Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Jaarrapport 2010

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison

Jaarrapport 2010

INHOUDSOPGAVE Pagina

A B C D E

Voorwoord Kerncijfers Karakteristieken van het pensioenfonds Oordeel van het Verantwoordingsorgaan Bestuursverslag Hoofdlijnen Vermogensbeheer en financiële positie Financiele positie Risicoparagraaf Vooruitblik

3 5 8 13 16 17 26 30 33 34

JAARREKENING 1 2 3 4 5 6

Balans per 31 december 2010 Staat van baten en lasten over 2010 Kasstroomoverzicht 2010 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december 2010 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2010

36 37 38 39 44 56

OVERIGE GEGEVENS 1 2 3 4

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Resultaatverdeling Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

62 62 63 65

BIJLAGEN 1

Verloopstaat deelnemers

68

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________ Stichting Pensioenfonds Avery Dennison 2

A

VOORWOORD


VOORWOORD

Voor u ligt het jaarverslag 2010 van de Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (hierna: het fonds). Financiële positie Hoewel de bezittingen van het fonds in 2010 zijn toegenomen, is de dekkingsgraad gedaald van 108 procent ultimo 2009 tot 107% ultimo 2010. De daling van de dekkingsgraad hangt voor een groot deel samen met de daling van de rente, die zich in augustus 2010 op een historisch dieptepunt bevond, en daarnaast de onverwacht sterk toegenomen levensverwachting. Beide factoren dwongen het fonds meer geld te reserveren voor de pensioenverplichtingen. Hierdoor stegen de verplichtingen van het pensioenfonds harder dan het vermogen. We zijn de gevolgen van de crisis dan ook nog niet te boven. Evaluatie herstelplan In februari 2011 heeft het bestuur het herstelplan geëvalueerd. Het fonds zit boven het in het herstelplan opgenomen herstelpad. Dit komt mede door de eenmalige aanvullende storting van de werkgever in 2009. Hierdoor hoeven er vooralsnog geen extra maatregelen te worden getroffen. Toeslagenbeleid Door de onderdekking eind 2009 heeft het fonds per 1 januari 2010, zowel voor de actieve deelnemers, de gewezen deelnemers en de gepensioneerden wederom geen toeslag verleend. Toekomstige ontwikkelingen Bovengenoemde zaken kunnen niet los gezien worden van de huidige discussies over de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel en ontwikkelingen in het toezicht. De bevindingen van de Commissie Goudswaard en de Commissie Frijns vormen tezamen met een evaluatie van het financieel toetsingskader (FTK) input voor het kabinet voor een nieuw verzwaard financieel toetsingskader (FTK). Gelet op de uitkomsten van het overleg in het kader van het zogeheten Pensioenakkoord lijken fondsen de keuze te krijgen tussen een verzwaard FTK op basis van het huidige pensioencontract met 'harde rechten' en een lichter toezichtsregime op basis van een nieuw pensioencontract met 'zachtere' rechten die zijn blootgesteld aan marktbewegingen en langlevenrisico. Dit is althans de stand van zaken bij het verschijnen van dit jaarverslag. Voor het fonds zal van belang zijn hoe de nieuwe buffereisen er per 1 januari 2012 exact uit komen te zien. Intussen volgt het bestuur de ontwikkelingen rond het Pensioenakkoord en daarmee samenhangend de AOW-leeftijd nauwgezet. De onzekerheid over deze zaken weerhoudt het bestuur er niet van om aan de slag te gaan met andere belangrijke onderwerpen. Voor 2011 staan deskundigheidsbevordering, communicatie, risicobeheersing en het uitwerken en implementeren van de aanbevelingen van de commissie Frijns hoog op de agenda. Huib van Gijn Voorzitter


B

KERNCIJFERS


KERNCIJFERS Deelnemers, gewezen en pensioentrekkenden 2010 Aantal Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioentrekkenden

2009 %

Aantal

2008 %

Aantal

2007 %

2006

Aantal

%

Aantal

%

643

34,8

625

34,6

698

38,6

679

37,8

673

38,9

739 466

40,0 25,2

736 444

40,8 24,6

679 433

37,5 23,9

713 403

39,7 22,5

669 389

38,6 22,5

1,848

100,0

1.805

100,0

1.810

100,0

1.795

100,0

1.731

100,0

Premiebijdragen, saldo waardeoverdrachten, pensioenuitkeringen en uitvoeringskosten (x € 1.000) 2010

Premiebijdragen van werkgevers en werknemers Saldo waardeoverdrachten Pensioenuitkeringen Uitvoeringskosten

2009

2008

2007

2006

5.997

14.142

4.761

4.539

4.156

-527

13

142

19

-272

5.914

5.682

5.486

4.901

4.394

472

476

413

315

326

Toelichting: Premiebijdragen van werkgevers en werknemers 2009 is inclusief bijstorting werkgever van € 7,8 miljoen. Technische voorzieningen, stichtingskapitaal en reserves, belegd vermogen (x € 1.000) en dekkingsgraad (%) 31-12-2010

Technische voorzieningen Reserves Belegd vermogen Beleggingen Liquide middelen Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Saldo overige activa en passiva Totaal belegd vermogen Aanwezige dekkingsgraad FTK

31-12-2009

31-12-2008

31-12-2007

31-12-2006

188.251

167.923

163.615

128.591

139.135

12.735

13.252

-11.871

48.769

44.135

200.168 647

180.143 108

152.418 148

177.568 6

181.963 208

714 -543

642 282

680 -1.502

583 -797

673 426

200.986

181.175

151.744

177.360

183.270

106,8

107,9

92,7

137,9

131,7


Verdeling beleggingsportefeuille (x € 1.000) 2010

2009 %

Vastgoed beleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen

2008 %

2007 %

2006 %

%

16.373 65.931

8,1 32,9

12.876 58.087

7,1 32,3

9.306 50.033

6,2 32,8

16.812 71.346

9,4 40,2

22.581 82.359

12,3 45,3

113.251 105 4.508

56,6 0,1 2,3

106.273 53 2.854

59,0 1,6

90.256 2.315 508

59,2 1,5 0,3

88.238 546 626

49,7 0,3 0,4

76.923 100

42,3 0,1

200.168

100,0

180.143

100,0

152.418

100,0

177.568

100,0

181.963

100,0

Beleggingsopbrengsten (x € 1.000) 2010

Directe opbrengsten Indirecte opbrengsten

2009

2008

2007

2006

191 20.336

122 20.670

4.945 -29.420

221 -5.194

483 9.911

20.527

20.792

-24.475

-4.973

10.394

Beleggingsrendement

Totaal rendement

2010

2009

2008

2007

2006

%

%

%

%

%

12,4

14,3

-14,4

-3,4

6,8

2010

2009

2007

2006

Pensioengegevens

Franchise Premiepercentage in % pensioengrondslag

Toeslagen 1 januari boekjaar deelnemers gewezen deelnemers pensioentrekkenden

2008

13.174

13.174

13.174

13.174

13.174

21,6

22,2

18

18

18

2010

2009

% -

% -

2008

2007

2006

% 2,50 1,48 1,48

% 1,75 1,25 1,25

% 1,25 1,45 1,45


C

KARAKTERISTIEKEN VAN HET PENSIOENFONDS


KARAKTERISTIEKEN VAN HET PENSIOENFONDS

Profiel Stichting Pensioenfonds Avery Dennison, statutair gevestigd te Leiden, voert de pensioenregeling uit voor de werknemers van Avery Dennison in Nederland. In Nederland heeft Avery Dennison vestigingen in Leiden, Hazerswoude, Alphen a/d Rijn, en Utrecht. Alle werknemers van de werkmaatschappijen, Avery Dennison Materials Nederland B.V., Avery Dennison B.V., Avery Dennison Materials Europe B.V. en Avery Dennison Investment The Netherlands II B.V. zijn deelnemer aan de pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. De pensioenovereenkomst die bij het fonds is ondergebracht is een uitkeringsovereenkomst (middelloonregeling). De pensioentoezegging wordt in eigen beheer uitgevoerd. De administratie en het vermogensbeheer zijn uitbesteed aan externe partijen. Het fonds heeft zich tot doel gesteld het uitkeren of doen uitkeren van pensioenen aan de deelnemers en hun nabestaanden, in de gevallen en onder de voorwaarden als zijn geregeld in het pensioenreglement. Het bestuur van het fonds streeft als eindverantwoordelijk uitvoerder van de door de werkgever en werknemers overeengekomen pensioenregeling naar een optimale kwaliteit, zorgvuldigheid en openheid met betrekking tot die uitvoering. Het bestuur onderschrijft dan ook de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance) die de Stichting van de Arbeid in 2005 heeft vastgesteld en leeft deze principes na. Het fonds oefent geen nevenactiviteiten uit. Organisatie van het pensioenfonds Verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden In het vervolg van dit hoofdstuk beschrijven wij de huidige organisatie van ons fonds aan de hand van het onderstaande schema. Verantwoordingsorgaan

Visitatiecommissie

Bestuur

Bestuursondersteuning

Beleggingsadviescommissie

Beleggingsadviseur

Communicatiecommissie

Accountant

Adviserend Actuaris

Certificerend actuaris

Vermogensbeheerder

Administrateur


Bestuur Het bestuur van het fonds bestaat uit zes leden. De helft van de bestuursleden wordt benoemd door de directie. Twee leden van het bestuur worden gekozen door de deelnemers uit de (gewezen) deelnemers. Een bestuurslid wordt gekozen door de gepensioneerden. De leden die door de directie worden benoemd hebben voor onbepaalde tijd zitting in het bestuur. Van de bestuursleden namens de deelnemers en gepensioneerden treedt ieder jaar een lid in een nader vastgestelde volgorde af. Het aftredende bestuurslid kan zich echter terstond weer herkiesbaar stellen. De samenstelling van het bestuur is gewijzigd. Per 1 januari 2010 heeft de heer Gerard de Jong het bestuur verlaten. De werkgever heeft Frank Veltkamp aangewezen als zijn vervanger. Tijdens de bestuursvergadering van 26 januari 2011 is de heer Veltkamp door het bestuur benoemd als bestuurslid. Het bestuur wordt terzijde gestaan door een beleggingsadviescommissie en een communicatiecommissie. Commissies Beleggingsadviescommissie De Beleggingsadviescommissie bestaat uit vier bestuursleden en de heer Bleeker (gepensioneerde, als adviseur). De beleggingsadviescommissie komt minstens eenmaal per kwartaal samen. De taken van de commissie zijn onder andere het voeren van overleg met de vermogensbeheerders, het toetsen van de vermogensresultaten en het adviseren van het bestuur over het te voeren beleggingsbeleid. De beleggingsadviescommissie wordt in haar taken steeds bijgestaan door een externe beleggingsconsultant van Strategeon Investment Consultancy B.V. Communicatiecommissie De communicatiecommissie bestaat uit een voorzitter en drie overige leden. De heer G. de Jong was voorzitter van de communicatiecommissie. Na het vertrek van de heer De Jong als bestuurslid, is de heer F. Jonker voorzitter van de communicatiecommissie geworden. De belangrijkste taken van de Communicatiecommissie zijn het bewaken van de uitvoering van het communicatieplan en de website. Daarnaast bereidt de commissie alle stukken voor wat betreft de communicatie met deelnemers en andere belanghebbenden. Verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft op 13 maart 2008 een verantwoordingsorgaan ingesteld waarin de deelnemers, de gepensioneerden en aangesloten werkgever(s) zijn vertegenwoordigd. De inrichting is zodanig dat iedere partij evenveel stemmen heeft. Het verantwoordingsorgaan geeft jaarlijks een algemeen oordeel over het handelen van het bestuur aan de hand van het conceptjaarverslag, de conceptjaarrekening en andere relevante informatie, waaronder indien van toepassing, de bevindingen van het intern toezichtorgaan, het door het bestuur uitgevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar en de beleidskeuzes die op de toekomst betrekking hebben. Het bestuur heeft een reglement voor het verantwoordingsorgaan opgesteld op basis van de uitgangspunten van Pension Fund Governance, dat gepubliceerd wordt op de website van het fonds. In dit reglement zijn de frequentie van het overleg met het bestuur, de te behandelen onderwerpen met betrekking tot het beleid en de verantwoording van het orgaan vastgesteld. Het verantwoordingsorgaan is actief sinds 26 maart 2008. Op 31 maart 2011 en op 7 juni 2011 hebben het verantwoordingsorgaan en het bestuur overleg gevoerd waarin het bestuur verantwoording heeft afgelegd over het door haar gevoerde beleid in 2010 alsmede over de beleidsvoornemens voor de toekomst. Naar aanleiding van dit overleg en op basis van de documenten dat het ontvangen heeft, heeft het verantwoordingsorgaan een oordeel gevormd over het gevoerde beleid in 2010. Het verslag van het verantwoordingsorgaan hierover en een korte reactie van het bestuur is opgenomen in dit bestuursverslag.


Intern Toezicht Voor de inrichting van het Intern toezicht heeft het bestuur gekozen voor intern toezicht door een visitatiecommissie. Deze commissie bestaat uit ten minste drie leden die door het bestuur worden benoemd. Leden van de visitatiecommissie hebben geen verdere banden met het fonds of de aangesloten onderneming(en). Het bestuur heeft een reglement voor de visitatiecommissie opgesteld en gepubliceerd op de website van het pensioenfonds. De visitatiecommissie dient als collectief te beschikken over een deskundigheid die ten minste vergelijkbaar is met de deskundigheid die door De Nederlandsche Bank wordt verlangd van het bestuur. De visitatiecommissie is ingevuld door deskundige leden met bestuurlijke ervaring van de maatschap VCHolland. In 2010 heeft de visitatiecommissie haar eerste onderzoek bij het fonds uitgevoerd. De bevindingen van de visitatiecommissie zijn in het jaarverslag 2009 opgenomen. Externe deskundigen Naast deze interne organen kent het fonds ook externe deskundigen. De adviserend actuaris is aanwezig bij elke bestuursvergadering om het bestuur te adviseren. Het bestuur wordt in de vergaderingen tevens bijgestaan door een bestuursadviseur van Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V.. De certificerend actuaris beoordeelt jaarlijks de financiële positie van het fonds en geeft een actuariële verklaring af. De externe accountant controleert de jaarrekening en de verslagstaten ten behoeve van de toezichthouder. Hij rapporteert aan het bestuur in de vorm van een accountantsverklaring bij de jaarrekening en een accountantsverslag. Hierin wordt melding gemaakt van zijn eventuele opmerkingen en aanbevelingen omtrent de administratieve organisatie en interne controle van ons fonds. Nevenfuncties bestuursleden F.W.M. Steeman: Bestuurslid Stichting REMEDI Redistributie Medische Instrumenten. F. Veltkamp: Bestuurslid Quercus: vereniging van 11 protestantse basisscholen in gemeente Haarlemmermeer. Honoreringsregeling bestuurs- en commissieleden Bestuursleden van het fonds en leden van de Beleggingsadviescommissie die in dienst zijn bij Avery Dennison genieten geen beloning. De onkosten van de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie worden vergoed. Voor de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie die niet in dienst van Avery Dennison zijn, geldt dat ze een vergoeding voor de verrichte uren ontvangen conform de wettelijke Regeling Onkostenvergoeding Vrijwilligerswerk. De leden van het Verantwoordingsorgaan zijn onbezoldigd. Hun onkosten worden wel vergoed. Personalia Stand van zaken per 31 december 2010: Leden bestuur benoemd door de werkgever: H.N. van Gijn, voorzitter E. Voskuilen Vacature* Leden bestuur namens de deelnemers: F.W.M. Steeman, secretaris J.B. Korndorffer F. Jonker De heer Korndorffer bezet de zetel namens de gepensioneerden. * Ingevuld door F. Veltkamp na goedkeuring door DNB op 26 januari 2011.


