Programmarekening 2008

Programmarekening 2008 Gemeente Lansingerland

Pagina 1 /177

Pagina 2 /177

INHOUDSOPGAVE 1.

INLEIDING .................................................................................5

1.1 1.2 1.3

VOORWOORD ................................................................................................... 5 FINANCIËLE UITKOMSTEN JAARREKENING 2008 ................................................................. 7 LEESWIJZER ................................................................................................... 10

2. PROGRAMMAVERANTWOORDING ...................................................... 11 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11

PROGRAMMA 1 BESTUUR EN BURGER .......................................................................... 13 PROGRAMMA 2 ACTIEF IN LANSINGERLAND ..................................................................... 21 PROGRAMMA 3 OPGROEIEN IN LANSINGERLAND ................................................................ 27 PROGRAMMA 4 INTEGRALE VEILIGHEID ........................................................................ 35 PROGRAMMA 5 MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING .......................................................... 39 PROGRAMMA 6 WERK EN INKOMEN............................................................................. 45 PROGRAMMA 7 ECONOMIE EN GLASTUINBOUW ................................................................. 51 PROGRAMMA 8 BEREIKBAARHEID EN MOBILITEIT ............................................................... 57 PROGRAMMA 9 ONTWIKKELINGSBEDRIJF/GRONDZAKEN ........................................................ 61 PROGRAMMA 10 RUIMTELIJKE ORDENING, VOLKSHUISVESTING EN MILIEU ................................... 65 PROGRAMMA 11 BEHEER OPENBARE RUIMTE ................................................................ 71

3. PARAGRAFEN.............................................................................. 77 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

4.

PARAGRAAF LOKALE HEFFINGEN ............................................................................... 79 PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN .......................................................................... 83 PARAGRAAF ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN ................................................................. 87 PARAGRAAF FINANCIERING..................................................................................... 93 PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING ................................................................................. 99 PARAGRAAF VERBONDEN PARTIJEN .......................................................................... 102 PARAGRAAF GRONDBELEID................................................................................... 115 PARAGRAAF HERINDELING ................................................................................... 119

JAARREKENING 2008 ................................................................121

4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.3 4.4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4

BALANS ...................................................................................................... 122 TOELICHTING OP DE BALANS ................................................................................. 124 GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING .............................................. 124 TOELICHTING ACTIVA ..................................................................................... 128 TOELICHTING PASSIVA .................................................................................... 139 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2008......................................................................... 161 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2008.................................................... 164 VERSCHILLENANALYSE PER PROGRAMMA .................................................................. 164 OVERZICHT ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN BEDRAG VOOR ONVOORZIEN ............................... 171 OVERZICHT INCIDENTELE BATEN EN LASTEN ............................................................... 176 SINGLE INFORMATION SINGLE AUDIT (SISA) .............................................................. 177

Bijlagen

Pagina 3 /177

Pagina 4 /177

1.

Inleiding

1.1

Voorwoord

2008 was een bijzonder jaar. In het eerste deel van het jaar leek alles nog heel positief en volgens plan te verlopen. De ontwikkeling van de rijksbegroting resulteerde in een forse groei van het gemeentefonds. In het tweede deel wierp de wereldwijde crisis zijn schaduw vooruit. De gevolgen daarvan beïnvloeden de tot nu toe voortvarende groei van onze gemeente. Zo verloopt de bouw van nieuwe woningen minder voorspoedig dan de jaren daarvoor. In de kadernota 2009 zal zichtbaar worden welke gevolgen de gewijzigde omstandigheden hebben voor de inkomsten en uitgaven van de gemeente. In 2008 hebben we echter nog veel van onze plannen kunnen realiseren. De gemeente heeft veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van beleid. Het collegeprogramma ‘Samen werken aan Lansingerland’ vormde de leidraad voor de begroting en jaarrekening van 2008. Voor de jaarrekening zijn we uitgegaan van elf programma’s, die in totaal achttien beleidsvelden omvatten. De gemeente geeft vanuit het collegeprogramma prioriteit aan deze achttien beleidsvelden. Ze variëren van verbetering van de dienstverlening, vermindering van de regeldruk tot het opstellen van beheerplannen en investeren in bedrijfsvestiging. De prioriteiten hebben geleid tot concrete bestuursopdrachten over de volle breedte van het gemeentelijke werkveld. Deze bestuursopdrachten vormden een stevige basis voor het werk in 2008 en als voorbereiding op de begroting van 2009. Een van de belangrijkste prioriteiten in 2008 was het verbeteren van de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen. De gemeente heeft hierin zeker een slag gemaakt. Het frontoffice is doorontwikkeld tot een brede publieksbalie en we hebben een klantvolgsysteem in gebruik genomen. Daarnaast hebben we de digitale dienstverlening uitgebreid. Ook heeft de gemeente de regeldruk voor burgers en bedrijven weten te verminderen. Verder hebben we met het verschijnen van de toekomstvisie 2040 een doorkijk gegeven naar de ontwikkelingen in de wat verdere toekomst. Dit alles vond plaats in de dynamische omgeving waarin Lansingerland zich bevindt, met een grote woningbouwopgave, een bijbehorende toename van de bevolking en diverse ontwikkelingen op het gebied van voorzieningen, infrastructuur en bedrijventerreinen. Collegeprogramma op schema De uitvoering van het collegeprogramma ligt over het algemeen op schema. De gemeente begint echt een speler van formaat te worden. De vele plannen en ontwikkelingen trekken echter wel een wissel op de organisatie. De krapte op de arbeidsmarkt leidde ertoe dat we de vele vacatures, mede ontstaan door de fusie en de groei, moeilijk konden vervullen. Toch hebben we heel veel van onze plannen kunnen realiseren en zijn we gestart met enkele grote investeringen, zoals de aanleg van het Annie M.G. Schmidtpark en het daarin gelegen zwembad, de verdere ontwikkeling van Greenport en de realisatie van onderwijs- en sportaccommodaties. In 2008 hebben we onder meer de volgende plannen kunnen realiseren: De aanschaf van een afsprakenmodule, waardoor in 2009 burgers via internet, telefoon of persoonlijk aan de balie een afspraak kunnen maken Organiseren van inwonersavonden in het kader van burgerparticipatie Opstellen van een sportnota en de aanleg van verschillende sportvoorzieningen Er is een begin gemaakt met de nota Kunst en Cultuur Formuleren van een visie Recreatie en Groen Uitwerken van een nieuwe Algemene Subsidieverordening en een kadernotitie. Opstellen van masterplannen voor de huisvesting van het primair en het voortgezet onderwijs Invoeren van een lokale Educatieve agenda. Opstellen van de Kadernota Integraal jeugdbeleid en nota Preventief jeugdbeleid

Pagina 5 /177

-

Schrijven van de startnotitie Integrale Veiligheid De start van de pilot wijkgericht werken in Oranjebuurt Berkel en Rodenrijs en in Bleiswijk Opzetten buurtpreventie in Weidebuurt De start van de pilot handhaving Opening WMO-loket Wegwerken van de wachtlijst voor zorgwoningen Aanstellen coördinator steunpunt vrijwilligers Formuleren doelstellingen CJG Lansingerland en aanstellen projectleider Aanbieden van scholing aan uitkeringsgerechtigden Ontwikkeling nieuw reïntegratiebeleid Nieuw armoede en minimabeleid en het houden van armoedeconferentie Versterking van het ondernemersklimaat onder meer door uitvoering te geven aan de Economische agenda 2008-2011. Realiseren van 137 hectare extra glas vanaf 2008 in de Overbuurtsepolder en Noordpolder Schrijven van het mobiliteitsplan Uitwerken vier bestemmingsplannen Start gemaakt met een structuurvisie Opstellen milieuplan Opstellen beheerplannen Opstellen gemeentelijk rioleringsplan.

Bedrijfsvoering In 2008 hebben we extra tijd en energie gestoken in de bedrijfsvoering, met name in het verbeteren van de bedrijfsprocessen. Een goede bedrijfsvoering is immers van levensbelang voor het uitoefenen van het gemeentelijk beleid, de dienstverlening aan burgers en de realisatie van projecten. Ook intern heeft de gemeente zich verder ontwikkeld. Er is hard gewerkt aan het verbeteren van planning & control. De gemeente is bezig met de verfijning van het instrumentarium om regie te voeren op wijzigingen in de woningbouwaantallen. Er is een sterke relatie met onder andere de begroting, scholenplanning, (sport)voorzieningen en organisatieomvang. Ook het grip krijgen op de onderuitputting op de investeringen heeft veel aandacht. Gelet op de groei van de gemeente is het onvermijdelijk dat de structuur van de organisatie de komende tijd in beweging blijft. In 2008 hebben we op onderdelen wijzigingen doorgevoerd. Verder hebben we creatieve en innovatieve manieren aangewend om personeel te werven en te behouden. Er is daarnaast hard gewerkt om het definitieve ontwerp van het gemeentehuis af te ronden. Als alles volgens de planning verloopt, zullen we de eerste helft van 2011 onze intrek kunnen nemen in het nieuwe gebouw. Voor informatievoorziening en ICT werd de capaciteit volledig ingezet voor het optimaliseren van de dienstverlening en een aantal (landelijk) in te voeren basisregistraties die een belangrijk fundament vormen voor de gegevenshuishouding van de toekomst (‘een overheid die niet naar de bekende weg vraagt’).

Pagina 6 /177

1.2

Financiële uitkomsten Jaarrekening 2008

In dit hoofdstuk geven we een analyse van de belangrijkste financiële uitkomsten over 2008. De jaarrekening 2008 sluit met een saldo van € 17,5 mln nadelig. In tabel 1 is dit jaarrekeningresultaat uitgesplitst naar de drie componenten waaruit het saldo is opgebouwd. Aansluitend zullen wij op elk van de onderdelen afzonderlijk ingaan. Tabel 1. Uitkomsten jaarrekening 2008 Reguliere bedrijfsvoering 2008 Vrijval onderhoudsvoorzieningen (op grond van BBV) Effect herrekening grondexploitaties

7,5 mln 2,5 mln -/- 27,5 mln -/- 17,5 mln

voordelig voordelig nadelig nadelig

De tabel laat zien dat het door de gemeenteraad nog te bestemmen resultaat per saldo uitkomt op een bedrag van € 17,5 mln nadelig. Dit heeft ingrijpende effecten voor de reservepositie en de omvang van het aanwezige weerstandsvermogen van de gemeente. In de afgelopen periode hebben wij hierover al uitvoerig gerapporteerd. Reguliere bedrijfsvoering 2008 De uitkomst van de jaarrekening 2008 is voor het onderdeel ‘reguliere bedrijfsvoering’ € 7,5 mln voordelig. Bij de Najaarsnota 2008 is al een voordelig saldo van 5,2 mln gemeld en toegelicht. Hieruit blijkt dat aanvullend een voordeel van € 2,3 mln ten opzichte van de begroting is ontstaan. Deze € 2,3 miljoen wordt in hoofdzaak als volgt verklaard: •

Meeropbrengst bouwleges (€ 1,9 mln voordelig) Enkele omvangrijke woningbouwplannen, ontwikkeling van bedrijfspanden en infrastructuur hebben geresulteerd in een hoger bedrag aan bouwleges dan oorspronkelijk geraamd. Deze meeropbrengst wordt conform eerdere besluitvorming toegevoegd aan het rekeningresultaat.

•

Nog uit te voeren prioriteiten Kadernota 2007 / Voorjaarsnota 2008 (€ 1,6 mln voordelig) De prioriteiten die zijn benoemd in de Kadernota 2007 en de Voorjaarsnota 2008 zijn met veel voortvarendheid ter hand genomen maar de werkelijke uitvoeringskosten komen in veel gevallen later dan de fase van planvoorbereiding en verdere uitwerking. In lijn met het in december 2008 genomen raadsbesluit over de te hanteren systematiek van budgetoverhevelingen stellen wij voor het restant van de incidentele middelen over te hevelen naar 2009 zodat de verdere realisatie dit jaar kan plaatsvinden. Het gaat om een bedrag van € 1,6 mln, elk van de afzonderlijke posten is voorzien van een korte motivatie opgenomen in een bijlage bij deze jaarstukken.

•

Uitvoering Wet Werk en Bijstand (€ 0,5 mln voordelig) De uitgaven voor bijstandsverlening zijn achtergebleven bij de raming. De uitgaven voor bijstandsverlening zijn daarmee overigens nog steeds hoger dan de hiervoor ontvangen rijksvergoeding.

•

Mutatie reserves algemene dekkingsmiddelen (€ 0,9 mln nadelig) Lagere onttrekking aan de reserve bijdrage kapitaallasten door vertraagde uitvoering van de investeringsagenda. De bijbehorende kapitaallasten zijn in de Najaarsnota afgeraamd en leiden nu niet tot een onderuitputting.

•

Saldo kostenplaatsen (€ 0,4 mln nadelig) Alle kosten voor personeel & overhead worden toegerekend aan de diverse producten in de programma’s. Deze toerekening is in 2008 (voor het eerst) gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. Dit geeft een betrouwbare toerekening maar ook (budgetneutrale) afwijkingen ten opzichte van de begroting op programmaniveau, omdat de toerekening in de

Pagina 7 /177

begroting 2008 een inschatting is geweest zonder ervaringscijfers. In de toelichting per programma zijn deze budgetneutrale afwijkingen afzonderlijk gemeld. Per saldo gaat het om € 1,6 miljoen waarvoor binnen de programma’s € 1,2 miljoen dekking aanwezig is. Deze dekking betreft onder andere de stelpost CAO-ontwikkelingen, onderuitputting uitbesteed werk en de stelpost WMO. Per saldo resteert € 0,4 miljoen1; op basis van het tijdregistratiesysteem is vanuit de afdeling Projecten voor € 250.000 aan kosten niet toe te rekenen aan investeringskredieten dan wel grondexploitaties. De resterende overschrijding (circa € 150.000) betreft onderhoudslasten automatisering. Verderop in deze jaarstukken geven wij een analyse van de budgetafwijkingen per programma. De totstandkoming van de begroting 2008 heeft destijds in het teken gestaan van het harmoniseren van het financieel beleid en het realiseren van een kwaliteitsslag in het gebruik van de begroting als sturingsinstrument. De verbeterslag kan met behulp van de uitkomsten van deze jaarrekening worden afgerond. Vrijval onderhoudsvoorzieningen In de verslaggevingvoorschriften2 wordt gesteld dat in de balans opgenomen voorzieningen voor kostenegalisatie (het egaliseren van onderhoudskosten over de jaren heen) met een recent bestedings- of beheerplan moeten worden onderbouwd, zodat ook de toereikendheid van de voorzieningen kan worden vastgesteld. Omdat wij momenteel, met uitzondering van het Gemeentelijk Rioleringsplan, niet over vastgestelde beheerplannen beschikken zijn wij op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) gehouden deze voorzieningen te laten vrijvallen. Dit resulteert in een verhoging van het rekeningresultaat met € 2,5 mln (voordelig). Wij stellen aan uw gemeenteraad voor de betreffende bedragen vooralsnog beschikbaar te houden als financiële dekking voor de beheerplannen door storting in daarvoor bestemde reserves. Effect herberekening grondexploitaties Als gevolg van de economische situatie in Nederland is in het laatste kwartaal van 2008 kritisch gekeken naar de gevolgen van deze situatie voor de woningbouwproduktie en daarmee voor de grondexploitaties. De gemeente Lansingerland heeft veel risicodragende grondexploitaties. Als vervolg op de actualisatie van de exploitaties per 1 januari 2008 is aan de hand van de bijgestelde verwachtingen tussentijds een herberekening gemaakt van de vijf grootste grondexploitaties, te weten Wilderszijde, Parkzoom, Meerpolder, Centrum Berkel en De Tuinen. Hierbij is aan de hand van de parameters afzet en inkomstenstijging een aantal risico-scenario’s doorgerekend. Uw raad is hierover in een eerder stadium al uitvoerig geïnformeerd. Ten laste van boekjaar 2008 heeft een extra dotatie van € 27,5 mln plaatsgevonden in de voorziening grondexploitatie voor de toename van de negatieve complexen. Voorzienbare verliezen moeten worden genomen / afgedekt op het moment dat deze bekend worden. Grondexploitaties blijven omgeven door risico’s met name als gevolg van ontwikkelingen in de woningmarkt en financieringsmarkt (renteniveau) waarop de gemeente nauwelijks invloed kan uitoefenen. De uitgangspunten over de duur van de recessie en de effecten daarvan op de grondprijzen zijn op basis van de huidige inzichten en verwachtingen bepaald. Uiteraard staat de economische wereld niet stil. Wijzigingen in de gehanteerde uitgangspunten hebben grote gevolgen. Het is belangrijk dit proces zorgvuldig te blijven monitoren en zonodig passende maatregelen te nemen. Het eerstvolgende ijkpunt is de actualisatie van de grondexploitaties per 1 januari 2009. Dekking dotatie voorziening grondexploitaties In de nota Reserves en Voorzieningen 2008 is de beleidslijn vastgelegd dat winsten en verliezen op grondexploitaties automatisch worden verrekend met de algemene reserve grondexploitaties. De algemene reserve grondexploitaties is echter ontoereikend om de benodigde bijstelling te kunnen

1

Voor een totaaloverzicht van de saldi kostenplaatsen per programma wordt verwezen naar paragraaf 4.4 Toelichting op de staat van baten en lasten

2

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)

Pagina 8 /177

dragen. Via deze jaarrekening leggen wij een expliciet besluit over dekking van deze bijstelling aan de gemeenteraad voor. Gezien de aard van de reserves worden achtereenvolgens als dekkingsmiddel ingezet: Tabel 2. Dekking bijstelling grondexploitaties Algemene reserve grondexploitaties Reserve rente grondexploitaties Algemene reserve Totale dekking

9,4 mln 7,9 mln 10,2 mln 27,5 mln

In de volgende tabel is het verloop van de belangrijkste reserves als gevolg van de uitkomsten van de jaarrekening 2008 zichtbaar gemaakt. in mln €

Algemene reserve Alg reserve grondexpl Res rente grondexpl Reserve projecten Reserves i.a.v. beheerplan

balanswaarde bestemming 31.12.2008 regulier 8,7 5,9 9,4 7,9 3,4 1,6 4,0 7,5

vrijval bestemming voorziening grex 10,29,47,92,5 2,5

saldo na bestemming jaarrekening 2008 4,4 5,0 6,5

27,5-

Conclusie / samenvatting Gelet op de omvang van onze gemeente en het risicoprofiel behorend bij de groei en dynamische ontwikkeling die wij vol overtuiging hebben ingezet en nu onder verzwaarde economische omstandigheden doormaken, stemt het tot grote zorg dat de vrije reserves zo fors zijn afgenomen. Overigens is deze administratieve verwerking voor ons geen keuze geweest, maar een verplichting. Voorzienbare verliezen moeten worden genomen / afgedekt op het moment dat deze bekend worden. Het toekomstige tekort op de grondexploitatie van € 27,5 miljoen wordt gedekt door inzet van: € 5,9 miljoen rekeningsresultaat 2008, € 17,3 miljoen reserves grondbedrijf en € 4,3 miljoen algemene reserve. Dit heeft tot gevolg dat er geen specifieke reserves meer zijn ter dekking van de grondexploitaties en dat de algemene reserve per 1 januari 2009 nog slechts € 4,4 miljoen bedraagt. Echter in de begroting 2009 is een storting in de algemene reserve opgenomen van € 3,5 mln. Daarnaast zijn in de meerjarenbegroting 2009 - 2012 stortingen in een reserve grondprijzen opgenomen tot een totaalbedrag van € 3,1 miljoen verdeeld over 3 jaarschijven. Hiervoor wordt een besluit voorbereid om ook deze storting toe te voegen aan de algemene reserve.

Pagina 9 /177

1.3

Leeswijzer

Het besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de opbouw van de jaarstukken van gemeenten gelijk is aan die van de begroting. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de jaarrekening (de financiële verantwoording waarop de accountantsverklaring betrekking heeft). De ‘Programmaverantwoording’ is opgenomen in hoofdstuk 2 en bevat de beleidsmatige verantwoording over 2008. Bij alle onderwerpen en speerpunten die in de Programmabegroting 2008 zijn benoemd, wordt ingegaan op de vraag ‘hebben we bereikt wat we wilden en wat hebben we daarvoor gedaan?’. Indien van toepassing wordt op basis van de laatste ontwikkelingen in het kort een doorkijk naar 2009 gegeven. De programma’s sluiten af met de vraag ‘wat heeft het gekost?’ waarbij de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting worden toegelicht. In hoofdstuk 3 zijn de paragrafen opgenomen. Doel van de paragrafen is dat de thema’s die voor verschillende programma’s van toepassing zijn op één plaats worden weergegeven. In de paragrafen worden beheersmatige aspecten behandeld die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. Het gaat om de onderwerpen lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. Hoofdstuk 4 ‘Jaarrekening 2008’ bevat de financiële verantwoording over het afgelopen jaar en bestaat uit de balans met toelichting en de staat van baten en lasten (programmarekening) met toelichting. Ten slotte is een aantal bijlagen opgenomen.

Pagina 10 /177

2. Programmaverantwoording

Pagina 11 /177

Pagina 12 /177

2.1 Programma 1 Bestuur en Burger Bestuurlijke samenwerking (o.a. Stadsregio), Dualisme, Rekenkamer, Klachtenregeling, Bezwaarschriften, Terugdringen regelgeving en administratieve lasten, Serviceniveau dienstverlening, Communicatie en interactieve beleidsvorming

Omschrijving programma De gemeente Lansingerland werkt volgens het principe van de betrouwbare overheid. De woorden transparant, doelgericht, gezaghebbend, toekomstgericht en ambitieus staan hoog in het vaandel. Waar nodig treedt de gemeente op als ondernemer en uitvoerder. Waar mogelijk zorgt de gemeente voor ondersteuning, heeft ze de regiefunctie en werkt ze samen met andere partijen. De gemeente stimuleert burgerparticipatie en streeft naar een kwalitatief hoogwaardige, vraaggerichte dienstverlening. De communicatie met interne en externe doelgroepen speelt hierbij een belangrijke rol. Essentieel is dat alle communicatie van of uit naam van de gemeente goed aansluit bij de prioriteiten van het bestuur en de gewenste profilering. Het programma bevat de volgende beleidsterreinen: 1. Vraaggerichte dienstverlening/informatievoorziening 2. Terugdringen regel- en administratieve lastendruk 3. Communicatie/interactieve beleidsvorming 4. Organisatie 5. Bestuurlijke samenwerking

Programmaonderdeel: Vraaggerichte dienstverlening / informatievoorziening Nieuwe frontoffice * Hebben we bereikt wat we wilden? De frontoffice heeft in de loop van 2008 een andere aanblik en uitstraling gekregen waardoor die meer zichtbaar is. De resultaten van de benchmarking Publiekszaken geven aan dat de inwoners de doorgevoerde wijzigingen als positief ervaren. Bezoekers waardeerden hun baliebezoek met een 7.9, waarmee wij landelijk een gedeelde zevende plaats innemen (2007 een gedeelde 52 e plaats). ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben de frontoffice doorontwikkeld tot een brede publieksbalie en uitgebreid met de producten van Vergunningverlening & Handhaving. In 2009 zal er een verdere uitbreiding plaatsvinden met de producten van diverse andere afdelingen. Om de burger nog beter te informeren heeft de gemeente in 2008 een klantvolgsysteem in gebruik genomen. Het systeem informeert bezoekers over de wachttijden en het laatste (gemeente)nieuws. Verder levert het systeem de organisatie managementinformatie op over afhandeltijden, bezoekersaantallen e.d. Verantwoordelijk voelen voor de ontwikkelingen bij de (digitale) dienstverlening * Hebben we bereikt wat we wilden? De medewerkers hebben meer verantwoordelijkheid gekregen. Hierdoor voelen zij zich meer betrokken en verantwoordelijk voor de (digitale) dienstverlening.

Pagina 13 /177

** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben locatiebeheerders (Berkel, Bergschenhoek en Bleiswijk) aangesteld. Hierdoor hebben de medewerkers meer verantwoordelijkheid gekregen. De locatiebeheerders overleggen regelmatig met elkaar om zodoende te komen tot één uniforme werkwijze op de drie SpiLlen. De gemeente heeft ook productbeheerders aangesteld voor de Burgerlijke Stand en de GBA. Doel daarvan is om de kwaliteit van deze producten te waarborgen. Gemeentelijke producten en diensten via meer dan een kanaal opvraagbaar en beschikbaar * Hebben we bereikt wat we wilden? Inwoners kunnen steeds meer gemeentelijke producten en diensten via meer kanalen opvragen. We hebben het aantal producten en diensten dat inwoners digitaal kunnen afnemen verder uitgebreid. Momenteel kunnen inwoners elf producten / diensten digitaal afnemen tegen vijf in 2007. In 2008 hebben we een eerste aanzet gegeven om te komen tot het werken op afspraak. In 2009 zullen de burgers voor een aantal veel gevraagde producten en diensten een afspraak kunnen maken. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben bepaald welke producten en diensten als eerste in aanmerking komen om digitaal aan te kunnen vragen. Uitgangspunt was dat de burger er duidelijk profijt van moet hebben. Het gaat dus om producten die burgers regelmatig aanvragen. In 2008 heeft de gemeente een afsprakenmodule aangeschaft. In 2009 kunnen burgers via internet, telefoon of persoonlijk aan de balie een afspraak maken voor het aanvragen van diverse veel gevraagde producten en diensten. Het streven is om het aantal producten en diensten waarvoor een afspraak kan worden gemaakt in 2009 fors uit te breiden. Opstarten van trajecten voor medewerkers gericht op ontwikkeling en scholing * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente wil graag de ambitie van een kwalitatief hoogwaardige, vraaggerichte dienstverlening waar maken. Daarom zouden we in 2008 trajecten opstarten voor medewerkers, gericht op ontwikkeling en scholing. Deze trajecten zouden hen moeten ondersteunen bij de verandering van aanbodgericht denken en handelen naar vraaggericht denken en handelen. Het proces om producten, diensten en medewerkers van andere afdelingen over te plaatsen naar de brede publieksbalie verliep aanvankelijk erg stroef. Om deze reden zullen we de trajecten voor ontwikkeling en scholing van de medewerkers in de loop van 2009 opstarten. Hierdoor zullen de resultaten pas in 2009 zichtbaar worden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben bepaald welke producten en diensten, inclusief bijbehorende fte’s, in aanmerking komen om in de brede publieksbalie te worden opgenomen. Dit krijgt in 2009 zijn beslag. Klachten * Hebben we bereikt wat we wilden? Uitgangspunt en doelstelling bij de klachtafhandeling zijn: verhoging van de kwaliteit van de dienstverlening en klantvriendelijk en klantgericht werken. De gemeente streeft naar zo min mogelijk klachten en doet er alles aan om klachten binnen de wettelijke termijn van tien weken af te handelen. Het doel daarbij is om de klachten zo goed mogelijk af te handelen dat wil zeggen dat de klager zich gehoord voelt en het probleem wordt opgelost. In 2008 heeft de gemeente 90% van de ingekomen klachten binnen de termijn afgehandeld. Op basis van gegevens kunnen we concluderen dat het aantal ingediende klachten in 2008 ten opzichte van 2007 licht is gestegen.

Pagina 14 /177

** Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2008 hebben we in totaal 61 klachten geregistreerd. Hiervan heeft de gemeente 52 klachten behandeld conform de in 2007 opgestelde procedure voor interne klachtafhandeling. Negen klachten werden als niet ontvankelijk beoordeeld. In 39 gevallen heeft de gemeente de klacht op informele wijze naar tevredenheid van de klager afgehandeld. De formele procedure werd zes maal gevolgd. Dit betekent dat het college in deze zaken, na een hoorzitting en nader onderzoek naar de klacht, een oordeel over de (on) gegrondheid van de klacht heeft gegeven. In 2008 is de raad tweemaal geïnformeerd over de stand van zaken bij de klachtafhandeling. De jaarlijkse rapportage stond in het burgerjaarverslag. Daarnaast heeft de organisatie in het kader van de actieve informatieplicht een tussenrapportage voorgelegd aan de commissie Algemeen Bestuur en Veiligheid. De tussenrapportage bevatte de afhandeling van klachten en bezwaarschriften over de periode januari tot en met mei 2008. Het management wordt maandelijks geïnformeerd over de stand van zaken bij de afhandeling van klachten, bezwaren en aansprakelijkstellingen. Bezwaren * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente was van plan in 2008 80% van de ingediende bezwaarschriften binnen de wettelijke termijn af te handelen. Er zijn in 2008 260 bezwaarschriften binnengekomen. Daarvan is 81% binnen de wettelijke termijn afgehandeld. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Door de invoering van nieuwe wetgeving was een achterstand ontstaan. Nogal wat burgers dienden bezwaren in over collectief vervoer en huishoudelijke hulp. In de loop van 2008 hebben tijdelijk medewerkers het secretariaat van de commissie bezwaarschriften ondersteund, zodat de achterstanden konden worden weggewerkt. De capaciteit van de commissie bezwaarschriften is uitgebreid door het instellen van een extra kamer Sociale Zaken. Daarnaast werd het aantal zaken per hoorzitting van de commissie tijdelijk verhoogd van vier naar zes. In de loop van 2008 is een nieuwe vorm van managementrapportage opgezet. Hierdoor heeft de directie voortdurend inzicht in de loop van het proces en eventuele knelpunten, zodat ze adequaat kan reageren op dreigende termijnoverschrijdingen. Rapportages worden frequent besproken met betrokkenen (bestuur – MT- medewerkers).

Programmaonderdeel: Terugdringen regel- en administratieve lastendruk * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente is gestart om op verantwoorde wijze de regeldruk terug te dringen en de administratieve lastendruk te verminderen. Op dit punt hebben we in overeenstemming met de adviezen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) de volgende ‘quick wins’ behaald: -

-

Sinds 2008 verleent de gemeente vergunningen in beginsel voor onbepaalde tijd, vergunninghouders hoeven deze dus niet periodiek te verlengen. Dit bespaart bedrijven naast tijd en kosten een hoop ergernis. Het gaat hierbij om de vergunning voor speelgelegenheden, de vergunning voor speelautomaten, de vergunning voor het verkopen van vuurwerk en de inzamelvergunning. De gemeente hanteert uniforme weigeringsgronden: duidelijker voor burgers en bedrijven. De dienstverleningsvergunning is definitief afgeschaft: glazenwassers, gidsen en scharensliep hoeven voor hun dienstverleningsactiviteiten geen vergunning meer aan te vragen. De uitritvergunning heeft de gemeente vervangen door een melding vooraf: alleen als de verkeersveiligheid of een ander reëel belang in gevaar dreigt te komen, stelt de gemeente

Pagina 15 /177

-

-

-

-

-

voorwaarden vooraf; in alle andere gevallen kan degene die de melding doet zonder verdere procedures zijn of haar gang gaan. De gemeente heeft de reikwijdte van de evenementenvergunning ingeperkt: voor kleinere evenementen zoals straatfeesten en barbecues hoeven de inwoners geen vergunning meer aan te vragen. De vergunning voor alarminstallaties is afgeschaft. De gemeente heeft de reikwijdte van de reclamevergunning beperkt: bedrijven hoeven alleen voor lichtreclames nog een vergunning aan te vragen, alle overige reclame-uitingen, zoals borden en opschriften aan gebouwen, zijn vergunningvrij zolang ze geen gevaar opleveren. De gemeente heeft de ventvergunning afgeschaft: huis-aan-huis verkopen is nu vergunningvrij. De algemene regels voor venten bieden voldoende ruimte om op te treden waar nodig. Standplaatshouders hoeven nog maar een keer een standplaatsvergunning aan te vragen: standplaatshouders die artikelen verkopen als oliebollen, vis of ijsjes hoeven niet langer elk jaar het aanvraagformulier in te vullen. De vergunning voor het houden van voorwerpen op of aan het water is afgeschaft: inwoners hoeven dit voortaan alleen nog maar te melden. De gemeente heeft werk gemaakt van de digitale loketten. Dit levert winst op voor burgers en ondernemers. Inwoners kunnen bijvoorbeeld via het internet (door middel van DigiD) de WOZwaarde van de woning inzien. Ook kunnen ze digitaal een verhuizing doorgeven. Ondernemers kunnen 24 uur per dag 7 dagen per week gebruik maken van onze gemeentelijke diensten via de site Antwoord© voor bedrijven. Via dit ene loket kunnen ondernemers ook de vergunningen van alle andere overheidsinstanties aanvragen. Bedrijven hoeven bij de aanvraag van vergunning geen uittreksel uit het handelsregister meer in te leveren, de gemeente gaat zelf online het handelsregister raadplegen. Dit scheelt bedrijven een hoop rompslomp, namelijk het zelf aanvragen, laten waarmerken en zo nodig kopiëren van de uittreksels.

Door de bovenstaande maatregelen scoort de gemeente goed op de schaal van het rapport van de Kamers van Koophandel. Hierin heeft het bedrijfsleven twaalf ‘best practices’ aangegeven. In acht van de twaalf gevallen handelt de gemeente volgens de methode die de Kamers van Koophandel aanduiden als ‘best practice’. Dit wil zeggen de methode die de minste rompslomp oplevert voor het bedrijfsleven. In drie gevallen werkt de gemeente daar nog aan. In één geval heeft de gemeente goede redenen om af te wijken van de ‘best practice’ van de KvK, namelijk waar het gaat om de exploitatievergunning voor de horeca. De gemeente heeft reële argumenten om deze niet af te schaffen. Wel geeft de gemeente deze vergunning nu voor onbepaalde tijd af, waardoor de administratieve lasten voor de aanvrager beperkt blijven. We hebben verder bekeken of we de administratieve lastendruk voor burgers en bedrijven op een verantwoorde wijze kunnen verminderen. Dit hebben we gedaan naast het actualiseren en op bepaalde punten dereguleren van de Algemene Plaatselijke Verordening. In december 2008 heeft de gemeente een maatregelenplan opgesteld. Hierin staan aanbevelingen voor vervolgstappen om te komen tot de vermindering van de administratieve lasten voor burgers en bedrijven. Dit maatregelenplan vormt een goede basis om in 2009 verder te gaan met het verminderen van de administratieve lastendruk. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Voor de doorlichting van de gemeentelijke ‘lasten’ en het opstellen van een maatregelenplan om de administratieve lasten verder te verminderen, heeft de gemeente twee bureaus in de arm genomen. Onder leiding van deze twee bureaus zijn enkele workshops georganiseerd voor burgers, en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de gemeente. Verder is Lansingerland betrokken bij de workshops van buurgemeente Zoetermeer, die hetzelfde traject doorliep. Eind 2008 vond in de hal van het gemeentehuis in Berkel en Rodenrijs een expositie plaats met de veelzeggende titel ‘Museum voor overbodig beleid’. Dit museum verzamelt de pronkstukken van overbodig beleid, laat deze uitbeelden en stelt ze tentoon. De museumdirectie heeft op deze

Pagina 16 /177

-

manier beleidsmakers en uitvoerders attent gemaakt op overbodigheden in de dagelijkse weten regelgeving en hen uitgenodigd andere potentiële museumstukken te leveren. De gemeente werkt ook op landelijk niveau aan de vermindering van regeldruk. Lansingerland participeert actief als pioniersgemeente in het project ‘Minder regels, meer service’ van de Interbestuurlijke Taskforce Regeldruk Gemeenten (ook wel ‘commissie Wallage’ genoemd).

Programmaonderdeel: Communicatie / interactieve beleidsvorming * Hebben we bereikt wat we wilden? In juli 2008 heeft de gemeenteraad het strategisch communicatieplan goedgekeurd. In het plan worden de volgende onderwerpen uitgewerkt: Gelijkwaardig tweerichtingsverkeer tussen gemeente en burgers, bevorderen dialoog (draagvlak creëren) en formeren (overeenstemming bereiken). Betere transparantie over het gevoerde beleid door actief te informeren en verantwoording af te leggen. Doel is dat meer inwoners tevreden zijn over de actieve wijze waarop het gemeentebestuur (raad en college) hen informeert over genomen besluiten. Inwoners meer betrekken en laten participeren in besluitvormingsprocessen. Communicatie in het hart van de organisatie. In het vervolg op het strategische communicatieplan is een tactisch operationeel communicatieplan geschreven. Hierin staan ‘smart’ geformuleerde doelstellingen en welke middelen er worden ingezet. Dit plan is klaar. De gemeente werkt nog aan de uitwerking van het communicatiebeleidsplan in operationele plannen, waaronder plannen voor de invoering van interactieve beleidsvorming en citymarketing. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente werkt op dit moment een overkoepelende module uit voor genoemde organisatiebrede ontwikkelingen. Daartoe zijn in 2008 al diverse stappen gezet. Het plan is om begin 2009 interne roadshows en workshops te houden. Hiermee wil de gemeente de verdere ontwikkeling van de Dienstverlening zoals klantgericht werken, burgerparticipatie en het cultuurveranderingsproces, ondersteunen. In het kader van de burgerparticipatie heeft de gemeente al diverse inwonersavonden georganiseerd. In de kernen Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk sprak het college een avond met de inwoners over hun bevindingen na de fusie. Ook konden inwoners zich via een bon bij het burgerjaarverslag 2007 opgeven om ‘op de koffie bij de burgemeester’ te komen. De inwonersavonden waren divers van opzet. De gemeente heeft ervoor gekozen de opzet van de diverse inwonersavonden te uniformeren om zo de burgerparticipatie maar zeker ook de kwaliteit op Lansingerlands niveau te borgen. De gemeente is bezig met een Kwaliteitshandboek communicatie. Hiermee maakt het team duidelijk hoe communicatie in het hart van de organisatie gaat opereren en wat communicatie kan betekenen voor de interne organisatie. Tot slot heeft de gemeente in 2008 het eerste burgerjaarverslag uitgebracht en is ook het eerste exemplaar van de Lansingerlandkrant verschenen. Hierin gaan onder meer burgemeester en wethouders nader in op het gevoerde beleid. Verder heeft de gemeente diverse folders uitgebracht onder andere over het onderwijsbeleid en het nieuwe subsidiebeleid.

Programmaonderdeel: Organisatie * Hebben we bereikt wat we wilden? Doel voor 2008 was: het creëren van een meer professionele, creatieve, goed toegeruste organisatie, berekend op alle taken en op de explosieve bevolkingsgroei in Lansingerland. Er heeft een belangrijke versterking van het management plaatsgevonden. We hebben een begin gemaakt met het versterken van

Pagina 17 /177

de senioriteit op het vlak van coördinatie en inhoud. Het aantal vaste medewerkers is licht gestegen. Wel bleef het aantal vacatures hoog door de arbeidsmarktsituatie. We konden de uitstroom binnen de perken houden en de inhuur beter beheersen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft zich erg ingespannen om kwalitatief goede mensen binnen te halen. Op sleutelposities en managementposities konden we een aantal goede kandidaten aannemen. Hierdoor is de organisatie op belangrijke plekken versterkt. We hebben de werving- en selectie verder gestroomlijnd. Een echte verbetering van de arbeidsmarktcommunicatie konden we echter nog niet realiseren. Deze is gepland voor het eerste kwartaal 2009. Als kader van de formatie geldt de norm van zeven fte’s per 1000 inwoners. Deze norm hebben we bereikt. Door de lastige situatie op de arbeidsmarkt moest de gemeente wel een flink aantal mensen inhuren. De voorgenomen halvering van de inhuur hebben we dan ook niet gerealiseerd. Hoofdlijn blijft dat we geen concessies aan kwaliteit willen doen. De inhuur heeft plaatsgevonden binnen de beschikbare budgettten. Als nulmeting heeft de gemeente een medewerkertevredenheidsonderzoek gehouden. Daaruit kwam een aantal aanbevelingen naar voren voor verbetering van de communicatie, vermindering van de werkdruk en het loopbaanbeleid. Deze werden met het management besproken en hebben geleid tot acties binnen de afdelingen. De gemeente heeft veel geïnvesteerd in opleidingen en ontwikkeling van medewerkers. Specifiek heeft het management development traject bijgedragen aan de versterking van het management. In 2008 is ook meer aandacht besteed aan het verzuim. Dit leidde tot een lichte daling. Een projectgroep heeft het proces van inhuur doorgelicht, zodat nu een betere sturing op inhuur kan plaatsvinden. Er is verder een begin gemaakt met de verbetering van de sturingsinformatie. Sinds medio 2008 worden maandelijks managementrapportages uitgebracht. Het definitieve ontwerp van het nieuwe gemeentehuis is klaar.

Programmaonderdeel: Bestuurlijke samenwerking * Hebben we bereikt wat we wilden? Het vergroten van de externe oriëntatie heeft prioriteit bij de bestuurlijke samenwerking. Een van de effecten van de fusie is dat de gemeente Lansingerland in bestuurlijke contacten duidelijk meer profiel heeft gekregen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben ons zowel bestuurlijk als ambtelijk ingezet in Delftland Westland Oostland (DWO) verband en de Stadsregio Rotterdam. De gemeente is meer zichtbaar in besturen. We hebben meer contacten gelegd binnen de regio zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau. De gemeenschappelijk regeling Bleizo, die in 2008 tot stand is gekomen, is een voorbeeld van een succesvolle versterking van onze regionale oriëntatie en positionering.

Pagina 18 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 1: Bestuur en Burger Rekening 2007 Lasten Baten Resultaat voor bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Resultaat na bestemming

Begroting (voor wijz) 2008

Begroting (na wijz) 2008

Rekening 2008

6.196.196

6.030.003

6.134.310

9.275.786

937.818

657.056

856.604

835.764

5.258.378-

5.372.947-

30.000 5.288.378-

-

5.277.7064.436 -

5.372.947-

5.282.142-

8.440.0224.436 1.361.121 7.083.336-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 1,8 mln nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 655.000

Toelichting Aan de producten in Programma 1 zijn € 655.000 hogere apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratie-systeem. De overschrijding op dit programma wordt gecompenseerd door onderschrijdingen bij de andere programma’s. (Progr 2, 3, 5 en 12)

Bestuursondersteuning B&W

Nadeel

- 925.000

In het kader van de fusie wordt een aantal extra activiteiten uitgevoerd door de gemeente. Verantwoording vindt plaats in de paragraaf Herindeling. Hiervoor is een apart zogenaamd ‘frictiebudget’ beschikbaar dat echter binnen de algemene dekkingsmiddelen valt. Dit nadeel resulteert daar in een gelijk voordeel.

College van B&W

Nadeel

- 262.000

Een overschrijding ten opzichte van de begroting is ontstaan op de post loonkosten (€ 100.000), onder andere door twee formatie-uitbreidingen van 0,25 fte. De begroting voor de loonkosten 2009 ligt in lijn met de realisatie 2008. Conform pensioenopbouw van de huidige en gewezen wethouders heeft een storting in de voorziening wethouderspensioenen plaatsgevonden (€ 161.000). De begroting moet op dit punt nog worden aangepast.

Overige kleine verschillen

Voordeel

41.000

Nadeel

- 1.801.000

Pagina 19 /177

**** Producten Producten

Nummer

Afdeling

Gemeenteraad en commissies

001.000

Griffie

College van burgemeester en wethouders

001.100/110

Bestuurszaken

Commissie bezwaar- en beroepschriften

001.200

Bestuurszaken

Klachtenregeling/Ombudscommissie

001.300

Bestuurszaken

Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders

002.000

Directie

Voorlichting en communicatie

002.100

Bestuurszaken

Burgerzaken

003.000/004.000

Publiekszaken

Verkiezingen

003.100

Publiekszaken

Bestuurlijke samenwerking

005.000

Directie

Raadsgriffie

006.000

Griffie

Pagina 20 /177

2.2 Programma 2 Actief in Lansingerland Sport, Recreatie, Kunst en Cultuur, Sociale cohesie, Vrijwilligers, Subsidies

Omschrijving programma De gemeente wil dat er in Lansingerland niemand aan de kant blijft. Actief meedoen op allerlei terreinen biedt vele voordelen: een zinvolle vrijetijdsbesteding, ontwikkeling en ontspanning, en sociale samenhang en leefbaarheid in de wijken. De gemeente stimuleert de belangstelling voor en deelname aan het sportieve, culturele en recreatieve aanbod in de kernen en wijken. De inwoners krijgen daarvoor optimale mogelijkheden. Dit programma bevat de volgende beleidsterreinen: 1. Sport 2. Kunst en Cultuur 3. Recreatie 4. Sociale cohesie 5. Vrijwilligers en subsidies

Programmaonderdeel: Sport * Hebben we bereikt wat we wilden?

We hebben zoveel mogelijk mensen gestimuleerd om aan sport te doen en hiervoor adequate voorwaarden geboden. We hebben deze doelstelling bereikt door het realiseren van drie subdoelstellingen: - Het bieden van kwalitatief en kwantitatief voldoende en betaalbare sportvoorzieningen; - Het ondersteunen en faciliteren van sportaanbieders en het bevorderen van sportstimuleringsactiviteiten; - Het stimuleren van samenwerking tussen sport en andere sectoren. Het bieden van kwalitatief en kwantitatief voldoende en betaalbare sportvoorzieningen

* Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

-

In het eerste half jaar van 2008 hebben we een concept sportnota opgesteld. Deze nota schets een beeld van de capaciteitsbehoefte aan sportvoorzieningen in de komende jaren en de investeringen die daarvoor nodig zijn. In het tweede half jaar heeft de gemeente onder meer diverse gesprekken met sportaanbieders gevoerd. De conceptnota is op onderdelen aangepast en aangevuld. Het gemeentelijk aanbod van sportvoorzieningen in 2008 is kwalitatief voldoende op orde. De gemeente heeft diverse kunstgrasvelden voor de buitensport (voetbal, hockey, korfbal en tennis) en kwalitatief goede binnensportaccommodaties. De gemeente heeft in 2008 alle buitensportaccommodaties in Lansingerland en de binnensportaccommodaties in Bleiswijk en Bergschenhoek beheerd en geëxploiteerd. De Sportfondsen Berkel en Rodenrijs bv beheert en exploiteert de binnensportaccommodaties in Berkel en Rodenrijs. Het beheer/de exploitatie van het nieuwe zwembad is gegund aan Sportfondsen Nederland BV. De bouwwerkzaamheden van het nieuwe zwembad in het Annie M.G. Schmidtpark zijn gestart. Dit geldt ook voor de bouw van een binnensportaccommodatie (sporten turnhal) bij de nieuwe vestigingen voor voortgezet onderwijs aan de Parkzoom/Wilderszijde.

en verder (niet opgenomen in de Programmabegroting):

Pagina 21 /177

-

e

Er is een 2 hockeyveld op sportpark Merenveld in Bleiswijk aangelegd; Voetbalvereniging Soccer Boys heeft extra kleedkamers op sportpark Merenveld gebouwd; de gemeente heeft hier subsidie voor verleend. e BVCB, gevestigd op de Sporthoek in Bergschenhoek, heeft er een 7 veld bij gekregen. e Op hetzelfde sportpark is de aanleg gestart van een 2 softbalveld.

** Wat hebben we niet gedaan? e De afbouw 2 fase van sportpark het Hoge Land. De grond die noodzakelijk is voor de uitbreiding, is pas in januari 2009 beschikbaar gekomen. De raad heeft in september 2008 een krediet voor deze werkzaamheden beschikbaar gesteld; de noodzakelijke voorbereidende werkzaamheden (voorbelasting) zijn verricht waardoor de afbouw in 2009 kan plaatsvinden. De bouwvoorbereidingen voor een binnensportaccommodatie voor het basisen voortgezet onderwijs in Westpolder/Bolwerk zijn nog niet begonnen. De gemeente heeft deze werkzaamheden doorgeschoven naar 2009. Ze worden afgestemd op de ontwikkelingen bij de bouw van nieuwe scholen voor basisen voortgezet onderwijs. De masterplannen voor het basisen voortgezet onderwijs worden in de tweede helft van 2009 vastgesteld). Ondersteunen en faciliteren van sportaanbieders en bevorderen van sportstimulerings-activiteiten * Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente ondersteunt en faciliteert sportaanbieders door het verstrekken van subsidies en het geven van adviezen. Tevens ondersteunt de gemeente met cursussen de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Het Steunpunt Vrijwilligers Lansingerland voert deze cursussen uit. Sport Service Zuid-Holland heeft het project Jeugdsport kader (VO) uitgevoerd. De gemeente heeft een digitaal sportloket opgezet. De informatie wordt regelmatig vernieuwd en aangepast. Sport Service Zuid-Holland heeft het project Kies Hart voor Sport voor de basisschooljeugd uitgevoerd. We hebben de sportactiviteit Taskforce 50+ geïnitieerd. De gemeente heeft de verenigingsmonitor uitgezet (De resultaten hiervan zijn nog niet bekend. Op basis van de uitkomsten hiervan zal de gemeente in 2009 (nieuwe) activiteiten initiëren. Er is een sportgala georganiseerd. Het bevorderen van samenwerking tussen sport en andere sectoren * Wat hebben we daarvoor gedaan? De relatie tussen sport en andere beleidsterreinen heeft in 2008 extra aandacht gekregen. Op de terreinen lokaal gezondheid, onderwijs, jeugd, speelruimte, maar ook ruimtelijke ordening hebben sport en gemeente geprobeerd elkaar te versterken. Het lokale gezondheidsbeleid besteedt veel aandacht aan bewegen en sporten om met name overgewicht en diabetes terug te dringen. De relatie tussen sport en onderwijs wordt op de lokale educatieve agenda nader uitgewerkt (bewegingsonderwijs en combinatiefuncties). Sportverenigingen organiseren in de BSO activiteiten om kinderen onder andere te leren in teamverband activiteiten te doen en te sporten. De gemeente heeft subsidies verleend aan onder andere het jongerenwerk om de sporten beweegweek te organiseren. Er zijn aan sport gerelateerde speelelementen, zoals trapveldjes, geplaatst. Deze zijn gericht op actief bewegen. De gemeente heeft vierkante meters voor sportvoorzieningen gereserveerd in bestemmingsplannen en bij gebiedsontwikkeling. Er is meer aandacht voor sponsoring vanuit het bedrijfsleven.

