Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015 1
Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Profielschets burgemeester Lansingerland Deze profielschets bevat twee delen: Over de burgemeester die wij zoeken1 en Over de gemeente Lansingerland.
Over de burgemeester die wij zoeken In de kern:
De burgemeester die wij zoeken is een ervaren bestuurder, met natuurlijk gezag, uitstraling en politiek gevoel. Hij is omgevingsbewust, belangstellend en heeft een sterk ontwikkeld invoelend vermogen, mede waardoor hij samenbindend kan zijn. Hij inspireert mensen door betrokkenheid en visie. Zijn bestuurlijke inbreng is strategisch en vooruitstrevend. Hij is actief agenderend, duidelijk en toont daadkracht zonder alles zelf te willen doen. Hij is een belangenbehartiger die kan netwerken en beschikt over beïnvloedingsvermogen en overtuigingskracht. Hij communiceert gemakkelijk, ook met de media. Hij combineert bovenstaande met enerzijds professioneel incasseringsvermogen en anderzijds leervermogen en het vermogen tot zelfreflectie.
De gemeente staat voor tal van opgaven. Denk aan de decentralisaties in het sociale domein, die de komende jaren veel aandacht van alle gemeentelijke geledingen vragen. Er zijn drie opgaven die we er hier uitlichten en waar we aandacht vragen voor de rol van de burgemeester naast die van de portefeuillehouder.
Financiële situatie Gelet op de financiële situatie waarin de gemeente zit heeft Lansingerland een burgemeester nodig met gevoel voor gemeentefinanciën. Hij is in het college sparringpartner van de wethouder Financiën bij het realistisch en financieel verantwoord komen tot beleidskeuzen.
Economische belangen en potentie De sterke economische potentie van de gemeente trekt wereldwijd aandacht door de nauwe samenwerking tussen glastuinbouw en innovatie. Ook is sprake van een veelsoortige logistieke bedrijvigheid. Naast de wethouder Economie is de burgemeester als boegbeeld van de gemeente zichtbaar en actief in het behartigen van belangen in de diverse relevante netwerken. Zijn rol is het openen van deuren en het leggen van verbindingen.
Samenwerken in de regio De sterke economische positie van de gemeente hangt nauw samen met samenwerking en synergie in de regio. Greenport en de Rotterdamse haven zijn hiervan voorbeelden. De nauwe verknoping van belangen van Lansingerland en de
1 Waar hij en hem staat kan evenzogoed zij en haar worden gelezen.
2 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
regio weerspiegelt zich in oriëntatie en handelen van de burgemeester. Zo bevordert hij samenwerking met omliggende gemeenten en binnen de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Ook bevordert hij de actualisering van de richtinggevende toekomstvisie. Inwoners Lansingerland heeft behoefte aan een burgemeester die midden in de samenleving staat. Hij is aanwezig, belangstellend, aanspreekbaar, verfrissend energiek en kan zich overal met gemak begeven. In tijden van vreugde of verdriet toont hij betrokkenheid. Dat geldt ook naar bedrijven; als boegbeeld van de gemeente etaleert hij: wij zijn er voor jullie. Inwoners en bedrijven hebben een belang en betrokkenheid bij hun omgeving. De burgemeester denkt actief mee over de rol en houding van de gemeente hierbij en maakt deze bespreekbaar, ook binnen het gemeentehuis. Hij staat open voor en stimuleert nieuwe vormen van dialoog en samenwerking met inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. College Als lid van het college is de burgemeester niet alleen zelf een teamspeler, maar als voorzitter eerstverantwoordelijk voor het goed functioneren. Hij zet de wethouders in hun kracht, denkt mee en is beschikbaar voor intervisie. Hij bewaakt zowel de focus, de koersvastheid als de eenheid van beleid. Hij ziet er op toe dat zaken niet op hun beloop worden gelaten, maar waakt er voor om deze zelf over te nemen of de inhoud in te duiken. De beleidsinhoudelijke verantwoordelijkheid binnen portefeuilles ligt immers bij de wethouders. Zijn