Beleggingsadviescommissie F.W.M. Steeman (voorzitter) H.N. van Gijn R. Bleeker J.B. Korndorffer E. Voskuilen Consultant: Strategeon Investment Consultancy B.V. Communicatiecommissie F. Jonker (voorzitter) F. Veltkamp J. Splinter M.C.J. Witteman (consultant) Verantwoordingsorgaan Namens: Werknemers Werkgever Gepensioneerden

Lid: J. van Klaveren K.H. Lauret H.L. Ewalds (voorzitter)

Compliance officer L. van Leeuwen Accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. te Rotterdam Actuaris Adviserend: Mercer (Nederland) B.V. te Rotterdam Certificerend: Mercer Certificering B.V. te Amstelveen Beleggingsadministratie Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. te De Meern Administrateur Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. te Tilburg Vermogensbeheer Robeco Institutional Asset Management B.V. te Rotterdam Russell Investment Limited te Amsterdam Crédit Suisse (Asset Management) Limited te Amsterdam Consultant Vermogensbeheer Strategeon Investment Consultancy B.V. te Amsterdam


D

OORDEEL VAN HET VERANTWOORDINGSORGAAN


VERANTWOORDINGSORGAAN

Het Verantwoordingsorgaan is op 13 maart 2008 ingesteld door het fonds. Het Verantwoordingsorgaan is actief sinds 26 maart 2008. In het overleg tussen het bestuur van het fonds en het Verantwoordingsorgaan op 31 maart 2011 en op 7 juni 2011 heeft het bestuur verantwoording afgelegd over het door haar gevoerde beleid in 2010 alsmede over de beleidsvoornemens voor de toekomst. Tijdens het overleg zijn onder meer de volgende onderwerpen aan de orde geweest: de kerngegevens en de resultaten in het jaar 2010; l de evaluatie van het herstelplan en de ontwikkeling van de dekkingsgraad; l de aanpassing van de overlevingstafels in verband met de stijging van de levensverwachting; l het beleid in 2010 met betrekking tot de beleggingen; l de opvolging van de actiepunten Frijns; l de toeslagverlening; l de deskundigheidsbevordering; l het risicomanagement; l het pensioenstelsel en het Pensioenakkoord; l de toekomst van het fonds. l Na toezending van de concepten voor het jaarverslag, het actuarieel rapport en het accountantsverslag over het jaar 2010 heeft het bestuur van het fonds op 7 juni 2011 de volgende schriftelijke verklaring van het Verantwoordingsorgaan ontvangen: Verslag van het Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan (VO) heeft kennis genomen van het concept jaarrapport, de concept jaarrekening en het concept actuarieel rapport van de Stichting Avery Dennison Pensioenfonds over het jaar 2010. Het VO heeft tevens kennis genomen van de beleidsvoornemens van het bestuur van het fonds voor het jaar 2011, in overlegvergaderingen op 31 maart 2011 en 7 juni 2011. Op basis van bovengenoemde informatie komt het VO tot een positief oordeel met betrekking tot het handelen van het bestuur en het gevoerde beleid in 2010 alsmede de beleidsvoornemens voor de toekomst. Het VO heeft hierbij de volgende aanbevelingen: l

l

l

l

Er is een start gemaakt met het ontwikkelen van een structuur die het bestuur op elk moment een meer gedetailleerd overzicht geeft van de beleggingsportefeuille en de bijbehorende risico's. Het VO adviseert om dit werk voort te zetten en op korte termijn de gewenste structuur in te voeren. De nieuwe beleidsregel van de toezichthouders vereist dat het bestuur een risicoprofiel moet opstellen. Het VO adviseert om nader uit te zoeken wat de gedetailleerde eisen aan een dergelijk risicoprofiel zijn en een start te maken met het opstellen er van. Het bestuur heeft in december 2010 een lijst met actiepunten opgesteld op basis van de aanbevelingen van de commissie Frijns. Het VO adviseert om in de 2e helft van 2011 aandacht te besteden aan de opvolging hiervan. De externe accountant van het pensioenfonds adviseert, om de toekomstige kasstroom berekeningen van Robeco Institutional Asset Management B.V. (RIAM) te laten valideren door hun externe accountant. Het VO adviseert het bestuur er op toe te zien dat dit in het boekjaar 2011 daadwerkelijk gebeurt. Dit mede gezien de discussie die is ontstaan tussen de actuaris en twee externe adviseurs van het fonds over de te volgen methodiek.


l

In tegenstelling tot de andere twee vermogensbeheerders, heeft Credit Suisse geen SAS 70 Certificatie. Het VO ondersteunt het advies van de externe accountant om Credit Suisse te vragen aan te tonen dat zij beschikken over vergelijkbare kwaliteitscontrole systemen.

Het VO stelt, evenals in 2009, voor dat het bestuur een lange termijn visie ontwikkelt met betrekking tot de toekomst van het fonds. Hoe ziet het fonds er over 5 jaar uit? Onafhankelijk, onderdeel van een bedrijfspensioenfonds, ondergebracht bij een verzekeraar of anders. Leiden, 7 juni 2011

Het Verantwoordingsorgaan

Reactie van het bestuur Het bestuur heeft met instemming kennisgenomen van het beleidsoordeel van het Verantwoordingsorgaan, en onderschrijft de aanbevelingen. Hierbij maakt het bestuur nog de volgende opmerkingen. Het bestuur heeft aan adviesbureau Avida International gevraagd onderzoek te doen naar de taakverdeling, rollen en verantwoordelijkheden en rapportages voor het risico- en vermogensbeheer. Dit rapport wordt in juni 2011 verwacht. Het bestuur zal afhankelijk van de uitkomsten in het rapport en de uitgebrachte adviezen zo spoedig mogelijk verdere stappen zetten. Verder diende in het verslagjaar bij de berekening van het vereist eigen vermogens voor het eerst uitgegaan te worden van kasstromen aangeleverd door de vermogensbeheerder (RIAM). Het bestuur zal er op toezien dat deze kasstromen in de toekomst niet alleen op een voor alle betrokken partijen toereikende wijze worden aangeleverd, maar ook worden gevalideerd door de externe accountant van RIAM zodat de accountant daarop kan steunen. Leiden, 23 juni 2011

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Het bestuur


E

BESTUURSVERSLAG


BESTUURSVERSLAG

Algemeen Pensioenregeling Om een beeld te geven van de pensioenregeling die door het fonds wordt uitgevoerd, volgen enkele kerngegevens: De pensioenregeling van het pensioenfonds betreft een uitkeringsovereenkomst. t Het pensioenreglement bevat toezeggingen van een ouderdomspensioen ingaande op een leeftijd van 65 jaar, een t nabestaandenpensioen en een wezenpensioen, op basis van een middelloonsysteem. Voor de vaststelling van het ouderdomspensioen wordt een pensioengrondslag vastgesteld welke gelijk is aan het t pensioengevend salaris verminderd met een franchise. De franchise is vastgesteld op € 13.174 (2010). Het bestuur van het fonds kan besluiten de franchise in enig jaar per 1 t juli aan te passen aan de ontwikkeling van lonen of prijzen. Het pensioengevend salaris is gelijk aan 12 maal het maandsalaris inclusief vakantietoeslag, ATV-toeslag, de vaste t eindejaarsuitkering, en de ploegentoeslag met een maximum van 8,11% van het pensioengevend salaris. De jaarlijkse opbouw van het ouderdomspensioen bedraagt 1,75% van de pensioengrondslag. Het t nabestaandenpensioen is gelijk aan 70% van het (te bereiken) ouderdomspensioen. Het nabestaandenpensioen is op pensioendatum geheel uitruilbaar voor extra ouderdomspensioen. Het wezenpensioen is gelijk aan 14% van het (te bereiken) ouderdomspensioen. De hoogte van de eigen bijdrage door de deelnemer bedraagt 1/3 van de premie. De deelnemer op wie de t voorportaalregeling van toepassing is, is geen bijdrage verschuldigd. Voor een deelnemer die arbeidsongeschikt is komt de premie vanaf het tijdstip waarop het dienstverband tussen de t deelnemer en de werkgever eindigt, geheel of gedeeltelijk voor rekening van het fonds. In dat geval wordt aan de werkgever en de deelnemer derhalve gehele of gedeeltelijke vrijstelling van premiebetaling verleend. De premie wordt berekend naar de pensioengrondslag die gold onmiddellijk voor aanvang van de bedoelde vrijstelling. Toeslagenbeleid Toeslagverlening is bedoeld om de waarde van de pensioenen op peil te houden. De toeslagverlening op pensioenaanspraken en op pensioenuitkeringen is voorwaardelijk en vindt alleen plaats als de financiële middelen van het fonds dit toelaten. Er bestaat dus een risico dat er in een jaar geen toeslagverlening plaatsvindt. Het bestuur van het pensioenfonds beslist elk jaar of er een toeslag wordt verleend. Gestreefd wordt naar een toeslag op de pensioenaanspraken van deelnemers die gelijk is aan het hoogste van: a) de ontwikkeling van de CAO-lonen bij de werkgever, of b) de ontwikkeling van het afgeleide Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens. De toeslag zal echter nooit meer bedragen dan 3%, behalve ingeval het bestuur van het fonds besluit om een inhaalindexatie toe te passen op de pensioenaanspraken die in het verleden niet volledig zijn verhoogd conform de maatstaf. Voor ingegane pensioenen, de premievrije pensioenaanspraken van ex-deelnemers, pensioenaanspraken van deelnemers die premievrijstelling genieten wegens arbeidsongeschiktheid en aanspraken op bijzonder partnerpensioen van ex-partners en een eventueel eigen aanspraak op ouderdomspensioen van ex-partners wordt gestreefd naar een toeslag die gelijk is aan de ontwikkeling van het afgeleide Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens. De toeslag zal echter nooit meer bedragen dan 3%, behalve ingeval het bestuur van het fonds besluit om een inhaalindexatie toe te passen op de pensioenaanspraken die in het verleden niet volledig zijn verhoogd conform de maatstaf. Er is voor toekomstige toeslagen geen geld gereserveerd en er wordt ook bij de bepaling van de hoogte van de pensioenpremies geen rekening gehouden met toeslagverlening. Uitbesteding van werkzaamheden Het bestuur heeft de administratie en het vermogensbeheer uitbesteed aan externe partijen.


Pensioenadministratie Het uitvoeren van de pensioenadministratie was ook in het verslagjaar uitbesteed aan Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V.. Naast het verzorgen van de administratie en het verzorgen van de noodzakelijke financiële rapportages fungeert Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. als eerste aanspreekpunt voor de deelnemers en voert zij de betalingen aan pensioengerechtigden en derden (in het kader van uitvoeringskosten) uit. Het bestuur heeft met Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. afspraken over de kwaliteit van haar dienstverlening door middel van een Service Level Agreement. De pensioenbeheerder houdt het bestuur door middel van SLA-rapportages per kwartaal op de hoogte van kerninformatie aangaande die dienstverlening. Daarmee is het bestuur in staat om de dienstverlening van de pensioenbeheerder te volgen en, waar nodig, bij te sturen. Vermogensbeheer en vermogensadministratie Het vermogensbeheer van het fonds werd in het verslagjaar uitgevoerd door drie partijen: Robeco Institutional Asset Management, Russell Investment Limited en Crédit Suisse (Asset Management) Limited. Robeco Institutional Asset Management B.V. is ingeschakeld voor de beleggingen in zakelijke waarden en in vastrentende beleggingen, Russell Investment Limited uitsluitend voor de beleggingen in zakelijke waarden en Crédit Suisse (Asset Management) Limited voor grondstoffen. De eerste twee vermogensbeheerders houden het bestuur via de Beleggingsadviescommissie elk kwartaal op de hoogte van de voor het fonds behaalde beleggingsresultaten ten opzichte van de benchmark en leggen daarover verantwoording af. Maandelijks ontvangt het bestuur een rapportage over de resultaten. Crédit Suisse (Asset Management) Limited is in 2010 toegevoegd als manager met een passief commodity mandaat. De vermogensadministratie is in het verslagjaar uitgevoerd door Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. te De Meern. Daarnaast kent de vermogensadministratie een groot aantal betrokkenen. De visitatiecommissie heeft in 2010 het bestuur aanbevolen deze administratieve organisatie nader te bezien op kwetsbaarheid en efficiëntie. De bevindingen van de commissie met betrekking tot de vermogensadministratie waren voor het bestuur herkenbaar. In december 2010 heeft het bestuur tijdens een door Avida International begeleidde workshop een beter inzicht gekregen in de huidige constellatie van vermogensbeheeruitvoerders en de bijbehorende administratieve organisatie. Hierbij werd het bestuur geadviseerd een zodanige structuur aan te brengen dat het bestuur op ieder gewenst moment een meer gedetailleerd overzicht heeft van de portefeuille en de bijbehorende risico's. Op dit moment vindt nader onderzoek plaats naar een gewenst model hiervoor. Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. beschikt over een SAS70-type II verklaring voor de processen en de werking van de processen die Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. uitvoert ten behoeve van de pensioenuitvoering voor haar klanten die worden geadministreerd in het administratieve pakket MAIA. Ook de vermogensbeheerders Russel Investment Limited, Robeco Institutional (Asset Management) B.V. en Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. beschikken over een SAS70-type II verklaring. Het bestuur bestudeert deze rapporten teneinde zich ervan te vergewissen dat de interne beleggings- en administratieprocessen goed functioneren. De conclusies van deze review worden schriftelijk vastgelegd en in het bestuur besproken. Dit is ook in 2010 gebeurd. Transparantie, openheid en communicatie De eisen die Pension Fund Governance stelt aan transparantie, openheid en communicatie zijn door het fonds als volgt ingevuld: Het fonds beschikt over een communicatieplan, waarin onder meer wordt aangegeven hoe het fonds aan de l periodieke en incidentele informatieverplichtingen voldoet. Het bestuur informeert de aangesloten werkgever(s), de deelnemers en de gepensioneerden ten minste één maal per l jaar middels een Pensioenkrant over de algemene gang van zaken binnen het pensioenfonds. Daarbij gaat het onder meer om ontwikkelingen met betrekking tot de pensioenregeling en het premie-, beleggings- en indexatiebeleid en de financiële situatie van het fonds. Over individuele zaken wordt schriftelijk, of op verzoek telefonisch of via e-mail binnen twee weken naar betrokkene l toe gecommuniceerd.


