PW N J AARRAPPORT 2010
Jaarrapport 2010
1
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Jaarrapport 2010
2
3
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Inhoud
4
Kerncijfers Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Bericht van de Raad van Commissarissen Verslag van de directie
7 8 9 11
Jaarrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting algemeen Toelichting op geconsolireerde balans Toelichting op geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening
23 24 25 26 27 29 35 38 39 40
Overige gegevens
43
Bijlagen Gegevens leden van de Raad van Commissarissen Personeelsbestand Jaaroverzicht drinkkwaliteit Natuur en recreatie
44 45 46 47
5
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Kerncijfers
Klanten Aantal aansluitingen Tarief per m3 kleinverbruik Vastrecht per woning eigen watermeter Vastrecht per woning met centrale watermeting Gemiddeld verbruik per klant (m3) Verbruik per huishoudelijke klant Verbruik per grootzakelijke klant
2010
765.964 € 1,236 € 42,69 € 34,60 130 108 4.800
Personeel Aantal medewerkers in actieve dienst ultimo (FTE) Niet financieel Eigen productie x 1000 m3 Inkoop reinwater x 1000 m3 Leveringen aan andere waterleidingbedrijven x 1000 m3 Afzet in eigen voorzieningsgebied x 1000 m3 Lengte hoofdleidingnet in km Terreinen in beheer in ha
2009
2008
759.569 752.732 € 1,236 € 1,236 € 40,57 € 40,57 € 32,88 € 32,88 131 131 109 109 4.975 5.061
532
487 456
88.160 17.239
88.036 87.615 17.155 16.920
105.399 10.253 7.330
105.191 104.535 10.231 10.170 7.330 7.330
Financieel Netto-omzet (drinkwater) (x 1.000) € 171.706 € 170.139 € 167.968 Bedrijfsresultaat (x 1.000) € 25.725 € 26.054 € 26.677 Resultaat voor bijzondere baten en lasten (x 1.000) € 3.931 € 2.001 € 1.159 Winst voor rente, belastingen en afschrijvingen (x 1.000) € 65.548 € 69.043 € 68.690 Winstmarge (% van de bedrijfsopbrengsten) (x 1.000) 2,3% 1,2% 0,7% Rentedekking 3,0 2,9 2,7 Kasstroom uit operationele activiteiten (x 1.000) € 59.286 € 47.225 € 47.666 Eigen vermogen (x 1.000) € 167.309 € 164.216 € 163.096 Werkzaam vermogen (x 1.000) € 613.014 € 622.201 € 634.845 Totaal rentedragende schulden (x 1.000) € 509.052 € 490.153 € 487.381 Investeringsuitgaven (x 1.000) € 48.294 € 40.850 € 37.026 Solvabiliteit 21,9% 21,9% 21,5% Vewin Benchmark Kosten per m3 afgeleverd drinkwater Kosten per aansluiting: Belastingen Vermogenskosten Afschrijvingen Operationele kosten
nnb
nnb nnb nnb nnb
nnb
€ 1,58
1,60
€ 4 € 26 € 48 € 129 € 207
€4 € 28 € 50 € 132 € 215
De kerncijfers van 2008 en 2009 zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast in verband met de gewijzigde grondslag voor consolidatie.
6
7
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Bericht van de Raad van Commissarissen
Hierbij bieden wij u de jaarrekening 2010 aan met het verslag over de gang van zaken van het gevoerde beleid. De verklaring van Ernst & Young accountants en de in artikel 392 lid 1 Boek 2 Burgerlijk Wetboek bedoelde overige gegevens zijn in het verslag opgenomen.
Activiteiten
Strategische ontwikkeling
De Raad van Commissarissen heeft in zijn vergaderingen (vijf maal) een groot aantal onderwerpen besproken. Naast de vaste punten als jaarrekening en beleidsplan waren belangrijke aandachtspunten de strategische ontwikkeling van PWN Technologies B.V., Project voorzuivering Andijk 3, de verkoop van het terrein van het Logistiek Centrum, de toekomstige huisvesting van PWN in relatie tot het nieuwe werken en de ontwikkelingen in de waterketen.
De Raad heeft ook gedurende dit jaar regelmatig gesproken over de toekomststrategie voor PWN. Meer in het bijzonder is er gesproken over het Bestuursakkoord Water, de nieuwe huisvesting voor de kantoorafdelingen, de ontwikkelingen binnen PWN Technologies B.V. en de voorzuivering Andijk 3.
In zijn vergadering van 18 april 2011 heeft de Raad van Commissarissen kennis genomen van deze stukken en overeenkomstig het bepaalde in artikel 101, lid 2 Boek 2 Burgerlijk Wetboek de jaarrekening ondertekend.
van het dividend aan de aandeelhouders, is het positief resultaat toegevoegd aan de algemene reserve. Wij stellen u voor om ten laste van de algemene reserve € 838.000 aan dividend uit te keren. Wij adviseren u de jaarrekening 2010 vast te stellen en aan de directie decharge te verlenen voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht. Velserbroek, 18 april 2011 De directie
Corporate Governance Onder verwijzing naar artikel 2 van de overeenkomst houdende regelingen en bepalingen naar aanleiding van de verzelfstandiging van PWN en conform artikel 24 van de statuten rekening houdend met de uitkering
Ir. M.G.M. den Blanken Directeur
Hoewel PWN geen beursgenoteerde onderneming is, worden de aanbevelingen uit het rapport Corporate Governance van de commissie Tabaksblat waar mogelijk overgenomen en toegepast. In 2010 zijn de aanvullingen op dit rapport door de commissie Frijns besproken en zijn de reglementen van de Raad van Commissarissen en de Commissies waar relevant, hierop aangepast. Het verslag van de directie gaat nader in op de wijze waarop de code wordt toegepast.
Auditcommissie De auditcommissie is in het verslagjaar twee keer bij elkaar geweest. Naast de bespreking van het jaarrapport 2009, de voortgangsrapportage 2010 en het beleidsplan 2011 was het belangrijkste onderwerp van bespreking dit jaar de wijze waarop risicobeheersing in de onderneming gestalte krijgt.
Remuneratiecommissie Deze commissie heeft in 2010 twee keer vergaderd en heeft een voorstel ontwikkeld met betrekking tot de beloning van de directeur.
Selectie- en benoemingscommissie De commissie heeft één keer vergaderd over de herbenoeming van de commissarissen die volgens rooster aan de beurt waren voor aftreden en over de opvolging van de aftredende commissarissen.
Relatie met de Provincie Noord-Holland De provincie is enig aandeelhouder van PWN en heeft daarmee een speciale relatie met het bedrijf. De directeur en de gedeputeerde die namens de aandeelhouder optreedt, overleggen regelmatig met elkaar. Eenmaal per jaar neemt ook de president-commissaris aan het overleg deel. De aandeelhouder wordt voortdurend op de hoogte gehouden van belangrijke ontwikkelingen bij PWN.
8
Besluiten Van de dit jaar genomen besluiten zijn het meest in het oog springend de besluiten over de tarieven, de verkoop van het terrein van het Logistiek Centrum en de investering in de voorzuivering ‘Andijk 3’.
Ondernemingsraad Een vertegenwoordiging van de raad, in roulerende samenstelling, woont twee maal per jaar de Overleg vergadering met de Ondernemingsraad bij. In deze vergadering worden de algemene ontwikkelingen ten aanzien van PWN met de Ondernemingsraad besproken. De Raad van Commissarissen stelt dit goede contact met de Ondernemingsraad zeer op prijs. In het verslagjaar hebben de heren Verburg, Van Hall en mevrouw De Lange aan dit overleg deelgenomen. Op basis van wetgeving heeft de Ondernemingsraad het versterkte recht van aanbeveling voor twee van de acht commissarissen. In verband hiermee heeft de Ondernemingsraad mevrouw De Lange als opvolger van de heer Dek, die volgens rooster moest aftreden, voor benoeming aanbevolen.
(Her)benoemingen Op basis van het rooster van aftreden zijn mevrouw Roelofs en de heer Dek afgetreden. Mevrouw Roelofs is herbenoemd. De heer Dek heeft aangegeven niet voor herbenoeming in aanmerking te willen komen. In zijn vacature is mevrouw De Lange benoemd als commissaris bij PWN. Voorts heeft de secretaris van de raad, J.C.M. Mokveld vanwege pensioenering afscheid genomen van de raad. Zijn opvolger is de heer mr. A. Muller.
Het functioneren De raad heeft gesproken over het eigen functioneren van de raad en van de afzonderlijke commissarissen. Daarbij kwam ook de relatie met de directeur aan de orde, mede aan de hand van het met de directeur gevoerde jaarlijkse functioneringsgesprek.
9
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Verslag van de directie Algemene informatie Werkbezoek
De Raad van Commissarissen
Algemeen
Kernactiviteiten
De raad en de directie hebben een werkbezoek gebracht aan het Berlijnse waterbedrijf Berliner Wasserbetriebe. Een groot aantal onderwerpen hebben aldaar de aandacht getrokken: de Beirat (adviesorgaan), het Kompetenzzentrum, de buitenlandactiviteiten, de Wasserwerkstatt, het grote aantal trainees en de wijze van werken aan naamsbekendheid. De aldaar opgedane kennis en ervaring wordt mede betrokken bij de verdere beraadslaging over de strategische ontwikkeling van PWN.
Drs. J.H.J. Verburg, president- commissaris Drs. H.S. de Boer, vice-president-commissaris Drs. C. Bozelie, commissaris Mr. A. van Hall, commissaris Ir. H. Pluckel, commissaris Mr. S.J.M. Roelofs, commissaris Drs. G. Stoffelsen RA, commissaris C.M. de Lange, commissaris Mr. A. Muller, secretaris
N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland is een naamloze vennootschap waarop het structuurregime van toepassing is. De Raad van Commissarissen wordt gevormd door 8 personen, allen op voordracht van de Raad benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Alle aandelen zijn in bezit van de provincie NoordHolland; besluitvorming als aandeelhouder heeft doorgaans plaats in het college van Gedeputeerde Staten.
PWN is een maatschappelijke onderneming zonder winstoogmerk, werkzaam als monopolist, met de Provincie Noord-Holland als eigenaar. Vanuit onze visie is de bedrijfsvoering gestoeld op zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.
Organisatie drs. J.H.J. Verburg, President-Commissaris
PWN zorgt in Noord-Holland voor zuiver en betrouwbaar drinkwater en boeiende natuur. Voor ons zijn deze twee onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe beter de natuur, hoe gemakkelijker wij goed drinkwater kunnen maken. PWN concentreert zich op deze kerntaken. Wat wij leveren is van onschatbare waarde voor een gezond en vitaal leven. Drinkwater produceren en natuur beheren, dat zijn taken om uiterst verantwoordelijk mee om te gaan. Onze organisatiestructuur is gebaseerd op deze twee kerntaken. We onderscheiden de sector Drinkwater en de sector Natuur en Recreatie. Deze worden ondersteund door de sectoren Klant en Markt, met onder meer het Klanten Contact Centrum en de verschillende stafafdelingen.
