de afstoting van de activiteit. Dit impliceert dat sommige intragroepstransacties tussen de afstotende en de afgestoten entiteiten niet meer zullen worden geëlimineerd bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening. Deze keuze heeft enkel een impact op de weergave van de jaarrekening.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 49
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 3
Markante feiten 2008
Aandeelhouderschap
Interconnector
Op 30 oktober kocht Eni 57,24% van de aandelen van Distrigas en werd zo de nieuwe meerderheidsaandeelhouder. Overeenkomstig haar verplichtingen lanceerde Eni op 9 januari 2009 een openbaar overnamebod op de overige aandelen. Zie ook Bijlage 15.
Op 29 april verkoopt de Groep 5% van de participatie in Interconnector (UK) Limited aan Electrabel. Na deze transactie behoudt Distrigas nog 11,41% van de aandelen in Interconnector (UK) Limited.
Distrigas & C°
In december 2008 heeft de Vennootschap haar aankoopoptie gelicht op de participatie van 10% van Distrigas & C° in Huberator, en dat op het ogenblik van de verkoop ervan aan Fluxys (Bijlagen 7 en 40; Persbericht van 1 juli 2008 betreffende de overname van Distrigas & C° door Fluxys).
Op 1 juli verkoopt Distrigas haar filiaal Distrigas & C° aan Fluxys voor ca. 975 miljoen euro - waarde op 30 juni 2008 - (daarin inbegrepen de transitactiviteiten, de participaties in het methaanship BW Suez Boston en in Huberator, evenals cash) met de mogelijkheid om de prijs naar boven te herzien in functie van toekomstige wettelijke, regulatoire of rechterlijke beslissingen met betrekking tot de transitcontracten. Voor meer details over deze transactie, zie Bijlage 40.
50 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Huberator
Bijlage 4
Segmentrapportering
Invoering van de segmentrapportering Het eerste niveau van de segmentrapportering is georganiseerd per geografische zone, op basis van de localisatie van de klant. Het tweede segmenteringsniveau waarover gerapporteerd wordt, betreft de activiteitssectoren van de Groep (gasverkoop, transit, andere). Deze segmentering vloeit voort uit het feit dat het rendements-en risicoprofiel van de Groep hoofdzakelijk bepaald wordt door zijn activiteiten in de zone “België” en de zone “Andere”. De zone “België” vertegenwoordigt de feitelijke thuismarkten van de Groep, waarop hij historisch aanwezig is en waarop hij een belangrijke rol zal blijven spelen. De zone “Andere” daarentegen omvat de markten buiten België waar de Groep groeimogelijkheden wil benutten geboden door de evolutie van het Europese regelgevende kader. Het tweede niveau van de segmentrapportering is gebaseerd op de activiteitssectoren opgesplitst in “Gasverkoop” aan de drie grote klantensegmenten (Voortverkopers, directe industriële klanten, elektriciteitsproductie), “Transit” en “Andere” activiteiten
distrigas | Jaarverslag 2008 | 51
Geconsolideerde jaarrekeningen
BOEKJAAR
Primaire segmentering: geografisch (in duizenden euro)
Totale externe omzet Resultaat per segment uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
België
Andere
Geconsolideerd
4 774 233
1 162 035
5 936 268
294 263
77 223
371 486
Niet toegewezen opbrengsten
845
Niet toegewezen bedrijfskosten
-48 826
Bedrijfsresultaat (EBIT)
323 505
Financiële kosten
-8 985
Financiële opbrengsten Variatie van de reële waarde van de activa en passiva bestemd voor transactiedoeleinden
65 447 155 565
Resultaat op de realisatie van voor verkoop beschikbare deelnemingen
31 590
Aandeel in het nettoresultaat van verbonden ondernemingen volgens de vermogensmutatiemethode
105
Belastingen
-166 476 387 894
Nettoresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Nettoresultaat
788 645
België
Andere
Niet toegewezen
Geconsolideerd
1 695 433
1 075
2 764 184
4 460 692
0
235
0
235
1 695 433
1 310
2 764 184
4 460 927
546 545
0
2 162 487
2 709 032
0
0
0
0
3 123
0
0
3 123
54 086
11 591
0
65 676
Andere informatie Segmentactiva Verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode Geconsolideerde activa Segmentschulden Investeringen Afschrijvingen Niet-cash uitgaven andere dan afschrijvingen
De activa en passiva toegewezen aan de verschillende geografische sectoren omvatten: het geheel van de vaste materiële activa, de voorraden en vorderingen, evenals sommige voorzieningen en handelsschulden eigen aan een bepaald segment. Ze worden toegewezen volgens de geografische ligging van de klanten.
52 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Alle activa en passiva die niet zijn toegewezen aan de geografische sectoren, worden gepresenteerd als niet toegewezen activa en schulden.
Secundaire segmentering: per activiteit Gasverkoop
Transit
Andere / Niet toegewezen
(in duizenden euro)
Totale omzet Activa
Totaal
Voortverkopers
Industrie
Centrales
Arbitrage
2 507 451
1 973 314
556 400
829 611
0
69 492
5 936 268
850 893
495 576
0
0
151
3 114 307
4 460 927
0
0
Investeringen
VORIG BOEKJAAR
Primaire segmentering: geografisch (in duizenden euro)
België
Andere
Geconsolideerd
Totale omzet
3 315 562
810 266
4 125 828
277 284
42 587
319 871
Resultaat per segment uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Niet toegewezen opbrengsten
510
Niet toegewezen bedrijfskosten
-40 844
Bedrijfsresultaat (EBIT)
279 537
Financiële kosten
-11 665
Financiële opbrengsten Variatie van de reële waarde van de activa en passiva bestemd voor transactiedoeleinden Aandeel in het nettorestultaat van verbonden ondernemingen volgens de vermogensmutatiemethode
44 040 -47 910 440
Belastingen
-79 072
Nettoresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
111 390
Nettoresultaat
296 759
distrigas | Jaarverslag 2008 | 53
Geconsolideerde jaarrekeningen
België
Andere
Niet toegekend
Geconsolideerd
1 340 540
306 275
1 317 438
2 964 252
0
1 508
0
1 508
1 340 540
307 783
1 317 438
2 965 760
388 026
169 228
1 065 420
1 622 675
0
0
0
0
2 222 13 643
0 2 040
0 0
2 222 15 684
-31 140
-7 007
0
-38 147
(in duizenden euro)
Andere informatie Segmentactiva Verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode Geconsolideerde activa (*) Segmentschulden Investeringen Afschrijvingen van de voortgezette bedrijfsactiviteiten Afschrijvingen van de beëindigde bedrijfsactiviteiten Niet-cash uitgaven andere dan afschrijvingen
(*) De activa van Transit VTN en Troll (border-to-border pipelines) zijn activa die fysiek op Belgisch grondgebied gelegen zijn, maar op basis van de geografische ligging van de klanten zijn ze toegewezen aan het segment “andere” voor een respectievelijke waarde van 162,2 miljoen euro en 63,5 miljoen euro.
Secundaire segmentering: per activiteit Transit
Gasverkoop
Andere / Niet toegewezen
Totaal
(in duizenden euro)
Totale omzet Activa Investeringen
Voortverkopers
Industrie
Centrales
Arbitrage
1 881 216
1 675 510
442 379
86 603
0
40 120
4 125 828
613 269
369 660
0
0
298 054
1 684 777
2 965 760
0
0
0
0
0
0
0
In de loop van het boekjaar 2008 realiseerde Distrigas een geconsolideerde omzet van 5 936,27 miljoen euro, tegenover 4 125,83 miljoen euro in het vorige boekjaar. Dat betekent een stijging tussen de twee periodes van 1 810,44 miljoen euro (+ 43,9%). Deze sterke stijging is vooral te verklaren door de stijging van de grondstoffenprijzen tussen de twee periodes en in mindere mate door het toenemende aandeel van de arbitrageactiviteiten. De verkoop in België is ten opzichte van 2007 globaal gestegen met 1 458,67 miljoen euro en bedraagt 4 774,23 miljoen euro. Deze stijging danken we vooral aan de stijging van de grondstoffenprijzen tussen de twee periodes. Omgekeerd zijn de verkochte volumes in alle activiteitsseg-
54 | Jaarverslag 2008 | distrigas
menten in België gedaald. Oorzaak is de sterke concurrentiedruk maar ook de recessie die sinds het vierde kwartaal van 2008 zwaar uithaalt naar tal van industriëlen. In het segment van de verkoop buiten België is de omzet met 351,77 miljoen euro gestegen tot 1 162,04 miljoen euro. Ook hier is de stijging te verklaren door de stijging van de grondstoffenprijzen tussen de twee periodes en door de toename van de arbitrageactiviteiten. Deze effecten compenseren ook hier de daling van de verkochte volumes die in de verschillende activiteitensectoren in het buitenland - arbitrage niet meegerekend - worden vastgesteld als gevolg van het gecombineerde effect van de concurrentie en de economische recessie.
Bijlage 5
Immateriële vaste activa
Informatica-software Boekjaar
Vorig boekjaar
1 024
380
179
644
1 203
1 024
linéaire
linéaire
(in duizenden euro)
AANSCHAFWAARDE Per 1 januari Verwervingen Verkoop en buitengebruikstellingen Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december AFSCHRIJVINGEN EN WAARDEVERminderingen Methode Geraamde gebruiksduur (in jaren)
5
5
Per 1 januari
235
84
Afschrijvingen van het boekjaar
208
151
443
235
760
789
Waardeverminderingen Verkoop en buitengebruikstellingen Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december NETTO BOEKWAARDE PER 31 december
Het verschil in de nettoboekwaarde is enerzijds te verklaren door de aanschaffing van computersoftware tijdens het boekjaar en anderzijds door de afschrijvingen van het boekjaar.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 55
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 6
Materiële vaste activa
Boekjaar Methaanschepen in eigendom
Leidingen via financiële leasing
Andere materiële vaste activa
Totaal
220 728
345 745
547
567 020
(in duizenden euro)
AANSCHAFWAARDE Per 1 januari Verwervingen Verkoop en buitengebruikstellingen
245 -82 286
149 -345 745
394 -428 031
Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december
138 687
696
139 383
AFSCHRIJVINGEN EN WAARDEVERMINDERINGEN Methode Geraamde gebruiksduur (in jaren) Per 1 januari Afschrijvingen van het boekjaar
linéaire
linéaire
linéaire 20
40
30
117 253
120 045
48
237 346
1 900
7 699
107
9 706
-10 059
-127 744
Waardeverminderingen Terugboekingen van afschrijvingen Verkopen en buitengebruikstellingen
-137 803
Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december NETTO BOEKWAARDE PER 31 december
Gebruiksduur (aanvullende informatie) Op 31 december 2008 heeft de Groep één methaanschip in eigendom. De Groep is niet langer eigenaar van het methaanschip “BW SUEZ Boston” sinds de verkoop van zijn participatie in het filiaal Distrigas & C° sca (benaming op 1 juli 2008) aan Fluxys nv (zie bijlage 40).
56 | Jaarverslag 2008 | distrigas
109 094
155
109 249
29 593
541
30 134
Dit verklaart ook waarom de Groep op 31 december 2008 ook geen leidingen meer heeft in leasing. De rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de leasingcontracten (enkel Groep als verhuurder op 31 december 2008) worden toegelicht in bijlage 8. De Groep heeft geen rechten en verplichtingen meer die voortvloeien uit gewone huurcontracten en die werden toegelicht in bijlage 9.
Vorig boekjaar Methaanschepen in eigendom
Leidingen via financiële leasing
219 070
345 745
Andere materiële vaste activa
Totaal
(in duizenden euro)
AANSCHAFWAARDE Per 1 januari Verwervingen
1 658
564 815 547
2 205
567 020
Vervreemdingen en buitengebruikstellingen Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december
220 728
345 745
547
linéaire
linéaire
linéaire 20
AFSCHRIJVINGEN EN WAARDEVERMINDERINGEN Methode Geraamde gebruiksduur (in jaren) Per 1 januari Afschrijvingen van het boekjaar
40
30
113 363
106 604
3 890
13 441
48
17 379
117 253
120 045
48
237 346
103 475
225 700
499
329 674
219 967
Waardeverminderingen Terugboekingen van afschrijvingen Vervreemdingen en buitengebruikstellingen Overdrachten Eerste consolidatie Buiten consolidatiekring Omrekeningsverschillen Per 31 december NETTO BOEKWAARDE PER 31 december
De afschrijvingen van het boekjaar bedragen 9,71 miljoen euro (17,38 miljoen euro per 31/12/2007), of 1,90 miljoen euro voor de methaanschepen (3,89 miljoen euro per 31/12/2007), 7,70 miljoen euro voor de leidingen (13,44 miljoen euro per 31/12/2007) en 0,11 miljoen voor de andere materiële vaste activa (0,05 miljoen euro per 31/12/2007). De verwervingen van het boekjaar bedragen op zich 0,39 miljoen euro en bestaan in hoofdzaak uit de activatie van uitgaven die leiden tot de verlenging van de gebruiksduur van de “Methania”.
Als gevolg van de bewegingen tijdens het boekjaar bedragen de aanschafwaarden bij de sluiting van het boekjaar 139,38 miljoen euro (567,02 miljoen euro aan het einde van het vorige boekjaar) terwijl de geboekte afschrijvingen 109,25 miljoen euro bedragen (237,35 miljoen euro voor het vorige boekjaar).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 57
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 7
Filialen, geassocieerde deelnemingen, joint ventures en voor verkoop beschikbare participaties Filialen Naam
Land van de zetel
Kapitaalaandeel
Finpipe esv
België
Transfin nv Distri Ré nv Sofipar nv
Afsluitingsdatum
Consolidatiemethode
63,31%
31 december 2008
Volledige integratie
België
99,80%
31 december 2008
Volledige integratie
Luxemburg
100,00%
31 december 2008
Volledige integratie
België
99,80%
31 december 2008
Volledige integratie
Op 1 juli 2008 droeg de vennootschap het filiaal Distrigas & C° sca over aan Fluxys nv, voor een bedrag van ongeveer 975 miljoen euro (waarde op 30 juni 2008) (zie ook bijlage 40). In het boekjaar 2008 nam de vennootschap van Fluxys LNG ook het aandeel van 0,01% (dat is 1 aandeel) in Distri Ré nv over. Na deze operatie is de vennootschap dus 100% aandeelhouder van Distri Ré NV.
58 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Aandeel in stemrechten (indien verschillend)
Geassocieerde deelnemingen Naam
Land van de zetel
Kapitaalaandeel
Aandeel in stemrechten (indien verschillend)”
Afsluitingsdatum
Consolidatiemethode
(in duizenden euro)
IZT cvba
België
51%
30 sep.
Vermogensmutatiemethode
Totaal balans (actief/passief)
Boekjaar
Vorig boekjaar
17 085
19 671
Geassocieerde deelnemingen (vervolg) Naam
(in duizenden euro)
IZT cvba
Financiele schulden
Omzet
Nettoresultaat
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
6 103
6 103
23 073
24 689
527
862
IZT cvba De Vennootschap bezit 51% van IZT en Interconnector (UK) Limited de overige 49%. Uit een analyse van de statuten blijkt evenwel dat de Vennootschap, ondanks haar positie van meerderheidsaandeelhouder, geen wezenlijke invloed op IZT uitoefent. Tenslotte dient genoteerd dat aangezien Interconnector (UK) Limited zijn rekeningen afsluit op 30 september van elk jaar en er de rekeningen van IZT in consolideert, besloten is om de timing voor de afsluiting van IZT af te stemmen op die van Interconnector (UK) Limited.
Volgens deze methode heeft de Groep dus zijn aandeel in het nettoresultaat van IZT geboekt op een specifieke regel van de geconsolideerde resultatenrekening, getiteld: “Aandeel in het nettoresultaat van verbonden ondernemingen volgens de vermogensmutatiemethode.” De regel “Verbonden deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode” die in de balans voorkomt, bevat het aandeel van de Groep in het eigen vermogen van IZT op de afsluitingsdatum. De jaarrekeningen van IZT zijn opgesteld volgens de boekhoudmethodes van de Groep.
Overeenkomstig de boekhoudmethodes van de Groep, bepaald voor de verwerking van de verbonden deelnemingen, is IZT geconsolideerd volgens de vermogensmutatiemethode.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 59
Geconsolideerde jaarrekeningen
Joint ventures Naam
Rhodigaz sas
Land van de zetel
Kapitaalaandeel
Frankrijk
50%
Aandeel in stemrechten (indien verschillend)
Afsluitingsdatum
Consolidatiemethode
31 december 2008
Proportionele integratie
Beschrijving RHODIGAZ SAS Rhodigaz SAS is opgericht in december 2001 door de Vennootschap en Rhodia Energy SAS. Rhodigaz SAS is op niet-exclusieve basis belast met de commerciële operaties voor de onderhandeling, het afsluiten en de uitvoering van servicecontracten voor het transport of de opslag van aardgas in Frankrijk.
Naam (in duizenden euro)
Rhodigaz sas
Naam (in duizenden euro)
Rhodigaz sas
60 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Aandeel in vaste activa
Aandeel in vlottende activa
Aandeel in langetermijnschulden
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
0
0
2 132
2 152
0
0
Aandeel in kortetermijnschulden
Aandeel in opbrengsten
Aandeel in kosten
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
2 109
2 131
12 948
13 630
12 946
13 630
Voor verkoop beschikbare participaties NAAM
Land van de zetel
Kapitaalaandeel
Aandeel in stemrechten (indien verschillend)
Afsluitingsdatum
Totaal balans (Actief/Passief)
Boekjaar
Vorig boekjaar
(in duizenden euro)
Interconnector (UK) Limited Huberator nv
GrootBrittannië
11,41%
30 sept.
34 865
34 764
België
10,00%
31 dec.
10 488
8 852
Voor verkoop beschikbare participaties (vervolg) NAAM
Omzet
Nettoresultaat
Valuta
Boekjaar
Vorig boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
145 155
134 477
40 819
37 411
GBP
9 742
8 953
4 881
3 666
EUR
(in duizenden euro)
Interconnector (UK) Limited Huberator nv
HUBERATOR nv Huberator is de operator van de Hub van Zeebrugge en verleent als dusdanig diensten aan de ondernemingen die actief zijn op de Hub. Fluxys nv heeft een meerderheidsbelang van 90% in Huberator nv. De participatie van 10% die, hoewel er geen verband was met de transitactiviteiten, tijdens de verkoop van Distrigas & C° (Bijlage 40) werd verkocht, werd op het einde van het boekjaar 2008 door de Vennootschap teruggekocht voor de prijs van 4 miljoen euro, en dit in het kader van de uitvoering van de terugkoopoptie die was opgenomen in de verkoopovereenkomst van Distrigas & C° die op 1 juli 2008 met Fluxys werd afgesloten (zie Samenvatting geconsolideerde kasstromen, Investeringsactiviteiten, Aankoop van voor verkoop beschikbare participaties).