Het fonds beschikt over een Verklaring inzake de Beleggingsbeginselen, die ten minste om de drie jaar wordt herzien. Geïnteresseerden kunnen het jaarverslag, de statuten en reglementen en de Verklaring inzake de Beleggingsbeginselen van het fonds bij het secretariaat van het fonds opvragen dan wel downloaden vanaf de website van het fonds. Daarnaast worden de betreffende eisen ingevuld door de zaken die in onderhavig jaarverslag zijn vermeld over onder meer nevenactiviteiten en honoreringsregelingen. l l

Premiebeleid De financiering van de pensioenregeling is gebaseerd op het systeem van doorsneepremie. De voor een deelnemer voor de pensioenregeling aan het fonds verschuldigde premie voor het ouderdoms-, partner- en wezenpensioen betreft een jaarlijks door het bestuur vast te stellen percentage van de pensioengrondslag. De premie moet voldoen aan de eisen van kostendekkendheid. De kostendekkende premie wordt bepaald op basis van de vereisten die daaraan gesteld worden door de Pensioenwet. In de uitvoeringsovereenkomst tussen het fonds en de aangesloten werkgevers is de premievaststelling vastgelegd. Jaarlijks neemt het bestuur een besluit over de premie. Voor 2010 is de premie vastgesteld op 21,6% van de pensioengrondslag. In 2011 bedraagt de premie 22,2% van de pensioengrondslag. De eigen bijdrage van de werknemers bedraagt 1/3 deel. Het fonds draagt de kosten verbonden aan het beheer en de administratie van het fonds. Eventuele andere uitgaven, naar het oordeel van het bestuur nodig ter bereiking van het doel van het fonds, komen ten laste van het fonds, tenzij met de werkgevers anders is overeengekomen. Kostendekkende premie Op grond van de Pensioenwet rapporteren wij ook de zogenaamde kostendekkende premie. Deze bedraagt over 2010 € 5.263.000. De feitelijke geheven en ontvangen premie over 2010 € 5.997.000 is hoger dan deze kostendekkende premie. Hierdoor draagt de premie bij aan herstel. Het fonds brengt een doorsneepremie in rekening bij de werkgever. De doorsneepremie in 2010 was vastgesteld op 21,6% van de pensioengrondslag. Uitvoeringsovereenkomst Het fonds en de aangesloten werkgevers Avery Dennison Materials Nederland B.V. en Avery Dennison B.V. per 1 januari 2008 en Avery Dennison Materials Europe B.V. en Avery Dennison Netherlands Investment II B.V. per 1 juli 2008 hebben conform de eisen van de nieuwe Pensioenwet een uitvoeringsovereenkomst afgesloten. Daarin zijn onder meer diverse wettelijk voorgeschreven procedures opgenomen. In het kader van de uitvoering van de overeenkomst tussen het fonds en de werkgevers en de daarin opgenomen maatregelen bij een dekkingstekort hebben de werkgevers in 2009 besloten tot een eenmalige bijstorting van € 7.800.000 op 30 juni 2009. Tegelijkertijd is een leningsovereenkomst afgesloten met de werkgever, waarbij dit bedrag op 30 juni 2009 door het fonds aan de onderneming is uitgeleend onder marktconforme voorwaarden. De werkgever zal de lening in drie jaarlijkse termijnen aflossen, waarbij de eerste aflossing heeft plaatsgevonden per 30 juni 2010. ABTN en verklaring beleggingsbeginselen In 2010 heeft het fonds een aangepaste actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) vastgesteld. De Verklaring beleggingsbeginselen maakt deel uit van de ABTN van het fonds. Deze verklaring wordt op verzoek van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden aan het fonds verstrekt. De verklaring is eveneens op de website van het fonds geplaatst. De verklaring is opgesteld in overeenstemming met Artikel 145 van de Pensioenwet en Artikel 12 van de Europese Richtlijn 2003/41/EG d.d. 3 juni 2003. De verklaring zal ten minste om de drie jaar herzien worden dan wel onmiddellijk als het beleggingsbeleid op belangrijke punten wordt gewijzigd. Deskundigheid Met de pensioenregeling is een groot belang voor de deelnemers en uitkeringsgerechtigden gemoeid. Het bestuur is zich van deze verantwoordelijkheid bewust. Die verantwoordelijkheid wordt meer zichtbaar nu de deskundigheidseisen in de afgelopen jaren zijn aangescherpt. In dit kader heeft het bestuur een beleid ontwikkeld ten aanzien van de deskundigheidsbevordering van de bestuursleden. Onderdeel daarvan zijn de mogelijkheid van meerdaagse pensioencursussen en het ter beschikking stellen van vakliteratuur en artikelen uit de pers.


Het beleid ten behoeve van deskundigheidsbevordering is onderdeel van een deskundigheidsplan. Het plan waarborgt dat het bestuur als collectief over de vereiste deskundigheid en ervaring beschikt. Bij het streven naar deskundigheid richt het bestuur zich op de niveaus van deskundigheid opgenomen in de eindtermen van het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering van de pensioenkoepels (PAD). Bij elke mutatie in het bestuur gaat het bestuur na of aan de eisen van deskundigheid en ervaring nog steeds kan worden voldaan. Ten minste eenmaal per drie jaar gaat het bestuur na of het bestuur als collectief actuele ontwikkelingen op pensioengebied in voldoende mate volgt. Deze toetsing wordt uitgevoerd door een onafhankelijk instituut dat individuele toetsen bij de bestuurders afneemt op het niveau van de in het PAD genoemde eindtermen. Deze toetsing (SPO Kennisreflector) heeft in 2011 voor de tweede keer plaatsgevonden. Het gemiddeld resultaat was boven de benchmark die SPO hanteert. Naar aanleiding van de SPO-toets maken de bestuursleden jaarlijks een persoonlijk opleidingsplan passend binnen de collectieve verantwoordelijkheid van het bestuur, waarin zij aangeven op welke onderdelen zij hun deskundigheid via cursussen op peil willen houden dan wel willen uitbreiden. Nieuwe bestuursleden hebben in het afgelopen jaar een opleiding op niveau 1 gevolgd. Voorts zijn door de bestuursleden seminars en congressen gevolgd op het terrein van beleggingen, governance en diverse actuele onderwerpen. Ook heeft het bestuur een heisessie gehouden, waarin met verschillende externe deskundigen is gesproken over juridische aspecten, over toekomstbestendigheid van de huidige pensioenregeling, over actuele ontwikkelingen zoals het rapport Frijns en over de beleggingenadministratie. Nieuwe beleidsregel toezichthouders betekent aanscherping toetsing deskundigheid De toezichthouders AFM en DNB hebben op 1 september een gezamenlijke Beleidsregel deskundigheid ter consultatie aangeboden. De nieuwe beleidsregel is per 1 januari 2011 ingegaan. Bestuursleden van pensioenfondsen krijgen te maken met aangescherpte deskundigheidseisen. De toezichthouders houden met twee dingen rekening. Ten eerste de functie van de beleidsbepaler en ten tweede de aard, de omvang, de complexiteit en het risicoprofiel van het pensioenfonds. Ieder pensioenfonds moet een risicoprofiel opstellen. Pensioenfondsen moeten ook een functieprofiel opstellen voor ieder bestuurslid. Er is geen ruimte meer voor een 'inwerkjaar' voor nieuwe bestuurders. De Pensioenfederatie heeft in dit kader in mei 2011 Aanbevelingen deskundig en competent pensioenfondsbestuur gepubliceerd. Het pensioenfonds zal het deskundigheidsplan in 2011 hierop aanpassen. Evaluatie functioneren De eerste ronde van de zelfevaluatie van het bestuur is afgerond. Het bestuur heeft er voor gekozen om de zelf-evaluatie uit te voeren door middel van individuele gesprekken met de voorzitter aan de hand van de Handreiking Zelfevaluatie Functioneren Bestuur van Stichting OPF. De uitkomst is dat het bestuur goed functioneert. Een verbeterpunt betreft de snelheid van de besluitvorming. Er is wel vooruitgang geboekt in de afgelopen periode op dit punt. Integere bedrijfsvoering Wettelijk is geregeld dat een pensioenfonds maatregelen dient te treffen die goed pensioenfondsbestuur waarborgen. Met de invoering van de Pensioenwet per 1 januari 2007 zijn de STAR principes voor pension fund governance (PFG) verankerd in het wettelijk kader. Deze 32 principes betreffen de onderdelen zorgvuldig bestuur; transparantie, openheid en communicatie; deskundigheid; verantwoording en intern toezicht. Het beleid van een fonds is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in: Adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) en risicobeheersing t Analyse en beheersing van integriteitsrisico's t Voorkomen van belangenverstrengeling t Duurzame beheersing van (financiële) risico's t Eenmaal per drie jaar een continuïteitsanalyse. t Naleving weten regelgeving Het bestuur is niet bekend met overtredingen van weten regelgeving.


Gedragscode In 2010 is de gedragscode van toepassing welke is aangepast aan de nieuwe wetgeving zoals de Wet Financieel Toezicht die per 1 januari 2007 is ingegaan. Deze gedragscode is gebaseerd op de modelgedragscode die ontwikkeld is door de pensioenkoepels. Met de gedragscode, die door ieder bestuurslid is ondertekend, heeft het bestuur een goed instrument in handen voor het omgaan met en het handhaven van de van toepassing zijnde integriteitnormen. In 2010 heeft het fonds een nieuwe Compliance Officer benoemd die toezicht houdt op de naleving van de gedragscode. Uit de jaarlijkse schriftelijke terugkoppeling van de compliance officer is gebleken dat zich in 2010 geen bijzondere omstandigheden of voorvallen hebben voorgedaan waarvoor de gedragscode bedoeld is of die in strijd zijn met het integriteitsbeleid. Klachten en geschillen Het bestuur kent een klachten- en geschillenregeling. Klachten worden in eerste instantie in behandeling genomen door de pensioenadministratie. Wanneer de belanghebbende het niet eens is met de op zijn verzoek ontvangen reactie is hij gerechtigd zich met een bezwaarschrift tot het bestuur van het fonds te richten. Het bestuur is gehouden de klacht nader te onderzoeken. Indien het bestuur besluit niet of niet volledig aan de klacht tegemoet te komen, doet het bestuur haar reactie vergezeld gaan van een uiteenzetting over de mogelijkheid om het ontstane geschil voor te leggen aan de Ombudsman Pensioenen of aan de burgerlijke rechter. In 2010 heeft het bestuur één bezwaarschrift ontvangen en afgewikkeld. Lidmaatschap OPF Het lidmaatschap van de Stichting Ondernemingspensioenfondsen (OPF) werd in het verslagjaar gecontinueerd. OPF heeft tot doel belangenbehartiging van ondernemingspensioenfondsen en het bevorderen van onderlinge samenwerking. Vanuit het bestuur vond in het kader van deskundigheidsbevordering en informatie-uitwisseling deelname plaats aan themamiddagen en Kringbijeenkomsten. Extern Toezicht Alle pensioenfondsen in Nederland moeten zich houden aan de regels die geformuleerd zijn in de Pensioenwet en de Wet Financieel Toezicht. Hierop wordt toezicht gehouden door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en door De Nederlandsche Bank (DNB). Deze laatste instantie zorgt voor het prudentieel (financieel) toezicht en het materieel toezicht. Materieel toezicht betekent onder andere dat DNB nagaat of het fonds de inhoudelijke bepalingen van de Pensioenwet naleeft en zorgt voor transparantie in het bestuur, administratie en een klantgerichte uitvoering. Prudentieel toezicht houdt in dat DNB controleert of de beleggingen verantwoord geschieden en of het algehele financiële beheer van het pensioenfonds deugdelijk is. DNB ziet erop toe dat de belangen van de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden in het pensioenfonds gewaarborgd zijn. De AFM verzorgt gedragstoezicht van het fonds. Hierbij gaat het vooral om de voorlichting van het pensioenfonds aan de rechthebbenden. Wettelijke vermeldingen Het afgelopen jaar zijn aan het pensioenfonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door DNB geen aanwijzingen aan het fonds gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is bevoegdheidsuitoefening van een van de organen van het fonds gebonden aan toestemming van de toezichthouder.


Stichting Pensioenfonds Avery Dennison in 2010 Bestuur Het bestuur kwam in 2010 zeven maal in plenaire zitting bijeen. Daarbij kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde: - De financiële positie van het fonds en de evaluatie van het herstelplan; - Het jaarverslag en de jaarrekening; - De toekomstbestendigheid van de pensioenregeling; - De inrichting van de vermogensadministratie; - De hoogte van de toeslagen; - De kostendekkende premie; - De toegenomen levensverwachting; - Het Pensioenregister; - Juridische aspecten/aansprakelijkheid bestuur. Beleggingsadviescommissie Ook in dit verslagjaar heeft de beleggingsadviescommissie ieder kwartaal overleg gevoerd met de vermogensbeheerders, de vermogensresultaten getoetst en het bestuur geadviseerd over het te voeren beleggingsbeleid, alsmede over de verrichtingen van de vermogensbeheerders. In elke vergadering rapporteren de vermogensbeheerders zowel mondeling als schriftelijk over de beleggingen en de behaalde resultaten ten opzichte van de norm. Tussentijds brengen de vermogensbeheerders bovendien ook nog op maandbasis schriftelijke rapportages uit, zodat voortdurend de vinger aan de pols gehouden kan worden. De beleggingsadviescommissie wordt in haar taken steeds bijgestaan door een externe beleggingsconsultant van Strategeon Investment Consultancy B.V. In verband met zowel de financiële positie van het fonds als de ontwikkelingen op de financiële markten heeft de beleggingsadviescommissie in het verslagjaar iedere maand een conference call gehouden. Algemene vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Op 2 september 2010 is de Algemene vergadering van deelnemers en gepensioneerden gehouden. De deelnemers en de gepensioneerden zijn daarin geïnformeerd over de resultaten van het fonds over 2009 aan de hand van het jaarverslag over 2009. De ontwikkeling van het herstelplan kwam aan de orde. Verder werden het beleggingsbeleid en de resultaten tot september 2010 en de activiteiten van het bestuur toegelicht. Gestegen levensverwachting Begin 2009 werd op basis van nieuwe waarnemingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek duidelijk dat de ontwikkeling van de levensverwachting aanzienlijk beter blijkt dan voorzien. Per 31 december 2009 had het fonds de voorziening pensioenverplichtingen op advies van de actuaris met 4,5 % verhoogd. In 2010 heeft het Actuarieel Genootschap prognosetafels 2010-2060 gepubliceerd. Na meer fondsspecifiek onderzoek aan de hand van deze nieuwe AG-prognosetafel bleek in oktober 2010 dat het effect van de nieuwe AG-tafel zwaarder was dan verwacht. De overgang naar AG-tafel 2010-2060 betekende een verhoging van 7,8% van de technische voorziening per 1 januari 2010 (analysetechnisch), terwijl per 31 december 2009 op basis van de CBS-tafels 4,5% was voorzien. De actuaris adviseerde ook over te stappen naar correctiefactoren per leeftijd in plaats van de algemene leeftijdsterugstelling te hanteren. Dit advies is door het bestuur overgenomen.