De ‘maatschappelijke winst’ van PWN is de sterke combinatie van drinkwatervoorziening en natuurbeheer (PWN: Puur Water en Natuur). Voor PWN zijn drink water en natuurbeheer onlosmakelijk met elkaar verbonden. Deze combinatie van puur water en natuur leidt immers tot lagere maatschappelijke kosten. Bovendien hadden de duinen zonder de wettelijke bescherming als drinkwaterproductiegebied er niet zo uitgezien als nu: een belangrijk natuurgebied met een hoge biodiversiteit, waar tegelijkertijd mensen in kunnen recreëren. De combinatie leidt dus ook tot een duurzame ontwikkeling van de unieke natuurgebieden; zowel nu als in de toekomst. Eigenlijk zeggen we dat PWN investeert in die activiteiten die zij, vanuit haar positie als waterbedrijf, met een hoog maatschappelijk rendement voor de (NoordHollandse) samenleving kan doen. Natuur behouden en beheren voor Noord-Holland past daarbij, maar ook educatie van scholieren en het ondersteunen van ontwikkelingslanden of gebieden in nood met onze kennis en met behulp van innovatieve technologie.
Directie M.G.M. (Martien) den Blanken Directeur
Stafafdeling Human Resources A.M.S. (Anita) Wijma-Verhostert Manager
Sector Natuur en Recreatie P.W. (Piet) Veel Manager
10
Stafafdeling Financiën I.C.A.M. (Irene) Veerkamp Manager
Stafafdeling Informatie en Middelen A.A.M. (Ad) Govers Manager
Sector Klant en Markt H.M (Harry) Buyten Manager
Stafafdeling Ontwikkeling en Innovatie G. (Gilbert) Galjaard Manager
Sector Drinkwater L.P.M (Loet) Rosenthal Manager
11
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Analyse van de toestand op balansdatum, ontwikkeling in het verslagjaar en resultaten Klantgedrevenheid als uitgangspunt
Innovatie vanuit maatschappelijk perspectief
Drinkwater
Klanten
Onze klanten zijn het uitgangspunt van de dienst verlening. Klanten van PWN hebben recht op zuiver en betrouwbaar drinkwater en op puur en verantwoord beheer van onze natuurgebieden. PWN is bereikbaar, luistert en denkt mee met de klant en biedt passende oplossingen waar dat kan. Op basis van de behoefte van de klant, streven we de inzet van de meest effectieve communicatiemiddelen na. Vanuit onze maatschappelijke functie geven we ook voorlichting aan de klanten over drinkwater en natuur. Daarnaast wordt de klant efficiënt en accuraat geholpen bij de afhandeling van vragen, problemen en de financiële administratie rondom onze producten.
Daarnaast leveren we een significante bijdrage aan de maatschappij door onze innovatiekracht. We willen niet alleen hier en nu zuiver en betrouwbaar drinkwater, maar ook in de toekomst en voor mensen die in deze basisbehoefte (tijdelijk) niet kunnen voorzien. Daarom investeren we in technologie die antwoorden biedt op de waterzuiveringuitdagingen van de toekomst. Ook op het gebied van natuurbeheer innoveert PWN door te streven naar een steeds duurzamer omgang met natuur, waarbij gebruik en behoud, recreatie en biodiversiteit met elkaar in harmonie zijn. Onze kennis en kunde van water en natuur stellen we daarbij breed beschikbaar aan de maatschappij. Dat doen we in Nederland en bij ontwikkelingsprojecten in het buitenland, zoals Rwanda. Ook op andere terreinen is PWN innovatief. Zo hebben wij onder andere de bijna uitgestorven wisent teruggebracht in de Nederlandse natuur en een unieke gebruikersregeling geïntroduceerd voor mountainbikers in het Noordhollands Duinreservaat.
We hebben extra geïnvesteerd in onderhoud en renovatie van onze productie-installaties. Zo leverden we onder meer het volledig gerenoveerde zandfiltergebouw in Bergen op. Ook startten we met de verdubbeling van het distributiepompstation in Hoorn en met de bouw van een nieuw pompstation in Laren om de leveringszekerheid te garanderen. Kort voor de jaarwisseling namen we het besluit tot vervanging van de huidige verouderde voorzuivering op ons productiebedrijf Andijk door een innovatief, volledig nieuw proces gebaseerd op ionenwisseling en keramische membranen. Voordelen van dit nieuwe proces zijn: een betere waterkwaliteit, een aanzienlijke reductie van de reststromen (slib) en vermindering van het energieverbruik in de achterliggende zuiveringsprocessen (UV). De uitvoering van dit project is opgedragen aan ons dochterbedrijf PWN Technologies. Die kan hiermee aantonen dat het mogelijk is om in eigen huis ontwikkelde, zeer ver nieuwende technologie op marktconforme wijze te verwezenlijken. Dit moet tevens het visitekaartje worden van PWN Technologies in de internationale watermarkt. De vooruitzichten hiervoor zijn positief. Eind 2010 verkeerden de onderhandelingen met PUB Singapore voor de realisatie van een demonstratie-installatie in de eindfase. We verwachten dat de opdracht hiertoe prestigieus zal zijn en veel aandacht zal trekken uit de internationale waterwereld.
Een ontwikkeling van strategische aard is de introductie van de slimme watermeter. De slimme watermeter kan op afstand worden uitgelezen en geeft waardevolle informatie over waterverbruik voor zowel de klant als PWN. In 2010 hebben we twee pilots (voor de zakelijke klant en de particuliere klant) opgezet. Voor de particuliere klant werken we samen met netbeheerder Liander. In de pilotfase bundelen we de krachten met de energiesector. Door stagnatie in de nieuwbouwmarkt en politieke discussies in het kader van de privacy wetgeving vordert de uitvoering van proefprojecten minder snel dan verwacht. In de loop van 2011 zullen we over de intelligente watermeter een definitieve beslissing nemen.
PWN werkt vanuit haar visie op klantgerichtheid met een transparante service. Wanneer een klant met ons contact opneemt, zal PWN hem of haar direct helpen. Deze werkwijze hanteren wij ook bij het leveren van drinkwater of het genieten in de natuur. Dit verantwoordelijkheidsgevoel zit bij onze betrokken en trotse medewerkers in het bloed. Vanuit onze klantgedrevenheid is het onze zorg dat de klant – zonder omkijken – altijd kan genieten van zuiver drinkwater en de fraaie natuur.
Medewerkers Voor een excellent opererend PWN hebben we excellente medewerkers nodig. De HR-strategie legt de focus op talent, leiderschap, buitengewone dienst verlening en arbeidsmarkt. Belangrijke onderdelen hiervan zijn: instroom en doorstroom, ontwikkeling van medewerkers en integraal gezondheidsmanagement.
Natuur & Recreatie In de zeereep tussen IJmuiden en Bloemendaal aan Zee worden vijf windsleuven gegraven om de wind weer vrij toegang te geven tot de duinen. Met het project Noordwest natuurkern wordt het natuurlijke proces van duinvorming weer hersteld en ontstaan vitale duinen. Dit project is in 2010 door de Europese Unie erkend als ‘erg belangrijk’ en kreeg als deelproject van het nationale kunstduinproject “Dutch Dune Revival” een zogenaamd LIFE+ -subsidie vanuit Brussel. Naast het project Noordwest natuurkern geldt ook onze wisentenpilot (gestart in 2007) als innovatief natuurbeheer. Alle dieren kwamen prima de strenge winter door, zonder bijvoeren. In 2010 maakten we een ‘Tussenbalans’ op om de vinger aan de pols te houden wat betreft het behalen van de doelstellingen voor deze vijfjarige pilot. In 2011 starten we met de voorbereidingen van de evaluatie van de pilot zodat we begin 2012 een besluit kunnen nemen of en zo ja hoe verder te gaan. In 2010 konden we het wisentenstamboek verblijden met de geboorte van twee wisentjes. Twee jonge wisentstiertjes verhuisden vanuit natuurpark Lelystad naar Het Kraansvlak om op termijn inteelt te voorkomen.
12
In 2010 wist PWN 80% van de telefoontjes in 20 seconden te beantwoorden. Dit had PWN zich ook tot doel gesteld. Omdat medewerkers goed in staat zijn de vragen correct af te handelen, zijn er weinig herhaalcontacten. Aantal contacten per middel in 2010: Telefoon: 188.023 Mail: 55.512 Brieven: 54.411 Internetcontacten: 334.919 De PWN doelstelling was om 90% van de klachten binnen de SLA (Service Level Agreement) van 5 werkdagen na het eerste contact te behalen. Voor 85% is dit gelukt. PWN stimuleert het gebruik van internet. Daarom is in 2010 de campagne voortgezet om klanten online hun meterstanden te laten doorgeven. 40% van onze klanten vulde de meterstand online in. We zien graag dat nog veel meer klanten internet gaan gebruiken. We merken dat onze internetscenario’s (meterstanden/ verhuizingen) niet altijd voldoen, wat dan leidt tot meer klachten. Qua internetontwikkeling was 2010 een jaar van analyse van het bereik en contentmanagement van www.pwn.nl. Vervolgens heeft PWN de internet strategie vormgegeven. PWN heeft nog geen zichtbare aanpassingen gedaan, mede in verband met beperkte ICT- resources en -kennis.
Huisvesting en ICT We willen de regie verbeteren in onze ICT-voorzieningen en ons bezinnen op onze huisvesting. In 2010 is het beheer van onze ICT-systemen aanmerkelijk verbeterd, met name door versterking van de regie op
13
P W N JA A R R A P POR T 2010
uitbestede ICT-diensten. PWN werkt met vijf andere waterleidingbedrijven samen aan de uitbesteding van ICT-beheer en ICT-hosting van de klantensystemen. Eind 2010 hebben we het besluit genomen om zoveel mogelijk alle medewerkers in Velserbroek te concen treren en het nieuwe werken in te voeren.
Medewerkers In 2010 heeft PWN beleid vastgesteld voor integraal gezondheidsmanagement (IGM), vanuit de doelstelling gezonde medewerkers te hebben en het verzuim terug te dringen. In samenhang hiermee hebben we de arbodienstverlening opnieuw aanbesteed. Lifeguard, de nieuwe arbodienstverlener, is in september gestart met zijn werkzaamheden en helpt ons bij de vormgeving van IGM. Het verzuim daalde PWN-breed van 5,15% in 2009 naar 4,35% in 2010, bij een gemiddelde verzuimfrequentie van 1,16 keer per medewerker per jaar. Op landelijk niveau is het verzuimcijfer de laatste vijf jaar stabiel op 4,3%. In 2010 rondden we het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MtO) onder alle medewerkers af. De respons was 80,2%. De medewerkers beoordeelden het werken bij PWN in 2010 gemiddeld met een 8,0 (was 7,2 in 2008). De resultaten van het onderzoek zijn verwerkt in sectorale jaarplannen en in het plan van aanpak voor Integraal Gezondheidsmanagement. In 2010 zijn in totaal 72 werknemers ingestroomd bij PWN. Van 19 werknemers hebben we in 2010 afscheid genomen.