INTERCONNECTOR UK De voornaamste participatie beschikbaar voor verkoop bij de afsluiting is Interconnector (UK) Ltd (afgekort IUK). IUK is opgericht door een consortium van Europese gasmaatschappijen, met het oog op de realisatie en exploitatie van de verbinding tussen het Britse gasnet (Bacton) en het continentale net (Zeebrugge). Op 29 april verkocht Distrigas 5% van de participatie in Interconnector (UK) Limited aan Electrabel. Na deze transactie behoudt Distrigas nog 11,41% van de aandelen in Interconnector (UK) Limited.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 61
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 8
Rechten en verplichtingen voortvloeiend uit financiële leasecontracten Vorderingen voortvloeiend uit financiele leasecontracten (groep als leasinggever) Boekjaar
Vorig boekjaar
26 631
27 224
102 996
113 963
36 179
51 843
139 175
165 806
165 806
193 030
8 522
9 673
20 649
26 693
2 585
5 063
23 234
31 756
31 756
41 429
Op minder dan een jaar
18 109
17 551
Op meer dan een jaar maar minder dan vijf jaar
82 347
87 270
Op meer dan vijf jaar
33 594
46 780
115 941
134 050
134 050
151 601
(in duizenden euro)
TOTALE BRUTO INVESTERING Op minder dan een jaar Op meer dan een jaar maar minder dan vijf jaar Op meer dan vijf jaar Totaal op meer dan een jaar TOTAAL NIET VERWORVEN FINANCIELE OPBRENGSTEN Op minder dan een jaar Op meer dan een jaar maar minder dan vijf jaar Op meer dan vijf jaar Totaal op meer dan een jaar TOTAAL VORDERINGEN UIT FINANCIELE LEASING (netto investering)
Totaal op meer dan een jaar TOTAAL
62 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Algemene beschrijving van de voornaamste bepalingen van de huurcontracten Het economisch samenwerkingsverband (ESV) Finpipe, filiaal van de Groep, opgericht in 1991, is eigenaar van de leidingen Zeebrugge-Blaregnies en Zeebrugge - Eynatten. Finpipe esv heeft de financiering van de bouw van de twee leidingen op zich genomen, hoofdzakelijk via leningen maar ook ten dele uit eigen middelen. Voor deze twee leidingen is een niet opzegbaar lease- (en exploitatie)contract afgesloten met Fluxys nv. De voornaamste bepalingen van deze twee huurcontracten afgesloten tussen Finpipe esv (leasinggever) en Fluxys nv (leasingnemer), die wij bestempelen als hoofdcontracten in onze uiteenzetting, worden hierna verder toegelicht.
2. Leiding Zeebrugge-Eynatten Het huurcontract loopt over een termijn van 17 jaar, te rekenen vanaf 1 oktober 1998, datum waarop de leiding in gebruik genomen werd. Het contract voorziet in een aankoopoptie voor de leasingnemer, uitoefenbaar op het einde van het contract. De minimumbepalingen betreffende de huur (zonder de optie) worden gevormd door de volgende elementen: enerzijds, de terugbetaling door de leasingnemer van het gedeelte van de investering gefinancierd via leningen, evenals van de financiële lasten die door de leasinggever op deze leningen zijn gedragen,
1. Leiding Zeebrugge-Blaregnies Het huurcontract loopt over een termijn van 20 jaar, te rekenen vanaf 15 december 1992, datum waarop de leiding in gebruik werd genomen. Het contract voorziet in een aankoopoptie voor de leasingnemer uitoefenbaar op het einde van het contract. De minimumbetalingen betreffende de huur (zonder de optie) worden gevormd door de twee volgende elementen: enerzijds, de terugbetaling door de leasingnemer van het gedeelte van de investering gefinancierd via leningen, evenals van de financiële lasten die door de leasinggever op deze leningen zijn gedragen, anderzijds, de terugbetaling door de leasingnemer van het gedeelte van de investering gefinancierd met eigen middelen, op basis van een contractueel bepaald percentage met de leasinggevers.
nderzijds, de terugbetaling door de leasingnemer a van het gedeelte van de investering gefinancierd met eigen middelen, op basis van een contractueel bepaald percentage met de leasinggevers.
De reële waarde van de leasevorderingen van de Groep wordt geraamd op 142,69 miljoen euro op 31/12/2008 (157,07 op 31/12/2007), op basis van een actualisering van de kasstromen tegen een markttarief. Sinds de verkoop van het filiaal Distrigas & C° CVA (zie bijlage 40) heeft de Groep geen rechten en verplichtingen meer die voortvloeien uit leasingcontracten (de Groep als leasingnemer).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 63
Geconsolideerde jaarrekeningen
Gebruikte terminologie Reële waarde: het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een verplichting kan worden afgewikkeld, tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde onafhankelijke partijen in normale marktomstandigheden. Minimale leasebetalingen: betalingen ( kapitaal + interest ) die de leasingnemer verplicht is, of kan verplicht worden, te voldoen tijdens de huurperiode. Als de leasingnemer de optie heeft om het actief te verwerven aan een prijs die voldoende lager is dan de reële waarde van het actief op de datum waarop de optie kan worden gelicht en men bijgevolg vanaf de aanvangsdatum van het leasecontract, redelijke zekerheid heeft dat de optie zal worden gelicht, moeten de minimale leasebetalingen ook de uitoefenprijs van de aankoopoptie bevatten. Brutoinvestering in het kader van een leasecontract: som van de minimale leasebetalingen ( kapitaal + interest ) te ontvangen door de verhuurder in het kader van een contract van huurfinanciering Nettoinvestering in een leasecontract: brutoinvestering ( uitgezonderd niet verworven financieringsopbrengsten ) in het desbetreffende contract geactualiseerd met de impliciete rentevoet van het leasecontract. Niet verworven financieringsopbrengsten: verschil tussen bruto- en netto-investeringen in het leasecontract. Impliciete rentevoet van het leasecontract: actualisatierentevoet die, bij aanvang van het leasecontract, een geactualiseerde waarde van de minimale leasebetalingen ( zonder het interestgedeelte ) gelijk aan de reële waarde van het gehuurde actief geeft.
64 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 9
Operationele leasecontracten (groep als leasinggever) Het huurcontract dat wordt toegelicht in bijlage 9 “Gewoon huurcontract (Groep als verhuurder)” van de geconsolideerde jaarrekening 2007 werd overgedragen aan Fluxys NV in het kader van de verkoop van het filiaal Distrigas & C° CVA (zie bijlage 40).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 65
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 10
Andere vaste activa
Boekjaar
Vorig boekjaar
(in duizenden euro)
BTW-waarborg op ingevoerde goederen Boekwaarde per 1 januari (Vermindering)/Vermeerdering
7 569
4 754
-3 645
2 815
3 924
7 569
Eerste consolidatie Buiten de consolidatiekring (Negatieve)/positieve omrekeningsverschillen Boekwaarde per 31 december Andere waarborgen Boekwaarde per 1 januari (Vermindering)/Vermeerdering
6 037
4 588
-5 513
1 449
524
6 037
4 448
13 606
Eerste consolidatie Buiten de consolidatiekring (Negatieve)/positieve omrekeningsverschillen Boekwaarde per 31 december TOTAAL VAN DE ANDERE VASTE ACTIVA
Het bedrag van de “BTW-waarborg op ingevoerde goederen” werd tijdens het boekjaar naar beneden herzien op basis van het bedrag van de invoer van LNG per methaanschip van het vorig boekjaar en bedraagt 3,92 miljoen euro aan het einde van het boekjaar tegenover 7,57 miljoen euro op het einde van het vorig boekjaar.
66 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 11
Voorraden
Boekjaar
Vorig boekjaar
46
33
274 319
193 591
274 365
193 624
4
3
4
3
0
0
-13
182
-80 728
33 631
-80 741
33 813
-1
-1
-1
-1
(in duizenden euro)
Bruto boekwaarde uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Grondstoffen Handelswaar (aardgas) Totaal Bruto boekwaarde uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Grondstoffen Handelswaar (aardgas) Totaal Boekwaarde van de voorraden geboekt aan reële waarde verminderd met de verkoopkosten Grondstoffen Handelswaar (aardgas) Totaal Voorraadkosten geboekt als lasten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Grondstoffen Handelswaar (aardgas) Totaal Voorraadkosten geboekt als lasten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Grondstoffen Handelswaar (aardgas) Totaal Waardeverminderingen Terugnemingen van waardeverminderingen Omstandigheden of gebeurtentissen die tot de waardevermindering hebben geleid
De voorraden bestaan voornamelijk uit gasvoorraden die door de Vennootschap, omwille van bedrijfsdoeleinden, worden aangelegd. De boekwaarde van de aardgasvoorraden is gestegen ten opzichte van vorig boekjaar door het gecombineerde effect van de daling van de hoeveelheden (-0,26 MWh) in voorraad
maar vooral de stijging van de gemiddelde eenheidsprijs waartegen de voorraad wordt gewaardeerd. Aan het einde van het boekjaar wordt geen waardevermindering geboekt daar de nettoverkoopwaarde van de voorraden boven hun aanschaffingswaarde ligt.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 67
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 12
Handelsvorderingen en andere vorderingen Boekjaar
Vorig boekjaar
910 686
772 787
-653
-665
Handelsvorderingen
910 033
772 122
Andere vorderingen
144 210
6 522
1 054 243
778 644
(in duizenden euro)
Handelsvorderingen Waardeverminderingen op handelsvorderingen
TOTAAL Detail van de overige vorderingen BTW Andere vorderingen Totaal
966
1 240
143 244
5 282
144 210
6 522
Boekjaar
Vorig boekjaar
Geboekte waardeverminderingen
Op 1 januari
665
441
-919
-152
Dotaties / (terugnemingen) van het jaar geboekt in de resultatenrekening
907
376
Op 31 december
653
665
Teruggeboekte bedragen op dubieuze debiteuren (defintief verloren bedragen)
68 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Geboekte bedragen
Vorderingen die op de vervaldatum noch vervallen noch in waarde verminderd zijn
Op vervaldatum vervallen vorderingen, maar niet in waarde verminderd
= 60 dagen
= 90 dagen
= 180 dagen
= 365 dagen
365 dagen
Handelsvorderingen
Op 31/12/2008 910 033
896 900
4 878
3 896
461
572
3 326
Handelsvorderingen
Op 31/12/2007 772 122
759 603
5 503
3 331
298
3 312
75
De handelsvorderingen omvatten de door de klanten van de Groep verschuldigde sommen voor de levering van gas en andere prestaties.
De boekwaarde tegen de historische kostprijs van de vorderingen die worden toegestaan in normale handelsvoorwaarden benadert hun reële waarde.
De stijging van de handelsvorderingen is te verklaren door het gecombineerde effect van enerzijds de gestegen verkochte volumes tijdens de maand december van het afgelopen boekjaar ten opzichte van de verkochte volumes in de maand december van het vorige boekjaar, en anderzijds van de gemiddelde stijging van de verkoopprijzen van de ene referentieperiode tot de andere.
De handelsvorderingen zijn onderhevig aan verwijlinteresten in geval van laattijdige betaling door de klant, volgens de contractuele verkoopvoorwaarden.
Het vastgestelde verschil tussen de twee boekjaren is ook beïnvloed door de toepassing van IAS 39, waardoor de Groep in staat is sommige financiële activa en passiva te compenseren wanneer hij een uitvoerbaar juridisch recht van compensatie bezit op de geboekte bedragen.
Dankzij strikte betalingstermijnen toegekend aan de klanten, een strikt beleid inzake opvolging van handelsvorderingen en een systematische evaluatie van de financiële toestand van de tegenpartijen, kan de Groep het risico beperken dat haar klanten in gebreke blijven.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 69
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 13
Geldmiddelen en kasequivalenten
Boekjaar
Vorig boekjaar
1 487 882
1 000 976
3 298
21 413
10
10
1 491 190
1 022 400
(in duizenden euro)
Bankdeposito's op korte termijn (minder dan 3 maanden) Bankrekeningen Kas Geldmiddelen en kasequivalenten opgenomen in de balans
Deze rubriek bevat voornamelijk rekeningdeposito’s, tegen marktvoorwaarden, met een beleggingshorizon op korte termijn. De boekwaarde van de geldmiddelen en kasequivalenten benadert hun reële waarde gezien hun korte vervaldatum. Het detail der kasstromen van het boekjaar werd opgenomen in de geconsolideerde tabel der kasstromen.
70 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 14
Andere vlottende activa
Boekjaar
Vorig boekjaar
Verworven opbrengsten
7 333
9 842
Over te dragen kosten
4 622
2 611
Verzekeringen
4 017
1 463
605
1 148
11 955
12 453
(in duizenden euro)
Andere TOTAAL
De verworven opbrengsten omvatten hoofdzakelijk de prorata’s van interesten op geldbeleggingen, verworven bij de afsluiting van het boekjaar maar nog niet geïnd. De over te dragen kosten omvatten hoofdzakelijk het gedeelte van de bedrijfskosten (vooral verzekeringskosten) gefactureerd tijdens het boekjaar maar die geheel of gedeeltelijk voor rekening zijn van het volgende boekjaar.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 71
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 15
Maatschappelijk kapitaal
Aantal aandelen Maatschappelijk kapitaal (in duizenden euro)
Het kapitaal is volledig volstort en bestaat uit maatschappelijke aandelen, zonder nominale waarde, van categorie A, B, C en D. Tijdens de raad van bestuur van 30 oktober 2008 verwelkomde Distrigas Eni Gas & Power Belgium nv (Eni Belgium) als nieuwe meerderheidsaanhouder. De maatschappelijke aandelen van categorie A worden aangehouden door Eni (292 472 aandelen) en door Publigas (58 847 aandelen). De maatschappelijke aandelen van categorie B worden aangehouden door Publigas (116 812 aandelen). De maatschappelijke aandelen van categorie C worden aangehouden door Eni (73 164 aandelen) en door Publigas (43 942 aandelen). De maatschappelijke aandelen van categorie A, B en C zijn niet verhandelbaar op Euronext Brussels, in tegenstelling tot de maatschappelijke aandelen van categorie D, 117 398 in aantal, waarvan 36 571 in handen zijn van Eni. De toegekende rechten aan het specifieke aandeel aangehouden door de Belgische Staat worden in detail uiteengezet in het hoofdstuk “Corporate governance” van het jaarverslag.
72 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Boekjaar
Vorig boekjaar
702 636
702 636
66 228
66 228
Op 9 januari 2009 heeft Eni Belgium een verplicht, onvoorwaardelijk, openbaar overnamebod uitgebracht op alle Distrigas-aandelen die zij nog niet in handen had. De afsluiting van dit bod is voorzien voor 19 maart 2009 (zie Bijlage 37). Op 4 maart 2009 heeft de Raad van Bestuur van Publigas zich eveneens uitgesproken voor de verkoop aan ENI van de totaliteit van de participatie die hij aanhoudt in Distrigas (of 31,25%). Wij verwijzen de lezer eveneens naar het Activiteitenverslag 2008 of naar de bladzijden 14 tot 16 van het Jaarverslag 2008 voor meer informatie over de aandeelhoudersstructuur van Distrigas. Het maatschappelijk kapitaal heeft in de loop van het voorliggende boekjaar geen wijzigingen ondergaan voor wat het aantal aandelen betreft. Het maatschappelijk kapitaal is niet gewijzigd tijdens het boekjaar. De statuten bevatten geen bepalingen betreffende toegelaten en voorwaardelijk kapitaal.
Informatie met betrekking tot het kapitaal Onder kapitaal verstaan we, in de volgende paragrafen, het eigen kapitaal van de groep, zonder enige toevoeging van financiële passiva. De doelstellingen van de Groep met betrekking tot haar kapitaalbeheer bestaan erin enerzijds om de continuïteit en de rendabiliteit van de bedrijfsvoering te waarborgen, om in staat te zijn dividenden uit te keren aan de aandeelhouders overeenkomstig de bepalingen in de statuten, en anderzijds om een optimale kapitaalsstructuur te hanteren en zo de kapitaalskosten te reduceren. Wanneer de contractuele analyse het vereist, beheert de Groep het kapitaalbedrag proportioneel ten opzichte van de kredietrisico’s waaraan het blootgesteld is in haar relatie met bepaalde tegenpartijen (cf. Bijlage 2, punt 16.1.4). De Groep is aan geen enkele van buitenaf opgelegde kapitaalvereiste onderhevig. Een controle van het kapitaal volgens de schuld/vermogen methode is weinig relevant omdat de huidige schuldenlast van de Groep laag is.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 73
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 16
Minderheidsbelangen
Boekjaar
Vorig boekjaar
14 054
13 518
(in duizenden euro)
Per 1 januari Verhoging / (vermindering) van de deelnemingen Aandeel van de nettowinst van de filialen Aandeel van derden in dividenden betaald door Finpipe esv
3 111
2 660
-2 122
-2 122
-1
-2
Kapitaalverhogingen Wijziging van de reële waarde van de dekkingsinstrumenten Overdrachten afkomstig van de equity-methode Andere verschillen
5
(Negatieve) / positieve omrekeningsverschillen NETTO BOEKWAARDE PER 31 december
Zie ook Bijlage 39 “Geconsolideerde staat van de evolutie van het eigen vermogen”
74 | Jaarverslag 2008 | distrigas
15 047
14 054
Bijlage 17
Voorzieningen
Boekjaar
Vorig boekjaar
Per 1 januari
25 400
64 716
Nieuw aangelegde voorzieningen
74 877
47 887
Verhoging van de voorzieningen
17 508
(in duizenden euro)
TOTAAL VOORZIENINGEN (VLOTTEND EN VAST)
Verhoging van de geactualiseerde bedragen Toevoegingen
117 785
112 603
Eerste consolidatie Gebruik gedurende het boekjaar
-9 799
-25 895
-18 109
-61 308
89 877
25 400
- Courante voorzieningen
22 700
25 397
- Niet-courante voorzieningen
67 177
3
Terugnemingen van voorzieningen (Positieve) / negatieve omrekeningsverschillen Per 31 december
Er werden voorzieningen aangelegd om rekening te houden met de potentiële risico’s of lasten verbonden aan de uitvoering van bepaalde contracten voor de levering of het vervoer van gas. Dergelijke contracten worden als verlieslatend beschouwd overeenkomstig IAS 37 (Provisions, Contingent Liabilities and Contingent Assets). Men meent immers dat de onvermijdelijke kosten voor de Groep om de verplichtingen voorzien in de contracten na te leven hoger zijn dan de economische voordelen die van deze contracten worden verwacht.
Op het einde van het boekjaar heeft de Groep sommige voorzieningen teruggenomen die tijdens vorige boekjaren werden afgesloten voor een bedrag van 18,11 miljoen euro. De Groep heeft nieuwe voorzieningen ten bedrage van 74,88 miljoen euro aangelegd en heeft de tijdens vorige boekjaren aangelegde voorzieningen t.b.v. 9,80 miljoen euro gebruikt. De verwachte timing voor het terugnemen van deze voorzieningen is onzeker.