Financiële positie van het fonds en evaluatie van het herstelplan Op 31 maart 2009 heeft het fonds een herstelplan bij de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) ingediend. Aan het einde van 2009 leek de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich fors te herstellen van de effecten van de economische crisis. Maar in het eerste kwartaal van 2010 stegen de verplichtingen weer harder dan het vermogen van het fonds. Dit hing samen met de dalende rente en de onverwacht toegenomen stijgende levensverwachting. Ondanks het feit dat het fonds een rendement van 12,4% op de beleggingsportefeuille behaalde en de waarde van de bezitting van het fonds daardoor steeg van € 180.143 naar € 200.168, daalde de dekkingsgraad. Aan het einde van 2010 steeg de marktrente, waardoor het fonds op 31 december een dekkingsgraad van 106,8% had. Daarmee lag de dekkingsgraad, mede dankzij de extra bijstorting van de werkgever in 2009, weer boven de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,2%. Als de dekkingsgraad drie kwartaaleinden hoger is dan 104,2% is het fonds is het fonds uit het dekkingstekort. Op grond van het herstelplan zou de dekkingsgraad per 31 december 2010 101,2% moeten zijn. Dus ondanks de gedaalde dekkingsgraad ligt het herstel boven het schema van het herstelplan. Het pensioenfonds is pas weer uit de situatie van een reservetekort wanneer de dekkingsgraad drie kwartaaleinden hoger is dan de vereiste dekkingsgraad (2010: 114,7%). Communicatie herstelplan Het bestuur heeft pensioengerechtigden, werkgevers en deelnemers tijdig en op toegankelijke wijze geïnformeerd over het herstelplan en de daarin opgenomen maatregelen. De AFM heeft seminars georganiseerd voor fondsen met een herstelplan. De voorzitter van de communicatiecommissie heeft dit seminar bijgewoond. Waardeoverdracht en onderdekking Als een werknemer van baan verandert, mag hij zijn pensioen overdragen naar zijn nieuwe pensioenfonds. Dit heet waardeoverdracht. Als de dekkingsgraad van een pensioenfonds dat bij waardeoverdracht is betrokken lager is dan 100%, dan mag het pensioenfonds de betreffende waardeoverdracht niet uitvoeren. De waardeoverdracht moet dan worden opgeschort. Het fonds verkeerde zelf niet in onderdekking, maar doordat veel andere pensioenfondsen daarmee wel te maken hadden, konden niet alle waardeoverdrachten uitgevoerd worden. Toeslagbeleid Het bestuur heeft in november 2010 besloten om niet over te gaan tot het verlenen van een toeslag per 1 januari 2011. Noch voor de actieven, noch voor de gepensioneerden en slapers, omdat de financiële middelen dit niet toelaten. Ook per 1 januari 2010 en per 1 januari 2009 vond geen toeslagverlening plaats. De gemiste toeslagen worden door het bestuur bijgehouden en het bestuur bekijkt in de toekomst of er mogelijkheden zijn om de gemiste toeslagen alsnog toe te kennen. Er zijn ook geen toeslagen verleend aan gepensioneerden en slapers in 2003, 2004 en 2005 in het kader van destijds geldende herstelplan. Voor de actieven geldt daarnaast dat de pensioengrondslag was bevroren in 2003 en 2004. Per saldo bedraagt de cumulatieve indexatieachterstand voor inactieven 8,4% en voor actieven 9,9%.


Onrust omdat 14 fondsen geen uitstel van korten meer kregen In mei 2009 kregen alle pensioenfondsen uitstel voor het korten van rechten. In de loop van 2010 daalden de dekkingsgraden van de fondsen echter opnieuw. Op 17 augustus 2010 kondigde Minister Donner daarom aan dat 14 pensioenfondsen niet langer uitstel kregen om kortingsmaatregelen te nemen. Dit leidde tot veel commotie en mediaaandacht. Het bestuur van het fonds heeft direct via de website van het fonds laten weten niet tot de betreffende fondsen te horen. Tevens is dezelfde mededeling per email aan de actieve deelnemers toegestuurd alsmede op de publicatieborden bij de werkgevers geplaatst. Pensioenregister van start Het Pensioenregister ging op 6 januari 2011 van start. Hierin kan elke Nederlander met zijn DigiD een overzicht van zijn pensioen opvragen. De bedoeling is dat iemand een overzicht krijgt van alle pensioenen die hij of zij in het verleden heeft opgebouwd. Het fonds is aangesloten bij het Pensioenregister. Juistheid UPO's De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft een onderzoek gedaan naar de juistheid van UPO's in 2008. Het rapport verscheen in oktober 2010. Het fonds is niet gecontroleerd, maar het bestuur heeft wel kennisgenomen van het rapport. Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. heeft aangegeven te werken met de meest recente UPO-modellen. AFM publiceert resultaten onderzoek startbrieven AFM heeft in 2010 onderzoek naar de startbrieven van pensioenfondsen gedaan. Het fonds was niet betrokken bij het onderzoek. Syntrus Achmea Pensioenbeheer B.V. heeft aangegeven dat de opmerkingen in de startbrieven zijn verwerkt. Toekomstbestendigheid pensioenstelsel Rapport Commissie Goudswaard De Commissie Toekomstbestendigheid aanvullende pensioenregelingen (Commissie Goudswaard) heeft op 27 januari 2010 een rapport uitgebracht. Daarin geeft de commissie te kennen dat zij het Nederlands pensioenstelsel niet toekomstbestendig vindt. Door de vergrijzing en de langere levensverwachting en de kwetsbaarheid voor financiële risico's zijn schokken aan het systeem minder goed met premies op te vangen. De commissie ziet mogelijke oplossingen in het bieden van een lager ambitieniveau of de pensioentoezegging "zachter" (voorwaardelijker) te maken. Met een zachtere pensioentoezegging zijn er meer risico's voor de deelnemer. Rapport Commissie Frijns De Commissie beleggingsbeleid en risicobeheer (ook wel bekend als de Commissie Frijns) heeft het beleggingsbeleid van pensioenfondsen, de uitvoering en governance onderzocht en vestigde speciale aandacht op de beheersing van risico's. Op 19 januari 2010 werd een rapport door deze commissie uitgebracht. Daarin zijn de volgende conclusies te vinden: De pensioenfondssector is heterogeen en wordt steeds complexer. t De pensioenfondsen worden mede door ontgroening en vergrijzing steeds kwetsbaarder. t Pensioenfondsen hebben structureel te weinig aandacht voor risicobeheer en uitvoering van beleggingsbeleid. t Het reëel kader dient leidend te zijn; nu ligt door het Financieel toetsingskader (FTK) te veel nadruk op nominale t dekkingsgraad. Specifieke kenmerken van pensioenfondsen worden onvoldoende vertaald in beleggingsbeleid. t Maatschappelijk verantwoord handelen is geen geïntegreerd onderdeel van risicobeheer en beleggingsbeleid. t Het governance model behoeft verbetering. t


Onderzoek DNB en Aanbevelingen Beleggingsbeleid van de pensioenkoepels Ook De Nederlandsche Bank (DNB) heeft het beleggingsbeleid van pensioenfondsen onderzocht. DNB stuurde op 15 maart 2010 een brief aan alle pensioenfondsen met daarin de hoofdlijnen van het DNB onderzoek. De kwetsbaarheid van pensioenfondsen met betrekking tot het beleggingsbeleid wordt volgens DNB onder meer veroorzaakt door tekortkomingen in de governance, uitbesteding en het risicomanagement. Voor de Pensioenfederatie is een en ander aanleiding geweest om in juni 2010 de Aanbevelingen Beleggingsbeleid te publiceren. Hiermee kunnen pensioenfondsen concreet aan de slag met de verbetering van het beleggingsbeleid en het risicomanagement. Advies Commissie Don (nieuwe parameters) In de Pensioenwet is voor de financiering van pensioenfondsen een Financieel Toetsingskader (FTK) vastgesteld. Hierin is opgenomen met welke financiële parameters (bijvoorbeeld de maximaal te veronderstellen fondsrendementen) pensioenfondsen rekening moeten houden. In 2010 is onder meer veel gediscussieerd over de rendementen waarmee pensioenfondsen maximaal rekening mogen houden. De Commissie Don concludeerde in zijn advies dat de verwachte toekomstige rendementen, zoals die in het besluit Financieel Toetsingskader zijn vastgelegd, naar beneden moeten worden bijgesteld. Pensioenakkoord De sociale partners in de Stichting van de Arbeid hebben in het Pensioenakkoord voorjaar 2010 overeenstemming bereikt over aanpassingen van aanvullende pensioenregelingen, die tot doel hebben deze regelingen beter bestand te maken tegen de gevolgen van de bovengenoemde ontwikkelingen. Er moet een nieuwe balans gevonden worden tussen ambitie, zekerheid en kosten van aanvullende pensioenen. Op dit moment is nog geen uitwerking gegeven aan dit akkoord, omdat diverse elementen weer breed ter discussie zijn gesteld. Opvolging vanuit het bestuur Het bestuur heeft alle bovengenoemde publicaties alsmede de eventuele gevolgen van het Pensioenakkoord uitvoerig besproken tijdens een studiedag (Heidag) op 2 december 2010, waarbij presentaties werden gehouden door externe deskundigen. De discussie rond het rapport Frijns vond in de vorm van een workshop plaats. Hieruit volgden de nodige actiepunten. Voor het fonds zal verder van belang zijn hoe de nieuwe buffereisen er per 1 januari 2012 exact uit komen te zien. Intussen volgt het bestuur ook de ontwikkelingen rond het Pensioenakkoord en daarmee samenhangend de AOW-leeftijd nauwgezet.


VERMOGENSBEHEER EN FINANCIËLE POSITIE Economische ontwikkelingen en financiële markten in 2010 Het beursjaar 2010 zal vooral herinnerd worden als het jaar waarin de schuldenproblematiek van de periferie van Europa tot uitbarsting kwam. Ineens werden de zwakke plekken van de EMU genadeloos blootgelegd. Financieringsproblemen in Griekenland, later gevolgd door Ierland, Portugal en Spanje zetten het vertrouwen in Europa sterk onder druk. Rentes in de verschillende Europese landen gingen steeds meer uit elkaar lopen. In deze onzekere tijden werd de Duitse kapitaalmarkt zoals gebruikelijk als veilige haven gezien, waardoor de Duitse rente en ook de euro swaprente konden dalen in tegenstelling tot de andere Europese kapitaalmarktrentes. Om de stabiliteit te behouden kwam de Europese Commissie in samenwerking met het IMF met een noodsteunpakket van ruim 750 miljard euro. Daarnaast committeerde de ECB zich tot het kopen van obligaties om het functioneren van de handel in obligaties van de periferie te ondersteunen. Aandelenbeurzen wisten in dit klimaat desondanks redelijke vooruitgang te boeken, vooral gesteund door uitstekende bedrijfsresultaten en economische cijfers die het voortgaande herstel bevestigden. De onderlinge verschillen waren daarbij aanzienlijk. In de VS en ook Europa waren beleidsmakers bang om de stimuleringsmaatregelen te vroeg af te bouwen en het voorzichtige economische herstel te schaden. In de VS werd - niet onterecht zo bleek later - gespeculeerd op een tweede ronde van monetaire verruiming ('quantitative easing 2'). Zorgelijk bleef lange tijd wel het moeizame herstel van de Amerikaanse arbeidsmarkt. Per saldo bevestigden economische cijfers intussen echter het beeld dat het economische herstel doorging. In Europa verliep het herstel minder vlot, hoewel met name de Duitse economie sterk wist te profiteren van de exportvraag. Toen halverwege het jaar steeds duidelijker werd dat de Amerikaanse centrale bank een nieuwe ronde van monetaire verruiming overwoog, daalden rentes snel en stegen dus obligatiekoersen. De Duitse staatsrente bereikte in augustus een dieptepunt van iets onder de 2,1%. Hoog blijvende werkloosheid alsook een mogelijk deflatiegevaar, deden de Fed besluiten meer staatsobligaties op te kopen. De feitelijke start van dit koopprogramma ging gepaard met een forse rentestijging in het vierde kwartaal. Deze beweging won aan kracht door het besluit van de Amerikaanse regering om belastingverlagingen, tijdelijk ingevoerd ten tijde van de Bush-regering, te bestendigen. Ook de Duitse lange rente vond daarna de weg omhoog. De Duitse economie bleef een overtuigende groei vertonen. De weer opgelaaide schuldencrisis in het eurogebied deed hier niets aan af. Het verslagjaar was al met al een zeer roerig jaar voor aandelenmarkten. Beleggers bewogen tussen hoop op verder aantrekken van de wereldwijde economie en vrees voor het escaleren van de problemen van de overheidsfinanciën van landen binnen de eurozone. Het jaar kende aldus hoge pieken en diepe dalen op de wereldwijde aandelenmarkten. Per saldo voert aan het einde van het jaar wereldwijd gemiddeld een positief resultaat de boventoon, met grote onderlinge verschillen. De aandelenmarkten in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Duitsland en India behaalden een sterk positief resultaat terwijl Spanje en Italië een sterk negatief resultaat boekten. In het basisscenario van een verder herstel van de wereldeconomie lijken de vooruitzichten voor de aandelenmarkten in 2011 positief. In het tweede kwartaal van 2011 is een aantal zaken echter nog niet tot een oplossing gekomen: de schuldencrisis in Europa en de toenemende inflatie in een aantal grote opkomende landen zoals China en India. Het jaar 2011 zal dus opnieuw een bewogen jaar worden. Rendementen De hierboven vermelde ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat 2010 een redelijk goed beleggingsjaar voor het fonds is geweest. In het jaar 2010 behaalde de totale portefeuille een rendement 12.4% (2009:14,3%) terwijl de benchmark een rendement liet zien van 12%.

Vastrentende waarden Aandelen Onroerend goed Totale portefeuille

Rendement 2010 10,2% 14,0% 30,0% 12,4%

Benchmark 2010 11,8% 9,8% 30,0% 12,0%

Rendement 2009 4,3% 37,3% 35,8% 14,3%

Benchmark 2009 0,3% 32,0% 33,4% 10,4%


Asset mix en mandaten Het bestuur heeft in 2009 een Asset Liability Management (ALM-) studie laten uitvoeren. Hierbij is rekening gehouden met de karakteristieken van het deelnemersbestand, de pensioenregeling, het gevoerde premie- en indexatiebeleid en de risicohouding van het bestuur. Aan de hand van de uitkomsten van deze ALM-studie is een beleggingsportefeuille gekozen, waarbij een verantwoorde afweging tussen rendement en risico voorop staat. Hiertoe is gelet op een acceptabele combinatie van de kansen op onderdekking, het premieniveau alsmede de premievolatiliteit en de mate van indexatie. In de onderstaande tabel wordt de strategische beleggingsmix en de toegestane bandbreedte met ingang van 1 januari 2010 weergegeven:

Categorie

Strategische mix

Minimum

Maximum

Vastrentende waarden

55%

45%

65%

Aandelen

30%

20%

40%

Onroerend goed

10%

6%

14%

Commodities

5%

0%

7,5%

Liquide middelen

0%

-1%

5%

De procentuele verdeling in de beleggingsmix tussen vastrentende waarden, aandelen, onroerend goed en commodities wordt niet gerebalanced en ontwikkelt zich in de tijd op open basis (zwevende benchmark). Er is niet langer sprake van een actief tactische assetallocatie beleid. Ter beheersing van het risico is een volledig mechanische rebalancing procedure afgesproken. In geval van heftige marktbewegingen of andere uitzonderlijke omstandigheden kan het bestuur besluiten daarvan tijdelijk af te wijken. Het percentage renteafdekking is met ingang van 1 januari 2010 verhoogd naar 75% van de pensioenverplichtingen. Voorts is de categorie commodities toegevoegd. De opbouw van de portefeuille zal plaatsvinden in een aantal stappen. In 2010 is een eerste stap gezet: het percentage commodities bedroeg ultimo 2010 1,8% van de totale beleggingsportefeuille. Het fonds heeft in het kader van de herstelmaatregelen een eenmalige bijstorting van € 7.800.000 ontvangen van de werkgever. Vervolgens heeft het fonds voor hetzelfde bedrag een lening verstrekt aan de werkgever, waarvoor zij een marktconforme rentevergoeding ontvangt. In de strategische beleggingsmix wordt deze lening niet meegenomen. In de beginfase telt de totale beleggingsportefeuille dan ook wat meer vastrentende waarden en wat minder zakelijke waarden. De lening zal in drie jaar worden terugbetaald aan het fonds.

