Q-koorts en werk, de geitenhouderij

Q-koorts en werk, de geitenhouderij Ton Oomen Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI/CIb/RIVM) 1

Leiden 19 november 2012

Q-koorts in Nederland

-

2

Inzicht in de bedrijfsvoering Transmissieroute De veterinaire maatregelen Wat hebben we geleerd, crisisstructuur en opschaling


Hoeveel dieren telt Nederland? (2008) 1. 18 miljoen kippen, 4,5 miljoen varkens, 8, 8 miljoen runderen 630.000 schapen, 33.000 geiten 2. 80 miljoen kippen, 14,4 miljoen varkens, 4,7 miljoen runderen 1,6 miljoen schapen, 776.000 geiten 3. 96 miljoen kippen, 11,6 miljoen varkens, 3,7 miljoen runderen 1,2 miljoen schapen, 355.000 geiten 4. 116 miljoen kippen, 9,4 , miljoen varkens, 2,8 miljoen runderen 780.000 schapen, 814.000 geiten

3


400 melkgeitenbedrijven  Kleine winstmarge  Voormalige runden varkenshouders  Groeiende grootschaligheid 500 - 5000 dieren (tot 10.000)  Unieke bedrijfsvoering mondiaal

4


Melkgeitenhouderij Nederland 355.000 (10,5 geit/km2) ● 1984 ● 1993 ● 2006 ● 2008

3.300 33.000 310.000 355.000

● 2009 374.000 ● 2010 352.000 ● 2011 380.000 (360 bedrijven)  Zeeland  Noord-Brabant  Gelderland

  

geiten geiten geiten geiten geiten geiten geiten

0,5 geit/km 40 geiten/km 13 geiten/km

Gemiddelde bedrijfsgrootte 880 dieren (was in 2000 440 dieren) 5


Verloop van de uitbraak

6


7


Industriele melkmachine, 1200 geiten per uur met 1 melker

8


9


reservoir

excretie

transmissie

gastheer

indirecte transmissie belangrijk teek omgeving "stof"

geit schaap

rund gezelschapsdier (kat, hond, paard)

abortusmateriaal geboortemateriaal faeces/mest urine melk

uitrijden mest aflampatroon Weersomstandigheden Veetransport

Mens "koppelgenoten“ (geit, schaap, rund)

wilde fauna stro

minder belangrijk

directe transmissie HJR, CVI, 16/10/2008

Model transmissieroutes Coxiella burnetii

10


Mestbestemmingen van melkgeitenbedrijven 2007, 2008

11


© 2008. Olaf Stenvers, VWA; Wouter Boasson EMI/RIVM

Transmissieroute: open stallen & ventilatie 12


Transmissiefactoren ● Lage grondwaterstanden, drogere bodems en minder vegetatie hebben een verband met een hogere Q-koorts besmettingsgraad bij mensen (Hunnink/vd Hoek et al)

13


Onderzoek heeft antwoorden gegeven: Ten aanzien van Transmissie: ● Knaagdieren en teken spelen geen rol in de transmissie ● Vaccinatie helpt om Q-koorts bij dieren te voorkomen. ● Mensen betrokken bij ruimingen lopen een groter risico op Q-koorts (17,5% werd besmet, 69% geitenhouders en gezinsleden besmet) ● Kans op infectie wordt groter : - dichterbij een geiten of schapen bedrijf (binnen 5 kilometer) - naarmate het aantal dieren op een bedrijf groter is

14


Maatregelen veterinair - melkleverende bedrijven

- bedrijven met publieksfunctie

● Primair: Vaccinatie (te laat?) ● Extra maatregel 2009: Doden ruim 50.000 drachtige dieren

15


Maatregelen veterinair: Voor alle bedrijven  Meldingsplicht Q-koorts voor melkgeiten en schapenbedrijven.  Verplichte vaccinatie, voor eigen rekening  Mestmaatregelen, afdekken  Hygiënemaatregelen,  Lammeren in afzondering  Tankmelkonderzoek Extra voor besmette bedrijven  Bord in de tuin  Beperking mens-geitcontacten  Aan- en afvoerverbod

. 16


Tankmelkonderzoek

29 bedrijven nu nog met besmet status. (was 100)

17


Actuele situatie

2012 67 ziektegevallen

18


Infectieziektebestrijding bij crisis, nieuw: OMT-Z

OMT-Z (wetenschap) RT

Outbreak Management Team GGD Experts (veterinair) Arbo (AMT) RIVM

(RIVM) Advies

Advies Bestuurlijk AfstemmingsOverleg VWS RGF-GHOR IGZ Vereniging NL Gemeenten GGD-NL Andere Ministeries 19

BAO

IBT*

(beleid)

*Interdepartementaal BeleidsTeam Leiden 19 november 2012

Bestrijdingsmaatregelen (nationaal)

Geleerde lessen  Een zoönose crisis opschalingsstructuur en AMT (Arbo Outbreak Management Team) Verbeterde samenwerking Humaan-Veterinair Maandelijks signaleringsoverleg Zoonosen (SOZ)  Arbo en veterinaire paragrafen in LCI infectieziekterichtlijnen

20


21

Bedankt voor uw aandacht Leiden 19 november 2012

Q-koorts en werk, de geitenhouderij

Recommend Documents