natuurlijk gezag maakt dat hij de aangewezen persoon is om mensen en meningen bij elkaar te brengen, informatie-uitwisseling te bevorderen, de bestuurlijke processen te bewaken, de doelen voor ogen te houden, besluitvorming te doen plaatsvinden en waar nodig evaluerend terug te kijken. Vanuit zijn helikopterview en omgevingsoriëntatie legt hij waar nodig dwarsverbanden en vraagt hij aandacht voor de lange termijn. Raad De burgemeester is voorzitter van de raad. Hij doet dat op basis van gezag, hechtend aan een ordentelijk verloop, zakelijk en besluitvaardig. Maar omdat hij het politieke spel begrijpt geeft hij ruimte voor het voeren van debat als het kan en trekt hij de teugels aan wanneer dat nodig is. Indien nodig spreekt hij raadsleden of partijen aan dan wel speelt hij een bemiddelende rol. Uiteraard is hij onpartijdig en staat hij boven de partijen. Wel bekommert hij zich om de informatiepositie van de niet-collegepartijen. De burgemeester is als adviseur verbonden aan het presidium. Hij wisselt informatie en inzichten, zet aan tot reflectie en bevordert vernieuwing. Hij steunt de raad op stimulerende wijze in de ontwikkeling naar bij Lansingerland passende duale verhoudingen. Er is een nauwe wisselwerking tussen burgemeester en raadsgriffier. Daarbij houdt de burgemeester de informatiepositie van de griffier actief in de gaten. Tegelijkertijd vindt de raad het vanzelfsprekend dat de burgemeester bij het voorbereiden van raadsvergaderingen nauw afstemt met de griffier. De raad vindt het voor zijn functioneren van belang dat de driehoek burgemeester – gemeentesecretaris - raadsgriffier goed functioneert en verwacht van de burgemeester dat deze hecht aan het driehoeksoverleg en zich daarvoor inzet. Hij bevordert goed samenspel, waarbij ieder vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid actief punten inbrengt en waar zinvol dilemma’s worden gedeeld en afstemming wordt gezocht.
3 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Ambtelijke organisatie De burgemeester weet wat er speelt en is aanspreekbaar, ook voor ambtenaren. Indien hij dat nodig vindt bespreekt hij zaken met de gemeentesecretaris en/of de portefeuillehouder. Hij en de gemeentesecretaris gebruiken elkaar als vraagbaak en adviseur; ze zorgen over en weer goed geïnformeerd te zijn. Veiligheid De burgemeester heeft geen beleidsinhoudelijke portefeuilles anders dan de wettelijke en Handhaving in brede zin. Hij zorgt dat de wettelijke portefeuille openbare orde en veiligheid bij hem in goede handen is. Zo ziet hij er op toe dat ook bij zijn afwezigheid adequaat kan worden gehandeld. Het in Lansingerland plaatsvinden van incidenten die vroeger wellicht voor onmogelijk werden gehouden, moet niet onnodig worden uitvergroot. Wel is van belang dat wordt geïnvesteerd aan de voordeur om problemen waar mogelijk te voorkomen dan wel in goede banen te leiden. Sociale veiligheid en openbare orde en veiligheid kunnen immers een nauwe relatie hebben. De burgemeester handelt daarnaar. Integriteit Vanzelfsprekend is de burgemeester zelf integer en handelt hij daarnaar. Naar anderen toe is hij alert en kritisch en maakt gedrag indien nodig bespreekbaar. Nadat integriteit in het recente verleden een issue is geweest, waakt hij voor onnodige uitvergroting waardoor het belang van het onderwerp aan kracht zou kunnen inboeten. Tenslotte Kandidaten moeten politiek-bestuurlijke ervaring hebben en een voor de gemeente passende staat van dienst. Kandidaten moeten overtuigend kunnen toelichten waarom hun netwerk voor de gemeente relevant is. De gangbare basiscondities waarover een burgemeester dient te beschikken, worden ook hier aanwezig verondersteld. Het gaat om: identificatie, bindend vermogen, integriteit, onafhankelijkheid, stressbestendigheid en signaalgevoeligheid. Een assessment kan deel uitmaken van de selectieprocedure. Er wordt verwacht dat de burgemeester binnen een jaar binnen de gemeentegrenzen woont. De gemeente beschikt niet over een ambtswoning.