Pagina 22 /177

Programmaonderdeel: Kunst en Cultuur * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben door het stimuleren en scheppen van adequate voorwaarden een aantrekkelijk en divers aanbod gecreëerd: van schriftelijke, audiovisuele en digitale materialen op het gebied van informatie, educatie, cultuur, ontmoeting en ontspanning; op het gebied van amateuristische kunstbeoefening; op het gebied van beeldende kunst en kunst in de openbare ruimte. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft bijeenkomsten georganiseerd met het culturele veld om input te verzamelen voor de Nota Kunst en cultuur. Neveneffect van deze bijeenkomsten was dat de verschillende culturele organisaties elkaar hebben leren kennen en meer zijn gaan samenwerken. De gemeente heeft eind 2008 een begin gemaakt met de Nota Kunst en cultuur. De nota zal in maart 2009 ter besluitvorming worden aangeboden. De nota sluit aan op de Nota cultureel erfgoed (programma 10 – onderdeel Ruimtelijke ordening). De gemeente heeft een bedrag van ruim één miljoen euro aan subsidie verleend aan culturele organisaties. Dit betreft circa € 735.000,- subsidie aan de bibliotheek en circa € 97.000,- subsidie aan Muziekschool het Polderhuis. Met het resterende bedrag van circa € 200.000,- heeft de gemeente vijftien culturele organisaties gesubsidieerd die actief zijn op het gebied van muziek, lezen en literatuur, amateuristische kunstbeoefening, historie en cultuureducatie. Hiermee hebben we een divers aanbod van kunst en cultuur gestimuleerd. Er is opdracht verleend voor het realiseren van een kunstwerk in het centrum van Bergschenhoek. Het kunstwerk wordt in het voorjaar van 2009 onthuld. Er is eveneens opdracht verleend voor de uitvoering van het kunstproject Gebakken Land, in Oudeland, Berkel en Rodenrijs. Met het kunstproject in Oudeland voert de gemeente het Masterplan Beeldende Kunst Berkel en Rodenrijs uit 1999 uit. De gemeente heeft een gelegenheidskunstcommissie ingesteld voor de begeleiding van het kunstproject in het Annie M.G. Schmidtpark. Omdat de Nota Kunst en cultuur in 2009 ter besluitvorming wordt aangeboden, zal de gemeente initiatieven nemen tot het instellen van een kunstcommissie Lansingerland. Samen met de gelegenheidskunstcommissie heeft de gemeente een profiel voor een kunstproject in het Annie M.G. Schmidtpark opgesteld. Het Multifunctioneel Kunstzinnig Centrum ’t Web is geopend en in gebruik genomen. Diverse organisaties uit het sociaal culturele spectrum hebben hun intrek genomen in deze multifunctionele accommodatie. Voor het openlucht theater in het Annie M.G. Schmidtpark is een programma van eisen opgesteld. *** Wat hebben we niet gedaan? Het kunstproject Delfts Blauw, eveneens een kunstproject dat uitgevoerd zou worden volgens het Masterplan Berkel en Rodenrijs, is niet uitgevoerd. Er bestaat teveel weerstand bij omwonenden. Daarom onderzoeken we alternatieven voor kunst in de openbare ruimte in de betreffende wijk.

Pagina 23 /177

Programmaonderdeel: Recreatie * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben een beleidsvisie ontwikkeld. Daarmee heeft de gemeente vorm gegeven aan de verdere ontwikkeling van de recreatieve schil rondom Lansingerland (en deze verder uitgebouwd). ** Wat hebben we daarvoor gedaan? In de eerste helft van 2008 heeft een projectgroep een visie geformuleerd op een (verdere) samenhangende ontwikkeling van de groen- en recreatiegebieden rondom de gemeente Lansingerland. De projectgroep heeft hierbij samengewerkt met een landschapsarchitect. De gemeente heeft voor de totstandkoming van de visie het vigerend beleid, lopende planvorming en landelijke trends geïnventariseerd en geanalyseerd. De bewoners konden in een enquête aangeven of ze tevreden waren; ondernemers is naar hun ideeën gevraagd. De inventarisatie leidde tot drie (hoofd) knelpunten. De projectgroep heeft die uiteindelijk vertaald in een aantal concrete en beleidsmatige opgaven voor groen en recreatie voor de korte en middellange termijn. In de tweede helft van 2008 heeft de gemeente een begin gemaakt met een aantal opgaven uit de visie: we willen het recreatieve aanbod aan onze eigen inwoners presenteren. Er staat een folder en een website op stapel. Verder vindt er een onderzoek plaats naar de kansen voor de hippische sport in Lansingerland.

Programmaonderdeel: Sociale cohesie Zie programma 5, programmaonderdeel Wmo.

Programmaonderdeel: Vrijwilligers en subsidies Zie programma 5, programmaonderdeel Wmo. * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft een eigentijds subsidiebeleidskader en een Algemene Subsidieverordening ontwikkeld. Deze is op 1 januari 2009 van kracht geworden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben de uitgangspunten voor het nieuwe subsidiebeleid aan de gesubsidieerde organisaties in het veld gepresenteerd. De gemeente heeft de Algemene Subsidieverordening Lansingerland en de Kadernotitie vastgesteld De gemeente heeft een folder uitgegeven om de gesubsidieerde organisaties te informeren over het vastgestelde subsidiebeleid. Er is een bijeenkomst belegd waarbij we het veld hebben gevraagd mee te denken over de visie op het accommodatiebeleid. We hebben een visie op het accommodatiebeleid ontwikkeld. Op basis van deze visie zal de gemeente beleid ontwikkelen voor onder andere multifunctioneel gebruik van welzijnsaccommodaties.

Pagina 24 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 2: Actief in Lansingerland Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

5.857.848

8.056.452

8.020.373

7.200.797

Baten

1.071.154

1.183.397

1.224.892

1.316.796

4.786.694-

6.873.055-

6.795.481-

5.884.001-

Resultaat voor bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Resultaat na bestemming

665.313 620.964 4.831.043-

651.511 305.884 7.218.682-

651.511 447.500 6.999.492-

651.511 408.852 6.126.660-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 873.000 voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

264.000

Toelichting Aan de sporten welzijnsaccommodaties is € 264.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s.

Zwembad

Voordeel

582.000

Dit voordeel is ontstaan omdat in de begroting 2008 budgetten zijn opgenomen voor de initiële kosten (€ 630.000) en overbruggingskosten (€ 160.000) van het nieuwe zwembad. Deze zijn in 2008 nog niet volledig benut, voorgesteld wordt het restant (€ 600.000) over te hevelen naar 2009.

Binnensportaccommodaties

Nadeel

- 197.000

Het betreft een overschrijding op het budget voor kapitaallasten omdat voor deze investeringen specifieke rentepercentages worden gehanteerd die hoger liggen dan de interne rekenrente die bij de begrotingsbijstelling (najaarsnota) is gebruikt.

Sportvelden en terreinen

Voordeel

89.000

Een financieel voordeel is ontstaan wegens meeropbrengst uit verhuur ten opzichte van de begroting 2008.

Vrijwilligerswerk

Voordeel

95.000

Van het in oktober jongstleden beschikbaar gestelde budget voor impuls mantelzorgondersteuning ligt de uitvoering grotendeels in 2009. Voorgesteld wordt het restantbudget (€ 34.500) over te hevelen naar 2009. Daarnaast is er een onderuitputting op het budget voor ondersteuning vrijwilligers.


Voordeel

40.000

Voordeel

873.000

Pagina 25 /177


Nummer

Afdeling

Openbaar bibliotheekwerk

510.000/050

Economische zaken & welzijn

Kunstzinnige vorming

511.000


Zwembad

530.000


Binnensportaccommodaties Berkel en Rodenrijs

530.100/150


Sporthal Rijneveen

530.101/151


Sporthal Lijsterlaan

530.102/152


Het Sportpalet

530.103/153


Sportzaal Berghonk

530.104/154


Sporthal De Ackers

530.105/155


Bevordering sportdeelname

530.200



531.000/050


Kunstbeoefening & kunstbevordering

540.000


Kunst in de openbare ruimte

540.100


Polderhuis

540.200/250


De Driesprong

540.300/350


Archeologie/archief

540.500


Natuurbescherming

550.000

Beheer & Onderhoud

Recreatievoorzieningen

560.200

Beheer & Onderhoud

Evenementen/volksfeesten

580.000


Mediazaken

580.100


De Vluchtheuvel

580.200/250


Jeugd- en jongerenwerk

630.100


’t Schooltje

630.300/350


Sociaal-cultureel werk

630.500


Vrijwilligerswerk

630.600


Groene ster

630.700/750


Sociaal-cultureel centrum De Snip

630.850


Pagina 26 /177

2.3 Programma 3 Opgroeien in Lansingerland Onderwijs, Onderwijsachterstandenbeleid/Voor- en Vroegschoolse Educatie, Integraal en preventief jeugdbeleid, Jeugdgezondheidszorg, Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk.

Omschrijving programma Jongeren moeten zich zo kunnen ontwikkelen dat ze later op een volwaardige manier aan de maatschappij kunnen deelnemen. Dit vraagt om een samenhangend geheel van basisvoorzieningen dat op stimulerende wijze wordt aangeboden. In situaties dat de gewenste ontwikkeling van een kind onder druk komt te staan zijn opvang en ondersteuningsmogelijkheden nodig. De gemeente vindt het van groot belang dat de jongeren betrokken zijn bij het kiezen en realiseren van voorzieningen. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Onderwijs 2. Onderwijsachterstandenbeleid / Voor- en Vroegschoolse Educatie 3. Integraal en preventief jeugdbeleid 4. Jeugdgezondheidszorg 5. Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk

Programmaonderdeel: Onderwijs * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft de visie Primair Onderwijs (volgend op de in 2007 vastgestelde visie Voortgezet Onderwijs) en de Masterplannen Huisvesting Primair en Voortgezet Onderwijs opgesteld. Met deze plannen geven we uitvoering aan de realisatie van een zo gevarieerd mogelijk (laagdrempelig) aanbod van onderwijsvoorzieningen. Er komt vooralsnog geen speciaal onderwijs binnen Lansingerland, omdat in de directe omgeving voldoende capaciteit beschikbaar is. De vmbo-scholen worden in nauw overleg met het Middelbaar Beroepsonderwijs gerealiseerd. De gemeente streeft er naar de praktijklokalen die nodig zijn voor het mbo, te integreren in de betreffende vmbo-scholen. De oprichting van het Samenwerkingsverband Onderwijs Bedrijven Oostland moet leiden tot een intensievere samenwerking tussen de scholen en het bedrijfsleven. De gemeente werkt aan een notitie over het leerplichtbeleid. Naar verwachting zal deze notitie medio 2009 ter goedkeuring aan college en raad worden voorgelegd. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Er is een masterplan Huisvesting Primair Onderwijs opgesteld. De gemeente heeft een masterplan Huisvesting Voortgezet Onderwijs opgesteld. De gemeente heeft uitgebreid locatieonderzoek uitgevoerd om de vestiging van een aantal nieuwe VO-scholen mogelijk te maken. We hebben een visie Primair Onderwijs opgesteld. Een aantal onderwerpen uit deze visie in deelnota’s werken we nader uit, zoals doordecentralisatie Primair Onderwijs, Brede school ontwikkeling en leerplichtbeleid. De Lokale Educatieve Agenda (LEA) is ingevoerd. Op deze agenda staan onderwerpen waaraan de scholen en gemeenten gezamenlijk aandacht moeten schenken. Uitwerking van deze onderwerpen vindt plaats in diverse werkgroepen. Enkele werkgroepen, waaronder schoolmaatschappelijk werk en bewegingsonderwijs, zijn al van start gegaan.

Pagina 27 /177

-

-

Het nieuwe gebouw van de Anne Frankschool is in gebruik genomen. Met ingang van het schooljaar 2008/2009 heeft een nieuwe vmbo-school, Melanchthon Berkroden, zijn intrek genomen in een tijdelijke huisvesting. De Stuurgroep Kansrijk (V)MBO heeft een eerste aanzet gegeven tot gedachtevorming over de positie van het mbo binnen Lansingerland. In eerste instantie zet de gemeente in op een aanbod van mbo binnen de vmbo-scholen. Verdere planvorming is nog in ontwikkeling. Met de ondertekening van de Samenwerkingsovereenkomst ‘Onderwijs en bedrijfsleven actief in de regio’ is het Samenwerkingsverband Onderwijs Bedrijven (SOB) Oostland van start gegaan. De gemeente heeft een Scholenmarkt georganiseerd, waar een groot aantal VO-scholen uit de regio zich heeft gepresenteerd. De beleidsontwikkeling voor de Brede School moet nog worden opgepakt.

Programmaonderdeel: Onderwijsachterstandenbeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben de ontwikkelingskansen van minder kansrijke kinderen vergroot. Dit heeft de gemeente gedaan door middelen beschikbaar te stellen aan peuterspeelzalen en kinderdagverblijven voor het aanbieden van Voorschoolse Educatie. Deze educatieprogramma’s maken het mogelijk om onderwijsachterstanden bij peuters vroegtijdig te signaleren en te bestrijden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? - De raad heeft de deelnota ‘Voor- en Vroegschoolse Educatie 2008-2010’ vastgesteld. In deze nota is onder andere de toeleiding en indicatiestelling geregeld en is de wijze van subsidiering van VVE- programma’s vastgelegd. In 2008 heeft de gemeente het structurele overleg met de schoolbesturen (de Lokale Educatie Agenda) gestart. Binnen deze Agenda is een werkgroep Onderwijsachterstanden ingesteld. Deze werkgroep (met deelnemers uit peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en onderwijs) is begin 2009 voor het eerst bijeen gekomen.

Programmaonderdeel: Integraal en preventief jeugdbeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft een kadernota Integraal jeugdbeleid en de deelnota Preventief jeugdbeleid opgesteld. Hierin hebben we de visie op het jeugdbeleid beschreven. Verder hebben we inzicht verworven welke voorzieningen voor de uitvoer van de visie nodig zijn. Het Coördinatieteam Sluitende Aanpak Jeugd is afgelopen jaar gestart. Het team werkt aan een sluitende aanpak voor jongeren die buiten de boot dreigen te vallen. Door gebruik te maken van registratiesystemen krijgen we de risico’s en ketenzorg beter in beeld. De gemeente faciliteert en ondersteunt professionals die zich met jeugd en jongeren bezighouden, bij hun rol om probleemgedrag van kinderen en jongeren te signaleren. De gemeente Lansingerland blijft aangesloten bij ‘Ieder Kind Wint’, en past het waar mogelijk toe. Binnen dit stadsregionale programma wordt gewerkt aan programma’s voor het verbeteren van de jeugdhulpverlening vanuit het perspectief van het kind. De gemeente Lansingerland heeft acties richting een centrum voor jeugd en gezin gestart. De gemeente heeft door het jongerendebat de jeugd betrokken bij de ontwikkeling van beleid en activiteiten. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeenteraad heeft in december 2008 de kadernota Integraal jeugdbeleid vastgesteld. De gemeenteraad heeft in december 2008 ook de nota Preventief jeugdbeleid (prestatieveld 2 Wmo) vastgesteld.

Pagina 28 /177

-

-

-

-

-

De gemeente heeft in 2007 een onderzoek uitgevoerd naar opvoedingsondersteuning. De resultaten van dit onderzoek zijn verwerkt in de nota preventief jeugdbeleid. Er heeft geen uitbreiding van het aantal uren jongerenwerk plaatsgevonden. In het najaar 2008 is de gemeente gestart met de ontwikkeling van een visie op het Jeugd en Jongerenwerk. Dit gebeurt in samenspraak met het veld. Op basis van deze visie zal de gemeente bepalen of en in hoeverre verdere uitbreiding van uren jongerenwerk noodzakelijk is. De gemeente start in februari 2009 met een onderzoek of een definitief centrum voor jongeren in Berkel en Rodenrijs gewenst is. We willen jongeren tussen de 0-24 jaar graag een adequaat aanbod bieden. Daarom hebben we een behoeftepeiling uitgevoerd. De uitkomsten van de peiling hebben we verwerkt in de nota’s Integraal jeugdbeleid en Preventief jeugdbeleid. We hebben een uitvoeringsprogramma opgesteld. In 2008 is een aantal pilot-projecten van start gegaan. Het opvoedbureau wordt gecontinueerd. Dit is nu een structurele voorziening in Lansingerland. In 2008 heeft het college besloten om in 2009 met het project ‘Pak je Kans’ te starten. Het Coördinatieteam Sluitende Aanpak Jeugd is in 2008 gestart. Professionals die met jeugd en jongeren werken, kunnen hier terecht met zorgvragen over kinderen en jongeren. Het coördinatieteam geeft adviezen en biedt ondersteuning opdat op de juiste wijze geïntervenieerd wordt bij problemen. De gemeente heeft op ambtelijk en stadsregionaal niveau gewerkt aan visievorming over CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin). Er is een projectleider aangesteld die onder meer met het veld een lokale visie en een implementatieplan gaat opstellen. Vanuit de visievorming op het jeugd- en jongerenwerk bepaalt de gemeente in hoeverre het nodig en wenselijk is om een Lansingerlands jongerenplatform op te richten. De nota integraal speelruimtebeleid is in ontwikkeling. De gemeente rondt deze in de eerste helft van 2009 af. In november 2008 heeft het jongerendebat plaatsgevonden.

Programmaonderdeel: Jeugdgezondheidszorg Wettelijk basistakenpakket voor gezondheidszorg * Hebben we bereikt wat we wilden? De GGD heeft een basistakenpakket ontwikkeld. Hiermee voldoet de gemeente aan wettelijke verplichtingen die voortvloeien uit de Wet collectieve preventieve volksgezondheidszorg. Dit basistakenpakket is via een gemeenschappelijke regeling aan de regiogemeenten aangeboden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente Lansingerland neemt van de GGD het basistakenpakket af dat voldoet aan de wettelijke verplichtingen. Integraal aanbod jeugdgezondheidszorg 0-19 jarigen * Hebben we bereikt wat we wilden? De GGD Rotterdam-Rijnmond (4-19 jarigen) en Vierstroomzorgring (0-4 jarigen) zijn verantwoordelijk voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ). Om de werkzaamheden beter op elkaar af te stemmen, vindt er op bestuurlijk niveau overleg plaats tussen de GGD, Vierstroomzorgring en de gemeente. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente voert regelmatig een afstemmingsoverleg met Vierstroomzorgring over financiële en beleidsinhoudelijke zaken. De hoogte van de kindprijs 0-4 jaar staat hierin centraal. De gemeente heeft zowel ambtelijk als binnen de stadsregio verkennende gesprekken gevoerd over ontwikkelingen die te maken hebben met de vormgeving van het Centrum Jeugd en Gezin. Vierstroomzorgring wil haar taak voor 0-4 jarigen afstoten. Er zijn ontwikkelingen om de zorg voor

Pagina 29 /177

-

0-4 en 4-19 jarigen aan elkaar te koppelen. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om een geheel nieuwe organisatie te vormen. In 2008 heeft de gemeente de eerste stappen gezet om met het management van Vierstroomzorgring elk kwartaal te overleggen over de financiële situatie van de consultatiebureaus.

Programmaonderdeel: Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk * Hebben we bereikt wat we wilden? Het aanbod van peuterspeelzaalwerk voldoet aan de behoefte. Elke kern heeft een aantal peuterspeelzalen die verspreid over de kernen zijn gevestigd. Het aanbod van kinderopvang is met name in de kern Berkel en Rodenrijs nog niet op volledige sterkte. Er zijn grote wachtlijsten voor zowel kinderdagopvang als buitenschoolse opvang. De GGD Rotterdam Rijnmond controleert planmatig de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

We hebben onderzoek uitgevoerd naar mogelijke locaties voor kinderopvang. De uitkomsten van dit onderzoek zijn begin 2009 bekend. De gemeente heeft informatie verstrekt over en kinderopvangorganisaties begeleid bij de procedures voor bouwvergunningen en Ruimtelijke Ordening (RO). Voor een voormalig kantoorgebouw in het centrum van Berkel en Rodenrijs zijn de RO-procedures inmiddels allemaal doorlopen. In 2009 zal in dit pand een nieuw kinderdagverblijf van start gaan. In de wijken Westpolder/Bolwerk en Wilderszijde worden naar verwachting twee kinderdagverblijven gerealiseerd. Op dit moment onderzoekt de gemeente of het mogelijk is een tijdelijke locatie voor kinderopvang te realiseren in Westpolder/Bolwerk. Op dit moment onderzoekt de gemeente de mogelijkheid om bij de renovatie/herontwikkeling van twee basisscholen een brede school met kinderopvangfaciliteiten te realiseren. De gemeente heeft toestemming verleend om leegstaande schoollokalen tijdelijk te verhuren aan de kinderopvang.

-

De GGD heeft, in opdracht van de gemeente, inspecties uitgevoerd in kindercentra en peuterspeelzalen. De inspectierapporten van de GGD in kinderspeelzalen en kinderdagverblijven gaven aanleiding om enkele handhavingstrajecten in de kinderopvang te starten. Voor 1 mei 2009 zal de raad uitgebreid worden geïnformeerd over de uitvoering van de gemeentelijke taken bij het toezicht en de handhaving van de kwaliteitseisen kinderopvang. Dit gebeurt met het ‘Gemeentelijk verslag Wet kinderopvang 2008’.

-

In 2008 is een nieuwe Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzalen Lansingerland vastgesteld. Hierdoor kan de gemeente de kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk beter controleren. De gemeente heeft subsidie beschikbaar gesteld aan de drie stichtingen voor peuterspeelzaalwerk. Daardoor is het peuterspeelzaalwerk in alle kernen mogelijk.

-

Pagina 30 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 3: Opgroeien in Lansingerland Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

7.235.100

10.999.507

9.572.849

9.400.966

Baten

771.500

657.423

664.430

929.042


6.463.600-

10.342.084-

8.908.419-

8.471.924-

33.150 1.656.602

33.150 1.453.229

393.150 1.381.271

393.150 1.256.363

4.840.148-

8.922.005-

7.920.298-

7.608.711-


Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

235.000

Toelichting Aan de producten binnen programma 3 zijn € 235.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s.

Openbaar Basisonderwijs /

Voordeel

88.000

bewegingsonderwijs

Een budget binnen dit product ad € 87.000 kent geen uitputting in 2008. Gebleken is dat het betreffende budget niet nodig is, de oorsprong van het bedrag ligt in een systematiek van kostentoerekening aan het bewegingsonderwijs die t/m 2006 in de voormalige 3B-gemeenten werd gehanteerd. Dit leidt in de meerjarenbegroting nog tot een technische correctie.

Basisonderwijs

Nadeel

- 150.000

- Onderuitputting onderwijsleerpakket en 1e inrichting (€ 85.000 voordelig) - Schadevergoeding niet verzekerde schades aan schoolbesturen (€ 75.000 nadelig) - Afwijking kapitaallasten ten opzichte van Najaarsnota ivm afwijkend rentepercentage (€ 100.000 nadelig) - Er is een dotatie aan de voorziening onderhoud schoolgebouwen geboekt voor € 55.000; het budget had echter betrekking op een bijdrage vanuit de algemene reserve aan de grondexploitatie scholen Boterdorp. Ook deze bijdrage heeft, in de jaarrekening 2007, plaatsgevonden (€ 55.000 nadelig)

Pagina 31 /177

Product Huisvesting openbaar voortgezet

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 308.000

onderwijs

Toelichting De doorbetaling van de in het gemeentefonds opgenomen vergoeding voor huisvesting van het voortgezet onderwijs levert in 2008 een nadeel op van ruim € 187.000 omdat deze niet budgettair neutraal geraamd was. Verder heeft een nabetaling van de huisvestingsvergoeding over 2005/2006 plaatsgevonden van € 121.000. Met ingang van de begroting 2009 is deze geldstroom budgettair neutraal geraamd.

Huisvesting bijzonder voortgezet

Nadeel

- 336.000

onderwijs

Naast enkele kleinere budgetafwijkingen levert ook bij het bijzonder voortgezet onderwijs de doorbetaling van de huisvestingsvergoeding uit het gemeentefonds een nadeel op (€ 321.000). Met ingang van de begroting 2009 is deze geldstroom budgettair neutraal geraamd, zie de toelichting hiervoor bij het openbaar voortgezet onderwijs.

Speelvoorzieningen

Voordeel

85.000

Het voordeel is ontstaan door onderuitputting van de post kapitaallasten (€ 37.000) en van het budget voor onderhoud en uitbesteed werk (€ 47.000).


Voordeel

447.000

De onderuitputting van het subsidiebudget 2008 voor de post jeugd- en jongerenwerk komt door het feit dat er teveel geld is gereserveerd voor 2008. Ook de verdeling van de subsidie over de verschillende posten sluit niet aan bij de daadwerkelijke benodigde bedragen per post. Tevens heeft de onduidelijkheid betreffende het toekomstige beleid van het jeugd- en jongerenwerk op deze post gezorgd voor terughoudendheid bij het beheer van de subsidie 2008.

Kinderopvang

Voordeel

231.000

Het voordeel is opgebouwd uit drie onderdelen, te weten (1) onderuitputting subsidiebudget € 70.000 voordelig, (2) plusminus € 78.000 meeropbrengst uit verhuur ten opzichte van de begroting 2008 en (3) een nog door te voeren technische correctie op de begroting van € 83.000 (locatie Anthuriumsingel)


Voordeel

20.000

Voordeel

312.000

Pagina 32 /177


Nummer

Afdeling

Openbaar basisonderwijs

420.000/001


Openbaar basisonderwijs; bewegingsonderwijs

420.100


Onderwijshuisvesting openbaar basisonderwijs

421.000


Bijzonder basisonderwijs

422.000/001/002


Bijzonder basisonderwijs; bewegingsonderwijs

422.100


Onderwijshuisvesting bijzonder basisonderwijs

423.000


Onderwijshuisvesting bijzonder basisonderwijs/exploitatie

423.001


Huisvesting bijzonder voortgezet onderwijs

443.000


Overige gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten;

480.000


480.100


480.200


480.300


480.400


Leerlingenvervoer Overige gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten; Schoolbegeleiding Overige gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten; Onderwijsachterstanden Overige gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten: Leerplicht Overige gemeenschappelijke uitgaven en inkomsten: Logopedie Opvoedingsondersteuning/gezinscoaching

620.001


Jongerencentrum Bergschenhoek

630.200/250


Jongerencentrum Bleiswijk

630.201/251


De Craenenborgh (scouting)

630.400/450


Kinderopvang

650.000


Stichting Catalpa, locatie Stampioendreef

650.100/150


Peuterspeelzaal De Wildert

650.101/151


Peuterspeelzaal Anthuriumsingel

650.102/152


Stichting Peutercentrum Bergschenhoek

650.103/153


Stichting Catalpa Bleiswijk

650.104


Pagina 33 /177

Pagina 34 /177

2.4 Programma 4 Integrale Veiligheid Politie (incl. openbare orde), Brandweer, Ambulances, Horeca, Rampenplannen, APV

Omschrijving programma De zorg voor veiligheid is een kerntaak van de overheid. De gemeente streeft ernaar dat iedereen zich in de gemeente Lansingerland veilig voelt. Dit kan alleen door een integrale aanpak. Hierbij zijn altijd anderen nodig, ook de inwoners en de bedrijven zelf. Het veiligheidsvraagstuk beperkt zich niet tot de gemeentegrenzen. In Nederland zijn 25 veiligheidsregio’s ingericht. De verschillende besturen en diensten op het gebied van brandweerzorg, rampen- en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) werken in een dergelijk regio samen. Lansingerland neemt deel in de Veiligheidsregio Rotterdam (VRR). Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Sociale veiligheid 2. Fysieke veiligheid 3. Verkeersveiligheid 4. Handhaving

Programmaonderdeel: Sociale veiligheid * Hebben we bereikt wat we wilden? Een belangrijk streefpunt is een integrale benadering van het veiligheidsbeleid. We zetten in op proactieve en preventieve maatregelen en het tijdig aanpakken met alle betrokkenen (intern en extern) van eventuele problemen. In 2008 hebben we zoveel mogelijk samengewerkt met andere partners om het veiligheidsbeleid vorm te geven. Met de komende kadernota Integrale Veiligheid wordt de samenwerking verder ontwikkeld. Uit de regionale Veiligheidsindex blijkt dat de veiligheid in Lansingerland in 2007 (voor 2008 zijn nog geen gegevens beschikbaar) hoog is en dat het veiligheidsgevoel onder de burgers groot is. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

-

-

In 2008 heeft de gemeente een startnotitie Integraal veiligheidsbeleid vastgesteld waarin de verschillende deelvelden van het beleid zijn benoemd. We hebben diverse werkzaamheden van het Veiligheidsbeleid voortgezet en geïntensiveerd. Zo zijn de trajecten Keurmerk Veilig Ondernemen voortgezet en uitgebreid. Er is regulier overleg tussen ondernemers, gemeente en andere partners over de aanpak van verschillende problemen. De ondernemers worden met nieuwsbrieven geïnformeerd over diverse ontwikkelingen. In 2008 is de gemeente begonnen met de uitvoering van de bestuursopdracht Wijkgericht werken met een pilot in de Oranjebuurt van Berkel en Rodenrijs. We hebben bewonersbijeenkomsten gehouden en een start gemaakt met wijkbeheer. In de Weidebuurt in Berkel en Rodenrijs is buurtpreventie opgezet. Inmiddels is een vaste kern van burgers betrokken bij het buurttoezicht. De politie ondersteunt en begeleidt hierbij burgersurveillanten. Aan de Stampioendreef in Bergschenhoek heeft de gemeente maatregelen genomen om de vernielingen rondom de scholen tegen te gaan. Dit plan houdt zowel fysieke (onder andere hekwerken)- als sociale maatregelen (bijvoorbeeld inzet jongerenwerk en betrokkenheid van omwonenden) in. Een aantal van de maatregelen, waaronder het opzetten van buurtpreventie, zal in 2009 worden uitgevoerd. Om overlast van hangjongeren tegen te gaan heeft de gemeente verschillende preventieve maatregelen genomen. Voor de structurele aanpak van (hang)jeugdoverlast is in 2008 een begin

Pagina 35 /177

-

-

-

-

-

gemaakt met het opzetten van één integrale overlegvorm. We zullen in 2009 deze aanpak verder ontwikkelen. Medewerkers van Openbare Orde en Veiligheid hebben grote evenementen zoals Rottepop en de schaatstoertochten op de Rottemeren integraal voorbereid en gecoördineerd. We hebben met de scholen voor Voortgezet Onderwijs (VO) een ‘Veilig Op School overleg’ gestart. Daarnaast hebben we voorbereidingen getroffen voor het sluiten van een veiligheidsconvenant tussen VO-scholen, politie en gemeente. De verwachting is dat we dit convenant in het eerste kwartaal van 2009 kunnen sluiten. Ter voorkoming van diefstal van computers en andere waardevolle objecten bij de basisen VOscholen heeft de gemeente Selecta DNA kits aangeschaft. Deze kits zijn in februari 2009 aan de scholen uitgereikt. De integrale aanpak ter voorbereiding op Oud en Nieuw is gecontinueerd en uitgebreid. Dit heeft geleid tot een goede afstemming tussen de partners tijdens de Oud en Nieuwviering en tot een aanzienlijke daling van de schade aan de gemeentelijke eigendommen. Het lik-op-stuk beleid heeft regionaal vorm gekregen. De gemeente heeft maatregelen genomen om de Wet Tijdelijk Huisverbod goed uit te voeren. Deze wet is op 1 januari 2009 van kracht geworden. De gemeente heeft onder andere contactpersonen voor het Tijdelijk Huisverbod aangewezen en heeft zich aangesloten bij het systeem Khonraad online. Verder zijn er afspraken gemaakt over de zorgverlening van plegers en slachtoffers en de opvang van plegers. Daarnaast is in 2008 een start gemaakt met conflictbemiddeling in burenruzies. De gemeente sluit zoveel mogelijk aan bij regionale en landelijke ontwikkelingen en initiatieven zoals de aanpak alcoholgerelateerde vernielingen. Er bestaat een bestuurlijke aanpak Hennep. Hiervoor zijn regionaal afspraken gemaakt die in 2009 nader worden geconcretiseerd.

Programmaonderdeel: Fysieke veiligheid * Hebben we bereikt wat we wilden? In 2008 heeft de gemeente voorbereidingen getroffen voor rampenbestrijding en crises. Daarnaast is de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie verbeterd. Er is een juist risicobeeld ontwikkeld zodat de gemeente de planvorming daarop kan baseren. We hebben de kwaliteit van de brandweerzorg verder verbeterd en de dekkingsgraad versterkt. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

De gemeente heeft een start gemaakt met het nader uitwerken van de deelplannen. Hiervoor zijn draaiboeken gemaakt in het kader van de crisisbeheersing. De risico-inventarisatie en –analyse van Lansingerland is afgerond en vastgesteld. We hebben de bedrijven met gevaarlijke stoffen, de kwetsbare objecten en de overstromingsrisico’s op de risicokaart geplaatst. In november 2008 heeft er een bestuurlijke crisisoefening plaatsgevonden met een gemeentelijke veiligheidsstaf en een gemeentelijk actiecentrum. De bedrijfshulpverlening is nader ingevuld (BHV- en AED-opleidingen, vergoedingen, ontruimingsplannen, instructiekaarten, plattegronden) en wordt in 2009 als gevolg van een interne verhuizing herzien. De gemeente heeft de brandweerkazernes van Berkel en Bergschenhoek overgedragen aan de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. De gemeente heeft een begin gemaakt met de opzet van een structureel opleidings- en oefenplan voor de professionalisering van de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie. Op regionaal niveau zijn in 2008 nadere afspraken gemaakt over de verdere ontwikkeling van de crisisbeheersing binnen de gemeenten. Deze afspraken zijn opgenomen in het ‘Werkplan Oranje Kolom’. Hierbij moet gedacht worden aan opkomsttijden, wijze van alarmering van medewerkers, bereikbaarheid en beschikbaarheid van medewerkers, vormen van regionale pools etc. De uitvoering hiervan start in 2009.

Pagina 36 /177

-

Daarnaast zijn op regionaal niveau afspraken gemaakt over het Regionaal Crisisplan. Dit plan gaat de gemeentelijke crisisbeheersingsplannen en deelplannen vervangen. Het regionale project is in 2008 gestart en loopt door tot eind 2009.

Programmaonderdeel: Verkeersveiligheid * Hebben we bereikt wat we wilden? We streven naar een zo veilig mogelijke situatie voor alle weggebruikers. Dit moet zich uiten in de infrastructuur en het verkeersgedrag. Een graadmeter hiervoor is onder andere het jaarlijkse aantal ongevallen. De cijfers voor 2008 zijn nog niet beschikbaar, deze komen doorgaans pas in het voorjaar van het daaropvolgende jaar. Vanaf 2005 is een voorzichtige dalende trend te zien in het aantal ongevallen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

In 2008 zijn enkele infrastructurele werken uitgevoerd. De gemeente heeft hierbij gelet op de consequente doorvoering van Duurzaam Veilig Verkeer. Doorvoering hiervan betekent dat de functie van de weg in overeenstemming wordt gebracht met het doel en het gebruik ervan. Om veilig verkeer te bewerkstelligen heeft de gemeente educatie- en voorlichtingsprojecten uitgevoerd. Dit is deels gedaan door mee te liften met (stads)regionale projecten en voorlichting op regionale zenders. Lansingerland heeft vooral aandacht geschonken aan de verkeersexamens op de basisscholen. De gemeente heeft gekozen voor een nieuwe opzet van de campagne ‘Wij gaan weer naar school’. Hiervoor hebben we zeer grote borden langs alle invalswegen geplaatst. We hebben hierop veel positieve reacties ontvangen. De locaties waarop deze borden zijn geplaatst, zijn in nauw overleg met de Klankbordgroep Verkeer en Verkeersveiligheid tot stand gekomen.

Programmaonderdeel: Handhaving * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente is wettelijk verplicht (art. 100c Woningwet) om handhavingsbeleid op te stellen voor de uitvoering van en het toezicht op het bepaalde in de Woningwet. In de programmabegroting hebben we dit als volgt uitgewerkt: het opstellen van een beleidsnota handhaving, waarbij we ook de handhaving op grond van de Wro (Wet Ruimtelijke Ordening) en de APV (Algemene Plaatselijke Verordening) meenemen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

We zijn begonnen met het opstellen van de beleidsnota handhaving. Hierin werken we het beleid in vier fasen uit. De eerste fase betreft een analyse: het verzamelen van informatie over taken, kentallen en dergelijke. De tweede fase bestaat uit een risico-matrix, op basis waarvan we prioriteiten kunnen stellen. De derde fase betreft de uitvoeringsnota. Hierin wordt aan de hand van de verkenning van de taken en de prioriteiten die volgen uit de risicomatrix, beschreven wat en hoe we het gaan uitvoeren. Vierde en laatste fase betreft een uitvoeringsprogramma (een jaarlijks terugkerend programma, waarin we aangeven wat we jaarlijks gaan doen en waarin we aan de hand van de resultaten kunnen bijsturen). De eerste en tweede fase zijn zo goed als afgerond; naar verwachting zal het handhavingsbeleid in het tweede kwartaal van 2009 klaar zijn. De gemeente is gestart met een Pilot handhaving. Hierbij doen vier ingehuurde toezichthouders dagelijks de ronde door Lansingerland. Ze spreken mensen aan op kleine overtredingen zoals fietsen in voetgangersgebieden en het niet opruimen van hondenpoep. Van deze Pilot volgt in 2009 een evaluatie.

Pagina 37 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 4: Integrale veiligheid Rekening 2007 Lasten Baten Resultaat voor bestemming


Rekening 2008

2.734.063

3.115.560

3.373.430

3.670.215

172.819

27.073

101.401

283.142

2.561.244-

Toevoeging reserves Onttrekking reserves Resultaat na bestemming


3.088.487-

2.561.244-

-

3.272.02974.328 178.000

3.088.487-

3.168.357-

3.387.07498.252 157.770 3.327.556-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 159.000 nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 216.000


Brandweerkazernes

Voordeel

60.000

Omdat de brandweerkazernes in de kernen Berkel en Rodenrijs / Bergschenhoek met terugwerkende kracht per 1 januari 2007 zijn verkocht aan de Veiligheidsregio Rotterdam (VRR) zijn baten over voorgaande jaren gerealiseerd. Kosten die de gemeente nog had gemaakt in 2007 / 2008 zijn bij de VRR in rekening gebracht.


Nadeel

- 3.000

Nadeel

- 159.000


Nummer

Afdeling

Brandweerzorg Lansingerland

120.000

Bestuurszaken

Brandweerkazernes

120.100

Bestuurszaken

Regionale Brandweer (RHRR)

120.200

Bestuurszaken

Integrale veiligheid

140.000

Bestuurszaken

APV en overige maatregelen

140.100

Vergunningverlening & handhaving

Pagina 38 /177

2.5 Programma 5 Maatschappelijke Ondersteuning Wet maatschappelijke ondersteuning, Lokaal gezondheidsbeleid

Omschrijving programma De gemeente Lansingerland wil graag dat alle inwoners optimaal mee kunnen doen in de samenleving. Het beleid is er op gericht dat de inwoners eigen verantwoordelijkheid dragen en zich zelf kunnen redden. Daarbij bevordert de gemeente een gezonde leefstijl met mogelijkheden voor iedereen om zich persoonlijk en sociaal te ontwikkelen. Inwoners die zich door omstandigheden niet volledig zelf kunnen redden worden ondersteund en opgevangen. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), waaronder: a. Sociale cohesie b. Vrijwilligers c. Ouderen d. Algemeen Maatschappelijk Werk 2. Lokaal gezondheidsbeleid

Programmaonderdeel: Wmo * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben inwoners en aanbieders voorzien van duidelijke informatie en advies. Het basisvoorzieningenpakket is nog niet optimaal. De toegang tot zorg en de voorzieningen is wel verbeterd. We hebben het aanbod voor mensen die zelfstandig willen blijven wonen waar mogelijk uitgebreid. Verder is de gemeente gestart met een onderzoek naar nieuwe producten voor ondersteunende begeleiding. We hebben inzicht gekregen hoe we de woonservice-zones willen verbeteren. We krijgen meer en meer inzicht in de leefbaarheid, veiligheid en sociale cohesie in de wijken en bovenwijks. De gemeente heeft zaken die bijdragen aan civil society gestimuleerd en ontwikkeld. Er is een Wmo-raad ingesteld. Verder heeft de gemeente seniorenpanels in de wijk gesubsidieerd. De gemeente heeft vrijwilligerswerk en mantelzorg gestimuleerd en ondersteund. Of dat geleid heeft tot meer vrijwilligers is echter niet duidelijk. We hebben het bestaande aanbod voor jongeren (0-24 jaar) uitgebreid. Het aanbod voor opvoedingsondersteuning is geharmoniseerd en gehandhaafd. We hebben de systeemaanpak huiselijk geweld geoptimaliseerd. De gemeente heeft de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van ouderen gestimuleerd. We hebben echter onvoldoende bereikt bij de verdere professionalisering van het ouderenwerk en verankering van het ouderenadvies. We hebben laagdrempelige eerstelijns hulpverlening aangeboden bij problemen op maatschappelijk of psychosociaal gebied. Informatie en advies ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

In februari 2008 hebben we het Wmo-loket geopend. We hebben drie informatiemarkten/beurzen georganiseerd. De gemeente heeft het boekje Wmo, Hoe zit dat? uitgegeven. We hebben een symposium GGZ in beeld georganiseerd. We hebben informatiebijeenkomsten voor gebruikers georganiseerd over de Beltax en over het CAK. Het aantal uren ouderenadvisering is uitgebreid.

Pagina 39 /177

-

We hebben voor inwoners en intermediairs een aantal informatiebijeenkomsten herkenning ggzproblematiek georganiseerd. Het Coördinatieteam sluitende aanpak Volwassenen is van start gegaan. De gemeente heeft de Kwartiermakerskrant van Zorgbelang voor ggz-cliënten gesubsidieerd en deels de ontwikkeling van de Dementiegids.

Basisvoorzieningen en toegang tot zorg en voorzieningen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft een instrument, de beslisboom Hulp bij het Huishouden, in gebruik genomen om de afhandeling van aanvragen sneller te laten verlopen. We hebben 531 cliënten met een indicatie voor hulp bij het huishouden zorg in natura (prestatieindicator was 550). We hebben 79 cliënten met een persoonsgebonden budget voor hulp bij het huishouden (prestatieindicator was 100). De gemeente heeft een aanbesteding uitgeschreven voor een indicatieorgaan. Dit heeft geleid tot een ander indicatieorgaan. We hebben de opzet van een aantal welzijnsdiensten gesubsidieerd. De gemeente heeft een project voor inkomensverbetering van ggz-cliënten gesubsidieerd. We hebben een vriendendienst voor ggz-cliënten gesubsidieerd. We hebben het Collectief vraagafhankelijk vervoer (Beltax) zo ingericht dat er geen aanbesteding hoefde te worden gedaan en de lokale taxivervoerders de Beltax uitvoeren. We hebben de ritadministratie van de Beltax uitbesteed aan Mybility. Deze vervoersmakelaar zorgt voor de financiële administratie, de klachtenafhandeling van de Beltax en heeft een helpdeskfunctie voor de gebruikers van de Beltax. Bevorderen zelfstandig (blijven) wonen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft de wachtlijst voor de zorgwoningen weggewerkt en het aanbod aan geschikte woningen in beeld gebracht. Een WZW-team (Wonen/Zorg/Welzijn) heeft vraag en aanbod op elkaar afgestemd. Met RAS subsidies zijn de volgende onderzoeken gedaan: o naar de beleving van leefbaarheid in alle wijken van Lansingerland. o naar de toegankelijkheid en bereikbaarheid (looproutes, bankjes, openbare toiletten en gehandicaptenparkeerplaatsen) in de bestaande woon-service-zones. Het onderzoek is afgerond. We presenteren de resultaten medio 2009. o naar digitale en fysieke toegankelijkheid in Lansingerland (website en openbare gebouwen) Het onderzoek is afgerond. We presenteren de resultaten begin 2009. Sociale cohesie ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben subsidies toegekend om de betrokkenheid van inwoners in de wijk te vergroten en te stimuleren (bijvoorbeeld een buurtmarkt in Meerpolder) De gemeente is nauw betrokken bij het project ‘wijkgericht werken en burgerparticipatie’ en neemt actief deel aan de werkgroep Oranjebuurt (nemen deel aan wijkschouw en ateliers). Verder stimuleert de gemeente deelname van de jeugd en jongeren. Diverse burgerinitiatieven die de sociale cohesie bevorderen, hebben subsidie gekregen, zoals Rottepop, het Beach Tennis Event in Bergschenhoek en enkele wijkfeesten.

Pagina 40 /177

Participatie ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft de Wmo-raad financieel en inhoudelijk ondersteund. We hebben subsidie verleend om met seniorenpanels in gesprek te gaan over wonen, zorg en welzijn in de wijk. We ondersteunen en stimuleren jeugdparticipatie, onder meer door het jaarlijkse jeugddebat. Vrijwilligers en mantelzorgers ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft een coördinator voor het steunpunt Vrijwilligers aangesteld. Deze coördinator moet het steunpunt verder ontwikkelen, Lansingerlandse vrijwilligers ondersteunen en het vrijwilligersbestand uitbreiden. De gemeente heeft een prijs uitgereikt aan de vrijwilliger van het jaar. We hebben samen met organisaties uit het veld deelgenomen aan Make A Difference Day (MADD). De gemeente heeft de ondersteuning aan mantelzorgers uitgebreid (Alzheimercafé, deskundigheidsbevordering en praktische thuishulp). We hebben het Steunpunt Mantelzorg opdracht verleend voor de uitvoering van het project ‘Mantelzorgcompliment’. Preventief jeugdbeleid ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft het preventief jeugdbeleid, als onderdeel van het integraal jeugdbeleid, vastgesteld. Er is een aantal preventief-pilot projecten gestart. (Sova training, 1 op 1 project etc.) De gemeente heeft het (GOSA, Gemeentelijke Organisatie Sluitende Aanpak)) team Sluitende Aanpak Jeugd ingesteld. Dit team probeert bij ontwikkelproblemen zo vroegtijdig mogelijk te interveniëren. We hebben de doelstellingen voor het CJG Lansingerland geformuleerd en een projectleider CJG aangesteld. Deze projectleider werkt de visie en het implementatieplan verder uit. We hebben 376 uren opvoedondersteuning ingekocht bij Stichting Kwadraad. De samenwerking met Stichting Kwadraad verloopt naar wens en conform de gemaakte afspraken. Daarom hebben we niet onderzocht of Stichting Kwadraad de leverancier van het opvoedbureau moet blijven of dat wellicht een andere leverancier deze diensten kan leveren. Huiselijk geweld ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben de plegerhulpverlening toegevoegd aan de systeemaanpak Huiselijk geweld. Ouderen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De Stichting Welzijn Senioren Lansingerland (SWSL) heeft subsidie gekregen om diensten op het gebied van maatschappelijke activering, preventie van sociale problemen en persoonlijke begeleiding en hulpverlening te leveren. In 2008 is de SWSL ontstaan uit een fusie tussen stichting Welzijn Ouderen Bergschenhoek, Stichting platform ouderen Berkel en Rodenrijs en stichting Gecoördineerd Ouderenwerk Bleiswijk. Incidenteel hebben we middelen ingezet voor extra uren ouderenadvisering voor het project Verzorgd Wonen. Deze middelen waren toereikend tot december 2008.

Pagina 41 /177

-

Eind 2008 hebben we een incidentele subsidie verleend voor de eerste aanzet tot professionalisering.

** wat hebben we niet gedaan? In 2008 kon de gemeente onvoldoende structurele middelen inzetten. De professionalisering van de nieuwe stichting is niet gerealiseerd. Het ouderenwerk wordt met de groei van het aantal senioren kwetsbaarder. De continuïteit van uitvoering van gemeentelijk beleid is onvoldoende gegarandeerd. Om de continuïteit te borgen zijn al een aantal acties ingezet en is er nadrukkelijke aandacht in 2009. Algemeen maatschappelijk werk ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben bij Stichting Kwadraad 3351 productgerelateerde uren algemeen maatschappelijk werk ingekocht. Deze uren zijn op de volgende producten/activiteiten ingezet: o Laagdrempelige inloopmogelijkheden voor de cliënten. o Indicatie met eventuele doorverwijzing. o Eenmalige hulpverlening gericht op informatie, advisering en praktische ondersteuning. o Langdurige hulpverleningstrajecten gericht op ondersteuning waarbij cliënten op termijn weer zelfstandig hun problemen kunnen hanteren. o Hulpverlening aan gezinnen met meervoudige problematiek vanuit een outreachende benadering. o Sociale vaardigheidstrainingen.

Programmaonderdeel: Lokaal gezondheidsbeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? Het actuele kader voor lokaal gezondheidsbeleid is nog niet klaar. Dit zal naar verwachting in de eerste helft van 2009 ter vaststelling worden aangeboden. We hebben geen 24-uurs bereikbaarheid van huisartsenzorg in Lansingerland kunnen realiseren. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

De gemeente heeft twee interactieve bijeenkomsten georganiseerd, met zowel eerstelijns zorgaanbieders als met het brede veld wonen/zorg/welzijn. De resultaten van deze bijeenkomsten worden verwerkt in een nota lokaal gezondheidsbeleid. De vijf landelijke speerpunten zijn hiervoor leidend. Op voorhand heeft via de Wmo-subsidies een project voor kinderen met overgewicht en hun ouders subsidie verkregen. We hebben een haalbaarheidsonderzoek naar een 24-uurs bereikbaarheidsdienst voor huisartsenzorg in Lansingerland gehouden. Hieruit bleek dat er geen draagvlak onder de huisartsen bestond voor een huisartsenpost.

Pagina 42 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 5: Maatschappelijke Ondersteuning Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

5.700.099

7.608.664

8.620.516

7.809.811

Baten

1.135.962

1.114.394

1.952.272

1.540.966

4.564.137-

6.494.270-

6.668.244-

6.268.845-


84.643 4.479.494-

-

500.000 500.000

6.494.270-

6.668.244-

561.923 502.100 6.328.668-


Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting

Voordeel

82.000

Aan de producten binnen programma 5 zijn € 82.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratie-systeem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s.

Coördinatie maatschappelijke

Voordeel

52.000

ondersteuning

Onderuitputting op het incidentele budget voor inrichting van een WMO-loket. Voorgesteld wordt het restantbudget over te hevelen naar 2009.

Ouderenwerk

Nadeel

- 62.000

Op grond van het Raadsbesluit d.d. december 2007 is de ontvangen afrekening naar aanleiding van de fusie van ouderenbonden in de reserve Ouderenadvisering gestort (€ 62.000 nadelig).

Overige budgetafwijkingen

Voordeel

308.000

Voordeel

340.000

Pagina 43 /177


Nummer

Afdeling

Algemeen maatschappelijk werk

620.000


Coördinatie maatschappelijke ondersteuning

620.100


Opvang asielzoekers

621.100

Werk, inkomen & zorg

Vluchtelingenwerk

621.200


Ouderenwerk

630.000


Dienstencentra

641.000/050


Wet Voorziening Gehandicapten

652.000


Geldelijke steun huisvesting gehandicapten

652.100


Indicatiecommissie

652.200


Openbare gezondheidszorg

714.000


Jeugdgezondheidszorg (uniform)

715.000


Jeugdgezondheidszorg (maatwerk)

716.000


Pagina 44 /177

2.6 Programma 6 Werk en Inkomen Wet werk en bijstand (inclusief regelingen IOAW/IOAZ en Bbz), Wet sociale werkvoorziening, Schuldhulpverlening, Armoede/ Minimabeleid en bijzondere bijstand (incl. Fonds tegemoetkoming minima en Langdurigheidstoeslag), Wet inburgering, Re-integratie en Volwasseneneducatie

Omschrijving programma De gemeente hanteert het motto ‘Werk boven Inkomen’. Daarmee richt de gemeente zich op het wegnemen van knelpunten op de arbeidsmarkt, het (weer) vinden van werk bij werkeloosheid en arbeidsongeschiktheid, en het vervullen van vacatures. De gemeente doet dit in samenwerking met werkgevers-, werknemers- en onderwijsorganisaties. Re-integratie vormt een van de pijlers van het streven om mensen weer deel te laten nemen aan het arbeidsproces. Voor de inwoners die niet, of nog niet, in staat zijn om in hun onderhoud te voorzien, biedt de gemeente een inkomensvoorziening. Inwoners met een inkomen op - of net boven - bijstandsniveau krijgen financiële ondersteuning. Hiermee wil de gemeente sociale uitsluiting en vereenzaming voorkomen. Participatie en integratie zijn alleen mogelijk als iedereen over een zelfde basisniveau kan beschikken. De Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving zijn hierbij noodzakelijk. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Werkgelegenheid en re-integratie 2. Armoede- en minimabeleid 3. Integrale schuldhulpverlening 4. Inburgering 5. Volwasseneneducatie

Programmaonderdeel: Werkgelegenheid * Hebben we bereikt wat we wilden? Inwoners (uitkeringsgerechtigden) doen steeds vaker mee aan scholing, activering en arbeidsmarktoriëntatie. Het uitkeringsbestand is nagenoeg gelijk gebleven, terwijl het aantal inwoners is gegroeid. De lokale werkgevers zijn bereid om samen met de gemeente uitkeringsgerechtigden aan het werk te helpen, mits er aan een aantal basisvoorwaarden wordt voldaan. De gemeente heeft zicht kregen op de opbouw van het cliëntenbestand, met name gericht op de mogelijkheden voor activering en uitstroom. Activering uitkeringsgerechtigden ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben scholing aangeboden aan uitkeringsgerechtigden, zowel basistrainingen als beroepsgerichte scholing. Werkgevers hebben loonkostensubsidie ontvangen om hen te stimuleren uitkeringsgerechtigden een kans op betaald werk te geven. We hebben premies ingezet om uitkeringsgerechtigden te stimuleren actief te blijven en te streven naar volledige onafhankelijkheid van bijstand.