Beleggingsmix ultimo december 2010 (x € 1.000) Vastrentende waarden Aandelen Onroerend Goed Commodities Liquide middelen en overige beleggingen Totaal

in %

Strategische mix

Bandbreedtes

113.251

56,6

55,0%

45,0%-65,0%

65.931 16.373 3.329 1.284

32,9 8,1 1,8 0,6

30,0% 10,0% 5,0% 0,0%

20,0%-40,0% 6,0%-14,0% 0,0%-7,5% -1,0%-5,0%

200.168

100,0

100,0%


Beleid renterisico Reeds in 2006 heeft het bestuur van het fonds besloten om de pensioenverplichtingen deels af te dekken tegen het renterisico. Het normpercentage bedroeg begin 2009 65% van de pensioenverplichtingen (bandbreedte 60%-75%). Als reactie op de kredietcrisis heeft het bestuur eind april 2009 besloten het maximale percentage renteafdekking op te hogen naar 80%. Het gemiddelde percentage renteafdekking bedroeg over 2009 78%. Met ingang van 1 januari 2010 heeft het bestuur besloten het normpercentage renteafdekking te verlagen naar 75% van de pensioenverplichtingen. In augustus 2010 is het normpercentage renteafdekking tijdelijk verhoogd naar 82,5%. Extra voorziening overlevingsgrondslagen De overgang naar AG-prognosetafel 2010-2060 betekende een extra verhoging van 3,1% van de technische voorziening per 1 januari 2010 (analysetechnisch), terwijl per 31 december 2009 op basis van de CBS-tafels 4,5% was voorzien. De totale kosten van de overgang naar de nieuwe AG-prognosetafel bedroegen dus 7,8%. Bij de nieuwe AG-prognosetafel 2010-2060 worden geen leeftijdsterugstellingen meer gehanteerd. Er is overgegaan op correctiefactoren op de (toekomstige) sterftekansen van een deelnemer. Correctiefactoren zijn procentuele factoren, die op de sterftekans worden toegepast en zowel leeftijds- als geslachtsafhankelijk worden bepaald. Het hanteren van correctiefactoren is een verfijndere methode dan een (uniforme) leeftijdscorrectie voor alle leeftijd. De te hanteren correctiefactoren zijn gebaseerd op het gemiddelde salaris gewogen naar voorziening en behoren bij de inkomensklasse "Hoog" conform het model van Mercer (Nederland) B.V.. Dekkingsgraad en herstelplan Op 31 december 2008 bevond het fonds zich in een situatie van een dekkingstekort. Op 31 maart 2009 heeft het fonds een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank. In het op 31 maart 2009 ingediende herstelplan is uitgegaan van een hersteltermijn van drie jaar. Op 19 mei 2009 heeft het bestuur De Nederlandsche Bank schriftelijk verzocht om het ingediende korte termijnherstelplan te behandelen als een vijf jaren herstelplan. Tevens heeft het fonds aangegeven dat de werkgever de in het herstelplan genoemde drie termijnen van € 2.600.000 in één keer zal bijdragen in 2009. Het totaalbedrag ad € 7.800.000 zal middels een leningsovereenkomst weer ter beschikking komen van de werkgever. Voor de lening wordt een marktconforme vergoeding ontvangen. De dekkingsgraad van het fonds is door de stijgende beurzen en de eenmalige bijstorting door de werkgever in de loop van 2009 fors aangetrokken. De dekkingsgraad daalde daarna van 107,9% ultimo 2009 naar 106,8% ultimo 2010. Uit een evaluatie van het herstelplan in februari 2011 bleek dat de dekkingsgraad zich daarmee sneller heeft hersteld dan in het herstelplan werd verondersteld.


Corporate governance en stembeleid Corporate governance heeft betrekking op de manier waarop ondernemingen worden bestuurd en de wijze waarop er toezicht wordt gehouden op dat bestuur. Uitgangspunt is dat het bestuur en de raad van commissarissen verantwoording afleggen over het ondernemingsbeleid en het door de raad van commissarissen uitgeoefende toezicht hierop. De Nederlandse Corporate Governance Code ('Code Tabaksblat') is op 1 januari 2004 van kracht geworden. De Code vereist van institutionele beleggers, waartoe ook pensioenfondsen behoren, dat zij een stembeleid publiceren en verslag doen van het gevoerde beleid alsmede over hun stemgedrag op aandeelhoudersvergaderingen, via een website. Het fonds heeft de uitvoering van het vermogensbeheer uitbesteed aan vermogensbeheerders. Deze vermogensbeheerders stemmen actief op aandeelhoudersvergaderingen. Het fonds heeft in het verslagjaar de keuze gemaakt zelf geen gebruik te maken van het stemrecht, omdat het bestuur van mening is dat het fonds - in tegenstelling tot de vermogensbeheerder - niet in de positie verkeert om de noodzakelijke betrokkenheid als aandeelhouder waar te maken. Het fonds ziet er wel op toe dat het stembeleid van de vermogensbeheerders gebaseerd is op internationaal geaccepteerde principes, zoals die van het International Corporate Governance Network (ICGN). Of dat de vermogensbeheerders gebruik maken van de stemadviezen van gerenommeerde onderzoeksbureaus zoals Institutional Shareholder Services (ISS), dat haar stemadviezen baseert op de pan-Europese Corporate Governance codes, maar daarnaast ook rekening houdt met nationale Corporate Governance codes. Voor zover het bestuur stemrecht heeft ten aanzien van zaken die primair de vermogensbeheerders zelf betreffen, zoals het beloningsbeleid, wordt dit stemrecht wel uitgeoefend. Het fonds blijft eindverantwoordelijk en zal de vermogensbeheerders met regelmaat vragen hoe zij hun corporate governance beleid vormgeven. Verklaring beleggingsbeginselen Vanaf 2008 maakt de Verklaring beleggingsbeginselen deel uit van de ABTN van het fonds. Deze verklaring wordt op verzoek van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden aan het fonds verstrekt. De verklaring is eveneens op de website van het fonds geplaatst. De verklaring is opgesteld in overeenstemming met artikel 145 van de Pensioenwet en artikel 12 van de Europese Richtlijn 2003/41/EG d.d. 3 juni 2003. Het bestuur van het fonds heeft deze verklaring bekrachtigd op 29 november 2007. De verklaring zal tenminste om de drie jaar herzien worden dan wel onmiddellijk als het beleggingsbeleid op belangrijke punten wordt gewijzigd. Op 18 maart 2010 heeft het bestuur van het fonds een geactualiseerde verklaring goedgekeurd.


FINANCIËLE POSTITIE Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar:

Pensioenvermogen

Technische voorzieningen

Stand per 1 januari 2010 Nieuwe aanspraken Uitkeringen Toeslagverlening Wijziging RTS Beleggingsresultaten Overige

181.175 5.997 -5.914 0 0 20.527 799

167.923 4.251 -5.906 0 16.523 2.256 3.204

Stand per 31 december 2010

200.986

188.251

Dekkingsgraad % 107,9

106,8

Ondanks het goede beleggingsresultaat is de dekkingsgraad toch gedaald met voornamelijk het gevolg van de daling van de rente en de toepassing van de nieuwe AG Prognosetafel 2010-2060. Dekkingsgraad

Aanwezige dekkingsgraad FTK

31-12-2010

31-12-2009

31-12 2008

31-12 2007

31-12 2006

%

%

%

%

%

106,8

107,9

92,7

137,9

131,7

Onder het FTK worden twee toetsingsgrenzen gedefinieerd het minimaal vereist vermogen en het vereist vermogen. Het minimaal vereist vermogen bedraagt 104,2%. Ultimo 2010 is derhalve geen sprake van een dekkingstekort. De vereiste dekkingsgraad zoals voortvloeit uit de solvabiliteitsvoorschriften volgens de Pensioenwet bedraagt 114,7%. Ultimo 2010 is derhalve sprake van een reservetekort. Het fonds heeft in haar toeslagbeleid vastgelegd dat ruimte voor toeslagverlening ontstaat indien de dekkingsgraad groter dan het vereist eigen vermogen is. Ultimo 2010 is de dekkingsgraad 106,8%. Dit betekent dat het bestuur in overeenstemming met het toeslagbeleid geen toeslagen heeft toegekend per 1 januari 2011.


Actuariële analyse van het resultaat De samenstelling van het resultaat over 2010 en 2009 en de wijzigingen daarin blijken uit het volgende overzicht: 2010

Resultaat op beleggingen/intrest Premie Kosten Sterfte Risicoherverzekering Omrekening overlevingstafel / wijziging actuariële grondslagen Arbeidsongeschiktheid Opslag wezenpensioen Mutaties/diversen

2009

1.784 1.138 48 179 19 -5.187 82 1.292 128

22.999 8.714 35 71 614 -7.203 140 -247

-517

25.123

Beleggingsopbrengsten en wijziging rentetermijnstructuur Het resultaat op de beleggingen is in 2010 positief. De stijging van de technische voorziening door de gedaalde rentetermijnstructuur kon door de mate van afdekking van het renterisico gedeeltelijk worden gecompenseerd door de positieve indirecte beleggingsopbrengsten op vastrentende waarden. Premie Het resultaat op de premie bestaat uit het verschil tussen aan de ene kant de bijdragen zoals deze van de werkgevers en werknemers in het boekjaar worden ontvangen en aan de andere kant het voor de tijdsevenredige opbouw van de pensioenaanspraken benodigde bedrag. Het bestuur heeft bepaald dat voor 2010 de doorsneepremie 21,6% van de pensioengrondslag bedraagt. Kosten Ter dekking van de kosten valt 3% excasso-opslag vrij over de uitkeringen en 1,25% van de pensioengrondslag uit de premie. Sterfte De omrekening naar de AG Prognosetafel 2010-2060 heeft tot een structurele afname van het langlevenverlies geleid, waardoor de winst op het overlijdensrisico afnam. De reservering sluit hiermee beter aan bij de beide risico's. Het resultaat op sterfte is sterk van het toeval afhankelijk en kan sterk fluctueren in de tijd. Risicoherverzekering In verband met de stop-loss herverzekering wordt pas aan het einde van de contractstermijn (1 januari 2014) een eventuele uitkering ontvangen. Hier is nog geen rekening mee gehouden. Het resultaat van 2010 bestaat uit de verschuldigde premie 2010 en uit een positief resultaat uit de afrekening van de winstdeling over de voorgaande contractstermijn.


Omrekening overlevingstafel / wijziging actuariële grondslagen Per 31 december 2009 waren de technische voorzieningen verhoogd met 4,5%. De aanleiding van deze verhoging vormde de door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waargenomen recente toename van de levensverwachting en de verdere stijging van de levensverwachting in de toekomst (sterftetrend). Dit was reeds in boekjaar 2009 verwerkt. Eind augustus 2010 werd door het Actuarieel Genootschap (AG) een nieuw overlevingstafel gepubliceerd. In boekjaar 2010 is door het fonds omgerekend naar de nieuwste overlevingstafel van het AG. De invoering van deze AG Prognosetafel 2010-2060 per 1 januari leidt ten opzichte van de oude AG Prognosetafel 2005-2050, inclusief de opslag van 4,5%, tot een verdere stijging van de TV van 5.187 (3,1%). Arbeidsongeschiktheid De aan het arbeidsongeschiktheidsrisico toegekende premie (133) was meer dan de feitelijk benodigde premie (0) in verband met schadegevallen. Op de premie is een positief resultaat behaald. Het totaal resultaat op de arbeidsongeschiktheid is in 2010 lager, omdat gedurende 2010 drie deelnemers met terugwerkende kracht arbeidsongeschikt zijn verklaard per een datum vóór 2010. De arbeidsongeschiktheidsdekking kent namelijk een wachttijd van twee jaren, vóór de schade zichtbaar wordt. Opslag wezenpensioen De voorziening voor uitgesteld wezenpensioen was tot einde van dit boekjaar 10% van de voorziening van uitgesteld partnerpensioen bij uitgesteld ouderdomspensioen. Nader onderzoek afgelopen jaar heeft opgeleverd, dat dit percentage kan worden verlaagd. Eind 2010 is de opslag voor wezenpensioen gewijzigd in 2%. Dit levert een positief resultaat op van 1.292. Mutatie / diversen Hieronder valt het resultaat op de waardeoverdrachten (50), de vrijval van de opslag voor wezenpensioen bij pensionering (82) en het resultaat door diverse mutaties (-4).


RISICOPARAGRAAF Het fonds wenst in het kader van de beleidsregels uitbesteding pensioenfonds haar risico's met betrekking tot de uitbesteding van taken identificeren en waar nodig af te dekken zodat zij de risico's onder controle heeft. Om inzicht te krijgen in de risico's en de bijbehorende beheersmaatregelen heeft het fonds een risicoanalyse opgesteld. De risicoanalyse geeft onder meer aan op welke manier het fonds om gaat met risico's en risicobeheersing ten aanzien van het (uitbestede) beheer van taken. Het doel van dit document is: het bestuur inzicht geven in de risicobeheersing en het kader waarbinnen het fonds haar pensioenadministratie heeft l uitbesteed; beschrijven van de risico’s die gepaard gaan met de (uitbesteding van) het beheer van taken; l beschrijven in hoeverre de uitvoerders maatregelen hebben genomen om de door het fonds uitbestede risico’s af te l dekken en welke beheersmaatregelen het fonds zelf nog moet ondernemen om de risico’s te beheersen; toezichthouders informeren over de aanpak van het risicomanagement. De toezichthouders onderschrijven in l toenemende mate het belang van risicomanagement in regelgeving zoals in de Beleidsregels Uitbesteding, de Pensioenwet en het FTK. Beleggingsrisico’s De belangrijkste beleggingsrisico's zijn marktrisico, prijsrisico, valutarisico en kredietrisico. Deze risico's zijn nader uitgewerkt in de risicoanalyse en het beleggingsbeleid. Het beleid is schriftelijk vastgelegd en is onderdeel van de afspraken met de vermogensbeheerders. Per beleggingscategorie is een strategische weging aangegeven evenals de bandbreedtes die naar inzicht van de externe vermogensbeheerders benut kunnen worden. Door spreiding over diverse beleggingscategorieën en over diverse vermogensbeheerders wordt het risico beheerst. Als gevolg van de financiële crisis belegt het fonds momenteel conservatiever, d.w.z. meer in obligaties, dan volgens de strategische beleggingsmix. Actuariële risico’s Het fonds is per 1 januari 2010 overgestapt naar de meest recente prognosetafel 2010-2060. Hierbij wordt een correctiefactor Inkomenscategorie "Hoog" van Mercer gehanteerd. Overige relevante actuariële risico's zijn het overlijdens- en het arbeidsongeschiktheidsrisico. Deze zijn gedeeltelijk herverzekerd bij de Nationale Nederlanden N.V. te Rotterdam. De herverzekering is gesloten op basis van stop-loss. Alleen als de totale schade over een periode van 5 jaar boven het bedrag van € 2,4 miljoen komt, zal de herverzekeraar het meerdere aan het fonds uitkeren. Het contract is ingegaan op 1 januari 2009 en loop tot 1 januari 2014. Gezien de aard van het contract is er geen sprake van verdere winstdeling.