Afzet en omzet De bruto levering van drinkwater over 2010 bedraagt 105,4 Mm3. Dit is iets meer dan vorig jaar toen 105,2 Mm3 aan het net werd geleverd. De iets hogere levering is conform de verwachting dat de komende jaren het verbruik licht blijft stijgen, voornamelijk als gevolg van het toenemende aantal inwoners in ons voorzienings gebied. Ondanks de toename van zowel het aantal inwoners als het aantal woningen in ons voorzieningsgebied, is het verbruik minder toegenomen dan op grond van deze groei verwacht zou worden. Zo is een dalende trend waar te nemen in het gemiddelde waterverbruik, wat overigens een landelijk beeld is en het gevolg van verdergaande waterbesparing in de huishoudens. De totale geconsolideerde drinkwateromzet komt uit op € 171.706.000. Het percentage niet in rekening gebracht verbruik is opgelopen tot 5,8 % (2009: 5,3%).
14
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Het totaal aantal administratieve aansluitingen eind 2010 bedraagt 765.964. Het aantal huishoudelijke en kleinzakelijke aansluitingen bedraagt 762.381. Hierbij zijn 71.438 aansluitingen inbegrepen met centrale bemetering. Dit betekent dat er 694.526 technische aansluitingen zijn. Het aantal grootzakelijke aansluitingen komt op 3.583. Op basis van het aantal aansluitingen komt de gemiddelde verkoop water per klant in 2010 uit op 130 m3 (2009: 131 m3). Per saldo dus een daling van ongeveer 0,7%. De gemiddelde verkoop water per huishoudelijke aansluiting is 108 m3 (2009: 109 m3); dat is ongeveer 0,9% lager.
Financieel resultaat Het nettoresultaat over 2010 bedraagt € 3,9 miljoen positief. Dit is ruim € 1,9 miljoen hoger dan vorig jaar, gebaseerd op de gewone bedrijfsuitoefening. Het voordelige verschil ten opzichte van vorig jaar komt vooral door hogere opbrengsten (+ € 3,3 miljoen), waar tegenover echter hogere kosten staan (+ € 1,4 miljoen). Bij de hogere opbrengsten is de hogere wateropbrengst de belangrijkste. Aan de kostenkant zijn er aan de ene kant aanmerkelijk hogere personeelslasten (ruim € 8,5 miljoen) en aan de andere kant vooral lagere kapitaallasten. De hogere personeelslasten komen met name door enkele grote eenmalige posten.
Solvabiliteit Al enige jaren is qua solvabiliteit gekoerst op een percentage tussen 20 en 25%. Het gaat hierbij om de vennootschappelijke solvabiliteit. Het streven is om een vennootschappelijke solvabiliteit van rond 25% te handhaven, onder meer met het oog op ontwikkelingen als Basel II en voorwaarden die de banken stellen. Vanaf 2005 wordt dit streven van rond 25% gehaald. Hierbij is wel sprake van een daling in 2007, veroorzaakt door het negatieve resultaat over 2007 als gevolg van een verantwoorde bijzondere last. Daarna stijgt het percentage en schommelt het rond 25%. In 2010 komt de vennootschappelijke solvabiliteit uit op 24,9%. De geconsolideerde solvabiliteit bedraagt 21,9% (2009: 21,9%).
De oorzaak ligt vooral in stijging van de kosten en in het toegenomen investeringsniveau. Daarnaast speelt een rol dat we willen blijven voldoen aan de eis van een percentage solvabiliteit van minimaal 23. De verhoging van 1,25% is toegepast op de gemiddelde waternota van een gemiddeld huishouden. Conform het beleid uit het Ondernemingsplan 2009-2011 is het vastrecht verhoogd en bleef de variabele waterprijs gelijk. In het tarievenoverzicht 2010 van de Vewin voor PWN is de gemiddelde m3-prijs voor een gemiddeld gezin berekend op € 1,65 per m3. PWN bevindt zich in dit overzicht boven het gemiddelde, dat uitkomt op € 1,45. Het laagste tarief in Nederland bedraagt € 1,21 en het hoogste € 2,10 (dit laatste: inclusief precario).
Treasury De treasuryfunctie bij PWN richt zich in belangrijke mate op de financiering, op de beheersing van de renterisico’s en op de jaarlijkse rentekosten. De contouren waarbinnen besluiten worden genomen op het gebied van treasury zijn vastgelegd in het treasurystatuut.
Het aangaan van transacties en het afnemen van bancaire diensten geschiedt tegen marktconforme voorwaarden. Offertes worden bij meerdere partijen opgevraagd en overeengekomen tarieven worden objectief gebenchmarkt. Transacties, zoals het kopen van rente-instrumenten, worden uitsluitend aangegaan met kredietwaardige partijen. De kredietwaardigheid van de tegenpartij moet door een onafhankelijke ‘rating agency’ zijn vastgesteld.
Financiële instrumenten PWN hanteert rentemanagement ter beheersing van de renteresultaten en bescherming van balansverhoudingen tegen de nadelige invloed van rentebewegingen. In een periode van 12 maanden mag het relatieve renterisico niet meer bedragen dan 20%. De volgende rente-instrumenten zijn in 2010 door PWN toegepast: - Payers swap - Cross-currency swap
Binnen PWN wordt aan de treasuryactiviteiten geen winstverantwoordelijkheid toegekend. De primaire taak van treasurymanagement binnen PWN is het beheren en beheersen van de financiële posities die voortvloeien uit de normale bedrijfsvoering en wel op een zodanige wijze dat - de daaraan verbonden risico’s worden beheerst - de daarmee gepaard gaande kosten worden beperkt - de te realiseren opbrengsten worden verhoogd. De treasurer is verantwoordelijk voor de juistheid van de genomen treasurybesluiten. De beschikbare middelen worden binnen de eigen organisatie aangewend.
Tarievenbeleid Het jaar 2010 is qua tarievenbeleid een omslagpunt. Na jaren van gelijkblijvende tarieven zijn de tarieven met ingang van 2010 verhoogd, en wel met het inflatiepercentage (1,25%). Bij het vaststellen van het Beleidsplan 2010 met bijbehorend meerjarenperspectief bleek niet langer aan tariefverhoging te ontkomen.
15
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Onderzoek en ontwikkeling PWN heeft de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek verricht naar een alternatieve voorzuiveringstechniek voor productiebedrijf Andijk. De bestaande voorzuivering van dit productiebedrijf, bestaande uit coagulatie met een vlokkendeken apparaat en snelfiltratie, is aan vervanging toe. De voorzuivering dateert uit 1968 en is technisch verouderd. Bovendien is de capaciteit van de installatie slecht regelbaar en moet die ook worden uitgebreid. Verder verbruikt Andijk veel chemicaliën, produceert veel slib en is instabiel bij hogere productie. Bovendien kan de waterkwaliteit nog beter. In 2010 is vergelijkend onderzoek gedaan naar bestaande voorzuiveringstechnieken en een alternatieve voorzuivering, ontwikkeld door PWN, op basis van ionenwisseling (SIX) en keramische membranen (CeraMac). De studie wees uit dat de toepassing van SIX en CeraMac leidt tot een betere waterkwaliteit, een lager energieverbruik en een lagere milieubelasting. Dit voor een kostprijs die gelijk is aan of lager is dan die van coagulatie, sedimentatie en snelfiltratie. Op basis van deze studie is medio 2010 besloten te starten met het voorontwerp van het project ‘Andijk 3’ op basis van SIX en CeraMac, om de nieuwe voorzuivering in 2013 in gebruik te kunnen nemen. Op basis van dit voorontwerp is eind 2010 het investeringsbesluit genomen en is gestart met het detailontwerp.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nieuwe inzichten
Maatschappelijk betrokken
Duurzaam PWN
Het huidige onderzoek en het ontwerp van het nieuwe productiebedrijf in Andijk leidde tot veel nieuwe inzichten, innovaties en ontwikkelingen. Met name voor het optimaliseren van de installatie en het proces, zoals een nieuw ontwerp en concept voor nanofiltratie voor het terugwinnen van chloride en het indikken van de afvalstroom, en een nieuw ontwerp en concept voor het verder kunnen indampen van reststoffen (zout) na het proces van ionenwisseling. Deze laatste innovaties zijn niet alleen van belang voor Andijk 3. Ze zijn net als SIX en CeraMac ook van commerciële waarde buiten het voorzieningsgebied van PWN. Het behandelen van zoute oplossingen is een wereldwijd probleem bij ontzoutingstechnieken. Het nieuwe nanofiltratieconcept heeft tot gevolg dat membranen minder snel vervuilen.
PWN vindt het belangrijk haar maatschappelijke gezicht te laten zien in al haar activiteiten.
PWN spant zich in om zo milieubewust en dus zo duurzaam mogelijk te werken. We willen een goede werkgever zijn en een bijdrage leveren aan een betere maatschappij. Ook voeren we binnen de waterketen overleg met overheden en leveranciers op diverse gebieden over mogelijkheden tot verduurzaming in de keten.
Overige ontwikkelingen Ook verricht PWN middellangetermijn onderzoek. De belangrijkste ontwikkelingen daarbinnen waren in 2010: - het in kaart brengen van effecten van geavanceerde oxidatie met UV/H2O2 op mutageniteit en genotoxi citeit van het water en identificatie gevormde bij producten. Hiervoor is een eerste aanzet gemaakt en verder onderzoek volgt; - het verlagen van de vervuilingssnelheden door bio logische groei in de omgekeerde osmose membranen in Heemskerk, door het ontwikkelen en uittesten van nieuwe antiscalants (chemicaliën die gedoseerd worden aan de voeding van de membranen om afzetting van zouten te voorkomen).
HR Op HR-gebied hebben we de eerste aanzet gedaan voor het creëren van een leerplek voor een arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent (AKA), in nauwe samenwerking met Bedrijf & Samenleving. De leerplek is bedoeld om de toegang tot de arbeidsmarkt te bevorderen voor mensen die hier moeite mee hebben. Ook werven we binnen PWN op vrijwillige basis mentoren voor het mentorenproject vanuit het Oranjefonds voor jongeren die een steuntje in de rug nodig hebben. In 2010 heeft PWN 35 stagiairs begeleid.
Natuur & Recreatie Binnen de sector Natuur & Recreatie wordt de maatschappelijke rol van natuur uitgelicht door een aantal activiteiten. Zo zijn in 2010 in Zuid-Kennemerland kindervakantiekampen gefaciliteerd en zijn nadere afspraken gemaakt met de kandidaat-exploitant van de ‘Hof van KijkUit’, de voormalige jachtopzienerswoning bij Castricum. Het plan van de toekomstige gebruiker is gericht op het realiseren van dagbesteding voor mensen met een beperking. Verder hebben in 2010 in totaal 420 vrijwilligers voor PWN gewerkt. Zij voeren belangrijke werkzaamheden uit in de duingebieden. Te denken valt aan telwerk, onderzoek, de vogelwerkgroep, hekketeurs, mensen die de ruiterpaden of de wandelpaden intact houden en mensen die voorlichting geven aan bezoekers. Hiervan hadden 90 mensen een vrijwilligerscontract voor natuurbeheerwerkzaamheden.