Pagina 45 /177

Lokale werkgevers ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft een werkgroep arbeidsintegratie ingesteld. Deze werkgroep maakt deel uit van het Economisch Platform. Lokale ondernemers hebben voorlichting gekregen over de nieuwe ontwikkelingen in het reintegratiebeleid en de mogelijkheden die hen dat biedt. We hebben de werkgevers betrokken bij de ontwikkeling van het profiel voor de jobcoach. Inzicht uitkeringsbestand ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Wij hebben een uitgebreide bestandsanalyse laten uitvoeren en verbeteringen doorgevoerd in de wijze van registratie. Op deze manier blijven we inzicht houden in de mogelijkheden van de uitkeringsgerechtigden.

Programmaonderdeel: Re-integratie * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft de re-integratiebeleidsnota vastgesteld. Hiermee hebben we gekozen voor het leveren van maatwerk bij re-integratie. We kunnen zo meer mensen aan het werk helpen. Het aantal mensen dat een uitkering ontvangt is vrijwel gelijk gebleven. Dat terwijl Lansingerland meer inwoners heeft gekregen en de economie is teruggelopen. Het aantal nieuwe aanvragen bijstand is ongeveer gelijk aan het aantal uitkeringsgerechtigden dat uitstroomt uit de bijstand. Werk boven inkomen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? In het nieuwe beleid staan tal van re-integratieinstrumenten. De gemeente kan die inzetten om de kansen van uitkeringsgerechtigden op de arbeidsmarkt te vergroten. Een jobcoach biedt individuele begeleiding aan uitkeringsgerechtigden en onderhoudt tevens de contacten met lokale werkgevers (match vraag en aanbod). Beperken instroom en bevorderen uitstroom ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Wij hebben nieuw re-integratiebeleid ontwikkeld met daarin aandacht voor specifieke doelgroepen. De gemeente voert een streng handhavingsbeleid; bij het niet voldoen aan de verplichtingen legt de gemeente een maatregel op. De gemeente heeft afspraken gemaakt met zorgaanbieders over het plaatsen van uitkeringsgerechtigden in de thuiszorg. Wij hebben een overeenkomst gesloten met een bureau dat belastbaarheidonderzoek gaat doen. Dit onderzoek is gericht op de mogelijkheden van individuele uitkeringsgerechtigden. Een jobcoach is ingezet voor bemiddeling van uitkeringsgerechtigden naar werk. Wij hebben contacten gelegd met lokale werkgevers via het Economisch Platform en de werkgroep Arbeidsintegratie

Pagina 46 /177

Programmaonderdeel: Armoede- en minimabeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? Onze inwoners kunnen meer gebruik maken van allerlei voorzieningen door de inzet van onder andere inkomensondersteunende voorzieningen. Met onder meer de inzet van de Rotterdampas stimuleren we het gebruik van allerlei sportieve, culturele en recreatieve voorzieningen. Gebruik van culturele, sportieve en recreatieve voorzieningen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben nieuw armoedeen minimabeleid ontwikkeld. We hebben nieuw voorlichtingsmateriaal ontwikkeld. (verzending begin 2009) De gemeente heeft speciale regelingen ontwikkeld voor chronisch zieken en mensen met een beperking. We hebben extra mogelijkheden voor vergoeding indirecte schoolkosten middelbare scholieren gecreëerd. Stimuleren van gebruik voorzieningen ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De verkoop van de Rotterdampas is gestart. De gemeente heeft een nieuw armoedeen minimabeleid ontwikkeld. We hebben een communicatieplan gemaakt. De gemeente heeft een berekeningsprogramma aangeschaft. Hiermee kunnen inwoners beoordelen of ze recht hebben op inkomensondersteunende regelingen. Wij hebben voorgesteld de beoordelingscriteria voor inzet bijzondere bijstand duurzame gebruiksgoederen te versoepelen. Wij hebben de groep uitkeringsgerechtigden van 65 jaar en ouder overgedragen aan de SVB.

Programmaonderdeel: Integrale schuldhulpverlening (incl. WWB) * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben een integraal schuldhulpverleningsbeleid ontwikkeld. Hiermee kunnen we inwoners zowel begeleiden bij het voorkomen van problematische schulden en als er reeds sprake is van problematische schulden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

De schuldhulpverlener van de gemeente wordt een dagdeel per week gedetacheerd bij woningbouwvereniging 3B Wonen (drempelverlagend). Scholen kunnen training krijgen met als thema ‘bedenk goed wat je met je euro doet’. Wij hebben het project ‘Thuisadministratie’ ingekocht bij Humanitas voor de begeleiding van inwoners bij het ordenen van de financiële administratie. Voor inwoners met schulden hebben we complete trajecten budgetbeheer ingekocht. Inwoners kunnen de kosten van budgetbeheer vergoed krijgen via de bijzondere bijstand zonder dat er een schuldhulpverleningtraject aan gekoppeld is.

Pagina 47 /177

Programmaonderdeel: Inburgering * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben inzicht gekregen wie voor welke vorm van inburgering in aanmerking komt. Achterstanden zijn opgelost. We kunnen de inburgeraars een breed aanbod doen. Hierdoor kunnen we een optimale integratie in de samenleving van Lansingerland realiseren. We hebben de randvoorwaarden ontwikkeld voor een goed handhavingsbeleid. Invulling geven aan gemeentelijke verantwoordelijkheid voor Inburgering ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben nieuw beleid ontwikkeld in het kader van de wet Inburgering. De gemeente heeft overeenkomsten afgesloten met het ROC Zadkine, het Mondriaan en Werkplan Delft voor het aanbieden van inburgeringtrajecten en duale trajecten (re-integratie en inburgering) Succesvolle integratie inburgeraars ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben met Stichting Vluchtelingenwerk afspraken gemaakt over de maatschappelijke begeleiding van inburgeraars. De gemeente heeft afspraken gemaakt met de aanbieders van scholing over het signaleren van uitval. We kunnen trajecten aanbieden die zowel de inburgering als de arbeidsparticipatie behelzen. Handhavingsbeleid ** Wat hebben we daarvoor gedaan? Alle inburgeraars die een aanbod krijgen, ontvangen een beschikking met daarin de rechten en plichten. Wij controleren jaarlijks de voortgang van de (duale) trajecten van de inburgeringsplichtigen.

Programmaonderdeel: Volwasseneneducatie * Hebben we bereikt wat we wilden? In 2008 hebben ongeveer vijftig inwoners uit de gemeente een educatietraject gevolgd op het gebied van sociale redzaamheid, maatschappelijk functioneren en Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs (VAVO). Deze trajecten leren inwoners vaardigheden die zij nodig hebben om volwaardig deel te kunnen nemen aan de maatschappij. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De gemeente heeft diverse educatietrajecten ingekocht bij het ROC Zadkine zoals alfabetiseringstrajecten voor allochtonen, computervaardigheden voor senioren en cursussen lezen en schrijven voor autochtonen. De gemeente heeft ook VAVO trajecten ingekocht bij het samenwerkingsverband van het ROC Zadkine en het Albeda College. Op deze manier krijgen (jong)volwassenen de mogelijkheid alsnog een startkwalificatie te halen.

Pagina 48 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 6: Werk en Inkomen Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

7.097.291

9.473.273

9.605.810

10.203.025

Baten

6.562.242

6.628.206

6.456.638

7.541.313

2.845.067-

3.149.172-

2.661.712-


535.04950.000 485.049-

-

-

2.845.067-

3.149.172-

2.661.712-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 487.000 voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Wet Werk en Bijstand (inkomsdeel)

Voordeel

465.000

IOAW/IOAZ

Voordeel

91.000

Toelichting De uitgaven voor bijstandsverlening zijn achtergebleven bij de raming. Doordat er in 2008 minder aanvragen zijn geweest zijn er overeenkomstig ook minder toekenningen geweest. Inkomsten van het rijk op basis van 75% declarabel.

Kwijtschelding

Nadeel

- 75.000

De kwijtscheldingskosten afvalstoffenheffing en rioolrecht zijn fors gestegen ten opzichte van eerdere jaren.

Wet Inburgering Nieuwkomers

Voordeel

100.000

Voordeel als gevolg van Rijksbijdrage nalatenschap oude vreemdelingenwet.

Anti-speculatiebeding

Nadeel

- 78.000

De inkomsten anti-speculatiebeding nemen structureel af, omdat de looptijd van de bestaande bedingen afloopt en er geen nieuwe woningen met een anti-speculatiebeding zijn opgeleverd.


Nadeel

- 16.000

Voordeel

487.000

Pagina 49 /177


Nummer

Afdeling

Volwasseneneducatie

482.000


Wet Werk en Bijstand (inkomen)

610.000


Besluit bijstandsverlening Zelfstandigen

610.100


Fraudebestrijding

610.200


Wet Werk en Bijstand (werk)

611.000


Sociale Werkvoorziening

611.100


Ioaw/ Ioaz

612.000


Bijzondere bijstand

614.000


Minimafonds

614.100


Kwijtschelding

614.200

Financiën & belastingen

Schuldhulpverlening

614.300


Wet inburgering nieuwkomers

621.000


Pagina 50 /177

2.7 Programma 7 Economie en Glastuinbouw Bedrijventerreinen, Ondernemersloket, Agro-business / Greenport, Kernenbeleid / Horeca / Detailhandel (MKB), Economisch Platform

Omschrijving programma Lansingerland: Parkstad, Vrijetijdsstad en Greenport. Een plek waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Waarbij wonen, werken en recreëren in evenwicht met elkaar zijn. Nu én in de toekomst. Om dat te bereiken zet de gemeente in op een groei van het aantal arbeidsplaatsen met 9.500 in de periode tot 2015. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Economie 2. Glastuinbouw en agro-business

Programmaonderdeel: Economie * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente biedt voldoende ruimte aan duurzame bedrijfssectoren. We hebben het ondernemersklimaat versterkt. De bedrijvigheid is aangetrokken. Voldoende ruimte bieden aan duurzame bedrijfssectoren ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

De projectorganisatie heeft het Werklandschap Bleizo nader uitgewerkt. De projectorganisatie maakt onderdeel uit van de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo. Een eerste aanzet heeft in de tweede helft van 2008 plaats gevonden. We hebben een kleinschalig kantoorproject laten ontwikkelen op de kop van bedrijventerrein Spoorhaven (kern Berkel en Rodenrijs). In 2008 is het oudere ontwerp voor kantoren dusdanig verbeterd dat de Raad daarmee ingestemd heeft. Met het aanvragen van een verklaring van geen bezwaar bij de provincie is het wijzigen van de bestemming in gang gezet. Naar verwachting kan begin 2009 worden gestart met de realisatie. Oplevering vindt dan plaats in 2010. De gemeente heeft de Centrumvisie Berkel en Rodenrijs uit 2003 geactualiseerd. De gemeente heeft verschillende centrumprojecten in de drie kernen laten realiseren: o Kern Bergschenhoek: Start bouw locatie Rabobank/C1000: De gemeente heeft potentiële ondernemers voor het project aangeleverd. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd waarbij de gemeente de ondernemers informeerde op over de laatste stand van zaken. De bouw van het project start in 2009. De gemeente heeft uitgangspunten voor het multi-functionele gebouw in het Annie M.G. Schmidtpark opgesteld. Daarbij is onder meer gekeken welke ondernemingen passen binnen het multifunctionele gebouw. De gemeente heeft in 2008 (drie) ondernemers geworven. o

Kern Berkel en Rodenrijs: Oplevering locatie De Tol (ca. 500 m2bvo) en verdere uitwerking van de plannen voor de locatie van ING Real Estate bij Hans Textiel (ca. 1.600 m2 bvo). Locatie v/d Tol heeft in 2008 de planvorming doorlopen. Het project wordt begin 2009 gebouwd. In 2008 heeft het College besloten om voor een goede invulling van het totale centrum van Berkel en Rodenrijs een brancherings- en een selectiecommissie in te stellen. De

Pagina 51 /177

-

-

o

-

-

-

-

-

eerste gaat een visie opstellen waarin op hoofdlijnen wordt aangegeven welke type winkels zich het beste op welke locaties kunnen vestigen. De selectiecommissie zal de uiteindelijke kandidaten voor de winkelunits selecteren. De gemeente heeft ING geadviseerd over de inrichting van het centrum. Hierbij wordt gekeken naar de mogelijkheden voor ondernemingen die passen binnen het centrum. Er zijn verscheidene bijeenkomsten geweest waarin de gemeente haar visie over het centrum uiteengezet heeft. De gemeente heeft ondernemers geworven voor het Centrum van Westpolder Bolwerk. De gemeente heeft ook onderhandeld met de projectontwikkelaar over de grootte (in vierkante meters) van het winkelcentrum.

Kern Bleiswijk Oplevering locatie Hortus ficus (ca. 300 m2 bvo), start bouw locatie Plaats Noord (o.a. 54 parkeerplaatsen).

De gemeente wil binnen de mogelijkheden van het bestemmingsplan een pdv- (perifere detailhandels vestigingen) concentratie laten ontwikkelen op bedrijventerrein Oudeland (kern Berkel en Rodenrijs). In 2008 hebben we dé vastgoedbeurs van Nederland, de PROVADA, benut om met een groot aantal belangstellende ontwikkelaars geheel vrijblijvend van gedachten te wisselen over de kavel en (on)mogelijkheden die de markt ziet. We hebben de gesprekken meegnomen bij de verdere visievorming over de kavel. De gemeente wil 2009 benutten om de plannen verder vorm te geven en daadwerkelijk tot uitgifte van de kavel over te gaan. De gemeente wil een cluster van autodealers vestigen op bedrijventerrein Oudeland. Inmiddels zijn er vier concrete gegadigden die graag hun dealership op Oudeland zouden vestigen. Momenteel zoeken we naar een vorm van samenwerking. De locatie van het brandstofverkooppunt op het bedrijventerrein Oudeland staat vast. We hebben de eindkandidaat nog niet geselecteerd. De wens is om het brandstofverkooppunt duurzame(re) producten aan te laten bieden. De gemeente wil ruimte bieden aan bestaande en nieuwe toonaangevende en ondersteunende bedrijven in de vrijetijdsbranche/leisure (onder andere in bestaande en nieuwe recreatiegebieden). De gemeente heeft in 2008 contacten gelegd met diverse kandidaten. De gemeente heeft de afgesloten horecaconvenanten geharmoniseerd.

Versterken van het ondernemersklimaat ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

We hebben om het ondernemersklimaat te versterken uitvoering gegeven aan de Economische Agenda 2008-2011. Dit is gebeurd door het vormgeven van het Economisch Platform Lansingerland. De gemeente bekleedt het secretariaat en levert een projectleider die het Economisch Platform vanuit de gemeente coördineert. De projectleider organiseert alle bijeenkomsten van het Economisch Platform, draagt zorg voor de verslaglegging en is bereikbaar voor vragen over het Economisch Platform. Ondernemers en gemeenten treffen elkaar in een aantal werkgroepen. De volgende vorderingen hebben plaatsgevonden binnen die werkgroepen: o Werkgroep Toekomstvisie Lansingerland 2040. De concept Toekomstvisie is besproken tijdens vijf bijeenkomsten met geïnteresseerden. Begin 2009 legt de gemeente de Toekomstvisie ter bespreking en vaststelling voor aan de gemeenteraad. o Werkgroep SOB Oostland (Samenwerking Onderwijs Bedrijfsleven). 25 september 2008 was de kick-off bijeenkomst SOB Oostland. Alle partijen hebben hierbij het convenant SOB Oostland ondertekend. Op 11 december 2008 is er een overleg van het platform gehouden bij Reurings Precisie Plaatwerk (RPP) in Delfgauw. Hierbij is het activiteitenplan gepresenteerd en het ketenproject ‘van zaadje tot plantje’ toegelicht. Dit project beoogt de kennismaking van groepen 7&8 van de basisscholen en vmbo-leerlingen groepen 1+2 met bedrijven die

Pagina 52 /177

o

o

o

o

o

o

-

actief zijn binnen Greenport. De bedrijfsbezoeken worden ingebed in een lesprogramma, waarbij praktijkdocenten uit de Greenport vooraf vertellen wat hun werk inhoudt. De bedrijven moeten ook aan vooraf gestelde kwaliteitseisen voldoen. De gemeente biedt ondersteuning op het gebied van communicatie. Werkgroep Keurmerk Veiling Ondernemen (KVO) De projectgroep is drie keer bij elkaar geweest en heeft prioriteiten benoemd. De werkgroepen gaan de benoemde prioriteiten verder uitwerken. In Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk centrum zijn de werkgroepen al bij elkaar gekomen. In Bergschenhoek en stichting bedrijvenpark Rodenrijs moet dit nog gebeuren. Werkgroep Glasloket. LTO Glaskracht heeft in april 2008 een enquête onder de leden verspreid om te peilen of de glastuinbouwsector behoefte heeft aan een glasloket en wat de sector verwacht van een digitaal glastuinbouwloket. Er is behoefte aan één aanspreekpunt vanuit de gemeente. Die is er gekomen in de vorm van een accountmanager Glastuinbouw. Deze is verantwoordelijk voor alle contacten binnen de glastuinbouw. Werkgroep Deregulering. De gemeente heeft samen met een extern bureau op 25 (voor bewoners) en 26 (voor bedrijven) november 2008 twee workshops georganiseerd. Doel daarvan was te komen tot concrete maatregelen om de vastgestelde knelpunten op te lossen. Diverse ondernemers deden actief mee. Ook waren er vertegenwoordigers van KvK, VNO NCW en Koninklijke Horeca Nederland. De workshops gingen over evenementen- en reclamevergunning en bouwen sloopvergunning. Dit heeft geresulteerd in een uitgebreid maatregelenplan. Namens het bedrijfsleven heeft de KvK (Zoetermeer) ingestemd met het plan. In 2009 zal de gemeente het maatregelenplan uitwerken in een concreet actieplan. Daarmee gaan we een grote slag maken op het gebied van deregulering en de vermindering van administratieve lasten. Werkgroep Revitalisering bedrijventerrein De Hoefslag. We hebben de planvorming en een quickscan besproken en zijn gestart met de voorbereidingen (onder andere aanvraag subsidie Provincie). Werkgroep Visie Greenport Westland-Oostland en Oostland/Groenzone. Op 17 juli 2009 bespreekt de raad de integrale visie. De visie Oostland/Groenzone is in de Commissie van gemeente Lansingerland en Gemeente Pijnacker-Nootdorp besproken. De financiering van het project is nog niet rond, dit staat de komende maanden op de agenda. Werkgroep Mobiliteitsplan In december heeft de werkgroep het visiedocument voor ‘ketenmobiliteit’ + maatregelpakket (praktische uitvoering met wensen- en vereistenlijst en budgettering) voorgelegd aan de commissie, B&W en aan de gemeenteraad. Eind februari 2009 zal de wettelijke inspraakprocedure zijn afgerond en medio 2009 volgt formele vaststelling van visiedocument en maatregelpakket.

In 2008 heeft de gemeente eens in de twee maanden overlegd met de besturen van Ondernemend 3B en de winkeliersverenigingen. o Winkeliersverenigingen. (Bleiswijk, Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek) De gemeente organiseert de bijeenkomsten waaraan gemeente en winkeliersverenigingen deelnemen. Tijdens elk overleg inventariseren gemeente en winkeliersverenigingen de stand van zaken. De gemeente geeft een toelichting op projecten en relevante besluiten die hebben plaatsgevonden. De winkeliersverenigingen lichten projecten en vragen vanuit hun achterban toe. De gemeente beheert de uit het overleg voortkomende actiepunten. In het verleden liep het contact tussen de gemeente en de winkeliersverenigingen enigszins stroef. Vanaf 2008 besteden we extra aandacht aan de winkeliersverenigingen. Daarbij hebben we nu één aanspreekpunt vanuit de gemeente. Hierdoor is het contact sterk verbeterd. o Ondernemend 3B (voortgang Economisch Platform) Ondernemersvereniging ‘Ondernemend 3B’ telt ruim 230 leden (ondernemers). De gemeente voert tweemaandelijks (bestuurlijk) overleg met Ondernemend 3B, waarbij economische zaken worden toegelicht en behandeld. In het overleg komen verscheidene aspecten aan de orde variërend van het inkoopbeleid van de gemeente tot aan aanbestedingen van grote projecten binnen de gemeente Lansingerland. Een

Pagina 53 /177

o

-

-

-

vaste punt op de agenda is het Economisch Platform. De gemeente bekleedt het secretariaat van het Economisch Platform en Ondernemend 3B het voorzitterschap. Koninklijk Horeca Nederland –afdeling Lansingerland Mede door ondersteuning vanuit de gemeente is in het jaar 2008 Koninklijk Horeca Nederland-afdeling Lansingerland opgericht. De burgemeester zit het overleg voor. De gemeente organiseert de vergaderingen van KHN-afdeling Lansingerland. Uit het overleg vloeien actiepunten voort die de gemeente beheert en uitzet binnen de organisatie. Het voordeel hiervan is dat KHN-afdeling Lansingerland één aanspreekpunt heeft voor alle vragen. Het interdisciplinaire ondernemersteam heeft ondernemers die zich willen vestigen actief begeleid. Het team heeft een druk jaar gehad waarin met name de verkopen op het bedrijvenpark Oudeland voorspoedig zijn begeleid. Naast de gerealiseerde verkopen heeft het team tal van potentiële kandidaten voor zowel vestigingen op de bedrijventerreinen als soms ook daarbuiten getoetst aan de kaders van de weten regelgeving. De ondernemers stellen de snelle service en de persoonlijke benadering erg op prijs. Het Digitaal Bedrijvenloket wordt verder uitgebouwd. Op het onderdeel ‘Ondernemen’ op de website is veel actuele informatie over ondernemen in Lansingerland te vinden. Het college heeft vier bezoeken afgelegd aan diverse bedrijven verdeeld over de kernen. De gemeente is op meer momenten en meer niveaus actief gepromoot als vestigingslocatie. De ondernemers waarderen de folder ‘Welkom in Lansingerland’ waarin luchtfoto’s van de diverse bedrijventerreinen staan. Er zijn in diverse bladen publicaties geweest over de gemeente en de mogelijkheden die Lansingerland biedt. De gemeente heeft zich aan ontwikkelend Nederland laten zien tijdens de PROVADA. We hebben daar relaties aangehaald, zijn betrekkingen aangegaan en hebben gesproken met tal van ontwikkelaars over de diverse mogelijkheden van Lansingerland. We hebben de ‘factsheet bedrijvigheid’ ontwikkeld. Hierop staan de kengetallen van de economische cijfers gepubliceerd. Deze wordt periodiek ge-update.

Aantrekken van bedrijvigheid ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

De gemeente monitort de werkgelegenheidsontwikkeling via een jaarlijkse rapportage. Het parkmanagement op bedrijvenpark Prisma is vertraagd. We hebben in 2008 een inhaalslag gemaakt om de structuren binnen Prisma in kaart te brengen. Verder hebben we een stappenplan gemaakt voor de aanpak van het oprichten van een coöperatie parkmanagement Prisma. De gemeente neemt deel aan tenminste één toonaangevende beurs per jaar. De eerder genoemd PROVADA was een groot succes. De gemeente heeft in 2008 meer bijeenkomsten voor ondernemers georganiseerd, zoals het Economisch Platform, diverse parkmanagementbijeenkomsten voor de ondernemers op Oudeland en bijeenkomsten in het kader van de glastuinbouw.

Programmaonderdeel: Glastuinbouw en agribusiness * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente realiseert vanaf 2008 137 hectare extra glas in de Overbuurtsepolder en Noordpolder. Het tempo is afhankelijk van de marktsituatie. Door de historisch hoge gasprijzen midden 2008 en de kredietcrisis aan het eind van het boekjaar stond de economische vitaliteit van de glastuinbouwsector zwaar onder druk. Desondanks is er in 2008 toch een groot bouwproject (14 ha) in de Overbuurtsepolder van start gegaan. Eind 2008 hebben de gemeenteraden van de betrokken gemeenten de visie Greenport Westland – Oostland vastgesteld. De gemeente Lansingerland ontwikkelt, in nauw overleg met het Westland, het

Pagina 54 /177

integrale communicatieplan. Zowel ambtelijk en bestuurlijk participeert de gemeente Lansingerland in de kerngroepen Greenport Westland – Oostland. In 2008 heeft de gemeente het Glasloket gerealiseerd. De regie ligt bij de accountmanager Glastuinbouw. Hij is het (eerste) aanspreekpunt binnen de gemeente voor de glastuinbouwsector. De sector heeft de oprichting positief ontvangen. Het college brengt minimaal één bedrijfsbezoek per jaar aan een glastuinbouw (gerelateerd) bedrijf of glastuinbouw (gerelateerd) project. Dit jaar bezocht het college Gille (agri-business). Daarnaast zijn tezamen met diverse bestuurders bezoeken gebracht aan onder meer Haluco, Wur, Improvement Centre. De gemeente heeft een weg gereconstrueerd in het glastuinbouwgebied Wilgenlei. Er is een doorsteek gemaakt van glastuinbouwgebied Overbuurtse Polder naar glastuinbouwgebied Noordpolder. We hebben samen met de gemeente Pijnacker-Nootdorp een ontwikkelingsvisie opgesteld voor glastuinbouwgebied de Voorafsche Polder in combinatie met de polder van Pijnacker. In het najaar van 2008 is er een MKBA opgesteld voor het gebied. Deze ligt bij de departementen voor ter beoordeling. De MKBA is aan de hand van de ontwikkelingsvisie FES Oostland / Groenzone Berkel- Pijnacker opgezet. De gemeente zal de ontsluiting van glastuinbouwgebied Oosteindsche Polder bezien in 2009. Ter voorbereiding is een gebiedsvisie ontwikkeld voor het transformatiegebied rond de N209 waar ook de Oosteindse polder deel van uit maakt. We hebben Lansingerland actief gepromoot als aantrekkelijke vestigingsgemeente voor de glastuinbouw. In 2008 hebben zes buitenlandse delegaties onze gemeente bezocht. Agribusiness en glastuinbouw waren de aandachtspunten. De delegaties waren erg onder de indruk van de moderne en innovatieve glastuinbouw in Lansingerland. In 2008 hebben we besloten deel te nemen in het WFIA. Via deze organisatie hebben we diverse goede contacten opgedaan met internationale bedrijven. Lansingerland heeft bestuurlijk deelgenomen aan de Greenport Shanghai missie van de Provincie ZuidHolland. De gemeente is bezig het Oostland te vermarkten als het ‘meest innovatieve glastuinbouwgebied van Nederland’. Leerpunt is het betrekken van ondernemers bij deze activiteiten. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

De gemeente realiseert 137 hectare extra glas vanaf 2008 in de Overbuurtsepolder en Noordpolder. Het tempo zal afhankelijk zijn van de marktsituatie. We hebben mede de visie Greenport Westland – Oostland ontwikkeld. De gemeente voert de regie over de communicatie van Greenport Westland - Oostland. We nemen bestuurlijk en ambtelijk deel in de kerngroep van Greenport Westland - Oostland. We hebben de basis gelegd voor de één-loket-gedachte voor de sector glastuinbouw onder de naam ‘Glasloket’. We hebben tenminste één bedrijfsbezoek georganiseerd van het college aan een glastuinbouw (gerelateerd) bedrijf of een glastuinbouw (gerelateerd) project. We hebben Lansingerland actief gepromoot als aantrekkelijke vestigingsgemeente voor de glastuinbouw.

Pagina 55 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 7: Economie en Glastuinbouw Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

24.315

179.352

226.205

344.352

Baten

53.211

97.349

102.349

69.229

28.896

82.003-

123.856-

275.123-


28.896

-

-

82.003-

123.856-

275.123-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 151.000 nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Markten en standplaatsen

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 32.000

Toelichting Nadeel marktopbrengst ten opzichte van begroting € 32.000 De marktgeldenverhoging is pas op 1 augustus 2008 doorgevoerd, de planning was om dit veel eerder te doen, vandaar dat de opbrengsten zijn achtergebleven.

Economische zaken

Nadeel

- 117.000

Er zijn diverse Greenport-activiteiten en bijeenkomsten georganiseerd om (buitenlandse) bedrijven te interesseren voor onze gemeente.


Nadeel

- 2.000

Nadeel

- 151.000


Nummer

Afdeling

Markten en standplaatsen

310.000


Baten marktgelden

311.000


Pagina 56 /177

2.8 Programma 8 Bereikbaarheid en Mobiliteit Openbaar vervoer, Auto-, fietsen voetgangersverkeer, Parkeren (vrachtwagens, auto’s, fietsen), Mobiliteitsplan, N209, N470, A13/16

Omschrijving programma Verkeer en vervoer maken een prominent deel uit van het dagelijkse leven. Vervoer van personen en goederen is essentieel voor economische en sociale activiteiten. Daarmee vormen verkeer en vervoer een cruciaal element voor het functioneren van Lansingerland als Parkstad, Greenport, Vrijetijdsstad en Stad van maatschappelijke samenhang. De gemeente heeft daarom belang bij een goed functionerend verkeer- en vervoersysteem om de maatschappelijke functies, sociaal en economisch, mogelijk te maken. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Bereikbaarheid Dit richt zich op het ruimtelijk faciliteren van de behoefte om zich met een bepaald vervoermiddel te verplaatsen. • Verkeersinfrastructuur (auto, fiets, openbaar vervoer, veiligheid, parkeren en stallen). • Verkeersmanagement (samenhangend netwerk, incidentmanagement). 2. Mobiliteit Hierbij draait het om de vervoermogelijkheden die worden geboden om zich te verplaatsen. • Verkeersplanologie (mobiliteitsbeleid bereikbaarheidsprofiel, ‘modal split’-strategie). • Vervoersbeleid (reis/verkeersinformatie, ketenmanagement, vervoermanagement). De doelstellingen en prestaties die in de programmaonderdelen zijn opgenomen, komen voort uit het collegeprogramma. Ze vormden de beleidsmatige basis voor het inmiddels door de raad vastgestelde Mobiliteitsplan

Programmaonderdeel: Verkeersinfrastructuur * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente houdt voor het vervoer per auto tussen de kernen de kwaliteit van de huidige voorzieningen in stand. De voorzieningen worden niet uitbereid. De gemeente wil de parkeercapaciteit tot genormeerde aantallen parkeerplaatsen beperken, zowel in wijken en dorpscentra als bij bedrijven (openbare ruimte en particulier terrein). Hiervoor wordt een parkeerbeleid opgesteld met parkeernormen en met een pakket aan flankerende maatregelen. We willen graag dat de rijkswegverbinding A13/A16 zodanig wordt ingepast dat deze wordt aangelegd in een tunnel, zodat deze rond en vanuit het natuur- en recreatiegebied Bergse Bos niet te zien, niet te horen en niet te ruiken is. Het fietsverkeer tussen de dorpscentra moeten in reistijd kunnen concurreren met het autoverkeer. De gemeente geeft prioriteit aan busbanen of verkeersregelinstallaties voor openbaar vervoer bij congestiegevoelige kruispunten en rotondes. In 2008 heeft de gemeente een actieplan opgesteld voor het inrichten voor 2010 van alle gebiedsontsluitingswegen conform de Richtlijn Essentiële herkenbaarheidkenmerken van weginfrastructuur en van alle erftoegangswegen bij herinrichting of onderhoud. We hebben een beleidslijn opgesteld voor de voorrangsregeling op alle rotondes in de gemeente. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

Het niet realiseren van wegen voor het autovervoer tussen de kernen is vastgelegd in het door de raad vastgestelde Mobiliteitsplan. De minister van V&W heeft boortunnelvariant voor de rijksweg A13/A16 niet in de varianten opgenomen. Deze is te duur en stuit technisch op veel problemen. De gemeente zet er toch op in.

Pagina 57 /177

-

-

In het maatregelenpakket van het Mobiliteitsplan hebben we een fietsverbinding tussen de kernen van Bergschenhoek en Berkel opgenomen. De gemeente onderzoekt een snelfietsverbinding tussen Rodenrijs en Pijnacker. De voorrangsregeling voor fietsers op rotondes die in gemeentelijk eigendom en beheer zijn, is eenduidig. De provinciale rotondes kennen een andere voorrangsregeling.

** Wat hebben we niet gedaan? We hebben geen parkeerbeleid met parkeernormen ontwikkeld. Er is ook nog geen financiële dekking voor. In het maatregelenpakket van het Mobiliteitsplan hebben busbanen en verkeersregelinstallaties voor openbaar vervoer bij congestiegevoelige kruispunten en rotondes een lagere prioriteit gekregen; in 2008 is er dus niet aan gewerkt. In 2008 heeft de gemeente een actieplan opgesteld voor het inrichten voor 2010 van alle gebiedsontsluitingswegen conform de Richtlijn Essentiële herkenbaarheidkenmerken van weginfrastructuur en van alle erftoegangswegen bij herinrichting of onderhoud. Er is verder nog geen actie ondernomen.

Programmaonderdeel: Verkeersmanagement * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente wil graag continu inzicht hebben in relevante en actuele statistische gegevens voor het maken en evalueren van het verkeer- en vervoerbeleid. Dit kunnen we doen door het maken en bijhouden van een digitaal ‘zakboekje’ met statistische informatie voor verkeer en vervoer in de gemeente. (onder andere verkeersintensiteiten, vervoercijfers, ongevallengegevens, reismotieven). De gemeente wil vervoermanagement voor grotere werklocaties opzetten door convenanten af te sluiten met bedrijvencollectieven op bedrijventerreinen of afzonderlijke bedrijfsvestigingen (> 50 arbeidsplaatsen). ** Wat hebben we niet gedaan? -

We zijn nog niet met het digitaal zakboekje begonnen. De gemeente heeft nog geen convenanten afgesloten met bedrijfscollectieven op bedrijfsterreinen.

Programmaonderdeel: Verkeersplanologie * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft een integraal verkeer- en vervoersplan opgesteld. We streven een goede bereikbaarheid van dorpscentra, woonwijken, bedrijventerreinen en recreatiegebieden na via verbetering van fietsen openbaar vervoervoorzieningen. De recreatiegebieden (Rottemeren) zijn momenteel uitsluitend bereikbaar per fiets of auto. Wij willen de bereikbaarheid van recreatiegebieden met openbaar vervoer verbeteren. We hebben nader onderzoek gedaan naar de vervoerkundige potentie van station Bleizo, onder meer als transferium. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

In december 2008 heeft de gemeenteraad het Mobiliteitsplan met een maatregelenpakket vastgesteld. De financiële consequenties worden in 2009 verder uitgewerkt. In 2008 zijn halte Rodenrijs en halte Westpolder (Randstadrail, Erasmuslijn) opgeleverd en in gebruik genomen. Rond deze haltes is een groot deel van de definitieve fietsinfrastructuur aangelegd. In Westpolder en Meerpolder zijn nieuwe bushaltes gerealiseerd.

Pagina 58 /177

-

In 2008 is een samenwerkingsverband tussen Zoetermeer en Lansingerland opgezet voor de ontwikkeling van BleiZo. De vervoersmogelijkheden vormen een prominent onderdeel van de ontwikkelingsstudies.

** Wat hebben we niet gedaan? De gemeente heeft nog geen begin gemaakt met het verbeteren van de bereikbaarheid van recreatiegebieden met het openbaar vervoer.

Programmaonderdeel: Vervoerbeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente promoot een goede OV-verbindingen op basis van het op te stellen verkeer- en vervoerplan. Het streven was vraaggericht aanbod van openbaar vervoer, dat ook op afroep beschikbaar is. Openbaar vervoer is vanuit elk adres in de bebouwde kom op een acceptabele loopafstand beschikbaar. De normen van het regionale beleid zijn het uitgangspunt. De gemeente heeft ingezet op rechtstreekse busverbindingen tussen de drie dorpscentra en vanuit de wijken naar het centrum van het betreffende dorp. We willen de ZoRo-bus en HOV Rotterdam Alexander-Delft in gebruik nemen binnen de kortst mogelijke termijn die ruimtelijke en vervoerkundige randvoorwaarden toelaten. De gemeente verleent medewerking aan het handhaven van de nachtnetlijnen naar Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs en onderzoekt of een Nachtnetverbinding naar Bleiswijk (veiling) mogelijk is. Het CVV (Beltax) sluit aan bij het aanbod om mobiliteit te garanderen wanneer openbaar vervoer, fiets of auto geen optie is. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

We hebben in samenspraak met de stadsregio Rotterdam een aantal acties georganiseerd om het openbaar vervoer zichtbaarder te maken. Bij nieuwbouw worden bushaltes toegevoegd (Meerpolder, Westpolder). Voor de bestaande situatie is de maximale loopafstand naar bushaltes 400 meter. Wij hebben bij de stadsregio de wens voor rechtstreekse busverbindingen aangebracht voor het vervoerplan 2009. De stadsregio heeft dit niet gehonoreerd omdat men het lijnennet in één keer wil herzien op het moment dat Randstadrail naar Rotterdam Centraal is doorgetrokken. Er is eind 2008 gestart met de voorbelasting voor ZoRo-bushalte Rodenrijs. Niet alleen is de bestaande nachtbus gebleven: er zijn voor Lansingerland twee nieuwe lijnen bijgekomen. Een lijn naar Pijnacker die ook een puntje Berkel (Westpolder) bedient, en een lijn naar Bleiswijk en Zoetermeer. Overigens allemaal alleen in de zaterdagnacht. Zie ook www.bobbus.nl. Mensen met een indicatie van de gemeente Lansingerland, kunnen gebruik maken van Beltax.

** Wat hebben we niet gedaan? Het aanbod van het openbaar vervoer voldoet aan de normen van de stadsregio. We hebben geen actie ondernomen om het ook op afroep beschikbaar te maken.

Pagina 59 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 8: Bereikbaarheid en Mobiliteit Rekening 2007 Lasten Baten Resultaat voor bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Resultaat na bestemming



Rekening 2008

284.051

464.967

592.096

903.140

4.183

3.038

3.038

3.029

279.868-

461.929-

589.058-

900.111-

45.304

38.774

150.000

145.440

234.564-

423.155-

439.058-

754.671-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 316.000 nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Verkeersmaatregelen ter land

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 350.000

Toelichting Aan de producten binnen programma 8 zijn € 350.000 meer apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De overschrijding op dit programma wordt gecompenseerd door de onderschrijding op programma 11.


Voordeel

34.000

Nadeel

- 316.000


Nummer

Afdeling

Verkeersmaatregelen ter land

211.000


Openbaar vervoer

212.000


Pagina 60 /177

2.9 Programma 9 Ontwikkelingsbedrijf/grondzaken Grondbeleid, Vastgoedbeleid, Grondverwerving, Gronduitgifte, Bouwgrondexploitatie, Financiële administratie van de uit te voeren projecten

Omschrijving programma De gebiedsontwikkeling in Lansingerland komt grotendeels tot stand door het voeren van een actief grondbeleid: grondeigenaren leveren hun grondbezit in voor het mogen bouwen van woningen. De financiële functie hebben wij gedefinieerd als “de reguliere begroting inclusief de grondexploitaties”. Een goede aansluiting tussen de grondexploitaties en de begroting is belangrijk. Daarover zullen spelregels worden vastgesteld. De grondzaken maken een wezenlijk onderdeel uit van de financiële huishouding van de gemeente, terwijl daarbij tevens de grootste risico’s worden gelopen. Het is daarvoor van belang een instrumentarium te ontwikkelen om te sturen op risico’s en kansen, als mede het beheersen van risico’s. Onze doelstellingen voor het jaar 2008 waren als volgt samengevat: • Grond- en vastgoedbeleid • Inzicht in de grondexploitatieresultaten, risico’s en het weerstandsvermogen • Voldoen aan wettelijke verplichtingen voortvloeiend uit de grondexploitatiewet Als kaderstellende beleidsnota is daarbij de actualisatie grondexploitaties 2007gehanteerd.

Programmaonderdeel: Grond- en vastgoedbeleid * Hebben we bereikt wat we wilden? Het opstellen van een geharmoniseerd gronden vastgoedbeleid heeft in 2008 nog geen resultaat opgeleverd. Werkzaamheden in het kader van de nieuwe Wro hebben geprevaleerd boven het opstellen van dit beleid. In 2009 wordt dit opgepakt als onderdeel van de Nota Grondbeleid. Daarbij zal het gronden vastgoedbeleid met elkaar geïntegreerd worden en afgestemd met overig gemeentebreed gerelateerd beleid of wetgeving, zoals bijvoorbeeld het accommodatiebeleid en de wet Basisadministratie Gebouwen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? De Nota gronden vastgoedbeleid is in 2008 nog niet tot stand gekomen. Voor het grondbeleid is voortgeborduurd op de werkwijze zoals gehanteerd werd in de afzonderlijke gemeenten van voor de fusieperiode. Uw raad is toegezegd dat in de loop van 2009 aan deze Nota zal worden gewerkt en dat deze u in de loop van 2009 zal worden aangeboden. De gemeente heeft een aantal strategische aankopen in handen met het oog op mogelijk toekomstige ontwikkelingen. Van deze aankopen moet jaarlijks worden beoordeeld of deze nog een functie hebben in dat kader of dat deze weer in aanmerkingen kunnen worden genomen voor verkoop. Dit proces moet vanaf 2009 meegenomen worden in de nota gronden vastgoedbeleid. 2008 heeft in het teken gestaan van een verantwoord beheer van de betreffende aankopen.

Pagina 61 /177

Programmaonderdeel: Grondexploitatie * Hebben we bereikt wat we wilden? In 2008 zijn de lopende projecten zoals deze al bij de fusie bekend waren gecontinueerd. Binnen de diverse kernen zijn de volgende woningaantallen gereed gemeld in 2008: Kern Bergschenhoek Kern Berkel en Rodenrijs Kern Bleiswijk

43 372 195

Totaal Lansingerland

610

Als speerpunt voor het eerste halfjaar in 2008 hebben wij onder meer ingezet op de herziening van de grondexploitaties en het maken van een risicoanalyse van de lopende exploitaties in Lansingerland, ook in relatie tot het weerstandsvermogen. De vastgestelde actualisatie van de grondexploitatie en de bijbehorende risicoanalyse heeft op dat moment uitgewezen dat de geplande projecten op een, voor de gemeente, financieel verantwoorde wijze kunnen worden gerealiseerd. Ter ondersteuning van ons planningsinstrumentarium is in het derde kwartaal van 2008 een onderzoek verricht naar het jaarlijkse afzetprofiel van onze gemeente. De conclusies van dit onderzoek gaven aanleiding kritisch te kijken naar de door onze gemeente tot dan toe gehanteerde woningbouwplanning. De veranderingen in de Nederlandse economie en de invloed daarvan op de woningmarkt versterkte dit nog eens, evenals signalen uit de markt. Daarnaast bestond de behoefte om inzicht te krijgen in de effecten gemeentebreed van een wijziging in de woningbouwproduktie. In de laatste maanden van 2008 is een proces opgezet om de effecten van de gewijzigde planning in de woningbouwproduktie en de gewijzigde economische omstandigheden gemeentebreed in beeld te krijgen. Dit proces zal via tussenstappen zijn uiteindelijke resultaat vinden in de kadernota voor 2010 en heeft effect op de wijze waarop de grondexploitaties in de onderliggende jaarrekening zijn gewaardeerd. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

In oktober 2008 heeft u de actualisatie van de grondexploitaties en de bijbehorende risico-analyse vastgesteld. Op basis van deze actualisatie is de hoogte van de voorziening voor negatieve grondexploitaties aangepast. In december 2008 is u voorgelegd welk traject wordt gevolgd om de te verwachten wijzigingen in de grondexploitaties als gevolg van de economische omstandigheden en de invloed daarvan op de woningbouwproductie aan u te presenteren. De gevolgen hiervan hebben invloed op de wijze van waarderen van de voorraden op de balans. Hiertoe zijn de voorzieningen die gevormd worden als dekkingsmiddel voor de negatieve grondexploitaties aangevuld.

Programmaonderdeel: Nieuwe Wet ruimtelijke ordening * Hebben we bereikt wat we wilden? In het kader van de nieuwe wetgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening en daaraan gerelateerde grondexploitatiewet zijn in 2008 een aantal werkzaamheden opgestart. Er is een inventarisatie gemaakt van de plannen waarvoor een zgn. exploitatieplan noodzakelijk is op korte termijn. Voor de meest urgente plannen is gestart met het opstellen van een dergelijk plan. Daarnaast is een nota Bovenwijkse Voorzieningen in concept klaargemaakt. Deze nota zal in 2009 het traject van besluitvorming ingaan en is een belangrijk instrument in het kader van het kostenverhaalsinstrumentarium.

Pagina 62 /177

** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

Het eerste half jaar van 2008 heeft in het teken gestaan van voorlichting over en het bekend maken met de nieuwe wetgeving Tevens is gestart met het opstellen van de nota fonds bovenwijkse voorzieningen. De ambtelijke voorbereidingen zijn afgerond. In 2009 zal de nota het besluitvormingsproces ingaan. Er heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de bestemmingsplannen waarvoor een exploitatieplan noodzakelijk is. Zoals de zaken nu bekend zijn zal voor ongeveer 10 à 12 plannen een exploitatieplan opgesteld moeten worden. Immers, voor alle plannen waarin ontwikkelingen als omschreven in het Besluit ruimtelijke ordening mogelijk zijn maar waarvoor kostenverhaal niet is verzekerd dient een exploitatieplan te worden opgesteld. Voor Oudeland en het Hoekse Park is intussen een begin gemaakt met het opstellen van een exploitatieplan. Een dergelijk plan moet door uw raad, gelijktijdig met het vaststellen van een bestemmingsplan, worden vastgesteld. Indien dit niet gebeurt is er een grond in beroep goedkeuring aan het bestemmingsplan te onthouden.

Pagina 63 /177

*** Wat heeft het gekost? Programma 9: Grondzaken Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

85.622.985

-

9.195.000

124.924.656

Baten

83.740.256

-

1.075.000

98.862.004

1.882.729-

-

8.120.000-

26.062.652-

21.045.283 23.531.603

-

468.933 8.588.933

4.482.351 3.088.431

603.591

-


-

27.456.571-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 27,5 mln nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Lasten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 88.273.000

Toelichting

Voordeel

97.787.000

betreft die uit reserves worden betaald. grondexploitatieprojecten conform het BBV wel

De grondexploitatieprojecten zijn niet opgenomen in de begroting 2008, behalve voor zover het lasten

Baten

In de jaarrekening 2008 zijn de Toevoeging reserves

Nadeel

- 4.013.000

Onttrekking reserves

Nadeel

- 5.501.000

verantwoord. Na bestemming is een en ander budgettair neutraal omdat mutaties ofwel worden verrekend met de boekwaarde (het activeren van de voorraad gronden) ofwel met de algemene bestemmingsreserve grondexploitaties (bij het afsluiten van complexen) Dotatie voorzieningen

Nadeel

- 27.457.000

Betreft een aanvullende dotatie aan de voorziening voor verwachte verliezen grondexploitaties naar aanleiding van de verwachte effecten van de met ingang van het vierde kwartaal 2008 gewijzigde economische omstandigheden.

Nadeel

- 27.457.000


Nummer

Afdeling

Projecten grondexploitatie

830.

Strategische ontwikkeling

Pagina 64 /177

2.10 Programma 10 Ruimtelijke Ordening, Volkshuisvesting en Milieu Bestemmingplannen, Volkshuisvesting, Woonwagens, Bouw- en sloopvergunning, Planschades, Vastgoedregistratie, Monumentenzorg, Keurmerk veilig wonen/ omgeving, Milieuwetten/ handhaving.

