Arbeid & Organisatie
HNW en de werk-privé balans Oplossing of uitdaging?
Saskia de Bel en Maud van Aalderen 9 maart 2012
Arbeid & Organisatie
Programma workshop Korte introductie HNW Welke aspecten spelen een rol? Uitwisseling ervaringen en gereedschappen
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
2
Arbeid & Organisatie
Korte introductie HNW DEFINITIE: HNW stelt werknemers in staat om te bepalen waar en wanneer ze werken, ondersteund door elektronische communicatie. Tijd en plaatsonafhankelijk werken: - Timing werk is flexibel - Flexibele werkplek - Ondersteuning door media
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
3
Arbeid & Organisatie
Korte introductie HNW GENOEMDE VOORDELEN HNW Door werkgevers: Efficiencyslag Verlaging kosten Door werknemers: Flexibiliteit (met name voor de werk-privébalans)
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
4
Arbeid & Organisatie
Welke aspecten spelen een rol bij HNW? ONDERZOEK – algemene lijn •Veel onderzoek naar flexibiliteit, telewerken, thuiswerken en werk privé balans, maar weinig onderzoek naar de effecten van HNW op werknemers •Nadruk vooral op voordelen voor organisaties, maar weinig bekend over de gevolgen voor attitude en welbevinden bij werknemers •Verschillende onderzoeken ondersteunen dat flexibiliteit mensen in staat stelt werk en verantwoordelijkheden thuis te integreren en te combineren in tijd en ruimte
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
5
Arbeid & Organisatie
Welke aspecten spelen een rol bij HNW? GEVOLGEN VOOR WERKNEMERS Een van de weinige onderzoeken in Nederland in 2009 gedaan bij een groot telecombedrijf (Ten Brummelhuis, Bakker, Hetland en Keulemans, 2012). Conclusies: • HNW leidt tot hogere elektronische bereikbaarheid • HNW leidt tot meer bevlogenheid en minder uitputting • Nadere analyse laat zien dat elektronische bereikbaarheid deels zorgt voor meer bevlogenheid en deels meer uitputting
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
6
Arbeid & Organisatie
GEVOLGEN VOOR WERKNEMERS- vervolg conclusies • HNW heeft geen directe invloed op meer of minder afstand kunnen nemen van het werk omdat men (deels) thuis werkt • Door elektronische communicatie daling van werk-thuis interferentie; waarschijnlijk omdat werknemers in staat zijn hun elektronische bereikbaarheid te reguleren en plannen. • HNW leidt niet tot prestatieverhoging, elektronische communicatie op zich wel (hieruit blijkt hoe belangrijk de rol van communicatie is bij flexibel werken)
Bottleneck is de elektronische bereikbaarheid
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
7
Arbeid & Organisatie GEVOLGEN VOOR WERKNEMERS NEGATIEVE effect van elektronische bereikbaarheid: •Onderbrekingen zijn belastend, niet de continue bereikbaarheid; afleiding kost tijd en energie door switchen van aandacht. Groot verschil in zender of ontvanger; mate van controle is bepalend. POSITIEVE effect van elektronische communicatie: •een toename in effectieve en efficiënte communicatie •de voortdurende verbinding en bereikbaarheid bevordert motivatie en hoog tempo in werkproces •stimuleert verbondenheid en gaat isolatie tegen
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
8
Arbeid & Organisatie
GEVOLGEN VOOR WERKNEMERS
Algemene conclusies* •HNW heeft een positief effect op prestaties, efficiency en werksatisfactie; •HNW wordt als minder vermoeiend ervaren. Mogelijke verklaring: voordelen van continue verbinding met werk (hoog tempo, verbondenheid ervaren) wegen zwaarder dan nadelen (energieverslindend); •Geen overtuigend bewijs voor een vermindering van stress en uitputting; •Flexibele werkpatronen kunnen de werk-privé grenzen vervagen, wat kan zorgen voor toename van stress; •Andere studies tonen aan dat mensen eerder meer dan minder uren gaan werken, wat dit betekent voor de lange termijn is nog onbekend. *Kanttekeningen: weinig onderzoek in verschillende soorten organisaties en functies, lange termijneffecten onbekend, geen onderzoek naar causale verbanden, kortom: meer onderzoek nodig. Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
9
Arbeid & Organisatie
Welke aspecten spelen een rol bij werk-privé balans? VOLGENS TWEEVERDIENERS MET KINDEREN • Korte afstand wonen-werken; ‘ te fietsen’ • Flexibele werktijden • Vrijheid om eigen agenda te bepalen • Mogelijkheid om in deeltijd te werken • Thuis kunnen werken • Ondersteunende bedrijfscultuur • Verlofregelingen HNW! Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
10
Arbeid & Organisatie
HNW, werk-privé balans en persoonlijkheidsfactoren Onderzoek van GITP en Veldhoen + Company in 2011 waarbij gekeken is naar de relatie tussen HNW, werk-privé balans en persoonskenmerken.