De reële waarde van deze voorzieningen wordt geraamd op basis van hun marktwaarde, soms met de hulp van onafhankelijke experten of organismen.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 75
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 18
Personeelsbeloningen
Beschrijving van de voornaamste pensioenstelsels en gelijkgeschakelde voordelen In België worden de rechten van het personeel van de bedrijven uit de Elektriciteits- en Gassector geregeld door collectieve overeenkomsten. Deze overeenkomsten, van toepassing op het ‘gebaremiseerde’ personeel aangeworven vóór 1 juni 2002 en op het kaderpersoneel aangeworven vóór 1 mei 1999, voorzien in voordelen die het personeel in staat stellen om voor een volledige loopbaan en met inbegrip van het wettelijk pensioen, een aanvullend rustpensioen te verwerven gelijk aan 75% van het laatste jaarinkomen. Deze voordelen, uitgedrukt onder de vorm van kapitaal, werden in de loop van 2007 aangepast, wat heeft geleid tot een toename van de verbintenissen. Het gaat om stelsels met vaststaande prestaties. De verplichtingen voortvloeiend uit deze pensioenplannen worden gefinancierd via meerdere pensioenfondsen opgericht voor de Elektriciteits- en Gassector en via verzekeringsmaatschappijen. De pensioenplannen worden gefinancierd door bijdragen van de werknemers en de werkgevers. De werkgeversbijdragen worden jaarlijks vastgesteld op basis van een actuariële expertise die tot doel heeft na te gaan of de wettelijke verplichtingen inzake minimumfinanciering vervuld zijn en of de financiering op lange termijn van de prestaties verzekerd is. Het ‘gebaremiseerde’ personeel aangeworven sinds 1 juni 2002 en het kaderpersoneel aangeworven sinds 1 mei 1999 genieten van stelsels met vastgelegde bijdragen. Er dient echter genoteerd dat, voor de bijdragen gestort sinds 1 januari 2004, de wet een gemiddeld jaarlijks rendement
76 | Jaarverslag 2008 | distrigas
over de loopbaan oplegt van ten minste 3,25% op de werkgeversbijdragen en van ten minste 3,75% op de werknemersbijdragen, waarbij het eventueel tekort ten laste is van de werkgever. Gezien het feit dat de reële rendementen veel hoger zijn dan de gegarandeerde minimumpercentages sinds 2004, is geen enkele voorziening aangelegd. Distrigas staat ook prepensioenstelsels toe, naast andere voordelen na uitdiensttreding zoals de terugbetaling van medische kosten en tariefkortingen, evenals andere voordelen op lange termijn (anciënniteitspremies). Deze voordelen zijn geen voorwerp van prefinancieringen.
De bedragen van de verbintenissen door de groep zijn de volgende: Boekjaar
Vorig boekjaar
Pensioenen
Andere verbintenissen
Totaal
Pensioenen
Andere verbintenissen
Totaal
Actuariële schuld aan het begin van de periode
-20 685
-2 141
-22 826
-19 956
-3 889
-23 845
Kosten van diensten verleend in de loop van de periode
-667
-173
-840
-803
-116
-919
-982
-162
-1 144
-873
-93
-966
-49
-49
232
-967
-735
1 691
1 929
3 620
2 732
29
2 761
126
28
(in duizenden euro)
Wijziging van de actuariële schuld
Financiële kosten Verrichte bijdragen van de deelnemers Actuariële verschillen Ontvangen diensten
-49
Kosten van verleende diensten
-49 154
-1 121
-1 121
299
299
Verminderingen Verrekeningen Andere (omrekeningsverschillen) Actuariële schuld aan het eind van de periode
-19 419
Gehele of gedeeltelijke gefinancierde stelsels
-18 045
In het geheel niet gefinancierde stelsels
-1 374
-3 414
-22 833
-20 685
-2 141
-22 826
-18 045 -3 414
-4 788
Wijziging van de dekkingsactiva Reële waarde van de activa aan het begin van de periode Verwacht rendement Actuariële verschillen Verrichte bijdragen van de werkgevers Verrichte bijdragen van de deelnemers Ontvangen diensten
19 475
19 475
16 843
16 843
950
950
860
860
-4 140
-4 140
1 306
1 306
29
717
704
49
49
-29
-2 761
-126
688 49 -2 732
Verrekeningen
28
732
-28
-154
49
-161
-161
Andere (omrekeningsverschillen) Reële waarde van de activa aan het eind van de periode
14 290
14 290
19 475
19 475
Werkelijk resultaat van de dekkingsactiva
-3 191
-3 191
2 166
2 166
-22 833
-20 685
Actuariële schuld
-19 419
-3 414
-2 141
-22 826
Reële waarde van de dekkingsactiva
14 290
14 290
19 475
Tekort of overschot
-5 129
-3 414
-8 543
-1 210
-2 141
-3 351
-5 129
-3 414
-8 543
-1 210
-2 141
-3 351
-5 129
-3 414
-8 543
-1 821
-2 141
-3 963
19 475
Niet geboekte actuariële verschillen Niet geboekte kosten van verleende diensten Plaffonering van activa Netto pensioenverbintenissen Niet geboekte actuariële verschillen betreffende andere beloningen op lange termijn Totaal passief Totaal actief
611
611 distrigas | Jaarverslag 2008 | 77
Geconsolideerde jaarrekeningen
Kosten van de periode De kosten voor pensioenen en gelijkgeschakelde verbintenissen over het boekjaar zijn samengesteld als volgt: Boekjaar
Vorig boekjaar
Pensioenen
Andere verbintenissen
Totaal
Pensioenen
Andere verbintenissen
Totaal
Kosten van diensten verleend in de loop van de periode
-667
-173
-840
-803
-116
-919
Financiële kosten
-982
-162
-1 144
-873
-93
-966
950
860 1 454
1 454
(in duizenden euro)
Verwacht rendement
950
Actuariële verschillen
-1 076
-1 076
860
Kosten van verleende diensten
0
-1 121
-1 121
Effect van verminderingen of verrekeningen
0
138
138
Plaffonering van activa
0
TotAal
-699
-1 411
-2 110
-1 799
1 245
-554
-3 909
109
-3 800
2 997
474
3 471
2 353
31
2 384
1 557
-140
1 417
Totaal bedrag geboekt in de lijst van actuariële opbrengsten en kosten Actuariële verschillen Plaffonering van activa Gecumuleerde bedragen van de actuariële verschillen geboekt in de lijst van geboekte opbrengsten en kosten
De kosten van de geleverde diensten over de periode worden geboekt onder personeelskosten en onder nettotoevoegingen aan de voorzieningen.
De verschillen van de voorzieningen voor pensioenen en andere gelijkgeschakelde verbintenissen op de balans zijn de volgende: Boekjaar Pensioenen
Andere verbintenissen
Totaal
-1 210
-2 141
-3 351
-699
-1 411
-2 110
688
29
717
Variatie - AWV van het boekjaar
-3 909
109
-3 800
Nettoverbintenis aan het einde van de periode
-5 130
-3 414
-8 544
(in duizenden euro)
Nettoverbintenis aan het begin van de periode Herwerking AWV N-1 Nettokosten van de periode Werkgeversbijdragen van de periode
0
Persoonlijke bijdragen van de periode
78 | Jaarverslag 2008 | distrigas
0
De toewijzing van de dekkingsactiva volgens de voornaamste categorieën van activa is de volgende: Boekjaar
Vorig boekjaar
Beleggingen aandelen
29%
33%
Beleggingen obligaties
43%
40%
Vastgoed Andere (waaronder monetair)
9%
9%
19%
18%
100%
100%
Actuariële hypotheses De actuariële hypotheses zijn opgesteld door gekwalificeerde actuarissen. De kernhypotheses worden gepresenteerd als volgt: Boekjaar
Vorig boekjaar
Pensioenen
Andere verbintenissen
Pensioenen
Andere verbintenissen
Actualiseringspercentage
5,20%
5,20%
4,90%
4,90%
Verwacht rendementspercentage
5,95%
Verwacht loonsverhogingspercentage
4,20%
4,75% 4,20% 3,20%
Stijgingspercentage medische kosten
3,90%
3,90% 2,90%
stijging met 1%
daling van 1%
Effect van de verhoging met één procentpunt en effect van de vermindering met één procentpunt op de stijgingspercentages van de medische kosten op:
Het totaal van de kost van verleende diensten en de financiële kost De actuariële schuld
23
-17
205
-155
Bedragen betreffende de lopende jaarlijkse periode en de vier voorgaande jaarlijkse periodes van 2009
2008
2007
2006
2005
2004
-22 833
-22 826
-23 845
-23 284
-21 506
Reële waarde van de dekkingsactiva
14 289
19 475
16 843
16 736
16 710
Overschot of tekort
-8 544
-3 351
-7 001
-6 548
-4 796
-70
-1 116
-2 405
-422
-4 141
1 306
680
1 092
Actuariële schuld
Ervaringsgerichte aanpassingen voortkomend uit de actuariële schuld De dekkingsactiva Optimale schatting van de werkgever te storten gedurende de jaarlijkse periode beginnende na de sluitingsperiode
609
distrigas | Jaarverslag 2008 | 79
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 19
Handelsschulden en andere schulden
Boekjaar
Vorig boekjaar
Handelsschulden
722 184
581 836
Fiscale schulden
102 910
88 737
Sociale schulden
1 714
1 690
Andere schulden
38 723
2 820
865 531
675 083
(in duizenden euro)
TotAal
Handelsschulden en andere schulden per vervaldatum 0 - 20
21 - 40
Op 31/12/2008
863 207
Op 31/12/2007
669 022
De handelsschulden omvatten de sommen verschuldigd aan de leveranciers van de Groep voor de levering van gas en andere prestaties en zijn onderhevig aan verwijlinteresten in geval van laattijdige betaling, volgens de contractuele verkoopvoorwaarden die in gemeenschappelijk overleg met de leveranciers werden vastgelegd. De stijging van de post “Handelsschulden” is voornamelijk toe te schrijven aan de vervaldagkalender van de gasbevoorradingsfacturen, in toepassing van de bepalingen met betrekking tot de betalingsvoorwaarden die voorzien zijn in de contracten.
80 | Jaarverslag 2008 | distrigas
41 - 80
81 - 100
101
Totaal
51
56
-7
2 224
865 531
2
4 221
2
1 836
675 083
De rubriek “Fiscale schulden” bevat voornamelijk de BTWschulden op de verrichtingen van de maand december. De te betalen BTW op leveringen van de maand december van het boekjaar is toegenomen in vergelijking met het vorige boekjaar als gevolg van de stijging van de volumes die werden verkocht van de ene referentieperiode tot de andere. De oorzaken van deze stijging werden uiteengezet in de commentaar van bijlage 12. De boekwaarde tegen historische kostprijs van de schulden die zijn aangegaan onder normale commerciële voorwaarden benaderen hun reële waarde.
Bijlage 20
Andere financiële schulden op lange en korte termijn Hieronder wordt informatie verstrekt over de contractuele bepalingen van de Groep met betrekking tot de financiële schulden op lange- en korte termijn.
Informatie over de financiële leasingschulden wordt eveneens gegeven in bijlage 8.
Andere financiële schulden op lange termijn
(in duizenden euro)
Kredietinstellingen
Andere ontleende bedragen Totaal van de andere financiële schulden op lange termijn
De financiële schulden op lange termijn hebben voornamelijk betrekking op de leningen op meer dan één jaar voortvloeiend uit de contracten gesloten door Finpipe esv met de Europese Investeringsbank (EIB) in het kader van de financiering van de bouw van de leidingen ZeebruggeEynatten en met Cosutrel in het kader van de financiering van de bouw van de leidingen Zeebrugge-Blaregnies. Al deze leningen hebben vaste rentevoeten.
Nominale voet
Boekjaar
Vorig boekjaar
4,41%
13 635
17 043
4,446%
4 767
6 674
4,446%
2 225
3 115
4,975%
9 080
12 107
29 707
38 939
De “Andere financiële schulden” op lange termijn verminderen van jaar tot jaar ten gevolge van de overdracht op het einde van het boekjaar naar de “Andere financiële schulden” op korte termijn (overdracht van het gedeelte op meer dan één jaar dat het volgend jaar vervalt).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 81
Geconsolideerde jaarrekeningen
Andere financiële schulden op korte termijn
(in duizenden euro)
Schulden op meer dan een jaar die binnen het jaar vervallen
Andere ontleende bedragen Totaal van de Andere financiële schulden op korte termijn Andere ontleende bedragen
Deze rubriek omvat het aandeel van de leningen op meer dan een jaar die vervallen binnen het jaar volgend op het afgesloten boekjaar en van de andere leningen. De financiële schulden op korte termijn hebben voornamelijk betrekking op de leningen op meer dan een jaar die vervallen binnen het jaar, voortvloeiend uit de contracten gesloten door Finpipe esv met de Europese Investeringsbank (EIB). De financiële schulden op korte termijn bestaan eveneens uit de leningen voortvloeiend uit de contracten gesloten door Finpipe esv met Cosutrel in het kader van de financiering van de bouw van de leidingen. Al deze leningen hebben vaste rentevoeten.
82 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Nominale voet
Boekjaar
Vorig boekjaar
4,41%
3 408
3 409
4,446%
1 907
1 907
4,446%
890
890
4,975%
3 027
3 027
5,483%
9 119
4,78%
64 091 9 232
82 443
38 939
121 382
Op 31 december 2007 omvatte deze rubriek eveneens een lening tegen een vaste rentevoet van 6 687 500 GBP, geherwaardeerd tegen de slotkoers, die in de loop van het voorbije boekjaar werd terugbetaald. En ten slotte omvatte deze rubriek, nog steeds op 31 december 2007, de uitgifte van schatkistcertificaten die door GIE Finpipe werden uitgegeven in het kader van de financiering van de bouw van het kanaal ZeebruggeEynatten (RTR). Per 31 december 2008 zal dochteronderneming Sofipar NV inschrijven op deze schatkistcertificaten en zullen deze als intragroeptransacties verdwijnen uit de geconsolideerde jaarrekening.
De totale financiële schuld is terugbetaalbaar als volgt:
Boekjaar
Vorig boekjaar
- op verzoek binnen een jaar
10 953
84 589
- in het tweede jaar
10 527
10 953
- binnen 3 à 5 jaar
21 939
28 908
0
3 559
(in duizenden euro)
- na 5 jaar
Overeenkomstig IAS 32 (§86 en §92) is de reële waarde van de ontleende bedragen van de financiële schulden (zonder interesten):
(in duizenden euro)
- Europese Investeringsbank - Lening Cosutrel
Boekjaar
17 634 22 477
distrigas | Jaarverslag 2008 | 83
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 21
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden op de balans geboekt voor de tijdelijke verschillen die voortvloeien uit het feit dat de belastingdiensten de activa en passiva waarderen volgens andere regels dan diegene die worden gebruikt voor het opstellen van de geconsolideerde rekeningen. De wijzingen in de uitgestelde belastingen op de balans die zich hebben voorgedaan tijdens het afgelopen boekjaar, worden geboekt op de resultatenrekening, behalve als ze betrekking hebben op elementen die rechtstreeks in het eigen vermogen worden geboekt. De uitgestelde belastingen worden berekend op basis van de geldende aanslagvoeten, of in geval van wijziging, op basis van de reeds goedgekeurde aanslagvoeten die verwacht worden op het ogenblik van de boeking van de te betalen (of terug te krijgen) belastingen in de statutaire boekhouding. Behalve indien een uitkering is voorzien, wordt geen enkele uitgestelde belasting berekend op de niet uitgekeerde winsten van de filialen. De door de Groep erkende uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen en de opeenvolgende bewegingen worden verdeeld als volgt:
84 | Jaarverslag 2008 | distrigas
De actiefposten van de balans Leidingen
Methaanschepen
Voorraden
Financiële instrumenten
Provisies
Pensioenen
Totaal
(in duizenden euro)
Toestand per 1 januari van vorig boekjaar (passief: negatief / actief: positief)
182 997
2 369
185 366
Kost (opbrengst) geboekt in de resultatenrekening van vorig boekjaar
-22 313
434
-21 879
-4 248
-1 674
-5 922
Kost (opbrengst) geboekt in het eigen vermogen van vorig boekjaar Onder eigen vermogen geboekte uitgestelde belastingen
Aankoop/Verkoop van filialen Toestand per 31 december van vorig boekjaar
156 436 Leidingen
Methaanschepen
Voorraden
Financiële instrumenten
Provisies
1 129
157 565
Pensioenen
Totaal
Toestand per 1 januari van het boekjaar
156 436
1 129
157 565
Kost (opbrengst) geboekt in de resultatenrekening van het boekjaar
153 947
485
154 432
202 564
1 292
203 856
Kost (opbrengst) geboekt in het eigen vermogen van het boekjaar Onder eigen vermogen geboekte uitgestelde belastingen
Aankoop/Verkoop van filialen Toestand per 31 december van het boekjaar
-383
512 564
-383
2 906
515 470
distrigas | Jaarverslag 2008 | 85
Geconsolideerde jaarrekeningen
De passiefposten van de balans Leidingen
Methaanschepen
Voorraden
Financiële instrumenten
Provisies
Andere korte termijn passiva
Omrekeningsverschillen
Pensioenen
Totaal
Toestand per 1 januari van vorig boekjaar (passief: negatief / actief: positief)
-23 381
-20 649
-22 902
-135 316
-66 010
-6 777
-140
0
-275 175
Kost (opbrengst) geboekt in de resultatenrekening van vorig boekjaar
-1 230
-2 109
8 606
37 721
-1 569
6 777
-291
(in duizenden euro)
Kost (opbrengst) geboekt in het eigen vermogen van vorig boekjaar Onder eigen vermogen geboekte uitgestelde belastingen
47 905
503
503
-3 197
-3 197
Aankoop/Verkoop van filialen Toestand per 31 december van vorig boekjaar
Toestand per 1 januari van het boekjaar Kost (opbrengst) geboekt in de resultatenrekening van het boekjaar
-24 611
-22 758
-14 296
-100 289
-67 579
0
-431
0
-229 964
Leidingen
Methaanschepen
Voorraden
Financiële instrumenten
Provisies
Andere korte termijn passiva
Omrekeningsverschillen
Pensioenen
Totaal
-24 611
-22 758
-14 296
-100 289
-67 579
0
-431
0
-229 964
-745
-259
-19 062
-207 478
-2 304
Kost (opbrengst) geboekt in het eigen vermogen van het boekjaar Onder eigen vermogen geboekte uitgestelde belastingen Aankoop/Verkoop van filialen
19 918
23 017
Toestand per 31 december van het boekjaar
-5 438
0
309
-125 697
-125 697
8 518
-33 358
-230 196
309
-424 637
Er zijn geen tijdelijke verschillen waarvoor geen enkele uitgestelde belastingvordering en -verplichting wordt erkend.
86 | Jaarverslag 2008 | distrigas
-348
151
-69 883
0
-628
51 604
0
-533 944
In overeenstemming met de boekhoudmethodes van de Groep zijn de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen van eenzelfde entiteit gecompenseerd in de balans.
Boekjaar (in duizenden euro)
Uitgestelde belastingen op de actiefposten van de balans Uitgestelde belastingen op de passiefposten van de balans
Wijziging in de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen van het jaar Impact van de uitgestelde belastingen op het resultaat Impact van de uitgestelde belastingen op het eigen vermogen
Vorig boekjaar
515 470
157 565
-533 944
-229 964
-18 474
-72 399
110 532
-6 527
84 507
-26 025
-87 211
8 615
Het verschil wordt vooral verklaard door de impact van de evaluaties van de aardgasvoorraden in het boekjaar, de reële waarde van de afgeleide instrumenten en de verkoop van het filiaal Distrigas & C°.