VOORUITBLIK Voor 2011 heeft het bestuur een aantal punten waar nadrukkelijk naar gekeken zal worden. Beleggingenadministratie In december 2010 heeft het bestuur tijdens een door Avida International begeleidde workshop een beter inzicht gekregen in de huidige constellatie van vermogensbeheeruitvoerders en de bijbehorende administratieve organisatie. Hierbij werd het bestuur geadviseerd een zodanige structuur aan te brengen dat het bestuur op ieder gewenst moment een meer gedetailleerd overzicht heeft van de portefeuille en de bijbehorende risico's. Op dit moment vindt nader onderzoek plaats naar een gewenst model hiervoor. Deskundigheidsplan Nadat de pensioenkoepels het plan van aanpak Deskundigheidsbevordering en Goed Pensioenfondsbestuur hebben gepresenteerd, past het fonds het eigen deskundigheidsplan hierop aan. Deskundigheid wordt een terugkerend punt op elke bestuursvergadering. Risicoanalyse De in 2009 opgestelde risicoanalyse wordt up-to-date gemaakt en verder uitwerkt. Pensioenakkoord Uiteraard volgt het fonds de ontwikkelingen met betrekking tot het Pensioenakkoord en de eventuele wetswijzigingen. Leiden, 23 juni 2011


H N. van Gijn voorzitter

F.W.M. Steeman secretaris

E. Voskuilen bestuurslid

J.B. Korndorffer bestuurslid

F. Jonker bestuurslid

F. Veltkamp bestuurslid


JAARREKENING


1 BALANS PER 31 DECEMBER 2010 (na verwerking van het resultaat) (in duizenden euro's)

31 december 2010

31 december 2009

ACTIVA Beleggingen voor risico pensioenfonds (1)

200.168

180.143

Herverzekeringsdeel technische voorzieningen

(2)

714

642

Vorderingen en overlopende activa

(3)

229

772

Liquide middelen

(4)

647

108

201.758

181.665

PASSIVA Reserves

(5)

12.735

13.252


(6)

188.251

167.923

Kortlopende schulden en overlopende passiva

(7)

772

490

201.758

181.665


2

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2010

(in duizenden euro's) 2010

2009

Bijdragen van werkgevers en werknemers

(8)

5.997

14.142

Beleggingsresultaten

(9)

20.527

20.792

Saldo waardeoverdrachten

(10)

-527

13

Pensioenuitkeringen

(11)

-5.914

-5.682

Mutatie technische voorzieningen

(12)

Pensioenopbouw Rentetoevoeging Pensioenuitkeringen en afkopen Uitvoeringskosten Saldo overdrachten van rechten Wijziging marktrente Wijziging actuariële uitgangspunten Opslag wezenpensioen Overige wijzigingen

-4.516 -2.256 5.906 177 577 -16.523 -5.164 1.292 179

-5.086 -4.202 5.636 169 -32 6.378 -7.231 60 -20.328

-4.308

Herverzekeringen

(13)

128

680

Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen

(14)

72

-38

Uitvoeringskosten

(15)

-472

-476

-517

25.123

-517

25.123

Bestemming saldo Mutatie extra reserve


3

KASSTROOMOVERZICHT 2010

(in duizenden euro's) Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. 2010

2009

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Verkopen beleggingen Aankopen beleggingen Directe opbrengsten Overige mutaties beleggingen Kosten vermogensbeheer

280.148 -281.939 191 2.102 -

537.830 -543.899 122 -1.231 245 502

-6.933

Kasstroom uit pensioenactiviteiten Bijdragen van werkgevers en werknemers Saldo waardeoverdrachten Pensioenuitkeringen Herverzekeringen Uitvoeringskosten Mutatie vorderingen en overlopende activa Mutatie overige schulden en overlopende passiva

5.997 -527 -5.914 128 -472 543 282

14.142 13 -5.682 680 -476 -605 -1.179 37

6.893

539

-40

Samenstelling geldmiddelen 2010

2009

Liquide middelen per 1 januari

108

148

Mutatie liquide middelen

539

-40

Liquide middelen per 31 december

647

108


4

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

Algemeen Het doel van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison, statutair gevestigd te Leiden, is het nu en in de toekomst verstrekken van uitkeringen aan gepensioneerden en nabestaanden ter zake van ouderdom en overlijden; tevens verstrekt het fonds uitkeringen aan arbeidsongeschikte deelnemers. Overeenstemmingsverklaring De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek rekening houdend met artikel 146 van de Pensioenwet en met inachtneming van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Schattingswijziging Op basis van nieuwe waarnemingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 2006 en 2007 heeft het CBS in december 2008 een nieuwe prognose afgegeven voor de levensverwachting voor 2050. De ontwikkeling van de toekomstige levensverwachting bleek aanzienlijk beter dan eerder voorzien en was daarmede ongunstiger voor pensioenfondsen. Het Actuarieel Genootschap heeft een gedeelte van de statistieken van het CBS verwerkt tot een nieuwe AG-tafel 2003-2008. De resultaten hiervan wezen uit dat de eerder afgegeven prognoses waren onderschat. In het kader van de richtlijnen van het Actuarieel Genootschap dient met deze reële ontwikkelingen rekening te worden gehouden. Op 30 augustus 2010 zijn de nieuwe AG-prognosetafels 2010-2060 beschikbaar gekomen. De overgang naar de nieuwe overlevingsgrondslagen is geëffectueerd per 1 januari 2010. Het totale effect van de overgang van de in 2009 gebruikte AG-prognosetafel 2005-2050 naar de nieuwe AGprognosetafel 2010-2060 is becijferd op € 12.400.000 per 1 januari 2010 inclusief herverzekering. In boekjaar 2009 is, vooruitlopend op het beschikbaar komen, het beoordelen en toepassen van die nieuwe AG-prognosetafels, een Voorziening verzwaring grondslag opgenomen ter grootte van 4,5% van de technische voorzieningen welke per 31 december 2009 € 7.231.000 was inclusief herverzekering. Het verschil van € 5.169.000 is voor € 5.164.000 als lasten wijziging actuariële uitgangspunten verantwoord in de staat van baten en lasten en € 5.000 is gemuteerd in de technische voorziening herverzekering.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Algemeen Alle bedragen zijn vermeld in duizenden euro's. Beleggingen en pensioenverplichtingen worden gewaardeerd op reële waarde. Overige activa en passiva worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs, tenzij anders is vermeld. Voor zover noodzakelijk, wordt op activa een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht.


Schattingen en oordelen De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW vereist dat het bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen die niet op eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien, indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van herziening en toekomstige perioden, indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als toekomstige perioden. Verwerking van activa en passiva Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het pensioenfonds zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten worden in de staat van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economische potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Dit betekent dat transacties worden verwerkt op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post "nog af te wikkelen transacties". Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden eveneens gesaldeerd opgenomen. Verwerking van waardeveranderingen van beleggingen Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de rekening van baten en lasten opgenomen. Vreemde valuta Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar de rapporteringsvaluta euro tegen de koers per balansdatum. Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen reële waarde. Baten en lasten voortvloeiende uit transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum.


31-12-2010

US Dollar Britse Pond Japanse Yen Zwitserse Frank

31-12-2009

1.34 0.86 108.81 1.25

1,43 0.89 133.57 1.48

Beleggingen Algemeen De beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde. Slechts indien de reële waarde van een belegging niet betrouwbaar kan worden vastgesteld vindt waardering plaats op basis van geamortiseerde kostprijs. Participaties in beleggingsinstellingen, die gespecialiseerd zijn in een bepaald soort beleggingen worden gerubriceerd en gewaardeerd volgens de grondslagen van dat soort beleggingen. Door het fonds is een lening verstrekt aan de werkgever. Deze belegging dient gewaardeerd te worden tegen de geamortiseerde kostprijs. Aangezien de lening geen onderdeel is van de handelsportefeuille en er geen transactiekosten in rekening zijn gebracht is dit gelijk aan de nominale waarde. Derivaten Derivaten worden gewaardeerd op reële waarde, te weten de relevante marktnotering of, als die er niet is, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen. Positieve posities uit hoofde van derivatencontracten ultimo verslagjaar worden gepresenteerd onder derivaten. Negatieve posities uit hoofde van derivatencontracten ultimo verslagjaar worden gepresenteerd onder schulden en overlopende passiva. Overige beleggingen Onder overige beleggingen worden opgenomen die beleggingen die niet als een van de hiervoor opgesomde beleggingen geclassificeerd kunnen worden. Tevens worden onder de overige beleggingen opgenomen nog af te wikkelen beleggingstransacties en liquide middelen die beheerd worden door de vermogensbeheerder. De overige beleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde. Herverzekering Deze post betreft de waarde van de herverzekeringspolissen bepaald op de contante waarde van de herverzekerde aanspraken berekend tegen dezelfde grondslagen als van toepassing op de voorziening pensioenverplichtingen. Er is geen excasso-opslag verwerkt. Het fonds heeft per 1 januari 2010 de herverzekering van de risico’s van overlijden en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid ondergebracht bij Nationale Nederlanden N.V. te ’s-Gravenhage. Uitgaande herverzekeringspremies worden verantwoord in de periode waarop de herverzekering betrekking heeft. Vorderingen uit hoofde van winstdelingsregelingen in herverzekeringscontracten worden verantwoord op het moment van toekenning door de herverzekeraar. Vorderingen en overlopende activa Vorderingen worden opgenomen tegen de reële waarde van de tegenprestatie, gewoonlijk de geamortiseerde kostprijs. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid.


Reserves De extra reserve dient voor het dekken van algemene risico's en financiering van eventuele toeslagverlening. Jaarlijks wordt, nadat de technische voorziening op een voldoende peil is gebracht, het resultaat van het fonds ten gunste dan wel ten laste van de extra reserve gebracht. Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen De voorziening pensioenverplichtingen is gelijk aan de contante waarde van de per balansdatum gefinancierde pensioenaanspraken, volgens de opgebouwde rechtenmethode. Dit wil zeggen dat de gefinancierde aanspraken overeenkomen met de per balansdatum tijdsevenredig verworven pensioenaanspraken. De contante waarde is berekend op basis van navolgende actuariële grondslagen: Rekenrente: De rekenrente wordt bepaald conform de rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd door DNB. Overlevingsgrondslagen: De door het Actuarieel Genootschap gepubliceerde prognosetafel 2010-2060 met startkolom 2011 rekeninghoudend met de ervaringssterfte gepubliceerd door Mercer (tabel: hoog). Huwelijksfrequentie Deelnemers voor pensioeningang: iedere deelnemer wordt geacht een partner (volgens de definitie van het pensioenreglement) te hebben. Deelnemers na pensionering: de werkelijke burgerlijke staat. Leeftijdsverschil man-vrouw 3 jaar. Voorziening voor uitgesteld wezenpensioen 2% van de voorziening van uitgesteld nabestaandenpensioen voor actieve deelnemers. Voorziening voor toekomstige pensioenopbouw arbeidsongeschikten De contante waarde van de vrijgestelde pensioenopbouw is voor 100% opgenomen in de VPV. Opslag excassokosten 3% van de voorziening pensioenverplichtingen. Opslag voor premievrijstellingsrisico 3% van de contante waarde van de jaarinkoop. Overige schulden en overlopende passiva Deze worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs.

RESULTAATBEPALING Algemeen Voor zover niet anders vermeld worden baten en lasten verwerkt in het resultaat van het jaar, waarop zij betrekking hebben. Premiebijdragen van werkgevers en werknemers Onder premiebijdragen van werkgevers en werknemers wordt verstaan de aan derden in rekening gebrachte c.q. te brengen bedragen voor de in het verslagjaar verzekerde pensioenen. Premies zijn toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.


Beleggingsresultaten Onder de directe beleggingsopbrengsten wordt verstaan alle aan het boekjaar toe te rekenen inkomsten uit beleggingen, zijnde dividend van aandelen en de aan het boekjaar toe te rekenen rentebedragen van vastrentende beleggingen. Onder indirecte beleggingsopbrengsten wordt verstaan de verandering in de waarde van beleggingen. Met de directe en indirecte beleggingsopbrengsten zijn verrekend de aan de opbrengsten gerelateerde transactiekosten, provisies en valutaverschillen. Saldo waardeoverdrachten risico pensioenfonds Deze post bevat het saldo van bedragen uit hoofde van overgenomen dan wel overgedragen pensioenverplichtingen. Pensioenuitkeringen De pensioenuitkeringen betreffen de aan deelnemers uitgekeerde bedragen inclusief afkopen. De pensioenuitkeringen zijn berekend op actuariële grondslagen en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Premies herverzekering Het fonds heeft de herverzekering van de risico’s van overlijden en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid ondergebracht bij Nationale Nederlanden N.V. te ’s-Gravenhage. Uitvoeringskosten De pensioenuitvoeringskosten zijn toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is conform de indirecte methode opgesteld. Er is onderscheid gemaakt tussen kasstromen uit beleggingsactiviteiten en pensioenactiviteiten.


5

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2010

(in duizenden euro's)

ACTIVA 1. Beleggingen voor risico pensioenfonds

Vastgoed beleggingen

Stand per 1 januari 2009 Aankopen/ verstrekkingen Verkopen/ aflossingen Overige mutaties Waardemutaties Stand per 31 december 2009 Aankopen/ verstrekkingen Verkopen/ aflossingen Overige mutaties Waardemutaties Stand per 31 december 2010

Aandelen

Vastrentende waarden

Overige beleggingen

Derivaten

Totaal

9.306

50.033

90.256

2.315

508

152.418

-

59.813

15.568

468.518

-

543.899

3.570

-66.841 15.082

-2.484 2.933

-468.505 -1.115 -1.160

2.346 -

-537.830 1.231 20.425

12.876

58.087

106.273

53

2.854

180.143

-

218

10.766

267.955

3.000

281.939

3.497

-220 7.846

-12.962 5 9.169

-267.186 37 -754

-1.924 578

-280.148 -2.102 20.336

16.373

65.931

113.251

105

4.508

200.168

Reële waarde Schattingen en oordelen Zoals vermeld in de toelichting zijn de beleggingen van het fonds nagenoeg allemaal gewaardeerd tegen reële waarde per balansdatum en is het over het algemeen mogelijk en gebruikelijk om de reële waarde binnen een aanvaardbare bandbreedte van schattingen vast te stellen. Voor sommige andere financiële instrumenten, zoals beleggingsvorderingen en -schulden, geldt dat de boekwaarde de reële waarde benadert als gevolg van het kortetermijnkarakter van de vorderingen en schulden. De boekwaarde van alle activa en de financiële verplichtingen op balansdatum benadert de reële waarde. Voor de meerderheid van de financiële instrumenten van het fonds kan gebruik worden gemaakt van marktnoteringen. Echter, bepaalde financiële instrumenten, zoals bijvoorbeeld derivaten zijn gewaardeerd door middel van gebruikmaking van waarderingsmodellen en -technieken, inclusief verwijzing naar de huidige reële waarde van vergelijkbare instrumenten.


Op basis van de boekwaarde kan het volgende onderscheid worden gemaakt: (directe en afgeleide) Marktnoteringen

Waarderingsmodellen en technieken

Totaal

Per 31 december 2010 Vastgoed beleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen

16.373 65.931 108.051 4.508

5.200 105 -

16.373 65.931 113.251 105 4.508

194.863

5.305

200.168

12.876 58.087 98.473 2.854

7.800 53 -

12.876 58.087 106.273 53 2.854

172.290

7.853

180.143

Per 31 december 2009 Vastgoed beleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen

Vanuit voortschrijdende inzicht is de verdeling van 2009 aangepast. De vastgoedbeleggingen en overige beleggingen welke opgenomen waren onder de waarderingsmodellen en technieken zijn nu opgenomen onder de marktnoteringen.

31-12-2010

31-12-2009

Vastgoed beleggingen Participaties in vastgoedmaatschappijen

16.373

12.876

16.373

12.876

De vastgoedaandelen zijn niet beursgenoteerd en betreffen participaties in beleggingsfondsen.