Omschrijving programma In de programmabegroting 2008 stond als opgave voor het programma ruimtelijke ordening en volkshuisvesting: het mogelijk maken van de groei van het aantal inwoners tot circa 75.000 in 2015. Deze opgave vergt de bouw van nog 10.000 woningen. Daarnaast wil de gemeente graag 250+ ha bedrijventerrein en 800 ha recreatie- en natuurgebied ontwikkelen. Deze ontwikkelingen vinden plaats aan de hand van de drie strategische thema’s Parkstad in wording, Vrijetijdsgemeente en Greenport. Het woningbouwprogramma is nu overwegend gebaseerd op de Vinexafspraken en de verstedelijkingsafspraken. De gemeente gaat onderzoeken of dit programma zich verhoudt met Parkstad in wording. Dit onderzoek vindt mede plaats in het kader van de toekomstvisie resp. structuurvisie. In loop van 2009 zal hierover meer duidelijkheid (moeten) komen. Het programma omvat de volgende beleidsterreinen: 1. Ruimtelijke Ordening 2. Volkshuisvesting 3. Milieu 4. Water

Programmaonderdeel: Ruimtelijke ordening * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft vier bestemmingsplannen vastgesteld die voldoen aan de doelstellingen van de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening. De vaststelling van twee bestemmingsplannen volgt in 2009. Lansingerland is een gemeenschap waarin prettig gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan worden, waarin de karakteristieke waarden worden versterkt en nieuwe kansen worden benut. Wonen op (woonwagen)standplaatsen in de drie kernen moet een onlosmakelijk onderdeel van de volkshuisvestingsopgave gaan vormen. Dit zowel voor wat betreft het beheer als de exploitatie. De partners in de volkshuisvesting, de gemeente en de woningcorporatie(s), zullen het een en ander moeten uitvoeren. Burgers en bedrijven kunnen via één overzichtelijke procedure en bij één bevoegd gezag toestemming vragen voor activiteiten die invloed hebben op de fysieke leefomgeving. We willen het welstandsbeleid in 2009 herzien. Hierin nemen we zo mogelijk de invoering van welstandsvrije gebieden mee De gemeente voert een monumentenbeleid in samenhang met het cultuurbeleid ** Wat hebben we daarvoor gedaan? In het jaar 2008 zijn het bestemmingsplan Wilderszijde II, Boterdorp en Lint Zuid vastgesteld. In januari 2009 wordt het bestemmingsplan bedrijventerrein Leeuwenhoekweg 32 vastgesteld. Het bestemmingsplan Klappolder is vertraagd en wordt in 2009 vastgesteld. Ook het bestemmingsplan Hoekse Park is vertraagd. Dit bestemmingsplan wordt in de loop van 2009 vastgesteld. De partiële herziening van het bestemmingsplan Parkzoom wordt waarschijnlijk in maart 2009 vastgesteld. We zijn bezig met een structuurvisie voor de hele gemeente Lansingerland. Deze baseren we op een eigen strategische ontwikkelingsvisie. De visie moet een ruimtelijk beeld geven tot 2025, maar de structuurvisie ondersteunt primair de maatschappelijke ontwikkeling van Lansingerland (wonen, werken en recreëren). In december 2008 hebben we een projectdocument opgesteld en

Pagina 65 /177

-

-

-

-

-

-

-

verkennende gesprekken gevoerd met stedenbouwkundige adviesbureaus. Inmiddels heeft de gemeente de opdracht voor het maken van een structuurvisie verstrekt. De structuurvisie wordt gebaseerd op integrale beleidsafwegingen (onder andere op het gebied van planologie, verkeer, mobiliteit, groen en recreatie, water, milieu, wonen en economie). De grondslag voor de structuurvisie vormt de Toekomstvisie 2040. De toekomstvisie wordt in februari 2009 aan de gemeenteraad ter vaststelling aangeboden. We hebben een plan van aanpak inclusief een projectbegroting gemaakt voor het (her)ontwikkelen van de woonwagenlocatie aan de Meerweg. De gemeenteraad heeft dit plan van aanpak op 30 oktober 2008 goedgekeurd. Direct daarna zijn de voorbereidingen voor de grootschalige renovatie begonnen en zijn de bewoners naar een wisselwoning verhuisd. Begin december zijn de werkzaamheden daadwerkelijk gestart. Naar verwachting wordt de nieuwe woonwagenlocatie medio mei 2009 opgeleverd. Daarna zal de overdracht aan 3B Wonen plaatsvinden en kunnen de bewoners terugverhuizen naar hun nieuwe standplaats en woonwagen. In 2009 starten we met het maken van een plan van aanpak voor de andere twee woonwagenlocaties. De invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is in de zomer van 2008 uitgesteld tot 1 januari 2010. Hierdoor is de voorbereiding van de implementatie van de Wabo in een wat rustiger vaarwater gekomen. De gemeente Lansingerland is in 2008 formeel aangesloten op het landelijke netwerk voor de omgevingsvergunning (LVO = Landelijke Voorziening Omgevingsloket). Eind 2008 hebben we een schematische opzet gemaakt voor de te volgen interne werkwijze voor de Wabo. Deze zullen we in het eerste kwartaal van 2009 verder uitwerken. We hebben randvoorwaarden en criteria opgesteld die nodig zijn om het nieuwe welstandsbeleid te kunnen bepalen. Deze randvoorwaarden en criteria zijn ook nodig om te kunnen beoordelen of de invoering van welstandsvrije gebieden mogelijk is en of hieraan eventueel nadere voorwaarden moeten worden verbonden. We hebben in 2008 de onvolkomenheden in de Welstandsnota geïnventariseerd. Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van energievoorzieningen bij de bestaande glastuinbouwbedrijven in de vorm van warmtekrachtcentrales (Wkk) en warmteopslagtanks (WOT). We hebben daarom aan de Stichting Dorp Stad & Land gevraagd hiervoor alvast, vooruitlopend op het nieuwe beleid, welstandscriteria op te stellen. Deze zullen begin 2009 gereed zijn. We hebben een inventarisatie van cultuurhistorisch waardevolle objecten uitgevoerd. Uit deze inventarisatie is gebleken dat ruim veertig objecten een dusdanig cultuurhistorische waarde hebben dat deze kunnen worden aangemerkt als potentiële gemeentelijke monumenten. Hiervoor hebben we zogenoemde redegevende omschrijvingen opgesteld. Deze vormen de basis voor het aanwijzen van een object als gemeentelijk monument. We hebben in samenwerking met het Erfgoedhuis Zuid-Holland een Nota cultureel erfgoed (deel 1) en een erfgoedverordening opgesteld. Deel 1 van deze Nota cultureel erfgoed behelst het gemeentelijk beleid voor monumenten. We bieden deze nota in het eerste kwartaal van 2009 ter besluitvorming aan de gemeenteraad aan. In de Erfgoedverordening wordt onder andere geregeld dat het college van B&W gemeentelijke monumenten kan aanwijzen. In deel 2 van de Nota cultureel erfgoed behandelen we het gemeentelijk beleid voor archeologie. Deze nota zal medio 2009 ter besluitvorming worden aangeboden. Begin 2009 wijst het college van B&W een Commissie cultureel erfgoed aan. Deze commissie adviseert het college over besluitvorming ten aanzien van monumenten en archeologie in Lansingerland.

Pagina 66 /177

Programmaonderdeel: Volkshuisvesting * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben beleid gemaakt om de slaagkansen voor (koop)starters/specifieke doelgroepen op de woningmarkt te vergroten. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben de Nota Starterbeleid Gemeente Lansingerland opgesteld. In november heeft de raad ingestemd met deze nota en de volgende concrete zaken besloten. Woningcorporatie 3B Wonen blijft bestaande huurwoningen verkopen. Het gaat om een aantal van minimaal achttien per jaar. De gemeente zet bij het maken van afspraken in de stadsregio voor de nieuwe convenantperiode in om jaarlijks vijftien sociaal bereikbare huurwoningen te vervangen door sociaal bereikbare koopwoningen. De ondergrens van het zogenaamde ‘lage segment’ gaat omlaag naar € 180.000,-. In dit lage segment zullen tien woningen per jaar worden gerealiseerd. We gaan de mogelijkheid onderzoeken om starterswoningen te realiseren met een maximale vrij-opnaam-prijs van € 130.000,-, met bijbehorende financiële consequenties en eventueel benodigde antispeculatiebedingen. Er komt een starterslening. We stellen hiervoor een Verordening Startersregeling op. Hierin nemen we onder meer op dat de maximale verwervingskosten van een bestaande of nieuwe woning om in aanmerking te kunnen komen voor deze regeling € 200.000,- bedragen. Verder bedraagt de maximale lening € 40.000,- en mag het bedrag niet boven de 20% van de verwervingskosten uitkomen. Bij de lening sluiten we aan bij de VROM-starterregeling. In 2009 werken we deze besluiten nader uit. De effecten van de kredietcrisis zullen we daarbij mee nemen. We ronden in 2009 de Woonvisie Lansingerland af. Dit is een integraal document waarin we aangeven wat voor woongemeente Lansingerland wil zijn en welke uitvoeringsmaatregelen er nodig zijn om dit te bereiken. In de Woonvisie zoomt de gemeente in op de verschillende doelgroepen op de woningmarkt. De effecten van de huidige economische ontwikkelingen zijn ook merkbaar op de woningmarkt van Lansingerland. De gemeente stelt het woningbouwprogramma en de woningbouwplanning momenteel bij. In januari 2009 is de raad hierover nader geïnformeerd. Het tekort voor de categorie sociaal bereikbaar is verder opgelopen. Het exacte aantal is afhankelijk van het bijgestelde woningbouwprogramma / planning.

Programmaonderdeel: Milieu * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben inzicht geboden en richting geven aan milieubeleid. De gemeente heeft de ondergrondse afvalinzameling uitgebreid We willen de vervuiling van het gemeentelijk wagenpark verminderen. De gemeente streeft naar een verlaging van het energieverbruik. Er is onderzoek gedaan naar een energieneutraal gemeentehuis. We hebben inzicht gekregen in de kostenontwikkeling en dienstniveau van de DCMR. De gemeente wil de milieubelasting van bouwwerken minimaliseren.

Pagina 67 /177

De gemeente vervult een voorbeeldfunctie op het gebied van duurzaam handelen, onder meer door duurzame inkoop, vervoersmanagement gemeentelijk personeel en energiehuishouding van het nieuwe gemeentehuis. We hebben inzicht gekregen in de mogelijkheden van CO2 reductie. De gemeente Lansingerland is in 2025 CO2-neutraal. We hebben geprobeerd de negatieve invloed (zoals luchtvervuiling en geluidsoverlast) van verkeer en vervoer op de leefbaarheid tot een minimum te beperken. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben een milieubeleidsplan opgesteld. De commissie wonen en werken heeft dit plan 3 december behandeld. De gemeenteraad heeft het 18 december 2008 vastgesteld. We hebben de ondergrondse afvalinzameling uitgebreid. Verder hebben we in het milieubeleidsplan de mogelijkheid van ondergrondse afvalverzameling in nieuwe en bestaande wijken onderzocht. (Zie ook programma onderdeel 11) Gezamenlijk met Irado hebben we de mogelijkheden onderzocht voor bovengrondse en ondergrondse inzameling. Een van de criteria hierbij is gescheiden inzameling. In het op te stellen milieubeleidsplan zullen we onder meer kijken naar het toepassen van roetfilters voor het eigen wagenpark; tevens zullen we bevorderen dat onder meer de Stadsregio, bussen en Irado deze filters gaan gebruiken. We hebben de kansen voor een energiezuinig gemeentehuis geïnventariseerd. Een van de grotere maatregelen is het toepassen van WKO-instalatie (warmte koude opslag). We hebben kritisch naar dienstenniveau en kostenontwikkeling bij DCMR gekeken; daarbij maken wij gebruik van de uitkomsten van het proefproject kostenontwikkeling producten. Voor 2008 (en voor 2009) hebben we daartoe een werkplan opgesteld. Het werkplan bevat harde afspraken waarin alle producten die de DCMR aan de gemeente levert zijn ondergebracht. Voor het toepassen van duurzame, milieuontlastende producten in de bouw hebben we de dubochecklist voor woningbouw gebruikt. Milieu is vertegenwoordigd in het ondernemersteam. Hierbij worden in een vroeg stadium kansen voor duurzaamheid gesignaleerd en via de duurzaamheidscan gecommuniceerd met de ondernemer. In 2008 is de gemeente in samenwerking met Stimular gestart met het project duurzaam inkopen. We gaan een onderzoek instellen naar mogelijkheden van gemeentelijk klimaatbeleid door onder andere gesloten energiekringlopen tussen glastuinbouw en woonfuncties in de gemeente (CO2 neutraal). Zoals in het milieubeleidsplan is opgenomen zullen we in 2009 klimaatbeleid opstellen. In voorbereiding hierop hebben in 2008 een SLOK (klimaat) subsidie ingediend bij Senter/Novem. In het verkeers- en vervoersplan besteden we speciale aandacht aan de gevolgen van mobiliteit en leefbaarheid voor het milieu. Een van de pijlers van het mobiliteitsplan is duurzaamheid. Vanuit duurzaamheid is het onderdeel milieu integraal meegenomen bij de beleidskeuzes.

Programmaonderdeel: Water * Hebben we bereikt wat we wilden? We zetten actief in op innovatieve projecten die bijdragen aan onze waterbergingsopgave voor nu en in de toekomst. We bekijken of die op een andere manier een bijdrage kan leveren aan een duurzame toekomst. We hebben het beleid op het gebied voor waterbeheer en waterkwaliteit geharmoniseerd. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? We hebben de mogelijkheden onderzocht om (op termijn) waterberging te combineren met glastuinbouwlocaties. We zijn bezig de bestaande wateropgaven en waterplannen samen te voegen tot een Waterplan Lansingerland.

Pagina 68 /177

-

In 2008 is een bestuursopdracht opgesteld en vastgesteld. Dit houdt in dat er in 2009 een integraal waterbeheersplan voor Lansingerland kan worden vastgesteld.

*** Wat heeft het gekost? Programma 10: Ruimtelijke Ordening, Volkshuisv. en Milieu Rekening Begroting 2007 (voor wijz) 2008


Rekening 2008

Lasten

3.281.820

5.906.295

7.239.218

7.335.274

Baten

5.631.577

1.775.570

1.685.913

4.343.525

2.349.757

4.130.724-

5.553.305-

2.991.748-


1.038.967 85.700 1.396.490

100.000 4.030.724-

850.000 4.703.305-

717.910 843.706 2.865.953-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 1,8 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 670.000

Toelichting Aan de producten in Programma 10 zijn € 670.000 meer apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De overschrijding op dit programma wordt voor € 422.000 gecompenseerd door onderschrijdingen bij de andere programma’s (Progr 2, 3, 5 en 12). Voor € 248.000 betreft het de kosten van afdeling Projecten die in afwijking van de begroting niet volledig zijn toegerekend aan investeringskredieten dan wel grondexploitaties.

Structuur- en bestemmingsplannen

Voordeel

150.000

Het bij de Voorjaarsnota 2008 beschikbaar gestelde budget voor het opstellen van een structuurplan is nog niet aangewend. Voorgesteld wordt dit budget over te hevelen naar 2009.


Voordeel

54.000

Het voordeel bij structuur- en bestemmingsplannen wordt gevormd door € 54.000 advieskosten grondzaken. Het budget Najaarsnota is nog niet volledig besteed, afronding van de nota Grondbeleid is voorzien in 2009.

Woonwagens en woonwagencentra

Nadeel

- 108.000

In verband met reconstructie woonwagencentrum zijn de verwijderde woonwagens afgeschreven naar nul. Deze extra afschrijvingslast leidt tot een overschrijding van het budget voor kapitaallasten (€ 190.000 nadelig). Andere afwijkingen op dit product (€ 81.000 voordelig) hebben voornamelijk te maken met een

Pagina 69 /177

Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting onderhoudsbudget voor Bosland dat in de begroting 2008 is opgenomen maar dat niet is ingezet.

Bouw- en woningtoezicht

Voordeel

2.551.000

Enkele omvangrijke woningbouwplannen, ontwikkeling van bedrijfspanden en infrastructuur hebben geresulteerd in een meeropbrengst aan bouwleges.


Nadeel

- 140.000

Voordeel

1.837.000


Nummer

Afdeling

Milieubeheer

723.000


Handhaving milieubeheer

723.100



810.000

Strategische ontwikkeling

Gemeentelijke woonexploitatie

820.000



822.000



822.100/101


Vangnetregeling huursubsidie

822.200


Woningtoewijzing

822.300


Anti-speculatiebeding

822.400


Leges bouwvergunningen

823.000


Pagina 70 /177

2.11 Programma 11 Beheer Openbare Ruimte Wegen, Verhardingen, Verkeer, Kunstwerken, Riolering, Speelvoorzieningen, Begraafplaatsen, Straatmeubilair, Openbaar groen, Oppervlaktewaterbeheer (Schieland/Delfland), Straatreiniging en gladheidbestrijding, Openbare verlichting, Kabels en leidingen, Gemeentewerven, Huishoudelijke afvalinzameling

Omschrijving programma Het beheer van de openbare ruimte is gericht op het duurzaam gebruik ervan. Dit gebeurt enerzijds door een inrichting die past bij het gebruik en anderzijds door de openbare ruimte schoon, heel en veilig te houden. Ook in 2008 is in de hele gemeente klein en groot onderhoud aan de openbare ruimte uitgevoerd. Het klein onderhoud heeft bestaan uit het dagelijks onderhoud (bijvoorbeeld vegen, baggeren, maaien, kolkenreinigen), maar ook het afhandelen van storingen en meldingen. Wat betreft groot onderhoud zijn op hoofdlijnen de volgende werkzaamheden uitgevoerd: We hebben de achterstand in het beheer en onderhoud van de speelvoorzieningen, in het bijzonder in de kern Bleiswijk, weggewerkt. Verder hebben we in de kern Berkel en Rodenrijs een aantal speelplekken heringericht. De gemeente heeft verschillende groenrenovaties in de kernen Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk uitgevoerd. De aanleg van het Afvalwatertransportsysteem in de kern Berkel en Rodenrijs is met de inwerkingstelling afgerond. Het afvalwater van de kern Berkel en Rodenrijs wordt nu niet meer binnen de gemeentegrenzen gezuiverd, maar naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder getransporteerd. Conform de planning zijn binnen het project ‘aansluiten buitengebied op riolering’ onder andere bij de woningen/bedrijven aan de Kleihoogt e.o. voorzieningen gemaakt waardoor we deze percelen kunnen aansluiten. We hebben de hoofdstructuur van het afvalwatertransportsysteem voor de bestaande glastuinbouw in Bleiswijk gerealiseerd. Er zijn diverse grootonderhoudswerkzaamheden verricht aan de riolering en rioolgemalen (waaronder renovatie van gemalen in de kern Bleiswijk, rioolvervanging Smitshoek en aanleg overstort Zwanensingel in de kern Bergschenhoek). De openbare verlichting aan de Van Vredenburchlaan in de kern Bergschenhoek en de Wilgenlei in de kern Bleiswijk is vervangen. Datzelfde geldt voor de armaturen in de kernen Bleiswijk en Berkel en Rodenrijs. De herinrichting van de Berkelseweg in de kern Bergschenhoek is voltooid. De verharding en openbare verlichting van de Van Goghlaan in de kern Bleiswijk is gereconstrueerd. Het programma 1. 2. 3. 4. 5. 6.

bestaat uit de volgende onderdelen: Kwaliteit openbaar groen Wegwerkzaamheden Betrekken gebruikers Verduurzamen Huishoudelijk afval Service

Pagina 71 /177

Programmaonderdeel 1: Kwaliteit openbaar gebied * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben door een efficiëntere inzet van (financiële) middelen een meer gewenste kwaliteit van het openbaar gebied verkregen. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

De gemeente heeft voor wegen, groen en speelvoorzieningen een beheerplan opgesteld en ter kennisname aan het college en de commissie wonen en werken aangeboden. Voor water, gebouwen, kunstwerken, stofen groenbestrijding, openbare verlichting en belijning/bebording/straatmeubilair zijn we gestart met het opstellen van een beheerplan. De besluitvorming vindt plaats na het gereedkomen van alle beheerplannen (bij behandeling van de kadernota 2009). Het gemeentelijk rioleringsplan, inclusief kostendekking, is in 2008 vastgesteld. Daarnaast is de geharmoniseerde beheerverordening voor de begraafplaatsen vastgesteld. We hebben een procedure opgesteld voor de overdracht van gebieden vanuit de afdeling Projecten naar Beheer en Onderhoud. Hierin staat beschreven welke stappen de gemeente moet doorlopen om de overdracht op een efficiënte manier te kunnen laten plaatsvinden. Een checklist voor de producttoets voor de verschillende projectfasen maakt hier onderdeel van uit. Naast het opstellen van een procedure is gewerkt aan de overdrachten van gedeelten van de Meerpolder en Westpolder/Bolwerk. We hebben de werkwijze uit de procedure hierbij al zoveel als mogelijk gevolgd. We hebben een plan van aanpak opgesteld voor het ontwikkelen van een kwaliteitsinstrumentarium.

Programmaonderdeel 2: Wegwerkzaamheden * Hebben we bereikt wat we wilden? We hebben de geplande wegwerkzaamheden beter op elkaar afgestemd en gecoördineerd, om tijdens de werkzaamheden een optimale doorstroming en verkeerscirculatie te behouden. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

Er is een coördinatiegroep (Verkeers AdviesGroep) opgezet, waar de gemeente Lansingerland, de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en de politie Rotterdam-Rijnmond zitting in hebben. In de Verkeers AdviesGroep is een werkproces geïmplementeerd voor de afstemming van wegwerkzaamheden. Een onderdeel van het werkproces houdt het bijhouden in van de wegwerkzaamheden op een topografische kaart. Zowel op lokaal niveau als op regionaal niveau heeft in 2008 afstemming plaatsgevonden binnen het Regionaal Verkeersschap.

Programmaonderdeel 3: Betrekken gebruikers * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft de betrokkenheid van gebruikers (burgers en ondernemers) bij de openbare ruimte vergroot, omdat betrokkenheid en spreiding van verantwoordelijkheid de kwaliteit van de openbare ruimte ten goede komt.

Pagina 72 /177

** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

-

-

-

De gemeente heeft in 2008 twee pilots gestart rond het thema wijkbeheer, namelijk in de Oranjebuurt in de kern Berkel en Rodenrijs en in de wijk Bleiswijk Rondom. Daarnaast loopt er al langer een wijkbeheervorm in Parkwijk in de kern Berkel en Rodenrijs. Verder zien wij Parkmanagement als een bijzondere vorm van wijkbeheer, omdat de gemeente hierbij nadrukkelijk de samenwerking met ondernemers zoekt. Aan het Parkmanagement van zowel Oudeland als Prisma is in 2008 aandacht besteed. In de Oranjebuurt is, voor de herinrichting van de wijk, een werkgroep met belanghebbenden samengesteld. Behalve de gemeente heeft de Wijkvereniging Berkel-Dorp, 3B-wonen, de politie en de Stichting Jeugd- en Jongerenwerk hier zitting in. De werkgroep heeft, naast inhoudelijke input over het vergroten van de leefbaarheid in de wijk, ook input in het planproces geleverd. Zo zijn gezamenlijk met de werkgroep en de inwoners van de Oranjebuurt een wijkschouw en ontwerpateliers gehouden. Voor de pilot Bleiswijk Rondom is een werkgroep gevormd, waar naast de gemeente onder andere bewoners zitting in hebben. De werkgroep heeft een plan van aanpak opgesteld voor het ontwikkelen van een netwerk in de wijk. Via de werkgroep is een delegatie van bewoners nauw betrokken bij het ontwerp van de reconstructie van de Planetenweg/Oostersingel in de kern Berkel en Rodenrijs. De gemeente heeft voor het bedrijventerrein Oudeland samen met de ondernemers een parkmanagementorganisatie opgericht. Verder zijn de eerste concrete afspraken gemaakt over het toekomstig beheer en onderhoud. Voor het bedrijventerrein Prisma heeft de gemeente een aantal overleggen gevoerd met de ontwikkelaars en beoogd parkmanager als verkenning van de mogelijkheden voor het invoeren van parkmanagement. In Parkwijk heeft de vereniging van eigenaren(voor het derde jaar) een groot deel van het beheer en onderhoud in het gebied uitgevoerd. De gemeente levert hier jaarlijks een financiële bijdrage aan.

Programmaonderdeel 4: Verduurzamen * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft daar waar mogelijk de inrichting van de openbare ruimte verduurzaamd in de richting van de Parkstad gedachte, meer groen en water. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

-

In de kern Bleiswijk en Berkel en Rodenrijs heeft de gemeente een aantal groenrenovaties uitgevoerd. De groenstroken zijn zoveel mogelijk duurzaam ingericht, door onder meer bij de plantkeuze rekening te houden met de verschillende functies die het groen op de betreffende locatie heeft. In 2008 hebben zich in het beheer en onderhoud verder geen projecten aangediend die een substantiële bijdrage aan verduurzaming hebben kunnen leveren.

Programmaonderdeel 5: Huishoudelijk afval * Hebben we bereikt wat we wilden? De gescheiden inzameling van het huishoudelijk afval en verbreding van de bewustwording rond het thema afvalscheiding in de richting van de landelijke richtlijnen zijn verbeterd ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

In samenwerking met Irado hebben we onderzocht welke methode van afvalinzameling (bovengronds of ondergronds) het beste aansluit bij de wensen van de gemeente. Een van de criteria in het onderzoek is het stimuleren van het gescheiden aanleveren van afval.

Pagina 73 /177

-

-

-

De gemeente heeft een eerste sorteerproef uitgevoerd, waarbij de samenstelling van het restafval van verschillende buurten en inzamelsystemen onderzocht wordt. De resultaten van deze en een tweede sorteerproef zal de gemeente gebruiken als input voor een in 2009 op te stellen beleidsplan afval. Er is een apart inzamelpunt voor frituurvet ingericht op het afvalbrengstation. Hiernaast zijn supermarkten en consumenten met communicatie bewust gemaakt van de mogelijkheden en voordelen van het inrichten van een inzamelpunt in de winkel. We hebben de inzameling van KCA in de drie kernen geharmoniseerd. Gekozen is voor het afschaffen van de chemokar en het beëindigen van de subsidies voor de inzameling van KCA, aangezien het gebruik en de noodzaak van deze voorzieningen sterk is teruggelopen.

Programmaonderdeel 6: Service * Hebben we bereikt wat we wilden? De gemeente heeft de service aan de burger vergroot. ** Wat hebben we daarvoor gedaan? -

In 2008 heeft het college een richtlijn communicatie vastgesteld. In de richtlijn staat aangegeven op welke manier de communicatie met omwonenden plaatsvindt wanneer er onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd. De wijze van communicatie hangt af van het type onderhoud (regulier onderhoud, herinrichting, wijkgerichte aanpak van een buurt). In 2008 is volgens deze richtlijn gewerkt. Bij de buitendienst is het dragen van bedrijfskleding geïntroduceerd. Hierdoor zijn de buitendienstmedewerkers herkenbaar voor de burger en is de toegankelijkheid van de gemeente vergroot. Na het implementeren van de pilot in 2007, heeft de gemeente het SIM-meldpunt in 2008 officieel in gebruik genomen. Inwoners kunnen meldingen nu via de website invoeren, waarna de melding via een vast protocol wordt afgehandeld. Met de invoering van het SIM-meldpunt is niet alleen de toegankelijkheid van de gemeente vergroot, maar handelen we de meldingen ook sneller af en communiceren we beter met de burger.

*** Wat heeft het gekost? Programma 11: Beheer Openbare ruimte Rekening 2007



Rekening 2008

Lasten

15.987.164

19.529.177

23.085.800

21.916.207

Baten

12.048.559

10.577.931

10.417.275

13.730.184

3.938.605-

8.951.246-

12.668.525-


2.291.108 796.229 5.433.484-

765.897 8.185.349-

8.186.023-

420.000 5.152.703

2.124.000 3.811.127

7.935.822-

6.498.896-

Pagina 74 /177

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 1,4 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

351.000

Toelichting Aan de producten binnen programma 11 zijn € 351.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert de overschrijding bij programma 8.

Kunstwerken

Voordeel

68.000

Voor het opstellen van de diverse beheerplannen is bij Najaarsnota budget beschikbaar gesteld ten laste van de stelpost beheerplannen 2008. Voor kunstwerken wordt het beheerplan in 2009 verder afgerond. Deze post is meegenomen in de aangevraagde budgetoverhevelingen.

Openbare verlichting

Voordeel

50.000

Nadeel

- 171.000

Betreft onderuitputting op de budgetten voor uitbesteed werk / dagelijks beheer.

Waterkering, afwatering en landaanwinning

De overschrijding is het gevolg van betaalde kosten aan het Hoogheemraadschap van Delfland m.b.t. de afkoopsom voor het (toekomstig) onderhoud van de hoofdwatergangen in Meerpolder die door Delfland zullen worden onderhouden.

Beheer en onderhoud groen

Voordeel

257.000

Het voordeel ten gunste van het rekeningresultaat 2008 op product ‘Groen’ is ontstaan als gevolg van: € 144.000 meeropbrengst verkoop snippergroen € 113.000 onderuitputting kapitaallasten.

Inzameling en verwerking

Voordeel

445.000

huishoudelijk afval

Het voordeel ten gunste van het rekeningresultaat 2008 op product ‘huishoudelijk afval’ is ontstaan als gevolg van: € 70.000 voordelige afrekening IRADO 2007; € 290.000 onderuitputting door lagere bijdrage over 2008 aan IRADO; € 71.000 betreft de bijdrage van stichting afvalfonds over 2006 en 2007 die in 2008 is gestort.

Lijkbezorging

Voordeel

56.000

Hogere opbrengst begraafplaats door meerjarige afkoop van onderhoudskosten, deze zijn niet begroot.

Baten afvalstoffenheffing

Voordeel

357.000

Meeropbrengst afvalstoffenheffing. Het verschil wordt grotendeels verklaard door een voordelige afrekening met Eneco over de periode vóór 2008.


Voordeel

24.000

Voordeel

1.437.000

Pagina 75 /177


Nummer

Afdeling

Kunstwerken

210.000

Beheer & onderhoud

Beheer/onderhoud wegen, straten en pleinen

210.100

Beheer & onderhoud

Beheer/onderhoud wegen, straten en pleinen, Overige

210.200

Beheer & onderhoud

Straatreiniging

210.300

Beheer & onderhoud

Gladheidsbestrijding

210.400

Beheer & onderhoud


210.500

Beheer & onderhoud


240.000

Beheer & onderhoud

Beheer en onderhoud openbaar groen

560.000

Beheer & onderhoud

Evenementen/volksfeesten

560.100

Beheer & onderhoud

Speelvoorzieningen

580.300/350


Inzameling en verwerking huishoudelijk afval

721.000

Beheer & onderhoud

Bestrijding zwerfvuil en graffiti

721.100

Beheer & onderhoud

voorzieningen

Inzameling Chemisch afval

721.200

Beheer & onderhoud

Beheer en onderhoud riolering

722.000

Beheer & onderhoud

Rioolgemalen

722.100

Beheer & onderhoud

Ongediertebestrijding

723.200


Lijkbezorging

724.000

Beheer & onderhoud


725.000


Baten rioolrechten

726.000


Pagina 76 /177

3. Paragrafen

Pagina 77 /177

Pagina 78 /177

3.1 Paragraaf Lokale heffingen Deze paragraaf bevat informatie over de gemeentelijke heffingen. In deze paragraaf wordt ingegaan op de heffingen die qua besteding gebonden zijn (zoals afvalstoffenheffing en rioolrecht) en op de heffingen waarvan de besteding niet van te voren al is bestemd (zoals OZB en hondenbelasting). Tevens zal worden ingegaan op een aantal ontwikkelingen van het afgelopen jaar. In de gemeente Lansingerland kennen we de volgende gemeentelijke heffingen: • Onroerend-zaakbelasting (OZB) • Hondenbelasting • Afvalstoffenheffing • Rioolrecht • Leges • Lijkbezorgingsrechten • Marktgelden • Precariobelasting Onroerend-zaakbelasting Iedere eigenaar en/of gebruiker van een bedrijfspand (= niet-woning) en iedere eigenaar van een woning ontvangt jaarlijks een aanslag Onroerend-zaakbelasting (OZB). Er zijn twee soorten belastingen (de eigenarenbelasting en de gebruikersbelasting). Voor woningen is er alleen een eigenarenbelasting. Het gebruikersdeel is met ingang van 2006 afgeschaft. Jaarlijks bepaalt de gemeente de waarde van de onroerende zaak, de zogeheten WOZ3-waarde. In Lansingerland worden verschillende tarieven gehanteerd voor woningen en niet-woningen (tariefsdifferentiatie). De tarieven voor niet-woningen liggen hoger dan voor woningen. Dit is een politieke keuze en het gevolg van de verschillen in de waardestijging tussen woningen en niet-woningen tijdens de diverse hertaxatierondes. Door de tariefsdifferentiatie wordt dit verschil in waardestijging verminderd en kan de lastendruk gelijk verdeeld blijven. Landelijke ontwikkelingen Met ingang van 2006 is het gebruikersdeel van de OZB op woningen afgeschaft. Tegelijkertijd is de hoogte en de toegestane stijging van de overige tarieven gemaximeerd. De toegestane stijging van de OZB tarieven wordt jaarlijks bepaald en via de circulaires van het gemeentefonds kenbaar gemaakt. In het bestuursakkoord tussen het Rijk en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten van 8 juni 2007 is afgesproken dat deze maximering echter met ingang van 2008 wordt afgeschaft. In 2008 is dus geen sprake meer van maximering. Tarieven Vanaf 2007 is het tarief voor de OZB geharmoniseerd. De tarieven voor 2008 zijn als volgt: Woningen Eigenaar

Tarief 2008 € 2,35

Niet-Woningen Eigenaar Gebruiker

Tarief 2008 € 3,81 € 3,04

3

Wet Waardering Onroerende Zaken

Pagina 79 /177

De geraamde opbrengst versus de werkelijke opbrengst voor 2008 is als volgt: Begroting

Rekening

(na wijz) 2008

2008

Woningen eigenaren

5.276.872

5.361.004

Niet-woningen eigenaren gebruikers

1.268.636 1.022.404

1.799.234 1.128.298

7.567.912

8.288.536

Totaal

De meeropbrengst voor de onroerende zaakbelasting eigenaren niet-woningen is het gevolg van een aantal grote objecten in aanbouw en een aantal aanslagen uit voorgaande jaren, voortvloeiende uit de bestandscontrole.

Hondenbelasting Tarieven 2008 De hondenbelasting voor het houden van één hond bedroeg in 2008 € 61,97, terwijl de aanslag voor twee honden € 86,75 was. De aanslag voor een geregistreerde kennel bedroeg € 185,90. Controle Eén van de maatregelen om de volledigheid na te streven is controle. Iedereen die een aanslag zou moeten krijgen dient die ook werkelijk te krijgen. Het is namelijk aannemelijk dat zonder regelmatige controle het aantal geregistreerde honden direct afneemt. Er wordt een plan opgesteld om jaarlijks een kwart van de gemeente te controleren. Op deze wijze wordt de gemeente in een periode van 4 jaar in zijn geheel gecontroleerd. In eerste instantie zal de aandacht liggen op de nieuwbouwgebieden.

Afvalstoffenheffing Iedere gemeente heeft de plicht tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen binnen haar grondgebied. De gemeente kan hiervoor een afvalstoffenheffing instellen. Dit is in Lansingerland het geval. Er bestaan twee tarieven: één tarief voor eenpersoonshuishoudens en één tarief voor meerpersoonshuishoudens. De woonsituatie op 1 januari is bepalend voor de aanslagoplegging. Tarieven 2008 Het tarief voor afvalstoffen in de gemeente Lansingerland is geharmoniseerd. Bij de afvalstoffen wordt uitgegaan van 100% kostendekkendheid. De uitgaven worden verhoogd aan de hand van de door IRADO opgegeven prijscorrectie. De tarieven voor 2008 waren als volgt: Afvalstoffenheffing eenpersoonshuishouden meerpersoonshuishouden

Tarief 2008 € 280,80 € 350,52

Pagina 80 /177

Rioolrecht De rioolrechten worden geheven ter vergoeding voor de kosten voor de aanleg en het onderhoud van het rioleringsstelsel. Het rioolrecht wordt geheven van de eigenaar van de onroerende zaak. De gemeenteraad stelt telkens voor een bepaalde periode een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vast. Het plan bevat ten minste: • Een overzicht van de in de gemeente aanwezige voorzieningen voor de inzameling en het transport van afvalwater en een aanduiding van het tijdstip waarop die voorzieningen naar verwachting aan vervanging toe zijn. • Een overzicht van de in de door het plan bestreken periode aan te leggen of te vervangen rioleringsvoorzieningen. • Een overzicht van de wijze waarop deze voorzieningen worden beheerd. • De gevolgen voor het milieu van de aanwezige voorzieningen en van de in het plan aangekondigde activiteiten. • Een overzicht van de financiële gevolgen van de in het plan aangekondigde activiteiten. Het vastgestelde GRP wordt periodiek geëvalueerd om te zorgen dat de kostendekkendheid van het rioolrecht gehandhaafd blijft. Uitgangspunt is dat de kosten voor de rioleringsvoorzieningen 100% worden gedekt uit de rioolrechten. De rioolrechten dienen overigens uiterlijk met ingang van 2009 geharmoniseerd te zijn. De drie voormalige gemeenten hadden ieder een andere grondslag voor het bepalen van het rioolrecht. Met ingang van 2009 zijn de rioolrechten geharmoniseerd. Een en ander hangt samen met het nieuw opgestelde GRP voor de gemeente Lansingerland. Met de harmonisatie van de tarieven wordt de rioolheffing ingevoerd en komt het rioolrecht te vervallen. Tarieven In 2008 zijn de tarieven nog niet geharmoniseerd en vindt in de drie voormalige gemeenten de heffing dus plaats op basis van de grondslag van die voormalige gemeente. De tarieven voor 2008 waren als volgt:

eigendom woningen eigendom niet-woningen Gebruiker gebruiker < 500 m3 gebruiker per extra 500m3

Bleiswijk € 151,88 Gedifferentieerd -

Bergschenhoek € 163,66 -

Berkel en Rodenrijs € 176,17 € 268,31

Leges In 2008 heeft de harmonisatie van de legesverordening plaatsgevonden. Op 1 juli 2008 is de geharmoniseerde legesverordening vastgesteld. De bouwleges zijn niet verhoogd, een onderzoek naar de hoogte van de bouwleges zal plaatsvinden.

Lijkbezorgingrechten De lijkbezorgingrechten zijn in 2008 geharmoniseerd. Er zijn uniforme tarieven vastgesteld. Het dekkingspercentage bedraagt in 2008 47%.

Marktgelden De nieuwe verordening marktgelden is vastgesteld. Het dekkingspercentage bedraagt op basis van de begroting 2008 circa 88%.

Pagina 81 /177

Precariobelasting De precariobelastingen zijn in de begroting niet verhoogd. Een herziening van de verordening wordt voorbereid.

Gemeentelijke heffingsaanslag per 1 januari 2008 ENECO heeft met ingang van 1 januari 2008 het zogenaamde meeliftcontract opgezegd. Dit betekent dat met ingang van 2008 de inwoners van Lansingerland één gemeentelijke heffingsaanslag ontvangen. Met dagtekening 30 april 2008 hebben de inwoners van Lansingerland één aanslagbiljet ontvangen met hierop vermeld de WOZ-beschikking, aanslag onroerende zaakbelasting, rioolrecht, afvalstoffenheffing en hondenbelasting. Met de invoering van het gemeentelijke aanslagbiljet is ook de mogelijkheid geboden om deel te nemen aan de automatische incasso. Deelname aan de automatische incasso geeft als voordeel dat de aanslag betaald kan worden in acht termijnen in plaats van in de gebruikelijke twee termijnen.

Pagina 82 /177

3.2 Paragraaf Weerstandsvermogen De paragraaf weerstandsvermogen heeft tot doel om aan te geven in hoeverre de gemeente zelf in staat is om specifieke risico’s op te vangen. De paragraaf weerstandsvermogen bestaat uit twee belangrijke onderdelen, namelijk de weerstandscapaciteit en de risico’s. De weerstandscapaciteit is de mate waarin de gemeente zelf in staat is om niet begrote of niet verzekerde kosten te dekken. Onder de risico’s wordt verstaan de risico’s waarvoor geen afdoende maatregelen getroffen zijn en die van betekenis kunnen zijn voor de financiële positie van de gemeente. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de gemeente. De paragraaf Weerstandsvermogen is als volgt opgebouwd. Eerst wordt een overzicht van de eerste inventarisatie van de belangrijkste risico’s per programma weergegeven. Hierna volgt een berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit en afsluitend komt de relatie tussen de benodigde weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit aan bod. Tot slot wordt het voorgenomen nieuw beleid met betrekking tot risicomanagement besproken.

Risico-inventarisatie We kennen de volgende risico’s per programma: Programma 2 Actief in Lansingerland • Sportaccommodaties. Na een grote inhaalslag is toekomstige uitbreiding van sportvoorzieningen afhankelijk van de groei van de gemeente. Door tegelijkertijd te temporiseren en te faseren kan het risico van oplopende gronden bouwkosten worden gestuurd. Laag risico. Programma 3 Opgroeien in Lansingerland • Onderwijshuisvesting. Betreft risico van kosten wegens zowel permanente als tijdelijke huisvestingsvoorzieningen voor het onderwijs vanwege de plicht van de gemeente om de onderwijsinstellingen aan te bieden als zij daartoe een aanvraag indienen. Leerlingenprognoses zijn wel bekend op basis van de verwachte groei van de gemeente. De actuele prognose hiervan is jaarlijks beschikbaar. • Peuterspeelzaalwerk. Er is een nieuwe regeling op komst waarvan de financiële impact nog onbekend is. Middelgroot risico. Inwerkingtreding van de nieuwe regeling wordt niet eerder voorzien dan in 2011, bovendien wordt verwacht dat sprake zal zijn van een overgangssituatie. Programma 5 Maatschappelijke ondersteuning • Subsidiebeleid. Er zal naar verwachting een tendens komen tot positieve gelijkschakeling. Middelgroot risico. Voorzien is in een overgangsfase van drie jaar, waardoor het risico beter in kaart kan worden gebracht. • De zogenaamde ‘open einde’-regelingen genereren een risico voor de gemeente Lansingerland. De verstrekkingen van rolstoelen en andere individuele verstrekkingen, huishoudelijke zorg, leerlingenvervoer, WWB-voorzieningen zoals reguliere bijstand en uitgaven vanuit het armoedeen minimabeleid (zoals de beltax) zijn regelingen met een open einde omdat we het gebruik ervan niet kunnen maximeren. We zien dit als een laag risico omdat we excessief gebruik niet waarschijnlijk achten. Het is wel een structureel risico. Met name ten aanzien van het leerlingenvervoer zal het benodigde bedrag gedurende het jaar (voorjaarsnota – najaarsnota) worden bijgesteld. • In de loop van 2009 zal voor het verstrekken van huishoudelijke hulp een Europese aanbesteding plaatsvinden. Dit in verband met het aflopen van de huidige contracten met zorgaanbieders (begin 2010) en nieuwe ontwikkelingen in weten regelgeving. De verwachting is dat de uurtarieven voor huishoudelijke hulp zullen stijgen ten opzichte van de huidige. Het hiermee

Pagina 83 /177

•

gemoeide bedrag is nog niet bekend maar met de verhoging van de uurtarieven per 01-01-2010 naar verwachting ook een verhoging van het budget doorgevoerd moeten worden. Het gezondheidscentrum de Tuinen in Bleiswijk is onlangs gereed gekomen. De gemeente is medehuurder maar er is ook nog leegstand. Er moet rekening worden gehouden met het feit dat de huuropbrengsten voorlopig achter kunnen blijven bij de huurkosten.

Programma 6 Werk en Inkomen • Bij de uitvoering van de Wet werk en bijstand loopt de gemeente een financieel risico. Het rijk stelt een budget Inkomensdeel beschikbaar waaruit alle uitkeringslasten betaald moeten worden. Als dit budget ontoereikend blijkt worden de meerkosten betaald uit de algemene middelen. • Op de locatie ‘Rustenburg’ wordt door Bavo Europoort, een zorgorganisatie voor mensen met een psychische beperking, een vestiging ontwikkeld met ruim 200 plaatsen. Het gaat hier om neuroen ouderenpsychiatrie, ex-verslaafden en mensen met een schizofrene aandoening. Omdat nog niet duidelijk is wat dit betekent voor het aantal Wwb-uitkeringen, het aantal Wmo-aanvragen of het aantal woonurgenties is hier in de gemeentelijke begroting nog geen rekening mee gehouden. • Op 25 mei 2007 is een bestuursakkoord gesloten tussen het Rijk en de VNG over het te huisvesten aantal personen op grond van de regeling “afwikkeling nalatenschap oude vreemdelingenwet”. Voor Lansingerland betekent dit, dat samen met de reguliere taakstelling, tot eind 2009 ruim 80 personen moeten worden gehuisvest. Omdat het overgrote deel van de doelgroep bestaat uit alleenstaanden zal dit een behoorlijk beslag leggen op het budget bijzondere bijstand in verband met woninginrichtingen. Ook kan het invloed hebben op het aantal toe te kennen Wwb-uitkeringen. Programma 7 Economie en Glastuinbouw • Risico van uitgiftetempo van bedrijventerreinen, zie hiervoor programma 9. Programma 9 Grondbeleid • In 2008 is de gemeente geconfronteerd met de economische crisis. Dit heeft zijn impact op de totale bedrijfsvoering. Met name bij de grondexploitaties is zichtbaar geworden welke impact een wijziging in de economische situatie kan hebben. In dit kader is op basis van de actualisatie grondexploitaties 2008 een herberekening gemaakt van de vijf grootste grondexploitaties. Deze herberekening is gebaseerd op een geactualiseerde planning en een inschatting van de duur van de economische crisis en het effect hiervan op de stijging van de grondprijzen. Het resultaat hiervan is verwerkt in de waardering van de grexen. Bij de herberekening is uiteraard een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de situatie op dit moment, echter de werkelijkheid laat zich niet voorspellen. Grondexploitaties blijven omgeven door risico’s met name als gevolg van een woningmarktsituatie, maar bijvoorbeeld ook als gevolg van een financieringsmarktsituatie (de rente). Hierop kan de gemeente nauwelijks invloed uitoefenen. Voor wat betreft de financieringsmarkt, kan de gemeente hier beheersingsmaatregelen treffen door bij het aangaan van leningen bijvoorbeeld financieringsinstrumenten in te zetten. Hierdoor wordt het risico op een hogere rente geminimaliseerd. • Naast de daadwerkelijke herrekening van een aantal complexen, is ook voor de overige complexen, alsmede voor de gemeenschappelijke regelingen waarin een grondexploitatie wordt gevoerd, kritisch gekeken naar het risicoprofiel als gevolg van de economische situatie. Hieruit kan worden geconcludeerd dat er op dit moment een totaalrisico wordt ingeschat van € 12 miljoen. • Tenslotte zijn ook de grondexploitaties inhoudelijk beoordeeld op risico’s die gelopen worden. Hierbij moet worden gedacht aan hogere verwervingsprijzen dan geraamd, mogelijke saneringen, hogere kosten als gevolg van gewijzigd beleid etc. Hiervoor wordt een totaalbedrag van circa € 9 miljoen ingeschat. • Daarnaast is in de vastgestelde grondexploitatie van Wilderszijde nog een raming van € 5 mln voor 50 2^1 kapwoningen opgenomen. Deze raming en bijbehorende woningen zijn na een aantal

Pagina 84 /177

•

omzettingen binnen het plan in de exploitatie blijven staan. Opgave is deze aantallen en opbrengst zoveel mogelijk mee te nemen of te compenseren in de nog te ontwikkelen stedenbouwkundige plannen. Aankoop gronden en gebouwen als strategische aankopen. Onzeker is de dekking te zijner tijd. Dit is een continu risico zo lang de gemeente de objecten bezit.

Programma 11 Beheer Openbare ruimte • Het onderhoudsniveau in Lansingerland. Zo lang de beheerplannen voor het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen, wegen, groen, verlichting, bruggen etcetera niet zijn vastgesteld loopt de gemeente Lansingerland aanzienlijke risico’s. Te meer omdat het niet gaat om een actualisatie van bestaande onderhoudsplannen (waarbij het risico lager is) maar om het opstellen van geheel nieuwe onderhoudsplannen met een hoog risico. Het risico wordt minder omdat in 2009 diverse beheerplannen voor Lansingerland zullen worden vastgesteld. Het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) dat eind 2008 is vastgesteld is nu in uitvoering. Financiering en Algemene dekkingsmiddelen • Lagere algemene uitkering gemeentefonds als gevolg van de huidige recessie. • Borgstellingen (kredietrisico). • Risico’s in verband met verstrekte garanties voor leningen (kredietrisico). • Risico’s die samenhangen met de ontwikkeling van het renteniveaun. Dit risico betreft zowel de renteontwikkeling op de geldmarkt (korte termijn) als de renteontwikkeling op de kapitaalmarkt. De stijging van de kapitaalmarktrente kan met name bij consolidatie en herfinanciering van kapitaalmarktleningen grote nadelen veroorzaken. Overigens leidt de rentedaling tot voordelen. Bedrijfsvoering • Het blijkt lastig om de vacatures ingevuld te krijgen bij de huidige krappe arbeidsmarkt. Daartoe zijn we steeds vaker gedwongen om personeel van derden in te huren. Niet alleen is dit duurder maar het geeft ook veel verloop en verlies van kennis en ervaring. In voorgaande opsomming van risico’s is zoveel mogelijk aangegeven hoe hoog we het risico inschatten. Immers het lopen van risico’s is op zich niet erg zolang ze zich niet manifesteren. Om het ‘gevaar’ van risico’s zichtbaar te maken, hanteren we risicoprofielen. We gebruiken de gradaties: grote kans op zich voordoen, gemiddelde kans op zich voordoen en kleine kans op zich voordoen. Verder hebben we zoveel mogelijk aangegeven hoe de risico’s zich in de tijd ontwikkelen. Daarbij maken we gebruik van de volgende indeling: • incidentele risico’s: impact is slechts eenmalig • semi-structurele risico’s: meerjarige impact waarvan de impact binnen een aantal jaren afneemt • structurele risico’s: blijvende impact. Verbetertraject risico-inventarisatie Begin 2009 is het onderwerp risicomanagement opgepakt. In de loop van 2009 is een redelijke inventarisatie van de (gemeentebrede) risico’s mogelijk. Bij de begroting 2010 zal deze paragraaf een completer beeld geven van de risico’s omdat deze dan gekwantificeerd kunnen worden. Tegen die tijd zal het systeem van risicomanagement volwaardig werken en een plaats in de P&C-cyclus gekregen hebben.

Pagina 85 /177

Inventarisatie weerstandscapaciteit Er zijn twee componenten die samen de weerstandscapaciteit vormen: het eigen vermogen en de onbenutte belastingcapaciteit. In de nota weerstandsvermogen wordt opgenomen of de post onvoorzien (incidenteel en structureel), stille reserves en bezuinigingsmogelijkheden ook tot het weerstandsvermogen gaan behoren. Vooralsnog hanteren we het Eigen vermogen en de onbenutte belastingcapaciteit. Eigen vermogen De gemeente Lansingerland heeft op 31 december 2008 een eigen vermogen van € 95,6 miljoen. Na bestemming van het rekeningsaldo 2008 is beschikbaar in de algemene reserve een bedrag van € 4,4 miljoen en in de overige bestemmingsreserves € 91,2 miljoen. De gemeenteraad kan van de overige bestemmingsreserves de bestemming nog wijzigen. Wel is het zo dat een bestemmingswijziging van de reserves ‘Kapitaallasten’ en ‘Kapitaallasten (nog uit te voeren)’ een dusdanig grote impact op het saldo van de meerjarenbegroting heeft dat we deze twee reserves niet als beschikbare reserves voor de berekening van de weerstandscapaciteit willen meenemen. Rekening houdend hiermee bedraagt de omvang van de voor het weerstandsvermogen beschikbare reservepositie per 31 december 2008 € 50,2 miljoen. Dit bedrag is echter alleen beschikbaar voor het opvangen van onvoorziene tegenvallers als het doel waarvoor de betreffende reserves zijn gevormd wordt geschrapt. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit is het verschil in belastingopbrengst tussen de (fictieve) maximale opbrengst en de werkelijke opbrengst. Als maximaal ozb-tarief hanteren we de artikel 12-norm. Lansingerland hanteert in 2008 een rekenkundig tarief van € 2,43 per woonruimte en de artikel 12-norm voor 2008 is € 3,45 per € 2.500 WOZ-waarde. Er is daarmee sprake van een onbenutte belastingcapaciteit van € 1,02 per € 2.500 WOZ-waarde. De weerstandscapaciteit komt hiermee uit op een beschikbare reserveomvang van ruim € 50,2 miljoen en een onbenutte belastingcapaciteit van € 2,3 miljoen dus € 52,5 miljoen in totaliteit.