De geraamde vervaldatums van de uitgestelde belastingen worden vermeld in de onderstaande tabel: Boekjaar
Vorig boekjaar
0
0
-18 474
-72 399
(in duizenden euro)
Binnen het jaar Meer dan een jaar
distrigas | Jaarverslag 2008 | 87
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 22
Belastingen op het resultaat
De belasting op het resultaat omvat de directe belastingen en de uitgestelde belastingen: De directe belasting vertegenwoordigt de betaalde of te betalen (teruggekregen of terug te krijgen) belasting op het belastbare inkomen van het verstreken boekjaar, evenals elke aanpassing die slaat op de betaalde of te betalen (teruggekregen of terug te krijgen) belasting betreffende de vorige jaren,
De uitgestelde belasting vertegenwoordigt de belasting die pas verschuldigd (of teruggekregen) zal zijn tijdens toekomstige boekjaren maar die reeds geboekt is in het verstreken boekjaar en die overeenstemt met het verschil van de uitgestelde belastingen in de balans (cf. infra). De kosten van uitgestelde belastingen die betrekking hebben op elementen geboekt onder eigen vermogen worden eveneens geregistreerd onder het eigen vermogen.
1. Relatie tussen de belastingkosten en de boekhoudkundige winst Boekjaar
Vorig boekjaar
112 418
162 775
(in duizenden euro)
Directe belastingen Correctie van de directe belasting met betrekking tot vorige boekjaren
-3 130
-5 197
Uitgestelde belastingen
84 507
-26 025
193 795
131 553
de voortgezette bedrijfsactiviteiten Courante belastingen
85 099
110 295
Aanpassingen op courante belastingen m.b.t. vorige boekjaren
-3 130
-5 197
Uitgestelde belastingen
84 507
-26 025
166 476
79 073
TOTAAL BELASTINGEN te wijten aan:
de beëindigde bedrijfsactiviteiten
De gebruikte aanslagvoet is de Belgische bedrijfsbelastingsaanslagvoet van 33,99%.
88 | Jaarverslag 2008 | distrigas
27 319
52 480
193 795
131 553
2. Aansluiting tussen de effectieve aanslagvoet en de toepasselijke aanslagvoet Boekjaar
Vorig boekjaar
567 227
264 442
Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
567 227
262 299
Theoretisch aanslagvoet
33,99%
33,99%
Theoretische belasting
192 800
89 155
(in duizenden euro)
Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Annulatie van de eliminatie van de intragrouptransacties met beëindigde bedrijfsactiviteiten
-2 143
Verschil wegens buitenlandse aanslagvoeten
-1 302
-444
Niet-belastbare ontvangen dividenden
-2 873
-2 975
-15 186
-3 960
262
200
Andere niet-belastbare elementen Niet-aftrekbare uitgaven Impact van overgedragen verliezen Gebruik van niet erkende uitgestelde belastingen tijdens vorige jaren Gebruik van niet erkende uitgestelde belastingen in het lopende jaar Belastingaanpassingen van vorige periodes Andere Reële belasting Reële aanslagvoet
-15 -7 210
-2 903
166 476 29,35%
79 073 29,90%
De belasting bedraagt 193,80 miljoen euro tegenover 131,55 miljoen euro vorig boekjaar, omwille van het hogere resultaat voor belastingen.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 89
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 23
Andere kortlopende verplichtingen
Kortlopende verplichtingen Boekjaar
Vorig boekjaar
Over te dragen inkomsten
16 886
23 607
Te boeken kosten
39 538
13 975
Totaal van de andere kortlopende verplichtingen
56 424
37 582
(in duizenden euro)
De over te dragen inkomsten omvatten voornamelijk het aandeel van de omzet geboekt bij de afsluiting van het boekjaar, maar dat betrekking heeft op het volgende boekjaar. De te boeken kosten omvatten onder andere de prorata’s van interesten op leningen die bettrekking hebben op het huidige boekjaar maar die pas in het volgende boekjaar zullen worden aangerekend evenals het pro-rata van kosten verbonden aan financiële instrumenten.
90 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 24
Omzet
Boekjaar
Vorig boekjaar
5 884 586
4 085 709
51 682
40 119
5 936 268
4 125 828
89 499
179 683
5 385
10 546
94 884
190 229
(in duizenden euro)
Aardgasverkoop Diensten verbonden met de aardgasverkoop Omzet uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Transit Verhuur van het methaanship “BW Suez Boston” Omzet uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
In 2008 bedraagt de geconsolideerde omzet die werd gegenereerd door de voortgezette activiteiten, vastgesteld overeenkomstig de IFRS-standaarden, 5 884,6 miljoen euro. Dat betekent een stijging van 1 810,4 miljoen euro (+ 43,9%) ten opzichte van het vorige boekjaar.
De evolutie van de omzet in de verschillende segmenten werd op dezelfde manier ook beïnvloed door de verklarende elementen die werden uiteengezet en becommentarieerd bij de analyse van de wijzigingen in de verkochte volumes (zie het jaarverslag).
Deze sterke stijging wordt vooral verklaard door de stijging van de gasprijzen van het ene boekjaar tot het andere (+ 1 345 miljoen euro ten opzichte van 2007). In mindere mate is ze ook het gevolg van de aanzienlijke toename van de volumes in de arbitrageverkoop, die echter wordt gecompenseerd door de daling van de verkochte volumes in de andere klantensegmenten in België en het buitenland.
De evolutie van de omzet per activiteitssector en per geografische markt wordt ook weergegeven en toegelicht in het gedeelte “Segmentrapportering” (bijlage 4).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 91
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 25
Andere bedrijfsopbrengsten
Boekjaar
Vorig boekjaar
Doorgerekende kosten
96
167
Schadevergoedingen
15
35
234
218
(in duizenden euro)
Inkomsten uit administratief beheer Inkomsten (verworven of gerealiseerde) uit financiële dekkingsinstrumenten
70 115
20 561
Wisselkoersresultaat
92 812
17 078
499
90
163 771
38 149
Afschrijving van de reserve gekoppeld aan de financiële dekkingsinstrumenten
910
1 481
Wisselkoersresultaat
444
503
1 354
1 984
Andere opbrengsten Andere opbrengsten uit voortgezette bedrijfsoperaties
Andere opbrengsten uit beëindigde bedrijfsoperaties
Deze rubriek omvat:
de doorgerekende kosten,
de schadevergoedingen ontvangen van verzekeringsmaatschappijen, de inkomsten uit het administratieve beheer van de filialen en de geassocieerde deelnemingen, de inkomsten van de financiële instrumenten waarop de Groep een beroep doet om zich in te dekken tegen de verschillende risico’s die voortvloeien uit zijn commerciële activiteiten, de inkomsten die gekoppeld zijn aan het wisselkoersresultaat. De verworven (of gerealiseerde) opbrengsten van de financiële indekkingsinstrumenten hebben aanzienlijke schommelingen gekend in vergelijking met het voorgaande boekjaar, en dit ten gevolge van de evolutie van de grondstoffenprijzen en vooral van de olieprijzen. Een identiek verschijnsel blijkt uit de evolutie van de Andere bedrijfskosten (Bijlage 27).
92 | Jaarverslag 2008 | distrigas
De invoering in de loop van het boekjaar van een hedgingbeleid met betrekking tot de kasstromen in GBP, waardoor de risico’s van schommelingen van de toekomstige kasstromen van toekomstige verkopen en aankopen op de gasmarkten beter kunnen worden ingedekt, verklaart de aanzienlijke toename van de rubriek “Gerealiseerde wisselkoersverschillen” (zie ook Bijlage 31). Ook hier laat de analyse van de evolutie, van het ene boekjaar tot het andere, van de Andere operationele lasten een gelijkaardige beweging zien (Bijlage 27).
Bijlage 26
Aanvullende informatie over de bedrijfskosten naar aard De onderstaande tabel geeft aanvullende informatie over de wijze waarop de voornaamste bedrijfskosten, gerangschikt naar aard, toegewezen worden aan de rubrieken van de resultatenrekening. Boekjaar
Vorig boekjaar
Bevoorradingskosten
5 296 246
3 752 286
Aankopen
5 038 532
3 358 604
Voorraadwijzigingen (bijlage 11)
-80 741
33 813
Transportkosten
(in duizenden euro)
226 258
243 980
België
193 910
216 327
Andere
32 348
27 653
Opslagkosten
54 268
49 540
België
38 197
37 183
16 071
12 357
LNG Terminallingkosten
Andere
34 973
34 218
Transitkosten
22 956
32 131
Personeelskosten
19 172
15 945
2 215
2 049
Afschrijvingen Afschrijvingen van immateriële vaste activa (bijlage 5) Afschrijvingen van materiële vaste activa (bijlage 6) Waardeverminderingen
208
151
2 007
1 898
907
173
907
173
457 994
113 987
5 776 534
3 884 440
Waardeverminderingen op voorraden (bijlage 11) Waardeverminderingen op handelsvorderingen (bijlage 12) Andere bedrijfskosten (bijlage 27) Bedrijfskosten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
distrigas | Jaarverslag 2008 | 93
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bevoorradingskosten
8 558
15 974
Aankopen
1 210
2 349
-1
-1
7 349
13 626
7 699
15 481
7 699
15 481
Voorraadwijzigingen (bijlage 11) Transportkosten
België
Andere
Opslagkosten
België
Andere
LNG Terminalingkosten Transitkosten Personeelskosten Afschrijvingen
Afschrijvingen van immateriële vaste activa (bijlage 5)
Afschrijvingen van materiële vaste activa (bijlage 6)
Waardeverminderingen
Waardeverminderingen op voorraden (bijlage 11)
Waardeverminderingen op handelsvorderingen (bijlage 12)
203 203
Andere bedrijfskosten (bijlage 27) Bedrijfskosten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
De rubriek “Bevoorradingskosten” van de voortgezette activiteiten (5 296,2 miljoen euro in 2008 tegenover 3 752,3 miljoen euro in 2007) omvat integraal de bevoorradingskosten geboekt in de rekeningen van de Groep en houdt rekening met de eliminatie van de wederzijdse lasten. Behalve de aankopen van aardgas (5 038,5 miljoen euro in 2008 tegenover 3 358,6 miljoen euro in 2007) en de wijzigingen in de gasvoorraden omvat deze rubriek ook de kosten voor vervoer (of transport) (226,3 tegenover 244), opslag (54,3 tegenover 49,5) en LNG terminalling (35 tegenover 34,2), evenals de vergoedingen voor transit (22,9 tegenover 32,1).
94 | Jaarverslag 2008 | distrigas
1 425
16 701
33 083
Ten opzichte van het vorige boekjaar noteren we vooral de volgende markante feiten: de
stijging van de kost voor aardgasinkoop en dus van de bevoorradingskosten, voortvloeiend uit de stijging van de verkochte volumes maar vooral uit de evolutie van de gasprijs van het ene boekjaar tot het andere (zie bijlage 24);
de
aanzienlijke daling van de transportkosten en de lichte stijging van de opslagkosten die de evolutie van de tarieven weergeven;
de
wijziging in de voorraden die in tegenstelling tot in 2007 negatief was; zij wordt toegelicht in bijlage 11;
de
De rubriek “Andere bedrijfskosten” van de voortgezette activiteiten wordt uitvoeriger toegelicht in bijlage 27.
444
stijging van de personeelskosten, vooral als gevolg van de invoering van financiële stimulansen om het personeel aan ons te binden, zoals is aanbevolen door het benoemings- en vergoedingscomité en goedgekeurd door de Raad van Bestuur.
Bijlage 27
Andere bedrijfskosten
Boekjaar (in duizenden euro)
Huurgelden, huurkosten - onderhouds- en reparatiekosten Consultancy-, studie- en outsourcingkosten en andere betalingen aan derden
Vorig boekjaar
2 730
1 646
17 714
14 638
Exploitatievergoedingen
1 426
825
Verzekeringen
2 506
1 675
Kosten (verworven of gerealiseerde) met betrekking tot financiële dekkingsinstrumenten
270 185
110 182
Wisselkoersresultaat
95 354
21 218
Voorzieningen
65 676
-38 146
Andere kosten
2 403
1 949
457 994
113 987
Consultancy-, studie- en outsourcingkosten en andere betalingen aan derden
130
282
Verzekeringen
312
637
Andere bedrijfskosten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Wisselkoersresultaat Andere kosten Andere bedrijfskosten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
Naast de commerciële, algemene en administratieve kosten, omvat de rubriek “Andere kosten” eveneens bepaalde kosten van operationele aard die verband houden met de dekking van de commerciële risico’s van de Vennootschap via financiële instrumenten. De commerciële, algemene en administratieve kosten zijn van het ene boekjaar tot het andere gestegen als gevolg van het tijdelijke verlies van de synergieën die bestonden toen Distrigas NV een filiaal was van de Groep SUEZ.
505 2
1
444
1 425
Ook niet-terugkerende kosten verbonden aan de verkoop van het filiaal Distrigas & C° en aan de verandering van bedrijfsrevisor (zie het beheersverslag) verklaren deze stijgende tendens. De “kosten met betrekking tot de financiële dekkingsinstrumenten” vertonen aanzienlijke schommelingen ten aanzien van het vorige boekjaar, met name als gevolg van de evolutie van de grondstoffenprijzen (bijlage 25).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 95
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 28
Courant bedrijfsresultaat (EBIT)
Boekjaar
Vorig boekjaar
5 936 268
4 125 828
163 771
38 149
Bedrijfskosten
-5 776 534
-3 884 440
Bevoorradingen
-5 296 246
-3 752 286
-19 172
-15 945
-2 215
-2 049
(in duizenden euro)
Omzet Andere bedrijfsopbrengsten
Personeelskosten Afschrijvingen Waardeverminderingen Andere bedrijfskosten Courant bedrijfsresultaat (EBIT)
-907
-173
-457 994
-113 987
323 505
279 537
Zie eveneens “Geconsolideerd resultaat” voor een definitie van de index voor de Groep Distrigas.
Ondanks de verslechtering van de economische omgeving, de minder gunstige marktvoorwaarden en de economische recessie die werden vastgesteld in de eerste jaarhelft van 2008 is het courante bedrijfsresultaat (EBIT) met 44 miljoen euro gestegen ten opzichte van het vorige boekjaar (+ 15,8%). Het bedraagt 323,5 miljoen euro. Deze stijging wordt verklaard door de betere bedrijfsprestaties van de arbitrageactiviteiten, vooral in de eerste jaarhelft van 2008 die werd gekenmerkt door de stijging van de prijzen en de volatiliteit van de spotmarkten, factoren die meer arbitragemogelijkheden hebben gecreëerd. Dit gunstige effect op de resultaten van 2008 werd echter voor een deel geneutraliseerd door de bewegingen in de provisies tijdens het boekjaar. Dat werd gekenmerkt door de samenstelling van nieuwe voorzieningen verbonden aan de uitvoering van bepaalde leverings- en vervoerscontracten, terwijl 2007 eerder werd gekenmerkt door terugnemingen.
96 | Jaarverslag 2008 | distrigas
De algemene, commerciële en administratieve kosten zijn van het ene boekjaar tot het andere gestegen als gevolg van het tijdelijke verlies van de synergieën die bestonden toen de vennootschap een filiaal was van de Groep SUEZ. Niet recurente meerkosten verbonden met de verkoop van de dochteronderneming Distrigas & C° en de benoeming van de nieuwe commissaris (zie jaarverslag, “Bezoldiging van de commissaris”) verklaren eveneens deze stijging. Tijdens de buitengewone algemene vergadering van 15 december 2008, na voorlegging aan de ondernemingsraad en gevolg gevend aan het advies van het audit comité, werd PricewaterhouseCoopers benoemd tot nieuwe commissaris, ter vervanging van Deloitte Bedrijfsrevisoren. De jaarlijkse bezoldiging van Deloitte Bedrijfsrevisoren, werd vastgelegd op een bedrag van 162 000 euro niet-geïndexeerd, waarvan 123 867 euro werden ten laste genomen voor het boekjaar 2008. Bovendien werden er in de loop van
het boekjaar 2008 bijzondere erelonen toegekend voor een bedrag van 166 252 euro, naar aanleiding van aanvullende prestaties aan de commissaris Deloitte BV o.v.v.e. CVBA Bedrijfsrevisoren in het kader van de interne controle (SOX 404) activiteiten, van de naleving van verplichtingen op grond van het Wetboek van vennootschappen in verband met de verkoop van de dochteronderneming Distrigas & C°, de oprichting van de eerste ondernemingsraad na de verkiezingen van mei 2008 en ten slotte, aan de nieuwe verplichtingen opgelegd aan beursgenoteerde bedrijven in termen van halfjaarlijkse rapportering (IAS 34). De honoraria van PricewaterhouseCoopers voor 2008 bedragen 136 500 euro niet-geïndexeerd. Bovendien werden er in de loop van het boekjaar 2008 bijzondere erelonen toegekend voor een bedrag van 245 709 euro, naar aanleiding van aanvullende prestaties aan de commissaris PricewaterhouseCoopers in het kader van de interne controle (SOX 404) activiteiten en in het kader van de toepassing van de IFRS normen . Tenslotte, werden in 2008 12 467,35 euro betaald als ereloon aan PricewaterhouseCoopers voor auditactiviteiten in verschillende filialen (Sofipar, Transfin, Finpipe et IZT). Geen andere uitzonderlijke prestatie of speciale opdracht werd in 2008 door PricewaterhouseCoopers binnen deze filialen uitgeoefend. De personeelskosten ten slotte zijn gestegen ten opzichte van 2007 (+ 3,23 miljoen euro), vooral als gevolg van de invoering van financiële stimulansen om het personeel aan ons te binden, zoals is aanbevolen door het benoemingsen vergoedingscomité en goedgekeurd door de raad van bestuur.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 97
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 29
Financiële opbrengsten
Boekjaar (in duizenden euro)
Opbrengsten uit participaties
Vorig boekjaar
6 379
8 900
Financiële opbrengsten uit leasing activiteiten Opbrengsten uit vlottende activa
11 594
12 378
47 474
22 762
Financiële opbrengsten uit voortgezette activiteiten
65 447
44 040
Opbrengsten uit participaties
367
1 200
Opbrengsten uit vlottende activa
12 885
18 868
Financiële opbrengsten uit beëindigde activiteiten
13 252
20 068
De “Opbrengsten uit participaties” uit voortgezette activiteiten worden gevormd door de dividenden betaald door de vennootschappen Interconnector Ltd (voor verkoop beschikbare participatie) die dit jaar 6,35 miljoen euro bedroegen tegen 8,29 miljoen euro vorig boekjaar. De daling wordt voor een deel verklaard door de verkoop aan Electrabel van een deel (5%) van de participatie die we hadden aan het eind van het vorige boekjaar. De “Opbrengsten uit participaties” uit de voortgezette activiteiten omvatten de dividenden die werden betaald door Huberator NV (0,37 miljoen euro tegenover 1,2 miljoen euro in het vorige boekjaar).