Drinkwater In januari en februari 2010 verleenden we noodhulp aan het door een aardbeving getroffen Haïti. Niet alleen stelden we zeven Perfector-E’s ter beschikking, ook zetten we zes PWN-experts in. Hierdoor kregen maar liefst 250.000 mensen vrij kort na de ramp weer betrouwbaar drinkwater.
16
In 2010 voerden we een haalbaarheidsonderzoek uit naar energiebesparing en CO2-reductie in eigen huis. Eerder bleek dat we hierop nog verbeteringen kunnen doorvoeren. Zo moeten de pompen optimaal functio neren, kopen we duurzaam in, reizen we minder, gebruiken we minder belastende grondstoffen, bouwen we duurzaam en hebben we beleid geformuleerd rondom mobiliteit. Zo stimuleren we het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer. De CO2-footprint voor 2010 is vastgesteld. Deze is gedaald ten opzichte van 2009. CO2-footprint (ton CO2-eq.) CO2-uitstoot (g/m3 drinkwater) Energieverbruik (kWh/m3 drinkwater)
2008
2009
2010
20.327 20.177 17.869 196 192
170
0,97 0,95
0,92
De CO2-emissie van olie en gas is in totaal afgenomen doordat PWN in Andijk is overgegaan van een olie- naar een gasgestookte verwarmingsinstallatie. Het gevolg is een afname van de CO2-emissie met ruim 900 ton. Verder is ook de CO2-emissie gedaald die wordt veroorzaakt door aanleg en vervanging van leidingen. Dit is vooral het gevolg van de economische crisis. In 2010 is ten opzichte van 2009 15 kilometer minder leiding aangelegd voor nieuwbouw. Het gevolg is een afname van de CO2-emissie met 460 ton.
17
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Corporate governance Algemeen en structuur
Bestuur
N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland is een naamloze vennootschap waarop het structuurregime van toepassing is. De Raad van Commissarissen wordt gevormd door 8 personen, allen op voordracht van de Raad benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Alle aandelen zijn in bezit van de provincie NoordHolland; besluitvorming als aandeelhouder heeft doorgaans plaats in het college van Gedeputeerde Staten. De Raad heeft drie commissies uit zijn midden ingesteld: een auditcommissie, een remuneratie commissie en een selectie- en benoemingscommissie. Voor elk van die commissies heeft de Raad een reglement vastgesteld. Het eigen functioneren van de Raad en de relatie met directie, aandeelhouder en externe accountant is eveneens in een reglement vastgelegd. Daarnaast is er ook een reglement voor het functioneren van de directie. In principe worden alle uitgangspunten van de code toegepast. Waar dit niet gebeurt, of waar recente aanpassingen van de code nog moeten worden door gevoerd, wordt dat hieronder aangegeven.
De huidige bestuurder heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De bepalingen van de WWBcao zijn voor hem van overeenkomstige toepassing verklaard. De beloning van de directeur bevat geen variabele componenten; bepalingen over opties e.d. zijn niet van toepassing. Bij ontslag geldt voor de huidige bestuurder de WWB-cao. Er is een klokkenluidersregeling vastgesteld en per 1 januari 2011 in werking getreden.
In 2009 is de Drinkwaterwet vastgesteld. Deze wet vervangt de Waterleidingwet en zal medio 2011 van kracht worden. In verband met een aantal nieuwe bepalingen in de wet zullen de statuten op onderdelen moeten worden aangepast. Dit moet binnen een jaar na inwerkingtreding van de wet zijn gerealiseerd. PWN is voor 100% aandeelhouder van PWN Technologies. De gekozen constructie via statuten en directie reglement is zodanig dat NV PWN blijvend invloed kan uitoefenen op de activiteiten van PWN Technologies BV. In 2010 heeft PWN Technologies een 100% dochter PWN International Projects BV opgericht voor het uitvoeren van projecten en verlenen van adviezen en andere diensten op het gebied van ontwikkeling, realisatie, exploitatie en het onderhouden van drink watervoorzieningen en sanitair. In 2010 heeft PWN alle aandelen van Aquanet verworven.
18
Voornaamste risico’s en onzekerheden Het stelsel van risicobeheersingmaatregelen is bedoeld om effectiever om te gaan met onzekerheden, zodat bedreigingen worden ingeperkt en kansen optimaal worden benut. Hierdoor wordt een risicoprofiel verkregen dat aansluit op de doelstellingen van PWN. Het risicomanagementsysteem zorgt ervoor dat risico’s van tevoren worden benoemd en van beheersmaat regelen worden voorzien. Absolute zekerheid dat zich geen verrassingen voordoen, kan echter nooit worden gegeven.
Risicoprofiel
Raad van Commissarissen Alle commissarissen zijn onafhankelijk. De Raad van Commissarissen heeft besloten om het aantal zittingsperioden te beperken tot maximaal drie maal vier jaar. Hieraan zal voor het eerst in 2012 worden voldaan. Bij iedere mogelijke herbenoeming wordt grondig bekeken of de beoogde commissaris een toegevoegde waarde heeft voor de Raad en de vennootschap. De bepalingen van de Waterleidingwet sluiten uit dat een commissaris (of een ander natuurlijk persoon) aandelen in een waterleidingbedrijf bezit. Bepalingen over one-tier bestuursstructuur zijn niet van toepassing. PWN is een structuurvennootschap.
Aandeelhouder Bepalingen over niet-structuurvennootschap en financieringspreferente aandelen zijn niet van toepassing. Bepalingen over certificering van aandelen zijn niet van toepassing, aangezien er geen certificaten worden uitgegeven. Bepalingen over informatieverstrekking aan analisten zijn niet van toepassing. Informatieverstrekking aan de enige aandeelhouder gebeurt periodiek. Naast de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders vindt minimaal vier keer per jaar overleg plaats tussen de bestuurder en de verantwoordelijke gedeputeerde die namens Gedeputeerde Staten de aandeelhoudersrol vervult. Bepalingen over institutionele beleggers zijn niet van toepassing, aangezien de aandelen krachtens de wet slechts in overheidshanden kunnen zijn.
Strategische risico’s
Beheer assets drinkwater Met een omslag van reactief naar proactief onderhoud voorkomt PWN dat op de lange termijn het onderhoud aan drinkwaterassets zich gaat ophopen. Daarvoor is een systeem van assetmanagement ingericht, dat momenteel met benodigde technische informatie wordt gevuld.
Bescherming van drinkwaterbronnen De beschikbaarheid van voldoende water voor het produceren van drinkwater is gebaseerd op twee bronnen: het IJsselmeer en de Rijn. Het IJsselmeer is de belangrijkste bron voor het maken van drinkwater. De kwaliteit van het IJsselmeerwater verdient daarom veel aandacht. In VEWIN- en RIWAverband, maar ook zelfstandig, praat PWN mee over de inrichting en beheer van dit gebied. Daarnaast wordt water uit de Rijn en uit het IJsselmeer geïnfiltreerd in het duingebied bij Castricum. Door het beheer van dit gebied zelf uit te voeren, houden we controle over het gedeeld gebruik van dit gebied voor drinkwaterproductie, natuurvorming en recreatie. Tevens heeft het duingebied een functie als watervoorraad voor enkele maanden.
Arbeidsmarkt Om nu en in de toekomst in staat te zijn personeel van voldoende niveau aan te trekken en vast te houden is een HR-strategie ontwikkeld. Het thema “talent ontwikkelen en benutten” uit deze strategie voorziet in het opstellen van een strategisch personeelsbeleid.
Leveringszekerheid van drinkwater Om de leveringszekerheid zeker te stellen is een juiste inschatting van de vraag naar drinkwater op de middellange en lange termijn van groot belang. Het is belangrijk voor het tijdig en juist investeren in de leveringscapaciteit van onze installaties. Samen met enkele collega-waterbedrijven voert PWN op dit gebied regelmatig updates uit. Er is een strategisch plan vastgesteld voor het veiligstellen van de leverings zekerheid voor de komende jaren. Dit resulteert in een drietal belangrijke projecten, namelijk de aanleg van een tweede leiding Hoorn-Purmerend, de renovatie van pompstation Hoorn en de aanpassing van de infra structuur in het Gooi.
ICT-systemen Beheersing van het risico op onbetrouwbare en niet beschikbare ICT-systemen ligt ten grondslag aan de versterking van de ICT-beheerorganisatie in het af gelopen jaar, waarbij niet alleen aan de techniek, maar ook aan informatiemanagement aandacht is geschonken. PWN trekt hiermee nadrukkelijk de regie over uitbesteed werk naar zich toe. Daarnaast draagt het project FUTURO, waarmee PWN op ICT-gebied de samenwerking met andere waterleidingbedrijven zoekt, bij aan het mitigeren van ICT-risico’s op het gebied van afhankelijkheid van leveranciers, kennisdeling en capaciteitsplanning.
Innovaties PWN ontwikkelt nieuwe zuiveringstechnieken en past deze toe in haar zuiveringsprocessen. Om de renta biliteit en effectiviteit zo nauwkeurig mogelijk in te schatten worden nieuwe zuiveringstechnieken zorg vuldig getest. Dit jaar is daadwerkelijk het besluit genomen over toepassing van innovatieve technieken in een nieuw te bouwen voorzuivering van onze productie-installatie in Andijk. Operationele risico’s
Leveringszekerheid bij calamiteiten Als gevolg van een calamiteit bestaat de kans dat er niet voldoende betrouwbaar drinkwater geleverd kan worden. Daarvoor is er een “stand-by” crisis organisatie ingericht die bij calamiteiten kan optreden om de levering van voldoende en betrouwbaar drink water zeker te stellen en overlast voor klanten zo veel mogelijk te beperken. Zij oefent regelmatig, samen met crisispartners, zoals gemeenten, regionale brandweer en veiligheidsregio’s. Hiervoor is, met alle betrokkenen, een oefenplan opgesteld. Installaties zijn beveiligd volgens landelijk geldende regels van onze brancheorganisatie VEWIN en de nationaal coördinator terrorismebestrijding.
19
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Verwachte gang van zaken Leidingnetsanering Om de kwaliteit van het leidingnet te borgen is in het leidingnetsaneringsprogramma 10 km meer leiding vervangen dan in 2009. Het is de bedoeling dat het aantal leidingstoringen in het transport- en hoofdleidingnet in de komende jaren niet boven het huidige niveau stijgt.
Risicomanagementsysteem Verankering in de organisatie Vanwege gewijzigde prioriteitstelling wordt risico management gefaseerd ingevoerd. Dit jaar heeft de directie de strategische risico’s van PWN geïnventariseerd en gewogen. Komend jaar zal een zelfde actie bij de managementteams van de sectoren plaatsvinden.