4 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Over de gemeente Lansingerland Ligging en cijfers De gemeente Lansingerland is in 2007 ontstaan uit een fusie van de gemeenten Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek en Bleiswijk. De gemeentenaam is afgeleid van het woord ‘Lansingh’ dat ‘landscheiding’ betekent. Dwars door de gemeente loopt de historische grens (landscheiding) tussen het Hoogheemraadschap van Delfland en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. De naam refereert aan deze grens die de dorpen in vroeger tijden altijd verdeeld heeft, en deze met de fusie juist verenigt. De gemeente ligt in de Zuidvleugel van de Randstad en grenst in het zuiden aan Rotterdam, in het westen aan Pijnacker-Nootdorp, in het noorden aan Zoetermeer en in het oosten aan Zuidplas. Groen- en recreatiegebieden liggen aan drie kanten als een schil om Lansingerland heen. Lansingerland staat de komende jaren voor enorme uitdagingen. Prioriteit hebben het op orde brengen van de financiële situatie door het vlot trekken van de woningbouw en de verkoop van bedrijfsterreinen. De voormalige gemeenten Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek zijn in 1995 aangewezen als Vinex-gemeente. Door de Vinex- en Vinac-opgaven zijn er de afgelopen jaren ruim 7000 huizen gebouwd. De afspraak was dat er al 12.400 huizen gebouwd zouden zijn. Doel was ook om in 2025 gegroeid te zijn tot een gemeente van 75.000 inwoners. Door de economische ontwikkelingen stagneerde de nieuwbouw en daarmee ook de bevolkingsgroei. De gemeente heeft nu ruim 57.000 inwoners; voor de komende vier jaar staat de bouw van nog 1600 huizen gepland. De kernen Ondanks de bevolkingsgroei hebben de drie kernen hun eigen dorpse karakter behouden. Berkel en Rodenrijs heeft ruim opgezette wijken met woningen in diverse prijsklassen. Deze kern heeft een winkelgebied met een regiofunctie en prima openbaarvervoerverbindingen met Rotterdam, Den Haag en Zoetermeer. In Bergschenhoek wordt het langste park van Nederland ontwikkeld en de recreatiegebieden Het Hoge en Lage Bergse Bos liggen op fietsafstand. Bleiswijk kenmerkt zich door dorps wonen en heeft een rustiek centrum nabij het Rottemerengebied. Dit contrasteert met de ultramoderne glastuinbouw in het buitengebied. Naast de drie kernen is er het buurtschap Kruisweg, een hechte gemeenschap net ten noorden van de A12, en het buurtschap Rotte, gelegen aan de rivier de Rotte.
5 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Identiteit Lansingerland is qua leeftijd van de inwoners een relatief ‘jonge’ gemeente.
Prognose aantal inwoners in Lansingerland Per 01-01
0-4
4-12
12-18
18-65
65-75
75-85
85+
totaal
2014
3336
7030
4764
34338
4590
2393
674
57125
2015
3300
7000
4800
35050
4750
2500
750
58050
2016
3300
7000
4900
35800
4900
2700
750
59450
2017
3200
7000
5000
36200
5000
2700
850
59850
2018
3200
7000
5000
36800
5200
2800
850
60850
2019
3200
7000
5100
37400
5300
3000
850
61750
2020
3200
7000
5100
38000
5400
3100
950
62850
2021
3200
7000
5200
38400
5600
3200
1100
63400
2022
3200
7000
5200
38800
5700
3300
1100
64200
2023
3200
7000
5200
39100
5900
3500
1200
65000
2024
3200
6900
5200
39500
6000
3600
1200
65600
Ondanks de groei van de gemeente, is het sociale karakter behouden gebleven. Inwoners hebben nog oog en oor voor elkaar en voelen een grote betrokkenheid bij elkaar en bij hun leefomgeving. Dit uit zich onder meer in het rijke verenigingsleven, veel maatschappelijke organisaties en de vele vrijwilligers. Ruim 7000 inwoners zetten zich belangeloos in voor de samenleving. Lansingerland kent relatief weinig sociale problemen. Inherent aan de bevolkingssamenstelling wordt er beperkt beroep gedaan op sociale voorzieningen. Kwetsbare inwoners die echt hulp en/of ondersteuning nodig hebben worden via een maatwerkvoorziening geholpen. Lansingerland staat in de actieve belangstelling van lokale kranten en andere media. Wonen en leven Wie in Lansingerland komt wonen of binnen de gemeente wil verhuizen heeft een ruime keus aan woningen, zowel nieuwbouw als bestaande woningen. De huizen en appartementen staan in ruim opgezette wijken met veel groen. Samen met de bouw van