98 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 30
Financiële kosten
Boekjaar
Vorig boekjaar
Kosten van andere financiële schulden
6 189
5 896
Andere financiële opbrengsten / kosten
2 796
5 769
(in duizenden euro)
Financiële kosten: waardeverminderingen
1 635
Andere financiële kosten
1 200
5 805
-39
-36
8 985
11 665
Andere financiële opbrengsten Financële kosten van de voortgezette bedrijfsactiviteiten Kosten van andere financiële schulden Financiële kosten ten gevolge van leasing overeenkomsten Andere financiële opbrengsten / kosten Financiële kosten: waardeverminderingen Andere financiële kosten Financële kosten van de beëindigde bedrijfsactiviteiten
31
1 763
7 035
14 625
-33
-66
1
4
-34
-70
7 033
16 322
De rubriek “Kosten van andere financiële schulden” omvat voornamelijk de interesten op leningen aangegaan door Finpipe esv. De lezer dient voor meer informatie de bijlage 20 “financiële schulden op lange en korte termijn” te raadplegen, die alle informatie bevat betreffende de leningen (rentevoet, periode, bedragen, ...). De rubriek “Andere financiële opbrengsten/kosten” omvat met name de volgende elementen: de waardeverminderingen geboekt op de vorderingen andere dan handelsvorderingen of de andere vlottende activa; de andere financiële kosten, waaronder kosten die beschouwd worden als financiële instrumenten en verwerkt volgens de norm IAS 39 (bijlage 31).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 99
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 31
Financiële instrumenten
Het gebruik door de Vennootschap van financiële instrumenten en de boekhoudmethodes die er betrekking op hebben, worden toegelicht in het hoofdstuk “Samenvatting van de belangrijkste boekhoudmethodes”.
1. Samenvatting De bedragen die zijn aangeduid in de tabellen hierna geven de reële waarden weer van de afgeleide financi-
ële instrumenten die opgenomen zijn in de balans en de resultatenrekening van 31 december 2008 en 31 december 2007. De gegevens uiteengezet in de volgende paragrafen van bijlage 31 hebben enkel betrekking op de afgeleide instrumenten. De gegevens betreffende andere financiële instrumenten (bijvoorbeeld de activa die beschikbaar zijn voor verkoop, leningen, schuldvorderingen en handelsschulden) zijn opgenomen in de aangeduide bijlagen.
Reële waarde van de financiële instrumenten in de balans: Boekjaar
(in duizenden euro)
Lopend
Vorig boekjaar
Verschil
Niet lopend
Totaal
Totaal
115 700
115 700
160 686
-44 986
115 941
134 050
151 601
-17 551
ACTIVA Deelnemingen die beschikbaar zijn voor verkoop - bijlage 7 Leningen en vorderingen Leasingvorderingen - bijlage 8
18 109
Handelsvorderingen en andere vorderingen - bijlage 12
1 054 243
1 054 243
778 644
275 599
16 507
16 507
5 734
10 773
Fiscale schuldvorderingen Financiële activa met aanpassing van de reële waarde via de resultatenrekening (bestemd voor transactiedoeleinden) bijlage 31 Grondstoffenderivaten Valuta- en Rentederivaten
497 206
278 828
776 034
222 345
553 689
64 680
10 314
74 994
20 533
54 460
245 455
95 710
341 165
51 239
289 926
71 705
9 097
80 802
921
79 880
1 491 190
1 022 400
468 790
Financiële instrumenten aangeduid als indekkingsinstrumenten - bijlage 31 Grondstoffenderivaten Valuta- en Rentederivaten Kas en kasequivalenten - bijlage 13
100 | Jaarverslag 2008 | distrigas
1 491 190
Boekjaar
Vorig boekjaar
Verschil
Lopend
Niet lopend
Totaal
Totaal
577 097
248 914
826 011
405 152
420 859
33 155
12 689
45 844
1 399
44 444
425 957
232 375
658 332
52 990
605 342
5 347
3 036
8 383
4 599
3 785
0
168 510
-168 510
Andere financiële schulden - bijlage 20
9 232
29 707
38 939
121 382
-82 443
Handelsschulden en andere schulden bijlage 19
865 531
865 531
675 083
190 448
38 327
38 327
54 829
-16 502
(in duizenden euro)
PASSIVA Financiële passiva met aanpassing van de reële waarde via de resultatenrekening (bestemd voor transactiedoeleinden) bijlage 31 Grondstoffenderivaten Valuta- en Rentederivaten Financiële instrumenten aangeduid als indekkingsinstrumenten - bijlage 31 Grondstoffenderivaten Valuta- en Rentederivaten Financiële passiva gewaardeerd aan de afgeschreven kostprijs Leaseschulden - bijlage 8
Fiscale schulden
Impact van de reële waarde van de financiële instrumenten op de resultatenrekening: (in duizenden euro)
Fysieke derivaten Financiële derivaten In contracten geïncorporeerde derivaten Optiepremies
RW 31/12/2008
∆ RW 12/2008
RW 31/12/2007
∆ RW 12/2007
RW 31/12/2006
35 503
49 576
-14 073
24 458
-38 531
-100 164
49 335
-149 500
-76 154
-73 346
1 888
23 878
-21 990
11 969
-33 959 7 813
6 893
3 009
3 884
-3 930
Ineficiënte indekking van kasstromen
-3 716
459
-4 175
-4 175
0
Trading voor eigen gebruik
29 149
29 308
-161
-79
-82
-30 448
155 565
-186 014
-47 910
-138 104
TOTAAL
Wij verwijzen eveneens naar de verschillende bijlagen die in de bovenstaande tabel worden vermeld voor meer informatie over de evolutie van de verschillende rubrieken van het ene boekjaar tot het andere. Het belangrijkste element van de financiële activa die beschikbaar zijn voor verkoop is de deelneming van Distrigas in Interconnector (UK) Limited met een reële waarde van 115 700 duizend euro eind 2008. Meer informatie over de techniek die de Vennootschap heeft gebruikt voor de bepaling van de reële waarde van deze deelneming wordt gegeven in punt 16.2 van bijlage 2. De veranderingen (waardedaling) die tijdens het boekjaar werden opgetekend,
hangen in hoofdzaak samen met de verkoop van een deel van de deelneming (5%) in Interconnector (UK) Limited, die plaatsvond in de loop van het eerste halfjaar van 2008 (zie eveneens bijlagen 3 en 7) en die een meerwaarde heeft opgeleverd van 31 590 duizend euro. In 2007 was deze deelneming ten gevolge van de aanpassing van de reële waarde van de deelneming gestegen met 63 686 duizend euro. Wij verwijzen verder naar de Staat van de geboekte producten en lasten of de Staat van de wijzigingen van het eigen vermogen (bijlage 39). De ontvangen dividenden met betrekking tot de deelneming in IUK bedragen 6 379 duizend euro in 2008 (8 900 duizend euro in 2007) en maken deel uit van de opbrengsten uit deelnemingen opgenomen in bijlage 29.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 101
Geconsolideerde jaarrekeningen
2. Aard en omvang van de risico’s afkomstig van financiële grondstoffenderivaten 2.1 Strategie en doelstellingen 2.1.1 Beschrijving van de voornaamste risico’s Distrigas is vanwege zijn activiteiten blootgesteld aan de volgende belangrijke risico’s:
Het volumerisico Het marktrisico Het kredietrisico
De Raad van bestuur heeft een risicobeheerbeleid goedgekeurd dat onder andere de limieten bepaalt waarbinnen deze verschillende risico’s moeten variëren. Dit beleid herneemt eveneens de procedures die worden toegepast binnen het kader van het “Risicobeleid” (Risk Policy). De Vennootschap heeft eveneens een “Risk Control”- functie gecreëerd. Deze functie heeft tot doel op een continue wijze de blootstelling van de Vennootschap aan de volume-, markt- en kredietrisico’s op te volgen. Risk Control rapporteert regelmatig aan het “Risk Committee”, dat is samengesteld uit de directeurs verantwoordelijk in de operationele en financiële domeinen van de Vennootschap en wordt voorgezeten door de CEO van Distrigas. Het schema hieronder verduidelijkt deze elementen evenals andere bestanddelen die verder in de tekst worden uitgelegd.
Risicobeleid (“Risk Policy”) Goedgekeurd door de raad van bestuur
Comité voor risicocontrole
Dienst Risicocontrole (Risk Control)
Leveranciers
Langetermijnaankopen
Portefeuille beheer
Front office
Gasmarkten
102 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Verkoop
Klanten
2.1.1.1 Volumerisico Bij de belevering van zijn eindmarkten bestaat één van de belangrijke functies van Distrigas uit het maximaal waarborgen van de bevoorradingsveiligheid van zijn cliënteel. Dit houdt in dat de Vennootschap alle noodzakelijke maatregelen moet nemen om op elk ogenblik over voldoende gasbronnen te beschikken en om vervolgens het profiel van deze bronnen om te vormen naar een profiel op maat van zijn klanten. Omwille van de onzekerheid met betrekking tot het toekomstige gasverbruik (weersomstandigheden, variabele consumptie industriële klanten en elektrische centrales) en de doelstelling van bevoorradingsveiligheid zou de Vennootschap op bepaalde ogenblikken kunnen blootgesteld worden aan een gasoverschot of –tekort. Dit volumerisico wordt beheerd binnen het team “Portfolio Management” (Portefeuillebeheer), dat zich bevindt in de kern van de gasactiviteiten van de Vennootschap. Dit team regelt het evenwicht van de gasstromen tussen de verschillende partijen uit de voorwaartse en achterwaartse integratie teneinde dit volumerisico dag na dag te elimineren en in de toekomst te minimaliseren. Het beheer verloopt via aankoopcontracten op lange termijn, opslagcapaciteiten en transacties op de gasmarkt (spot- of termijncontracten voor aan- en verkoop). 2.1.1.2 Marktrisico Hoewel de Vennootschap zoveel mogelijk “natuurlijke” dekkingsposities creëert, blijft ze blootgesteld aan prijsschommelingen van grondstoffen. Deze verschillende blootstellingen worden opgevolgd, gerapporteerd en beheerd op het niveau van de globale portefeuille om te kunnen genieten van compenserende posities per grondstof, per markt en per periode. In geval van onevenwicht worden afgeleide financiële instrumenten (swaps of opties) verhandeld om dit marktrisico in te dekken. U zal een meer gedetailleerde beschrijving vinden in paragraaf 2.3.1. Paragraaf 3.2 gaat dieper in op het wisselkoersrisico. 2.1.1.3 Kredietrisico Het gaat hier om de risico’s die worden gelopen bij de eventuele tekortkomingen van de tegenpartijen van de Vennootschap, zie verder in paragraaf 2.3.2. 2.1.2 Classificatie van de operaties in grondstoffen volgens de IAS 39-norm De Vennootschap koopt en verkoopt aardgas in het kader van contracten op korte en middellange termijn. Al haar
aankoopcontracten op lange termijn en het merendeel van haar aankoop- en verkoopcontracten van aardgas op korte termijn werden afgesloten om continu te zorgen voor een evenwicht inzake aankoop, verkoop of gebruik van gas. Aangezien deze contracten beantwoorden aan de definitie van eigen gebruik (“own use”), zijn ze niet onderworpen aan de IAS 39-norm. Krachtens de IAS 39-norm is de Vennootschap er evenwel toe gehouden haar contracten voor eigen gebruik (“own use”) te evalueren teneinde na te gaan of ze geen geïncorporeerde afgeleide financiële instrumenten bevatten. Grondstoffencontracten die niet beantwoorden aan de criteria van eigen gebruik, of waarvan de geïncorporeerde afgeleide financiële instrumenten (ook geïncorporeerde derivaten) geen nauw verband hebben met het hoofdcontract, zijn opgenomen in de activa of passiva van de balans aan hun reële waarde.
2.2 Invloed van de grondstofderivaten op de balans en resultatenrekening 2.2.1 Algemeen overzicht van de reële waarden De reële waarde van de aankoop- en verkoopscontracten op termijn (“forward” contracten) stemt overeen met de geactualiseerde waarde van het contractueel volume vermenigvuldigd met het verschil tussen de contractprijs en de overeenstemmende prijzen van de termijnmarkten op het einde van het jaar. Deze marktprijzen zijn gebaseerd op de externe quotaties van de overeenstemmende georganiseerde actieve markten. De krediet- en liquiditeitsrisico’s worden in aanmerking genomen bij de berekening van de reële waarde. In geval van optionele contracten wordt het Black’76-model gebruikt om de reële waarde te berekenen. Wegens de complexiteit van de prijsformules in bepaalde verkoopcontracten zijn de reële waarden van bepaalde afgeleide, geïncorporeerde financiële instrumenten gebaseerd op ramingen van het management, waarbij rekening wordt gehouden met alle relevante economische en marktfactoren. De volgende tabel geeft de reële waarde weer van de grondstofderivaten samen met hun respectieve vervaldata en notionele bedragen.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 103
Geconsolideerde jaarrekeningen
2008 Vervaldatum
Notioneel bedrag TWh
Reële waarde
Activa (in duizenden euro)
Totaal
Passiva
Lopend
Niet lopend
Lopend
Niet lopend
Fysieke derivaten
2009-2012
-3,6
180 876
101 915
-159 348
-87 940
35 503
Financiële derivaten In contracten geïncorporeerde derivaten
2009-2012
-0,4
209 217
176 970
-328 225
-158 125
-100 164
2009-2012
1,0
1 945
-57
0
0
1 888
Trading voor eigen gebruik
2009-2013
-1,4
105 169
0
-89 523
-2 849
12 797
Financiële instrumenten met boeking van reële waardeschommelingen in het resultaat
2009-2013
-4,4
497 206
278 828
-577 097
-248 914
-49 976
Kasstroomindekkingen
2009-2014
16,8
245 455
95 710
-425 957
-232 375
-317 168
2009-2014
12,4
742 661
374 538
-1 003 054
-481 289
-367 143
TOTAAL
Vergelijking met 2007 Vervaldatum
Notioneel bedrag TWh
Reële waarde
Activa
Totaal
Passiva
Lopend
Niet lopend
Lopend
Niet lopend
Fysieke derivaten
2008-2010
1,3
45 934
50 377
-57 468
-52 916
-14 073
Financiële derivaten In contracten geïncorporeerde derivaten
2008-2010
-22,9
71 402
15 898
-156 324
-80 476
-149 500
2008-2010
7,8
0
0
-22 004
14
-21 990
Trading voor eigen gebruik
2008-2010
0,8
35 814
2 920
-33 217
-2 761
2 756
Financiële instrumenten met boeking van reële waardeschommelingen in het resultaat
2008-2010
-13,0
153 150
69 195
-269 013
-136 139
-182 807
Kasstroomindekkingen
2008-2010
-0,1
35 366
15 873
-18 760
-34 230
-1 751
2008-2010
-13,1
188 516
85 068
-287 773
-170 369
-184 558
(in duizenden euro)
TOTAAL
104 | Jaarverslag 2008 | distrigas
2.2.2 I nvloed op de resultatenrekening en het eigen vermogen Overeenkomstig het risicobeheer van de Vennootschap worden fysieke en financiële afgeleide instrumenten afgesloten om economisch de netto blootstelling (“exposure”) van de portefeuille in te dekken. Aangezien de IAS 39-norm geen boeking van portefeuilledekkingen (“portfolio hedge
(in duizenden euro)
Fysieke derivaten Financiële derivaten In contracten geïncorporeerde derivaten Optiepremies* Totaal
accounting”) toestaat, worden deze posities opgenomen in de balans aan hun reële waarde op het einde van de periode. De variatie van de reële waarden tussen twee perioden wordt verwerkt via de resultatenrekening. De tabel hieronder vat het nettoverschil samen van de reële waarde van die economische in dekkingen (hetzij +125 798 duizend euro) zoals die voorkomen in de resultatenrekening op 31.12.08.
RW 31/12/2008
Δ RW 12/2008
RW 31/12/2007
Δ RW 12/2007
RW 31/12/2006
Δ RW 2007
RW 31/12/2007
35 503 -100 164
49 576 49 336
-14 073 -149 500
24 458 -76 154
-38 531 -73 346
33 319 -76 152
-14 073 -149 500
1 888 6 893
23 878 3 009
-21 990 3 884
11 969 -3 930
-33 959 7 813
11 968
-21 989
-55 882
125 798
-181 680
-43 658
-138 023
-30 865
-189 739
* Optiepremies: hebben uitsluitend betrekking op toekomstige opties
De fysieke derivaten onder de vorm van onderhandse fysieke gascontracten, termijncontracten of optiecontracten worden gebruikt om de nettoblootstelling inzake volume (in piek- en dalperiodes) te verminderen op portefeuilleniveau en niet op het niveau van individuele contracten of contractgroepen. De sterke positieve evolutie van de reële waarde van die fysieke derivaten (52 585 duizend euro, optiepremies inbegrepen) ten opzichte van eind 2007 vloeit hoofdzakelijk voort uit nieuwe verkoopposities die in 2008 werden genomen en die een positieve reële waarde vertegenwoordigen. De prijzen van de aankoop- en verkoopcontracten van gas voor eigen gebruik (“own use”) zijn hoofdzakelijk geïndexeerd aan aardolie en geraffineerde aardolieproducten. Teneinde zich in te dekken tegen deze blootstelling doet de Vennootschap een beroep op petroleum-swaps en wisselt het variabele in tegen vaste prijs (“fixed for floating oil swaps”). Hoewel het hier in economische termen gaat over indekkingsinstrumenten worden die petroleum-swaps overeenkomstig IAS 39 niet erkend als indekkingsinstrumenten, aangezien de petroleumindexen in de contractueel vastgelegde prijzen niet worden erkend als zijnde een element dat valt onder de indekking van de kasstroom. De evolutie van de reële waarde van deze financiële derivaten zoals geregistreerd in de resultatenrekening op 31 december 2008 bedraagt +49 336 duizend euro en is hoofdzakelijk
te wijten aan de contracten die in 2008 zijn verstreken en die eind 2007 een negatieve waarde vertegenwoordigden. Naast de fysieke en financiële grondstoffenderivaten heeft de Vennootschap, in bepaalde van haar verkoopcontracten, geïncorporeerde derivaten geïdentificeerd met plafond-/ bodemprijzen die niet worden beschouwd als nauw verweven met het basiscontract volgens de IAS 39-norm. Deze besloten derivaten worden sindsdien in de balans geboekt aan hun reële waarde en de variaties van deze reële waarden zijn opgenomen in de resultatenrekening. Een nettowinst van 23 878 duizend euro is aldus opgenomen in de resultatenrekening van het boekjaar 2008 en houdt hoofdzakelijk verband met de verdere afwikkeling van verkoopcontracten met besloten derivaten (de reële waarde was eind 2007 sterk negatief). Kasstroomindekkingen (“cash flow hedges”) De Vennootschap heeft bepaalde van haar aankoop- en verkoopcontracten op termijn geïdentificeerd als kasstroomindekkingen tegen toekomstige schommelingen als gevolg van marktevoluties. Deze operaties beantwoorden aan de IAS 39-criteria die van toepassing zijn op de kasstroomindekkingen volgens dewelke de variaties van de reële waarde van die transacties worden geboekt in het eigen vermogen tot aan de leveringsperiode, en dit in de mate waarin de dekkingen efficiënt blijken te zijn.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 105
Geconsolideerde jaarrekeningen
Op 31.12.08 was de maximale duur waarbij de Vennootschap haar blootstelling aan de schommelingen van de kasstromen indekt zes jaar.
Deze dekkingen zijn enerzijds fysieke transacties die toelaten om zich in te dekken tegen een schommeling van de spotprijzen bij de levering van gas, en anderzijds financiële transacties (swaps op aardolie- en gasproducten) om zich in te dekken tegen toekomstige schommelingen van de prijzen van specifieke verkoop- of leveringscontracten, geïndexeerd op die petroleum- en gasproducten.