Leveringscapaciteit van drinkwater Als gevolg van onderhoudswerkzaamheden zijn regel matig onderdelen van installaties en infrastructuur voor langere tijd buiten bedrijf. Dit stelt grenzen aan de leveringscapaciteit. Door het opstellen van uitgebreide draaiboeken voor de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden kunnen de risico’s voor eventuele uitval beheerst worden. Financiële risico’s
Vermarkten zuiveringstechnieken PWN vermarkt in eigen beheer ontwikkelde zuiveringstechnieken. De daarmee gepaard gaande financiële risico’s voor PWN worden beperkt doordat deze activiteiten in een aparte dochtermaatschappij zijn ondergebracht.
Er is een werkend monitoringsysteem in de vorm van interne en externe audits.
Interne audit Een vast team van auditors voert volgens een auditprogramma integraal audits uit. Het auditprogramma is geaccordeerd door de auditcommitee van de Raad van Commissarissen en de directie van PWN. Alle bevindingen, niet alleen van de interne audits, maar ook van externe audits, worden vastgelegd in managementrapportages. Bewaking van de opvolging van acties naar aanleiding van bevindingen is hiermee geborgd. De Raad van Commissarissen krijgt tweemaal per jaar inzage in de bevindingen en de opvolging daarvan.
De komende jaren zal ons investeringsniveau toe nemen. We investeren in kwaliteitsverbetering, zoals de nieuwe voorzuivering in Andijk, en in extra leveringszekerheid, bv. op de pompstations in Hoorn en Laren en met de aanleg van een extra transportleiding tussen Hoorn en Purmerend. Daarnaast zullen we jaarlijks de investeringen in vervanging van ons leidingnet laten stijgen tot een niveau dat recht doet aan de verwachte levensduur. Om deze investeringen te kunnen financieren zullen we onze tarieven de komende jaren moeten verhogen. We trachten de tariefstijgingen zo dicht mogelijk bij het jaarlijkse inflatieniveau te laten. Voor 2011 heeft PWN de tarieven met 3% verhoogd, dat wil zeggen 1% boven inflatie.
Daarnaast treffen we voorbereidingen voor een nieuwe beheernota voor de duingebieden die wij in opdracht van de Provincie Noord-Holland beheren. Na vast stelling in 2012 door Provinciale Staten zullen de hoofdlijnen van onze natuurbeheeractiviteiten weer voor een aantal jaren zijn vastgelegd. 2011 wordt dus een overgangsjaar, waarin we onze huidige plannen zullen afronden en gaan nadenken over onze koers voor de komende jaren. Dat doen we in samenspraak met onze medewerkers, maar we zullen hier zeker ook onze belangrijkste stakeholders over raadplegen.
2011 is het laatste jaar van het vigerende Ondernemingsplan 2009-2011. Onlangs zijn we daarom gestart met de voorbereiding van een nieuw ondernemingsplan, dat een looptijd van 5 jaar zal krijgen.
Compliance Wijzigingen in wet- en regelgeving bereiken ons via onze brancheorganisatie VEWIN. Binnen de organisatie is een werkgroep actief van specialisten die veranderingen in wet- en regelgeving melden, bespreken en communiceren. Op intranet is een opsomming van de voor PWN relevante wet- en regelgeving in een register vastgelegd.
20
21
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Jaarrekening 2010
22
23
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Geconsolideerde balans
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
(na resultaatbestemming)
Activa
bedragen x € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
Vaste activa Materiële vaste activa 724.145 720.673 Financiële vaste activa 5.860 6.009 730.005 726.682 Vlottende activa Voorraden 1.854 1.877 Debiteuren 15.883 12.742 Vorderingen en overlopende activa 9.111 9.812 Liquide middelen 8.036 410 34.884 24.841 Totaal 764.889 751.523
2010
2009
Netto-omzet 171.706 170.139 Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf 2.326 1.607 Overige bedrijfsopbrengsten 18.097 17.676 Som der bedrijfsopbrengsten 192.129 189.422
Inkoop water 7.477 7.773 Kosten uitbesteed werk, materiaalkosten en andere externe kosten 79.508 81.384 Personeelskosten 39.596 31.222 Afschrijvingen 39.823 42.989 Som der bedrijfslasten 166.404 163.368 Bedrijfsresultaat 25.725 26.054
bedragen x € 1.000
Aandeel van derden
Financiële baten en lasten (21.997) (23.766) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 3.728 2.288
Passiva
Eigen vermogen Aandelenkapitaal Algemene reserve
bedragen x € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
6.795 6.795 160.514 157.421 167.309 164.216 23
Totaal groepsvermogen
Vennootschapsbelasting 95 Resultaat uit deelnemingen 108 (287) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 3.931 2.001
Resultaat aandeel derden - Netto-resultaat 3.931 2.001
23
167.332 164.239
Voorzieningen 19.262 23.910 Langlopende schulden 426.421 434.052 Kortlopende schulden 151.874 129.322 Totaal 764.889 751.523
24
25
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Toelichting algemeen bedragen x € 1.000
2010
2009
Bedrijfsresultaat 25.725 26.054 Afschrijvingen 39.823 42.989 Mutatie voorzieningen (4.648) (5.598) 35.175 37.391 Veranderingen in werkkapitaal 20.180 7.832 20.180 7.832 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 81.080
71.277
Interest resultaat, resultaat deelnemingen en winstbelasting (21.794) (24.052) Kasstroom uit operationele activiteiten 59.286 47.225 Mutatie financiële vaste activa (Des)investeringen in materiële vaste activa Ontvangen bijdragen van derden
149 1.236 (48.440) (46.750) 5.145 5.204
Kasstroom uit investeringsactiviteiten (43.146) (40.310) Mutatie langlopende schulden Dividend
(7.631) (3.026) (883) (906)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten (8.514) (3.932) Kasstroom uit niet-operationele activiteiten - Mutatie geldmiddelen 7.626 2.983
Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde verslaggevingregels. De jaarrekening is opgesteld in euro’s.
Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van PWN en haar groepsmaatschappijen waarin PWN direct of indirect een beslissende invloed uitoefent voor wat betreft het bestuur en het financiële beleid. Consolidatie vindt plaats volgens de integrale methode. Met ingang van dit boekjaar wordt de N.V. Water transportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK) meegeconsolideerd. De vergelijkende cijfers over 2009 zijn hiervoor aangepast. De NV wordt integraal mee geconsolideerd. Voor het deel van het eigen vermogen van de NV dat niet aan PWN behoort, is in de balans een aandeel derden opgenomen. Deze wijziging heeft geen invloed op het vermogen en resultaat. Naast N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland, zijn de volgende deelnemingen meegenomen in de consolidatie: PWN Technologies B.V. (100%) PWN International B.V. (100%) Aquanet B.V. (100%) N.V. WRK (50%)
afschrijvingen en eventuele subsidies. De van derden ontvangen bijdragen in aanleg leidingen worden geamortiseerd overeenkomstig de afschrijvingstermijn van de aangelegde leiding. Onder aanschaffingsprijs wordt verstaan de verkrijgingsprijs hetzij de vervaar digingsprijs inclusief toegerekende financieringskosten tijdens de bouwperiode. De afschrijving op de overige materiële vaste activa vindt plaats volgens het lineaire systeem en is gebaseerd op bedrijfseconomisch verantwoord geachte gebruiksduren. Over terreinen en gronden vindt geen afschrijving plaats. Over een deel van de activa van de N.V. Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK) wordt op basis van de annuïteitenmethode afgeschreven.
Financiële vaste activa Deelnemingen Groepsmaatschappijen waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De netto-vermogenswaardemethode wordt gehanteerd voor deelnemingen waarin een invloed van betekenis of beslissende invloed bestaat op het zakelijke en financiële beleid.
Vorderingen op deelnemingen Vorderingen worden gewaardeerd, inclusief verstrekte leningen, tegen nominale waarde.
Omrekening van buitenlandse valuta
Voorraden
Liquide middelen die luiden in een andere valuta dan de functionele valuta, worden omgerekend tegen de per balansdatum geldende wisselkoers. Valutakoers verschillen die ontstaan uit de afhandeling van zulke transacties evenals uit de omrekening van liquide middelen, worden in de winst- en verliesrekening verantwoord. Valutakoersverschillen worden begrepen in de financiële baten en lasten.
De voorraden grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd tegen de voortschrijdende gemiddelde inkoopprijs, verminderd met afwaardering wegens incourantheid.
Grondslagen voor waardering van de balans Algemeen Activa en passiva zijn, voor zover niet anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde.
Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voorzover nodig rekening houdend met mogelijke oninbaarheid.
Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden met een looptijd korter dan 1 jaar. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
Voorzieningen Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs verminderd met de lineaire
26
De voorziening uitkeringen aan post-actieven wordt berekend tegen de contante waarde van de toe komstige betalingsverplichtingen, waarbij rekening is
27
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Toelichting algemeen (vervolg) gehouden met de verwachte salarisstijgingen. De voorziening jubileumuitkeringen wordt berekend tegen de contante waarde van de toekomstige betalingsverplichtingen verbonden aan het aanwezig zijn van een langjarig dienstverband waarbij tevens de verwachting over natuurlijke uitstroom is verdisconteerd, waarbij rekening is gehouden met de verwachte salarisstijgingen. Vanwege de gewijzigde CAO in 2010 vervalt in 2016 de voorziening jubileumuitkeringen van werknemers die in 2016 jonger zijn dan 55 jaar. De overige voorzieningen worden nominaal bepaald.
Afschrijvingen De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen vangen aan op het moment van ingebruikname. De van derden ontvangen bijdragen in aanleg leidingen worden geamortiseerd overeenkomstig de afschrijvings termijn van de aangelegde leiding.
Financiële baten en lasten
Lang- en kortlopende schulden
De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten en –lasten, de kosten die samenhangen met het aantrekken van vreemd vermogen evenals de eventuele koersverschillen hierop.
De lang- en kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Belastingen
Grondslagen voor resultaatbepaling Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd, c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.
Netto-omzet Onder de netto-omzet wordt verantwoord het gefactureerde vastrecht en het gefactureerde waterverbruik met betrekking tot het verslagjaar tot aan de laatste opnamedatum van de individuele watermeters, evenals de raming van het nog te factureren vastrecht en het verbruik over de periode vanaf de laatste opnamedatum van deze meters tot en met het einde van het verslagjaar. De afwijkingen op de ramingen worden in het volgende verslagjaar verantwoord.
Ingevolge artikel 2 van de Wet op de vennootschapsbelasting zijn waterleidingbedrijven vrijgesteld voor de heffing van vennootschapsbelasting. De belasting op het exploitatieresultaat van PWN Technologies BV is berekend over het resultaat volgens de enkelvoudige winst- en verliesrekening van PWN Technologies BV tegen het geldend tarief, rekening houdend met fiscale faciliteiten.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en het bankkrediet dat is opgenomen onder de kortlopende schulden. Ontvangen en betaalde rente zijn opgenomen onder kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.
Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Onder de geactiveerde productie voor het eigen bedrijf worden de eigen bedrijfskosten en de toeslag op de verbruikte materiaalkosten opgenomen ten dienste van de vervaardiging van materiële vaste activa.