Relatie benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit Aangezien we nu nog niet de risico’s kunnen kwantificeren, is het niet mogelijk om een totaal risicobedrag te bepalen. In de begroting 2010 zal wel een uitgebreidere kwantificering mogelijk zijn met een onderverdeling in incidentele, semi-structurele en structurele risico’s. In de begroting 2010 doen we dan ook een uitspraak over de toereikendheid van de weerstandscapaciteit. Voor dit moment is een dergelijke uitspraak nog niet mogelijk.

Pagina 86 /177

3.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen De gemeente Lansingerland heeft een groot eigen vermogen in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, openbare verlichting, straatmeubilair, kunstwerken, openbaar groen, sportvelden en terreinen, speelvoorzieningen, riolering, water, gebouwen en kunst en monumenten in de buitenruimte. Het onderhoud van deze kapitaalgoederen is van groot belang voor het optimaal functioneren van de gemeente. Onderhoud is ook nodig om kapitaalvernietiging te voorkomen. Deze paragraaf geeft inzicht in de onderhoudsstaat van de gemeentelijke kapitaalgoederen en de planning (opgenomen in de bestuursopdracht ‘Actualisatie beheerplannen’) waarin harmonisatie van de beheerplannen wordt uitgevoerd. Doelstelling van het vervaardigen van de beheerplannen is dat de kapitaalgoederen op zo kort mogelijke termijn binnen de gehele gemeente op dezelfde planmatige wijze worden beheerd en onderhouden. Een deel van de beheerplannen (wegen, groen en spelen) is in 2008 afgerond en ter kennisname aan het college en de commissie Wonen en Werken aangeboden. Het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) is in november 2008 in de gemeenteraad vastgesteld, inclusief een geharmoniseerde rioolheffing. Voor het resterende deel van de beheerplannen is in 2008 een start gemaakt. Deze beheerplannen worden begin 2009 afgerond, waarna de besluitvorming over alle beheerplannen plaatsvindt bij de behandeling van de kadernota.

1. Wegen en meubilair Wegbeheerders hebben vanuit de Wegenwet de zorgplicht voor de wegverharding. In de gemeente Lansingerland bestaat het areaal te onderhouden wegen uit circa 2.200.000 m2 wegoppervlak. In 2008 zijn klein- en grootonderhoudswerkzaamheden aan asfalt- en elementenverhardingen uitgevoerd. Klein onderhoud is voornamelijk op basis van klachten en calamiteiten uitgevoerd. Groot onderhoud en herinrichtingen zijn conform de vastgestelde beheerplannen van de oude gemeentekernen voortgezet. De van Goghlaan is gereconstrueerd (verharding en openbare verlichting) en de herinrichting van de Berkelseweg is afgerond. In 2008 is een nieuw geharmoniseerd beheerplan wegen opgesteld. De besluitvorming vindt plaats na het gereedkomen van alle beheerplannen (bij behandeling van de kadernota in 2009). Naast het feitelijke wegonderhoud is een inventarisatie en inspectie van belijning, bebording en straatmeubilair gemaakt. Met behulp van deze gegevens is een start gemaakt met het opstellen van een beheerplan Belijning, Bebording en Straatmeubilair. Er is een bebordingsplan opgesteld voor de bebouwde komgrenzen. Er is tevens een onderhoudsplan stofen groenbestrijding opgesteld.

2. Openbare verlichting Het beheerareaal openbare verlichting bestaat uit circa 10.200 lichtmasten. Het beheer en onderhoud aan de openbare verlichting in de drie kernen van Lansingerland is nog uitgevoerd op de wijze zoals het binnen de oude gemeenten werd gedaan. Dit bestaat uit regulier klein onderhoud (zoals groepsremplace en het verhelpen van storingen en calamiteiten) en groot onderhoud (vervangingsinvesteringen en het laten voldoen aan de richtlijnen van de NSVV). Zo is in 2008 gestart met het vervangen van verouderde armaturen in de kernen Bleiswijk en Berkel en Rodenrijs. De openbare verlichting aan de Van Vredenburchlaan (kern Bergschenhoek) en de Wilgenlei (kern Bleiswijk) is vervangen. Daarnaast zijn de lampen vervangen in overeenstemming met de vervangingsplanning. Vooralsnog is deze manier van aanpak voor de kernen Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs toereikend om het areaal in huidige staat te handhaven en de opschaling naar de huidige normen door te zetten. In beide kernen zijn in de voorgaande jaren hiervoor beheerplannen gemaakt. Het jaarlijks budget voor groot onderhoud wordt in een voorziening gestort, ten laste waarvan deze vervangingsinvesteringen

Pagina 87 /177

kunnen worden uitgevoerd. Omdat er voor de kern Bleiswijk geen beheerplan was is ook geen budget voor grootschalige renovatie in de begroting 2008 opgenomen. In 2008 is volstaan met de meest noodzakelijke onderhouds- en vervangingswerkzaamheden. In 2008 is een start gemaakt aan het opstellen van een geharmoniseerd beheerplan Openbare Verlichting. Op grond hiervan kan aangegeven worden waar voor de toekomst de technische en financiële knelpunten en mogelijkheden zitten.

3. Kunstwerken De budgetten voor kunstwerken waren in 2008 uitsluitend toereikend om klein onderhoud en reparaties uit te voeren benodigd om de veiligheid te kunnen handhaven. Dit kleine onderhoud is ad hoc uitgevoerd op grond van meldingen of geconstateerde gebreken. Om inzicht te krijgen in de structurele onderhoudskosten is in 2008 gestart met het opstellen van een beheerplan Kunstwerken. De inventarisatie en inspectie van de kunstwerken (tunnels, bruggen, viaducten, taludtrappen) is afgerond. Hiermee is inzicht verkregen in de kwantiteit en kwaliteit van de te beheren objecten. Het beheerplan wordt begin 2009 afgerond.

4. Openbaar groen Het totale areaal openbaar groen bestaat uit: Lansingerland Bomen (st)

12.071

Bosplantsoen (m2)

108.086

Heesters (m2)

183.661

Hagen (m)

12.168

Gazon (m2)

426.520

Ruig gras (m2)

666.879

In 2008 is aan onderhoud van openbaar groen enerzijds regulier onderhoud uitgevoerd van bomen, beplantingen, gras en bermen. Anderzijds is in beperkte mate groot onderhoud uitgevoerd bij groenvoorzieningen die aan vervanging toe waren. In 2008 zijn in dit kader gedeelten van de Componistenwijk en Edelsteenwijk in Berkel en Rodenrijs vervangen en gedeelten van de Bomenwijken in Bleiswijk. Daarnaast zijn de bomen aan de Poldermolen in Bergschenhoek vervangen. Het reguliere onderhoud is noodzakelijk om het groen in stand te houden en is deels door de eigen buitendienst uitgevoerd. Daarnaast is een deel van de werkzaamheden op basis van een aantal onderhoudsbestekken uitbesteed (maaibestek, schoffelbestek e.d.). Het groot onderhoud wordt vrijwel geheel uitbesteed op basis van renovatiebestekken. Kleine aanpassingen zijn zo veel mogelijk in eigen beheer uitgevoerd. In 2008 is het Groenbeheerplan opgesteld en ter kennisname aan het college en de commissie Wonen en Werken aangeboden.

Pagina 88 /177

5. Sportvelden en terreinen In elke kern van Lansingerland is een sportpark aanwezig. Per sportpark verschillen de aanwezige voorzieningen:

Voetbal Hockey Tennis Honkbal / Softbal Jeu de Boules Handbal Atletiek Korfbal

Bergschenhoek Ja Nee Ja Ja Nee Nee Nee Nee

Berkel en Rodenrijs Ja Ja (geprivatiseerd) Ja Nee Nee Ja Nee Nee

Bleiswijk Ja Ja (geprivatiseerd) Ja Nee Ja Nee Ja Ja

Regulier onderhoud is deels door de eigen buitendienst uitgevoerd. Daarnaast is een deel van de werkzaamheden op basis van onderhoudsbestekken uitbesteed. Groot onderhoud is vrijwel geheel uitbesteed. Het reguliere en groot onderhoud is erop gericht geweest de voorzieningen goed bespeelbaar in stand te houden.

6. Speelvoorzieningen In de gemeente Lansingerland liggen 126 openbare speelterreinen. Alle speeltoestellen (situering en type) zijn vastgelegd in Mi2Groen, het geautomatiseerde groenbeheersysteem. De logboekgegevens van de speeltoestellen, zoals leverancier, typenummer, jaar van plaatsing zijn hier voor zover bekend aan toegevoegd. De speelvoorzieningen worden regelmatig geïnspecteerd. Hierbij wordt bekeken of de voorzieningen voldoen aan de veiligheidsnormen volgens het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen. De verplichte uitgebreide jaarlijkse inspectie is uitgevoerd door een hierin gespecialiseerd bedrijf. Daarnaast zijn de speelvoorzieningen eenmaal per kwartaal door de eigen dienst visueel en functioneel geïnspecteerd. Geconstateerde gebreken zijn zo spoedig mogelijk verholpen. Naast het verhelpen van geconstateerde gebreken is er ook groot onderhoud uitgevoerd. De onderhoudsachterstand in Bleiswijk is verder weggewerkt. Daarnaast zijn in de kern Berkel en Rodenrijs een aantal speelplekken heringericht. Tot slot is in 2008 het Speelbeheerplan opgesteld. Dit beheerplan geeft inzicht in de structurele kosten van het beheer en onderhoud van de speelvoorzieningen en de daarvoor benodigde arbeidscapaciteit van de eigen dienst.

7. Riolering De riolering is een onmisbare voorziening voor het verwijderen van afvalwater uit de woonomgeving, ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu. De gemeente heeft een zorgplicht voor een doelmatige inzameling en transport van het afvalwater binnen haar grondgebied. De aanleg, het beheer en het onderhoud van de riolering is een hieruit voortvloeiende gemeentelijke taak.

Pagina 89 /177

Het te beheren areaal bestaat uit de volgende onderdelen: Lansingerland Lengte gemengd riool (km)

90

Lengte vuilwater (gescheiden) (km)

75

Lengte regenwater (gescheiden) (km)

59

Lengte regenwater (verbeterd gescheiden) (km)

22

Lengte drukriool en persl. (km) Aantal hoofd- en gebiedsgemalen (st.) Aantal minigem (drukr.) (st.) Bergbezinkvoorzieningen (BBB) (st.)

ca. 80 60 ca. 587 3

Overstorten (incl. overstorten BBB’s) (st)

23

Lamellen afscheiders (st)

10

Kolken reinigen mach. (st.)

13.650

Kolken reinigen hand. (st.)

2.215

In november 2008 is het (geharmoniseerde) Gemeentelijk Rioleringsplan vastgesteld, inclusief de kostendekking en daaraan gekoppeld de hoogte van de rioolheffing. Wat betreft de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden is in 2008 uitgegaan van wat in de voormalige plannen van de drie kernen is vastgesteld. Het groot onderhoud in 2008 heeft bestaan uit diverse werkzaamheden aan de riolering en de rioolgemalen. Zo zijn de gemalen in Bleiswijk op elektrotechnisch en mechanisch gebied gerenoveerd. De besturingssytemen zijn gelijktijdig hiermee omgebouwd. Ter plaatse van de Smitshoek in Bergschenhoek is de eerste fase van de rioolvervanging uitgevoerd. Ter plaatse van de Zwanensingel in Bergschenhoek is een overstort aangelegd. Daarnaast zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd: In 2008 zijn bij de woningen/bedrijven aan de Kleihoogte en omgeving voorzieningen aangelegd voor het in 2009 kunnen aansluiten van het buitengebied op de riolering; Het afvalwatertransportsysteem is technisch gezien afgerond en in werking gesteld. Het afvalwater van de kern Berkel en Rodenrijs hoeft nu niet meer binnen de gemeentegrenzen te worden gezuiverd, maar wordt naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder getransporteerd; De aanleg van de hoofdstructuur van het afvalwatertransportsysteem ten behoeve van de bestaande glastuinbouw in Bleiswijk.

8. Water Het onderhoud van water bestaat vooral uit regulier onderhoud, zoals het uitmaaien van de watergangen en de oevers. Daarnaast valt baggeren onder het groot onderhoud. Ook de beschoeiingen en duikers moeten onderhouden worden om een goed functioneren van het water te garanderen. Binnen Lansingerland hebben we te maken met twee waterschappen die het waterkwantiteit- en waterkwaliteitbeheer in handen hebben. De kern Berkel en Rodenrijs valt met circa 200.000 m2 meter water onder de keur van het Hoogheemraadschap van Delfland. De kernen Bleiswijk en Bergschenhoek vallen met ongeveer een dubbel areaal aan oppervlaktewater onder de keur van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Binnen elk van de oude gemeenten is in de afgelopen jaren een baggerplan opgesteld en vastgelegd in samenwerking met het desbetreffende Hoogheemraadschap met een langlopende geldigheidsduur. Voor 2008 zijn de baggerwerkzaamheden conform deze plannen voorbereid. De uitvoering vindt plaats in het

Pagina 90 /177

eerste kwartaal van 2009. Het hiervoor benodigd budget is vanuit de begroting 2008 toegevoegd aan de Reserve Bestemde Projecten (besluitvorming hierover heeft bij Najaarsnota plaatsgevonden). In 2008 is een start gemaakt met het opstellen van een geharmoniseerd water-/baggerplan.

9. Gebouwen De gemeente Lansingerland bezit circa 80 gebouwen met een sterk uiteenlopende doelgroep van gebruikers. In 2008 zijn deze gemeentelijke bouwen geïnventariseerd en geïnspecteerd. De gegevens zijn in het gebouwenbeheerpakket ingevoerd en op gebouwniveau zijn meerjarenonderhoudsplanningen opgesteld. Begin 2009 wordt het beheerplan Gebouwen afgerond. Voor 2008 is op basis van de beschikbare gebouwgegevens en financiële middelen een jaarplan opgesteld. Enerzijds is er dagelijks onderhoud uitgevoerd (schoonmaak, kleine reparaties, het verhelpen van storingen en meldingen). Daarnaast is op een aantal locaties planmatig onderhoud uitgevoerd aan het gebouw en de technische installaties. Bij het sporten partycentrum Berghonk (Bergschenhoek) is de klimaatinstallatie gerenoveerd en zijn de brandveiligheidsvoorzieningen aangepast aan de huidige normen. Bij het scholencomplex aan de Stampioendreef zijn maatregelen getroffen ter bestrijding van vandalisme. Bij de strategische aankopen in de gemeente zijn behalve het uitvoeren van noodzakelijke reparaties ook maatregelen getroffen met het oog op kraakpreventie en vandalismebestrijding.

10. Kunst en monumenten in de buitenruimte In geen van de voormalige kernen was een beheerplan voor kunst en monumenten in de buitenruimte beschikbaar. Het huidige budget is beperkt, ook voor klein onderhoud is het beheerbudget niet toereikend. In 2008 is alleen onderhoud op basis van meldingen uitgevoerd. In 2009 vindt een inventarisatie en inspectie plaats op basis waarvan een onderhoudsplanning zal worden opgesteld.

Pagina 91 /177

Pagina 92 /177

3.4 Paragraaf Financiering Inleiding Treasury houdt zich bezig met risico’s die samenhangen met alle huidige en toekomstige kasstromen. Deze risico’s komen zowel voort uit de financieringsbehoefte, als uit de mutaties van de bestaande portefeuilles zoals (vervroegde) aflossingen, herfinanciering, en renteaanpassingen. Het treasurybeleid is primair gericht op het waarborgen van financiële continuïteit door het resultaat en vermogen te beschermen tegen financiële risico’s en de organisatie financierbaar te houden. Deze bescherming vindt plaats door de renterisico’s en risico’s uit financiële posities te vermijden en te spreiden. Deze twee soorten risico’s zijn leidend. In principe zijn de uitgangspunten als volgt: • Zorg dragen voor voldoende financierbaarheid op korte en lange termijn. • Bewerkstelligen van passende financieringslasten. • Beheersen van rente- en financieringsrisico’s. • Risicomijdend aantrekken en uitzetten van gelden. • Zorg dragen voor een effectief, veilig en efficiënt betalingsverkeer. Deze uitgangspunten leiden in ieder geval tot het zo nauwkeurig mogelijk toepassen van de matching tussen opgenomen en uitgezette gelden. Dit principe wordt ook in de komende periode doorgezet. Daarnaast wordt actief gebruik gemaakt van de wettelijke mogelijkheden om passende financieringslasten te bewerkstelligen. Dit resulteert in het zo maximaal mogelijk betrekken van de kasgeldlimiet bij financieringsbeslissingen vanwege diens flexibiliteit en lagere rente. In geen geval wordt de kasgeldlimiet onnodig overschreden. Gelden worden alleen aangetrokken in euro’s ter voorkoming van valutarisico’s.

Treasurybeheer Het treasurybeheer is de (beleids)uitvoering van de treasuryfunctie binnen de kaders van de weten regelgeving. De treasuryfunctie omvat alle activiteiten die zich richten op het sturen en beheersen van het verantwoorden van en het toezicht houden op de financiële vermogenwaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Ingevolge artikel 13 van het “Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten” dient de begrotingsparagraaf betreffende de financiering in ieder geval de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer te bevatten. Met betrekking tot risicobeheer gelden de volgende algemene uitgangspunten: 1.

2.

3.

De gemeente mag leningen of garanties uit hoofde van de “publieke taak” uitsluitend verstrekken aan door het College van burgemeester & wethouders goedgekeurde derden partijen, waarbij vooraf advies wordt ingewonnen over de financiële positie en de kredietwaardigheid van de betreffende partij; De gemeente kan middelen uitzetten c.q. het middelenbeheer uitbesteden aan derden uit hoofde van de treasuryfunctie indien deze uitzettingen een prudent karakter hebben en niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico. Het prudente karakter van deze uitzettingen wordt gewaarborgd middels de richtlijnen en limieten van het treasurystatuut; Het gebruik van derivaten is toegestaan maar deze worden uitsluitend toegepast ter beperking van financiële risico’s. Alvorens een derivatentransactie wordt afgesloten wint de gemeente het advies in van een externe adviseur.

Wet en regelgeving Per 1 januari 2001 is de wet Fido (Financiering Decentrale Overheden) van kracht geworden waarin de bepalingen zijn opgenomen voor het financieringsbeleid van openbare lichamen. Op 2 januari 2007 heeft de gemeenteraad van Lansingerland de financiële verordening gemeente Lansingerland vastgesteld,

Pagina 93 /177

waarin onder andere de kaders zijn beschreven ten behoeve van treasury. Deze vastgestelde kaders en de bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn verwerkt in het Treasurystauut Lansingerland 2007 dat in september 2007 is vastgesteld door het college van B&W en ter kennisname is aangeboden aan de raad. Renteontwikkeling De kapitaalmarkt voor langlopende geldleningen voor 20 jaar schommelde het afgelopen jaar rond de 4,5%. Vooralsnog is er geen reden om aan te nemen dat dit percentage verandert.

Risicobeheer In deze paragraaf staat het risicoprofiel van de gemeente ten aanzien van treasury centraal. Het vormt een kernonderdeel van deze financieringsparagraaf. Onder de risico’s wordt hierbij verstaan: • Renterisico’s op vaste en vlottende schuld • Kredietrisico’s • Liquiditeitsrisico’s. Daarnaast zijn de benodigde gegevens ten behoeve van de toezichthouder opgenomen, namelijk de berekening van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Renterisico op kortlopende schuld: de kasgeldlimiet Het renterisico op de kortlopende schuld wordt beoordeeld aan de hand van de kasgeldlimiet als percentage van het begrotingstotaal. Volgens de wet Fido mag de gemiddelde netto vlottende schuld per kwartaal de kasgeldlimiet niet overschrijden. Het doel van de kasgeldlimiet is het voorkomen dat fluctuaties in korte rente (schulden < 1 jaar) direct een grote impact hebben op de rentelasten in het exploitatiejaar. Er is bepaald dat de kasgeldlimiet voor gemeenten een omvang heeft van 8,5% van het begrotingstotaal aan lasten vóór bestemming. De omvang van de kasgeldlimiet voor 2008 is in onderstaande tabel weergegeven. Bedragen x € 1.000,-

2008 Begrotingstotaal Toegestane kasgeldlimiet Kasgeldlimiet in bedrag

75.550 8,5% 6.507

De toets op de kasgeldlimiet ziet er voor de vier kwartalen in 2008 als volgt uit: Bedragen x € 1.000,-

2008-01

2008-02

2008-03

2008-04

Vlottende korte schulden Vlottende korte middelen

31.000 2.007-

12.500 3.236

2.119-

3.333 3.136-

Omvang nette vlottende schuld

33.007

9.264

2.119

6.469

6.507

6.507

6.507

6.507

26.500-

2.757-

4.388

38

Toegestaan kasgeldlimiet Ruimte (+) / overschrijding (-) limiet

Pagina 94 /177

Uit voorgaande tabel blijkt dat de gemeente Lansingerland in de eerste helft van 2008 een overschrijding van de kasgeldlimiet heeft gehad en dat vanaf het derde kwartaal een overschot aan vlottende middelen is ontstaan. Door de provincie Zuid-Holland is ontheffing verleend voor de overschrijding van de kasgeldlimiet in het eerste kwartaal 2008. Er is in het tweede halfjaar van 2008 een nieuwe langlopende geldlening afgesloten waardoor de overschrijding van de kasgeldlimiet zich met ingang van het derde kwartaal van 2008 niet meer voordeed. Hierdoor ontstond weer een situatie waarbij sprake is van ‘ruimte onder de kasgeldlimiet’. Renterisico op vaste schuld: de renterisiconorm In het kader van de wet Fido wordt jaarlijks de renterisiconorm vastgesteld. Het doel van de renterisiconorm is het spreiden van de rentetypische looptijden van de leningenportefeuille waardoor bereikt wordt dat mogelijke renterisico’s in tijd gespreid worden. De rentetypische looptijd is te omschrijven als de periode waarin renteherziening of herfinanciering plaatsvindt. Dit kan bijvoorbeeld jaarlijks zijn maar ook per 5 of 10 jaar. De renterisiconorm is bepaald op 20% van de op 1 januari bestaande omvang van de vaste schulden (> 1 jaar). Uit onderstaand overzicht blijkt dat de gemeente Lansingerland voor 2008 binnen de renterisiconorm is gebleven. Bedragen x € 1.000,-

Nr

Omschrijving

1a Renteherziening vaste schuld o/g 1b Renteherziening vaste schuld u/g 2 Netto renteherziening vaste schuld (1a - 1b)

Bedrag 614 614

3a Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b Nieuw verstrekte lange leningen 4 Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b)

62.000 62.000

5 Betaalde aflossingen 6 Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op vaste schuld (2 + 6)

31.989 31.989 32.603

Renterisiconorm 8 stand van schuld per 1 januari 9 Percentage conform ministeriële regeling 10 renterisiconorm (8 * 9)

Toets renterisiconorm 11 Renterisiconorm (10) 12 Renterisico op vaste schuld (7) 13 Ruimte (+) / overschrijding (-) limiet (11 - 12)

187.206 20% 37.441

37.441 32.603 4.838

Overige kredietrisico´s Voor een volledig inzicht in de vermogenspositie zijn tevens de verstrekte leningen en garantstellingen opgenomen waarbij geen sprake is van opgenomen langlopende schulden. Deze verstrekte leningen zijn gefinancierd met eigen middelen.

Pagina 95 /177

Kredietrisico’s op verstrekte geldleningen per 31 december 2008 Bedragen x € 1.000,-

Risicogroep Woningbouwcorporaties Verenigingen Overige Totaal

Zekerheden Ja Ja Nee

Restantschuld per 31.12.2008 7.422 4.663 432 12.517

Garantstellingen en borgstellingen Aan diverse verenigingen en enkele bejaardencentra zijn garantstellingen en waarborgen afgegeven voor betalingsverplichtingen van door deze verenigingen en instellingen aangetrokken langlopende financieringen. Deze financieringen zijn door onze gemeente gewaarborgd in het kader van het maatschappelijk belang van de daarmee gemoeide investeringen. Daarnaast zijn achtervang overeenkomsten afgesloten met de stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Deze borgstellingen hebben betrekking op het aantrekken van vaste langlopende leningen door woningstichtingen in het kader van (her)financiering van al bestaande gewaarborgde geldleningen. Nieuwe kapitaaluitbreidingen van woningcorporaties worden door hen zelf aangetrokken met een borgstelling in de vorm van een achtervang overeenkomst tussen de gemeente en het WSW. Ook worden en zijn er gemeentegaranties door het Hypotheekfonds Nederlandse Gemeente (HNG) verstrekt voor hypotheken van particulieren, die uiteraard dienen te voldoen aan bepaalde eisen. Ook met dit fonds zijn achtervang overeenkomsten afgesloten. Jaarlijks neemt het totale bedrag aan gewaarborgde geldleningen af met de door de instellingen gedane aflossingen. Voor de beoordeling van het risico ten aanzien van de gewaarborgde geldleningen vindt jaarlijks toetsing plaats op basis van de verstrekte jaarrekeningen en begrotingen. Per 31 december 2008 bedraagt het totaal van gewaarborgde geldleningen € 188.531.000,-. Dit is als volgt opgebouwd: Bedragen x € 1.000,-

Omschrijving Borgstelling instellingen Borgstelling particulieren Borgstelling gemeentepersoneel Totaal

Oorspronkelijk bedrag

Restantschuld per 31.12.2008

186.736 28.817 1.890 217.443

166.468 20.330 1.733 181.879

Liquiditeitsrisico’s De liquiditeitsrisico’s betreffen voornamelijk interne liquiditeitsrisico’s. Dit zijn risico’s ten aanzien van mogelijke afwijkingen met de liquiditeitsplanning en de meerjaren investeringsplanning als gevolg waarvan financieringskosten hoger uit kunnen vallen. Deze risico’s kunnen gereduceerd worden door de informatievoorziening voor de treasury op te nemen in het systeem van administratieve organisatie en interne controle. Het voorzien in tijdige en juiste informatievoorziening vanuit de organisatie is voor het functioneren van de treasury van essentieel belang. Door gebruik te maken van meerjarige liquiditeitsprognoses kan effectief gebruik gemaakt worden van de kasgeldlimiet.

EMU saldo Vanaf begrotingjaar 2008 is de gemeente verplicht bij de begroting inzicht te verschaffen in het EMUsaldo van het vorige begrotingsjaar, het huidige begrotingsjaar en het volgende begrotingsjaar. Deze verplichting is vastgelegd in artikel 19 van de BBV. Binnen de Economische en Monetaire Unie (EMU) zijn afspraken gemaakt over het op orde houden van de overheidsfinanciën. Een van deze afspraken heeft betrekking op het begrotingstekort van de

Pagina 96 /177

deelnemende landen, het zogenaamde EMU-tekort. Het EMU-tekort is het begrotingstekort van de totale collectieve sector (rijk, lagere overheden en de sociale fondsen). Afgesproken is dat het tekort niet meer dan 3% van het bruto binnenlandsproduct (bbp) mag zijn en dat de overheidsschuld niet meer dan 60% van het bbp mag bedragen. Deze afspraken gelden voor de totale overheid. Het rijk zag zich genoodzaakt maatregelen te treffen en wilde meer inzicht in de ontwikkeling van het EMU-saldo bij de lokale overheden. Hiervoor is een goede informatievoorziening essentieel. Het EMU-saldo van de gemeente Lansingerland over 2008 bedraagt € 3,1 mln. Het geeft de omvang weer van ons aandeel in het totale Nederlandse EMU-saldo.

Berekening EMU-saldo Omschrijving

2008 Volgens rekening 2008

-20.947

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

2

Afschrijvingen volgens staat C Afschrijvingen volgens Meerjaren Investeringsplan (MIP) Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

39.854

4

Investeringen volgens staat C Investeringen volgens Meerjaren Investeringsplan (MIP) Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

28.484 0

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voorzover niet op exploitie verantwoord

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen volgens staat D

Berekend EMU-saldo

4.936 0 4.936

28.484 0

8.560

0

0 788

3.131

Pagina 97 /177

Pagina 98 /177

3.5 Paragraaf Bedrijfsvoering De eerste twee jaar na de fusie stonden in het teken van opbouw. We hebben veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van beleid. Deels ging het om het harmoniseren van bestaand beleid, deels om nieuw beleid. Aan de hand van het collegeprogramma ‘Samen bouwen aan Lansingerland’ hebben we prioriteit gegeven aan achttien uiteenlopende beleidsvelden, van dienstverlening en vermindering regeldruk tot het nieuwe gemeentehuis, sportnota, verkeer- en vervoer, greenport, WMO, enzovoorts. De prioriteiten hebben geleid tot concrete bestuursopdrachten over de volle breedte van het gemeentelijke werkveld. Het uitwerken van al deze bestuursopdrachten is een enorme klus geweest. Gelijktijdig met het ontwikkelen en harmoniseren van al deze belangrijke beleidsvelden hebben we de dienstverlening voor burgers, bedrijven en instellingen weten te continueren. Ook de lopende projecten en de invoering van nieuwe wetgeving, met soms ingrijpende gevolgen, bijvoorbeeld op het gebied van zorg en ruimtelijke ordening, vroegen veel aandacht en inzet. Verder hebben we procedures geharmoniseerd en stappen gezet in de richting van het op orde krijgen van de financiën. Dit alles vond plaats in de dynamische omgeving waarin Lansingerland zich weet geplaatst, met een grote woningbouwopgave, een bijbehorende toename van de bevolking en diverse ontwikkelingen op het gebied van infrastructuur en bedrijventerreinen. Met het resultaat van de geschetste inspanningen op het gebied van de speerpunten zijn we niet ontevreden: De uitvoering van het collegeprogramma ligt over het algemeen op schema en Lansingerland staat beter op de kaart. Wij constateren daarbij dat deze inspanningen logischerwijze een enorme druk hebben gelegd op de organisatie. Andere factoren hebben daaraan nog verder bijgedragen. Als interne factor kunnen we noemen onze eigen ambitieuze taakstelling om een reductie op de personele kosten van 750.000 euro te realiseren. Die doelstelling hebben wij, zoals bekend, gehaald. Als externe factor waarop we geen invloed kunnen uitoefenen komt daarbij nog de situatie op de arbeidsmarkt. Aangezien wij door de fusie en de groei meer vacatures hebben dan een gemiddelde gemeente, worden wij extra getroffen door de overspannen arbeidsmarkt. De krachttoer die we hebben verricht op het gebied van beleidsontwikkeling in combinatie met het openhouden van de winkel en de geschetste factoren als de reductietaakstelling en de krappe arbeidsmarkt heeft er onvermijdelijk toe geleid dat de bedrijfsvoering, waaronder begrepen het optimaliseren van bedrijfsprocessen, op een lager pitje heeft gestaan. De tijd is aangebroken om tijd en energie te investeren in de bedrijfsvoering. Dit vereist tegelijk terughoudendheid wat betreft het ambitieniveau. We zullen de bestuurlijke ambities nadrukkelijk moeten bezien in samenhang met de spankracht van de organisatie. De capaciteit die we de laatste twee jaar hebben ingezet voor het ontwikkelen van beleid, die heeft geleid tot een enorme productie van nieuw beleid, zullen we nu deels inzetten voor het verbeteren en verfijnen van de bedrijfsvoering. Immers, de kwaliteit van de uitvoering van de programma’s is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Een goede bedrijfsvoering is van levensbelang voor het uitoefenen van het gemeentelijke beleid, de dienstverlening aan burgers en de uitvoering van projecten. Planning & control Om een organisatie op koers te houden is een goed werkend systeem van planning & control een belangrijke randvoorwaarde; hieruit vloeit immers informatie voort die het college nodig heeft het dagelijks bestuur van de gemeente vorm te geven. Belangrijker nog, de benodigde (financiële) informatie is voor de raad noodzakelijk om te kunnen controleren of er een juiste balans is tussen de inhoud van het beleid en de daarvoor in te zetten middelen. Stand van zaken Planning & control moet in onze jonge gemeente verder worden uitgebouwd. Wat in het algemene deel is gezegd over de bedrijfsvoering, namelijk dat de tijd en inzet om deze op te bouwen klein is geweest in verband met de enorme inspanningen die zijn gepleegd om de waaier aan beleid, voortkomend uit

Pagina 99 /177

bestuurlijke ambities, vorm te geven, geldt in het bijzonder voor de opbouw van planning & control. Het opbouwen, op elkaar afstemmen en adequaat invullen van de diverse financiële en informatiesystemen is één van de kernpunten van het verbeterproces. Dit blijkt ook uit de rapportages van de accountant. Wat betreft het opbouwen van planning & control is uitstel niet wenselijk, op korte termijn zullen we een belangrijk deel van onze inspanningen hier op moeten richten. In dit kader is gestart met het opstellen van managementrapportages en zijn de doelstellingen en activiteiten in de programmabegroting 2009 – 2012 duidelijker gekoppeld en geformuleerd. Ook zijn we begonnen met een verbeterplan planning & control op de afdeling Projecten. Daarnaast zijn we in 2008 ook gestart met financieel risicomanagement voor de algemene dienst, waarbij het onder meer gaat om het benoemen van de risico’s en het ontwikkelen van instrumentarium om deze permanent te monitoren. We zetten de lijn van een jaarlijkse risicoanalyse en actualisatie van de grondexploitaties voort. De accountant heeft in juni 2008 een rapport van bevindingen bij de jaarrekening 2007 opgesteld. Hij richt zich daarbij specifiek op de jaarverslaggeving maar gaat ook in op de kwaliteit van het financiële beheer van de gemeente. De accountant constateert dat de gemeente naar aanleiding van een in het najaar van 2007 gehouden nulmeting op de kwaliteit van de interne beheersing (bedrijfsvoering) werkzaamheden heeft verricht die hebben geleid tot een beter inzicht in de eigen (financiële) administratie en in de achterstanden die hierin bestonden als gevolg van de samenvoeging van de gemeenten. De aanbevelingen uit het rapport van bevindingen zijn door de gemeente in diverse actiepunten uitgewerkt en opgepakt. Twee voorbeelden hiervan zijn het opnemen van de jaarschrijven van de grondexploitatie in de reguliere P&C-documenten en het uitwerken van de beheerplannen. De rekenkamer heeft een onderzoek uitgevoerd naar de re-integratietrajecten in het kader van de Wet werk en bijstand. Het rapport ‘Traject onbekend; re-integratie Wwb 2004-2007’ is in juni 2008 aan de raad aangeboden. De rekenkamer beveelt het gemeentebestuur aan om heldere en meetbare doelen in het beleid vast te leggen en om de verantwoordingsinformatie inzichtelijk, consistent en betrouwbaar te maken. Het college dient zorg te dragen voor een betrouwbaar en actueel registratiesysteem. De aanbevelingen zijn integraal overgenomen. Organisatorisch zijn er al verschillende maatregelen genomen om te beginnen met de versterking van planning & control. De werving voor een concerncontroller heeft geleid tot een aanstelling. In 2009 zal een kleine driekoppige concernstaf worden opgebouwd. Deze gaat onder meer de interne processen beschrijven en vorm en inhoud geven, en zal dan bewaken of de afdelingen zich daaraan houden. De concerncontroller wordt in dit proces een soort kwartiermaker. Werkprocessen Er zijn weinig organisaties die zulke uiteenlopende producten voortbrengen als gemeenten. Hieraan liggen diverse werkprocessen ten grondslag. Stand van zaken Op dit moment is het aantal beschreven processen beperkt. De interne controle is nog minimaal ingericht; dat wil zeggen daar waar het echt moet. In 2009 wordt op dit gebied een grote stap gezet, omdat de processen en interne controle onderdeel uitmaken van de speerpunten rechtmatigheid en risicomanagement. Rechtmatigheid De gemeente ontvangt en besteedt publieke gelden. Alleen al om die reden moet het handelen van de gemeente rechtmatig zijn. Het oordeel van de accountant over de rechtmatigheid is sinds enige jaren een onderdeel van de accountantsverklaring. Vanzelfsprekend streeft de gemeente er naar om altijd rechtmatig te handelen. Om dit te kunnen beoordelen, stelt de accountant eisen aan het systeem van administratieve organisatie en de interne controle (ao/ic) en het interne systeem van risicoafwegingen. Het ligt – mede gelet op het bovenstaande - in de lijn der verwachting dat deze systemen voor de

Pagina 100 /177

accountant nog onvoldoende zijn opgebouwd om een rechtmatigheidsoordeel te kunnen geven. Dat is overigens niet ongebruikelijk voor een fusiegemeente. Wij streven naar een positief rechtmatigheidsoordeel met ingang van de jaarrekening 2009. Wat verstaan we onder rechtmatigheid? Rechtmatigheid betreft in dit geval het overeenstemmen van het tot stand komen van de financiële beheershandelingen en de vastlegging daarvan met de relevante weten regelgeving, zoals bedoeld in het Besluit accountantscontrole gemeenten. In deze tekst gaat het om financiële rechtmatigheid. Juridische rechtmatigheid is in het algemeen een breder begrip. Stand van zaken Ook voor rechtmatigheid geldt dat we een nieuwe organisatie zijn, waarbij veel zaken moeten worden opgebouwd. In de nulmeting en het rapport van bevindingen bij de jaarrekening 2007 heeft de accountant aanbevelingen gedaan over het rechtmatigheidstraject. In 2008 is een proefproject (pilot) uitgevoerd op het gebied van rechtmatigheid. Eind 2008 waren de eerste uitkomsten van de pilot bekend. Deze worden in 2009 meegenomen als quick-wins.

Pagina 101 /177

3.6 Paragraaf Verbonden partijen Vanwege bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en mogelijk daarmee verband houdende risico’s wordt in de begroting inzicht gegeven in de verbonden partijen van de gemeente. In deze paragraaf zijn de samenwerkingsvormen van de gemeente met andere partijen, waarmee de gemeente een financiële én een bestuurlijke relatie heeft, opgenomen. Dit zijn onder andere deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Deze verbonden partijen voeren beleid uit voor de gemeente. De paragraaf verbonden partijen is iets uitgebreid ten opzichte van vorig jaar. Naast het doel, ontwikkelingen en financiële bijdrage zijn nu ook de betrokken partijen, het bestuurlijk belang, het eigen vermogen en het financieel resultaat opgenomen. Hieronder volgt een overzicht van de verbonden partijen van de gemeente Lansingerland.

Stichting Parkmanagement Bedrijvenpark Oudeland (PMBO) Doel

Het doelmatig en efficiënt beheer van Bedrijvenpark Oudeland met behoud van de waarde van zowel het terrein zelf als het vastgoed op het terrein. Een goede samenwerking van gemeente en ondernemers op het terrein in gezamenlijke verantwoordelijkheid. Voorkomen van vroegtijdig verval zodat herstructurering niet nodig is. Dit wordt bereikt door de gezamenlijke aanpak, een kwalitatief goede uitstraling en verhoging van de beeldkwaliteit door uniforme inrichting na te streven. Veiligheid is één van de speerpunten, op het bedrijvenpark is het Keurmerk Veilig Ondernemen van kracht. Bevorderen van contact tussen ondernemers onderling en ondernemers met lokale overheid en verhogen van de sociale cohesie zijn bijkomende voordelen. Tevens is mogelijke kostenbesparing door collectieve diensten een positief gevolg.

Betrokkenen

Een vertegenwoordiging van de ondernemers die op bedrijvenpark Oudeland gevestigd zijn en de gemeente Lansingerland.

Bestuurlijk belang

Het bestuur bestaat uit ten minste 5 leden. Bestuursleden worden door de gemeente voor onbepaalde tijd benoemd. Van de 5 bestuursleden zijn er 2 werkzaam bij/voor de gemeente. De overige 3 leden zijn eigenaar of gebruiker van een kavel op Oudeland of extern deskundige. Namens de gemeente zijn T. Bentvelsen, projectleider Oudeland, en C. van den Berg-Withaar, projectmedewerker Oudeland voor een periode van twee jaar gemandateerd om namens de gemeente zitting te nemen in het bestuur.

Openbaar belang

Van bedrijvenpark Oudeland een kwalitatief goed en veilig bedrijvenpark maken waarbij deze zaken ook voor de lange termijn gewaarborgd zijn.

Financieel belang

€ 50.000 (contractuele vergoeding van de gemeente voor afdekken tekorten aanloopperiode).

Eigen vermogen

0

Financieel resultaat

0

Pagina 102 /177

Ontwikkelingen

In januari 2008 is de Stichting PMBO opgericht. Het bestuur is op dit moment bezig haar taken vorm te geven en het parkmanagement Oudeland op poten te zetten. Naar verwachting zal parkmanagement Oudeland per 01-01-2010 volledig operationeel zijn. De eerste twee jaren zijn aanloopjaren.

Stadsregio Rotterdam, openbaar vervoer Doel

De bevordering van een evenwichtige ontwikkeling in het gebied. De Stadsregio houdt zich daartoe bezig met voorbereiden van gezamenlijk regionaal beleid, met inachtneming van de autonomie van de deelnemende gemeenten, voor zover het betreft de volgende belangen: ruimtelijke ordening en grondbeleid, volkshuisvesting, verkeer en vervoer, economische ontwikkeling onderwijs en arbeidsmarktbeleid, milieu, bescherming van natuur en landschappelijke waarden, recreatie en toerisme.

Betrokkenen

Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle a/d IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen a/d IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne.

Bestuurlijk belang

Vertegenwoordiger van regiogemeenten in het overleg met de concessiehouder. Voor de gemeente Lansingerland is de samenstelling van de regioraad: W.E. ten Kate, H. de Rijke, E. van Vliet, plaatsvervangend regiolid; J. den Uil, D. van Vliet, N. Boedhoe (samenstelling per 31 december 2007).

Openbaar belang

Vervoerautoriteit, concessieverlener en - beheerder openbaar vervoer (wettelijke taak uit Wp2000).

Financieel belang

€ 233.498 (bijdrage stadsregio jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

€ 62,3 miljoen (gehele stadsregio, jaarrekening 2007).


€ 260.103 negatief( sector verkeer & vervoer, openbaar vervoer) financieel resultaat gehele stadsregio 2007 € 19,5 miljoen positief.

Ontwikkelingen

Het SRR heeft per 14 december 2008 de concessie voor het busvervoer in onder andere onze gemeente gegund aan QBuzz.

Stadsregio Rotterdam, verkeer en vervoerbeleid Betrokkenen

Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle a/d IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen a/d IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne.

Bestuurlijk belang

Dhr. H. de Rijke neemt in dit verband deel aan de commissie Verkeer en Vervoer. Voor de gemeente Lansingerland is de totale samenstelling van de regioraad; W.E. ten Kate, H. de Rijke, E. van Vliet, plaatsvervangend regiolid; J. den Uil, D. van Vliet, N. Boedhoe (samenstelling 31-12-07).

Pagina 103 /177

Openbaar belang

Ontwikkeling en instandhouding van veilige infrastructuur voor fiets, OV en auto ten dienste van de mobiliteit en bereikbaarheid van de regio.

Financieel belang

€ 233.498 (bijdrage stadsregio jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland)

Eigen vermogen

€ 62,3 miljoen (gehele stadsregio, jaarrekening 2007).


€ 1,33 miljoen negatief( sector verkeer & vervoer, verkeer en vervoerbeleid) financieel resultaat gehele stadsregio 2007 € 19,5 miljoen positief.

Ontwikkelingen

RIVV zal jaarlijkse actualisatie ondergaan, Uitvoeringsagenda RVVP 2007-2011 zal tussentijdse evaluatie krijgen.

Gemeenschappelijke regeling Recreatieschap De Rottemeren Doel

Voorzien in de ontwikkeling en instandhouding van recreatiegebieden in en om de Rotte. De recreatiegebieden bieden gelegenheid voor bewoners om te ontspannen, te sporten, te recreëren en voorzien dus in een mate van leefbaarheid.

Betrokkenen

Provincie Zuid-Hollland, Gemeente Rotterdam, Lansingerland en Zevenhuizen-Moerkapelle.

Bestuurlijk belang

Deelname in het recreatieschap, vertegenwoordiging in het Dagelijks Bestuur: N. Boedhoe (plv. lid: J. den Uil); vertegenwoordiging in het Algemeen Bestuur: H. Dirkzwager en H. Bücher.

Openbaar belang

Ontwikkeling en instandhouding van het Recreatiegebied De Rottemeren.

Financieel belang

€ 86.888,-(bijdrage inclusief pontje Bleiswijk, jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

-


-

Ontwikkelingen

Bijdrage in tekorten neemt toe van 3% nu tot 5% in 2010, verder zijn er diverse ontwikkelingen in de deelgebieden in Lansingerland variërend van aanleg tot herstructurering.

Pagina 104 /177

HALT Rotterdam Rijnmond Doel

HALT Rotterdam- Rijmond stelt zich tot doel om zich in de 20 regiogemeenten te positioneren en te profileren als herkenbare organisatie die een bijdrage levert aan het voorkomen en terugdringen van veelvoorkomende jeugdcriminaliteit.

Betrokkenen

Rotterdam, Bernisse, Vlaardingen, Dirksland, Krimpen ad IJssel, Maassluis, Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Hellevoetsluis, Lansingerland, Middelharnis, Oostflakkee, Rozenburg, Ridderkerk, Capelle ad IJssel, Goedereede, Westvoorne, Schiedam en Spijkenisse.

Bestuurlijk belang

Burgemeester E. van Vliet is lid van het algemeen bestuur HALT Rotterdam-Rijnmond

Openbaar belang

Halt levert een bijdrage aan de preventie en bestrijding van jeugdcriminaliteit. Ongeveer de helft van de jongeren die de politie aanhoudt, gaat naar Halt voor een Halt-afdoening of een Stop-reactie. Daarnaast is Halt actief op het gebied van advisering, voorlichting en de ontwikkeling en uitvoering van preventieprojecten.

Financieel belang

€ 3.247 (jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

-


neutraal

Ontwikkelingen

HALT Rotterdam-Rijnmond gaat aan de slag met het verbeteren van de kwaliteit van haar producten waarbij het accent ligt op: - preventie; - het doorzetten van een effectieve en sluitende aanpak, - accentuering op ouderparticipatie, - projectmatige aanpak alcoholgebruik bij minderjarigen, - ontwikkeling van ‘evidence based’ interventies voor schoolverzuim, - ontwikkeling van een landelijk signaleringsinstrument ‘achterliggende problematiek’.

GGD Rotterdam-Rijnmond Doel

Deze gemeenschappelijke regeling maakt de gezamenlijke inkoop van producten in het kader van volksgezondheid mogelijk.

Betrokkenen

Albrandswaard, Barendrecht, Capelle a/d IJssel, Krimpen a/d IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen.

Bestuurlijk belang

Namens de gemeente heeft N. Boedhoe zitting in het Algemeen Bestuur. Het Algemeen Bestuur bestaat uit de wethouders gezondheidszorg van de deelnemende gemeenten.

Openbaar belang


Pagina 105 /177

Financieel belang

€ 666.164,- (begroting 2009, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

De cijfers over het jaar 2008 zijn nog niet bekend.


De cijfers over het jaar 2008 zijn nog niet bekend.

Ontwikkelingen

De GGD-RR is druk mee bezig met de fusie met de GGD-Zuid Hollandse Eilanden. De GGD-RR is bezig met een gebiedsgerichte aanpak die samen met de genoemde fusie gevolgen kan hebben voor de gemeenschappelijke regeling (het productboek 2008-2011 ligt al klaar). Het ontwikkelen van nieuwe producten in het kader van volksgezondheid.

Glastuinbouwontwikkelingsmaatschappij Overbuurtsche Polder Doel

Het realiseren van duurzame glastuinbouw in de Overbuurtsche Polder.

Betrokkenen

Vennoten, Commissarissen en Aandeelhouders: de provincie ZuidHolland, het Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publiek Private Sector B.V. (het O.P.P., dochteronderneming van de BNG) en de gemeente Lansingerland. Ieder 1/3e zeggenschap.

Bestuurlijk belang

Namens de gemeente heeft D. van Vliet zitting in de Raad van Commissarissen van de B.V., de burgemeester is namens de gemeente aandeelhouder van de B.V., de heer F. Vink, raadslid, is lid van de raad van Vennoten van de C.V.

Openbaar belang

De glastuinbouwontwikkelingsmaatschappij is opgericht om een plangebied te ontwikkelen ten behoeve van de glastuinbouw. Onder meer door middel van het verwerven van gronden en het vervreemden van bouwrijpe kavels binnen het plangebied. Op de meeste kavels zijn inmiddels glastuinbouwbedrijven gerealiseerd die reeds in productie zijn. Er is sprake van de aanwezigheid van hoogwaardige bedrijven, die voor een deel ook pionier zijn op het gebied van duurzaamheid. Ook is in dit gebied het nieuwe Proefstation gevestigd, het P.P.O.: Praktijkonderzoek Plant en Omgeving.

Financieel belang

Het aandelenkapitaal is in 2001 gestort, in 2005 is overgegaan tot uitkering van het ingelegde eigen vermogen. In 2006 en 2007 is een winstuitkering gedaan. De definitieve winstuitkering zal plaatsvinden bij liquidatie van de GOP en zal naar verwachting betrekkelijk gering zijn.

Eigen vermogen

€ 107.000,- (BV). € 39.000,- (CV).


0 (BV). 0 (CV).

Ontwikkelingen

De RvC heeft besloten om voor de periode dat het project Aqua-reuse gerealiseerd wordt de GOP in stand te houden. In de exploitatiefase kan het project worden overgedragen aan de tuinders (EBOP b.v.) en kan de GOP geliquideerde worden. In 2009 zullen de wegen en de bermen

Pagina 106 /177

overgedragen worden aan de gemeente en zullen de waterpartijen worden overgedragen aan de tuinders (EBOP b.v.)

Bedrijvenschap Hoefweg Doel

Het ontwikkelen van een bedrijventerrein op de locatie Hoefweg Noord (Prisma Bedrijvenpark genaamd) in aansluiting met het vigerend provinciaal beleid op het punt van bedrijfsvestiging.

Betrokkenen

Gemeente Zoetermeer en gemeente Lansingerland.

Bestuurlijk belang

Het bestuur van het bedrijvenschap bestaat uit een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur bestaat uit zes leden, uit iedere gemeente drie leden. (De raad van elke deelnemende gemeente wijst uit zijn midden, de voorzitter van de raad en de wethouders daartoe inbegrepen, drie leden en drie plaatsvervangende leden aan. Van de door de raad van een deelnemende gemeente aan te wijzen leden van het algemeen bestuur dienen tenminste twee leden deel uit te maken van het College van Burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente.) Het dagelijks bestuur bestaat uit vier leden, uit elke gemeente twee leden en wordt gevormd door een voorzitter, plaatsvervangend voorzitter en twee leden. De voorzitter is afkomstig door en uit het algemeen bestuur gekozen uit hen die tevens lid zijn van het college van burgemeester en wethouders van Lansingerland. Het bedrijvenschap neemt voor 30% deel in de CV Prisma Bleiswijk en voor 31% in de Prisma Bleiswijk Beheer BV. Het bedrijvenschap Hoefweg draagt voor gelijke percentages het financiële risico ten aanzien van de winsten verliesrekening van de CV Prisma Bleiswijk en Prisma Bleiswijk Beheer BV.

Openbaar belang

Het ontwikkelen van het bedrijfsterrein Hoefweg-Noord (ook wel het bedrijvenpark Prisma genoemd) in aansluiting op het vigerend provinciaal beleid op dit punt. In mei 2006 heeft het eerste bedrijf zich gevestigd. In 2006 en 2007 trok de belangstelling van bedrijven aan. In maart 2007 is het Bedrijvenschap op verzoek van de gemeenten Lansingerland en Zoetermeer on hold gezet, dit met het oog op de ontwikkelingen van Bleizo. Zodoende was verplaatsing van een bedrijf van een reeds uitgegeven locatie naar een andere locatie noodzakelijk en kon nog maar beperkt worden uitgegeven.