31/12/2008
(in duizenden euro)
31/12/2007
Activa
Passiva
Activa
Passiva
Binnen het jaar
245 455
-425 957
35 366
-18 760
Korte termijn
245 455
-425 957
35 366
-18 760
Meer dan een jaar, maximum twee jaar
64 270
-96 854
13 091
-34 230
Meer dan twee jaar, maximum drie jaar
25 877
-59 772
2 782
Meer dan drie jaar, maximum vier jaar
5 563
Meer dan vier jaar, maximum vijf jaar Meer dan vijf jaar Lange termijn Totaal
95 710
-9 452 -232 375
15 873
-34 230
341 165
-658 332
51 239
-52 990
Het inefficiënte deel van deze kasstroomindekkingen was op 31 december 2008 goed voor -3 716 duizend euro (op 31 december 2007 was het goed voor -4 175 duizend euro). Dit inefficiënte deel wordt in de resultatenrekening geboekt onder de rubriek “Variatie van de reële waarde van financiële activa en passiva aangehouden om te worden verhandeld”. De gerealiseerde nettowinst die van het eigen vermogen werd overgedragen naar de resultatenrekening voor het boekjaar 2008 bedraagt 23 944 duizend euro (tegen een nettoverlies van -24 480 duizend euro voor het boekjaar 2007). Het resultaat (vóór belastingen) dat werd geregistreerd in het eigen vermogen in 2008 bedroeg -291 472 duizend euro (het was 686 duizend euro in 2007). De reële waarde (vóór belastingen) van de genoemde instrumenten die werd ingebracht in het eigen vermogen op 31.12.08 bedraagt op zijn beurt -317 168 duizend euro (-1 751 duizend euro op 31.12.07). Trading voor eigen gebruik In het kader van haar interne beleid en procedures voor risicobeheer heeft de Vennootschap een aantal fysieke en
106 | Jaarverslag 2008 | distrigas
-39 188 -27 109
financiële handelscontracten afgesloten. Deze operaties maken het voorwerp uit van een nauw toezicht via dagelijkse rapporten over de marktblootstellingen en –risico’s (Value-at-risk) en brengen slechts een beperkte blootstelling met zich mee. De nettowinst van deze handel in energiederivaten die voorkomt in het bedrijfsresultaat op 31 december 2008 bedraagt 20 293 duizend euro. Dit resultaat bestaat uit het bedrag dat werd gerealiseerd dankzij transacties die in de loop van 2008 konden worden afgewikkeld, goed voor 10 251 duizend euro, en de variatie van de reële waarde die goed is voor 10 042 duizend euro. Het resultaat dat samenhangt met de trading voor eigen financiële rekening wordt geboekt onder andere operationele producten en lasten terwijl het resultaat van de trading voor eigen fysieke rekening wordt geboekt onder de operationele opbrengsten en kosten van levering. De reële waarde van financiële activa en passiva die worden gehouden voor eigen trading gebruik is 12 797 duizend euro op de afsluitingsdatum van het boekjaar 2008 en was 2 756 duizend euro op de afsluitingsdatum van het boekjaar 2007.
RW 12/2008
Resultaat 2008
RW 12/2007
Resultaat 2007
RW 12/2006
Trading voor eigen financiële rekening Trading voor eigen financiële rekening
-4 209 17 006
964 19 329
567 2 189
-766 2 026
-6 061 8 611
Totaal
12 797
20 293
2 756
1 260
2 550
(in duizenden euro)
2.3 Financiële risico’s met betrekking tot het gebruik van grondstofderivaten 2.3.1. Marktrisico Zoals we het reeds vroeger hebben aangehaald, wordt Distrigas blootgesteld aan schommelingen van de grondstofprijzen. Deze schommelingen kunnen aanleiding geven tot een zekere volatiliteit tussen twee opeenvolgende periodes op het niveau van de resultatenrekening, de balans en de kasstromen. Daarom maakt Distrigas gebruik van grondstoffenderivaten teneinde die marktrisico’s volledig of gedeeltelijk te elimineren. De marktrisico’s worden ingeschat en gerapporteerd aan het Comité voor risicocontrole door het departement “Risk Control” en beheerd door het departement ”Portfolio Management”, in overeenstemming met de dekkingsregels en de risicobeperkingen die werden vastgesteld op het niveau Distrigas. Het marktrisico verbonden aan de evolutie van de grondstofprijzen wordt gemeten en beheerd op basis van berekeningen zoals “Value-at-Risk” (VaR) en andere limieten op marktri-
sico’s (met name met betrekking tot volume en trading horizon). Het gebruik van de Value-at-Risk om het marktrisico te kwantificeren, levert een globale, transversale visie op van het genomen risico, waarbij rekening wordt gehouden met alle markten en producten die Distrigas verhandelt. Het gebruik van deze methode vereist het definiëren van sleutelhypothesen, zoals de selectie van een betrouwbaarheidsinterval en de periode gedurende dewelke deze producten in portefeuille worden gehouden (bewaarperiode, “holding period”). De globale VaR wordt berekend op basis van alle nettoblootstellingen van Distrigas (aankopen, verkopen, toegepaste dekkingen) die worden onderworpen aan prijsschokken van de risicofactoren die zich hebben voorgedaan tijdens de 2 voorgaande jaren (historische simulatie). De VaR vertegenwoordigt het maximale potentiële verlies over een bepaalde bewaarperiode en een gegeven betrouwbaarheidsinterval onder normale marktomstandigheden. Dit instrument is geen indicatie van de verwachte resultaten. Distrigas neemt als hypothese een bewaarperiode van 1 dag (“holding period”) en een betrouwbaarheidsinterval van 95%).
31/12/2008
Gemiddelde 2008
Gemiddelde 2007
maximum 2008
minimum 2008
890
267
442
890
70
12 646
12 909
13 909
17 600
8 000
(in duizenden euro)
Value-at-Risk
Trading activiteit Globale portefeuille (incl. trading activiteit)
2.3.2. Kredietrisico Het kredietrisico geeft het verlies weer dat de Vennootschap zou kunnen lijden in geval van niet-naleving van de verbintenissen van een tegenpartij. Om dit kredietrisico te beheren, bepaalt de Vennootschap de interne kredietlijnen voor de tegenpartijen naargelang hun financiële situatie en hun rating (“credit rating”). Daarnaast verzekert ze een permanent toezicht op de kredietblootstelling van de tegenpartijen dankzij kredietrapporten. Indien nodig eist de Vennootschap van bepaalde tegenpartijen bankgaranties of goederen in onderpand en stelt ze compensatiecontracten
op. Deze compensatiecontracten worden gebruikt wanneer verschillende transacties werden afgesloten met één enkele tegenpartij of een groep van verbonden tegenpartijen en laten toe om de positieve en negatieve blootstellingen aan het kredietrisico onderling te compenseren. Telkens wanneer mogelijk maakt de Vennootschap gebruik van gestandaardiseerde contracten, zoals ‘Zeebrugge Hub Natural Gas Trading terms and conditions’ of ‘NBP Trading terms and conditions’. De overschrijdingen van de kredietlijnen en de belangrijke kredietblootstellingen worden wekelijks besproken in het risicocomité.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 107
Geconsolideerde jaarrekeningen
Op 31.12.08 werd door het gebruik van compensatiecontracten de blootstelling van de Vennootschap aan afgeleide instrumenten in termen van kredietrisico beperkt tot een bedrag van 160 331 duizend euro. Meer dan 99,6% van dit kredietrisico heeft betrekking op tegenpartijen met een goede kredietwaardigheid (investment-grade counterparty).
De tabel hieronder vermeldt de openstaande kredietblootstellingen (pre-settlement exposure of Marked-to-Market exposure). De kredietblootstellingen die werden gecreëerd door het gas dat werd geleverd in december 2008 en niet betaald was op 31.12.08, worden gerapporteerd in bijlage 12.
31/12/2008
31/12/2007
Investment Grade*
Totaal
Investment Grade*
Totaal
Bruttoblootstelling
811 768
1 079 195
246 834
278 143
Nettoblootstelling
159 734
160 331
78 870
86 876
(in duizenden euro)
(*) De kolom “Investment grade” bevat de transacties met tegenpartijen waarvan de minimumrating BBB is bij Standard & Poor, Baa3 bij Moody of een gelijkaardige rating bij Dun & Bradstreet. De kredietkwaliteit wordt eveneens bepaald met behulp van ratings die publiek beschikbaar zijn en door rekening te houden met inpandgevingen, kredietbrieven en bankwaarborgen van de moederonderneming.
Teneinde zijn kredietblootstelling te verminderen heeft Distrigas met tegenpartijen specifieke “credit support annexes” afgesloten die toelaten om aan die tegenpartijen bankgaranties, kredietbrieven of cash te vragen, in het geval dat de kredietblootstelling van Distrigas op die tegenpartijen een bepaalde drempel zou overschrijden. Die contracten zijn bilateraal. De onderstaande tabel omvat de
kredietbrieven en cash die op 31/12/2008 en 31/12/2007 door Distrigas voor deze tegenpartijen werden geboekt. Op 31/12/2008 heeft Distrigas in het kader van deze contracten van zijn tegenpartijen 36 300 duizend euro cash ontvangen en heeft de vennootschap kredietbrieven uitgegeven en cash gegeven aan de tegenpartijen ten belope van de in de onderstaande tabel vermelde bedragen:
31/12/2008
31/12/2007
Uitgegeven kredietbrieven
183 000
38 000
Cash in pand gegeven
141 140
2 000
Cash in pand ontvangen
36 300 360 440
40 000
(in duizenden euro)
Totaal
108 | Jaarverslag 2008 | distrigas
2.3.3. Liquiditeitsrisico De volgende tabel is een analyse van de onder de activa en passiva van de balans op 31.12.08 te ontvan-
gen en betalen contractuele kasstromen met als titel ”Grondstoffenderivaten”.
Binnen 1 jaar
Tussen 1 en 2 jaar
Tussen 2 en 3 jaar
Tussen 3 en 4 jaar
Tussen 4 en 5 jaar
Na 5 jaar
Totaal
Financiële derivaten - activa Financiële derivaten - passiva
1 895 451 -2 174 101
593 886 -570 542
303 868 -380 363
55 760 -177 229
2 082 -85 982
-30 004
2 851 047 -3 418 221
Totaal op 31 december 2008 Financiële derivaten - activa Financiële derivaten - passiva
-278 650 186 569 -281 153
23 344 62 894 -145 867
-76 495 40 438 -47 295
-121 469
-83 899
-30 004
-567 173 289 901 -474 315
-94 584
-82 973
-6 857
-
-
-
-184 414
(in duizenden euro)
Totaal op 31 december 2007
Meer informatie met betrekking tot het liquiditeitsrisico kan worden gevonden in het punt 3.3.
3. Aard en risico met betrekking tot andere financiële instrumenten (die geen verband houden met grondstoffen) 3.1 Marktrisico 3.1.1 Interestrisico Het interestrisico op groepsniveau is toe te schrijven aan de financiële activia van de Vennootschap waarvan u de details kunt vinden in bijlage 13. In bijlage 20 wordt meer informatie gegeven over de schuldgraad. Deze schulden, eind 2008, werden volledig gefinancierd tegen een vaste
rentevoet, wat de afwezigheid van indekkingsinstrumenten voor de rentevoet verklaart. De afgeleide instrumenten op rentevoeten die eind 2007 werden opgenomen, werden overgedragen naar aanleiding van de verkoop van Distrigas & C° op 01/07/2008.
Notionele bedragen per vervaldatum
Rentederivaten Binnen 1 jaar
Tussen 1 en 2 jaar
Tussen 2 en 3 jaar
Tussen 3 en 4 jaar
Tussen 4 en 5 jaar
Na 5 jaar
Totaal
(in duizenden euro)
31/12/2008 31/12/2007
0 52 554
0 53 297
0 44 125
0 34 953
0 25 781
0 24 046
0 234 756
distrigas | Jaarverslag 2008 | 109
Geconsolideerde jaarrekeningen
Reële bedragen per vervaldatum
Rentederivaten (in duizenden euro)
31/12/2008 31/12/2007
Binnen 1 jaar
Tussen 1 en 2 jaar
Tussen 2 en 3 jaar
Tussen 3 en 4 jaar
Tussen 4 en 5 jaar
Na 5 jaar
Totaal
0 -133
0 -404
0 -315
0 -170
0 -117
0 -84
0 1 223
De groep Distrigas beschikt sinds enkele jaren over een comfortabele kaspositie met 1 491,2 miljoen euro aan cash en kasequivalenten in de balans bij de afsluiting van het boekjaar 2008. Het beheer van de liquide middelen van de groep wordt onder andere gedaan via financiële filialen die de groep ENI heeft gecreëerd voor een optimaal cashbeheer op groepsniveau. Dit beheer laat de Distrigas-groep toe plaatsingen aan marktconforme condities te combineren met de flexibiliteit die noodzakelijk is voor de operationele noden met betrekking tot het werkkapitaal of de investeringsnoden. 3.1.2 Wisselkoersrisico In het kader van de commerciële gasactiviteiten zijn de aankoopcontracten op lange termijn en de verkoopcontracten aan klanten (industriëlen, elektriciteitsproducenten of distributie en voortverkopers) uitgedrukt in EUR, de functionele munteenheid van de Vennootschap. De Vennootschap is niettemin blootgesteld aan schommelingen van de wisselkoersen in US Dollar (USD) en Britse Ponden (GBP), hoofdzakelijk omwille van fysieke operaties van onderhandse dekking in GBP en USD.
Sommige van de wisselkoerstermijncontracten van de Vennootschap in GBP zijn geïdentificeerd als kasstroomindekking onder de IAS 39-norm en zijn bestemd om de risico’s van toekomstige schommelingen van kasstromen die verband houden met toekomstige verkopen en aankopen op de gasmarkten in te dekken die gerekend worden tot “Own Use”. De volgende tabel toont de reële waarde die is gerelateerd aan de indekkingskasstromen aan het einde van het boekjaar en het vorige boekjaar.
Notionele bedragen per vervaldatum
Geïdentificeerd als kasstroomindekking
(in duizenden)
Omwille van het toegenomen belang van deze laatste operaties, en de toename van de volatiliteit van de wisselkoersschommelingen op de financiële markten, heeft de Vennootschap in 2008 geopteerd voor een meer geavanceerde en complete wisselkoersindekking. De impact van deze nieuwe benadering op zowel de voorraad instrumenten (notionele bedragen) als de evolutie van de reële waarde blijkt duidelijk uit de onderstaande tabellen.
Verschul– digd binnen het jaar
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/08
-13 100
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/08
-463 165
Verschul– digd binnen 2 jaar
Verschul– digd binnen 3 jaar
110 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Verschul– digd binnen 5 jaar
Verschul– digd na 5 jaar
Totaal
-13 100 -82 600
7 100
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/07 Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/07
Verschul– digd binnen 4 jaar
12 600
-526 065
0 41 037
22 009
5 596
68 642
De reële waarde (vóór belastingen) van de genoemde instrumenten die is ingebracht in het eigen vermogen op 31.12.08 bedraagt 72 418 duizend euro. Het bedrag dat werd toegevoegd aan het eigen vermogen tijdens de periode voor
Reële waarde per vervaldatum
Geïdentificeerd als kasstroomindekking
(in duizenden)
die instrumenten is 76 096 duizend euro. De tabel hieronder vermeldt de notionele bedragen en de vervaldata die verband houden met deze instrumenten op het einde van het boekjaar en het vorige boekjaar.
Verschul– digd binnen het jaar
Verschul– digd binnen 2 jaar
Verschul– digd binnen 3 jaar
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/08
-53
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/08
66 411
8 976
-1 044
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/07
-1551
-1748
-379
Verschul– digd binnen 4 jaar
Verschul– digd binnen 5 jaar
Verschul– digd na 5 jaar
-53 -1 871
72 471
-3 678
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/07
0
De volgende tabel vermeldt de notionele bedragen en de vervaldata van financiële afgeleide instrumenten die niet zijn geïdentificeerd als indekkingskasstromen onder de
IAS 39-norm op het einde van het boekjaar en het vorige boekjaar en die worden gebruikt om het risico dat wordt gelopen door de Vennootschap inzake valuta te temperen.
Notionele bedragen per vervaldatum
Geïdentificeerd als kasstroomindekking
(in duizenden)
Totaal
Verschul– digd binnen het jaar
Verschul– digd binnen 2 jaar
Verschul– digd binnen 3 jaar
Verschul– digd binnen 4 jaar
Verschul– digd binnen 5 jaar
Verschul– digd na 5 jaar
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/08
Totaal
0
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/08
-177 756
-42 404
28 950
6 300
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/07
50 771
7 200
7 200
7 200
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/07
20 000
De evolutie van de reële waarde van de valutaderivaten die niet zijn geïdentificeerd als indekkingsinstrumenten en die werd geboekt in de resultatenrekening voor het boekjaar 2008 bedroeg 8 792 duizend euro. De volgende tabel toont de reële waarde van de valutaderivaten op het einde
-184 910
7 200
54 000
133 571 20 000
van het boekjaar en vorig boekjaar. Het nettoresultaat dat werd gerealiseerd op die wisselkoerstermijncontracten tijdens de periode bedraagt 24 119 duizend euro, waarvan 15 327 duizend euro is inbegrepen in de wisselkoersresultaten en 8 792 duizend euro ten gevolge van de evolutie van hun reële waarde tijdens het jaar.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 111
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bedrag reële waarden per vervaldatum
Geïdentificeerd als kasstroomindekking
(in duizenden euro)
Verschul– digd binnen het jaar
Verschul– digd binnen 2 jaar
Verschul– digd binnen 3 jaar
Verschul– digd binnen 4 jaar
Verschul– digd binnen 5 jaar
Verschul– digd na 5 jaar
Totaal
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/08
0
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/08
31 524
5 159
-6 604
-930
Wisselkoerstermijncontracten in USD op 31/12/07
2 113
2 037
1 892
1 787
Wisselkoerstermijncontracten in GBP op 31/12/07
-176
3.1.3. Gevoeligheidsanalyse: dekking van het wisselkoers- en renterisico De gevoeligheidsanalyse werd gedaan op basis van de toestand van de afgeleide financiële instrumenten op de afsluitingsdatum. Omwille van de afwezigheid van afgeleide rentevoetinstrumenten dient er hiervoor geen gevoeligheidsanalyse te worden uitgevoerd. Bovendien zijn alle schulden in de balans van de groep aan een vaste rentevoet onderworpen.
29 149
1 707
10997
20 533 -176
Voor het wisselkoersrisico stemt de gevoeligheid overeen met een variatie van de wisselkoersen +10% (opwaardering van de euro) en -10% (waardevermindering van de euro) ten opzichte van de slotkoers. De tabel hieronder toont het effect van de variaties van wisselkoersen op het resultaat en het eigen vermogen.
Impact op het resultaat (in miljoen euro)
Impact op het eigen vermogen
Wisselkoers EUR/USD +10%
0,86
-10%
-1,05
Wisselkoers EUR/GBP +10%
17,49
49,59
-10%
-21,38
-60,61
Aangezien de bovenstaande analyse betrekking heeft op de afgeleide financiële instrumenten, omvat deze niet:
De variatie van de financiële inkomsten die voortvloeien uit de belangrijke kaspositie van de groep.