Aandelen De aandelen zijn niet beursgenoteerd en betreffen participaties in beleggingsfondsen. Per balansdatum zijn geen aandelen uitgeleend. De aandelen kunnen als volgt worden gesplitst: 31-12-2010

31-12-2009 In %

In %

Specificatie naar bedrijfstak: Transport en opslag Financiële instellingen (w.o . banken en verzekeraars) Nijverheid en industrie Handel Overige dienstverlening Diversen

3.860

5,9

-

-

9.154 37.590 3.871 4.041 7.415

13,9 56,9 5,9 6,1 11,3

8.777 18.378 13.943 16.045 944

15,1 31,7 24,0 27,6 1,6

65.931

100,0

58.087

100,0

1.813 14.593 49.525

2,8 22,1 75,1

52.425 5.662

90,2 9,8

65.931

100,0

58.087

100,0

Specificatie aandelen naar regio Nederland Buitenland binnen EU Buitenland buiten EU

Per balansdatum zijn de beleggingen in aandelen in mature markets 87% (2009: 90%) en emerging markets 13% (2009: 10%). Vastrentende waarden De vastrentende waarden betreffen participaties in niet beursgenoteerde obligatiebeleggingsfondsen. Per balansdatum zijn geen obligaties uitgeleend. 31-12-2010

31-12-2009 In %

In %

Specificatie naar bedrijfstak: Nederlandse overheidsinstellingen Buitenlandse overheidsinstellingen Financiële instellingen Handel- en industriële bedrijven Nutsbedrijven Andere instellingen Lening aan werkgever

6.807 38.034 41.384 21.178 4.754 -4.106 5.200

6,0 33,6 36,5 18,7 4,2 -3,6 4,6

853 39.806 37.198 16.795 667 3.154 7.800

0,8 37,5 35,0 15,8 0,6 3,0 7,3

113.251

100,0

106.273

100,0

113.251

100,0

106.273

100,0

Specificatie naar regio: Mature markets


Derivaten 31-12-2010

Valutaderivaten

31-12-2009

105

53

Op 31 december 2010 had Stichting Pensioenfonds Avery Dennison de volgende openstaande afgeleide financiële instrumenten: Onderstaande tabel geeft inzicht in de derivatenposities per 31 december 2010 Type contract

GPB Valutatermijncontracten USD Valutatermijncontracten JPY Valutatermijncontracten CHF Valutatermijncontracten

Expiratie-datum

Contractomvang

21-01-2011 21-01-2011 21-01-2011 21-01-2011

Activa

781 6.751 1.291 2.277

Passiva

8 97 -

32 19

105

51

Onderstaande tabel geeft inzicht in de derivatenposities per 31 december 2009 Type contract

GPB Valutatermijncontracten USD Valutatermijncontracten JPY Valutatermijncontracten CHF Valutatermijncontracten

Expiratie-datum

29-01-2010 29-01-2010 29-01-2010 29-01-2010

Contractomvang

741 5.023 1.548 1.305

Activa

Passiva

21 32 -

5 9

53

14

31-12-2010

31-12-2009

Overige beleggingen Liquide middelen Nog af te wikkelen transacties Commodities

1.088 91 3.329

2.783 71 -

Stand per 31 december

4.508

2.854


2010

2009

2. Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Stand per 1 januari Benodigde intrest Vrijval uitkering herverzekering Rentetermijnstructuur Overige Stand per 31 december

642 27 -108 9 144

680 16 -94 15 25

714

642

31-12-2010

31-12-2009

3. Vorderingen en overlopende activa Overige vorderingen op sponsors Verzekeringsmaatschappijen Overige vorderingen

179 50 -

179 535 58

229

772

647

108

Alle vorderingen hebben resterende looptijd van korter dan één jaar. 4. Liquide middelen ABN AMRO Bank N.V.

De liquide middelen, exclusief tegoeden die het karakter van beleggingen hebben, betreffen banken in rekeningcourant.


PASSIVA 5. Reserves Extra reserve

Stand per 1 januari 2009 Uit bestemming saldo van baten en lasten

-11.871 25.123

Stand per 31 december 2009 Uit bestemming saldo van baten en lasten

13.252 -517


12.735

31-12-2010

31-12-2009

Solvabiliteit Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen

7.926 27.128

7.026 23.509

De vermogenspositie van het pensioenfonds ultimo 2010 kan worden gekarakteriseerd als reservetekort. Voor de berekening van het vereist eigen vermogen wordt gebruik gemaakt van een standaard model.

Dekkingsgraad en herstelplan Herstelplan Op 31 maart 2009 heeft het fonds een herstelplan bij de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) ingediend. Aan het einde van 2009 leek de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich fors te herstellen van de effecten van de economische crisis. Maar in het eerste kwartaal van 2010 stegen de verplichtingen weer harder dan het vermogen van het fonds. Dit hing samen met de dalende rente en de onverwacht toegenomen stijgende levensverwachting. Ondanks het feit dat het fonds een rendement van 12,4% op de beleggingsportefeuille behaalde en de waarde van de bezitting van het fonds daardoor steeg van € 180.143 naar € 200.168, daalde de dekkingsgraad. Aan het einde van 2010 steeg de marktrente, waardoor het fonds op 31 december een dekkingsgraad van 106,8% had. Daarmee lag de dekkingsgraad, mede dankzij de extra bijstorting van de werkgever in 2009, weer boven de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,2%. Hiermee is het fonds uit het dekkingstekort indien de dekkingsgraad hier drie opeenvolgende kwartaaleinden boven ligt. Op grond van het herstelplan zou de dekkingsgraad per 31 december 2010 101,2% moeten zijn. Dus ondanks de gedaalde dekkingsgraad ligt het herstel boven het schema van het herstelplan. Het pensioenfonds is pas weer uit de situatie van een reservetekort wanneer de dekkingsgraad drie opeenvolgende kwartaaleinden boven de 114,7% ligt.


6. Technische voorzieningen Pensioenverplichting

Stand per 1 januari 2009 Mutatie technische voorziening

163.615 4.308

Stand per 31 december 2009 Mutatie technische voorzieningen

167.923 20.328


188.251

31-12-2010

31-12-2009

De voorziening voor pensioenverplichtingen is naar categorie van deelnemers als volgt samengesteld: Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioentrekkenden IBNR Verzwaring grondslagen

72.265 33.105 82.881 -

61.137 29.055 70.245 255 7.231

188.251

167.923

De methode voor de berekening van de pensioenverplichtingen is zodanig toegepast dat er geen sprake is van een financieringsachterstand. Naar hun aard hebben de technische voorzieningen in het algemeen een langlopend karakter. De IBNR (voorziening voor het tweejarige uitlooprisico met betrekking tot arbeidsongeschiktheid) is in 2010 opgenomen onder de categorie deelnemers. De voorziening verzwaring grondslagen ultimo 2009 is in 2010 vrijgevallen door effectuering van de nieuwe AG prognosetafel per 1 januari 2010.

7. Kortlopende schulden en overlopende passiva Derivaten Vooruit ontvangen premie Waardeoverdrachten Uitkeringen Inhoudingen uitkeringen Te betalen kosten

51 50 310 75 121 165

14 86 16 122 118 134

772

490


Risicobeheer en derivaten Solvabiliteitsrisico Het fonds wordt bij het beheer van de pensioenverplichtingen en de financiering daarvan geconfronteerd met risico's. De belangrijkste doelstelling van het fonds is het nakomen van de pensioentoezeggingen. Voor het realiseren van deze doelstelling wordt gestreefd naar een toereikende solvabiliteit op basis van de marktwaarde van de pensioenverplichtingen. Het belangrijkste risico voor het fonds betreft het solvabiliteitsrisico, ofwel het risico dat het fonds niet beschikt over voldoende vermogen ter dekking van de pensioenverplichtingen. De solvabiliteit wordt gemeten zowel op basis van algemeen geldende normen als ook naar de specifieke normen welke door de toezichthouder worden opgelegd. Indien de solvabiliteit van het fonds zich negatief ontwikkelt, bestaat het risico dat het fonds de premie voor de onderneming en deelnemers moet verhogen en het risico dat er geen ruimte beschikbaar is voor een eventuele indexatie van opgebouwde pensioenrechten. In het uiterste geval kan het noodzakelijk zijn dat het fonds verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten moet verminderen. De aanwezige dekkingsgraad heeft zich als volgt ontwikkeld: Vermogen


Dekkingsgraad %

Stand per 31 december 2009 Mutatie

181.175 19.811

167.923 20.328

107,9 -1,1


200.986

188.251

106,8

2010

2009

%

%

Dekkingsgraad per 1 januari Nieuwe aanspraken Uitkeringen Wijziging RTS Beleggingsresultaat Overige oorzaken

107,9 0,4 0,3 -9,7 11,8 -3,9

92,7 5,4 -0,3 3,8 10,4 -4,1

Dekkingsgraad per 31 december

106,8

107,9


31-12-2010

31-12-2009

Het tekort op FTK grondslagen is als volgt: Voorziening pensioenverplichtingen Buffers: S1 Renterisico S2 Risico zakelijke waarden S3 Valutarisico S4 Grondstoffenrisico S5 Kredietrisico S6 Verzekeringstechnisch risico Diversificatie effect

188.251

167.923

6.327 22.537 2.786 1.072 6.395 5.307 -16.905

5.591 19.196 2.862 3.496 5.015 -12.651

27.519

23.509

Vereist vermogen (art. 132 Pensioenwet) Aanwezig vermogen

215.770 200.986

191.432 181.175

Tekort/Tekort

-14.784

-10.257

Totaal S (vereiste buffers)

Bij de berekening van de buffers past het pensioenfonds de standaardmethode toe. Voor de samenstelling van de beleggingen wordt uitgegaan van de feitelijke asset mix in de evenwichtssituatie. Beleid en risicobeheer Het bestuur beschikt over een aantal beleidsinstrumenten ten behoeve van het beheersen van deze risico's. Deze beleidsinstrumenten betreffen: - beleggingsbeleid - premiebeleid - herverzekeringsbeleid - indexatiebeleid. De keuze en toepassing van beleidsinstrumenten vindt plaats na uitvoerige analyses ten aanzien van te verwachten ontwikkelingen van de verplichtingen en de financiële markten. Daarbij wordt onder meer gebruikgemaakt van ALMstudies. Een ALM-studie is een analyse van de structuur van de pensioenverplichtingen en van verschillende beleggingsstrategieën en de ontwikkeling daarvan in diverse economische scenario's. De uitkomsten van deze analyses vinden hun weerslag in jaarlijks door het bestuur vast te stellen beleggingsrichtlijnen als basis voor het uit te voeren beleggingsbeleid. De beleggingsrichtlijnen geven normen en limieten aan waarbinnen de uitvoering van het beleggingsbeleid moet plaatsvinden. Ze zijn gericht op het beheersen van de volgende belangrijkste (beleggings)risico’s. Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt gebruik gemaakt van derivaten.

Marktrisico Marktrisico omvat de mogelijkheden voor winst of verlies en omvat het prijs(koers)risico, valutarisico en het renterisico. Prijsrisico Prijsrisico is het risico van waardewijzigingen door de ontwikkeling van marktprijzen, die wordt veroorzaakt door factoren gerelateerd aan een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren. Omdat alle beleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde waarbij waardewijzigingen onmiddellijk in het saldo van baten en lasten worden verwerkt, zijn alle wijzigingen in marktomstandigheden direct zichtbaar in het beleggingsresultaat. Het prijsrisico wordt gemitigeerd door diversificatie in de beleggingsportefeuille.


Valutarisico Het valutarisico wordt veroorzaakt door wijzigingen in de verhoudingen tussen de Euro en (vooral) Amerikaanse dollars, Engelse ponden, Zwitserse franken en Japanse yens. De vreemde valutapostie voor en na afdekking door valutaderivaten is als volgt weer te geven: Positie voor afdekking

EUR CHF USD JPY GBP

Valutaderivaten

Nettopositie na afdekking 2010

Nettopositie na afdekking 2009

207.811 1.084 -6.637 -1.319 -771

-7.568 -1.179 6.652 1.322 773

200.243 -95 15 3 2

180.103 -9 22 31 -4

200.168

-

200.168

180.143

Renterisico Het renterisico is het risico dat de waarden van de portefeuille vastrentende waarden en de pensioenverplichtingen verandert als gevolg van ongunstige veranderingen in de marktrente. Dit risico bestaat doordat beleggingen en verplichtingen niet in dezelfde mate gevoelig zijn voor rentebewegingen. Het renterisico neemt af naarmate de looptijd van de beleggingen meer overeenkomt met de looptijd van de verplichtingen. De rentegevoeligheid kan worden gemeten door middel van de duration. De duration is de (met de contante waarde van de kasstromen) gewogen gemiddelde resterende looptijd in jaren. 31-12-2010

31-12-2009

Duration

Duration van de vastrentende waarden (voor derivaten) Duration van de vastrentende waarden (na derivaten) Voorziening pensioenverplichtingen

Duration

113.251

5,3

106.273

4,6

113.305 188.251

23,3 16,4

106.326 167.923

19,2 15,7

Op balansdatum is de duration van de vastrentende beleggingen aanzienlijk langer dan de duration van de verplichtingen. Dit is nodig omdat de vastrentende beleggingen in omvang kleiner zijn dan de verplichtingen. Ondanks de hogere duration is bij een rentestijging de waardedaling van de vastrentende beleggingen (in euro's) kleiner dan de waardedaling van de verplichtingen (bij toepassing van de actuele marktrentestructuur). Bij een rentestijging zal de dekkingsgraad dus stijgen. Bij een rentedaling stijgt de waarde van de verplichtingen sneller dan de waarde van de vastrentende beleggingen, waardoor de dekkingsgraad daalt. Het beleid van het fonds is erop gericht om het renterisico voor 75% af te dekken door te beleggen in twee obligatiefondsen, waarvan bij een fonds de duration is verhoogd door derivaten.

Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor het fonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het fonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven, of banken waar deposito’s worden geplaatst. Een voor beleggingsactiviteiten specifiek onderdeel van kredietrisico is het risico dat partijen waarmee het fonds transacties is aangegaan niet meer in staat zijn hun tegenprestatie te verrichten waardoor het fonds financiële verliezen lijdt (het settlement risico).


Ten aanzien van de kredietwaardigheid van de debiteuren van de vastrentende portefeuille kan het volgende overzicht worden gegeven: 31-12-2010

31-12-2009 In %

AAA AA A BBB BB Overig

In %

37.818 24.852 20.530 19.449 3.242 7.360

33,4 21,9 18,1 17,2 2,9 6,5

37.748 23.102 17.292 15.713 1.049 11.369

35,5 21,7 16,3 14,8 1,0 10,7

113.251

100,0

106.273

100,0

Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het fonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Waar de overige risicocomponenten vooral de langere termijn betreffen (solvabiliteit), gaat het hierbij om de kortere termijn. Dit risico wordt beheerst door in het strategische en tactische beleggingsbeleid voldoende ruimte aan te houden voor de liquiditeitsposities. Er wordt eveneens rekening gehouden met de directe beleggingsopbrengsten en andere inkomsten zoals premies.

Verplichtingenrisico De pensioenverplichtingen kunnen in de tijd worden weergegeven door middel van een schatting van de toekomstige uitgaande kasstromen. Het verplichtingenrisico uit zich in: Indexatieresultaten, waarbij het gevoerde indexatiebeleid afwijkt van de aannamen in de kasstroomprojectie. l Loon- en prijsstijgingen c.q. de franchise-ontwikkeling wijken af van de verwachting. l Actuariële resultaten, indien de actuariële aannamen en veronderstellingen niet overeenstemmen met de l werkelijkheid. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan het periodiek aanpassen van de levensverwachting van de deelnemers (het langlevenrisico) of wijzigingen in invaliderings- en revalideringskansen. Premieresultaten, indien de premie niet gelijk is aan de marktwaarde van de kasstromen die voortvloeien uit de l nieuwe pensioentoezeggingen. Dit betreft bijvoorbeeld verschillen tussen de “kostprijs” en de daadwerkelijk ontvangen bijdrage voor nieuwe pensioentoezeggingen.