Overige bedrijfsopbrengsten Onder overige bedrijfsopbrengsten worden verantwoord de opbrengsten vanuit de door de provincie Noord-Holland in beheer gegeven duinterreinen en andere provinciale natuur- en recreatieterreinen, de opbrengsten van de Kennemer Duincampings en overige opbrengsten van nevenactiviteiten.
28
Grondslagen derivaten en hedge accounting PWN maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals renteswaps ter afdekking van de gelopen risico’s betreffende de renteschommelingen. Met betrekking tot de financiële instrumenten voldoet de onderneming aan de voorwaarden van kostprijshedgeaccounting in overeenstemming met RJ 290. Op basis hiervan wordt de afgedekte post niet in de balans verwerkt. De marktwaarde van het hedge-instrument wordt weergegeven in de niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa.
Toelichting op geconsolideerde balans Materiële vaste activa Voor de balanswaardering zijn de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd.
Categorie
aantal jaren
Kantoorgebouwen 40 Gebouwen pompstations 30 Waterwinningsmiddelen en filterinrichtingen 25 Leidingnet hoofdleidingen en transportleidingen 60 Leidingnet aansluitleidingen 40 Watermeters 4 t/m 20 Machines en installaties 5 t/m 10 Inventaris 5
bedragen x € 1.000
Bedrijfs- Machines en Leidingen Andere vaste gebouwen installaties bedrijfs- en terreinen middelen
Bijdragen derden
Totaal
(80.371)
687.509
Boekwaarde per 1 januari 2010
173.427
Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2010
9.311 12.949 17.044 3.282 (5.145) 37.441 (6) (238) (365) - - (609) (9.183) (12.780) (13.441) (6.949) 3.139 (39.214) 173.549 74.788 482.554 36.613 (82.377) 685.127
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2010
135.516
242.072
379.160
Aanschafwaarde per 31 december 2010
309.065
316.860
861.714
5.987 12.619 (9.232) 9.374
10.823 9.809 (12.949) 7.683
12.408 16.072 (17.044) 11.436
3.946 9.794 (3.215) 10.525
182.923
82.471
493.990
47.138
74.857
479.316
40.280
65.472
(51.807)
770.413
102.085 (134.184)
1.455.540
Materiële vaste activa in uitvoering (onderhanden werk) In uitvoering per 1 januari 2010 Investeringsuitgaven 2010 Gereed 2010 In uitvoering per 31 december 2010 Totaal boekwaarde materiële vaste activa
- - - - (82.377)
33.164 48.294 (42.440) 39.018
720.673
Onder de materiële vaste activa zijn opgenomen activa waarvan de beschikbaarheid berust op een beperkt genotsrecht, i.c. verstrekte opstalrechten op een ultra-/hyperfiltratie-installatie. De boekwaarde van deze activa per 31 december 2010 bedroeg € 5,6 miljoen. Alle betalingsverplichtingen uit hoofde van de hiervoor afgesloten Vamillease-overeenkomst zijn middels een defeasanceovereenkomst overgedragen.
29
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Financiële vaste activa
Vlottende activa
bedragen x € 1.000
bedragen x € 1.000
Deelnemingen en participaties Vorderingen op deelnemingen en participaties Totaal
31-12-2010
31-12-2009
2.933 2.946 2.927 3.063 5.860 6.009
bedragen x € 1.000
31-12-2010
Deelnemingen en participaties KWR te Nieuwegein (9,7%) 533 Het Waterlaboratorium N.V te Haarlem (33,3%) 328 Aquavirunga (51%) - Reststoffenunie Waterleidingbedrijven B.V. te Nieuwegein (10,5%) 38 Futuro B.V. (20%) 5 Water Fund Holland B.V. te Nieuwegein (29,9%) 498 1.402 Overige participaties Rijn/zout verdrag 643 Beheersovereenkomst Wimmenummerduinen 888 Totaal deelnemingen en participaties 2.933
Mutaties
31-12-2009
- 533 (1) 329 - - 38 - 5 110 388 109 1.293 (92) 735 (30) 918 (13) 2.946
31-12-2010
31-12-2009
Voorraden Materialen c.a. 1.854 1.877 Totaal voorraad 1.854 1.877
Debiteuren Waterdebiteuren 11.979 9.447 Handelsdebiteuren 3.904 3.295 Totaal debiteuren 15.883 12.742
Vorderingen Vorderingen op personeel 66 64 Te vorderen belastingen, pensioen- en sociale premies 3.289 3.711 Lening u/g 137 138 Overige vorderingen 166 258 Totaal vorderingen 3.658 4.171
Overlopende activa Vooruitbetaalde kosten 3.486 2.724 Overige overlopende activa 1.967 2.917 Totaal overlopende activa 5.453 5.641 Liquide middelen 8.036 410
Vorderingen op deelnemingen en participaties Leningen Het Waterlaboratorium N.V. Overige vorderingen Leningen U/G Aquavirunga, Rwanda KTDP, Pekanbaru, Indonesië Voorziening voor oninbaarheid Totaal vorderingen op deelnemingen en participaties
2.873 2.873
(137) 3.010 (137) 3.010
54 799 1.111 (1.910) 54
54 218 581 (41) 1.152 (230) (1.680) 1 53
2.927
(136) 3.063
Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking aan de vennootschap.
De maximaal resterende looptijd van de bijdrage ter financiering van de aankoop van het duinterrein Wimme nummerduinen aan de provincie Noord-Holland is overeenkomstig de resterende duur van de beheersovereenkomst, te weten 30 jaar. De vorderingen op deelnemingen hebben een looptijd langer dan 1 jaar. De vorderingen op deelnemingen met een looptijd korter dan 1 jaar zijn verantwoord onder de vlottende activa. Vanwege de geringe liquiditeiten van de buitenlandse entiteiten waarop PWN een vordering heeft, is besloten om voor deze vorderingen een voorziening te vormen.
30
31
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Eigen vermogen
Schulden
Voor een specificatie en toelichting van het eigen vermogen wordt verwezen naar de vennootschappelijke balans per 31 december 2010.
Langlopende schulden bedragen x € 1.000
Voorzieningen bedragen x € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
Langlopende schulden 434.052 445.153 Aflossingsverplichting lopend boekjaar 56.101 43.228 Totaal begin periode 490.153
488.381
31-12-2010 31-12-2009 Voorziening uitkeringen post-actieven 16.672 Voorziening jubileumuitkeringen 2.181 Voorziening groot onderhoud - Overig 409 Totaal 19.262
20.054 2.237 1.339 280 23.910
bedragen x € 1.000 Voorziening uitkeringen post-actieven Voorziening jubileumuitkeringen Voorziening groot onderhoud Overig Totaal
31-12-2010 16.672 2.181 409
Dotatie
19.262
2.022 182 291
2.495
Onttrekking 5.404 238 1.082 162
Vrijval
6.886
257 -
31-12-2009
20.054 2.237 1.339 280
257
23.910
32
De gemiddelde looptijd is 5,69 jaar (2009: 6,56). Het gemiddelde rentepercentage over de resterende looptijd van deze leningen beloopt 4,24% (2009: 4,31%). Een bedrag van € 186 miljoen (2009: € 202 miljoen) heeft een resterende looptijd van meer dan 5 jaar. Op basis van de marktrente voor looptijden van ca. 5,69 jaar bedraagt de marktwaarde van de langlopende schulden € 581 miljoen (2009: € 509 miljoen).
Kortlopende schulden bedragen x € 1.000
Toelichting De aangegane verplichtingen inzake uitkeringen aan post-actieven betreffen afspraken met medewerkers op grond van het sociaal plan, dan wel de geactualiseerde en toekomstige verplichtingen van de medewerkers die gebruikmaken van de FUR-suppletieregeling. De voorziening wordt opgenomen tegen de op actuariële grondslag bepaalde contante waarde (op basis van een rekenrente van 5%). In de berekening van de verplichtingen is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen. De dotatie aan de voorziening post-actieven bestaan uit 3 componenten: uitkeringsverplichtingen, aanpassing loonsommen i.v.m. FAB (Flexibel Arbeidsbudget) en rentekosten. De voorziening jubileumuitkeringen heeft betrekking op de toekomstige jubileumuitkeringen van het actieve personeel. Als gevolg van wijziging in de CAO komt de jubileumverplichting vanaf 2016 te vervallen voor werknemers die in 2016 jonger zijn dan 55 jaar. De jubileumuitkeringen worden dan maandelijks verdisconteerd in het loon.
Mutaties Opgenomen leningen 75.000 45.000 Aflossingen (56.101) (43.228) Aflossingsverplichting volgend boekjaar (82.631) (56.101) Totaal mutaties (63.732) (54.329) Totaal 426.421 434.052 Totaal langlopende schulden 509.052 490.153
De dotatie aan de voorziening jubileumuitkeringen bestaat uit 2 componenten: toevoeging uitzonderingsgroep en rentekosten. De verwachte onttrekking voor de totale post voorzieningen zal voor het komende boekjaar € 4 mln. bedragen.
31-12-2010
31-12-2009
Aflossingsverplichting langlopende schulden 82.632 56.101 Schulden aan kredietinstellingen - 8.661 Voorschotten watergelden 13.103 10.869 Te betalen belastingen, pensioen- en sociale premies 2.893 2.465 Schulden aan leveranciers 24.963 26.161 Overlopende passiva 28.283 25.065 Totaal 151.874 129.322
Om de betrouwbaarheid en de beschikbaarheid van de drinkwatervoorziening te borgen en te versterken is eind 2008 gestart met een grondige inventarisatie naar de staat van de bedrijfsmiddelen voor de watervoorziening. De verwachting was dat de uitkomsten van deze inspectie zou leiden tot een groot volume aan onderhoud en een flink aantal vervangingsinvesteringen. Op basis van deze inventarisatie en de uitkomsten hiervan is vanaf ultimo 2008 een voorziening groot onderhoud gevormd. Hoewel het hele programma tot en met 2013 loopt, kunnen we onvoldoende betrouwbaar de na 2010 verwachte kosten inschatten. Deze kosten zijn derhalve niet in de voorziening groot onderhoud meegenomen.
33
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa Financiële verplichtingen Meerjarige financiële verplichtingen voor de totale looptijd van de verplichtingen ad € 144 miljoen zijn aangegaan uit hoofde van het onderhoud/beheer van installaties, uit hoofde van investeringen en overige activiteiten. De totale looptijd van deze verplichtingen is korter dan 5 jaar. De verplichting korter dan 1 jaar bedraagt € 41 miljoen. In bovenstaande verplichting is een meerjarige financiële verplichting inbegrepen voor de afname van reinwater. De jaarlijkse verwachte last bedraagt € 11 miljoen. De totale leaseverplichting bedraagt € 3 miljoen, met de volgende onderverdeling: Korter dan 1 jaar: € 1 miljoen Tussen 1 en 5 jaar: € 2 miljoen
Renterisico Om haar renterisico’s te beheersen, maakt PWN gebruik van financiële instrumenten zoals renteswaps en cross-currency swaps. Deze instrumenten worden gebruikt om renterisico’s op financieringen met een variabele rente af te dekken, dan wel om een rentevoordeel te behalen. Zij worden niet speculatief gebruikt.