woningen heeft Lansingerland ook geïnvesteerd in voorzieningen passend bij een middelgrote gemeente. Ouders kunnen, zowel voor het basis- als het voortgezet onderwijs voor hun kinderen kiezen uit scholen van verschillende denominaties en soorten onderwijs. De vele sportverenigingen kunnen gebruik maken van moderne faciliteiten, zowel voor de binnensport als de buitensport. Ook andere (vrijetijds)voorzieningen, onder meer op cultureel gebied, zijn ruimschoots aanwezig. De steden Rotterdam, Den Haag en Zoetermeer zijn vanuit Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek snel bereikbaar met het openbaar vervoer. En wie van de natuur houdt en wil fietsen, wandelen of andere buitensporten wil beoefenen, kan zijn hart ophalen in een van de recreatiegebieden. Het is een uitdaging om samen met de hogere overheden de overlast van de HSL, de N209, de toekomstige A13/A16 en de Rotterdam The Hague Airport, naar een aanvaardbaar niveau te brengen. Enerzijds maken veel inwoners zich zorgen over geluid en luchtkwaliteit, anderzijds brengen deze infrastructurele voorzieningen voor Lansingerland adequate ontsluiting en goede bereikbaarheid. Lansingerland is een veilige gemeente, maar wel gelegen in de nabijheid van de grote steden. Inwoners hebben soms last van vandalisme en inbraak. De gemeente werkt nauw samen met de inwoners en de 6 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
politie om de veiligheid te bevorderen. In diverse wijken is buurtoezicht. Ook heeft de gemeente BOA’s in dienst, die toezicht houden op de openbare orde. Economie Economisch gezien is Lansingerland een van de sterkste gemeenten van Nederland. Volgens het onderzoek ‘Economische toplocaties 2014’ van bureau Louter i.s.m. Elsevier, staat de gemeente economische gezien op de eerste plaats van Zuid-Holland en behoort het tot de top tien van economisch sterkste gemeenten van Nederland. Motor van de economie vormen in de eerste plaats de innovatieve glastuinbouw- en de aanverwante bedrijven. Toonaangevende ondernemingen doen zaken over de hele wereld, maar hun hoofdkantoor staat in Lansingerland. Alle glastuinbouwbedrijven profiteren van de resultaten van onderzoek gedaan door Wageningen Universiteit die in Lansingerland een vestiging heeft, en het Improvement Center waar ondernemers en studenten werken aan nieuwe ideeën voor de glastuinbouw. Mede gezien de uitstekende infrastructuur en vestigingsvoorwaarden vestigen zich steeds meer grote bedrijven in Lansingerland. Het aantal banen (ruim boven de 20.000) groeit nog steeds en de gemeente kent een lage werkloosheid. Het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking ligt hoger dan het gemiddelde voor Zuid-Holland. Lansingerland heeft nog ruimte voor ondernemers om zich te vestigen op een van de moderne bedrijfsterreinen onder meer aan de A12. Een sterke economie is gebaat bij een goede bereikbaarheid. Lansingerland is via de N209, N470 en N471 aangesloten op de A12/A13 en A16. Om de bereikbaarheid nog verder te verbeteren zijn er plannen voor nog een paar grote infrastructurele werken: de Greenrailterminal langs de lijn Den Haag-Utrecht voor het transport van versproducten, station Bleizo langs diezelfde lijn, de aanleg van de A13/A16 en de aanleg van de noordelijke rondweg Laan van Mathenesse tussen Bleiswijk en Zoetermeer. Financiële situatie De financiële en economische crisis heeft geleid tot grote problemen bij het grondbedrijf. De gemeente heeft op dit moment een verliesvoorziening gevormd van € 92 miljoen. De slechte financiële situatie heeft ertoe geleid dat de gemeente in 2014 en ook in 2015 onder preventief toezicht van de provincie Zuid-Holland is komen te staan. De weerstandsratio blijft ruim onder de 1,0 en dit blijft de komende jaren zorgelijk. De raad heeft het uitgangspunt in beleid om een weerstandsratio van 1,2 te hebben. Om deze weer op orde te krijgen moet de gemeente nog fors bezuinigen en eventuele meevallers gebruiken voor het aanvullen van het weerstandsvermogen. De gemeente is bezig op eigen kracht uit de financiële problemen te komen. De verkoop van bedrijfsterreinen en het bouwen van nieuwe woningen hebben daarbij de hoogste prioriteit.