Toeslagrisico Het bestuur van het fonds heeft de ambitie om de pensioen te indexeren. De mate waarin dit kan worden gerealiseerd is afhankelijk van de ontwikkelingen in de rente, rendement, looninflatie en demografie. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt dat de indexatietoezegging voorwaardelijk is.

Solvabiliteitsrisico Het solvabiliteitsrisico is de combinatie van het beleggings- en het verplichtingenrisico. Dit risico wordt beheerst met behulp van het op elkaar afstemmen (matchen) van durations (looptijden). Het begrip duration geeft de rentegevoeligheid aan. Het beleggingsbeleid van het fonds is erop gericht om het renterisico voor een belangrijk deel te neutraliseren door de duration van de obligatieportefeuille af te stemmen op de duration van de pensioenverplichtingen.


Overige niet-financiële risico's Operationeel risico Operationeel risico is het risico vanwege de onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke. Dergelijke risico’s worden door het fonds beheerst door het stellen van hoge kwaliteitseisen aan de organisaties die bij de uitvoering betrokken zijn op gebieden zoals interne organisatie, procedures, processen en controles, kwaliteit geautomatiseerde systemen etc. Deze kwaliteitseisen worden periodiek getoetst door het Bestuur, o.a. aan de hand van de Service Level Agreements. In verband hiermee vindt het bestuur het belangrijk dat de dienstverleners in het bezit zijn van een SAS70-type II-rapportage. Het bestuur beoordeelt deze rapportage en neemt actie indien nodig. Systeemrisico Systeemrisico betreft het risico dat het mondiale financiële systeem (de internationale markten) niet langer naar behoren functioneert, waardoor beleggingen van het fonds niet langer verhandelbaar zijn en zelfs, al dan niet tijdelijk, hun waarde kunnen verliezen. Net als voor andere marktpartijen, is dit risico voor het fonds niet beheersbaar.

Verbonden partijen Identiteit van verbonden partijen Er is sprake van een relatie tussen de verbonden partijen tussen het fonds en de sponsor, de aangesloten ondernemingen en hun bestuurders. Transacties met bestuurders Bestuursleden van het fonds en leden van de Beleggingsadviescommissie die in dienst zijn bij Avery Dennison genieten geen beloning. De onkosten van de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie worden vergoed. Voor de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie die niet in dienst van Avery Dennison zijn, geldt dat ze een vergoeding voor de verrichte uren ontvangen conform de wettelijke Regeling Onkostenvergoeding Vrijwilligerswerk. De leden van het Verantwoordingsorgaan zijn onbezoldigd. Hun onkosten worden wel vergoed.


6

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2010

(in duizenden euro's) 2010

2009

8. Bijdragen van werkgevers en werknemers Premiebijdragen van werkgevers en werknemers FVP-koopsommen

5.935 62

13.879 263

5.997

14.142

Het verschil tussen de periode premies 2010 en 2009 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een extra bijstorting door de werkgever van € 7.800.000 in 2009. De FVP-koopsommen worden aangewend voor de inkoop van extra pensioenaanspraken. De totale bijdrage van werkgever en werknemers bedraagt 21,6% (2009: eerste kwartaal 24% en vanaf het tweede kwartaal 21,6%) van de pensioengrondslag. De kostendekkende, gedempte en feitelijke premie volgens artikel 130 van de Pensioenwet zijn als volgt:

Kostendekkende premie Feitelijke premie

5.263 5.997

6.145 14.142

4.312 343 608

5.086 342 717

5.263

6.145

De samenstelling van de kostendekkende premie is als volgt: Nominaal pensioeninkoop op marktwaarde Opslag voor uitvoeringskosten Solvabiliteitsopslag (Vereist Eigen Vermogen)

9. Beleggingsresultaten Directe beleggingsopbrengsten 2010

Vastgoed Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Overige opbrengsten / lasten

Indirecte beleggingsopbrengsten 2010

Totaal 2010

Totaal 2009

81 176 -40 -26

3.497 7.846 9.169 -754 328 250

3.497 7.927 9.345 -754 288 224

3.570 15.601 3.046 -1.160 -165 -101

191

20.336

20.527

20.792

De kosten van vermogensbeheer zijn opgenomen onder de indirecte beleggingsopbrengsten.


2010

2009

10. Saldo waardeoverdrachten Overgenomen pensioenverplichtingen Overgedragen pensioenverplichtingen

424 -951

95 -82

-527

13

Dit betreft de ontvangst van of betaling aan pensioenfonds of pensioenverzekeraar van respectievelijk de vorige of nieuwe werkgever van de contante waarde van premievrije pensioenaanspraken van deelnemers die tot de ontslagdatum zijn opgebouwd. De ontvangen koopsommen worden aangewend voor de inkoop van extra dienstjaren. De toevoeging aan de technische voorziening uit hoofde van de overgenomen pensioenverplichtingen bedraagt 792. Het resultaat op de overgenomen pensioenverplichtingen bedraagt in 2010 -368. (2009: -89). De afname van de technische voorziening uit hoofde van de overgedragen pensioenverplichtingen bedraagt 1.369. Het resultaat op de overgedragen pensioenverplichtingen bedraagt in 2010 418. (2009: 70).

11. Pensioenuitkeringen Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Afkopen

5.242 613 53 6

4.969 697 -5 21

5.914

5.682

De indexatie van de uitkeringen per 1 januari 2010 zoals vastgesteld door het bestuur bedraagt nihil (2009: nihil %). De post afkopen betreft de afkoop van pensioenen die lager zijn dan € 420,69 per jaar overeenkomstig de Pensioenwet (artikel 66).

12. Mutatie technische voorzieningen Pensioenopbouw (-4.516) Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichtingen van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Verder is hierin begrepen het effect van de individuele salarisontwikkeling.


Toeslagen (-) De toeslagverlening op pensioenaanspraken en op pensioenuitkeringen is voorwaardelijk en vindt alleen plaats als de financiële middelen van het fonds dit toelaten. Het bestuur van het pensioenfonds beslist elk jaar of er een toeslag wordt verleend. Gestreefd wordt naar een toeslag op de pensioenaanspraken van actieve deelnemers die gelijk is aan de hoogste van: a) de ontwikkeling van de Cao-lonen bij de werkgever, of b) de ontwikkeling van het afgeleide Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens. De toeslag zal echter nooit meer bedragen dan 3%, behalve ingeval het bestuur van het fonds besluit om een inhaalindexatie toe te passen op de pensioenaanspraken die in het verleden niet volledig zijn verhoogd conform de maatstaf. Voor alle andere categorieën rechthebbenden geldt een toeslag die gelijk is aan de ontwikkeling van het afgeleide Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens. De toeslag zal echter nooit meer bedragen dan 3%, behalve ingeval het bestuur van het fonds besluit om een inhaalindexatie toe te passen op de pensioenaanspraken die in het verleden niet volledig zijn verhoogd conform de maatstaf. Er is voor toekomstige toeslagen geen geld gereserveerd en er wordt ook bij de bepaling van de hoogte van de pensioenpremies geen rekening gehouden met toeslagverlening. Rentetoevoeging (-2.256) De pensioenverplichtingen zijn opgerent met 1,303% (2009: 2,544%), zijnde de eenjaarsrente per 1 januari 2010. Pensioenuitkeringen en afkopen (5.906) Verwachte toekomstige pensioenuitkeringen worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de pensioenen van de verslagperiode. Uitvoeringskosten (177) Toekomstige uitvoeringskosten (in het bijzonder excassokosten) worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de kosten van de verslagperiode. Saldo overdrachten van rechten (577) Zie toelichting 10. Saldo waardeoverdrachten. Wijziging marktrente (-16.523) Jaarlijks wordt per 31 december de marktwaarde van de technische voorzieningen herrekend door toepassing van de actuele rentetermijnstructuur. Het effect van de verandering van de rentetermijnstructuur wordt verantwoord onder het hoofd wijziging marktrente. Wijziging actuariële uitgangspunten (-5.164) Jaarlijks worden de actuariële grondslagen en/of methoden beoordeeld en mogelijk herzien ten behoeve van de berekening van de actuele waarde van de pensioenverplichtingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van interne en externe actuariële deskundigheid. Dit betreft onder meer de vergelijking van veronderstellingen ten aanzien sterfte, langleven, arbeidsongeschiktheid met werkelijke waarnemingen voor de gehele bevolking als voor de populatie van het fonds. De vaststelling van de toereikend van de voorziening voor pensioenverplichtingen is een inherent onzeker proces, waarbij gebruik wordt gemaakt van schattingen en oordelen door het bestuur van het fonds. Het effect van deze wijzigingen wordt verantwoord in het resultaat op het moment dat de actuariële uitgangspunten worden herzien.


Opslag wezenpensioen (1.292) De voorziening voor uitgesteld wezenpensioen was tot einde van dit boekjaar 10% van de voorziening van uitgesteld partnerpensioen bij uitgesteld ouderdomspensioen. Nader onderzoek afgelopen jaar heeft opgeleverd, dat dit percentage kan worden verlaagd. Eind 2010 is de opslag voor wezenpensioen gewijzigd in 2%. Dit levert een positief resultaat op van 1.292. Overige wijzigingen (179) De overige wijzigingen bestaan uit resultaat op sterfte, arbeidsongeschiktheid en mutaties. 2010

2009

13. Herverzekeringen Premies voor risicokapitaal Premies voor kapitaalverzekering Periodieke uitkeringen Winstaandeel

11 11

34 38

22 -109 -41

72 -66 -686

-150

-752

-128

-680

Het overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico zijn herverzekerd bij de Nationale Nederlanden N.V. te Rotterdam. De herverzekering is gesloten op basis van stop-loss. Alleen als de totale schade over een periode van 5 jaar boven het bedrag van circa € 2,4 miljoen komt, zal de herverzekeraar het meerdere aan het fonds uitkeren. Het contract is ingegaan op 1 januari 2009 en loop tot 1 januari 2014. Gezien de aard van het contract is er geen sprake van verdere winstdeling.

14. Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen Mutatie waarde herverzekeringspolissen

72

-38

286 105 23 58

199 217 22 38

472

476

15. Uitvoeringskosten Administratiekosten Adviseurs- en controlekosten m.u.v. accountantskosten Accountantskosten Overige kosten

Ingevolge artikel 382a Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek wordt gemeld dat de accountantskosten als hiervoor opgenomen geheel betrekking hebben op onderzoek van de jaarrekening. Overeenkomstig artikel 96 van de Pensioenwet wordt vermeld dat: - het pensioenfonds in het boekjaar 2010 geen dwangsommen en boetes zijn opgelegd; - het pensioenfonds in het boekjaar 2010 geen aanwijzing als bedoeld in artikel 171 van de Pensioenwet is gegeven; - in het boekjaar 2010 geen bewindvoerder als bedoeld in artikel 173 van de Pensioenwet is aangesteld.


Personeelsleden en bezoldiging Bestuursleden van het fonds en leden van de Beleggingsadviescommissie die in dienst zijn bij Avery Dennison genieten geen beloning. De onkosten van de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie worden vergoed. Voor de bestuursleden en leden van de Beleggingsadviescommissie die niet in dienst van Avery Dennison zijn, geldt dat ze een vergoeding voor de verrichte uren ontvangen conform de wettelijke Regeling Onkostenvergoeding Vrijwilligerswerk. De leden van het Verantwoordingsorgaan zijn onbezoldigd. Hun onkosten worden wel vergoed.

Belastingen De activiteiten van het fonds zijn vrijgesteld van belastingheffing in het kader van de vennootschapsbelasting. Leiden, 23 juni 2011


H N. van Gijn voorzitter

F.W.M. Steeman secretaris

E. Voskuilen bestuurslid

J.B. Korndorffer bestuurslid

F. Jonker bestuurslid

F. Veltkamp bestuurslid


OVERIGE GEGEVENS


OVERIGE GEGEVENS 1

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum

Na balansdatum hebben geen gebeurtenissen plaatsgevonden die in het kader van de verslaglegging van belang zijn. 2

Resultaatverdeling

Volgens hoofdstuk 6 van de algemene bedrijfstechnische nota wordt jaarlijks, nadat de voorziening pensioenverplichtingen op voldoende peil is gebracht, het resultaat van het fonds ten gunste dan wel ten laste van de extra reserve gebracht.


3

ACTUARIËLE VERKLARING

Opdracht Door Stichting Pensioenfonds Avery Dennison te Leiden is aan Mercer Certificering B.V. de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring als bedoeld in de Pensioenwet over het boekjaar 2010.

Gegevens De gegevens waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van het pensioenfonds. Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening. In overeenstemming met de richtlijn "Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van verantwoordingen van verzekeringsinstellingen" heeft de accountant van het pensioenfonds mij geïnformeerd over zijn bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn.

Werkzaamheden Ter uitvoering van de opdracht heb ik onderzocht of is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. De door het pensioenfonds verstrekte administratieve basisgegevens en de bevindingen van de accountant ten aanzien hiervan zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt voor mijn beoordelingswerkzaamheden heb aanvaard. Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht: l

l

heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen, het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen toereikend zijn vastgesteld, en heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds.

Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid waarmee het pensioenfonds de tot balansdatum aangegane verplichtingen kan nakomen, mede in aanmerking nemend het financieel beleid van het pensioenfonds. De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel Genootschap geldende normen en gebruiken en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel.

Oordeel De technische voorzieningen zijn, overeenkomstig de beschreven berekeningregels en uitgangspunten, als geheel bezien, toereikend vastgesteld. Het eigen vermogen van het pensioenfonds is op de balansdatum lager dan het wettelijk vereist eigen vermogen, maar niet lager dan het wettelijk minimaal vereist eigen vermogen.


Gemeten naar de wettelijke maatstaf is ten aanzien van de verplichtingen, aangegaan tot balansdatum, sprake van een reservetekort. Met inachtneming van het voorafgaande heb ik mij ervan overtuigd dat is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet met uitzondering van artikel 132 gezien het reservetekort van het fonds. De vermogenspositie van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison is naar mijn mening niet voldoende, vanwege het reservetekort. Amstelveen, 23 juni 2011

Mevrouw A.J.M.H. van der Heijden AAG verbonden aan Mercer Certificering B.V.


4

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

Aan: het bestuur van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2010 van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison te Leiden gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2010 en de staat van baten en lasten over 2010 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het saldo van baten en lasten getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) en met inachtneming van het bepaalde in artikel 146 van de Pensioenwet. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Pensioenfonds Avery Dennison per 31 december 2010 en van het saldo van baten en lasten over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) met inachtneming van het bepaalde in artikel 146 van de Pensioenwet.


Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 23 juni 2011 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door: S.A. van Kempen RA


BIJLAGEN


1

VERLOOPSTAAT DEELNEMERS 31-12-2010 Aantal

31-12-2009

Aantal

Aantal

Aantal

Deelnemers Stand vorig boekjaar Nieuwe toetredingen Uit dienst tredingen Ingang pensioen Overlijden Andere oorzaken

625 73 -49 -9 -2 5

Stand einde boekjaar

698 33 -99 -7 -1 1

18

-73

643

625

736

679

Gewezen deelnemers Stand vorig boekjaar Uit dienst tredingen Waardeoverdrachten Ingang pensioen Overlijden Andere oorzaken

49 -20 -16 -2 -8


99 -3 -14 -25 3

57

739

736

444

433

Pensioentrekkenden Stand vorig boekjaar Ingang pensioen Overlijden Afloop Andere oorzaken


35 -10 -2 -1

24 -7 -2 -4 22

11

466

444

1.848

1.805


Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Jaarrapport 2010

Recommend Documents