112 | Jaarverslag 2008 | distrigas
De potentiële variatie van de waarde van handelsvorderingen en -schulden in deviezen in de balans eind 2008. Omwille van het door de groep in 2008 gevoerde indekkingsbeleid is deze variatie beperkt.
3.2 Kredietrisico
3.3 Liquiditeitsrisico
Naast het kredietrisico dat werd gelopen in het kader van grondstofderivaten is de groep ook blootgesteld aan een kredietrisico in haar commerciële activiteiten, geldbeleggingen en derivaten met een financieel karakter (wisselkoers en interestvoet). Om zich te verzekeren van een goede kredietkwaliteit van haar cliënteel, beschikt de groep over een waarderingsmethode van de potentiële en actieve klanten in het kader van haar commercieel beleid. De kredietkwaliteit van elke nieuwe klant wordt geanalyseerd en goedgekeurd vóór de ondertekening van de contracten. In bepaalde gevallen worden instrumenten tot verbetering van het krediet gehanteerd zoals bankwaarborgen, waarborgen van de moederonderneming of eventueel vooruitbetalingen.
Gezien de goede cashgeneratie vanuit de operationele activiteiten van de groep enerzijds, en de uitstekende kaspositie van de groep anderzijds, is het liquiditeitsrisico zeer beperkt. Meer informatie over de leasingschulden, handelsschulden en andere schulden wordt gegeven in bijlagen 8, 19 en 20.
De totale blootstelling op het cliënteel in de balans bij afsluiting wordt in detail weergegeven in bijlage 12. Het groepsbeleid voor geldbeleggingen en voor die afgeleide financiële producten schrijft voor dat die operaties moeten gedaan worden met banken die een uitstekende kredietkwaliteit genieten (rating S&P minimum A+).
distrigas | Jaarverslag 2008 | 113
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 32
Resultaat van het boekjaar
Boekjaar
Vorig boekjaar
Courant bedrijfsresultaat (EBIT) (bijlage 28)
323 505
279 537
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering (*)
510 660
230 551
56 462
33 451
105
440
Resultaat vóór belastingen
567 227
264 442
Belasting op het resultaat
-166 476
-79 073
Resultaat van het boekjaar uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
400 751
185 369
Resultaat van het boekjaar uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
387 894
111 390
Resultaat van het boekjaar
788 645
296 759
(in duizenden euro)
Netto financieel resultaat Aandeel in het netto resultaat van verbonden ondernemingen waarop vermogensmutatie is toegepast
Minderheidsbelangen Nettoresultaat aandeel van de Groep
3 111
2 660
785 534
294 099
(*) Omvat het courant bedrijfsresultaat (EBIT), alsook de schommeling in de reële waarde van financiële instrumenten die met aankoop- en verkoopverrichtingen van energie verband houden, evenals de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van activa.
Courant bedrijfsresultaat De verbetering van het courant bedrijfsresultaat werd gunstig en aanzienlijk beïnvloed (+ 200 miljoen euro) door de valorisatie aan marktprijs van de dekkingscontracten op de aan- en verkoop van grondstoffen (IAS 39). Zonder dit mechanische en eerder theoretische effect van de toepassing van de standaard IAS 39, als we de basisactiviteiten van de vennootschap beschouwen, zou het bedrijfsresultaat praktisch dezelfde stijging hebben gekend als het EBIT. Eens te meer moet worden gewezen op het feit dat deze mechanische toepassing van de standaard IAS 39 een zeer grote volatiliteit van de nettoresultaten van de Groep teweegbrengt. Hiermee moet rekening worden gehouden bij de analyse van de evolutie van deze nettoresultaten van het ene boekjaar tot het andere, om te vermijden dat al te
114 | Jaarverslag 2008 | distrigas
vlug conclusies worden getrokken bij plotse verschillen die eventueel zouden worden vastgesteld. Het courant bedrijfsresultaat werd ook positief beïnvloed door het resultaat van de verkoop van 5% van de participatie in Interconnector (UK) Limited (+ 32 miljoen euro), die al haar vruchten afwierp in de eerste jaarhelft van 2008.
Netto financieel resultaat Het netto financieel resultaat bedraagt 56,5 miljoen euro aan het eind van het boekjaar. Dat betekent een stijging van 24,2 miljoen euro ten opzichte van het vorige boekjaar, het gevolg van de verbetering van de netto financiële positie van de Groep en de stijging, vooral in de eerste drie kwartalen van 2008, van de rentevoeten op beleggingen.
Belastingen De belastingdruk bedraagt 166,5 miljoen euro tegenover 79,1 miljoen euro aan het eind van het vorige boekjaar. De stijging is het gevolg van de stijging van het resultaat vóór belastingen. Het gemiddelde belastingtarief blijft stabiel van het ene boekjaar tot het andere en bedraagt om en bij de 29%.
Nettoresultaat uit de beëindigde activiteiten Het nettoresultaat uit de beëindigde activiteiten omvat enerzijds het nettoresultaat van het filiaal Distrigas & C° in de eerste jaarhelft van 2008 (61,9 miljoen euro) en anderzijds de meerwaarde die werd geregistreerd bij de verkoop van dit filiaal (326 miljoen euro). Zie ook bijlage 40.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 115
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 33
Verbonden partijen
De Vennootschap maakt deel uit van de Groep Eni. Conform IAS 24 zijn de transacties tussen de Vennootschap en haar filialen geëlimineerd tijdens de consolidatieverrichtingen (intragroeptransacties). Ze worden bijgevolg niet behandeld in deze bijlage. De transacties tussen de Groep en de andere partijen die als verbonden worden beschouwd overeenkomstig de standaard IAS 24, allen behorend tot de Groep ENI op de datum van afsluiting van het beschouwde boekjaar (bij de afsluiting van het vorige boekjaar behoorden ze tot de Groep SUEZ), worden hierna toegelicht.
De transacties tussen partijen worden uitgevoerd tegen marktprijzen, volgens normale concurrentievoorwaarden. De niet betaalde bedragen zijn niet gewaarborgd en zullen contant betaald worden. Geen enkele voorziening op dubieuze vorderingen is aangelegd voor de bedragen verschuldigd door de verbonden partijen.
2008 Aard van de relatie
Betrokken Vennootschap van de Groep
Type transactie voor de groep Distrigas
Bedrag van de transacties (Excl. BTW)
Uitstaand bedrag (balans)
Prijsbepalingsbeleid
North Sea Gas & Power (ENI UK Ltd)
Klant/ Leverancier
Distrigas
Omzet
36 832
8 756
(1)
ENI SPA
Klant/ Leverancier
Distrigas
Omzet
39 252
11 800
(1)
ENI NORGE AS
Klant/ Leverancier
Distrigas
Omzet
(in duizenden euro)
116 | Jaarverslag 2008 | distrigas
(1)
2008 Aard van de relatie
Betrokken Vennootschap van de Groep
Type transactie voor de groep Distrigas
Bedrag van de transacties (Excl. BTW)
Uitstaand bedrag (balans)
Prijsbepalingsbeleid
North Sea Gas & Power (ENI UK Ltd)
Klant/ Leverancier
Distrigas
Bevooradingskosten
47 022
11 312
(1)
ENI SPA
Klant/ Leverancier
Distrigas
Bevooradingskosten
18 515
42
(1)
ENI NORGE AS
Klant/ Leverancier
Distrigas
Bevooradingskosten
11 741
3 666
(1)
ENI UK Ltd
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële opbrengsten)
ENI SPA
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële opbrengsten)
ENI UK Ltd
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële kosten)
2 098
2 098
ENI SPA
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële kosten)
449
449
(in duizenden euro)
distrigas | Jaarverslag 2008 | 117
Geconsolideerde jaarrekeningen
2008 Aard van de relatie
Betrokken Vennootschap van de Groep
Type transactie voor de groep Distrigas
ENI UK Ltd
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen benoemd als dekkingsintrumenten (financ. activa)
7 718
ENI UK Ltd
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen benoemd als dekkingsintrumenten (finan ciële passiva)
7 523
ENI Banque
Kredietgever/ Kredietnemer
Distrigas
Beleggings opbrengsten
458
(3)
ENI Banque
Kredietgever/ Kredietnemer
Sofipar
Beleggings opbrengsten
26
(3)
ENI Banque
Kredietgever/ Kredietnemer
Transfin
Beleggings opbrengsten
26
(3)
ENI Banque
Kredietgever/ Kredietnemer
Distri Ré
Beleggings opbrengsten
16
(3)
ENI Coordination Center SA
Kredietgever/ Kredietnemer
Distrigas
Beleggings opbrengsten
1 421
295 802
(3)
ENI Coordination Center SA
Kredietgever/ Kredietnemer
Distri Ré
Beleggings opbrengsten
1 215
226 912
(3)
ENI Coordination Center SA
Kredietgever/ Kredietnemer
Sofipar
Beleggings opbrengsten
5 144
913 706
(3)
ENI Coordination Center SA
Kredietgever/ Kredietnemer
Transfin
Beleggings opbrengsten
27
3 853
(3)
ENI Coordination Center SA
Ontvangen waarborg
Distrigas
Gegeven waarborg
2 500 000
(5)
Bedrag van de transacties (Excl. BTW)
Uitstaand bedrag (balans)
Prijsbepalingsbeleid
(in duizenden euro)
(1) De tussen de partijen overeengekomen prijs werd vastgelegd in een normaal concurrentiekader. (2) De tussen de partijen overeengekomen prijs werd vastgelegd overeenkomstig het tarief dat door de regulerende bevoegheden werd vastgelegd. (3) Beleggingsopbrengst bepaald in een normaal concurrentiekader. (4) Financieringskost bepaald in een normaal concurrentiekader. (5) De voorwaarden van het contract werden vastgelegd in een normaal concurrentiekader.
118 | Jaarverslag 2008 | distrigas
2007 Aard van de relatie
Betrokken Vennootschap van de Groep
Type transactie voor de groep Distrigas
Bedrag van de transacties (Excl. BTW)
uitstaand bedrag (balans)
Prijsbepalingsbeleid
Electrabel
Klant / Leverancier
Distrigas
Omzet
1 875 779
374 576
(1)
Electrabel
Klant / Leverancier
Distrigas
Bevoorradingskosten
Electrabel
Klant / Leverancier
Distrigas
Andere bedrijfskosten
Electrabel
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële opbrengsten)
Electrabel
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen (financiële lasten)
Electrabel
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen benoemd als dekkingsintrument (financ. activa)
4196
Electrabel
Waardering van de financiële instrumenten
Distrigas
Variatie van de reële waarde van de afgeleide instrumenten van grondstoffen benoemd als dekkingsintrument (financ. activa)
170
SUEZ LNG AMERICA
Klant / Leverancier
Distrigas
Bevoorradingskosten
Electrabel European Portfolio Management
Klant / Leverancier
Distrigas
Omzet
115 111
Soven
Klant / Leverancier
Distrigas
Omzet
20 400
Fluxys
Klant / Leverancier
Etac
Omzet
SUEZ LNG NA
Klant / Leverancier
Distrigas & C°
Omzet
8 160
Fluxys
Klant / Leverancier
Distrigas
Bevoorradingskosten
253 258
Fluxys
Klant / Leverancier
Distrigas & C°
Bevoorradingskosten
13 148
(in duizenden euro)
(1) 15 255
7 407
1 974
440
(1)
(1) 22 680
(1)
(1) (1) (1) 29 895
(2) (1)
distrigas | Jaarverslag 2008 | 119
Geconsolideerde jaarrekeningen
2007 Aard van de relatie
Betrokken Vennootschap van de Groep
Type transactie voor de groep Distrigas
Bedrag van de transacties (Excl. BTW)
Fluxys
Klant / Leverancier
Distrigas
Andere bedrijfskosten
1 352
Fluxys
Klant / Leverancier
Finpipe
Omzet
Fluxys
Leasinggever / Leasingnemer
Finpipe
Financiële opbrengsten van financiële leasing
Fluxys
Leasinggever / Leasingnemer
Distrigas & C°
Klant / Leverancier
Association Luxembourg
(in duizenden euro)
uitstaand bedrag (balans)
Prijsbepalingsbeleid
(1) 1 500
(1)
11 076
136 385
(5)
Financiële kosten van financiële leasing
11 075
133 241
(5)
Distrigas
Bevoorradingskosten
34 218
3 961
(1)
Leninggever / Ontlener
Distrigas
Beleggingsopbrengsten
11 650
197 216
(3)
SUEZ-Tractebel
Leninggever / Ontlener
Distrigas & C°
Beleggingsopbrengsten
16 453
453 630
(3)
SUEZ-Tractebel
Leninggever / Ontlener
Distri-Ré
Beleggingsopbrengsten
8 117
209 766
(3)
SUEZ-Tractebel
Leninggever / Ontlener
Finpipe
Kosten van de andere financiële schulden
2 932
64 092
(4)
Cosutrel
Leninggever / Ontlener
Finpipe
Kosten van de andere financiële schulden
1 347
27 720
(4)
Fluxys LNG
Definitieve gasaankoop
Distrigas
Aankoopverbintenis
414 981
(5)
Fluxys LNG
Reservatie van capaciteit in de terminal van Zeebrugge in 2007
Distrigas
Toekenning waarborg
17 100
(5)
Fluxys LNG
(1) De tussen de partijen overeengekomen prijs werd vastgelegd in een normaal concurrentiekader. (2) De tussen de partijen overeengekomen prijs werd vastgelegd overeenkomstig het tarief dat door de regulerende bevoegheden werd vastgelegd. (3) Beleggingsopbrengst bepaald in een normaal concurrentiekader. (4) Financieringskost bepaald in een normaal concurrentiekader. (5) De voorwaarden van het contract werden vastgelegd in een normaal concurrentiekader.
120 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 34
Bezoldiging van de directie
Volgens IAS 24 moeten de gedelegeerd bestuurder, zijn directieteam en de bestuurders worden beschouwd als de “voornaamste directieleden”. Onderstaande tabel geeft in detail de bezoldigingen (gecumuleerd) van de gedelegeerd bestuurder en het directieteam.
Boekjaar
Vorig boekjaar
2 805
1 768
294
255
3 099
2 023
(in duizenden euro)
Voordelen op korte termijn Voordelen na uitdiensttreding Totaal
De gedelegeerd bestuurder en het directieteam genieten van een overlijdensverzekering, een hospitalisatie- en ziekteverzekering en maaltijdcheques. Conform de regels die van toepassing zijn in de gas- en elektriciteitssector in België, genieten ze ook van een aanvullend pensioenplan en krijgen ze een wagen ter beschikking. Wat de bestuurders en de vertegenwoordigers van de federale regering betreft, bedraagt het totaal van de brutobezoldigingen 264 000 euro, tegenover 253 000 euro op het einde van het vorige boekjaar. Deze bezoldigingen zijn toegekend in overeenstemming met de bepalingen (wat betreft het jaarlijks te betalen totale bedrag) goedgekeurd door de algemene vergadering van aandeelhouders. Er worden geen tantièmes toegekend en de Vennootschap staat geen leningen toe aan haar bestuurders.
De bestuurders ontvangen geen zitpenningen en kunnen ook geen aanspraak maken op aandelen of aandelenopties. De lezer wordt verwezen naar het hoofdstuk “Corporate Governance” van het jaarverslag of naar het “Corporate Governance Charter” goedgekeurd door de Raad van Bestuur op zijn vergadering van 21/12/2005, meer bepaald de hoofdstukken betreffende de “Directie”, het “Bezoldigingsbeleid” of ook nog het “Beleid inzake bezoldiging van de bestuurders”.
Andere verbonden partijen De Vennootschap heeft tijdens het boekjaar een bedrag ten laste genomen van 252 701 euro in verband met prestaties geleverd door de Vennootschap J.V. CONSULT, opgericht door de heer Jean Vermeire, raadgever van de gedelegeerd bestuurder sinds 1 februari 2005.
De bestuurders hebben bovendien geen enkele ongewone transactie uitgevoerd met de Vennootschap.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 121
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 35
Winst per aandeel
Boekjaar
Vorig boekjaar
400 751
185 369
(in duizenden euro)
WINST PER AANDEEL (conform IAS 33) Winst of verlies van het boekjaar uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Aandeel van minderheidsbelangen in de winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
-2 347
-2 437
398 404
182 932
387 894
111 390
-764
-223
387 130
111 167
703
703
Winst in EUR/aandeel uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
566,72
260,22
Winst in EUR/aandeel uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
550,68
158,13
Winst of verlies van het boekjaar uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Aandeel van minderheidsbelangen in de winst uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
Aantal aandelen (per duizenden)
“De berekening van het basisresultaat per aandeel is gebeurd conform IAS 33 door de winst van de Groep te delen door het aantal uitgegeven gewone aandelen. Het basisresultaat per aandeel en het verwaterd resultaat per aandeel zijn identiek.
122 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 36
Dividenden
Op 20 mei 2008 is een brutodividend van 251,36 euro per aandeel (of een nettodividend van 188,52 euro na aftrek van de roerende voorheffing van 25% of 62,84 euro) uitgekeerd aan de aandeelhouders (of 176,61 miljoen euro betaald als dividenden voor het boekjaar 2007). Voor het beschouwde boekjaar zullen de beheersorganen van de Vennootschap, overeenkomstig de statutaire bepalingen, aan de algemene vergadering van aandeelhouders op 12 mei 2009, de uitkering voorstellen van een brutodividend van 196,96 euro per aandeel (netto 147,72 euro). Het totale bedrag van de uit te keren dividenden voor het boekjaar 2008 zou dus 138,39 miljoen euro bedragen, onder voorbehoud van goedkeuring door de algemene vergadering van aandeelhouders.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 123
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 37
Gebeurtenissen na afsluitingsdatum
De geconsolideerde jaarrekeningen zijn goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 11 maart 2009. De geconsolideerde jaarrekeningen zijn opgesteld op basis van een continue verderzetting van de activiteiten. Geen enkele gebeurtenis of omstandigheid heeft zich voorgedaan na de afsluitingsdatum, van aard om deze rekeningen in vraag te stellen. Evenmin werd geen enkele informatie ontvangen na de afsluitingsdatum, waardoor de in deze jaarrekeningen verstrekte informatie zou moeten worden aangepast. Bijgevolg is het niet nodig geweest de in de jaarrekeningen opgenomen bedragen aan te passen, noch de in dit jaarverslag verstrekte informatie bij te werken. Op 19 maart 2009, zijnde de afsluitdatum van het op 9 januari 2009 door Eni gelanceerde onvoorwaardelijke en verplichte openbare overnamebod op alle aandelen van Distrigas (toelichting 15), waren 292 390 Distrigasaandelen aangeboden aan Eni. Dit betekent dat Eni Belgium op de overdrachtsdatum (8 april 2009) 98,86% van alle aandelen van Distrigas in handen had. Eni Belgium oefende zijn recht uit om alle andere aandeelhouders ertoe te verplichten hun aandelen over te dragen (uitgezonderd het specifieke aandeel van de Belgische Staat) en lanceerde op 25 maart een openbaar uitkoopbod (van 9 april tot 4 mei) op de resterende aandelen. Na 4 mei zullen de aandelen van Distrigas niet langer beurs genoteerd zijn.