De marktwaarde van de financiële instrumenten is bepaald aan de hand van de waarde in het economische verkeer. Het betreft het bedrag dat de PWN zou ontvangen of betalen om de contracten te beëindigen. Renteswaps Per 31 december 2010 heeft PWN een vijftal payers swaps met een totale hoofdsom van € 97 mln. in de boeken staan. Door koppeling aan leningen met een variabele rente zijn hiermee effectief vaste rentepercentages gecreëerd. De marktwaarde van de swaps bedraagt per 31 december 2010 € 3,8 mln. negatief. Cross-currency swap Tevens heeft PWN een cross-currency swap afgesloten. Dit betreft een contract waarmee een Britse ponden lening ter grootte van GBP 24,5 mln. tegen 4,86% is omgezet naar een lening in euro’s ter grootte van € 35 mln. tegen 3,81%. Deze constructie is afgesloten omdat de per saldo te betalen euro-rente met deze constructie lager uitkwam dan bij rechtstreeks in euro’s lenen. De marktwaarde van de cross-currency swap bedraagt per 31 december 2010 € 5,7 mln. negatief.
Toelichting op geconsolideerde winst- en verliesrekening Netto-omzet bedragen x € 1.000
2010 m3
Verkocht water 99.549 Definitieve afrekening voorgaand jaar Lek- en meetverschillen In eigen distributiegebied Totaal
2010 €
170.386 99.567 233
5.850 105.399 170.619 105.399 170.619
Vastrecht brandkranen Netto-omzet 105.399
2009 m3
2009 € 169.451 (320)
5.624 105.191
169.131
105.191
169.131
1.087 171.706 105.191
1.008 170.139
Overige bedrijfsopbrengsten bedragen x € 1.000
2010
2009
Opbrengsten verblijfsrecreatie 7.362 6.324 Opbrengsten natuurbeheer 3.324 2.978 Doorberekende werkzaamheden en diensten 4.105 4.601 Doorberekende administratie- en inningskosten 3.238 3.449 Opbrengst verkoop bedrijfsmiddelen 68 324 Totaal 18.097 17.676
Onder de overige aan derden doorberekende werkzaamheden en diensten zijn voornamelijk begrepen de opbrengsten van derden die worden verkregen uit hoofde van o.a. werkzaamheden aan hoofd- en dienstleidingen en de opbrengsten uit overige nevenactiviteiten.
34
35
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Kosten
Financiële baten en -lasten
bedragen x € 1.000
bedragen x € 1.000
2010 2009 Inkoop water Inkoop reinwater 7.477 7.773 Inkoop ruwwater - Totaal 7.477 7.773
Kosten uitbesteed werk, materiaalkosten en andere externe kosten Uitbesteed werk 34.645 36.161 Materiaalkosten 16.340 19.124 Overige externe kosten 28.523 26.099 Totaal 79.508 81.384
Doorberekend aan investeringswerken (761) (839) Ontvangen interest leningen u/g derden (155) (163) 22.880 23.740
Personeelskosten Salarissen (incl. vakantiegeld) 30.721 28.162 Pensioenkosten 3.902 3.853 Overige sociale lasten 3.662 2.889 38.285 34.904
2010
2009
Rentelasten 22.829 23.526 Rentetoerekening aan voorzieningen 967 1.216 23.796 24.742
Ontvangen/betaalde interest (736) 291 Koersresultaat (147) (265) Totaal 21.997 23.766
Vennootschapsbelasting De bate vennootschapsbelasting in de jaarrekening heeft betrekking op het negatieve resultaat van PWN Technologies BV.
Mutaties voor de voorzieningen (571) (3.814) Mutatie voor de reservering vakantiedagen 1.882 132 Totaal 39.596 31.222 Het gemiddeld aantal actieve personeelsleden omgerekend naar een volledige dagtaak per ultimo van het jaar bedroeg 532 487 Afschrijvingen Afschrijving op materiële vaste activa 42.963 46.019 Amortisatie van bijdragen in aanleg (3.140) (3.030) Totaal 39.823 42.989
36
37
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Vennootschappelijke balans
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening
Activa bedragen x € 1.000
bedragen x € 1.000
(na resultaatbestemming)
31-12-2010
31-12-2009
Vaste activa Materiële vaste activa 554.819 545.668 Financiële vaste activa 79.310 86.204 634.129 631.872 Vlottende activa Voorraden 1.854 1.877 Debiteuren 18.168 13.817 Vorderingen en overlopende activa 15.125 9.770 Liquide middelen 2.737 623 37.884 26.087 Totaal 672.013 657.959
Passiva bedragen x € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
Eigen vermogen Aandelenkapitaal 6.795 6.795 Algemene reserve 160.514 157.421 167.309 164.216
Bedrijfsresultaat
2010 18.559
2009 17.548
Financiële baten en lasten (14.397) (15.278) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 4.162 2.270 Resultaat uit deelnemingen (231) (269) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 3.931 2.001
Aangezien de resultaten van de vennootschap zijn betrokken in de consolidatie, is de vennootschappelijke winst- en verliesrekening in verkorte vorm opgenomen (conform art. 402 BW 2 titel 9).
De kosten van de externe accountant Ernst & Young Accountants LLP, begrepen in het bedrijfsresultaat, bedragen:
2010 2009 Controle van de jaarrekening 105.200 115.462 Adviesdiensten op fiscaal terrein 50.359 1.810 Overige werkzaamheden 12.805 11.050 Totaal 168.364 128.322 De overige werkzaamheden hebben met name betrekking op de controle van subsidieafrekeningen.
Voorzieningen 19.262 23.910 Langlopende schulden 350.500 381.393 Kortlopende schulden 134.942 88.440 Totaal 672.013 657.959
38
39
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening Algemeen De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die worden vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerde vennootschappen worden gewaardeerd op de netto-vermogenswaarde. Het resultaat uit deelnemingen komt overeen met het aandeel in de winst van het boekjaar van de desbetreffende vennootschappen. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is opgesteld met inachtneming van artikel 402 BW2 titel 9. Voor zover toelichting ontbreekt, wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening.
Financiële vaste activa bedragen x € 1.000
31-12-2010
31-12-2009
Deelnemingen in groepsmaatschappijen 422 262 Overige deelnemingen en participaties 2.865 2.879 Vorderingen op deelnemingen en groepsmaatschappijen 76.023 83.063 Totaal 79.310 86.204
bedragen x € 1.000
31-12-2010
Mutaties
Vorderingen op deelnemingen en groepsmaatschappijen Leningen Het Waterlaboratorium N.V. 2.873 (137) 3.010 Leningen N.V. WRK 72.900 (7.100) 80.000 Lening PWN Technologies BV 250 250 76.023 (6.987) 83.010 Overige vorderingen Aquavirunga, Rwanda 799 218 581 KTDP, Pekanbaru, Indonesië 1.111 (41) 1.152 Voorziening voor oninbaarheid (1.910) (230) (1.680) - (53) 53 Totaal vorderingen op deelnemingen en groepsmaatschappijen 76.023 (7.040) 83.063
Eigen vermogen bedragen x € 1.000 Aandelen Algemene kapitaal Reserve Saldo per 1 januari 2010 6.795 157.421
Totaal 164.216
31-12-2009
Deelnemingen in groepsmaatschappijen Aquanet B.V. te Rijswijk (100%) 230 (14) 244 PWN Technologies B.V. (100%) 192 174 18 Totaal deelnemingen in groepsmaatschappijen 422 160 262
Resultaat boekjaar - 3.931 3.931 Dividend - (838) (838) Saldo per 31 december 2010 6.795 160.514 167.309
Overige deelnemingen en participaties N.V. WRK (50%) 23 - 23 KWR te Nieuwegein (9,7%) 533 - 533 Het Waterlaboratorium N.V te Haarlem (33,3%) 328 (1) 329 Aquavirunga (51%) - - Reststoffenunie Waterleidingbedrijven B.V. te Nieuwegein (10,5%) 38 - 38 Futuro B.V. (20%) 5 - 5 Water Fund Holland B.V. te Nieuwegein (29,9%) 407 109 298 1.334 108 1.226 Overige participaties Rijn/zout verdrag 643 (92) 735 Beheersovereenkomst Wimmenummerduinen 888 (30) 918 Totaal overige deelnemingen en participaties 2.865 (14) 2.879 bedragen x € 1.000
bedragen x € 1.000
40
41
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Overige gegevens Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa
Accountantsverklaring
Garanties
Verklaring betreffende de jaarrekening
PWN heeft een tweetal direct gegarandeerde leningen aan de BNG afgegeven. Dit betreft uitgegeven leningen aan de WRK met een totale waarde van € 22,5 miljoen per 31 december 2010.
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2010 van NV PWN te Velserbroek gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Bezoldiging en vergoedingen aan bestuurders en commissarissen Specificatie van de bezoldiging van de bestuurders van N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Ir. M.G.M. den Blanken, Directeur Periodieke beloningen
Verantwoordelijkheid van de directie
Specificatie van de bezoldiging van de Raad van Commissarissen van N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Drs. J.H.J. Verburg, president-commissaris Drs. H.S. de Boer, vice-president-commissaris Drs. C. Bozelie, commissaris P.A. Dek, commissaris (tot 01-07-2010) Mr. A. van Hall, commissaris Ir. H. Pluckel, commissaris Mr. S.J.M. Roelofs, commissaris Drs. G. Stoffelsen RA, commissaris C.M. de Lange, commissaris (vanaf 01-07-2010)
€ 12.000 € 11.009 € 11.009 € 5.505 € 11.009 € 11.009 € 11.009 € 11.009 € 5.505
De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit, Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor
42
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening
€ 147.328
De werkgeverslasten en sociale premies bedragen € 44.798.
financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van NV PWN per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam, 18 april 2011 Ernst & Young Accountants LLP w.g. R. Ellermeijer RA
Statutaire winstbestemmingsregeling De winstbestemming vindt plaats overeenkomstig artikel 2 van de overeenkomst houdende regelingen en bepalingen naar aanleiding van de verzelfstandiging van het Provinciaal Waterleidingbedrijf van Noord-Holland. Op basis hiervan stellen wij voor het resultaat boekjaar te verwerken in de algemene reserve. Verder stellen wij voor om een dividend uit te keren van € 838.000 ten laste van de algemene reserve.
Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen belangrijke gebeurtenissen te melden na balansdatum.