Financieel belang

Geen structurele bijdrage aan of van het Bedrijvenschap. Het resultaat van de grondexploitatie wordt uiteindelijk verdeeld op basis van de verhouding 50/50 tussen de deelnemende gemeenten. De risicoverdeling binnen het Bedrijvenschap geschiedt eveneens op basis van 50%-50% per deelnemende gemeente.

Eigen vermogen

Nihil.


Tussentijds geen resultaat.

Pagina 107 /177

Ontwikkelingen

Voor het jaar 2009 staat de uitgifte van gronden ten behoeve van de vestiging van bedrijven centraal. De inzet van personele capaciteit is dan ook vooral gericht op acquisitie & promotie en het begeleiden van het vestigingsproces. Het bedrijvenschap zal de komende jaren de ingebrachte gronden van de CV terugkopen met als doel deze zelf te ontwikkelen en te verkopen. In 2008 en 2009 zullen de openbare werken gericht zijn op verdere ontwikkeling van de microstructuur op het bedrijventerrein. Tevens zal een deel van het gebied woonrijp worden gemaakt. Het gedeelte van het gebied dat niet on hold is gezet is vrijwel geheel uitgegeven. Uitgifte van het on hold gedeelte is afhankelijk van de planvorming mbt Bleizo. In het kader van de planontwikkeling voor Bleizo hebben zich voor dit gedeelte meerdere – ook grote – geïnteresseerden gemeld.

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) Doel

Het verhogen van de veiligheid in de regio Rottterdam-Rijnmond

Betrokkenen

De partijen die deel uitmaken van de GR zijn de gemeente Lansingerland en de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. Ook de andere 19 regiogemeenten maken deel uit van de GR.

Bestuurlijk belang

In de GR is in artikel 6, lid 1 opgenomen dat per deelnemende gemeente één lid en één plaatsvervangend lid voor het AB aangewezen worden. Namens Lansingerland neemt E. van Vliet zitting in het Algemeen Bestuur. In artikel 12, lid 2 is opgenomen dat bij het samenstellen van het dagelijks bestuur uit alle districten één afgevaardigde wordt gekozen. Namens Lansingerland (district Noord) neemt E. van Vliet zitting in het Dagelijks Bestuur.

Openbaar belang

Het openbaar lichaam heeft tot doel4: a. Het doelmatig organiseren en coördineren van werkzaamheden ter voorkoming, beperking en bestrijding van brand, het beperken van brandgevaar, het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand en al hetgeen daarmee verband houdt, het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand, het beperken en bestrijden van rampen en overigens het bevorderen van een goede hulpverlening bij ongevallen en rampen; b. Het doelmatig organiseren en coördineren van het vervoer van zieken en ongevalslachtoffers, de registratie daarvan en het bevorderen van adequate opname van zieken en ongevalslachtoffers in ziekenhuizen of andere instelling voor intramurale zorg; c. Het voorbereiden en bewerkstelligen van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen; d. Het geven van invulling aan de regionale taken ten aanzien van de organisatie en voorbereiding op rampenbestrijding en crisisbeheersing en de hiermee verbandhoudende multidisciplinaire samenwerking.

4

Artikel 3 Gemeenschappelijke Regeling VRR, 2006.

Pagina 108 /177

Financieel belang

€ 347.529 (Excl. BTW)5

Eigen vermogen

€ 6.430.557


€ 319.000 (ná resultaatbestemming)7

Ontwikkelingen

In 2008 zijn de laatste gemeentelijke brandweerkorpsen uit de regio Rotterdam-Rijnmond overgedragen aan de Veiligheidsregio RotterdamRijnmond. Dit betekent dat in 2008 de gehele brandweer geregionaliseerd is. Om de ambulancezorg binnen de publieke gelederen te houden, is in 2008 gewerkt aan de fusie tussen de Ambulancezorg Rotterdam-Rijnmond (AZRR) en de GHOR. Per 1 januari 2009 is deze fusie een feit. Daarnaast hebben de VRR en de regiogemeenten gelobbyd voor extra ambulances met als resultaat dat Minister Klink de VRR twee extra ambulances heeft gegeven. In 2008 hebben vele oefeningen plaatsgevonden, waaronder de nationale overstromingsoefening Waterproef. Tijdens deze oefening zijn de regionale plannen en draaiboeken m.b.t. overstromingen getoetst. In 2008 hebben de regiogemeenten gezamenlijk een plan ter versterking van de Oranje Kolom (gemeenten), genaamd ‘Werkplan Oranje Kolom’, binnen de VRR opgesteld. In dit plan zijn afspraken opgenomen over de verdere ontwikkeling van crisisbeheersing binnen de gemeenten. Hierbij moet gedacht worden aan opkomsttijden, wijze van alarmering van medewerkers, bereikbaarheid en beschikbaarheid van medewerkers, vormen van regionale pools etc. De uitvoering hiervan start in 2009. Daarnaast zijn op regionaal niveau afspraken gemaakt over het Regionaal Crisisplan, het plan dat de gemeentelijke crisisbeheersingsplannen en deelplannen gaat vervangen. Het regionale project is in 2008 gestart en loopt door tot eind 2009 8.

6

DCMR Doel


Betrokkenen

Provincie Zuid-Holland, Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle a/d IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen a/d IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne.

Bestuurlijk belang

Het bestuur bestaat uit 20 leden, 5 van deze bestuursleden zijn lid van het dagelijks bestuur, waaronder een voorzitter en een vice voorzitter. Namens de gemeente Lansingerland is dhr. J. den Uil bestuurslid en tevens lid van het dagelijks bestuur.

5

Dit is de bijdrage van Lansingerland aan de GR over 2008

6

Het gaat om het eigen vermogen op 31/12/2007. De cijfers over 2008 zijn nog niet bekend.

7

Het gaat om het financieel resultaat over 2007. De gegevens over 2008 zijn nog niet bekend.

8

De VRR geeft in haar Jaarverslag 2008 aan wat in 2008 gedaan en bereikt is. Dit jaarverslag is nog niet beschikbaar, waardoor een volledig overzicht ontbreekt.

Pagina 109 /177

Openbaar belang

De DCMR Milieudienst Rijnmond levert met inzet van wettelijke instrumenten en vanuit zijn specifieke deskundigheid een bijdrage aan het verhogen van de milieukwaliteit en veiligheid in het Rijnmondgebied. Dit gebeurt in opdracht van de provincie Zuid-Holland en zestien gemeenten in het Rijnmondgebied.

Financieel belang

€ 1.291.305 (jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

€ 2.164.300


€ 34.960 (deel gemeente Lansingerland).

Ontwikkelingen

-

Schadevergoedingsschap HSL-Zuid Doel

Bevorderen dat de behandeling van verzoeken om schadevergoeding die verband houden met de aanleg van de HSL-Zuid en de verbreding, verlegging en reconstructie van de A-16, en de beslissingen op die verzoeken doelmatig, deskundig en op gelijke wijze plaatsvinden. Door deze regeling wordt tevens voor de burgers duidelijkheid geschapen over de ter zake bevoegde instantie.

Betrokkenen

Rijk en verschillende gemeenten waaronder de gemeente Lansingerland.

Bestuurlijk belang

Dhr. E. van Vliet is lid van het algemeen bestuur.

Openbaar belang

Bevorderen dat de behandeling van verzoeken om schadevergoeding die verband houden met de aanleg van de HSL-Zuid en de verbreding, verlegging en de reconstructie van de A16, en de beslissingen op die verzoeken doelmatig, deskundig en op gelijke wijze plaatsvinden. Door deze regeling wordt tevens voor de burgers duidelijkheid geschapen over de ter zake bevoegde instantie.

Financieel belang

-

Eigen vermogen

n.v.t.


n.v.t.

Ontwikkelingen

n.v.t.

Bleizo Doel

De gemeenschappelijke regeling heeft tot doel de openbaar vervoersknoop “Bleizo”en de gebiedsontwikkeling tot ontwikkeling te brengen.

Betrokkenen

Gemeente Zoetermeer en gemeente Lansingerland.

Bestuurlijk belang

Dhr. E. van Vliet, D. van Vliet en N. Boedhoe zijn lid van het algemeen bestuur. De plaatsvervangende leden zijn. H. de Rijke, J. den Uil en W. ten Kate.

Pagina 110 /177

Openbaar belang

Het treinstation Bleizo wordt een regionaal knooppunt op Openbaar Vervoergebied. Op het treinstation van Zoetermeer stoppen geen intercity’s meer, deze stops zullen op dit treinstation gaan plaatsvinden. De Randstadrail wordt waarschijnlijk doorgetrokken van Oosterheem naar Bleizo zodat hier een directe aansluiting op de Zoetermeerlijn ontstaat.

Financieel belang

Gemeente Lansingerland loopt 50% risico over het project, de vooruitzichten zijn dat er een positieve exploitatie op rust.

Eigen vermogen

n.v.t.


n.v.t.

Ontwikkelingen

Op 1 februari 2008 is de bestuursovereenkomst getekend, de GR is medio 2008 getekend. De komende tijd, vanaf begin augustus, zullen er gronden worden ingebracht door de gemeente Lansingerland en Zoetermeer. Het transformator- en schakelstation van energienetbeheerder TenneT verhuisd van noorden van de A12 naar zuiden van de A12. Gezien de ontwikkelingen van Bleizo, is de inrichting en verkoop van gronden in het bedrijventerrein Hoefweg Noord en Zuid tijdelijk stilgelegd. Zodra er meer duidelijk is zal dit weer worden opgepakt.

Groenzone Berkel - Pijnacker-Nootdorp Doel

Deze gemeenschappelijke regeling, aangegaan met de gemeente Pijnacker-Nootdorp, biedt de mogelijkheid om een rechtspersoonlijkheid bezittend lichaam in het leven te roepen: de uitvoeringsorganisatie Groenzone Pijnacker-Berkel en Bergboezem Oude Leede. De uitvoeringsorganisatie heeft tot taak het ontwikkelen van de Groenzone en de Bergboezem Oude Leede. Hieronder wordt o.a. het volgende verstaan: a. het maken of doen laten maken van een inrichtingsplan, incl. begroting, planning en tijdelijk beheer; b. het uitvoeren van het inrichtingsplan, bestaande uit o.a. het aanleggen van waterpartijen, wegen, groen- en recreatievoorzieningen, verlichting, riolering en alle overige infrastructurele voorzieningen; c. het uitvoeren van alle beheersmatige taken die nodig zijn om genoemde werkzaamheden uit te voeren: het maken van jaarplannen, begrotingen, rapportages, planningen, het voeren van overleg met o.a. de provincie Zuid-Holland, Dienst Landelijk Gebied, het Hoogheemraadschap van Delfland enz.; d. de overdracht (het doen overdragen) van het beheer van ingerichte gronden aan de eindbeheerder(s).

Ontwikkelingen

De gemeenschappelijke regeling is sinds augustus 2008 operationeel. Het voornemen bestaat al in 2009 te starten met de1e fase van aanleg van de groenzone.

Betrokkenen

Gemeente Pijnacker-Nootdorp en gemeente Lansingerland.

Pagina 111 /177

Bestuurlijk belang

Dhr. N. Boedhoe, G. Steenwijk en J.P. Blonk zijn lid van het algemeen bestuur. Dhr. N. Boedhoe is lid van het dagelijks bestuur.

Openbaar belang

Deze gemeenschappelijke regeling, aangegaan met de gemeente Pijnacker-Nootdorp, biedt de mogelijkheid om een rechtspersoonlijkheid bezittend lichaam in het leven te roepen: de uitvoeringsorganisatie Groenzone Pijnacker-Berkel en Bergboezem Oude Leede. De uitvoeringsorganisatie heeft tot taak het ontwikkelen van de Groenzone en de Bergboezem Oude Leede. Hieronder wordt o.a. het volgende verstaan: het maken of doen laten maken van een inrichtingsplan, incl. begroting, planning en tijdelijk beheer; het uitvoeren van het inrichtingsplan, bestaande uit o.a. het aanleggen van waterpartijen, wegen, groen- en recreatievoorzieningen, verlichting, riolering en alle overige infrastructurele voorzieningen; het uitvoeren van alle beheersmatige taken die nodig zijn om genoemde werkzaamheden uit te voeren: het maken van jaarplannen, begrotingen, rapportages, planningen, het voeren van overleg met o.a. de provincie Zuid-Holland, Dienst Landelijk Gebied, het Hoogheemraadschap van Delfland enz.; de overdracht (het doen overdragen) van het beheer van ingerichte gronden aan de eindbeheerder(s).

Financieel belang

Beide gemeenten hebben zich voor elk € 1,6 miljoen voor de groenzone garant gesteld. In het raadsvoorstel is opgenomen dat een deel van de garantstelling bij wijze van voorfinanciering wellicht nodig is om de uitvoeringsorganisatie te bemannen.

Eigen vermogen

n.v.t.


n.v.t.

Ontwikkelingen

-

Openbaar Lichaam Volwasseneneducatie Rijnmond (OLIVER) Doel

Het OLIVER maakt de gezamenlijke inkoop van het Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs (VAVO) mogelijk voor leerlingen van 18 jaar en ouder in de regio Rotterdam en omstreken.

Betrokkenen

Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle a/d IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen a/d IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne, Goedereede, Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee.

Bestuurlijk belang

Het Algemeen Bestuur van het OLIVER wordt gevormd door collegeleden van de 20 betrokken gemeenten. Het Dagelijks Bestuur van het OLIVER bestaat uit de voorzitter, en vier uit het Algemeen Bestuur gekozen bestuurders. Namens de gemeente Lansingerland heeft W. ten Kate zitting in het Algemeen Bestuur. N. Boedhoe is plaatsvervangend lid.

Pagina 112 /177

Openbaar belang

Het OLIVER maakt de gezamenlijke inkoop van het Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs (VAVO) mogelijk voor volwassenen van 18 jaar en ouder in de regio Rotterdam en omstreken.

Financieel belang

€ 77.293,28 (jaarrekening 2008, gemeente Lansingerland).

Eigen vermogen

n.v.t.


n.v.t.

Ontwikkelingen

Oprichting VAVO Rijnmond (Samenwerkingsverband Albeda College en ROC Zadkine).

Eneco Holding NV Doel

De vennootschap heft ten doel de openbare elektriciteit en gas en warmtevoorziening te verzorgen, alsmede te voorzien in behoefte aan goederen en/of diensten of het verrichten van ondersteunende activiteiten in de sector van openbare nutsvoorzieningen.

Betrokkenen

Een 60-tal gemeenten.

Bestuurlijk belang

Namens de gemeente Lansingerland is dhr. D. van Vliet AVAafgevaardigde.

Openbaar belang

Elektriciteit, gas en warmtevoorziening.

Financieel belang

De gemeente is in het bezit van 168.045 aandelen.

Eigen vermogen

-


In het kader van de winstuitkering over 2007 Is in 2008 € 7.177.202 aan dividend ontvangen, terwijl € 7.198.092 was begroot.

Ontwikkelingen

-

NV Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DHZ) Doel

De vennootschap, waarvan de gemeente Lansingerland aandeelhouder is, voorziet in de behoefte aan drinkwater en industriewater binnen het distributiegebied. Zij draagt tevens zorg voor verantwoord natuurbeheer in het aan het vennootschap toevertrouwd duingebied en beheert onderdelen van de waterketen zoals riolering en afvalwaterzuivering zowel binnen als buiten het distributiegebied.

Betrokkenen

-

Bestuurlijk belang

Namens de gemeente Lansingerland is dhr. N. Boedhoe AVAafgevaardigde.

Openbaar belang

Drinkwatervoorziening

Pagina 113 /177

Financieel belang

-

Eigen vermogen

-


Winstuitkering aan de aandeelhouders is vooralsnog statutair verhinderd.

Ontwikkelingen

-

NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Doel

De vennootschap heeft als doel de uitoefening van het bedrijf van bankier ten dienste van overheden. Daarvoor houdt de vennootschap zich ondermeer bezig met het aantrekken en uitzetten van gelden, het op andere wijze verlenen van kredieten, het stellen van garanties en het verzorgen van het betalingsverkeer.

Betrokkenen

Overheden en instellingen

Bestuurlijk belang

-

Openbaar belang

De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang.

Financieel belang

De gemeente is in het bezit van 15.015 aandelen.

Eigen vermogen

-


In het kader van de winstuitkering over 2007 Is in 2008 € 26.276,25 aan dividend ontvangen.

Ontwikkelingen

-

Pagina 114 /177

3.7 Paragraaf Grondbeleid Grondbeleid Het grondbeleid van de Gemeente Lansingerland is er vooral op gericht om de programmatische afspraken met de Stadsregio Rotterdam tijdig na te komen. De Gemeente Lansingerland voert in principe een actief grondbeleid en waar nodig of wenselijk een faciliterend grondbeleid. Wanneer door de gemeente Lansingerland een faciliterend grondbeleid wordt gevoerd, wordt ernaar gestreefd om via de privaatrechtelijke weg kosten te verhalen. Indien dit niet lukt, zullen de kosten worden verhaald via de publiekrechtelijke weg, in de huidige wetgeving via het exploitatieplan. Op de belangrijkste locaties is de Wet voorkeursrecht gemeenten gevestigd. Overigens is gebleken dat op een aantal percelen de bestemming is gerealiseerd, maar dat het voorkeursrecht niet vervallen is verklaard. Hieraan zal dit jaar de nodige aandacht worden besteed. Indien dat in het kader van het verwervingsproces noodzakelijk of wenselijk is zet de gemeente Lansingerland het onteigeningsinstrument in. Verstedelijkingsafspraken met de Stadsregio Met de Stadsregio Rotterdam zijn de volgende programmatische afspraken gemaakt voor de periode 20052010. Deze programmatische afspraken hebben betrekking op: • Het totaal aantal op te leveren woningen: 4.800 woningen • Het aantal bereikbare huurwoningen: 1.198 woningen De • • • • • •

Verstedelijkingsafspraken worden gerealiseerd op de volgende locaties: De Tuinen Meerpolder Parkzoom Rodenrijse Zoom Westpolder Bolwerk Wilderszijde

Daarnaast worden er nog andere locaties ontwikkeld. Dit zijn met name bedrijvenlocaties en kleinschalige woningbouwprojecten. Onderstaand treft u een overzicht aan van het aantal opgeleverde woningen in 2008. Kern Bergschenhoek Kern Berkel en Rodenrijs Kern Bleiswijk

43 372 195

Totaal Lansingerland

610

Inmiddels is, mede door de economische omstandigheden en de vertraging in de woningafzet die daaruit voortvloeit, duidelijk geworden dat de afgesproken aantallen niet voor 2010 gerealiseerd gaan worden. Hierover vinden gesprekken plaats met de Stadsregio.

Pagina 115 /177

Grondexploitatie, risico’s en weerstandvermogen In september zijn de geactualiseerde grondexploitaties en de risicoanalyse in de gemeenteraad besproken. Dit heeft geleid tot de vaststelling van beide stukken in de raadsvergadering van oktober 2008. Als gevolg van de economische situatie in Nederland is in het laatste kwartaal kritisch gekeken naar de gevolgen van deze situatie op de woningbouwproduktie en daarmee op de grondexploitaties. De gemeente Lansingerland heeft veel risicodragende grondexploitaties. In vervolg op de actualisatie van oktober 2008 is aan de hand van de verwachtingen, die op basis van de huidige inzichten bestaan een herberekening gemaakt van de vijf belangrijkste (grootste) grondexploitaties te weten: o o o o o

Wilderszijde Parkzoom Meerpolder Centrum Berkel De Tuinen

Hierbij is tevens een aantal risico-scenario’s berekend. De uitgangspunten over de duur van de recessie en bijvoorbeeld de effecten op de stijging van de grondprijzen zijn op basis van de huidige inzichten en verwachtingen gedaan. Uiteraard staat de economische wereld niet stil. Wijzigingen in de gehanteerde uitgangspunten hebben grote gevolgen. Het is belangrijk dit proces zorgvuldig te monitoren en passende maatregelen te nemen op de momenten die daarom vragen. De waardering van de grondexploitaties is bepaald op basis van de geactualiseerde grondexploitaties, aangevuld met de uitkomsten van de herberekeningen van de hiervoor genoemde complexen. Deze waardering weerspiegelt de op dit moment meest realistisch voorgestelde situatie. Zoals al aangeven kunnen wijzigingen in de uitgangspunten grote gevolgen hebben, zowel positief als negatief. Dit kan als volgt worden weergegeven: (x 1.000) Totaal tekort grondexploitaties op basis van de herziening 2007 Bij: herzieningen grondexploitaties 2008 (toename tekort) - complex Westpolder-Bolwerk - complex de Tuinen - complex Hoefslag IV - Complex Leeuwenhoekweg - Complex Scholen Boterdorp

90.059

393 630 887 720 357

Af: herzieningen grondexploitaties 2008 (afname tekort) - complex Meerpolder - afsluiting complex t Akkertje - afsluiting complex Brandhorst Totaal tekort grondexploitaties op basis van de herziening 2008

-/- 933 -/-2.234 -/-320 89.559

Bij: herberekening door gewijzigde economische omstandigheden - complex Meerpolder - complex De Tuinen - complex Wilderszijde Totaal tekort grondexploitaties per 31 december 2008

5.245 3.348 18.863 117.015

Pagina 116 /177

Naast de negatieve grondexploitaties, bestaan ook positieve grondexploitaties. Na de formele herziening van 2008 was het saldo van de positieve en negatieve exploitaties € 1,5 miljoen positief. Zoals eerder vermeld heeft de economische crisis zijn weerslag op de resultaten van onze grondexploitaties. Op basis van de aannames van de herziene planning en de risicoverwachting over de prijsstijgingen op de grondprijzen, verandert het totaalsaldo van de grondexploitaties naar een resultaat van afgerond -/- € 29 miljoen. In dit kader heeft een extra dotatie plaatsgevonden in de voorziening grondexploitatie voor de toename van de negatieve complexen. Door PRC Bouwcentrum is, in samenwerking met de gemeente, een risicoanalyse uitgevoerd bij de actualisatie van 2008. Deze risicoanalyse is eveneens betrokken bij de herrekening als gevolg van de crisis. Op basis van de laatste inzichten kunnen deze risico’s worden gekwantificeerd op een bedrag van circa € 9,2 miljoen. Belangrijk is op te merken dat het renterisico en het marktrisico geen onderdeel uitmaken van deze analyse / dit bedrag. Hoewel een deel van het marktrisico nu al is gekwantificeerd in een gewijzigde fasering bij de herberekening speelt dit risico nog wel degelijk. Het blijft immers een planning die afhankelijk is van factoren waarop de gemeente niet of nauwelijks direct invloed heeft (woningmarkt en woningprijzen). Ook het renterisico is niet meegenomen. Er kan echter vanuit worden gegaan dat het gehanteerde percentage over de lange termijn bezien een redelijk percentage is. Op dit moment beschikt de gemeente nog over voldoende reserves en voorzieningen, dan wel toekomstig te verwachten positieve resultaten om de (gekwantificeerde) risico’s af te kunnen dekken. Winstneming De gemeente Lansingerland kent op dit moment geen nota “Winst- en verliesneming”. Deze nota zal in 2009 worden opgesteld. De gemeente handelt binnen de kaders van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit betekent dat verliezen worden genomen wanneer deze zich voordoen en onafwendbaar zijn. Winsten worden genomen bij het administratief afsluiten van het complex/bestemmingsplan. Administratieve afsluiting vindt plaats wanneer de laatste grondverkoop binnen het bestemmingsplan heeft plaatsgevonden. Hierbij wordt uiteraard rekening gehouden met de nog te maken kosten tot het einde van het project.

Pagina 117 /177

Pagina 118 /177

3.8 Paragraaf Herindeling Voor de frictiekosten is in april 2006 door de 3 raden een budget beschikbaar gesteld van € 6,3 miljoen. Als dekking werd aangegeven de specifieke uitkering in het gemeentefonds van € 6,2 miljoen en de bijdrage van de provincie van € 1 ton. De herziene berekening van de maatstaf herindeling door het ministerie d.d. 15 oktober 2007 geeft aan dat de specifieke uitkering uit zal komen op € 6.325.000. Dit betekent dat er € 125.000 méér ontvangen zal worden dan werd geraamd. Conform de gemaakte afspraak is het fusiebudget niet met deze méérinkomsten gemuteerd. De bijdrage van de provincie (2 x € 50.000) is conform de planning ontvangen. In 2006 is van de beschikbaar gestelde € 6,3 miljoen een bedrag uitgegeven van In 2007 is een bedrag aangewend van In 2008 is een bedrag uitgegeven van Van het beschikbaar gestelde budget resteert dus nog per 31 december 2008

€925.000 € 2.777.000 € 926.000 € 1.672.000

De verdere uitvoering van het door de gemeenteraad vastgestelde fusiebudget loopt door in 2009. De uitgaven in 2008 zijn, ten opzichte van de raming, als volgt te specificeren:

communicatie personele kosten automatisering huisvestingskosten onvoorzien

raming

uitgaven

afwijking

120 1433 408 110 104 2175

175 457 52 236 6 926

-55 976 356 -126 98 1249

Toelichting Personele kosten: Het betreft naast de kosten voor vorming en opleiding, interne herplaatsing en outplacement, vooral kosten voor inhuur voor werkzaamheden die het gevolg zijn van de fusie. In 2008 is er ten opzichte van de raming een onderschrijding voornamelijk op de personeelslasten. Dit wordt mede veroorzaakt doordat een aantal harmonisatie en bedrijfsvoeringstrajecten langer duren of nu opgestart gaan worden. Deze trajecten lopen door in 2009 of starten dan. Feitelijk betekent dit een overheveling van werkzaamheden en budget van 2008 naar 2009. Trajecten die nog lopen zijn financiële meerjarenplanning, vastgoedbeleid en beheer, toekomstvisie, regie woningbouwplanning, welstandnota, rechtmatigheid, risicomanagement en analyse, wegwerken achterstand V&H, realiseren midoffice, nadere uitwerking toekomstvisie. Daarnaast zijn er nog kosten die voortvloeien uit het ver- en uitplaatsen van medewerkers die tijdens het fusieproces niet op de juiste functie zijn geplaatst. Bij de post automatisering is een onderschrijding ontstaan doordat er feitelijk nog maar weinig kosten zijn voor automatisering die een direct gevolg zijn van de fusie.

Pagina 119 /177

Pagina 120 /177

4.

Jaarrekening 2008

Pagina 121 /177

4.1

Balans bedragen x € 1.000

ACTIVA 31-dec-07

31-dec-08

VASTE ACTIVA Kosten van onderzoek en ontwikkeling Immateriële vaste activa Overige investeringen met economisch nut Investeringen met maatschappelijk nut Materiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: Deelnemingen Overige verbonden partijen Leningen aan: Woningbouwcorperaties Overige langlopende leningen u/g Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar BijdrageN aan activa in eigendom van derden Financiële vaste activa

698

462 698

92.389 14.108

462 103.805 17.886

106.497

121.691

626 24

626 24

7.663 24 411 4.663

7.422 22 410 4.633

TOTAAL VASTE ACTIVA

13.411

13.137

120.606

135.290

VLOTTENDE ACTIVA Niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk / gronden in exploitatie Vooruitbetalingen Voorraden Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Overige vorderingen Uitzettingen met looptijd korter dan één jaar Kassaldi Bank- en girosaldi Liquide middelen Overlopende activa TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA

70.295 185.608 -

7.738 196.038 255.903

14.345 7 17.794

203.776 17.808 4 18.352

32.146 2 1.784

36.164 2 232

1.786

234

437

490

290.272

240.664

410.878

375.954

Pagina 122 /177

bedragen x € 1.000

PASSIVA 31-dec-07

31-dec-08

VASTE PASSIVA Algemene reserves Overige bestemmingreserves Resultaat na bestemming Eigen vermogen

20.809 92.438 3.258

Voorzieningen voor verplichtingen en risico's Onderhoudsegalisatievoorziening Voorzieningen

11.887 3.976

18.082 94.958 17.483116.505

95.557 17.233 -

15.863

Onderhandse leningen van: Binnenl. pens.fondsen en verzekeringsinst. 145 Binnenl. banken en overige financiële inst. 187.061 Waarborgsommen 3 Vaste schulden met looptijd van één jaar of langer TOTAAL VASTE PASSIVA

17.233

109 217.108 2 187.209

217.219

319.577

330.009

VLOTTENDE PASSIVA Kasgeldleningen 30.000 Overige schulden 44.367 Netto-vlottende schulden met looptijd korter dan één jaar Nog te betalen kosten Voorschotbedragen specifieke uitkeringen Overige vooruitontvangen bedragen Overlopende passiva TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA

Gewaarborgde geldleningen en garantstellingen

29.753 74.367

29.753 254 13.781 2.157

13.264 3.670 16.934

16.192

91.301

45.945

410.878

375.954

181.879

188.531

Pagina 123 /177

4.2 4.2.1

Toelichting op de balans Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. De opbrengsten uit bouwleges worden verantwoord op het moment van verlenen van de bouwvergunning. Op grond van de legesverordening zijn bouwleges reeds opeisbaar met het in behandeling nemen van de aanvraag tot beoordeling van een bouwvergunning. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld reorganisaties) dient wel een verplichting opgenomen te worden. Stelselwijzigingen BBV Middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is, worden geclassificeerd onder de voorzieningen (artikel 44, lid 2 BBV). Op 10 juli 2007 is het BBV gewijzigd. Door deze wijziging moeten deze middelen met ingang van de jaarrekening 2008 afzonderlijk zichtbaar onder de overlopende passiva worden opgenomen, voor zover het van EU, Rijk en provincies ontvangen voorschotbedragen betreft voor specifieke uitkeringen die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren (artikel 49 BBV). De vergelijkende cijfers in de balans per 31 december 2007 zijn hiervoor aangepast en in de toelichting op de balans is per uitkering met een specifiek bestedingsdoel het verloop gedurende het jaar van de ontvangen voorschotbedragen in een overzicht weergegeven (artikel 52a BBV).

Pagina 124 /177

Balans Vaste activa Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 4 jaar afgeschreven. De afschrijving begint bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief (dit is het jaar volgend op het jaar van realisatie). Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden afgeschreven in de looptijd van de betrokken geldlening. Materiële vaste activa met economisch nut In erfpacht uitgegeven gronden De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen). Percelen waarvan de erfpacht eeuwigdurend is afgekocht, zijn tegen een geringe registratiewaarde opgenomen. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden toegevoegd aan de reserve ‘bijdrage afschrijvingslasten’. De vrijval van de bijdragen uit deze reserve is afgestemd op de afschrijvingstermijn van de daarbij behorende investering. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2006 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Afschrijvingstermijnen De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Gronden en terreinen

n.v.t.

Woonruimten - nieuwbouw - renovatie en restauratie

40 25

Bedrijfsgebouwen - nieuwbouw - renovatie en restauratie - tijdelijke gebouwen/noodlokalen

40 25 15

Grond-, wegen waterbouwkundige werken - aanleg en reconstructie straten, pleinen en (water)wegen - aanleg en reconstructie bruggen, viaducten en tunnels - aanleg en vervanging riolering

20 20 40

Pagina 125 /177

Vervoermiddelen - personenauto, vrachtwagen - brandweerauto

5 10

Machines, apparaten en installaties

15

Overige materiële vaste activa - kantoor- en schoolmeubilair en overige - gereedschappen - middelen brandweer - automatisering

10 5 10 5

Voor activa die reeds per 31 december 2006 (vanuit de voormalige gemeenten) aanwezig waren heeft geen integrale harmonisatie van afschrijvingstermijnen plaatsgevonden. Wel zijn de niet meer in ons bezit zijnde activa in één keer afgeschreven en zijn afschrijvingstermijnen in overeenstemming gebracht met de economische levensduur van het actief. Voor activa vanaf 2007 zijn de bovenstaande afschrijvingstermijnen gehanteerd. Voor alle activa die reeds per 31 december 2006 aanwezig waren met een aanschafwaarde > € 500.000 zijn de afschrijvingstermijnen in overeenstemming gebracht met de bovenstaande afschrijvingstermijnen. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Overeenkomstig de in het kader van de fusie van de 3B-gemeenten opgestelde nota ‘waarderen en afschrijven’ worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd en afgeschreven in 20 jaar. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, wordt op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zonodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering gelukkig niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs. Bijdragen aan activa van derden worden geactiveerd als aan alle voorwaarden zoals genoemd in artikel 61 van het BBV wordt voldaan. Dergelijke geactiveerde bijdragen zijn gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Van een deelneming is krachtens artikel 1 lid d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV. Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. Er wordt rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden.

Pagina 126 /177

De overige gronden hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddeld betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde. De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich met name voor indien voorraden incourant worden. De kostprijs bestaat uit de verrekenprijzen van gronden hulpstoffen en de loon- en machinekosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - inbaarheid vorderingen > € 50.000 (ontstaan voor 01-01-2008) in overleg met de budgethouder bepaald, - vorderingen op openbare lichamen zijn niet voorzien, - vorderingen ontstaan in 2008 zijn niet voorzien, - vorderingen ontstaan in 2007 zijn voor 25% voorzien (m.u.v. belastingvorderingen – niet voorzien), - vorderingen ontstaan in 2006 zijn voor 50% voorzien, - vorderingen ontstaan voor 2006 zijn voor 100% voorzien. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen die is opgenomen in het jaarverslag is het beleid ter zake nader uiteengezet. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

Pagina 127 /177

4.2.2

Toelichting activa

(bedragen x €1.000)

VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2007 698 698

Kosten afsluiten geldleningen/saldo agio en disagio Kosten onderzoek en ontwikkeling Totaal

Boekwaarde 31-12-2008 462 462

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2008: Boekwaarde 31-12-2007 Kosten geldleningen Onderzoek en ontwikkeling 698 Totaal 698

Investering 2727-

Desinvestering -

Afschrijvingen 209 209

Afwaar- Boekwaarde deringen 31-12-2008 462 462

De belangrijkste investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. Per investering staat het ter beschikking gestelde krediet aangegeven, het in 2008 daadwerkelijk besteed bedrag en het totaalbedrag, dat tot en met 2008 ten laste van het krediet is gebracht.

Scenario's (her)ontwikkeling schoollocaties Boterdorp Voorbereidingskrediet Voortgezet onderwijs Invoering WABO Totaal

Krediet 495 223 200 918

Besteding 2008 -10 -31 14 -27

Besteding cumulatief 417 192 14 623

Pagina 128 /177

Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde 31-12-2007 In erfpacht uitgegeven gronden Overige investeringen met een economisch nut 92.389 Invest. in de openbare ruimte met maatschappelijk nut 14.108 Totaal 106.497

Boekwaarde 31-12-2008 103.805 17.886 121.691

De boekwaarde van de erfpachtgronden is in het boekjaar niet gemuteerd. De overige investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde 31-12-2007 9.353 250 61.034 13.988 186 895 6.683 92.389

Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond, wegen waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machine's, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Boekwaarde 31-12-2008 10.662 87 59.448 17.054 153 1.078 15.323 103.805

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut weer: Boekwaarde 31-12-2007 Gronden en terreinen 9.353 Woonruimten 250 Bedrijfsgebouwen 61.034 Grond, wegen waterbouw 13.988 Vervoermiddelen 186 Machine's, apparaten en inst. 895 Ov. materiële vaste activa 6.683 Totaal 92.389

Investering 3.379 45 4.944 4.399 12 360 9.030 22.169

Desinvestering 1.150 4.446 426 1 6.023

AfschrijExtra vingen afschrijving 19 189 1.915 169 883 45 177 389 3.428 358

Bijdragen van derden 920 24 944

Afwaar- Boekwaarde dering 31-12-2008 10.662 87 59.448 17.054 153 1.078 15.323 103.805

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen (> 1 mln) staan in onderstaand overzicht vermeld.

Nieuwbouw gemeentehuis (grond) Nieuwbouw Anne Frankschool Bouw binnensportcentrum Parkzoom Afvalwatertransportsysteem Nieuw zwembad Lansingerland Totaal

Krediet 2.800 4.422 5.147 4.551 13.590 30.510

Besteding 2008 2.456 1.006 1.189 1.180 8.084 13.915

Besteding cumulatief 2.456 4.895 1.294 1.400 10.245 20.290

Bij gronden en terreinen investeringen staan onder andere de kosten verantwoord voor de aanleg van het A.M.G. Schmidtpark. Van de Stadsregio zijn gelden ontvangen die, voorzover nog niet besteed, onder de overlopende passiva zijn verantwoord. Ten laste van dit voorschotbedrag is een even grote ‘bijdrage van derden’ ten gunste van deze investering gebracht. Ultimo 2008 heeft het A.M.G. Schmidtpark een boekwaarde nihil.

Pagina 129 /177

De belangrijkste desinvestering die in 2008 heeft plaatsgevonden betreft de verkoop van de brandweergarages Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek aan de Veiligheidsregio Rotterdam. Extra afschrijvingen hebben plaatsgevonden wegens sloop van twee schoolgebouwen en de woonwagens op het woonwagencentrum Berkel en Rodenrijs. Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan de investering. Onder de afwaarderingen staan de afwaarderingen vermeld wegens duurzame waardeverminderingen.

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop: Boekwaarde 31-12-2007 Grond, wegen waterbouw 13.181 Machine's, apparaten en inst. 12 Ov. materiële vaste activa 915 Totaal 14.108

Investering 5.596 716 6.312

Desinvestering 1.069 61 1.130

AfschrijExtra vingen afschrijving 857 4 80 941 -

Bijdragen van derden 463 463

Afwaar- Boekwaarde dering 31-12-2008 16.388 8 1.490 17.886

Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan het betrokken actief. In veel gevallen betreft dit ontvangen subsidies van de Stadsregio. Onder de afwaarderingen staan de afwaarderingen vermeld wegens duurzame waardeverminderingen. Onder andere de volgende investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn in het boekjaar geactiveerd.

Wegen Overbuurtsepolder Reconstructie Rodenrijseweg vak 3 Verkeersmaatregelen Waghenaerdr/Varenk/Moerasv. Totaal

Krediet 2.988 1.139 386 4.513

Besteding 2008 1.258 674 415 2.347

Besteding cumulatief 1.812 1.553 430 3.795

Pagina 130 /177

Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2008 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Boekwaarde 31-12-2007 Kapitaalverstrekkingen aan: - Deelnemingen - Overige verb. partijen Leningen aan: - Woningbouwcorporaties Overige langl. leningen Overige uitzettingen met een Looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal

Investering

Desinves- Afschrijving tering /Aflossing

Afwaar- Boekwaarde dering 31-12-2008

626 24

-

-

-

-

7.663

-

-

241

-

24

-

-

2

-

411

-

-

1

-

626 24 7.422 22 410

4.663

-

-

30

-

4.633

13.411

-

-

274

-

13.137

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde 31-12-2007 Grond- en hulpstoffen - Niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk / bouwgronden in exploitatie Totaal

Boekwaarde 31-12-2008

70.295

7.738

185.608

196.038

255.903

203.776

Pagina 131 /177

Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgende overzicht worden gegeven:

Hoefweg Zuid Hoefweg 209 Oude gemeentewerf B'hoek Centrum C1000 Wilderszijde Pand plaats Hoekeindseweg 29 De Peereboom Herinrichting Noordersingel Brandweerlocatie Lijsterlaan/Hoekeindseweg Dorpsstraat 9B Korenmolenweg 2+8 Merenweg Dorpsstraat 9A Groeneweg 7 Stationsweg 7 B&R Hoekeindseweg 98A Groendalseweg Vluchtheuvel Dorpsstr.87/89 Project Hordijk Transformatiezone Wilgenlei Glastuinbouw Noordpolder Centrumontwikkeling Berkel Blauw groene slinger Sloop gymlokaal Julianastraa N 470 Sportpark algemeen Totaal

Boekwaarde 31-12-2007 6.096 2 18 8 56.248 156 1.552 5410 2.389 1.647 981 6 59 5432 103 992 104 70.295

Investering 2008 694 2 1 133 35 127 23 18 1 6 39 2 1 7 1 5 100 14 4 4 1.195

Desinvestering 08 6.972 29 563 116 60 547.686

Naar grond in expl 56.248 56.248

Winst- Boekwaarde uitname 31-12-2008 182 4 19 141 162 1.116 563 10 2.291 1 1.653 1.020 2 1 6 7 1 64 100 464 4 32 103 992 104 182 7.738

Pagina 132 /177

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2008 het volgende overzicht worden weergegeven:

Meerpolder Centrum Westpolder/Bolwer Oudeland Berkelse Poort Rodenrijse Zoom Hoefslag IV Wilgenlei Brandhorst De Tuinen Parkzoom Boterdorp Z/W Leeuwenhoekweg Wilderszijde Weg en Land 't Akkertje Scholen Boterdorp Boomgaard Dorpscentrum f1 Verlengde Boomgrd Het Lint Complex schoolpad Totaal


Investering

Opbrengst

73.055 1.28292.030 56.502 207 1.178 1.324 2.97282 19.911 23.876 1.3369.245 993 1.829 20 1 77 311 673 55275.668

2.382 7.453 11.324 8.015 156 1.091 421 1.094 190 2.557 7.084 188 251 60.627 116 350 228 177311427 103.565

24.005 313 12.720 2.890 122 2.046 1.677 19170 1.754 17.543 2.853 830 2.234 2 69.140

Winst- Boekwaarde Voorziening uitname 31-12-2008 verlieslatend complex 51.432 50.703 5.858 90.634 32.585 61.627 241 223 68 1.459 1.859 10220.714 8.397 13.417 1.148 9.496 4.650 57.774 18.864 279 55 248 357 1.098 552.960 313.054 117.015

Balanswaarde 31-12-2008 729 5.858 58.049 61.627 241 223 1.39112.317 13.417 4.846 38.910 279 1091.098 55196.038

In 2008 afgesloten complexen In 2008 is een aantal complexen afgesloten die (nagenoeg) gereed zijn, dan wel op een andere wijze worden voortgezet (Hoefweg Zuid in de gemeenschappelijke regeling Bleizo). Voor de eventueel nog te verrichten restwerkzaamheden zijn voorzieningen gevormd. Het betreft de complexen: • Boterdorp Zuid West • ’t Akkertje • Hoefweg Zuid • Wilgenlei • Brandhorst Voorziening verlieslatende complexen Voor een aantal niet afgesloten complexen is een voorziening opgenomen wegens verwachte tekorten in het exploitatieresultaat9. De hoogte van deze voorzieningen is in eerste instantie bepaald op basis van de herziening van de grondexploitaties 2008. Nadat deze herziening was afgerond kwamen de eerste tekenen van een economische crisis, die in de maanden daarna sterker werden. Dit heeft gevolgen voor het tempo waarin de grond door externe partijen wordt afgenomen. In het kader van deze crisis zijn de uitkomsten van de herziening grondexploitaties 2008 herrekend op basis van een gewijzigde woningbouwplanning. Ook is een risico-inschatting gemaakt van het effect van de crisis op de hoogte van de stijging van de grondprijzen. Deze doorrekening van de effecten van de kredietcrisis is meegenomen bij de bepaling van de hoogte van de voorzieningen voor verliesgevende complexen. De waardering van de voorraad gronden is gebaseerd op inzichten in planning en rekenparameters die op dit moment reëel worden geacht. Wijzigingen in de economische situatie en andere toekomstige wijzigingen op

9

Deze voorzieningen worden verrekend met de balanspost Voorraden en zijn dus niet zichtbaar in de staat van Voorzieningen bij de passiefzijde van de balans.

Pagina 133 /177

projectniveau waarop de gemeentelijke invloed nihil is kunnen een (grote) invloed hebben op de uiteindelijke resultaten van de grondexploitaties, zowel negatief als positief. Toelichting projecten Meerpolder (Vinex complexen Berkel en Rodenrijs) Het plangebied Meerpolder bestaat uit de deelplannen SOK, Noord, Meerwegzone en Klapwijksewegzone. Voor het deelgebied SOK geldt dat de gemeente een SamenwerkingsOvereenKomst gesloten heeft met een ontwikkelaar (Blauwhoed). In de overeenkomst is de ontwikkeling van 1501 woningen overeengekomen. Een groot deel van de projecten is inmiddels uitgevoerd of in uitvoering. In 2008 is de start van 207 woningen ter hand genomen. Hierna moeten nog enkele projecten gerealiseerd worden. In het gebied is naast het woningbouwprogramma een deel van de nieuwe hoofdstructuur geprojecteerd, de Oostmeerlaan en de Oudelandselaan. De afronding van deze werken is in 2008 opgestart (de duiker van de Oudelandselaan) en zal de komende jaren definitief afgerond worden. Meerpolder Noord/Meerwegzone De deelgebieden Noord en Meerwegzone betreffen de gebieden ten oosten en noorden van het nieuwe sportpark. De financiele haalbaarheid van deze gebieden is altijd zeer lastig geweest. In 2008 is het project van AM Wonen herontwikkeld. Er is een nieuwe overeenkomst opgesteld op grond waarvan AM ondanks de financiële crisis de bouw van een eerste fase gaat starten. In 2008 zijn Hermes en van Leeuwen gestart met de bouw van 41 woningen. Ook is gestart met de aanleg van de rotonde Noordeindseweg en zijn de voorbereidingen van de Naardermeerstraat ver gevorderd. In de Meerwegzone is gestart met de bouw van 98 woningen, het woonrijp maken zal in 2009 volgen. Verder zijn de financiële randvoorwaarden voor de Meerwegzone verder uitgewerkt. Klapwijksewegzone Het deelgebied Klapwijkse Eilanden is afgerond. De ontwikkeling van deelgebied Klapwijkse Pier is nog in volle gang. Centrum (Vinex complexen Berkel en Rodenrijs) Plangebied Centrum is omsloten door de Meerpolder. Het is echter een zelfstandige ontwikkeling vanwege de aard ervan. De vijf ontwikkellocaties van het Centrumgebied zijn: Onderwijs, gezondheidscentrum en wonen (OGW) Noordelijke woondriehoek met vrije kavels (NWD) Commerciële voorzieningen (CVZ) Gebouw de Tol en omliggende panden (TOL) Locatie Kerksingel (LKS) Het deelgebied OGW is grotendeels gerealiseerd en bevindt zich in de fase van inrichting van het openbare gebied. De vrije kavels in het deelgebied NWD zijn allemaal verkocht. De openbare ruimte is in 2008 grotendeels woonrijp gemaakt. De realisatie van de commerciële voorzieningen in deelplan CVZ is pas gepland in 2011. De planontwikkeling hiervan is het afgelopen jaar wel weer verder gekomen. Het deelgebied de TOL is in 2008 gesloopt en in de verkoop gegaan. Verwacht wordt dat de ontwikkeling in 2009 kan starten. De lokatie LKS kan verder worden herontwikkeld nadat de tijdelijke gebruikers van de bestaande panden geen gebruik meer maken van deze huisvesting. Westpolder/Bolwerk (Vinex complexen Berkel en Rodenrijs) In de locatie Westpolder/Bolwerk worden circa 3.000 woningen gerealiseerd en daarnaast een gering aantal m² aan voorzieningen. De gemeente is binnen Westpolder/Bolwerk verantwoordelijk voor de verwerving van gronden en de aanleg van de hoofdplanstructuur. De aanleg van het openbare gebied en de realisatie en verkoop van vastgoed zijn voor rekening en risico van marktpartijen. Deelplan 2 wordt ontwikkeld door AM. De deelplannen 1 en 3 t/m 7 worden ontwikkeld door de combinatie Kavel/Amvest. De ontwikkelcombinatie Kavel/Amvest heeft verschillende grondposities binnen Westpolder/Bolwerk, de resterende percelen binnen het plangebied zijn of zullen verworven worden

Pagina 134 /177

door de gemeente. Per deelplan doen de marktpartijen een grondbod aan de gemeente waarmee de gemeente de kosten van de hoofdplanstructuur financiert. In 2008 is de bouw van deelplan 3 zeer goed op gang gekomen. De aanleg van de infrastructuur waar de gemeente verantwoordelijk voor is verloopt voorspoedig. De onderhandelingen over een grondbod voor de deelgebieden 4 t/m 7 verkeren in een intensieve fase, evenals de planvoorbereiding van deelgebieden 4 en 5. Oudeland (Vinex complexen Berkel en Rodenrijs) Het bedrijventerrein Oudeland is in volle ontwikkeling. In 2008 zijn een aantal koopovereenkomsten gesloten met afnemers van gronden die hun bedrijf op Oudeland gaan vestigen. Met een groot aantal partijen lopen verkennende gesprekken dan wel onderhandelingen. De planvorming van fase 2 heeft in 2008 een grote sprong gekend. In 2009 moet het bestemmingsplan worden afgerond, waarna definitief met de ontwikkeling van dit gebied begonnen kan worden. Rodenrijse Zoom (Vinex complexen Berkel en Rodenrijs) Het project omvat de realisatie van circa 600 woningen in zowel de koop- als de huursector. Een belangrijk deel hiervan bestaat uit 111 sociale huurwoningen (appartementen). Deze zijn van de stichting Com.Wonen. De ontwikkeling van het laatste deelgebied (op het voormalige terrein van de AWZI) is gepland voor de jaren 2009 tot en met 2011. De Tuinen In 2004 is de eerste paal geslagen voor de nieuwe woonwijk De Tuinen, waar ongeveer 900 woningen worden gebouwd. Het project is ingedeeld in drie deelplannen; de Tuinen Oost, de Tuinen Zuid en de Tuinen West. Het woningaanbod is zeer gevarieerd: eengezinswoningen, patiowoningen, etagewoningen en vrijstaande woningen. Er wordt een park aangelegd dat een verbindende functie heeft tussen de deelgebieden. De woningen in de deelgebieden Tuinen Zuid en West zijn opgeleverd. In de Tuinen Oost wordt de grond uitgegeven in 3 fasen. Voor de eerste fase heeft in 2007 een openbare aanbesteding plaatsgevonden. In 2008 heeft een nadere uitwerking van de plannen voor fase 1 plaatsgevonden. Onder invloed van de economische omstandigheden zal dit project vertraging oplopen. Parkzoom Parkzoom is één van de grote nog te realiseren Vinex-locaties in Lansingerland, gelegen tussen de bestaande bebouwing en de hoge snelheidslijn (HSL). In totaal worden ongeveer 1.200 woningen gerealiseerd verdeeld over vier deelgebieden. Behalve de woningen is in Parkzoom II al een brede school gerealiseerd. In Parkzoom III is gestart met de realisatie van een Gezondheidscentrum. Tevens is in Parkzoom I en II gestart met de bouw van een groot aantal woningen. De opleveringen hiervan vinden plaats in 2009. Leeuwenhoekweg Leeuwenhoekweg is een beoogd te ontwikkelen bedrijventerrein in Bergschenhoek gelegen langs de Leeuwenhoekweg. De gemeente is voor circa 70% grondeigenaar. De enige andere grondeigenaar in het gebied ligt op een strategische plek (middenin) en is niet bereid zijn grond te verkopen aan de gemeente. In de afgelopen jaren hebben vele varianten voor ontwikkeling de revue gepasseerd. De laatste stand van zaken is dat getracht wordt overeenstemming te krijgen met één ontwikkelaar over een totaalontwikkeling van het gebied. Er is met deze ontwikkelaar een intentieovereenkomst gesloten. Deze ontwikkelaar is ook verantwoordelijk voor het betrekken van de in het gebied aanwezige grondeigenaar bij de ontwikkeling. Op hoofdlijnen bestaat nu overeenstemming, geprobeerd wordt ook over de laatste punten overeenstemming te bereiken. Het streven is erop gericht deze overeenstemming in de loop van 2009 te bekrachtigen met een overeenkomst.