124 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Bijlage 38
Verbintenissen buiten balans eventuele activa/passiva Verbintenissen buiten balans Boekjaar
Vorig boekjaar
Vaste gasaankopen (take-or-pay)
45 445 800
25 648 942
Vaste gasverkopen (take-or-pay)
7 508 950
3 775 779
(in duizenden euro)
VERBINTENISSEN AANKOPEN EN VERKOPEN
WAARBORGEN EN BETALINGSGARANTIES Verbintenissen gegeven in het kader van energiehandel Verbintenissen ontvangen in het kader van energiehandel
235 041
56 340
2 605 714
149 487
ANDERE GEGEVEN EN ONTVANGEN VERBINTENISSEN Andere ontvangen verbintenissen
17 100
GARANTIES GEVORMD DOOR DERDEN VOOR DE Vennootschap Huurgaranties
400
GESCHILLEN
400 159
RECHTEN EN DIVERSE VERBINTENISSEN Terugkoopoptie BW Suez Boston in het kader van de verkoop van Distrigas & C° (bijlage 7, 40)
Verbintenissen aankopen en verkopen In het kader van haar normale activiteit heeft de Vennootschap langetermijncontracten met daarin zogenaamde “take or pay” clausules afgesloten waardoor ze zich verbindt om vastgelegde hoeveelheden gas op vaste wijze te kopen of te verkopen, evenals de betrokken derden zich verbinden om op vaste wijze te leveren of te kopen. Deze contracten zijn gedocumenteerd als zijnde buiten het toepassingsgebied van IAS 39. De voornaamste toekomstige verbintenissen die betrekking hebben op de contracten van de Vennootschap, worden gewaardeerd tegen de spotslotkoers of tegen de contractueel overeengekomen prijs en, rekening houdend met hun looptijd, maken ze het voorwerp uit van een actualisering op basis van de rente gedefinieerd binnen de Groep SUEZ.
70 000
De rubriek “Vaste gasaankopen” bevat verschuldigde bedragen voor de vaste aankoop van gas in hoeveelheden en volgens voorwaarden die vooraf contractueel zijn vastgelegd. Deze contracten lopen meestal over meerdere jaren. De rubriek “Vaste gasverkopen” bevat de te ontvangen sommen uit gasverkoopcontracten waarvoor de hoeveelheden en voorwaarden vooraf contractueel zijn vastgelegd.
Waarborg op markten en betalingsgaranties De rubriek “Verbintenissen gegeven in het kader van energiehandel” bevat de bedragen van de garantieverbintenissen die bij contractueel akkoord zijn gegeven aan de tegenpartijen in het kader van de activiteit van energie handel.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 125
Geconsolideerde jaarrekeningen
De rubriek “Verbintenissen ontvangen in het kader van energiehandel” bevat de bedragen van de garantieverbintenissen die bij contractueel akkoord zijn ontvangen van de tegenpartijen in het kader van de activiteit van energiehandel.
Eventuele activa Het Grondwettelijk Hof heeft uitspraak gedaan over de klacht die de vennootschap had ingediend tegen de artikelen van de programmawet van 27/12/2006 die een “unieke bijdrage ten laste van de gasmaatschappijen” oplegden (zie bijlage 38 van de geconsolideerde jaarrekening per 31 december 2007). Het annuleerde de artikelen van de programmawet maar behield de effecten van de geannuleerde bepalingen, onder meer rekening houdend met de budgettaire gevolgen die zouden ontstaan door de annulering van de betwiste bepalingen met terugwerkende kracht. Bijgevolg blijft het bedrag van 30 miljoen euro dat in 2006 werd overgemaakt aan de Belgische staat ten laste van de vennootschap. Er zijn dus geen eventuele activa meer.
Eventuele passiva Aan het eind van het boekjaar 2007 betwistte de fiscale administratie de Belgische belastingvrijstelling, voor een bedrag van 4,67 miljoen euro, die de vennootschap in het boekjaar 2004 (belastingvrijstelling 2005) genoot op de inkomsten uit haar participatie (AEP) naar Luxemburgs recht, in toepassing van de bepalingen van de artikelen 7 en 23 § 2, 1° van het verdrag tussen België en Luxemburg tot het vermijden van dubbele belastingen van 17/09/1970. De vennootschap meent echter dat de belastingvrijstelling volkomen gerechtvaardigd is en betwist de bijkomende belastingen die ze dus niet heeft geboekt als belastingen van het boekjaar. De vennootschap heeft op 15 februari 2008 ook een klacht ingediend om de bijkomende belastingen te laten annuleren. De administratie heeft hierover nog geen uitspraak gedaan. In november 2008 betwistte de fiscale administratie om 126 | Jaarverslag 2008 | distrigas
dezelfde redenen, door het verzenden van een bericht van wijziging, ook de Belgische belastingvrijstelling, voor een bedrag van 2,06 miljoen euro, die de vennootschap genoot in het boekjaar 2005 (belastingjaar 2006). De vennootschap verzet zich opnieuw tegen het standpunt van de administratie en heeft de nodige maatregelen genomen om de incohiering van bijkomende belastingen te vermijden.
distrigas | Jaarverslag 2008 | 127
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 39
Geconsolideerde staat van de evolutie van het eigen vermogen Maatschappelijk kapitaal
Reserves
(in duizenden euro)
Uitgifte premie
Andere reserves
41
200 891
Vorig boekjaar Boekwaarde op 01/01/2007
66 228
Resultaat van de periode Opbrengsten en kosten rechtstreeks geboekt in eigen vermogen Andere wijzigingen Betaalde dividenden Toewijzing aan de andere reserves Boekwaarde op 31/12/2007
43 361 66 228
41
244 252
66 228
41
244 252
Boekjaar Boekwaarde op 01/01/2008 Resultaat van de periode
-5
Opbrengsten en kosten rechtstreeks geboekt in eigen vermogen Andere wijzigingen
-127
Betaalde dividenden Toewijzing aan de andere reserves Boekwaarde op 31/12/2008 (1)
58 216 66 228
(1) Het bedrag van 302 336 (244 252 op 31/12/2007) ingevuld in de kolom “Andere reserves” wordt uitgesplitst als volgt: Historische herwaardering op participatie: 1 494 (1 494 op 31/12/2007) Wettelijke reserves: 6 674 (6 786 op 31/12/2007) Belastingvrije reserves: 2 308 (2 308 op 31/12/2007) Beschikbare reserves: 291 860 (190 303 op 31/12/2007)
128 | Jaarverslag 2008 | distrigas
41
302 336
Reserves
Toewijsbaar aan houders van eigen vermogen van het moederbedrijf
Minderheidsbelangen
Totaal
Reserve participaties beschikbaar voor verkoop
Reserve verbonden aan indekkingsinstrumenten
Niet uitgekeerde resultaten
38 476
-8 503
788 976
1 086 109
13 518
1 099 627
294 099
294 099
2 660
296 759
3 250 330
80 420 330
-2
80 418 330
-131 927
-131 927
-2 122
-134 049
63 687
13 483
-43 361 102 163
4 980
911 367
1 329 031
14 054
1 343 085
102 163
4 980
911 367
1 329 031
14 054
1 343 085
785 539
785 534
3 111
788 645
-2 508
-200 957
-1
-200 958
-19
-146
5
-141
-176 614
-176 614
-2 122
-178 736
1 736 848
15 047
1 751 895
-31 590
-166 859
-58 216 70 573
-161 879
1 459 549
distrigas | Jaarverslag 2008 | 129
Geconsolideerde jaarrekeningen
Bijlage 40
Evolutie van de consolidatieperimeter van de beëindigde bedrijfsactiviteiten De belangrijkste evolutie van de perimeter 2008 is het gevolg van de verkoop van de dochteronderneming Distrigas & C° Comm.VA, die op 30 juni 2008 werd afgerond, voor een bedrag van 974,64 miljoen euro, en dat heeft geleid tot de deconsolidatie van deze dochteronderneming op dezelfde datum.
Verkoop (verkopen) van dochteronderneming(en) en (een) andere beëindigde activiteit(en) Land van de zetel
Belang in het verkochte kapitaal
België
99,80%
(in duizenden euro)
Distrigas & C° cva
Beschrijving van de beëindigde activiteit Conform de verbintenissen die door SUEZ en Gaz de France in het kader van hun fusie aan de Europese Commissie werden voorgesteld, en die betrekking hadden op de verkoop van de participatie van 57,25% van SUEZ in Distrigas NV, werd beslist dat laatstgenoemde vennootschap haar dochteronderneming Distrigas & C° CVA moest verkopen aan Fluxys NV. Naast de transitactiviteiten houdt Distrigas & C° CVA een participatie aan van 49% in een Noors consortium dat eigenaar is van de methaangastanker BW SUEZ Boston, evenals een participatie van 10% in de vennootschap Huberator, beheerder van de aardgasterminal van Zeebrugge; en, tot slot, zijn er de liquide middelen. De omzet en de activa van de transitactiviteit werden voorgesteld in het deel “Transit” van de sectorinformatie (secundaire segmentering per activiteit), terwijl de omzet en de activa van de andere activiteiten van Distrigas & C° werden voorgesteld in het deel “Andere/niet toegewezen”.
130 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Aandeel verkochte stemrechten (indien verschillend)
Datum van verkoop
Boekhoudkundige methode na verkoop
1 juli 2008
Deconsolidatie
Activa en passiva op de datum van verkoop
(in duizenden euro)
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Voor verkoop beschikbare deelnemingen Afgeleide instrumenten VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Handelsvorderingen en andere vorderingen Fiscale vorderingen Afgeleide instrumenten Geldmiddelen en kasequivalenten Andere vlottende activa
311 686 290 228 25 21 433 571 032 4 14 213 6 073 2 478 544 077 4 187
TOTAAL DER ACTIVA
882 718
EIGEN VERMOGEN
648 670
Kapitaal Andere reserves Ingehouden winsten LANGETERMIJN PASSIVA Financiële leaseschulden Afgeleide instrumenten Uitgestelde belastingverplichtingen KORTETERMIJN PASSIVA Financiële leaseschulden Handelsschulden en andere schulden Belastingschulden Afgeleide instrumenten Andere kortetermijn passiva TOTAAL DER PASSIVA
1 239 124 647 307
203 450 152 246 -17 51 221 30 598 8 132 2 800 18 508 1 143 15
882 718
distrigas | Jaarverslag 2008 | 131
Geconsolideerde jaarrekeningen
Analyse van het resultaat van de beëindigde activiteiten Bijlagen
Boekjaar
Vorig boekjaar
(in duizenden euro)
Opbrengsten uit gewone bedrijfsvoering
24
94 884
190 229
Andere bedrijfsopbrengsten
25
1 354
1 984
Bedrijfskosten
26
-16 701
-33 083
Opbrengsten uit participaties
29
367
1 200
Variatie van de reële waarde van de financiële activa en passiva bestemd voor transactiedoeleinden
31
3 490
994
Financiële opbrengsten
29
12 885
18 868
Financiële kosten
30
Resultaat voor belasting uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Belasting op het resultaat Resultaat na belasting uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Winst voor belastingen uit de verkoop van de beëindigde activiteit Belastingen op de winst uit de verkoop van de beëindigde activiteit Nettoresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
22
-7 033
-16 322
89 246
163 870
-27 319 61 927
-52 480 111 390
325 967
0
0
0
387 894
111 390
Boekjaar
Vorig boekjaar
44 955
107 918
Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
(in duizenden euro)
Netto kasstroom uit operationele activiteiten Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
0
0
-1 946
-12 074
43 009
95 844
Totale verkoopprijs
(in duizenden euro)
Cash ontvangen Bedrag aan kasmiddelen waarover de stopgezette entiteit beschikt TOTALE VERKOOPPRIJS
132 | Jaarverslag 2008 | distrigas
974 637 -544 077 430 560
Verklaring van de verantwoordelijke personen
We verklaren, voorzover ons bekend, dat de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2008, opgesteld overeenkomstig International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en de in België van toepassing zijnde wettelijke voorschriften, een getrouw beeld geeft van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van de vennootschap en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen, en dat het jaarverslag een getrouw overzicht geeft van de ontwikkeling en de resultaten van het bedrijf en van de positie van de vennootschap en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen, alsmede een beschrijving geeft van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee zij geconfronteerd worden.
Brussel, 11 maart 2009 In naam en voor rekening van de Raad van bestuur Erwin Van Bruysel Chief Executive Officer Jadran Trevisan Chief Financial Officer
distrigas | Jaarverslag 2008 | 133
Geconsolideerde jaarrekeningen
Verslag van de commissaris
aan de algemene vergadering der aandeelhouders van de vennootschap Distrigas nv over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008 Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij U verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermelding. Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud met toelichtende paragraaf Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van Distrigas nv en haar dochterondernemingen (de “Groep”) over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008, opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Deze geconsolideerde jaarrekening omvat de geconsolideerde balans op 31 december 2008, de geconsolideerde resultatenrekening, het geconsolideerde mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerde kasstroomoverzicht voor het boekjaar afgesloten op die datum, evenals de samenvatting van de voornaamste waarderingsregels en andere toelichtingen. Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt EUR (000) 4 460 928 en de geconsolideerde resultatenrekening sluit af met een winst van het boekjaar, aandeel Groep, van EUR (000) 788 645. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen bevat van materieel belang als gevolg van fraude of van fouten, alsook het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over deze geconsolideerde jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen bevat van materieel belang. Overeenkomstig deze normen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter staving van de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en inlichtingen. De keuze van de uitgevoerde werkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling en van de inschatting van het risico op materiële afwijkingen in de geconsolideerde jaarrekening als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van deze risico-inschatting, hebben wij rekening gehouden met de interne controle van de Groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening om controleprocedures vast te leggen die geschikt zijn in de gegeven omstandigheden, maar niet om een oordeel te geven over de doeltreffendheid van die interne controle. Wij hebben tevens een beoordeling gemaakt van het passende karakter van de waarderingsregels, de redelijkheid van de door de vennootschap gemaakte boekhoudkundige ramingen en de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening in haar geheel. Tenslotte hebben wij van de raad van bestuur en de verantwoordelijken van de Groep de voor onze controle noodzakelijke verduidelijkingen en inlichtingen bekomen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2008 een getrouw beeld van het vermogen en de financiële toestand van de Groep evenals van haar resultaten en kasstromen voor het boekjaar dan eindigend, in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Zonder afbreuk te doen aan het hierboven tot uitdrukking gebrachte oordeel, vestigen wij de aandacht op pagina 13 van het jaarverslag waar een overzicht wordt gegeven van de risico’s en onzekerheden waarmee de onderneming geconfronteerd wordt en in het bijzonder op de onzekerheden die gerelateerd zijn aan de gassector. Bij de opmaak van de jaarrekening werden deze onzekerheden door de raad van bestuur beoordeeld en werden boekingen verricht op basis van ramingen die materieel kunnen afwijken van de werkelijke uitkomst die pas gekend zal zijn bij de afloop van deze onzekerheden. Bijkomende vermelding Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: Het geconsolideerde jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de Groep wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op haar toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat. Antwerpen, 2 april 2009 De commissaris PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren bcvba vertegenwoordigd door Filip Lozie, Bedrijfsrevisor
134 | Jaarverslag 2008 | distrigas
jaarrekeningen DISTRIGAS nv
Balans en resultatenrekening op 31/12/2008 (volgens Belgische normen) Rekening houdend met het belang van het eigen vermogen en de omzet van Distrigas nv binnen de geconsolideerde jaarrekeningen, zou de gedetailleerde publicatie van de statutaire jaarrekeningen en haar toelichtingen in deze brochure grotendeels een overlapping meebrengen van de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekeningen. Overeenkomstig de bepalingen voorzien in artikel 105 van het Wetboek der Vennootschappen werd beslist om een ingekorte versie van de statutaire jaarrekeningen van de Vennootschap Distrigas nv voor te stellen.
De commissaris heeft zonder voorbehoud een verslag uitgebracht over de statutaire jaarrekening van Distrigas nv Deze documenten werden neergelegd bij de Nationale Bank van België. Ze zijn op aanvraag verkrijgbaar op het volgende adres: DISTRIGAS nv - Communication Corporate & Marketing Nijverheidsstraat 10 - 1000 BRUSSEL. De volledige versie van de jaarrekeningen van Distrigas nv is ook te vinden op de website van Distrigas (www.distrigas.eu).
Balans Activa (in duizenden euro)
VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa
31/12/08
31/12/07
Verschil
79 561
102 904
-23 343
760
789
-29
Materiële vaste activa
8 432
9 192
-760
Financiële vaste activa
70 369
92 923
-22 554
1 787 888
1 432 688
355 200
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden en bestellingen in uitvoering Vorderingen op ten hoogste één jaar Geldbelegginen Liquide middelen Overlopende rekeningen
176 225
151 564
24 661
1 256 045
946 789
309 256
332 879
299 784
33 095
2 807
2 737
70
19 932
31 814
-11 882
1 867 449
1 535 592
331 857
distrigas | Jaarverslag 2008 | 135
jaarrekeningen DISTRIGAS nv
Passiva (in duizenden euro)
31/12/08
31/12/07
Verschil
EIGEN VERMOGEN
468 508
371 328
97 180
66 228
66 228
0
41
41
0
Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden
1 494
1 494
0
377 353
300 353
77 000
23 392
3 212
20 180
97 224
40 918
56 306
97 224
40 918
56 306
1 301 717
1 123 346
178 371
0
0
0
1 236 826
1 080 635
156 191
64 891
42 711
22 180
1 867 449
1 535 592
331 857
31/12/08
31/12/07
Verschil
Bedrijfsopbrengsten
8 433 043
5 716 936
2 716 107
Bedrijfskosten
7 975 396
5 299 620
2 675 776
Bedrijfsresultaat
457 647
417 316
40 331
Financiële opbrengsten
201 806
63 489
138 317
Financiële kosten
393 945
137 688
256 257
-192 139
-74 199
-117 940
265 508
343 117
-77 609
51 079
2
51 077
0
6
-6
51 079
-4
51 083
316 587
343 113
-26 526
81 016
107 636
-26 620
Winst van het boekjaar
235 571
235 477
94
Te bestemmen winst van het boekjaar
235 571
235 477
94
Reserves Overgedragen winst VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN Voorzieningen voor risico’s en kosten SCHULDEN Schulden op meer dan één jaar Schulden op ten hoogste één jaar Overlopende rekeningen
Resultatenrekening (in duizenden euro)
Financieel resultaat Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening, voor belasting Uitzonderlijke opbrengsten Uitzonderlijke kosten Uitzonderlijk resultaat Winst van het boekjaar, voor belasting Belasting op het resultaat
Distrigas nv Nijverheidsstraat 10 BE-1000 Brussel Tel. +32 (0)2 557 30 01 Fax +32 (0)2 557 31 12 BTW BE 0476.201.605 RPR Brussel D/2009/8732/4 Verantwoordelijke uitgever Thierry Rotsart - Communication Manager
136 | Jaarverslag 2008 | distrigas
Dit jaarverslag is ook verkrijgbaar in het Frans en het Engels op www.distrigas.eu Design en productie www.concerto.be Foto’s EventAttitude / I. Pateer