43
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Personeelsbestand
Bijlagen
Personeelsbestand NV PWN peildatum 31-12-2010
Medewerkers
Gegevens leden van de raad van commissarissen
Drs. J.H.J. Verburg, president-commissaris, (m)
Mr. S.J.M. Roelofs, (v)
Totaal aantal medewerkers
580
527 495 482 540
Leeftijd: 66 jaar Zelfstandig bedrijfs- en bestuursadviseur Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1999 herbenoemd in 2007 voor een periode van 4 jaar
Leeftijd: 53 jaar Directeur van ICTOffice Lid van de Raad van Commissarissen sinds 2002 herbenoemd in 2010 voor een periode van 4 jaar
Totaal aantal fte
532
487 456 443 500
Drs. H.S. de Boer, vice-president-commissaris, (m)
Drs. G. Stoffelsen RA, (m)
Leeftijd: 67 jaar geen betaalde functies Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1999 herbenoemd in 2007 voor een periode van 4 jaar
Leeftijd: 55 jaar Directeur Accounting Plaza Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1999 herbenoemd in 2009 voor een periode van 4 jaar
Drs. C. Bozelie, (m)
C.M. de Lange, (v)
Leeftijd: 66 jaar geen betaalde functies Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1995 herbenoemd in 2008 voor een periode van 4 jaar
Leeftijd: 57 jaar Vicevoorzitter RvT Stichting Syntens, Lid RvC Projecten LTO-Noord BV, Commissaris en directieadviseur diverse MKB-bedrijven, EBC-lid Stichting Innovatie Alliantie. Lid van de Raad van Commissarissen sinds 2010 voor een periode van 4 jaar op basis van een aanbeveling van de Ondernemingsraad.
Mr. A. van Hall, (m) Leeftijd: 63 jaar Dijkgraaf van het waterschap Hunze en Aa’s Lid van de Raad van Commissarissen sinds 2000 herbenoemd in 2009 voor een periode van 4 jaar op basis van een aanbeveling van de Ondernemingsraad
Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit.
Ir. H. Pluckel, (m) Leeftijd: 65 jaar Lid van het Dagelijks Bestuur van het Hoogheemraadschap van Rijnland (portefeuille Financiën) Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1995 herbenoemd in 2008 voor een periode van 4 jaar
Samenstelling auditcommissie Drs. G. Stoffelsen RA, voorzitter Drs. C. Bozelie Mr. S.J.M. Roelofs
Samenstelling selectie- en benoemingscommissie Drs. J.H.J. Verburg, voorzitter Mr. A. van Hall C.M. de Lange
Samenstelling remuneratiecommissie Ir. H. Pluckel, voorzitter Drs. H.S. de Boer
44
In-en uitstroom naar leeftijd
Samenstelling Ondernemingsraad Maarten Nijman, plv voorzitter Nico Spaarkogel, secretaris Renée Gelauff Engel Oldenburg Marjolein de Haas Raymond Soechit Peter Stam Anneke Kint Remco Kanne John Hollenberg
2010 2009 2008 2007 2006
Voltijdmedewerkers 399 man 319 305 290 292 vrouw 66 57 53 56 Deeltijdmedewerkers 141 man 39 36 36 27 vrouw 156 129 116 107
Dienstjaren
Leeftijd < t/m 18 19 t/m 24 25 t/m 29 30 t/m 34 35 t/m 39 40 t/m 44 45 t/m 49 50 t/m 54 55 t/m 59 60 t/m 64 65 Totaal 2010 Totaal 2009 Totaal 2008 Totaal 2007 Totaal 2006 * inclusief nulurenregeling
instroom uitstroom - 1 10 2 9 2 9 3 9 13 3 13 2 3 2 3 2 3 - 2 72 19 49 17 42 29 11 69 43 29
2010 2009
Schaalindeling naar geslacht Gemiddeld aantal dienstjaren 15,38 16,27 <1 69 48 Schaal Aantal mannen Aantal vrouwen 1 t/m 5 jaar 131 118 C 2 6 t/m 9 jaar 48 30 D 11 10 t/m 14 jaar 21 17 E 37 1 15 t/m 19 jaar 61 72 F 53 129 20 t/m 24 jaar 85 95 G 81 29 25 t/m 29 jaar 81 78 H 36 16 30 t/m 34 jaar 47 34 I 45 13 35 > jaar 37 35 J 46 18 K 24 57,24% van de medewerkers is 10 jaar of langer in L 3 9 dienst bij de NV PWN M 6 N 5 4 Leeftijdsopbouw naar geslacht O 4 2 Functiecontract 4 1 Leeftijd Man Vrouw totaal Nog niet ingedeeld 1 <19 - - Totaal 358 222 19 t/m 24 4 11 15 25 t/m 29 18 28 46 Verzuim 30 t/m 34 20 30 50 35 t/m 39 16 25 41 40 t/m 44 56 45 101 Gemiddeld verzuim- 2010 2009 2008 2007 2006 percentage PWN 4,35 5,16 5,3 4,8 5,8 45 t/m 49 71 37 108 50 t/m 54 84 27 111 55 t/m 59 63 11 74 Leeftijdsopbouw medewerkers 60 t/m 64 26 8 34 Eindtotaal
358
222 580
2010 2009 2008 2007 2006 Gemiddelde leeftijd 45,01 44,76 44,39 44,32 43,74
45
P W N JA A R R A P POR T 2010
P W N J AAR R AP P O R T 2010
Drinkwaterkwaliteit
Natuur en recreatie
Jaaroverzicht 2010
Overzicht kaartverkoop
Weesper Andijk Bergen Mensink Laren Huizen Leiduin karspel Omschrijving Eenheid gem. gem. gem. gem. gem. gem. gem.
Aluminium
norm min
norm max
µg/l 1 2 < 1 2 1 2 5 200
Arseen
µg/l <0,5 <0,5 0,6 <0,5 <0,5 1,4 <0,5 10
Boor
mg/l 0,06 0,05 0,06 0,02 <0,01 0,04 0,03 0,5
Calcium
mg/l 34 47 45 52 50 42 50
Chloride
mg/l 133 79 111 46 24 83 68 150**
Koolstofdioxide
mg/l 1,6 2,7 2,2 2,6 2,4
EGV (elek. geleid.verm. 20 °C) Fluoride
mg/l 0,11 0,09 0,11 0,05 0,06 0,11 0,06 1,1 mg/l <0,01 0,01 0,01 0,01 <0,01 <0,01 <0,01 0,2
Troebeling
FTU 0,01 0,05 0,04 0,03 0,02 <0,03 0,03
Geur (kwalitatief) afwezig afwezig afwezig afwezig afwezig afwezig afwezig Kwik Totale hardheid
****
µg/l <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02
1
mg/l 13,2 6,3 10,0 4,3 3,3 9,3 6,0
Mangaan
mg/l <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 0,05
Natrium
mg/l 120 54 82 30 13 69 48 150
Ammonkum
mg/l N <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 0,03
0,2
Nitriet
mg/l N 0,038 0,019 <0,007 <0,007 <0,007 <0,007 <0,007
0,1
Nitraat
mg/l N 5,17 2,30 4,09 6,95 6,27 3,63 5,80 50
Verzadigingsindex S.I.
mg/l 10,0 9,5 9,5 6,3 6,0 8,7 8,3 >2 pH 8,23 8,01 8,11 8,07 8,04 8,20 8,11 7,0 9,5 µg/l <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0.5 10 pH 0,16 0,17 0,23 0,31 0,21 0,37 0,41 >-0,2
Smaak (kwalitatief) Sulfaat Temperatuur Totaal organisch koolstof Aeromenas
0,02 afwezig afwezig afwezig afwezig afwezig afwezig
ºC 10,9 11,4 11,6 11,5 10,2 11,9 11,2 25 mg/l 1,4 1,5 1,4 1,4 0,4 1,0 3,3 **** kvd/100 ml 0 1 3 5 19 2 20 1000
Coli 37°C
kvd/100 ml 0 0 0 0 0 0 0 0
Enterococcen
kvd/100 ml 0 0 0 0 0 0 0 0
Legionella
2010
2009
2008
Totaal PWN-terreinen
7330
7330 7330
Noordhollands Duinreservaat (NHD)
5187
5187 5187
Overige terreinen Noord-Kennemerland 288 288 288 Bergerbos 88 88 88 101 101 Marquette 1) 101 6 6 Krengenbosch weilanden 2) 6 18 18 Driehoek van Boreel 3) 18 Tussenduin 24 24 24 28 28 Noordlob Egmond aan Zee 4) 28 Duinen Wijk aan Zee 20 20 20 Vinkenkrocht 3 3 3
****
mg/l 105 40 58 22 26 48 8 150
Sulfiet reducerende Clostridia kvd/100 ml 0 0 0 0 3 0 0 0
Koloniegetal 22°C *
Oppervlakte natuurterreinen (ha)
mmo/l 1,40 1,44 1,53 1,46 1,38 1,44 1,49 1,0 2,5 mg/l Pt <1 3 2 <1 <1 <1 2 20
Seleen
Dagkaarten 49.140 60.400 52.839 Jaarkaarten 56.677 56.251 29.211 Ruiterkaarten 2.508 3.148 2.740 Seizoen-/weekkaarten 3.504 4.121 3.540 Natuurkaarten - - 10.486 Wandel-/fietskaarten 4.985 8.264 13.794 Kaartautomaten (€) 127.958 136.728 118.174
mg/l 135 146 150 152 133 168 192 >60
Kleurgetal
pH bepaald
2008
1
Magnesium
Zuurstof, opgelost
2009
mS/m 78,8 51,5 65,5 39,0 31,0 56,5 48,3 <125
IJzer
Waterstofcarbonaat
2010
kvd/ml 2 3 2 5 2 3 32 100*** kvd/l <25 <10 <10 <8 <8 <8 <8 <100
* Geometrisch jaargemidelde koloniegetal 22°C 1,66 1,33 1,37 2,47 1,64 1,42 4,73 ** norm jaargemiddelde *** norm geometrisch jaargemiddelde **** geen abnormale verandering
Terreinen Zuid-Kennemerland 1812 1812 1812 Kennemerduinen 1253 1253 1253 Kraansvlak/Noordduinen/Wurmenveld 438 438 438 Visscherspad 33 33 33 Het Vlakje 22 22 22 Vafamil 38 38 38 Blondduin 1 1 1 Sleutelbosje 4 4 4 Pompstation Overveen 6 6 6 5 5 v.m. terrein camping De Duinrand 5) 5 Zusterduin (v.m. PZ-terrein) 12 12 12
Overige terreinen PWN 43 43 43 Bussum 8 8 8 Laren 21 21 21 Den Helder 14 14 14 1)
Eigendom PNH 89 ha, LNH 12 ha Eigendom LNH 4,81 ha, PNH 1,10 ha 3) Gedeelte verpacht aan agrariërs, gedeelte wordt ontwikkeld als natuurgebied (nog in te meten) 4) Eigendom over te dragen aan PNH door gem. Bergen 5) Eigendom nog door Gem. Zandvoort aan PNH over te dragen 2)
46
47
P W N JA A R R A P POR T 2010
48
PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Postbus 2113 1990 AC Velserbroek Telefoon: (023) 541 33 33 Colofon Tekst Intervolvement, Haarlem Eindredactie Afdeling Marketing & Communicatie Vormgeving binnenwerk Fraaie Zaken, Haarlem Vormgeving omslag Li Moon, Haarlem Fotografie Eric Los, Amsterdam Beeldarchief PWN Drukwerk HUIGHAVERLAG, Wormerveer Papiersoort Fastprint Gold