Pagina 135 /177

Wilderszijde (Vinex complexen Bergschenhoek) Op deze locatie worden ongeveer 2.600 woningen gerealiseerd in verschillende prijsklassen. In het midden van de wijk wordt een voorzieningenzone gerealiseerd met onder andere basisscholen. In Wilderszijde worden ook twee scholen voor voortgezet onderwijs gerealiseerd. Tevens wordt een park aangelegd. Op deze plek is woningbouw niet mogelijk door de aanvliegroute van Rotterdam Airport. Tenslotte zal het nieuwe gemeentehuis binnen deze locatie zijn plek vinden. In 2008 zijn de in 2007 gestarte werkzaamheden in het kader van de voorbelasting afgerond. Daarnaast is gestart met de bouw van de twee scholen voor voortgezet onderwijs en is de eerste fase van de vrije kavels aan de Wildersekade in verkoop genomen. In het kader van de bijgestelde woningbouwprogrammering wordt het merendeel van het programma een aantal jaren vertraagd.

Toelichting risico’s grondexploitatie In september 2008 zijn de geactualiseerde grondexploitaties en de risicoanalyse in de gemeenteraad besproken. Dit heeft geleid tot vaststelling van beide stukken in de raadsvergadering van oktober 2008. Als gevolg van de economische situatie in Nederland is in het laatste kwartaal van 2008 kritisch gekeken naar de gevolgen van deze situatie voor de woningbouwproduktie en daarmee voor de grondexploitaties. De gemeente Lansingerland heeft veel risicodragende grondexploitaties. Als vervolg op de actualisatie van oktober 2008 is aan de hand van de bijgestelde verwachtingen een herberekening gemaakt van de vijf grootste en belangrijkste grondexploitaties, te weten: o Wilderszijde o Parkzoom o Meerpolder o Centrum Berkel o De Tuinen Hierbij is een aantal risico-scenario’s doorgerekend. De uitgangspunten over de duur van de recessie en de effecten daarvan op de grondprijzen zijn op basis van de huidige inzichten en verwachtingen bepaald. Uiteraard staat de economische wereld niet stil. Wijzigingen in de gehanteerde uitgangspunten hebben grote gevolgen. Het is belangrijk dit proces zorgvuldig te blijven monitoren en zonodig passende maatregelen te nemen. Zoals al aangeven kunnen wijzigingen in de uitgangspunten grote gevolgen hebben, zowel positief als negatief. Het verloop van de voorzieningen voor verliesgevende complexen kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde vrijval ivm actualisatie herrekening Boekwaarde 31-12-2007 afsl complex GREX 2008 JR 2008 31-12-2008 Meerpolder 46.391 9335.246 50.704 Westpolder/Bolwerk 32.192 393 32.585 Hoefslag IV 573 886 1.459 Brandhorst 320 320De Tuinen 4.419 630 3.348 8.397 Leeuwenhoekweg 3.931 719 4.650 't Akkertje 2.234 2.234Wilderszijde 18.863 18.863 Scholen Boterdorp 357 357 90.060 2.5542.052 27.457 117.015 *) scholen Boterdorp betreft voor € 275.000 administratieve correctie JR 2007

Behalve grondexploitaties met een verwacht tekort zijn er ook positieve grondexploitaties. Na de formele herziening van 2008 was het saldo van de positieve en negatieve exploitaties € 1,5 miljoen voordelig.

Pagina 136 /177

Zoals eerder vermeld heeft de economische crisis zijn weerslag op de resultaten van al onze grondexploitaties. Op basis van de aannames van de herziene planning en de risicoverwachting dat de komende twee jaar geen prijsstijgingen zullen plaatsvinden op de grondprijzen, verandert het totaalsaldo van de grondexploitaties naar een resultaat van afgerond -/- € 29 miljoen. In dit kader heeft een extra dotatie plaatsgevonden in de voorziening grondexploitatie voor de toename van de negatieve complexen. Algemene risico’s grondexploitatie Renterisico Een stijging van de rente heeft effect op de afzetmogelijkheden. De vraag naar woningen kan hierdoor mogelijk afnemen. Hierdoor kunnen risico’s ontstaan ten aanzien van inkomende cashflow. Daarnaast kan een toename van de rentekosten op de geldleningen ontstaan, die mogelijk minder snel kunnen worden afgelost. Op basis van de huidige ontwikkelingen, waarbij de rente daalt, is dit risico beperkt. Risico Stadsregio In de woningbouwafspraken januari 2005 – januari 2010 tussen de gemeente Lansingerland en de stadsregio Rotterdam is de volgende bepaling opgenomen: Artikel 6 Restitutie van bijdragen en gelden wanneer de gemeente de afgesproken algemene woningbouwtaakstelling als genoemd in artikel 2 lid 1, met 7,5% of meer onderschrijdt, zal de stadsregio, als gevolg van de daaraan verbonden regionale financiële consequenties, aan de gemeente een heffing van € 2.000 per niet gerealiseerde woning opleggen. Voor de gemeente Lansingerland ligt deze grens op 4.439 woningen. In het kader van de gevolgen van de economische crisis wordt met de stadsregio op politiek niveau overlegd hoe dit artikel al dan niet tot uitvoer gebracht gaat worden. Concrete risico’s binnen vigerende grondexploitaties Verwervingen De omvang van het verwervingsbedrag kan afwijken van de geraamde bedragen. Eventuele afwijkingen leiden dan tot een aanpassing van het grondexploitatieresultaat. Civiel technische werkzaamheden Door de jaarlijkse herziening van de grondexploitaties bestaat een goed beeld van het niveau van de investeringen. Door een explosieve toename van deze kosten kunnen hier bijstellingen nodig zijn die een negatieve invloed hebben op het exploitatieresultaat. VTA-middelen De beheersing van de beschikbare VTA-middelen verdient nadere aandacht. Bij de actualisatie van 2009 wordt hier concreet aandacht aan besteed.

Pagina 137 /177

Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Vordering op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Overige vorderingen Debiteuren Sociale Zaken Totaal

Balans Boekwaarde Voorziening 31-12-2007 31-12-2008 Oninbaar 14.345 17.808 7 4 17.715 19.262 963 79 1.751 1.698 32.146 38.825 2.661

Balans 31-12-2008 17.808 4 18.299 53 36.164

Voorziening oninbaarheid De voorziening dubieuze debiteuren is gevormd om de oninbaarheid van niet kredietwaardige debiteuren op te vangen. Periodiek wordt dit getoetst. Deze toets is de onderbouwing van de voorziening dubieuze debiteuren. De voorziening dubieuze debiteuren wordt opgenomen als correctiepost op de balanspost Debiteuren en is dus niet zichtbaar bij het overzicht Voorzieningen op de balans. Mutaties: Actualisering van de voorziening

€ -241.000

Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

Kassaldi Banksaldi Girosaldi Totaal

Boekwaarde 31-12-2007 2 1.780 4 1.786

Boekwaarde 31-12-2008 2 226 6 234

Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:

Nog te ontvangen specifieke uitkeringen Nog te ontvangen overige bedragen Vooruitbetaalde bedragen Totaal

Boekwaarde 31-12-2007 437 437

Boekwaarde 31-12-2008 490 490

Pagina 138 /177

4.2.3

Toelichting passiva

VASTE PASSIVA Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2007 20.809 92.437 3.258 116.505

Algemene reserves Overige bestemmingsreserves Resultaat na bestemming

Boekwaarde 31-12-2008 18.082 94.958 17.48395.557

Het verloop in 2008 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven: Boekwaarde Bestemming 31-12-2007 res. 2007 Algemene reserve 13.150 1.945 Algemene reserve grondexpl. 7.659 Algemene reserves 20.809 1.945 Res. egalisatie groei Res. afschrijvingslasten Res. kap.lasten/nog uitv. Res. iav fonds dorpsuitleg Res. projecten (bestemd) Res. iav begraafp.onderh.pl. Res. iav wegen beheerplan Res. Iav onderwijs beheerpl. Res. iav gebouwen beheerpl. Res. rente grondexploitatie Res. overgangen HSL Res. randweg Parkzoom Res. Boterdorpseweg Res. 2007 af te handelen pr. Res. handhaving Res. AMG Schmidtpark Res. Parkzoom Res. Parkzoom sporthal Res. iav riool beheerplan Res. afrond. Overbuurtsepld. Res. incidentele ruimte Res. initiatieven burgers Res. advisering ouderen Res. ouderencentrum BenR Res. rekenkamer Res. UPC Res. Nieuwb. gemeentehuis Res. fractiegelden Res. kwaliteit Vinex Bestemmingsreserves Resultaat na bestemming Totaal Eigen Vermogen

7.533 11.809 3.246 5.928 207 2.315 1.245 655 7.759 442 2.944 8.164 136 506 4.050 1.418 5.866 1.743 2.142 1.050 30 1.850 21.400 92.438

588 1.313

3.258

-3.258

116.505

0

725

Toevoeging Onttrekking Dekking Boekwaarde 2008 2008 afschr.lasten 31-12-2008 1.277 7.688 8.684 4.578 2.838 9.399 5.855 10.526 0 18.082 910 7.710 34.549 437 1.808 2 29 49 660 97 6 37 462 2 6 973 18 73 22 27 1.463 200 62 500

4 0 50.105

1.045 914 6.893 3.683 4.293

923

146 975

23 745 138 100 101 5.773 1.765 2.004 2.157 200

9 16.762 0 250 47.976

923

7.398 17.682 27.656 3.443 209 2.198 319 1.315 7.856 448 2.958 7.881 412 5.647 1.436 166 165 356 62 500 30 1.841 4.638 4 338 94.958 17.483-

55.960

58.502

923

95.557

Pagina 139 /177

Toelichting bij de tabel - In de kolom ‘Bestemming resultaat 2007’ staan de toevoegingen vermeld wegens de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2007. - In de kolom ‘Dekking van afschrijvingslasten’ staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd. Op alle reserves wordt rente bijgeschreven over het saldo per 1 januari 2008. Het rentepercentage bedraagt 1,25%. Uitzondering is de reserve bijdrage afschrijvingslasten, hierop wordt 4,5% bijgeschreven. In de gemeenteraad van 30 oktober 2008 is de nota Reserves en Voorzieningen 2008 vastgesteld. Op basis hiervan heeft een aantal overhevelingen tussen reserves plaatsgevonden. Dit is hieronder bij de mutaties per reserve aangegeven. Algemene reserve Doel: 1. Het opvangen van onvoorziene uitgaven voortvloeiende uit opkomende verplichtingen die niet rechtreeks verband houden met de lopende exploitatie en uit calamiteiten 2. Het opvangen van rekeningtekorten 3. Het afdekken van begrotingstekorten, voor zover op basis van een meerjarenbegroting blijkt dat deze niet van structurele aard is Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Vaststelling jaarrekening 2007 - Storting reserve incidenteel (tlv resultaat 2007) - Boekwinst Berkelse Poort 25/Bergweg-Noord 41 - Kosten bomruiming - Woonwagens - Intensivering handhaving - Onttrekking afbouw Hoge Land (krediet 7531015) - Rente uit reserve Boterdorpseweg - Rente uit reserve Landscheidingspark - Uit reserve IAV onderwijsgebouwenplan (VO buitenonderhoud) - Uit reserve IAV wegenbeheersplan (degeneratiekosten) - Uit reserve Projecten (nieuw beleid) - Uit reserve Projecten (Leeuwenhoekweg) - Uit reserve Projecten (Woonwagencentrum) - Naar reserve Projecten (Woonwagencentrum) - Uit reserve Projecten (Speelplaatsen) rente - Uit reserve Projecten (HEZ/KMH afwerking) - Uit reserve projecten (jeugdbeleid) rente - Naar kapitaallasten nutv VO Parkzoom 2007 - Kosten planschade Rodenrijseweg - Naar kapitaallasten nutv Kunstwerk Dorpscentrum B'hoek Stand 31 december 2008

2008-P 2008-10e 2008-2e 2008-13e VJN-19 KN 5.4.19 KN 5.4.20 2008-14e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17 e 2008-17 e 2008-17e 2008-17e 2008-17 e 2008-17 e nota RV 2007-17e 2006

13.149.674 164.371 1.944.994 -/- 300.000 98.252 -/- 157.770 -/- 700.000 -/- 100.267 -/- 4.396.500 76.772 100.625 159.536 146.056 273.019 82.013 9.299 -/- 400.000 5.031 159.000 2.608 -/- 1.589.310 -/- 23.255 -/- 21.461 8.682.687

Pagina 140 /177

Algemene reserve grondexploitatie Doel: Het opvangen van tegenvallers die niet zijn voorzien in de begrotingen van de afzonderlijke grondexploitaties. Winstnemingen op grondexploitaties worden toegevoegd aan deze reserve. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Aanvulling voorziening De Tuinen - Aanvulling voorziening Westpolder Bolwerk - Aanvulling voorziening Hoefslag IV - Aanvulling voorziening Leeuwenhoekweg - Aanvulling voorziening Scholen Boterdorp - Vrijval voorziening Meerpolder - Dotatie aan voorziening nog te maken kosten Verlengde Boomgaard - Vrijval voorziening nog te maken kosten Oosteindsche Acker - Vrijval voorziening nog te maken kosten Boomgaard - Vrijval voorziening nog te maken kosten Dorpscentrum (vrm.Bhoek) - Resultaat afgesloten complex Brandhorst - Resultaat afgesloten complex Boterdorp ZuidWest - Resultaat afgesloten complex Wilgenlei - Resultaat overgedragen complex Hoefweg Zuid (Bleizo) - Resultaat afgesloten complex ’t Akkertje Stand 31 december 2008

2008-P Actual. grex Actual. grex Actual. grex Actual. grex Actual. grex Actual. grex Actual. voorz Actual. voorz Actual. voorz Actual. voorz afsluiten grex afsluiten grex afsluiten grex afsluiten grex afsluiten grex

7.659.073 95.738 -/- 630.290 -/- 393.310 -/- 886.650 -/- 719.702 -/- 81.533 933.491 -/- 24.513 186.793 14.573 103.893 -/- 102.434 1.147.812 1.858.743 182.036 55.008 9.398.730

Reserve egalisatie groei Doel: het opvangen van tekorten die voorzien zijn in de meerjarenbegroting van de algemene dienst als gevolg van de groei van de gemeente. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Kosten tijdelijke huisvesting basisscholen - Kosten tijdelijke huisvesting VO De Kring - Deel Vinex lumpsum vanuit reserve iav beheerplan onderwijsgebouwen Stand 31 december 2008

2008-P 2008-P VJN-12 nota RV

7.532.997 94.162 -/- 685.143 -/- 360.000 815.958 7.397.975

Reserve afschrijvingslasten Doel: Het doel van deze reserve is het opvangen van kapitaallasten van investeringen met een dekking vanuit een reserve. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Toevoeging vanuit reserve Kapitaallasten (nog uit te voeren) - Uitbreiding sportpark De Sporthoek - Vrijval teveel gestorte rente 2007/2008 - Krediet woonwagencentrum Berkel ten onrechte al in deze reserve - Deel herinrichten speelplaatsen 2007 Bleiswijk uit reserve Projecten - Kapitaallasten 2008 vrijval naar exploitatie Stand 31 december 2008

2008-P *) <2007 nota RV nota RV nota RV 2008-P

11.809.086 531.409 6.892.622 86.417 -/- 216.008 -/- 697.942 200.000 922.629 17.682.955

*) Voor de toevoeging vanuit reserve bijdrage Kapitaallasten (nog uit te voeren) wordt kortheidshalve verwezen naar de onttrekkingen bij die reserve. Al die onttrekkingen worden gestort in deze reserve.

Pagina 141 /177

Reserve kapitaallasten (nog uit te voeren) Doel: Dit is een administratieve reserve voortvloeiend uit de BBV-voorschriften. De reserve is bedoeld om de gelden te reserveren vanuit reserves voor investeringen die al wel gevoteerd zijn, maar nog niet uitgegeven. Voordeel van deze werkwijze is dat een geclaimd bedrag volledig wordt onttrokken aan de betreffende bestemmingsreserve zodat het saldo van die reserve zuiver is. Deze reserve is ingesteld bij het goedkeuren van de nota Reserves en Voorzieningen 2008. Stand 1 januari 2008 Stortingen: - Dekking tijdelijke Huisvesting De Kring tlv reserve groei - Woonwagencentrum Berkel (Kadernota 2009) tlv algemene reserve - Sportveld Merenveld tlv reserve Projecten (bestemd) - Afbouw Sportpark Het Hoge Land tlv algemene reserve - Woonwagencentrum Berkel tlv reserve Projecten (bestemd) - Wegen Overbuurtsepolder tlv reserve afronding Overbuurtsepolder - Gemeentehuis Lansingerland tlv reserve nieuwbouw gemeentehuis - Sporthal Parkzoom tlv reserve sporthal Parkzoom - Uitbreiding sportpark ‘De Sporthoek’ tlv Fonds Dorpsuitleg - VO Parkzoom 2007 tlv algemene reserve - Kunstwerk Dorpscentrum Bergschenhoek tlv algemene reserve - Restant VBK afbouw sportpark Het Hoge Land tlv reserve Projecten - Deel afbouw sport Het Hoge Land tlv reserve Projecten (bestemd) - Deel Zorgcentum De Leeuwerik tlv reserve Projecten (bestemd) - Woonwagencentrum Berkel tlv reserve bijdrage afschrijvingslasten Onttrekkingen wegens overboeking naar reserve afschrijvingslasten: - uitgaven 2008 tijdelijke Huisvesting De Kring - uitgaven 2008 woonwagencentrum Berkel (7822100) - uitgaven 2008 sportveld Merenveld - uitgaven 2008 afbouw sportpark Het Hoge Land - uitgaven 2008 woonwagencentrum Berkel (7822102/103) - uitgaven 2008 wegen Overbuurtsepolder - uitgaven 2008 gemeentehuis Lansingerland (grondkosten) - uitgaven 2008 sporthal Parkzoom - uitgaven 2008 VO Parkzoom - uitgaven 2008 kunstwerk dorpscentrum Bergschenhoek - uitgaven 2008 VBK afbouw sportpark Het Hoge Land - uitgaven 2008 zorgcentum De Leeuwerik Stand 31 december 2008

-

VJN-12 KN 5.4.19 2008-11e 2008-14e 2008-18e Nota RV Nota RV nota RV 2006-7e nota RV 2006 2007-8e 2008-14e nota RV

VJN-12 KN 5.4.19 2008-11e 2008-14e 2008-18e 2007/24

2007-8e

360.000 700.000 395.000 4.396.500 400.000 2.004.324 15.400.000 5.773.298 586.847 1.589.310 21.461 289.198 1.181.000 754.190 697.942

-/- 168.314 -/- 409.547 -/- 395.000 -/- 15.113 -/- 45.347 -/- 1.258.438 -/- 2.456.400 -/- 1.189.466 -/- 34.396 -/- 9.960 -/- 156.452 -/- 754.190 27.656.447

Pagina 142 /177

Reserve in afwachting van fonds Dorpsuitleg Doel: Deze reserve is ingesteld om de totstandkoming van bovenwijkse voorzieningen te kunnen realiseren door middel van een bijdrage per m2 verkochte grond. In de raad van 18 juni 2008 is de Kadernota 2009 vastgesteld met daarin opgenomen een bestedingsplan van de bovenwijkse voorzieningen. Daarbij is besloten de reserve om te vormen tot een voorziening. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Storting conform begroting - Verkoop kavel 7-1 Weg en Land - Boekwaarde uitbr. ‘De Sporthoek’ naar reserve afschrijvingslasten - Restant uitbr. ‘De Sporthoek’ naar reserve kap.lasten (nutv) - Opheffing reserve ten gunste van voorz bovenwijkse voorzieningen Stand 31 december 2008

2008-P 2008-P

2006-7e 2006-7e Nota RV

3.246.334 40.579 378.361 17.910 -/- 86.417 -/- 586.547 -/- 3.009.920 -

Reserve projecten (bestemd) Doel: In deze reserve zijn projectbudgetten opgenomen waar financiële dekking en een globaal doel voor is. De uiteindelijke uitwerking (raadsvoorstel met detaillering voor uitvoering) moet nog plaatsvinden. Projecten boven € 2 miljoen krijgen een eigen reserve en komen niet in de reserve bestemde projecten. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Ophoging budget woonwagencentrum tlv algemene reserve - Budget baggeren 2008 - Storting vanuit voorziening wegen tgv Overbuurtsepolder - Restant 31-12-2008 reserve Fonds Initiatieven vanuit de burgers - Jongerenbeleid – gehele benutting - Uitgaven monumentenbeleid - Uitgaven Sportveld Merenveld tgv res.kapln nutv - Overschot nieuw beleid tgv algemene reserve - Vrijval Leeuwenhoekweg tgv algemene reserve - Rente woonwagencentrum tgv algemene reserve - Rente speelplaatsen tgv algemene reserve - Overschot afwerking Korenmolenhoek/HEZ tgv algemene reserve - Rente jongerenbeleid Berkel tgv algemene reserve - Krediet renovatie woonwagencentrum naar res.kapln nutv - Bomen Boterdorpseweg tgv reserve Boterdorpseweg (incl. bomen) - Restant VBK afbouw sportpark Het Hoge Land naar res.kapln nutv - Deel afbouw sportpark Het Hoge Land naar res.kapln nutv - Deel Zorgcentrum De Leeuwerik naar res.kapln nutv - Deel Hoekeindse Zoom/Korenmolenhoek tgv voorziening riolering - Deel herinrichting speelplaatsen Bleiswijk tgv reserve kapln nutv Stand 31 december 2008

2008-P 2008-17e 2008-23e nota RV nota RV 2008-P VJN-35 2008-11e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-17e 2008-18e nota RV 2007-8e 2008-14e

nota RV nota RV

5.928.452 74.106 400.000 420.000 782.000 132.048 -/- 51.684 -/- 20.451 -/- 395.000 -/- 273.019 -/- 82.013 -/- 9.299 -/- 5.031 -/- 159.000 -/- 2.608 -/- 400.000 -/- 360.140 -/- 289.198 -/- 1.181.000 -/- 754.190 -/- 110.000 -/- 200.000 3.443.973

Pagina 143 /177

Reserve in afwachting van begraafplaats onderhoudsplan Doel: oorspronkelijk bedoeld voor de bestemming van gelden ontvangen vanuit afkoopsommen begraafplaatsrechten vanuit de kern Bleiswijk. Deze reserve wordt als startkapitaal gebruikt bij het instellen van de voorziening begraafplaatsonderhoud zodra het beheerplan is vastgesteld. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving Stand 31 december 2008

2008-P

206.597 2.582 209.179

Reserve in afwachting van wegen beheerplan Doel: Besteding van gelden aan wegenonderhoud. Deze reserve wordt als startkapitaal gebruikt bij het instellen van de voorziening wegenonderhoud zodra het beheerplan is vastgesteld. Vaststelling wordt verwacht in 2009. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Vrijval degeneratiekosten tgv algemene reserve Stand 31 december 2008

2008-P 2008-17e

2.314.591 28.932 -/- 146.056 2.197.467

Reserve in afwachting van onderwijs beheerplan Doel: Besteding van gelden aan onderhoud onderwijsgebouwen. Deze reserve wordt als startkapitaal gebruikt bij het instellen van de voorziening onderhoud onderwijsgebouwen zodra het beheerplan is vastgesteld. Vaststelling wordt verwacht in 2009. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Storting volgens begroting - Vrijval Melanchton naar algemene reserve - Deel Vinex-lumpsum naar egalisatiereserve groei Stand 31 december 2008

2008-P 2008-P 2008-17e nota RV

1.244.589 15.557 33.150 -/- 159.536 -/- 815.958 317.802

Reserve in afwachting van gebouwen beheerplan Doel: Bekostigen van groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen. Deze reserve wordt als startkapitaal gebruikt bij het instellen van de voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen zodra het beheerplan is vastgesteld. Vaststelling wordt verwacht in 2009. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Storting volgens begroting Stand 31 december 2008

2008-P 2008-P

654.838 8.185 651.511 1.134.535

Reserve rente grondexploitatie Doel: Deze reserve is een onderdeel van het risicovermogen grondexploitaties en bedoeld voor het egaliseren van kortlopende rentelasten in de grondexploitaties. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving Stand 31 december 2008

2008-P

7.758.833 96.985 7.855.819

Pagina 144 /177

Reserve overgangen HSL Doel: Deze reserve is gevormd vanuit de ontvangen lumpsum Vinex ter dekking voor uitgaven van de HSLovergangen. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving Stand 31 december 2008

2008-P

441.530 5.519 447.050

Reserve randweg Parkzoom Doel: Deze reserve is gevormd vanuit de ontvangen lumpsum Vinex ter dekking voor uitgaven van de Randweg Parkzoom. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Gemaakte kosten in 2008 Stand 31 december 2008

2008-P

2.944.315 36.804 -/- 23.105 2.958.014

Reserve Boterdorpseweg (incl. bomen) Doel: Deze reserve is gevormd vanuit de ontvangen lumpsum Vinex ter dekking voor uitgaven van de Boterdorpseweg. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - uitgaven reconstructie Boterdorpseweg - Rente ten gunste van algemene reserve - Storting bomen Boterdorpseweg vanuit reserve projecten (bestemd) Stand 31 december 2008

2008-P 2008-7e 2008-17e nota RV

8.164.081 102.051 -/- 667.844 -/- 76.772 360.140 7.881.656

Reserve in 2007 af te handelen reserves Doel: Deze reserve is gevormd om overlopende werkzaamheden uit te voeren die nog vanuit reserves zijn gedekt en in 2007 afgerond zouden zijn. In de nota Reserves en voorzieningen 2008 is besloten om deze reserve te laten vrij vallen, waardoor het saldo per 31-12-2008 uitkomt op € 0. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Vrijval ten gunste van de exploitatie Stand 31 december 2008

2008-P Nota RV

136.299 1.704 -/- 138.003 -

Reserve handhaving Doel: Deze reserve is ingesteld voor de handhaving in bedrijventerrein Oudeland en de borging van milieuvergunnings- en meldingstrajecten in de komende vijf jaar. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Jaarlijkse onttrekking Stand 31 december 2008

2008-P 2008-P

506.597 6.328 -/- 100.000 412.578

Pagina 145 /177

Reserve A.M.G. Schmidtpark Doel: Deze middelen worden ingezet voor de kwaliteitsoptimalisatie van het A.M.G. Schmidtpark (“groen in plaats van rood”). Stand 1 januari 2008 4.050.000 - Rentebijschrijving 2008-P 50.625 e 2008-10 - Toevoeging vanuit resultaat Jaarrekening 2007 725.000 2008-2e - Storting incidentele middelen 2008* 922.000 2008-17e - Rentecorrectie 2 jaren naar algemene reserve -/- 100.625 Stand 31 december 2008 5.647.000 *In het amendement bij de begroting 2008 is tevens besloten € 1,8 mln UPC-gelden in de reserve A.M.G. Schmidtpark te storten. Daar deze bedragen nog niet daadwerkelijk zijn ontvangen heeft deze storting ten laste van de reserve UPC nog niet plaatsgevonden. Reserve Parkzoom Doel: Bekostiging van de nog te realiseren toegangswegen vanuit Parkzoom naar de overgangen over de HSL. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving Stand 31 december 2008

1.417.500 17.719 1.435.219

Reserve Parkzoom sporthal Doel: Realisatie van sporthal Parkzoom in Bergschenhoek. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Overboeking kredietbedrag naar reserve kapitaallasten nutv Stand 31 december 2008

2008-P

5.865.705 73.321 -/- 5.773.298 165.729

Reserve in afwachting van riool beheerplan Doel: De reserve wordt gebruikt als startkapitaal bij het instellen van de voorziening riolering. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is vastgesteld in de gemeenteraadsvergadering van 6 november 2008. Door deze vaststelling wordt deze reserve in 2008 opgeheven. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Opheffing reserve nav opstelling GRP (tgv voorziening) Stand 31 december 2008

2008-P nota RV

1.742.939 21.787 -/- 1.765.725 -

Reserve afronding Overbuurtsepolder Doel: de reserve is ingesteld bij het vaststellen van de jaarrekeningen 2006 van de 3 voormalige gemeenten. Het betrof een winstuitkering van het GOP ter dekking van de (nog niet gekwalificeerde) risico’s met betrekking tot de afbouw van de Overbuurtsepolder. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Overboeking krediet aanleg wegen naar res kapitaallasten (nutv) Stand 31 december 2008

2008-P nota RV

2.142.013 26.775 -/- 2.004.324 164.464

Pagina 146 /177

Reserve incidentele ruimte Doel: De reserve is ingesteld bij het vaststellen van de begroting 2008 voor aanwending van incidentele begrotingsruimte. Middels een amendement zijn bestedingen van gelden expliciet benoemd, zie hiervoor de 2e begrotingswijziging 2008. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving - Extra opbrengst Eneco - Storting tlv algemene reserve jaarresultaat 2007 uit amendement - Kosten Mobiliteitsplan 2008 - Bijdrage Ouderencentrum Berkel - Bijdrage Reserve Landscheidingspark - Kosten bijdrage kleedkamers B.V.C.B/Soccer Boys - Kosten BOA-proef 2008 - Kosten project deregulering 2008 - Onttrekking tgv reserve Fonds initiatieven burgers Stand 31 december 2008

2008-P 2008-2e 2007-8e 2008-2e 2008-2e 2008-2e 2008-2e 2008-2e 2008-2e 2008-2e

1.050.000 13.125 1.150.000 300.000 -/- 145.440 -/- 500.000 -/- 922.000 -/- 343.000 -/- 39.250 -/- 7.500 -/- 200.000 355.935

Reserve initiatieven vanuit de burgers Doel: Bij de begroting 2008 is deze reserve gecreëerd middels een begrotingsamendement van de gemeenteraad. Op grond van de nota Reserves en voorzieningen 2008 wordt het niet bestede deel overgeboekt naar reserve projecten (bestemd). Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit reserve incidentele ruimte - Bijdrage Rottepop - Beach tennis event in centrum Bergschenhoek - Intocht Sinterklaas in de 3 kernen - Eénmalig subsidie tbv naamsverandering lokale omroep - Wijkfeesten De Eilanden en Evert Kuilemanstraat - Subsidie tbv Make a difference day (MADD) weekend - Subsidie EHBO tbv opleiden ouders jeugdleden voetbal - Overboeken naar reserve projecten (bestemd) Stand 31 december 2008

2008-2e 2008-19e

Nota RV

200.000 -/- 47.500 -/- 2.000 -/- 1.500 -/- 8.800 -/- 400 -/- 5.652 -/- 2.100 -/- 138.048 -

Reserve advisering ouderen Doel: in de gemeenteraad van 20 december 2007 is besloten tot het instellen van deze reserve om de maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van senioren te helpen bevorderen. De reserve is ontstaan vanuit de samenvoeging 3B ouderenbonden. De gelden zijn in het eerste kwartaal 2008 ontvangen en in de reserve gestort. Stand 1 januari 2008 - Storting Stand 31 december 2008

2007-25e

61.923 61.923

Pagina 147 /177

Reserve ouderencentrum Berkel en Rodenrijs Doel: Bij de begroting 2008 is voor de realisatie van het ouderencentrum € 500.000 gemeentelijke bijdrage beschikbaar gesteld. Het project zal pas in 2009 volledig worden opgestart. Daarom is in de gemeenteraad van 18 december 2008 besloten dit geld voorlopig in een bestemmingsreserve onder te brengen. Stand 1 januari 2008 - Storting incidentele middelen amendement begroting 2008 Stand 31 december 2008

2008-15e

500.000 500.000

Reserve rekenkamer Doel: Deze reserve is ingesteld als onderzoeksreserve voor de Rekenkamer Lansingerland. Storting vindt plaats op grond van de verordening Rekenkamer Lansingerland. Stand 1 januari 2008 - Rentebijschrijving Stand 31 december 2008

2008-P

30.000 375 30.375

Reserve UPC Doel: Van UPC Nederland wordt een bedrag ontvangen wegens het vanaf 2004 in rekening brengen van een te hoog standaardtarief bij de bewoners van de gemeente Berkel en Rodenrijs. Deze middelen worden ingezet voor de kwaliteitsoptimalisatie van het A.M.G. Schmidtpark (“groen in plaats van rood”). Stand 1 januari 2008 - Onttrekking en storting in reserve A.M.G. Schmidtpark - Juridische kosten 2008 Stand 31 december 2008

2008-2e 2008-15e

1.850.000 -/- 9.000 1.841.000

De te ontvangen gelden worden gefaseerd ontvangen over een tijdsbestek van zes jaar. In het amendement bij de begroting 2008 is besloten voor € 1,8 mln UPC-gelden in de reserve A.M.G. Schmidtpark te storten. Daar deze bedragen nog niet daadwerkelijk zijn ontvangen heeft deze storting ten laste van de reserve UPC nog niet plaatsgevonden. Een aantal bewoners van voormalig Berkel en Rodenrijs hebben de Stichting Advisering en Bewindvoering (SAB) opgericht en hebben de gemeente verzocht om restitutie van de gelden. Bij behandeling van de najaarsnota 2008 is besloten de gemaakte juridische kosten tot een bedrag van € 9.000 te onttrekken aan deze reserve.

Reserve nieuwbouw gemeentehuis Doel: gedeeltelijke financiering van het nieuwe gemeentehuis. Stand 1 januari 2008 - Overboeking naar reserve kapitaallasten (nog uit te voeren) - Initiële kosten gemeentehuis 2008 - Initiële kosten gemeentehuis 2007 Stand 31 december 2008

Nota RV 2007-24 e 2007-24e

21.400.000 -/- 15.400.000 -/- 1.231.313 -/- 129.808 4.638.879

In de gemeenteraad van 20 december 2007 is het krediet gevoteerd voor de nieuwbouw van het gemeentehuis van Lansingerland. In de nota reserves en voorziening 2008 is besloten om gelden voor

Pagina 148 /177

gedekte kredieten uit reserves te storten in de reserve kapitaallasten (nog uit te voeren), zodra het krediet is gevoteerd. Hieraan is uitvoering gegeven in 2008.

Reserve fractiegelden Doel: In de raad van 18 december 2008 is besloten tot reservevorming fractiegelden volgens de verordening ambtelijke bijstand en de ondersteuning van de in de gemeente vertegenwoordigende groep. In 2007 en 2008 is uitvoering gegeven aan artikel 7 van deze verordening, waarbij elke fractie een vast deel van € 1.000 als bijdrage heeft ontvangen en daarnaast een bedrag van € 400 per raadszetel. In artikel 11 lid 1 van voornoemde verordening is opgenomen dat de raad het in enig jaar niet gebruikte gedeelte van de bijdrage toekomend aan een fractie reserveert ter besteding door die fractie in volgende jaren. In artikel 11 lid 2 staat dat de reserve niet groter mag zijn dan 30% van de bijdrage die de fractie in het voorgaande kalenderjaar toekwam. Stand 1 januari 2008 - Storting Stand 31 december 2008

2008-25

e

4.436 4.436

Reserve kwaliteit Vinex Doel: Bij het opstellen van de jaarrekening 2007 is de voorziening Kwaliteit Vinex komen te vervallen waarna in de raad van 26 juni 2008 bij de bestemming van het rekeningresultaat 2007 is besloten een bestemmingsreserve kwaliteit Vinex te creëren. De reserve is bedoeld voor uitgaven in het kader van kwaliteitszaken binnen de huidige Vinex-gebieden Berkel. Hierbij valt te denken aan afscheidingsmuren, damwanden en waterkeringen. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit resultaat jaarrekening 2007 - Kosten duiker Meerpolder Stand 31 december 2008

2008-10e

588.000 -/- 250.000 338.000

Pagina 149 /177

Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen in 2008 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Boekwaarde 31-12-2007 Voorz. wethouders 1.122 Voorz. internationale betrekkingen 1 Voorz. kabels en leidingen 20 Voorz. schade Eneco Noord-Overb.polder 175 Voorz. riolering 4.310 Voorz. aanleg riool Overbuurtse Polder 470 Voorz. aanleg riolering Noordpolder 782 Voorz. bodemsanering Bergboezem 325 Voorz. bestemmingsplannen 34 Voorz. te maken kstn Hoefweg Zuid Voorz. te maken kstn Wilgenlei Voorz. te maken kstn Brandhorst Voorz. te maken kstn Boterdorp ZW Voorz. te maken kstn Oosteindsche Acker 200 Voorz. te maken kstn Boomgaard 57 Voorz. te maken kstn dopscentrum fase 1 148 Voorz. te maken kstn verlengde Boomgaar 40 Voorz. te maken kstn Hoefslag 23 Voorz. te maken kstn 't Akkertje Voorz. BTW-28 540 Voorz. grex 5 vrije kavels Boterdorp (bg) 275 Voorz. bovenwijkse voorzieningen 3.367 Voorz. voor verplichtingen en risico's 11.887 Voorz. wegen Voorz. bruggen Voorz. straatverlichting Voorz. onderh. onderwijsaccommodaties Voorz. onderh. gemeentelijke gebouwen Voorz. graven (onderhoud) Voorz. graven (afkoop ruimte) Onderhoudsegalisatievoorzieningen Totaal voorzieningen

Toevoeging Onttrekking 2008 2008 161 89 264 2.916 470 111 482 210 30 3 42 33 77 273 311 188 2 4.014 820 8.507 1.989

Vrijval 1 20 34 187 15 104 538 275 1.174

1.689 72 508 298 667 198 545 3.976

17 80 55 140 292

1.338 125 134 180 1.777

351 89 463 219 627 198 545 2.492

15.863

8.799

3.766

3.666

Boekwaarde 31-12-2008 1.283 7.226 782 325 111 482 210 30 10 2 23 188 6.561 17.233 17.233

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico´s Voorziening wethouders Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de pensioen en wachtgeldverplichtingen van (ex-) wethouders. Grondslagen zijn het huidige loon en werkverleden bij de overheid van de wethouders. Stand 1 januari 2008 - Storting in voorziening Stand 31 december 2008

1.121.825 161.087 1.282.912

Pagina 150 /177

Voorziening internationale betrekkingen Doel Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de uitgaven van het bezoek van Maria Enzersdorf, welke er waren met voormalig gemeente Bergschenhoek. De gemeente Lansingerland heeft hier geen beleid voor, waardoor de voorziening komt te vervallen, volgens nota Reserves en voorzieningen 2008. Stand 1 januari 2008 - Vrijval in exploitatie Stand 31 december 2008

525 -/- 525 -

Voorziening kabels en leidingen Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege ontvangen gelden van derden voor schadeherstel aan het wegdek. Storting vindt plaats als afkoopsommen voor schadeherstel aan het wegdek zijn ontvangen. Onttrekking vindt plaats bij daadwerkelijk schadeherstel. In de nota Reserves en voorzieningen 2008 is besloten dat het bedrag vrijvalt in de exploitatie omdat de werkzaamheden via de exploitatie lopen. Stand 1 januari 2008 - Vrijval in exploitatie Stand 31 december 2008

19.613 -/- 19.613 -

Voorziening herstel schade Eneco Noord-Overbuurtsepolder Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege ontvangen bijdrage van Eneco voor de schade in de NoordOverbuurtsepolder. Er zijn herstelwerkzaamheden in 2008 uitgevoerd en ten laste van deze voorziening gebracht. Er zijn herstelwerkzaamheden in 2008 uitgevoerd en ten laste van deze voorziening gebracht. Stand 1 januari 2008 - Toevoeging 3e termijn Eneco vanuit functie - Werkzaamheden 2008 Stand 31 december 2008

175.212 89.400 -/- 264.612 -

Voorziening riolering Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege het overschot aan ontvangen rioolrechten. Grondslag zijn de uitkomsten van de functie riolering bij de jaarrekening. Storting vindt plaats door het te veel ontvangen rioolrecht. In de gemeenteraad van 6 november 2008 is het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) vastgesteld. Alle rioleringswerkzaamheden kunnen zijn hierin planmatig vastgelegd met de geraamde kosten. Stand 1 januari 2008 - Toevoeging overschot vanuit functies riolering - Toevoeging vanuit reserve iav rioolbeheersplan - Toevoeging vanuit reserve projecten onderdeel HEZ/KMH afwerking Stand 31 december 2008

4.310.333 1.040.884 1.764.725 110.000 7.225.942

Pagina 151 /177

Voorziening aanleg hoofdriool Overbuurtse Polder Doel: Met de glastuinbouw ontwikkeling is een overeenkomst dat er een hoofdriool wordt aangelegd. In deze overeenkomst is mede besloten dat de glastuinbouw een financiële bijdrage levert hierin. Omvang 01-01-2008: € 469.501. Stand 1 januari 2008 469.501 Kosten werkzaamheden 2008 -/- 469.501 Stand 31 december 2008 -

Voorziening aanleg riolering Noordpolder Doel: Deze voorziening is gevormd voor de aanleg van de riolering in het glastuinbouwgebied Noordpolder, welk bedrag is ontvangen van de gebiedsontwikkelaar. Stand 1 januari 2008 - Geen mutaties Stand 31 december 2008

781.833 781.833

Voorziening bodemsanering Bergboezem Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de te verwachten kosten van de bodemsanering Bergboezem. Stand 1 januari 2008 - Geen mutaties Stand 31 december 2008

324.500 324.500

Voorziening bestemmingsplannen Doel: De huidige stand van zaken is dat deze voorziening komt te vervallen (nota Reserves en voorzieningen 2008). Met ingang van begroting 2008 is het bedrag van de storting in deze voorziening toegevoegd aan het reguliere budget voor het opstellen van structuur- en bestemmingsplannen. Stand 1 januari 2008 - Vrijval tgv exploitatie Stand 31 december 2008

34.103 -34.103 -

Voorziening nog te maken kosten complex Hoefweg Zuid Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Hoefweg Zuid. Grondslag is het onderhoudsplan complex Hoefweg Zuid. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Hoefweg Zuid. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit gerealiseerd complex Stand 31 december 2008

110.718 110.718

Pagina 152 /177

Voorziening nog te maken kosten complex Wilgenlei Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Wilgenlei. Grondslag is het onderhoudsplan complex Wilgenlei. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Wilgenlei. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit gerealiseerd complex Stand 31 december 2008

482.384 482.384

Voorziening nog te maken kosten complex Brandhorst Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Brandhorst. Grondslag is het onderhoudsplan complex Brandhorst. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Brandhorst. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit gerealiseerd complex Stand 31 december 2008

210.047 210.047

Voorziening nog te maken kosten complex Boterdorp Zuid West Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Boterdorp Zuid West. Grondslag is het onderhoudsplan complex Boterdorp Zuid West. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Boterdorp Zuid West. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit gerealiseerd complex Stand 31 december 2008

29.500 29.500

Voorziening n.t.m. kosten complex Oosteindse Acker Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Oosteindse Acker. Grondslag is het onderhoudsplan complex Oosteindse Acker. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Oosteindse Acker. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. In de gemeenteraad van 30 oktober 2008 is de actualisatie van de grondexploitatie 2008 vastgesteld. Stand 1 januari 2008 - Uitgevoerde werkzaamheden 2008 - Vrijval nav actualisatie Stand 31 december 2008

200.473 -/- 2.629 -/- 186.793 11.050

Pagina 153 /177

Voorziening nog te maken kosten complex Boomgaard Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Boomgaard. Grondslag is het onderhoudsplan complex Boomgaard. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Boomgaard. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Kosten 2007 van onderhanden werk - Kosten 2008 - Vrijval nav actualisatie Stand 31 december 2008

56.689 -/- 688 -/- 41.428 -/- 14.573 0

Voorziening nog te maken kosten complex dorpscentrum fase 1 Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex dorpscentrum fase 1. Grondslag is het onderhoudsplan complex dorpscentrum fase 1. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex dorpscentrum fase 1. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 147.524 - Kosten 2007 van onderhanden werk -/- 76.650 - Kosten 2008 33.019 - Vrijval nav actualisatie -/- 103.892 Stand 31 december 2008 0

Voorziening nog te maken kosten Verlengde Boomgaard Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex Verlengde Boomgaard. Grondslag is het onderhoudsplan complex Verlengde Boomgaard. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Verlengde Boomgaard. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Dotatie nav actualisatie nog te maken kosten - Opbrengsten 2008 - Kosten 2007 van onderhanden werk Stand 31 december 2008

39.582 24.513 248.025 -/- 310.620 1.500

Voorziening nog te maken kosten complex Hoefslag Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit het onderhoudsplan Hoefslag. Grondslag is het onderhoudsplan Hoefslag. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex Hoefslag. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Geen mutaties Stand 31 december 2008

22.568 22.568

Pagina 154 /177

Voorziening nog te maken kosten complex ´t Akkertje Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de nog te maken meerjarige kosten voortvloeiend uit complex´t Akkertje. Grondslag is het onderhoudsplan complex ´t Akkertje. Storting vindt plaats door een vast bedrag vanuit het exploitatiesaldo van het gerealiseerde complex ´t Akkertje. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Storting vanuit gerealiseerd complex Stand 31 december 2008

187.825 187.825

Voorziening BTW-28 Doel: Deze voorziening is gevormd voor de verplichting tot afrekening tussen de Belastingdienst en voormalig gemeente Bleiswijk voor de BTW-afrekening Grondbedrijf van de periode vóór het BTWcompensatiefonds. De vordering dient binnen 5 jaar door de Belastingdienst opgelegd te worden. Een vordering is nog in 2007 opgelegd en in 2008 definitief afgehandeld zodat de voorziening kan vrijvallen, e.e.a. volgens nota Reserves en voorzieningen 2008. Stand 1 januari 2008 - BTW-afrekening Hoefslag IV - Vrijval tgv de exploitatie Stand 31 december 2008

540.000 -/- 1.645 -/- 538.355 -

Voorziening GREX 5 vrije kavels Boterdorp Doel: Deze voorziening is gevormd wegens verlies omdat er 5 vrije kavels in complex Boterdorp vervallen wegens het realiseren van het Hoekse Huis. Deze voorziening is geherrubriceerd en staat nu onder de voorzieningen verliezen grondexploitaties, op de activa zijde van de balans. Stand 1 januari 2008 - Vrijval ten gunste van boekwaarde Boterdorp Zuid West Stand 31 december 2008

275.000 -/- 275.000 -

Voorziening Bovenwijkse voorzieningen Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de financiering van voorzieningen die dienstbaar zijn aan meerdere complexen. Storting vindt plaats door een vast bedrag te storten bij elke grondverkoop. Onttrekking vindt plaats bij de realisatie van een bovenwijkse voorziening. Het overzicht van de heffingen en bestedingen is geactualiseerd en uitgebreid voor heel Lansingerland. Bij de Kadernota ten behoeve van de begroting 2009 is dit overzicht vastgesteld. In de nota Reserves en voorzieningen 2008 is vastgesteld dat de reserve in afwachting van Fonds Dorpsuitleg gestort wordt in deze voorziening. Omvang 01-01-2008: € 3.367.386. Stand 1 januari 2008 - Afdracht grondexploitatie 2008 - Toevoeging vanuit reserve in afwachting van Fonds Dorpsuitleg - Onttrekking ivm kosten hoofdwegenstructuur - Onttrekking ivm kosten P en R Rodenrijs - Onttrekking ivm kosten Zwarte Pad - Onttrekking ivm kosten herinrichting Planetenweg Stand 31 december 2008

3.367.386 1.004.339 3.009.920 -/- 88.145 -/- 481.056 -/- 181.125 -/- 69.432 6.561.887

Pagina 155 /177

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Voorziening wegen Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de onderhoudskosten wegen voortvloeiend uit de beheersplannen wegen. Grondslag zijn de beheersplannen wegen. Storting vindt plaats door een jaarlijks vast bedrag van de gemiddelde onderhoudslasten. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. In de nota Reserves en voorzieningen 2008 is vermeld dat er boekwaarden van de twee investeringen (Reconstructie AH Verweijweg en Maatregelen Rodenrijseweg West) afgeboekt worden ten laste van deze voorziening. Stand 1 januari 2008 - Afboeken boekwaarden (zoal hierboven vermeld) - Gemaakte kosten 2008 - Onttrekking en overboeking naar reserve Projecten (bestemd) - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

1.688.653 -/- 310.077 -/- 245.807 -/- 782.000 -/- 350.769 -

Voorziening bruggen Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de onderhoudskosten bruggen voortvloeiend uit het beheersplan bruggen. Grondslag is het beheersplan bruggen. Storting vindt plaats door een jaarlijks vast bedrag van de gemiddelde onderhoudslasten. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 71.826 - Dotatie vanuit de functie 16.806 - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) -/- 88.632 Stand 31 december 2008 -

Voorziening straatverlichting Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de onderhoudskosten straatverlichting voortvloeiend uit het beheersplan straatverlichting. Grondslag is het beheersplan straatverlichting. Storting vindt plaats door een jaarlijks vast bedrag van de gemiddelde onderhoudslasten. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Stand 1 januari 2008 - Jaarlijkse dotatie - Werkzaamheden 2008 - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

508.247 80.000 -/- 124.561 -/- 463.686 -

Voorziening onderhoud onderwijsaccommodaties Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de onderhoudskosten onderwijsaccommodaties voortvloeiend uit de beheersplannen onderwijsaccommodaties. Grondslag zijn de beheersplannen van de onderwijsaccommodaties. Storting vindt plaats door een jaarlijks vast bedrag van de gemiddelde onderhoudslasten. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar.