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
11
Arbeid & Organisatie
EXTRAVERSIE draagt positief bij in het Nieuwe Werken Extravert
Introvert
Kracht
Kracht
Actief contacten leggen, initiatief nemen
Voelen zich op hun gemak bij verminderd contact
Valkuil
Valkuil
Sociaal isolement
Onvoldoende initiatief nemen
Arbeid & Organisatie
VRIENDELIJKHEID draagt positief bij in het Nieuwe Werken Minder vriendelijk
Vriendelijk
Kracht
Kracht
Eigen belang laten prevaleren
Samenwerken gaat hen makkelijk af
Valkuil
Valkuil
Samenwerking met anderen als de context niet uitnodigt
Moeite hebben met ‘nee’ zeggen
Arbeid & Organisatie
CONSCIËNTIEUS ZIJN helpt je in het Nieuwe Werken Consciëntieus
Minder consciëntieus
Kracht
Kracht
Zelf structuur aanbrengen en planmatig werken
Flexibel omgaan met principes van HNW
Valkuil
Valkuil
Minder flexibel bij verlies vastgestelde structuur
Meer moeite met plannen en afronden Van taken
Arbeid & Organisatie
HOE STABIELER JE BENT
hoe beter
Stabiel
Minder stabiel
Kracht
Kracht
Geen moeite met toename eigen verantwoordelijkheid
Actiever op zoek naar feedback
Valkuil
Valkuil
Overkomen als zorgeloos en minder gepassioneerd
Zorgen maken over correct uitvoeren taken
Arbeid & Organisatie
OPENHEID draagt niet bij aan een nieuwe manier van werken Minder open
Openheid
Kracht
Kracht
Een nuchtere en praktische instelling
Interesse in vernieuwende aspecten van HNW
Valkuil
Valkuil
Terughoudend in de verandering
Zich laten meeslepen
Arbeid & Organisatie
Oplossingen en uitdagingen: integratie FLEXIBILITEIT versus GRENZEN •Flexibiliteit in de ene rol is een voorspeller van succes in de andere rol (werk/privé en andersom). Rolflexibiliteit blijkt een belangrijke factor voor een goede werk-privé balans en voor een verrijking van de ene rol voor de andere (Bulger, Hoffman en Matthews, 2007); •Verschil in behoefte aan grenzen: segmentatie versus integratie. Mensen met behoefte aan segmentatie hebben een voorkeur voor het in tact houden van fysieke en tijdgebonden grenzen. Kunnen zich ‘kantoornomade’ voelen. Voor deze mensen geldt echter dat wanneer zij veel verantwoordelijkheden thuis hebben, de voordelen zwaarder wegen dan de verstoring van hun grenzen. (Ashford 2000, in Shockley en Allen). •Maar uitdaging HNW is grensvervaging, vooral door toegenomen elektronische communicatie: meer onderbrekingen, meer uren maken en meer multitasken; •De manier waarop mensen grenzen kunnen hanteren heeft invloed op de werk-prive balans: tijdmanagement en assertiviteit is de oplossing; Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
17
Arbeid & Organisatie
ONDERZOEK SAMEN UIT, SAMEN THUIS (De Bel, 2010)
AUTONOMIE • Zelfbewustzijn • Zelfwaardering • Assertiviteit SDFASDF • Stresshantering • Inititiatief
Autonomie
VERBONDENHEID
• Onderdeel uitmaken van een groter geheel, waarin we ons veilig en gezien voelen • Samenwerking en overleg • Wederzijdse inspanningen • Gezamenlijke doelstellingen
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
18
Arbeid & Organisatie
Uitwisseling •Wat herken in je eigen praktijk van de negatieve of positieve effecten? •Wat kun je ermee doen en wat doe je er al mee?
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
19
Arbeid & Organisatie
Wat zijn aanknopingspunten voor ons? Werknemer: • Persoonlijk leiderschap(autonomie, onafhankelijkheid) • Persoonlijke effectiviteit trainen (assertiviteit, grenzen hanteren, bewustzijn vergroten, eigen stijl herkennen, stressmanagement) • Competentie samenwerken ontwikkelen Werkgever: • Advies over implementatie • Leiderschapsstijl
Het nieuwe werken: oplossing of uitdaging?
20