7 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Samenwerking Lansingerland maakt deel uit van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Hierin werken 24 Randstedelijke gemeenten vanaf 1 januari 2015 nauw samen aan het bevorderen van de economie en het vervoer in de meest ruime zin van het woord. Ook wordt een nauwere samenwerking met de buurgemeenten Pijnacker-Nootdorp en Zoetermeer onderzocht, buiten de samenwerkingsverbanden die er nu al zijn, zoals het bedrijfspark Bleizo, de Groenzoom, het Rottemerengebied en de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond. Samen met de gemeenten Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp, VoorburgLeidschendam, Wassenaar, Voorschoten vormt Lansingerland een arbeidsmarktregio. Met genoemde gemeenten heeft Lansingerland ook de aanbesteding voor de zorgaanbieders exclusief jeugdhulp gedaan. De jeugdhulp is aanbesteed met gemeenten in het Rijnmond gebied. Ook de provincie is een belangrijke samenwerkingspartner onder meer bij de verbetering van de N209/N470, het provinciale fietspadennetwerk en de provinciale structuurvisie. De gemeenteraad Na de verkiezingen van maart 2014 bestaat de gemeenteraad uit 31 leden verdeeld over 9 fracties: Leefbaar 3B (7), CDA (6), VVD (5), D66 (4), ChristenUnie (3), PvdA (2), WIJ Lansingerland (2), GroenLinks (1), Partij Neeleman (1). De raad wordt ondersteund door een compacte griffie, bestaande uit een griffier, twee raadsadviseurs en twee griffiemedewerkers. Het college De gemeente heeft burgerparticipatie hoog in het vaandel staan. Zo wordt het burgerpanel, dat ruim 1300 inwoners omvat, regelmatig geraadpleegd over (nieuw) beleid, worden burgers betrokken bij de beleidsvoorbereiding en –uitvoering en komt er een dialoog met de samenleving over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen gemeente en inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. De coalitie bestaat uit de partijen Leefbaar 3B, CDA,D66 en ChristenUnie, die elk een wethouder leveren. Deze partijen hebben na de verkiezingen het coalitieprogramma ‘Samen aan de slag’ uitgebracht. In oktober 2014 heeft het college het collegeprogramma 2014-2018 ‘Denken, Durven, Doen’ gepresenteerd. Daarin zijn vijf speerpunten voor de komende vier jaren benoemd: 1. Financiën op orde 2. Kansen creëren en benutten bij de verkoop van gronden voor bedrijven en woningen 3. Gezonde en krachtige samenleving 4. Realistisch Duurzaam 5. Besturen met wijkgericht werken en slim organiseren. De organisatie Bij de gemeentelijke organisatie werken 360 medewerkers (319 Fte’s), verdeeld over zeven afdelingen: Beheer en Onderhoud - Bestuurszaken, Informatievoorziening en Faciliteiten - Economische en Maatschappelijke Ontwikkeling – Financiën – Publiekszaken - Ruimtelijke Ontwikkeling Vergunningverlening en Handhaving. Het management wordt gevormd door een tweehoofdige directie van gemeentesecretaris en adjunct-directeur en de afdelingshoofden.
8 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
Gemeente Lansingerland Tobias Asserlaan 1 2662 SB Bergschenhoek Postbus 1 2650 AA Berkel en Rodenrijs t. 14 010 e.
[email protected] i. www.lansingerland.nl
9 Profielschets Burgemeester van Lansingerland 2015