Pagina 156 /177

Stand 1 januari 2008 - Jaarlijkse dotatie - Onderhoudskosten 2008 - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

298.111 55.000 -/- 134.404 -/- 218.706 -

Voorziening Gemeentelijke gebouwen Doel: Deze voorziening is gevormd vanwege de egalisatie van de onderhoudskosten gebouwen voortvloeiend uit de beheersplannen gemeentelijke gebouwen. Grondslag zijn de beheersplannen van de gemeentelijke gebouwen. Storting vindt plaats door een jaarlijks vast bedrag van de gemiddelde onderhoudslasten. Onttrekking vindt plaats bij de daadwerkelijke besteding van de uit te voeren werkzaamheden van het betreffende jaar. Deze voorziening is opgebouwd uit meerdere voorzieningen, welke hieronder worden opgesomd. Stand 1 januari 2008 Brandweerkazerne J. vd Heydestraat 6 (bl) - Overb.van voorz.Gemeentelijke gebouwen - Gevel/voegwerk J vd Heydenstraat Oostmeerhal Het Hoge Land 19 - Gevel/voegwerk 2008 Sporthal Rijneveen (bl) - Overb.van voorz.Gemeentelijke gebouwen - Onderhoudskosten 2008 De Leeuwerik - Onderhoudswerkzaamheden 2008 Gebouwen begraafplaats - Overb.van voorz.Gemeentelijke gebouwen Gemeentehuis Raadhuislaan 1 (br) - Waterpompunits Gemeentehuis Dorpsstraat 3 (bl) - Overb.van voorz.Gemeentelijke gebouwen Gemeenteloods J. vd. Heydenstraat 8 - Overb.van voorz.Gemeentelijke gebouwen Gemeentelijke gebouwen (bl) - Overb.naar div.voorzieningen onderhoud gebouwen Bleiswijk

666.563

-/- 139.559

- Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

-/- 626.303 -

12.371 -/- 1.919 -/- 5.050 43.940 -/- 4.087 -/- 14.237 8.690 -/- 14.966 51.540 23.018

Voorziening graven (onderhoud) Doel: Deze voorziening is gevormd voor de bestemming van de afkoopsommen grafonderhoud. De omvang van de voorziening is aflopend van aard omdat er geen stortingen meer plaatsvinden. Volgens de nota Reserves en voorzieningen 2008 kunnen werkzaamheden tot 2017 bekostigd worden. Stand 1 januari 2008 - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

198.279 -/- 198.279 -

Pagina 157 /177

Voorziening graven (afkoop ruimte) Doel: Deze voorziening is gevormd voor de bestemming van de afkoopsommen afkoop ruimte graven. De omvang van de voorziening is aflopend van aard omdat er geen stortingen meer begroot worden en er nog slechts onttrekkingen plaatsvinden. Stand 1 januari 2008 - Vrijval op grond van BBV (in afwachting van beheerplan) Stand 31 december 2008

544.571 -/- 544.571 -

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2007 Onderhandse leningen van: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstell. Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Waarborgsommen Totaal


145 187.061

109 217.108

3

2

187.209

217.219

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2008: Saldo 31-12-2007 Onderhandse leningen Waarborgsommen Totaal

Vermeerderingen

Aflossingen

Saldo 31-12-2008

187.206 3

62.000

31.989 1

217.217 2

187.209

62.000

31.990

217.219

De totale rentelast voor het jaar 2008 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 7.989.411.

Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: Boekwaarde 31-12-2007 Kortlopende schulden Overlopende passiva Totaal


74.367 16.934

29.753 16.192

91.301

45.945

Pagina 158 /177

Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Balanswaarde 31-12-2007 Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Totaal


30.000 44.367

29.753

74.367

29.753

Overlopende passiva De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: Boekwaarde 31-12-2007 Nog te betalen bedragen Ontvangen voorschotten EU, Rijk en provincies met specif Overige Vooruit ontvangen bedragen Totaal


13.264 3.670

254 13.781 2.157

16.934

16.192

Het verloop van de ontvangen voorschotbedragen van EU, Rijk en provincies voor specifieke uitkeringen met een vast bestedingsdoel gedurende 2008 is als volgt: Boekwaarde 31-12-2007 Onderwijsachterstandenbeleid Wet Educatie Beroepsonderwijs Dagarrangementen & Combinatiefuncties Sportdeelname BOS WWB Werkdeel WSW wachtlijst Wet Inburgering Nieuwkomers Wet Inburgering Tijdelijke stimulering vrijwilligers Jeugdgezondheidszorg Electronisch Kinddossier BDU Centrum voor Jeugd en Gezin Bijdrage Landscheidingspark Regionale agenda samenleving Niet-geindiceerde Zorg Project oude gemeentewerf B'hoek Totaal

Min OCW Min OCW Min OCW Min VWS Min SZW Min SZW Min WWI Min WWI Min VWS Min VWS Min J&G Min J&G Stadsregio Stadsregio Stadsregio Stadsregio

Toevoe- Vrijgevallen Boekwaarde gingen bedragen 31-12-2008

111 4 476 7 504 9 78 22 11.890 22 141

114 275 76 11 741 351 754 25 39 -

44 14 645 245 9 38 633 191 18 32 -

181 275 76 1 572 7 504 106 40 22 121 11.699 29 7 141

13.264

2.386

1.869

13.781

Pagina 159 /177

Waarborgen en garanties Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte garanties bestaat uit de volgende garantstellingen: Oorspronkelijk bedrag 145 leningen aan instellingen 186.736 492 personen met gemeentegaranties 28.817 8 borgstellingen voor gemeentepersoneel 1.890 Totaal 217.443

Restant 31-12-2007 159.666 20.878 1.335 181.879

Restant 31-12-2008 166.468 20.330 1.733 188.531

In 2008 zijn geen betalingen verricht wegens de verleende borgen garantstellingen.

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen: Leaseovereenkomsten automatisering: 45 laptops 36 maanden einddatum 1 januari 2010 100 PC’s 36 maanden einddatum 1 april 2011 310 PC’s 24 maanden einddatum 1 mei 2011

€ 18.236 per jaar € 19.008 per jaar € 21.336 per jaar

Pagina 160 /177

4.3

Staat van Baten en Lasten 2008

Pagina 161 /177

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2008

bedragen x €1.000

Raming 2008 voor wijziging Lasten

1. Bestuur en Burger 2. Actief in Lansingerland 3. Opgroeien in Lansingerland 4. Integrale Veiligheid 5. Maatschappelijke Ondersteuning 6. Werk en Inkomen 7. Economie en Glastuinbouw 8. Bereikbaarheid en Mobiliteit 9. Grondzaken 10. RO, Volkshuisvesting en Milieu 11. Beheer Openbare Ruimte Subtotaal programma's

Baten

Raming 2008 na wijziging

Saldo

Lasten

Baten

Realisatie 2008

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

6.030 8.056

657 1.183

5.3736.873-

6.134 8.020

857 1.225

5.2786.795-

9.276 7.201

836 1.317

8.4405.884-

11.000 3.116

657 27

10.3433.089-

9.573 3.373

664 101

8.9083.272-

9.401 3.670

929 283

8.4723.387-

7.609 9.473

1.114 6.628

6.4952.845-

8.621 9.606

1.952 6.457

6.6683.149-

7.810 10.203

1.541 7.541

6.2692.662-

179 465

97 3

82462-

226 592

102 3

124589-

344 903

69 3

275900-

5.906

1.776

4.130-

9.195 7.239

1.075 1.686

8.1205.553-

124.925 7.335

98.862 4.344

26.0632.992-

19.529 71.363

10.578 22.720

8.95148.643-

23.086 85.666

10.417 24.540

12.66961.126-

21.916 202.984

13.730 129.455

8.18673.529-

Lokale heffingen

853

7.929

7.076

854

7.729

6.875

1.112

8.458

7.347

Algemene uitkeringen Dividend

653 128

33.651 4.616

32.998 4.488

574 128

33.657 7.225

33.082 7.098

574 473

34.475 7.203

33.901 6.730

Saldo financieringsfunctie Overige algemene dekkingsmiddelen

30 1.932

4.842 6

30 1.952

5.431 2.563

5.402 611

30 4.879

6.295 3.218

Subtotaal algemene dekkingsmiddelen

3.596

51.044

3.538

56.605

53.068

7.068

59.650

226 75.185

73.764

74 89.277

81.145

210.052

189.105

Post onvoorzien Resultaat voor bestemming

4.812 1.92647.448 2261.421-

748.132-

Pagina 162 /177

6.266 1.66152.582 20.947-

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2008

bedragen x €1.000

Raming 2008 voor wijziging Lasten

Transport: Resultaat voor bestemming

Baten

Raming 2008 na wijziging

Saldo

Lasten

Baten

Realisatie 2008

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

75.185

73.764

1.421-

89.277

81.145

8.132-

210.052

189.105

20.947-

1. Bestuur en Burger 2. Actief in Lansingerland

652

306

346-

4 652

448

4204-

4 652

1.361 409

1.357 243-

3. Opgroeien in Lansingerland 4. Integrale Veiligheid

33 -

1.453 -

1.420 -

393 74

1.381 178

988 104

393 98

1.256 158

863 60

5. 6. 7. 8.

-

39

39

500 -

500 150

150

562 -

502 145

60145

9. Grondzaken 10. RO, Volkshuisvesting en Milieu

-

100

100

469 -

8.589 850

8.120 850

4.482 718

3.088 844

1.394126

11. Beheer Openbare Ruimte Algemene dekkingsmiddelen

680

766 326

766 354-

420 13.733

5.153 12.376

4.733 1.357-

2.124 46.927

3.811 47.850

1.687 922

1.365

2.990

1.625

16.246

29.625

13.379

55.961

59.425

3.464

76.550

76.754

204

105.523

110.770

5.247

266.013

248.530

Maatschappelijke Ondersteuning Werk en Inkomen Economie en Glastuinbouw Bereikbaarheid en Mobiliteit

Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Pagina 163 /177

17.483-

4.4

Toelichting op de Staat van Baten en Lasten 2008

4.4.1

Verschillenanalyse per programma

Belangrijke verschillen tussen de begroting na wijziging en de realisatie moeten systematisch worden toegelicht voor ieder afzonderlijk onderdeel van de programmarekening. Zoals in paragraaf 1.2 is beschreven worden alle kosten voor personeel & overhead toegerekend aan de diverse producten in de programma’s. Deze toerekening is in 2008 (voor het eerst) gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. Dit geeft een betrouwbare toerekening maar ook (budgetneutrale) afwijkingen ten opzichte van de begroting op programmaniveau, omdat de toerekening in de begroting 2008 een inschatting is geweest zonder ervaringscijfers. Een totaaloverzicht van de saldi kostenplaatsen per programma hebben wij opgenomen in onderstaande tabel.

Programma 1 Bestuur en Burger Programma 2 Actief in Lansingerland Programma 3 Opgroeien in Lansingerland Programma 4 Integrale veiligheid Programma 5 Maatschappelijke ondersteuning Programma 8 Bereikbaarheid en mobiliteit Programma 10 Ruimtelijke ordening, volkshuisv en milieu Programma 11 Beheer openbare ruimte Algemene dekkingsmiddelen Saldo kostenplaatsen

over / onderschrijding apparaatskosten 655.000264.000 235.000 216.00082.000 350.000351.000 670.000543.000 416.000-

De volledige toelichting op de verschillen op de programma’s is onderstaand per programma opgenomen. Programma 1 Bestuur en Burger Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 655.000


Bestuursondersteuning B&W

Nadeel

- 925.000

In het kader van de fusie wordt een aantal extra activiteiten uitgevoerd door de gemeente. Verantwoording vindt plaats in de paragraaf Herindeling. Hiervoor is een apart zogenaamd ‘frictiebudget’ beschikbaar dat echter binnen de algemene dekkingsmiddelen valt. Dit nadeel resulteert daar in een gelijk voordeel.

College van B&W

Nadeel

- 262.000

Een overschrijding ten opzichte van de begroting is ontstaan op de post loonkosten (€ 100.000), onder andere door twee formatie-uitbreidingen van 0,25 fte. De begroting voor de loonkosten 2009 ligt in lijn met de realisatie 2008.

Pagina 164 /177

Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting Conform pensioenopbouw van de huidige en gewezen wethouders heeft een storting in de voorziening wethouderspensioenen plaatsgevonden (€ 161.000). De begroting moet op dit punt nog worden aangepast.


Voordeel

41.000

Nadeel

- 1.801.000

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

264.000

Programma 2 Actief in Lansingerland Product Doorbelasting apparaatskosten

Toelichting Aan de sporten welzijnsaccommodaties is € 264.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s.

Zwembad

Voordeel

582.000

Dit voordeel is ontstaan omdat in de begroting 2008 budgetten zijn opgenomen voor de initiële kosten (€ 630.000) en overbruggingskosten (€ 160.000) van het nieuwe zwembad. Deze zijn in 2008 nog niet volledig benut, voorgesteld wordt het restant (€ 600.000) over te hevelen naar 2009.

Binnensportaccommodaties

Nadeel

- 197.000

Het betreft een overschrijding op het budget voor kapitaallasten omdat voor deze investeringen specifieke rentepercentages worden gehanteerd die hoger liggen dan de interne rekenrente die bij de begrotingsbijstelling (najaarsnota) is gebruikt.


Voordeel

89.000

Een financieel voordeel is ontstaan wegens meeropbrengst uit verhuur ten opzichte van de begroting 2008.

Vrijwilligerswerk

Voordeel

95.000

Van het in oktober jongstleden beschikbaar gestelde budget voor impuls mantelzorgondersteuning ligt de uitvoering grotendeels in 2009. Voorgesteld wordt het restantbudget (€ 34.500) over te hevelen naar 2009. Daarnaast is er een onderuitputting op het budget voor ondersteuning vrijwilligers.


Voordeel

40.000

Voordeel

873.000

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

235.000

Programma 3 Opgroeien in Lansingerland Product Doorbelasting apparaatskosten

Toelichting Aan de producten binnen programma 3 zijn € 235.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere

Pagina 165 /177

Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting

Voordeel

88.000

Een budget binnen dit product ad € 87.000 kent geen

programma’s. Openbaar Basisonderwijs / bewegingsonderwijs

uitputting in 2008. Gebleken is dat het betreffende budget niet nodig is, de oorsprong van het bedrag ligt in een systematiek van kostentoerekening aan het bewegingsonderwijs die t/m 2006 in de voormalige 3B-gemeenten werd gehanteerd. Dit leidt in de meerjarenbegroting nog tot een technische correctie.

Basisonderwijs

Nadeel

- 150.000

- Onderuitputting onderwijsleerpakket en 1e inrichting (€ 85.000 voordelig) - Schadevergoeding niet verzekerde schades aan schoolbesturen (€ 75.000 nadelig) - Afwijking kapitaallasten ten opzichte van Najaarsnota ivm afwijkend rentepercentage (€ 100.000 nadelig) - Er is een dotatie aan de voorziening onderhoud schoolgebouwen geboekt voor € 55.000; het budget had echter betrekking op een bijdrage vanuit de algemene reserve aan de grondexploitatie scholen Boterdorp. Ook deze bijdrage heeft, in de jaarrekening 2007, plaatsgevonden (€ 55.000 nadelig)

Huisvesting openbaar voortgezet

Nadeel

- 308.000

onderwijs

De doorbetaling van de in het gemeentefonds opgenomen vergoeding voor huisvesting van het voortgezet onderwijs levert in 2008 een nadeel op van ruim € 187.000 omdat deze niet budgettair neutraal geraamd was. Verder heeft een nabetaling van de huisvestingsvergoeding over 2005/2006 plaatsgevonden van € 121.000. Met ingang van de begroting 2009 is deze geldstroom budgettair neutraal geraamd.

Huisvesting bijzonder voortgezet

Nadeel

- 336.000

onderwijs

Naast enkele kleinere budgetafwijkingen levert ook bij het bijzonder voortgezet onderwijs de doorbetaling van de huisvestingsvergoeding uit het gemeentefonds een nadeel op (€ 321.000). Met ingang van de begroting 2009 is deze geldstroom budgettair neutraal geraamd, zie de toelichting hiervoor bij het openbaar voortgezet onderwijs.

Speelvoorzieningen

Voordeel

85.000

Het voordeel is ontstaan door onderuitputting van de post kapitaallasten (€ 37.000) en van het budget voor onderhoud en uitbesteed werk (€ 47.000).


Voordeel

447.000

De onderuitputting van het subsidiebudget 2008 voor de post jeugd- en jongerenwerk komt door het feit dat er teveel geld is gereserveerd voor 2008. Ook de verdeling van de subsidie over de verschillende posten sluit niet aan bij de daadwerkelijke benodigde bedragen per post. Tevens heeft de onduidelijkheid betreffende het toekomstige beleid van het jeugd- en jongerenwerk op deze post gezorgd voor terughoudendheid bij het beheer van de subsidie 2008.

Pagina 166 /177

Product Kinderopvang

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

231.000

Toelichting Het voordeel is opgebouwd uit drie onderdelen, te weten (1) onderuitputting subsidiebudget € 70.000 voordelig, (2) plusminus € 78.000 meeropbrengst uit verhuur ten opzichte van de begroting 2008 en (3) een nog door te voeren technische correctie op de begroting van € 83.000 (locatie Anthuriumsingel)


Voordeel

20.000

Voordeel

312.000

Programma 4 Integrale Veiligheid Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 216.000


Brandweerkazernes

Voordeel

60.000

Omdat de brandweerkazernes in de kernen Berkel en Rodenrijs / Bergschenhoek met terugwerkende kracht per 1 januari 2007 zijn verkocht aan de Veiligheidsregio Rotterdam (VRR) zijn baten over voorgaande jaren gerealiseerd. Kosten die de gemeente nog had gemaakt in 2007 / 2008 zijn bij de VRR in rekening gebracht.


Nadeel

- 3.000

Nadeel

- 159.000

Programma 5 Maatschappelijke Ondersteuning Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting

Voordeel

82.000

Aan de producten binnen programma 5 zijn € 82.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratie-systeem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s.

Coördinatie maatschappelijke

Voordeel

52.000

ondersteuning

Onderuitputting op het incidentele budget voor inrichting van een WMO-loket. Voorgesteld wordt het restantbudget over te hevelen naar 2009.

Ouderenwerk

Nadeel

- 62.000

Op grond van het Raadsbesluit d.d. december 2007 is de ontvangen afrekening naar aanleiding van de fusie van ouderenbonden in de reserve Ouderenadvisering gestort (€ 62.000 nadelig).


Voordeel

308.000

Voordeel

340.000

Pagina 167 /177

Programma 6 Werk en Inkomen Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

465.000

Wet Werk en Bijstand (inkomsdeel)

Toelichting De uitgaven voor bijstandsverlening zijn achtergebleven bij de raming.

IOAW/IOAZ

Voordeel

91.000

Doordat er in 2008 minder aanvragen zijn geweest zijn er overeenkomstig ook minder toekenningen geweest. Inkomsten van het rijk op basis van 75% declarabel.

Kwijtschelding

Nadeel

- 75.000

De kwijtscheldingskosten afvalstoffenheffing en rioolrecht zijn fors gestegen ten opzichte van eerdere jaren.

Wet Inburgering Nieuwkomers

Voordeel

100.000

Voordeel als gevolg van Rijksbijdrage nalatenschap

Nadeel

- 78.000

De inkomsten anti-speculatiebeding nemen

oude vreemdelingenwet. Anti-speculatiebeding

structureel af, omdat de looptijd van de bestaande bedingen afloopt en er geen nieuwe woningen met een anti-speculatiebeding zijn opgeleverd. Overige kleine verschillen

Nadeel

- 16.000

Voordeel

487.000

Programma 7 Economie en Glastuinbouw Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 32.000

Markten en standplaatsen

Toelichting Nadeel marktopbrengst ten opzichte van begroting € 32.000 De marktgeldenverhoging is pas op 1 augustus 2008 doorgevoerd, de planning was om dit veel eerder te doen, vandaar dat de opbrengsten zijn achtergebleven.

Economische zaken

Nadeel

- 117.000

Er zijn diverse Greenport-activiteiten en bijeenkomsten georganiseerd om (buitenlandse) bedrijven te interesseren voor onze gemeente.


Nadeel

- 2.000

Nadeel

- 151.000

Programma 8 Bereikbaarheid en Mobiliteit Product Verkeersmaatregelen ter land

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 350.000

Toelichting Aan de producten binnen programma 8 zijn € 350.000 meer apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De overschrijding op dit programma wordt gecompenseerd door de onderschrijding op programma 11.


Voordeel

34.000

Nadeel

- 316.000

Pagina 168 /177

Programma 9 Ontwikkelingsbedrijf Product Lasten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 88.273.000

Toelichting De grondexploitatieprojecten zijn niet opgenomen in de begroting 2008, behalve voor zover het lasten

Baten

Voordeel

97.787.000

betreft die uit reserves worden betaald.

Nadeel

- 4.013.000

grondexploitatieprojecten conform het BBV wel

In de jaarrekening 2008 zijn de Toevoeging reserves

verantwoord. Na bestemming is een en ander Onttrekking reserves

Nadeel

- 5.501.000

budgettair neutraal omdat mutaties ofwel worden verrekend met de boekwaarde (het activeren van de voorraad gronden) ofwel met de algemene bestemmingsreserve grondexploitaties (bij het afsluiten van complexen)

Dotatie voorzieningen

Nadeel

- 27.457.000

Betreft een aanvullende dotatie aan de voorziening voor verwachte verliezen grondexploitaties naar aanleiding van de verwachte effecten van de met ingang van het vierde kwartaal 2008 gewijzigde economische omstandigheden.

Nadeel

- 27.457.000

Programma 10 Ruimtelijke Ordening, Volkshuisvesting en Milieu Product Doorbelasting apparaatskosten

Voor-/nadeel

Bedrag

Nadeel

- 670.000

Toelichting Aan de producten in Programma 10 zijn € 670.000 meer apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De overschrijding op dit programma wordt voor € 422.000 gecompenseerd door onderschrijdingen bij de andere programma’s (Progr 2, 3, 5 en 12). Voor € 248.000 betreft het de kosten van afdeling Projecten die in afwijking van de begroting niet volledig zijn toegerekend aan investeringskredieten dan wel grondexploitaties.


Voordeel

150.000

Het bij de Voorjaarsnota 2008 beschikbaar gestelde budget voor het opstellen van een structuurplan is nog niet aangewend. Voorgesteld wordt dit budget over te hevelen naar 2009.


Voordeel

54.000

Het voordeel bij structuur- en bestemmingsplannen wordt gevormd door € 54.000 advieskosten grondzaken. Het budget Najaarsnota is nog niet volledig besteed, afronding van de nota Grondbeleid is voorzien in 2009.


Nadeel

- 108.000

In verband met reconstructie woonwagencentrum zijn de verwijderde woonwagens afgeschreven naar nul. Deze extra afschrijvingslast leidt tot een overschrijding van het budget voor kapitaallasten (€ 190.000 nadelig). Andere afwijkingen op dit product (€ 81.000 voordelig) hebben voornamelijk te maken met een onderhoudsbudget voor Bosland dat in de begroting 2008 is opgenomen maar dat niet is ingezet.

Pagina 169 /177

Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

2.551.000


Toelichting Enkele omvangrijke woningbouwplannen, ontwikkeling van bedrijfspanden en infrastructuur hebben geresulteerd in een meeropbrengst aan bouwleges.


Nadeel

- 140.000

Voordeel

1.837.000

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

351.000

Programma 11 Beheer Openbare Ruimte Product Doorbelasting apparaatskosten

Toelichting Aan de producten binnen programma 11 zijn € 351.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratiesysteem. De onderschrijding op dit programma compenseert de overschrijding bij programma 8.

Kunstwerken

Voordeel

68.000

Voor het opstellen van de diverse beheerplannen is bij Najaarsnota budget beschikbaar gesteld ten laste van de stelpost beheerplannen 2008. Voor kunstwerken wordt het beheerplan in 2009 verder afgerond. Deze post is meegenomen in de aangevraagde budgetoverhevelingen.


Voordeel

50.000

Nadeel

- 171.000

Betreft onderuitputting op de budgetten voor uitbesteed werk / dagelijks beheer.


De overschrijding is het gevolg van betaalde kosten aan het Hoogheemraadschap van Delfland m.b.t. de afkoopsom voor het (toekomstig) onderhoud van de hoofdwatergangen in Meerpolder die door Delfland zullen worden onderhouden.

Beheer en onderhoud groen

Voordeel

257.000

Het voordeel ten gunste van het rekeningresultaat 2008 op product ‘Groen’ is ontstaan als gevolg van: € 144.000 meeropbrengst verkoop snippergroen € 113.000 onderuitputting kapitaallasten.

Inzameling en verwerking

Voordeel

445.000

huishoudelijk afval

Het voordeel ten gunste van het rekeningresultaat 2008 op product ‘huishoudelijk afval’ is ontstaan als gevolg van: € 70.000 voordelige afrekening IRADO 2007; € 290.000 onderuitputting door lagere bijdrage over 2008 aan IRADO; € 71.000 betreft de bijdrage van stichting afvalfonds over 2006 en 2007 die in 2008 is gestort.

Lijkbezorging

Voordeel

56.000

Hogere opbrengst begraafplaats door meerjarige afkoop van onderhoudskosten, deze zijn niet begroot.


Voordeel

357.000

Meeropbrengst afvalstoffenheffing. Het verschil wordt grotendeels verklaard door een voordelige afrekening met Eneco over de periode vóór 2008.


Voordeel

24.000

Voordeel

1.437.000

Pagina 170 /177

4.4.2

Overzicht algemene dekkingsmiddelen en bedrag voor onvoorzien

In deze paragraaf worden de algemene dekkingsmiddelen toegelicht. Dit zijn inkomsten die niet specifiek zijn toe te rekenen zijn aan een bepaald programma, maar waarmee uiteindelijk de saldi van de programma’s 1 tot en met 11 kunnen worden gedekt. In de staat van Baten en Lasten (hoofdstuk 4.3) is de (financiële) samenhang tussen de programma’s en algemene dekkingsmiddelen weergegeven. De algemene dekkingsmiddelen zijn: Lokale heffingen Lokale heffingen (waarvan de besteding niet gebonden is) zijn heffingen waarbij geen sprake is van een duidelijke relatie tussen de gemeentelijke dienstverlening en de belasting. De gemeente Lansingerland kent de volgende niet-bestedingsgebonden gemeentelijke heffingen:

Onroerende zaakbelasting Hondenbelasting Totaal

Rekening 2007



Rekening 2008

7.273.955 170.304

7.567.912 161.116

7.567.912 161.116

8.288.536 169.768

7.444.259

7.729.028

7.729.028

8.458.304

Overigens zijn de rioolrechten en de afvalstoffenheffing voorbeelden van lokale heffingen waarvan de besteding wel is gebonden. Dergelijke heffingen worden op de betreffende programma’s als baten verantwoord. Voor verdere informatie wordt u verwezen naar de paragraaf ‘lokale heffingen’. Algemene uitkering uit het gemeentefonds Het gemeentefonds vormt de grootste inkomstenbron voor gemeenten. Twee factoren bepalen de uitkering aan een gemeente: a. De totale omvang van het gemeentefonds. De omvang hangt af van de algemene groei en van taak- en andere veranderingen. Het gemeentefonds is gekoppeld aan de rijksuitgaven. Als het Rijk meer uitgeeft, gaat het gemeentefonds ook omhoog en omgekeerd. Twee voorbeelden van taak- en andere veranderingen: Toen gemeenten de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) gingen uitvoeren, groeide het fonds maar het takenpakket ook. De gemeenten mogen vanaf 2006 geen OZB meer heffen over het gebruik van woningen. Ter compensatie steeg het gemeentefonds met een miljard euro. b. Het aandeel van een gemeente in de totale omvang van het gemeentefonds. Dit aandeel hangt af van de zogenaamde verdeelmaatstaven. Het aantal inwoners is een voorbeeld van een verdeelmaatstaf. In totaal zijn er circa 50 verdeelmaatstaven. De berekening van de algemene uitkering 2008 hebben wij gebaseerd op de laatst verschenen circulaire van het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijkrelaties (maartcirculaire 2009).

Algemene uitkering Bijdrage herindeling Totaal

Rekening 2007



Rekening 2008

30.248.242 3.610.484

33.650.869 0

33.656.865 0

33.549.830 925.187

33.858.726

33.650.869

33.656.865

34.475.017

Pagina 171 /177

Ten opzicht van de begroting na wijziging ontstaat een voordelig effect van € 818.000 op het gemeentefonds. Dit wordt als volgt verklaard: 1. Vergoeding herindeling 2. Decembercirculaire 3. Voorgaande jaren 4. Bijstelling maatstaaf lage inkomenstrekkers 5. Bijstelling OZB maatstaaf Totaal

€ 925.000 + € 142.000 + € 275.000 + € 90.000 + € 629.000 -/€ 800.000

Ad 1. Een voordeel van € 925.000 is ontstaan door de ontvangst van de niet geraamde specifieke uitkering in verband met herindeling. Deze bijdrage van het Rijk dient ter dekking van de uitgaven in het kader van fusie. Deze uitgaven leiden op het programma Bestuur en Burger tot een nadeel van € 925.000. Zie verder de paragraaf Herindeling. Ad 2. Betreft € 142.000 eenmalige mutaties die in de decembercirculaire 2008 van het Ministerie zijn opgenomen. Ad 3. Door de definitieve vaststelling van de belastingcapaciteit en de uitkeringsfactor voor het jaar 2006 en de bijgestelde belastingcapaciteit voor het jaar 2007 die in december 2008 zijn bekendgemaakt heeft een nabetaling over voorgaande jaren van € 275.000 plaatsgevonden. Ad 4. Voordelig € 90.000 door bijstelling van de maatstaaf voor Lage inkomenstrekkers. Ad 5. Negatief effect € 629.000 door bijstelling van de maatstaf OZB-waarde. Deze negatieve bijstelling leidt tevens tot een voordeel in de OZB opbrengsten 2008, zie hiervoor de lokale heffingen. Dividend Hiertoe behoren de aandelen en daaraan verbonden dividenden die niet tot één van de programma’s behoren. Het overzicht van de deelnemingen van de gemeente Lansingerland met daarachter de dividenden over 2008 ziet er als volgt uit:

Eneco Holding Bank Nederlandse Gemeenten Totaal

Rekening 2007



Rekening 2008

5.777.387 161.561

4.571.092 27.264

7.198.092 27.264

7.177.202 26.276

5.938.948

4.598.356

7.225.356

7.203.478

Saldo van de financieringsfunctie Het saldo van de financieringsfunctie bestaat hoofdzakelijk uit de lasten die verband houden met het afsluiten van geldleningen. Voor de uitgangspunten omtrent financiering wordt verwezen naar de paragraaf Financiering.

Pagina 172 /177

Overige algemene dekkingsmiddelen De overige algemene dekkingsmiddelen bestaan hoofdzakelijk uit: a.) De baten en lasten die betrekking hebben op de waardering van onroerende zaken in het kader van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). Overigens is de OZB-opbrengst zelf, die van de WOZ-waarden wordt afgeleid, verantwoord bij lokale heffingen. b.) Eventuele saldi van kostenplaatsen. In de jaarrekening kunnen verschillen ontstaan tussen de gehanteerde voor- en nacalculatorische interne tarieven voor het doorbelasten van de gemeentelijke apparaatskosten. Het saldo van deze verschillen wordt hier verantwoord. Verloop van de post onvoorzien Jaarlijks wordt een bedrag van € 4,54 per inwoner geraamd voor onvoorziene lasten. Voor 2008 komt dit neer op een bedrag van € 226.218 (49.852 inwoners * €4,54). In het begrotingsjaar zijn de volgende begrotingswijzigingen ten laste (-) en ten gunste (+/+) van de onvoorzienbare uitgaven gebracht:

Onderwerp

Begrotingswijziging

Saldo onvoorziene uitgaven 1 januari 2008 Mutaties 2008: Investeringsschema 2008 Restauratie archieven Bleiswijk Inventarisatie cultuurhistorische waardevolle objecten Kosten DHZ (najaarsnota) Impuls mantelzorgondersteuning Saldo onvoorziene uitgaven 31 december 2008

Bedrag +/+ 226.218

1e wijziging, 01-11-2007 5e wijziging, 21-02-2008 6e wijziging, 27-03-2008 15e wijziging, 18-12-2008 16e wijziging, 30-10-2008

-/-/-/-/-/-

51.550 15.825 12.600 26.570 45.812

+/+ 73.861

Pagina 173 /177

*** Wat heeft het gekost? Overzicht algemene dekkingsmiddelen en bedrag voor onvoorzien Rekening 2007



Rekening 2008

Lokale heffingen

202.547

363.065

854.002

1.111.561

Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie

738.069 29.292 -

653.241 127.776 29.544

574.458 127.777 29.544

574.458 473.228 29.544

Overige alg dekkingsmidd. Post onvoorzien Subtotaal lasten

27.651.997 28.621.905

2.422.425 226.218 3.822.269

1.951.821 73.861 3.611.463

4.878.911 7.067.702

Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie

7.444.259 33.858.726 5.938.948 6.097.267

7.729.027 33.650.869 4.598.356 4.841.647

7.729.028 33.656.865 7.225.356 5.431.458

8.458.304 34.475.017 7.203.478 6.295.089

Overige alg dekkingsmidd. Subtotaal baten

8.164.252 61.503.453

222.756 51.042.655

2.562.756 56.605.463

3.217.983 59.649.872

Resultaat voor bestemming

32.881.548-

47.220.385-

52.994.000-

52.582.170-

Toevoeging reserves Onttrekking reserves

35.661.005 32.161.879

13.733.181 12.376.246

46.927.317 47.849.802

51.637.065-

53.504.655-

Resultaat na bestemming

29.382.422-

679.782 325.774 46.866.377-

Het verschil tussen de begroting 2008 (na wijziging) en de rekening 2008 bedraagt € 1,9 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Product Lokale heffingen / Baten OZB

Voor-/nadeel

Bedrag

Voordeel

721.000

Toelichting De meeropbrengst voor de onroerende zaakbelasting manifesteert zich met name bij eigenaren nietwoningen en is het gevolg van een aantal grote objecten in aanbouw en een aantal aanslagen uit voorgaande jaren, voortvloeiende uit de bestandscontrole.

Algemene uitkeringen

Voordeel

818.000

Betreft een vijftal componenten: -

Een voordeel van € 925.000 is ontstaan door de ontvangst van een niet geraamde specifieke uitkering herindeling (ter dekking van de uitgaven in het kader van het fusiebudget). Deze uitgaven leiden op het programma Bestuur en Burger tot een nadeel van € 925.000.

-

Effect decembercirculaire 2008 € 142.000 voordelig.

-

Nabetalingen voorgaande jaren €275.000 voordelig.

-

Bijstelling OZB/maatstaf € 629.000 nadelig

Pagina 174 /177

Product

Voor-/nadeel

Bedrag

Toelichting -

Bijstelling overige maatstaven € 108.000 voordelig.

Saldo financieringsfunctie /

Nadeel

- 645.000

renteresultaat

De bespaarde rente die wordt toegevoegd aan de reserves is hoger dan begroot door hogere stand van de (bestemmings)reserves per 1 januari 2008.

Overige dekkingsmiddelen /

Voordeel

543.000

Doorbelasting apparaatskosten

Aan de producten binnen de algemene dekkingsmiddelen zijn € 543.000 minder apparaatskosten toegerekend dan begroot. De toerekening is in 2008 voor het eerst gebaseerd op de gegevens uit het tijdregistratie-systeem. De onderschrijding op dit programma compenseert overschrijdingen bij de andere programma’s voor € 712.000. Per saldo resteert een overschrijding van € 169.000, het betreft onderhoudslasten automatisering.


Nadeel

- 993.000

Algemene baten en lasten

* Nagekomen kosten voorgaande jaren € 271.000 nadelig * Dotatie voorziening dubieuze debiteuren € 747.000 nadelig * Overige verschillen € 25.000 voordelig.


Voordeel

214.000

Algemene stelposten

* Betreft voor € 74.000 het niet gebruikte deel van de post onvoorziene uitgaven 2008. * Betreft voor € 140.000 de niet gebruikte incidentele budgetten 2008 voor bestrijding huiselijk geweld, wijktafels en het keurmerk veilig ondernemen. Voorgesteld wordt deze middelen via resultaatsbestemming over te hevelen naar 2009.


Nadeel

- 1.032.000

Mutaties reserves

Lagere onttrekking aan de reserve bijdrage kapitaallasten door vertraagde uitvoering van de investeringsagenda. Bijbehorende kapitaallasten zijn bij Najaarsnota al afgeraamd en leiden nu niet tot een onderuitputting.


Voordeel

138.000

Mutaties reserves

Op grond van de nota Reserves en Voorzieningen is de reserve ‘af te handelen projecten’ vrijgevallen. In de begrotingswijziging waarin dergelijke vrijval van reserves aan de algemene reserve wordt toegevoegd is deze reserve abusievelijk niet meegenomen.


Voordeel

2.491.000

Mutaties reserves

Omdat wij momenteel, met uitzondering van het Gemeentelijk Rioleringsplan, niet over vastgestelde beheerplannen beschikken zijn wij op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) gehouden de voorzieningen voor egalisatie van onderhoudskosten aan wegen, bruggen, gebouwen en dergelijke te laten vrijvallen. Via resultaatsbestemming wordt voorgesteld de betreffende bedragen beschikbaar te houden als financiële dekking voor de beheerplannen door storting in daarvoor bestemde reserves.


Nadeel

- 387.000

Voordeel

1.868.000

Pagina 175 /177

4.4.3

Overzicht incidentele baten en lasten

Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bevat de toelichting op de programmarekening ook een overzicht van de incidentele baten en lasten omdat dit relevant is voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. Onderstaand overzicht van incidentele baten en lasten kan niet gebruikt worden als een volledig overzicht van alle incidentele baten en lasten over 2008. Alleen budgetten groter dan € 0,5 miljoen zijn in dit overzicht opgenomen.

Incidentele baten

Leges bouwvergunningen Algemene uitkering --- bijdrage herindeling Dividend Eneco Vrijval onderhoudsvoorzieningen Totaal Incidentele baten

Realisatie 2008

Begroting Begroting (na wijz) 2008 (voor wijz) 2008

4.124 926 7.177 2.491

1.500 7.198 -

1.500 4.571 -

14.718

8.698

6.071

Hierbij wordt de volgende toelichting gegeven: De opbrengst uit leges bouwvergunningen is ieder jaar opnieuw afhankelijk van het aantal te realiseren woningbouwplannen, de ontwikkeling van bedrijfspanden en infrastructurele kunstwerken en kan hierdoor van jaar op jaar sterk fluctueren. Naar aanleiding van de fusie van de gemeenten Bleiswijk, Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs per 1 januari 2007 ontvangt de gemeente Lansingerland gedurende vier jaren een extra bijdrage uit het gemeentefonds voor herindelingskosten. Het bedrijfsresultaat van Eneco over 2007 heeft geresulteerd in een dividenduitkering voor de gemeente Lansingerland van € 7,1 miljoen euro in 2008. Toekomstige dividendopbrengsten zijn afhankelijk van toekomstige bedrijfsresultaten van de deelneming. Door het ontbreken van vastgestelde beheerplannen is de gemeente op grond van het BBV gehouden in 2008 de onderhoudsvoorzieningen voor wegen, bruggen, openbare verlichting en gebouwen te laten vrijvallen. Dit is een incidentele bate in de jaarrekening 2008.

Incidentele lasten

Bouwgrondexploitatie Fusiekosten Totaal Incidentele lasten

Realisatie 2008

Begroting Begroting (na wijz) 2008 (voor wijz) 2008

27.457 926

-

-

28.383

-

-

De toevoeging aan de voorziening voor verlieslatende grondexploitaties is elders in deze jaarrekening uitgebreid toegelicht.

Pagina 176 /177

4.4.4

Single Information Single Audit (SiSa)

Door de invoering van Single Information, Single Audit (SiSa) wordt de (rechtmatigheids)controle en verantwoording van de specifieke uitkeringen van het rijk volledig geïntegreerd in de rechtmatigheidscontrole van de gemeentelijke jaarrekening. Jaarlijks wordt door de Minister bepaald over welke specifieke uitkeringen verantwoordingsinformatie wordt opgenomen en welke indicatoren worden gebruikt.

Pagina 177 /177

OCW

OCW

WWI

WWI

14

15

34

35

Onderwijsachterstanden-beleid niet- Besluit vaststelling doelstelling en Gemeenten, niet G-31 GSB (OAB) bekostiging Onderwijsachterstandenbeleid 2006-2010, art 4 t/m 10 Regeling tijdelijke toekenning extra voorschoolse middelen, artikel 4 Schakelklassen, artikel 166 van de Wet op het primair Onderwijs

Wet Educatie Beroepsonderwijs niet Wet Educatie Beroepsonderwijs G-31 Uitvoeringsbesluit WEB

Regeling dagarrangementen en combinatiefuncties

Inburgering (oude stelsel)

Inburgering (nieuwe stelsel)

Gemeenten, niet G-31 en gem.reg.

Regeling dagarrangementen en Gemeenten combinatiefuncties. (Zie gewijzigde regeling 23 mei 2007)

Wet inburgering nieuwkomers (Win)

Wet inburgering Besluit inburgering Regeling vrijwillige inburgering niet-G31 2007

Gemeenten niet G-31

Gemeenten niet G-31 en gem. reg.

€ 111.230

Aard Controle (16)

Toelichting afwijking (15)

Overige (14)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

13

Specifieke uitkering (1)

Departement

Nummer

OCW

Beginstand voorziening / overlopende post In euro’s jaar t

Jaarlijks

Besteed bedrag aan voorbereiding inrichten In euro’s schakelklassen Besteed bedrag voor overige of In euro’s coördinerende activiteiten inzake onderwijsachterstandenbeleid

Jaarlijks Jaarlijks

€ 7.449

R

Besteed bedrag aan voorschoolse educatie In euro’s

Jaarlijks

€ 35.747

R

Besteed bedrag aan schakelklassen In euro’s Besteed bedrag aan vroegschoolse educatieIn euro’s

Jaarlijks Jaarlijks

Aantal deelnemende kinderen aan In aantallen voorschoolse educatie Aantal deelnemende leerlingen aan In aantallen schakelklassen Lasten van educatie o.g.v. afgesloten In euro’s overeenkomst(en) met één of meerdere roc’s

Jaarlijks

0

Jaarlijks

0

R

€0 €0

R R D2 D2

Jaarlijks

€ 431.087

Teruggevorderd bedrag van ROC's over jaar In euro's t -1 terug te betalen aan het rijk (kolom 12) mee te nemen naar t+1 (kolom 14)

Jaarlijks

Besteed bedrag aan directe activiteiten

In euro’s

Jaarlijks

Besteed bedrag aan overhead Besteed bedrag aan cofinanciering Aantal gerealiseerde dagarrangementen (over de hele looptijd)

In euro’s In euro’s In aantallen

Jaarlijks Jaarlijks 2009

4

4

Aantal gerealiseerde combinatiefuncties (over de hele looptijd)

In aantallen

2009

4

8

Toegekend bedrag t-1 minus In euro’s besteed bedrag t-1 In aantallen In 2006 afgegeven beschikkingen voor inburgeringsprogramma's aan nieuwkomers in de zin van de Win.

R

€0

R

€ 275.320

€0

R

R

€0 €0

Jaarlijks

€0

R R D2

D2

€ 135.628

R

2008

19

D1

In aantallen In 2006, 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2006 zijn afgegeven.

2008

21

D1

In aantallen

2011

D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2011

D1

In aantallen

2011

D1

In aantallen Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2011

D1

In aantallen Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 (gepardonneerden).

2011

D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2007 t/m 2009 voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

43C Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

Wet Stedelijke Vernieuwing

Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

Aard Controle (16)


Overige (14)









Realisatie (5)

Afspraak (4)



Indicatoren (3)

Ontvanger (C)



Nummer

Departement WWI

Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het In aantallen besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr.2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inbugeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen (gepardonneerden).

2011

In 2008 bekend gemaakte In aantallen handhavingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgeringsplichtigen.

2008

91

D1

D1

Geestelijk bedienaren voor wie in 2008 een In aantallen inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

2008

0

D1

Geestelijk bedienaren die in 2008 hebben In aantallen deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

2008

0

D1

Geestelijk bedienaren die in 2008 hebben In aantallen deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen.

2008

0

D1

In 2007 afgegeven beschikkingen voor In aantallen inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win.

2008

13

D1

In 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aanIn aantallen nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2007 zijn afgegeven.

2008

13

D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een duale inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

In aantallen

2011

D1

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een taalkennisvoorziening is vastgesteld.

In aantallen

2011

D1

Verplichtingen opgelegd door provincie: Bedrag voor stedelijke vernieuwing verkregen van provincies, tot en met 2008

Provinciale beschikkingen

Investeringsbudget (kolom 4) Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5) Besteed bedrag t.l.v. provinciale/Wgr middelen (kolom 10) Cofinanciering (kolom 11) Correcties (kolom 14) Hieronder per beschikking invullen:

1

In euro's

Jaarlijks

0

€0

€0

D1: aantallen R:euro’s D1: aantallen R:euro’s

Activiteiten stedelijke vernieuwing Hieronder per beschikkingsnummer invullen:

1 SZW

55

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw)

Gemeenten

In aantallen

na afronding van het project

D1

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van In aantallen uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2008.

Jaarlijks

54,75

R

In arbeidsjaren Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren.

Jaarlijks

4,58

R

In arbeidsjaren Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren

Jaarlijks

41,64

R

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid In arbeidsjaren werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren.

Jaarlijks

0,00

R

Wet Werk en Bijstand (WWB)

Wet Werk en Bijstand

Gemeenten

(inkomensdeel)

Wet Werk en Bijstand (WWB)

Wet Werk en Bijstand

Gemeenten

(werkdeel)

SZW

58

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), art werkloze werknemers (IOAW) 54

SZW

59

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), art gewezen zelfstandigen (IOAZ) 54

SZW

61

Bijstandverlening Zelfstandigen

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen 2004 art 54

VWS

69

Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS)

Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, onderwijs en sport

Provincies en gemeenten

JenG

77

Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)

Tijdelijke regeling CJG

Gemeenten

Aard Controle (16)


Overige (14)









Realisatie (5)

Afspraak (4)



Indicatoren (3)

Ontvanger (C)


57


Departement

Nummer

SZW

Totaal uitgaven inkomensdeel categorie 65 jrIn euro's kasstelsel en ouder Totaal uitgaven inkomensdeel categorie In euro's kasstelsel jonger dan 65 jaar Totaal ontvangsten (niet-rijk) van derden In euro's kasstelsel inkomensdeel categorie 65 jr en ouder

Jaarlijks

€ 217.705

Nvt

Jaarlijks

€ 3.584.303

Nvt

Jaarlijks

€ 78.436

Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel In euro's kasstelsel categorie jonger dan 65 jaar

Jaarlijks

€ 117.025

Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2007 naar 2008 Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2008 naar 2009 Totaal uitgaven werkdeel Omvang van het in 2007 uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld.

2008

€ 482.967

R

2008

€ 572.068

R

€0

R R

€ 62.900

R

In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen) In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen) In euro's kasstelsel In euro's

Jaarlijks 2008

Nvt

Nvt

€ 649.335

Omvang van het in 2008 uitgegeven bedrag In euro's waarvan de rechtmatigheid nog niet kan worden vastgesteld.

2008

Totaal ontvangsten (niet-rijk) werkdeel Terug te betalen aan rijk Uitgaven IOAW

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

€ 532

Ontvangsten IOAW (niet-rijk) Uitgaven IOAZ

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks

€ 8.420

Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) Uitvoeringskosten IOAZ

In euro's kasstelsel In euro’s kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks

€0

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven kapitaal-verstrekking Bbz In euro's kasstelsel 2004 Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. In euro's kasstelsel Bob) (excl. rijk) Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking Bbz In euro's kasstelsel (excl. rijk) Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven uitkeringen Bob In euro's kasstelsel Totaal ontvangsten Bob (excl. rijk) In euro's kasstelsel Totaal uitvoeringskosten Bob In euro's kasstelsel Verklaring van gemeente waaruit blijkt dat de0 = niet activiteiten waarvoor de uitkering is verstrekt 1 = gedeeltelijk 2 = volledig zijn uitgevoerd

Jaarlijks

€ 21.032

R

Jaarlijks

€ 134.677

R

In euro’s Besteed bedrag in jaar t aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.

Jaarlijks

€0 € 267.522

Jaarlijks

Jaarlijks

R R R

€ 30.054

R R

€0

R R

€ 24.853

Jaarlijks

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Eenmalig na afronding

€ 87.357

R R € 7.816

R

€0

R R R R

€0 €0 1

€ 626.503

R

Bijlagen

Raadsbesluit *BR0900062* *BR0900062* Datum Raad

Behandelend ambtenaar

28 mei 2009 Registratienummer

BR0900062 Agendapunt Voorstelnummer

Onderwerp

Programmarekening 2008

De raad van de gemeente Lansingerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. dinsdag 28 april 2009 Overwegende dat --Gelet op --Besluit(en) 1. De Programmarekening 2008 vast te stellen; 2. In te stemmen met de volgende resultaatbestemming: Resultaat uit reguliere bedrijfsvoering € 1.572.250 wordt toegevoegd aan de reserve Projecten (bestemd) € 5.910.173 wordt toegevoegd aan de algemene reserve Vrijval onderhoudsvoorzieningen (obv BBV) € 350.769 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan wegen € 88.632 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan kunstwerken € 463.686 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan openbare verlichting € 218.706 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan onderwijsgebouwen € 626.303 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan gebouwen € 742.850 wordt toegevoegd aan de reserve in afwachting van beheerplan onderhoud begraafplaats Actualisatie grondexploitaties € 9.398.730 wordt onttrokken aan de algemene reserve grondexploitaties € 7.855.819 wordt onttrokken aan de reserve rente grondexploitaties € 10.202.023 wordt onttrokken aan de algemene reserve Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Lansingerland in zijn openbare vergadering van , de griffier,

de voorzitter,

Kees van ’t Hart

Ewald van Vliet

Overheveling incidentele budgetten 2008

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

Beschikbaarstelling Onderwerp budget Automatisering, project DURP 2007 Kadernota Ontwikkelen inkoopbeleid 2007 Kadernota Zwembad initiële kosten 2007 Kadernota Inrichting WMO-loket 2007 Kadernota Bestrijding huiselijk geweld 2007 Kadernota Wijktafels / wijkmanagement 2007 Kadernota Keurmerk veilig ondernemen 2007 Kadernota Durp 2 Strategische ontwikkeling 2007 Kadernota Project deregulering / vermindering lokale lasten 2008 Inc.middelen Onderzoek jeugd- en jongerenwerk 2008 Voorjaarsnota Structuurvisie 2008 Voorjaarsnota Monumenten en archeologie 2008 Voorjaarsnota Startersregeling 2008 Kadernota Verkeers- en vervoersbeleid 2008 Kadernota Intensivering handhavingsbeleid 2008 Kadernota Waterplan Lansingerland 2008 Kadernota Vrijwilligerswerk, impuls mantelzorg-ondersteuning2008 Raad 30-okt 2008 Najaarsnota Opstellen beheerplan kunstwerken Advieskosten Grondzaken, restantbudget 2008 Najaarsnota 2008 Najaarsnota Budget risico-inventarisatie Opstellen beheerplan water 2008 Najaarsnota Opstellen beheerplan gebouwen 2008 Najaarsnota

Gevraagde overheveling 50.000 15.000 600.000 51.750 60.000 50.000 30.000 75.000 17.500 15.000 150.000 29.500 90.000 20.000 100.000 50.000 34.500 68.000 54.000 100.000 63.000 46.000

Ten laste van resultaat 2008 50.000 15.000 600.000 51.750 60.000 50.000 30.000 75.000 15.000 150.000 90.000 20.000 34.500 68.000 54.000 100.000 63.000 46.000 1.572.250

Motivatie project al gestart, kosten in 2009 uitvoering in 2009 betreft restantbudget, besteding in 2009 restantbudget middelen worden ingezet in 2009 middelen worden ingezet in 2009 middelen worden ingezet in 2009 project al gestart, kosten in 2009 restantbudget 2008 (uit reserve incidenteel) opdracht reeds gegeven uitvoering grotendeels in 2009 restant budget (uit reserve incidenteel) nog starten nog starten restantbudget (uit algemene reserve) nog geen kosten in 2008 (uit algemene reserve) uitvoering grotendeels in 2009 beheerplan wordt in 2009 verder afgerond nota Grondbeleid nog in uitvoering uitvoering in 2009 beheerplan wordt in 2009 verder afgerond beheerplan wordt in 2009 verder afgerond

Programmarekening 2008

Recommend Documents